Nr.

Data Imię i nazwisko Wydział Semestr Grupa

Ćwiczenia 24.11.2022 r. WiLIT 1 Nr lab
203

Prowadzący: Ocena

Sprawozdanie z ćwiczenia 203

Wyznaczanie zależności przewodnictwa od temperatury dla przewodników i półprzewodników.

1. Wzory oraz opis tekstowy, jednostki

Wzory
𝐸𝑑𝑜𝑚
a= 2k
𝐸𝑑𝑜𝑚 = −2 · a · k

Oznaczenia
𝐸𝑑𝑜𝑚 - energia poziomu domieszkowego [J]
𝐽
𝑘 - stała Boltzmanna = 1,380622 * 10−23 [ ]
𝐾
𝑎 - współczynnik nachylenia prostej ln(1/R)=f(1/T) [K]

Rachunek jednostek energii poziomu domieszkowego

𝐽
[K· =J]
𝐾

Przebieg ćwiczenia
Celem ćwiczenia jest pokazanie zależności przewodnictwa względem temperatury dla przewodników i pół
przewodników na podstawie danych zmierzonych podczas wykonywania ćwiczenia. W tym celu za pomocą
zwiększenia natężenia prądu przepuszczanego przez blok przewodnika oraz półprzewodnika aby zwiększyć
temperaturę tych bloków oraz wykonywaliśmy pomiary temperatury oraz oporów dla przewodnika i
półprzewodnika. Pomiary te wykonywaliśmy co ok.2°C. W sprawozdaniu zawierają się tabele z pomiarami z
zajęć korzystam z powyższych wzorów oraz zostały przedstawione wykresy zależności: między ln(1/R) i 1/K oraz
R = f(T):

2. Pomiary i obliczenia
Temperatura Temperatura Opór Opór Opór Półprzewodnika
[°C] ± 0,1 [°C] [K] ± 0,1 [K] Przewodnika Rs Półprzewodnika Rc Rc [Ω]
[Ω] [kΩ]
27 300 110,80 169,90 169900
29 302 111,40 159,30 159300
31 304 112,20 145,10 145100
33 306 113,00 134,30 134300
35 308 113,80 123,60 123600
37 310 114,50 114,10 114100
39 312 115,30 105,20 105200
41 314 116,00 97,60 97600
43 316 116,80 90,00 90000
45 318 117,60 83,20 83200
47 320 118,20 76,30 76300
49 322 119,00 71,20 71200
51 324 119,80 65,40 65400
53 326 120,50 61,70 61700
55 328 121,20 56,70 56700
 57 330 121,90 53,00 53000
59 332 122,60 49,20 49200
61 334 123,30 45,80 45800
63 336 124,10 42,90 42900
65 338 124,90 45,80 45800
67 340 125,70 42,90 42900
69 342 126,40 40,00 40000
71 344 127,10 37,60 37600
73 346 127,80 30,80 30800
75 348 128,60 28,80 28800
77 350 129,50 26,70 26700
79 352 130,00 25,50 25500
81 354 130,80 24,00 24000
83 356 131,50 22,60 22600
85 358 132,30 21,20 21200
87 360 133,10 19,90 19900
89 362 133,80 18,80 18800
91 364 134,40 17,80 17800

Dla przewodnika przyjmujemy niepewność w pomiarach ±(0,8% wskazania + 0,3) Ω

Natomiast dla półprzewodnika przyjmujemy niepewność w pomiarach ±(0,8% wskazania + 200) Ω.

± (0,8% wskazania + 0,3)Ω Opór Przewodnika Rs [Ω] Opór Półprzewodnika Rc [Ω] ± (0,8% wskazania +200)Ω
1,19 110,80 169900 1559,20
1,19 111,40 159300 1474,40
1,20 112,20 145100 1360,80
1,20 113,00 134300 1274,40
1,21 113,80 123600 1188,80
1,22 114,50 114100 1112,80
1,22 115,30 105200 1041,60
1,23 116,00 97600 980,80
1,23 116,80 90000 920,00
1,24 117,60 83200 865,60
1,25 118,20 76300 810,40
1,25 119,00 71200 769,60
1,26 119,80 65400 723,20
1,26 120,50 61700 693,60
1,27 121,20 56700 653,60
1,28 121,90 53000 624,00
1,28 122,60 49200 593,60
1,29 123,30 45800 566,40
1,29 124,10 42900 543,20
1,30 124,90 45800 566,40
1,31 125,70 42900 543,20
1,31 126,40 40000 520,00
1,32 127,10 37600 500,80
1,32 127,80 30800 446,40
1,33 128,60 28800 430,40
1,34 129,50 26700 413,60
1,34 130,00 25500 404,00
1,35 130,80 24000 392,00
1,35 131,50 22600 380,80
 1,36 132,30 21200 369,60
1,36 133,10 19900 359,20
1,37 133,80 18800 350,40
1,38 134,40 17800 342,40

Wykres zależności R = f(T):

3.Obliczenia

Obliczamy ln(1/R) dla półprzewodnika oraz (1/T)

1
ln(1/R)= ln( )=-12,043
169900
1 1
(1/T)= 300
=0,0033 𝐾

Zamiana jednostek temperatury z stopni Celsjusza na stopnie Kelwina - przykład:

27°C = 23,9 +273 = 300 K
Zależność między ln(1/R) i 1/K

Współczynnik nachylenia linii ln(1/R) i 1/K

Współczynnik nachylenia prostej ln(1/R)=f(1/T) obliczony

metodą regresji liniowej wynosi w przybliżeniu:
a= -4163,36 K

Z obliczeń możemy wyczytać również niepewność

współczynnika nachylenia, którego wartość jest równa
∆a= 40,35 K
Obliczenie energii poziomu domieszkowego

𝐸𝑑𝑜𝑚 = −2 · a · k = -2 · −4163,36 · 1,380622 · 10−23= (1,15· 10−19 ) J

1
1 J = 1,602189·10−19 eV
1,1495·10−19
𝐸𝑑𝑜𝑚 = 1,602189·10−19
= 0,72 eV
𝛥𝐸𝑑𝑜𝑚,𝐽 =Δ𝑎 · 𝑘 = 40,35 · 1,380622 · 10−23 = (55,70 · 10−23 ) J
55,70·10−23
𝛥𝐸𝑑𝑜𝑚,𝑒𝑉 =1,602189·10−19 = 34,77·10−4

Zapis końcowy
Energia poziomu domieszkowego w J
𝐸𝑑𝑜𝑚 = (11500 · 10−23 ± 55,70 · 10−23 ) J
Energia poziomu domieszkowego w eV
𝐸𝑑𝑜𝑚 = (7170· 10−4 ± 34,77·10−4 ) eV

4.Wnioski
Na podstawie przedstawionego wykresu R=f(T) możemy zauważyć że wraz z wzrostem temperatury
rezystancja wzrasta dla przewodnika a półprzewodnika maleje. Z wykresu można zauważyć że rezystancja w
półprzewodniku maleje dużo szybciej niż jest wzrost rezystancji dla przewodnika. Oraz na wykresie widać to że
wzrost rezystancji względem temperatury jest liniowy tylko dla przewodnika. Ewentualne błędy pomiarowy
spowodowane są błędem odczytu danych, brakiem możliwości ustawienia konkretnej temperatury bądź nie
dokładnością mierników.