TiÕt: 58 阮

TiÕt 58
v¨n häc sö Nguyeãn Traõi 1380 -
豸
1442

Cuéc
®êi
Sù
nghiÖp
Göôm
V¨n CL Voi
maøi uoáng
Th¬ tr÷
t×nh ñaù, nöôùc
Ghi nhíñaù
阮 豸 ,
LuyÖnnuùi nöôùc
tËp soâng
cuõng
HDVN
moøn phaûi
Ch©n dung NguyÔn Tr·i
KÕt
(1380 – 1442)
caïn
thóc
TiÕt: 58 阮
v¨n häc sö Nguyeãn Traõi 1380 -
豸
1442

Cuéc I. Cuoäc
®êi
-ñôøi:
NguyÔn Tr·i (1380 - 1442), hiÖu lµ øc Trai, quª ë
Sù
nghiÖp
Chi Ng¹i - ChÝ Linh - H¶i D­¬ng, vÒ sau ë NhÞ Khª
V¨n CL
(Th­êng TÝn - Hµ T©y).
- Gia ®×nh:
Th¬ tr÷
t×nh
+ Cha: NguyÔn øng Long (NguyÔn Phi Khanh)
Ghi nhí
+ MÑ: TrÇn ThÞ Th¸i
+ ¤ng ngo¹i: TrÇn Nguyªn §¸n
LuyÖn
tËp
=> xuÊt th©n dßng dâi quÝ téc, gia ®×nh cã truyÒn
HDVN
thèng lín lµ yªu n­íc vµ v¨n ho¸, v¨n häc.

KÕt - 5 tuæi må c«i mÑ; 10 tuæi «ng ngo¹i mÊt.

thóc
TiÕt: 58 阮
v¨n häc sö Nguyeãn Traõi 1380 -
豸
1442

- 1400: thi ®ç Th¸i häc sinh vµ cïng cha ra lµm

Cuéc
®êi quan cho nhµ Hå.
Sù - 1407: giÆc Minh b¾t NguyÔn Phi Khanh ®­a
nghiÖp sang Trung Quèc,
V¨n CL
NguyÔn Tr·i ®i theo
Th¬ tr÷
®Õn biªn giíi th×
t×nh quay vÒ theo lêi cha
Ghi nhí dÆn cña cha.

LuyÖn
- Sau khi tho¸t khái
tËp §«ng Quan, «ng vµo
HDVN Lam S¬n gÆp Lª Lîi
®Ó tham gia khëi MiÕu t­êng cña nhµ Lª
KÕt nghÜa. (Lam S¬n - Thanh
thóc
Ho¸)
TiÕt: 58 阮
v¨n häc sö Nguyeãn Traõi 1380 -
豸
1442

Cuéc - Cuèi n¨m 1427 ®Çu n¨m 1428, cuéc khëi nghÜa
®êi
Lam S¬n toµn th¾ng, thay lêi Lª Lîi «ng viÕt
Sù
nghiÖp
B×nh Ng« ®¹i c¸o.
V¨n CL
- Bị oan khuất, sau khi ra khỏi ngục, ông làm bài
Th¬ tr÷
t×nh
Oan thán bày tỏ nỗi bi phẫn, trong đó có câu:
Ghi nhí
Hư danh thực hoạ thù kham tiếu,
Chúng báng cô trung tuyệt khả liên.
LuyÖn Dịch:
tËp Danh hư thực họa nên cười quá,
HDVN Bao kẻ dèm pha xót người trung
KÕt
thóc
TiÕt: 58 阮
v¨n häc sö Nguyeãn Traõi 1380 -
豸
1442

Cuéc - N¨m 1439 «ng xin vÒ ë Èn t¹i C«n S¬n.

®êi
Sù
nghiÖp
V¨n CL
(C«n S¬n)
Th¬ tr÷
t×nh - N¨m 1440, Lª Th¸i T«ng l¹i mêi «ng ra gióp viÖc
Ghi nhí n­íc.

LuyÖn - N¨m 1442, «ng ph¶i chÞu ¸n oan th¶m khèc "tru
tËp di tam téc". (Vô ¸n LÖ Chi viªn)
HDVN
- 1464, Lª Th¸nh T«ng minh oan cho NguyÔn
KÕt Tr·i.
thóc
TiÕt: 58 阮
v¨n häc sö Nguyeãn Traõi 1380 -
豸
1442

Cuéc
®êi
Sù
nghiÖp
V¨n CL
§Òn thê NguyÔn Tr·i ë C«n
Th¬ tr÷ S¬n
* NhËn xÐt:
t×nh
Ghi nhí - NguyÔn Tr·i lµ bËc anh hïng d©n téc, mét nh©n
vËt toµn tµi hiÕm cã, danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi.
LuyÖn
tËp
HDVN - Mét ng­êi ph¶i chÞu nh÷ng nçi oan khiªn th¶m khèc
nhÊt trong lÞch sö chÕ ®é phong kiÕn ViÖt Nam.
KÕt
thóc
TiÕt: 58 阮
v¨n häc sö Nguyeãn Traõi 1380 -
豸
1442

Cuéc
®êi II. Söï nghieäp thô vaên
Sù
nghiÖp
1. Nh÷ng t¸c phÈm chÝnh
V¨n CL
Nguyễn Trãi để lại rất nhiều trước tác, cả
Th¬ tr÷ bằng Hán văn và bằng chữ nôm, song đã bị thất
t×nh
lạc sau vụ án Lệ Chi viên. Ông là một trong
Ghi nhí
những tác giả thơ Nôm lớn của Việt Nam thời
LuyÖn phong kiến, điển hình là tác phẩm Quốc âm thi
tËp tập.
HDVN

KÕt
thóc
TiÕt: 58 阮
v¨n häc sö Nguyeãn Traõi 1380 -
豸
1442

Cuéc Được biết đến nhiều nhất là Bình Ngô đại

®êi
cáo được viết sau khi nghĩa quân Lam Sơn giành
Sù
nghiÖp
thắng lợi trong cuộc chiến chống quân Minh kéo
V¨n CL dài 10 năm (1418–1427). Tác phẩm này đã thể
hiện rõ ý chí độc lập, tự cường của dân tộc Việt
Th¬ tr÷ cũng như việc lấy dân làm gốc với những câu
t×nh như:
Ghi nhí
Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân,
LuyÖn Quân điếu phạt trước lo trừ bạo;
tËp (Bình Ngô đại cáo)
HDVN

KÕt
thóc
TiÕt: 58 阮
v¨n häc sö Nguyeãn Traõi 1380 -
豸
1442

Cuéc Bình Ngô đại cáo được người đương thời rất thán
®êi phục, coi là "thiên cổ hùng văn".
Sù Ngoài ra ông còn để lại nhiều tác phẩm khác như:
nghiÖp - Quốc âm thi tập,
V¨n CL - Ức Trai thi tập,
Th¬ tr÷
- Quân trung từ mệnh tập,
t×nh - Dư địa chí,
Ghi nhí - Lam Sơn thực lục,
- Phú núi Chí Linh,
LuyÖn - Lam Sơn Vĩnh lăng thần đạo bi,
tËp
- Ngọc Đường di cảo.
HDVN
- Tác phẩm Gia huấn ca được người đời
KÕt
truyền tụng và cho là của ông, nhưng hiện vẫn chưa
thóc có chứng cứ lịch sử xác đáng.
TiÕt: 58 阮
v¨n häc sö Nguyeãn Traõi 1380 -
豸
1442

Cuéc
®êi
Sù
nghiÖp S¸ng t¸c cña
V¨n CL NguyÔn Tr·i

Th¬ tr÷
t×nh
Ghi nhí
V¨n chÝnh luËn Th¬ tr÷ t×nh
LuyÖn
tËp
HDVN

KÕt
thóc
TiÕt: 58 阮
v¨n häc sö Nguyeãn Traõi 1380 -
豸
1442

Cuéc 2. NguyÔn Tr·i - nhµ v¨n chÝnh luËn kiÖt xuÊt

®êi
Sù - T¸c phÈm: Qu©n trung tõ mÖnh tËp, B×nh Ng«
nghiÖp
®¹i c¸o, chiÕu biÓu viÕt d­íi triÒu Lª...
V¨n CL
- Néi dung:
Th¬ tr÷
t×nh + Qu©n trung tõ mÖnh tËp:
Ghi nhí
Lµ tËp v¨n chiÕn ®Êu, gåm th­ tõ göi cho t­
LuyÖn íng giÆc vµ nh÷ng giÊy tê giao thiÖp víi triÒu
tËp ®×nh nhµ Minh.
HDVN
=> "cã søc m¹nh cña m­êi v¹n qu©n" (Phan Huy
KÕt
thóc
Chó)
TiÕt: 58 阮
v¨n häc sö Nguyeãn Traõi 1380 -
豸
1442

Cuéc
®êi
+ B×nh Ng« ®¹i c¸o:
Sù
nghiÖp Lµ b¶n tuyªn ng«n vÒ chñ quyÒn®éc lËp
V¨n CL d©n téc, b¶n c¸o tr¹ng téi ¸c kÎ thï, b¶n hïng ca vÒ
cuéc khëi nghÜa Lam S¬n.
Th¬ tr÷
t×nh
Ghi nhí

LuyÖn
tËp
HDVN

KÕt
thóc
TiÕt: 58 阮
2. NguyÔn Tr·i - nhµNguyeãn
v¨n chÝnhTraõi
豸
v¨n häc sö luËn kiÖt xuÊt
1380 -
1442

Cuéc
®êi
“… Dám mong Bệ hạ rủ lòng yêu thương
Sù và chăn nuôi muôn dân, khiến cho thôn cùng xóm
nghiÖp
vắng không có một tiếng hờn giận oán sầu, đó tức
V¨n CL là giữ được cái gốc của nhạc vậy”
Th¬ tr÷
t×nh Trích lời Nguyễn Trãi tâu với vua Lê Thái Tông -
"Đại Việt sử ký toàn thư"
Ghi nhí

LuyÖn => T­t­ëng: nh©n nghÜa, yªu n­íc, th­¬ng d©n.

tËp
HDVN

KÕt
thóc
TiÕt: 58 阮
2. NguyÔn Tr·i - nhµNguyeãn
v¨n chÝnhTraõi
豸
v¨n häc sö luËn kiÖt xuÊt
1380 -
1442

Cuéc
®êi
Sù - NghÖ thuËt:
nghiÖp
V¨n CL V¨n chÝnh luËn cña
NguyÔn Tr·i ®¹t tíi tr×nh ®é
Th¬ tr÷ mÉu mùc tõ x¸c ®Þnh ®èi t­
t×nh
îng, môc ®Ých; kÕt cÊu
Ghi nhí
chÆt chÏ, lËp luËn s¾c bÐn.
LuyÖn
tËp
HDVN Đền Kiếp Bạc

KÕt
thóc
TiÕt: 58 阮
v¨n häc sö Nguyeãn Traõi 1380 -
豸
1442

Cuéc 3. NguyÔn Tr·i - nhµ th¬ tr÷ t×nh s©u s¾c

®êi
Sù - T¸c phÈm:
nghiÖp øc Trai thi tËp (ch÷ H¸n) vµ Quèc ©m thi tËp (ch÷
V¨n CL N«m)

Th¬ tr÷ - Néi dung:

t×nh
Ghi nhí Bui mét tÊc lßng ­u ¸i cò
§ªm ngµy cuån cuén n­íc triÒu ®«ng.
LuyÖn
tËp (ThuËt høng - bµi 2)
HDVN
=> lÝ t­ëng yªu nø¬c thiÕt tha.
KÕt
thóc
TiÕt: 58 阮
v¨n häc sö Nguyeãn Traõi 1380 -
豸
1442

Cuéc
®êi
V­ên quúnh dÇu chim kªu hãt
Sù
nghiÖp
Câi trÇn cã tróc ®øng ng¨n.
V¨n CL (Tù th¸n - bµi 40)
Th¬ tr÷
t×nh
=> tinh thÇn ®Êu tranh v× ch©n lÝ.
Ghi nhí

LuyÖn
tËp
HDVN

KÕt
thóc
TiÕt: 58 阮
v¨n häc sö Nguyeãn Traõi 1380 -
豸
1442

Cuéc - Kh¸ch ®Õn chim mõng hoa x¶y ®éng

®êi
ChÌ tiªn(1) n­íc nghÝn(2) nguyÖt ®eo vÒ.
Sù
nghiÖp (ThuËt høng - bµi 3)
V¨n CL
- C©y rîp chåi cµnh, chim kÕt tæ
Ao quang mÊu Êu, c¸ nªn bµy.
Th¬ tr÷
t×nh (Ng«n chÝ - bµi 11)
Ghi nhí
- Bao giê nhµ dùng ®Çu non
LuyÖn Pha trµ n­íc suèi gèi hßn ®¸ ng¬i.
tËp
(Lo¹n hËu ®¸o C«n S¬n c¶m t¸c)
HDVN
=> t×nh yªu thiªn nhiªn, quª h­¬ng tha thiÕt.
KÕt (1) tiªn: nÊu
thóc
(2) ghÝn: g¸nh
TiÕt: 58 阮
v¨n häc sö Nguyeãn Traõi 1380 -
豸
1442

Cuéc
®êi
- Qu©n th©n ch­a b¸o lßng canh c¸nh
Sù T×nh phô c¬m trêi ¸o cha.
nghiÖp
V¨n CL
(Ng«n chÝ - bµi 7)
- Lßng b¹n tr¨ng v»ng vÆc cao.
Th¬ tr÷
t×nh => t×nh cha con, nghÜa vua t«i, t×nh b¹n.
Ghi nhí
* NhËn xÐt:
LuyÖn
tËp NguyÔn Tr·i cã sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a ng­êi
HDVN anh hïng vÜ ®¹i vµ con ng­êi trÇn thÕ nhÊt trÇn
gian.
KÕt
thóc
TiÕt: 58 阮
v¨n häc sö Nguyeãn Traõi 1380 -
豸
1442

Cuéc
®êi - NghÖ thuËt:
Sù + ThÓ lo¹i:
nghiÖp Qu©n th©n ch­a b¸o lßng canh c¸nh [7]
V¨n CL T×nh phô c¬m trêi ¸o cha. [6]
(Ng«n chÝ - bµi 7)
Th¬ tr÷
t×nh => thÓ thÊt ng«n xen lôc ng«n lµ viÖc ViÖt ho¸ th­
Ghi nhí §­êng.
LuyÖn + Ng«n ng÷ (th¬ N«m cña NguyÔn Tr·i)
tËp
HDVN
"NguyÔn Tr·i lµ b«ng hoa ®Çu mïa tuyÖt ®Ñp
KÕt
cña th¬ N«m ViÖt Nam" (Lª TrÝ ViÔn)
thóc
TiÕt: 58 阮
v¨n häc sö Nguyeãn Traõi 1380 -
豸
1442

Cuéc
®êi
III. KÕt luËn (SGK)
Sù
nghiÖp
V¨n CL

Th¬ tr÷ * Ghi nhí (SGK)

t×nh
Ghi nhí

LuyÖn
tËp
HDVN * Th¶o luËn:

KÕt C©u 3 phÇn h­íng dÉn häc bµi (tr.13)

thóc
TiÕt: 58 阮
v¨n häc sö Nguyeãn Traõi 1380 -
豸
1442

Cuéc
®êi
h­íng dÉn vÒ nhµ
Sù
nghiÖp
- §äc kÜ "§¹i c¸o b×nh Ng«" (NguyÔn Tr·i).
V¨n CL
- T×m hiÓu nh÷ng chó thÝch cña v¨n b¶n.
Th¬ tr÷
t×nh - Tr¶ lêi c©u hái phÇn h­íng dÉn häc bµi.
Ghi nhí
====== HÕt ======
LuyÖn
tËp
HDVN

KÕt
thóc
TiÕt: 58 阮
v¨n häc sö Nguyeãn Traõi
1380 -
豸
1442

Cuéc
®êi
Sù
nghiÖp
V¨n CL

Th¬ tr÷
t×nh
Ghi nhí

LuyÖn
tËp
HDVN

KÕt
thóc