Professional Documents
Culture Documents
Yasi̇n Çakir-Benchmarking
Yasi̇n Çakir-Benchmarking
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ
MÜHENDİSLİK YÖNETİMİ
Hazırlayan
Yasin ÇAKIR
E215007060
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER...........................................................................................................ii
ŞEKİLLER DİZİNİ..................................................................................................iii
ÖZET...........................................................................................................................4
1. GİRİŞ......................................................................................................................5
2. BENCHMARKING KAVRAMI VE ÖNEMİ.....................................................6
3. BENCHMARKING AMAÇLARI........................................................................7
4. BENCHMARKING UYGULAMA SÜRECİ......................................................9
5. BENCHMARKING İŞLETMELERE KATKILARI.......................................12
6. BAŞARILI BENCHMARKING İÇİN YAPILMASI GEREKENLER..........12
7. SONUÇLAR.........................................................................................................14
KAYNAKLAR..........................................................................................................15
ŞEKİLLER DİZİNİ
4
2.9.1. GİRİŞ
Değişiklikler çok hızlı ve bazen tahmin edilemez bir şekilde gerçekleşir. Bu değişimler
ekonomi, teknoloji, pazar ve rekabet alanlarını içermektedir. Bu değişim, şirketlerin
yüksek düzeyde rekabetle karşılaşmak ve istenilen hedeflere ulaşmak için bugüne kadar
yapılmış olan tüm alışkanlıklarını değiştirmelerini gerektiriyor. [2]
Kıyaslama, rekabet avantajları elde etmek ve bunu korumak amacıyla ortak girişimlerde
kullanılan en son metodolojilerden birisidir. Bunda, küreselleşmenin ve iletişim
teknolojilerindeki gelişmenin de payı büyüktür. Zira bilgi ve iletişimin yükselen
değerler olduğu günümüzde, dünyamız büyük bir pazar konumuna gelmiş, iyileştirme
ve gelişme ayakta kalabilmenin temel öğeleri olmuştur. Bilgi teknolojilerine bağlı
iyileşme, değişim ve öğrenmeyi ön plana çıkarmış, bu da kuruluşların dışa açık
yapılanma içerisinde olmalarını zorunlu kılmıştır.
Her şeyi kapsayan tek bir kıyaslama tanımı geliştirmek kolay değildir. “Benchmarking”
kavramını Türkçeye kıyaslama veya karşılaştırma olarak çevirebiliriz. Kıyaslama,
öğrenme sürecini, başarılı uygulamalara sahip, bir başka kuruluşla bilgi paylaşımına
dayandırmaktadır. Ayrıca kıyaslama rakipleri anlamak, gerek rakiplerin gerekse sektör
dışındaki kuruluşların ardında yatanları anlamak için yapılır. Kıyaslama Xerox firması
tarafından 1970’lerde başlatılmıştır. Bu zamanlarda Xerox firması, pazar payını
kaybetmekte ve rakiplerinin baskısını hissetmektedir. Bir bocalama ve “oyuna geri
dönme” çabası içinde bulunan Xerox kendi çalışma tarzını rakiplerininkiyle
karşılaştırmaya karar vermiştir. Kendisiyle karşılaştırmak için kalite standartları
bulduktan sonra Xerox iş dünyasında en büyüklerinden biri olmayı başarmıştır. Ayrıca
örgütlerin özelliklerine göre kıyaslamayı faklı şekillerde tanımlamışlardır. Bunlara göre
kıyaslama;
* Öğrenen organizasyon anlayışının önemli bir parçası, bir öğrenme ve öğretme, anlama
ve uyarlama, paylaşma ve gelişme sürecidir.
* Bir işletmenin bilinçli bir şekilde, kendi faaliyet alanlarında en başarılı firmaların
uygulama süreçleri ile kendi uygulamalarını karşılaştırması ve elde ettiği sonuçları,
kendim geliştirmek için kullanması sürecidir.
5
* Şirketin üstün performansa ulaşma yolunda en iyi ve en doğru yöntemleri arayışı ve
uygulamasıdır. [5]
Kıyaslama kesinlikle hırsızlık değildir, en azından izinsiz değil! Ancak diğer kıyaslama
katılımcılarının izniyle fikirlerin, uygulamaların veya yöntemlerin benimsenmesini ve
uyarlanmasını gerektirebilir.
Yine 1950’li yıllarda Toyota’nın kurucusu, oğlu Eiji Toyoda’yı General Motors, Ford
gibi otomobil devlerini incelemek üzere A.B.D.’ye göndermiştir. Eiji Toyoda sadece bu
işletmeleri ziyaret etmekle kalmamış, süpermarketlerde bile gözlemlerde bulunmuştur.
Süpermarketlerde boşalan rafların geceleri hızla ve ihtiyaç doğrultusunda
doldurulmasından etkilenen Toyoda, Japonya’ya dönüşte “just-in-time” ya da tam
zamanında üretim, sıfır stokla çalışma olarak adlandırılan sisteminin ilk uygulamalarını
başlatmıştır.
Yine Çinli büyük savaşçı ve filozof Sun Tzu’nun “Savaş Sanatı” eserinde şu satırlara
rastlanılmaktadır: “Başkasını ve kendini bilirsen, 100 kere savaşsan da tehlikeye
düşmezsin; başkasını bilemeyip, kendini bilirsen bir kazanır, bir kaybedersin; ne kendini
ne de başkasını bilirsen, girdiğin her savaşta tehlikedesin demektir. Savaşın beş kuralı
vardır; ölçme, değerlendirme, hesaplama, kıyaslama ve zafer. Mevzi ölçmeyi, ölçme
değerlendirmeyi, değerlendirme hesaplamayı, hesaplama kıyaslamayı, kıyaslama ise
zaferi doğurur”.
6
Diğer bir uygulama ise bir patates cipsi üreticisi, bir üründen diğerine geçerken üretim
hatlarını kurmak için gereken süre konusunda endişeliydi. Organizasyon içinde Formula
1 yarışlarına meraklı yaratıcı bir kişi, hızlı kurulumlardaki uzmanların pist stoplar
sırasında arabalar üzerinde çalışan kişiler olduğunu fark etti. Cips üreticisi onun önerisi
üzerine Formula 1 takımlarından birini ziyaret etmeye karar verdi ve onlardan bu kadar
hızlı kurulumları nasıl başardıklarını öğrendi. Makine kurulum maliyetlerini en aza
indirmeye yönelik eski yaklaşımlarının, kurulum sürelerinin uzamasına ve boş zaman
nedeniyle üretim kaybına neden olması nedeniyle uygun olmadığını öğrendiler. En
uygun maliyetli yaklaşımlarının, kurulumu minimum sürede tamamlamak için ekipman,
parça ve insanların hazır olmasını sağlamak olacağını anladılar, böylece hatların
üretimini artırdılar. Bunu yapmak için dikkatli bir şekilde planlama yapmaları
gerektiğini öğrendiler. Uygun kaynakların gerektiği yerde ve zamanda kullanılabilir
olmasını sağlamaları gerekiyordu. Ayrıca kurulum sürecinde yer alan herkesi bir ekip
olarak birlikte çalışmak üzere eğitmeleri gerektiğini de öğrendiler. [7]
7
iyileştirme sonrası performans seviyesini tahmin etmeleri gerekmektedir. Kuruluşlar,
bazı iyileştirmeleri yapmadan önce, sonucunda performans seviyesinin ne olacağını
tahmin etmekte zorlanmaktadırlar. Bu sorunun çözümü ise iyileştirme için potansiyel
alanları kıyaslamaktır. [7]
Bazı kuruluşlar, kıyaslamayı iyileştirmeye giden olası bir kısa yol olarak görmektedir.
Kuruluşlar, iyileştirme için yapılan analiz, süreç tasarlama, eğitim vb. diğer maliyetlere
çaba ve zaman harcamalarına rağmen diğer rakipleriyle aynı düzeyde performansa
ulaşamadıklarını görmektedirler. Mevcut uygulanan en iyi uygulamaları belirlemek,
bunları uyarlamak ve iyileştirmek ve ardından performansın en azından en iyiler
arasında olacağına dair yüksek bir kesinlik derecesindeki değişiklikleri uygulamaya
çaba harcamanın kıyaslama ile daha verimli olacağı görülmektedir.
Birçok kuruluş hedefler koymaktadır. Ne yazık ki çoğu, sıklıkla %5 veya %10'luk bir
iyileştirme şeklinde keyfi hedefler koymaktadır.
Kıyaslamanın bir amacı da diğerlerinin başardıklarına dayalı olarak uygun hedef
performans seviyelerinin belirlenmesine yardımcı olmaktır.
Rakiplerle kıyaslama yapmak iyileştirme için çok güçlü bir itici güç olabilir, çünkü bir
kuruluş önemli alanlarda rakiplerine benzer veya daha üstün seviyelerde performans
gösteremezse, o zaman piyasadaki rakipler sonunda onları iş dünyasının dışına
iteceklerdir. [7]
8
2.9.4. BENCHMARKING UYGULAMA SÜRECİ
• Neyi kıyaslamalı?
• En iyisi kim?
• Biz nasıl yapıyoruz?
• Onlar nasıl yapıyor?
• Benchmarking işletmemize ne sağlar?
9
Benchmarking çalışmalarında hedef; ortağın uygulamalarına yaklaşmak, onun gibi
uygulamalara sahip olmak ya da ondan daha iyi olmak şeklinde belirlenebilecektir.
Ancak burada dikkat edilmesi gereken, hedeflerin açık, ulaşılabilir, ölçülebilir, motive
edici ve çalışanları yönlendirici olmasıdır. Uygulama aşamasından sonra ise alınan
sonuçlar ile hedefler karşılaştırılacak, iyileşme hedeflerine ulaşılıp ulaşılamadığı tespit
edilecektir. [3]
Kıyaslama tekniği, işletmelere pek çok farklı açıdan fayda sağlayan etkili bir yöntem
olarak kabul edilmektedir. Coopers &Lybrand danışmanlık şirketi tarafından en iyi 100
işletme üzerinde yapılan ve Times (1995) dergisinde yayınlanan bir araştırmada,
kıyaslama tekniğinin yararları şu şekilde tespit edilmiştir:
Kıyaslama her şeyden önce işletmeye, işletmenin kaynak kullanım düzeyi, işletme
içindeki mevcut bölümlerin ve işletme dışındaki potansiyel rakiplerin durumu gibi
daha birçok konuda yararlı bilgiler sağlar.
İşletmeye, konusunda en iyi olan örgütler düzeyine ulaşma, hatta onları geçme
olanağı yaratır.
10
Yeni uygulamalar ve iş yapma usullerini tespit ederek, önemli atılımların
gerçekleşmesine olanak sağlar.
Müşteri isteklerini en iyi şekilde karşılamaya imkân verir. [1]
Yöneticilere, işletme performansının hangi düzeyde olduğunu görebilmelerine
olanak verir.
Üstün performans gösteren işletmelerin uygulamalarının öğrenilmesi sonucunda,
zaman ve para tasarrufu sağlar. [1]
Hem ölçülebilir performans hedeflerinin belirlenmesi hem de ürün ve süreç tasarımı
için fikirlerin oluşmasına katkıda bulunur.
İşletme içerisinde iyileştirilip geliştirilecek alanların saptanmasına yardımcı olur.[4]
Kalitenin iyileştirilmesi ve maliyetlerin düşürülmesini sağlar.[1]
Her şeyden önce üst yönetimin kıyaslama çalışmalarını güçlü bir şekilde
desteklemesi gerekmektedir. Amerikan Verimlilik ve Kalite Merkezi (APQC)’nin
çalışmalarında, üst yönetimin desteğini alan işletmelerin kıyaslama uygulamaları
sonucunda daha fazla operasyonel fayda ve finansal geri dönüşümler elde ettikleri
anlaşılmıştır.
İşletme dışından gelen yaratıcı fikirlerin kabul edildiği ve işletmeye adaptasyonunun
sağlanabildiği bir örgüt kültürü oluşturulmalıdır. Çünkü yeni fikirler her zaman
işletmenin kendi içinde değil de, işletme dışındaki çevreden gelebilecektir ki bu da
kıyaslama uygulamasının temelidir. Yani işletme değişime ayak uydurabilecek
takımlara sahip olmalıdır.
Kıyaslama bulgularının uygulamaya geçirilmesinden önce, işletmenin kendi içinde
fayda/maliyet analizinin yapılması gerekmektedir.
Kıyaslama çalışmasının operasyonel ve finansal sonuçlarının takip edilmesi
gerekmektedir. Böylece üst düzey yöneticiler de, işletmenin stratejik amaçlarına
uygun faaliyetler yapıldığı konusunda bilgileneceklerdir.
Kurallara uygun yöntemler dizisi oluşturulmalıdır. Kıyaslama çalışması şu üç
aşamayı mutlaka içermelidir; karşılaştırmalı analiz, yeni süreç tasarımı ve
uygulama.
Kıyaslama çalışmalarında işletmelerin kendi içinde davranış ilkeleri geliştirmeleri
gerekmektedir. Örneğin; APQC, hukuka uygunluk, gizlilik, bilgi kullanımı ve
hazırlık gibi kendi davranış ilkelerini işletme içinde geliştirmiştir. [3]
İşletmenin, kendi yapısına, süreçlerine ve kültürüne en uygun Kıyaslama ortağını
belirleyebilmesi için, öncelikle kendi süreçlerini analiz etmesi ve kendisini tanıması
gerekmektedir.
İşletmede doldurulması gereken boşluklar nelerdir, hangi soruların yanıtı
aranmalıdır ve hangi alanlarda araştırma yapılmalıdır gibi temel amaçlar açıkça
belirtilmelidir. Ernst&Young ve Amerika Kalite Vakfı’nın desteğiyle yapılan bir
araştırma Kıyaslama çalışmalarında işletme ölçeklerinin dikkate alınması ve
aşağıdaki aşamaların izlenmesi gerektiğini belirtmektedir.
11
Çırak: Bu kategorideki işletmelerin Kıyaslama çalışmalarında yapması gerekenler;
2.9.7. SONUÇLAR
Toplam Kalite Yönetimi anlayışı yayıldıkça, yönetsel bir araç olan Benchmarking’ in de
önemi artmaktadır. Başlıca hedefi iç ve dış müşteri tatmini sağlamak olan Toplam
Kalite Yönetimi’nin temelinde işletmenin kendisini sürekli olarak geliştirmesi
yatmaktadır. Rekabet gücünü arttırmak, iş hayatında kalabilmek ve iş sağlayabilmek
için, ürün ve hizmetlerin kalitesini geliştirmeye yönelik amaç sürekliliği sağlanmalıdır.
Hedefler koyarak işletmenin iç ve dış performansını sürekli olarak geliştirmesi
gerekmektedir. Dünyadaki uygulamalar yakından izlenmelidir. Kendini rakipler ve
dünyanın en iyileri ile kıyaslayıp, üstün uygulamaları uyarlayabilmek için sistematik bir
yaklaşım olan Benchmarking kullanmalıdır.
12
KAYNAKLAR
[1] https://9lib.net/document/y4wjj2v9-benchmarking-i%CC%87n-ortaya-%C3%A7iki
%C5%9Fi.html?utm_source=search_v3
[2] Sutia, S., Riadi, R., Fahlevi, M., Istan, M., Juhara, S., Pramono, R., ... & Munthe, A. P. (2020).
BENEFIT OF BENCHMARKING METHODS IN SEVERAL INDUSTRIES: A SYSTEMATIC
LITERATURE REVIEW. Systematic Reviews in Pharmacy, 11(8).
[3] ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 4, Sayı 7, 2008, ss. 1–22.
13