1

BAB 1 : PENGENALAN KEPADA SAINS

Sains Adalah Sebahagian Daripada Kehidupan

• Sains adalah disiplin ilmu yang melibatkan ___________ dan __________

yang sistematik terhadap fenomena alam semulajadi

• Kepentingan sains dalam kehidupan seharian

o Menyumbang kepada bidang __________

o Membantu ___________

o Meningkatkan hasil __________

o Membantu mengurangkan kadar __________

• Cabang sains

o Fizik o Geologi

o Kimia o Meteorologi

o Biologi o Alam sekitar

o Astronomi

• Kerjaya dalam sains

o Pendidik o Angkasawan

o Doktor o Ahli astronomi

o Jurutera o Ahli oseanografi

o Ahli kimia o Ahli meteorology

o Penyelidik

• Inovasi Teknologi

• Kereta • Komputer

• Kapal terbang • Robot

• Telefon

2
Peraturan Keselamatan dan Radas Dalam Makmal

• Peraturan keselamatan

o Jangan masuk makmal tanpa _________________

o Jangan makan dan minum

o Jangan berlari atau bergurau

o Laporkan sebarang ___________ dan ______________

o Periksa _________ pada bekas sebelum menggunakannya

o Jangan melakukan ujikaji tanpa ________________

• Simbol amaran bahaya

Beracun/toksik

Cth : Klorin, merkuri Cth : Cth :

Cth : Cth : Cth :

3
 • Radas makmal

Bikar Silinder Kelalang kon Kelalang Balang gas Mangkuk

penyukat dasar bulat sejat

Piring petri Corong turas Kaki retort Tungku kaki Kasa dawai Penunu
tiga bunsen

Spatula Forsep Penyepit Tabung uji Rak tabung Rod kaca

tabung uji uji

Termometer Tin Eureka Neraca Pipet Pam pipet Buret

spring

Kelalang Corong Kelalang Tabung didih Angkup Botol

volumetrik pemisahan dasar rata dalam/luar reagen

Mangkuk pijar
4
Kuantiti Fizik dan Unitnya

Kuantiti fizik Unit S I Simbol unit

Panjang Meter m

Jisim
Masa

Arus elektrik
Suhu

• Imbuhan

Imbuhan Nilai Bentuk piawai Simbol

Giga 1000000000 x 109 G
Mega
Kilo
Desi
Senti

Mili
Mikro

Nano
Piko 0.000000000001 x 10-12 p

5
Penggunaan Alat Pengukur, Kejituan, Kepersisan, Kepekaan Dan Ralat

• Alat Pengukuran

Kuantiti
Alat pengukur Unit
fizik
Meter (m), milimeter (mm),
Pembaris, pita
Panjang sentimeter (cm), kilometer
pengukur
(km).
Neraca tuas, neraca
Jisim
tiga alur
Masa
Suhu
Arus
elektrik

Isipadu
cecair

• Kejituan, Kepersisan dan Kepekaan

Alat pengukur yang lebih

Kuantiti fizik Bacaan terkecil
jitu
Angkup vernier, 0.1 mm
Panjang
Tolok skru mikrometer
Jisim

Masa
Suhu
Arus elektrik
Isipadu cecair Buret

6
• Ralat

Ralat sistematik Jenis Ralat rawak

Ketidakpastian pengukuran yang

Maksud disebabkan oleh pemerhati
semasa membuat pengukuran

• _______________
• _______________
• Kecuaian semasa mengambil
• Alat pengukur yang tidak Contoh
bacaan
jitu
• Salah teknik

• Mengendali eksperimen
• Ambil bacaan beberapa kali
dengan berhati-hati
Cara untuk mendapatkan ______
• Menggunakan alat mengatasi • Mata mesti ____________
pengukur yang
dengan skala alat pengukur
_______________

• Membuat anggaran sebelum membuat pengukuran sebenar

o Panjang

▪ Menggunakan objek yang sudah diketahui panjangnya

o Luas

▪ Objek sekata → _____________

▪ Objek tidak sekata → __________________

o Jisim

▪ Menggunakan jisim yang sudah diketahui

o Isipadu

▪ Objek sekata → _______________

▪ Objek tidak sekata → ___________________

7
Ketumpatan

• Jisim per unit isipadu

• Rumus → Ketumpatan (gcm-3) = jisim (g) .

isipadu (cm3)

• Bahan yang kurang tumpat akan _________

• Bahan yeng lebih tumpat akan __________

• Boleh ditentukan menggunakan :

i. Rumus

ii. Kaedah ____________

• Fenomena berkaitan dengan perbezaan ketumpatan

i. Ais __________ di permukaan air

ii. Belon helium __________ di udara kerana _________ kurang tumpat

berbanding _________

iii. Pengangkutan kayu balak menerusi sungai kerana kayu balak

______________ berbanding air

• Pelbagai inovasi boleh dibuat ke atas objek, makanan, dan minuman

menggunakan konsep ketumpatan seperti

i. Teh 3 lapis

ii. Lampu lava

8
Langkah Dalam Penyiasatan Saintifik

• Kemahiran proses sains

• Langkah penyiasatan saintifik

9
 BAB 2: SEL SEBAGAI UNIT ASAS KEHIDUPAN
Sel
⚫ Merupakan unit asas ____________
⚫ Menjalankan semua ___________________ seperti pertumbuhan,
respirasi, pembiakan dan perkumuhan.
⚫ Menjalani proses ___________________ untuk membentuk sel-sel baharu
dan menggantikan sel-sel yang rosak
⚫ Pembahagian el secara berterusan tanpa kawalan boleh menyebabkan
___________________

Struktur dan fungsi sel

Struktur sel Fungsi

• Mengawal keseluruhan aktiviti sel

• Mengandungi kromosom yang membawa maklumat
genetik

Bertindak sebagai medium tindak balas kimia berlaku

Menghasilkan tenaga untuk tindak balas

Mengawal pergerakan bahan ke dalam dan ke luar sel

Memberikan sokongan, perlindungan dan bentuk tetap kepada
sel
Memberikan sokongan kepada sel apabila dipenuhi sap sel

Menyerap tenaga cahaya untuk fotosintesis

10
Perbandingan antara sel haiwan dan sel tumbuhan
Sel haiwan Ciri Sel tumbuhan

Mempunyai ________, __________, __________ dan membran sel

Dinding sel, kloroplas dan

vakuol
Bentuk

Kebolehan membuat makanan

Organisma unisel dan multisel

11
Jenis dan fungsi sel haiwan

Jenis dan fungsi sel tumbuhan

12
Organisasi sel

Sistem dalam badan manusia

Sistem perkumuhan
Menyingkirkan bahan buangan yang Menyokong badan dan melindungi organ
berlebihan daripada badan dalaman

Mempertahankan badan daripada Memecahkana makanan kepada bentuk

jangkitan kuman lebih ringkas untuk diserap

13
 Membantu pergerakkan dadan dan Melindungi badan daripada kekeringan
organ dalaman dan mengawal suhu badan

Membawa impuls dari otak ke seluruh Mengangkut oksigen, nutrien dan

badan hormon ke seluruh badan

Mengambil oksigen dan mengeluarkan Menghasilkan hormon menyelaraskan

karbon dioksida dari sel badan tindak balas dalam badan
14
 Menghasilkan sperma dan ovum untuk pembentukan zuriat

Respirasi Sel Dan Fotosintesis

Fotosintesis
⚫ Tumbuhan hijau mensintesis _________ sendiri

⚫ Faktor yang diperlukan

 Cahaya  _____________

 _____________  Air

⚫ Makanan dalam bentuk _________

⚫ Disimpan sebagai __________ di dalam daun

15
 ⚫ Kehadiran kanji boleh diuji dengan __________

⚫ Larutan iodin berubah warna daripada kuning kepada _______________

Perbezaan respirasi sel dengan fotosintesis

Ciri Respirasi Fotosintesis

Berlaku dalam Mitokondria

Tenaga Dibebaskan
Sumber tenaga Tenaga cahaya
Tumbuhan dan
Berlaku pada
mikroorganisma
Glukosa Dihuraikan

Faktor yang diperlukan Karbon dioksida dan air

Hasil Oksigen dan glukos

Masa berlaku Sentiasa

16
 BAB 3 : KOORDINASI DAN GERAK BALAS
Homeostasis Dalam Manusia
• Homeostasis → pengekalan __________________ dalam badan suatu

organisma

• Keadaan

o Suhu badan

o Kandungan air

o ___________

o ___________

• Membolehkan semua proses hidup berjalan dengan lancar

• Proses kawalan homeostasis

• Sistem yang terlibat dalam kawalatur kandungan air dan suhu badan

o _______________

o _______________

17
18
 Sejuk Persekitaran Panas

Lapisan kulit

Bulu roma Condong

Salur darah
Tiada Peluh

Homeostasis Dalam Haiwan

• Kucing

o Menjilat _________ untuk menyejukkan badan

o Bulu __________ semasa sejuk untuk memerangkap haba

• Anjing → menjelir ______ untuk menyejukkan badan

• Siput babi → menghasilkan __________ dan mencari tempat ___________

untuk mengurangkan kehilangan air

• Lebah → menutup _________ untuk mengurangkan kehilangan air

• Cicak

Persekitaran sejuk Aktiviti badan Persekitaran panas

Perlahan Pergerakan

Kadar metabolisme

Suhu badan Meningkat

19
Homeostasis Dalam Tumbuhan
• Transpirasi

o Air daripada tumbuhan dalam bentuk __________ hilang ke

persekitaran melalui ________ pada daun

o Membantu tumbuhan menyerap dan mengangkut ________ dan

__________ daripada akar

o Membantu menyejukkan tumbuhan pada hari _________

• Pembukaan dan penutupan stoma dikawal oleh ______________

Kepentingan Homeostasis
• Menyediakan keadaan yang optimum dalam badan agar metabolisme cekap

• Mengekalkan kecekapan tindakan enzim

• Mengekalkan kesihatan tubuh

• Melindungi tubuh daripada perubahan persekitaran

20
 BAB 4 : PEMBIAKAN

• Proses penghasilan ______________ oleh organisma hidup

• Suatu ciri asas organisma hidup

Pembiakan Seks

• Proses melibatkan induk ______________ dan ____________

• Induk jantan menghasilkan ___________________________

• Induk betina menghasilkan ___________________________

• Sperma dan ovum bergabung membentuk _____________ melalui proses

___________________

• Terdapat dua jenis persenyawaan

Persenyawaan dalam Ciri Persenyawaan luar

Nukleus gamet jantan dan Nukleus gamet jantan dan

betina bergabung Berlaku betina bergabung
___________ badan induk apabila _________ badan induk
betina betina

Tempat

Organisma

21
Pembiakan Aseks

• Melibatkan _________________ induk sahaja

• Dijalankan oleh beberapa tumbuhan dan organisma ringkas

• Tidak berlaku ______________________

• Individu baharu yang dihasilkan adalah ________________ secara genetik

• Jenis pembiakan aseksual

o Belahan dedua

• Contoh : __________ , _______________ dan bakteria

o _______________________

• Contoh : Hydra dan ______________

22
o _______________________

• Contoh : cacing pipih, tapak sulaiman, __________ dan

___________

o _______________________

• Contoh : alga, _________, ___________ dan bakteria

o _______________________

23
Perbandingan pembiakan seksual dan aseksual

Seksual Ciri-ciri Aseksual

Bilangan induk yang

terlibat

Penglibatan gamet

Sifat individu baru

Kepentingan pembiakan

• menambah bilangan organisma sesuatu spesies

• mengelakkan kepupusan spesies

24
Sistem pembiakan lelaki

Organ seks Fungsi

Merembeskan bendalir yang mengandungi nutrien

untuk sperma

Salur untuk mengeluarkan sperma dan air kencing

keluar dari badan

Menyalurkan sperma dari testis ke uretra

Memindahkan sperma ke dalam faraj perempuan

semasa persetubuhan

Memegang dan melindungi testis

Menghasilkan sperma dan hormon seks lelaki

Menghasilkan bendalir bernutrien dan medium untuk

sperma berenang

25
Sistem pembiakan perempuan

Organ seksual fungsi

Tempat persenyawaan antara spema dan ovum

berlaku

Menghasilkan ovum dan hormon seks wanita

Tempat embrio berkembang dan membesar

Mengeluarkan mukus untuk memudahkan sperma

berenang ke dalam uterus

Menerima sperma dan menjadi saluran bayi

dilahirkan

26
Perubahan pada Peringkat Baligh

Jenis
Lelaki Perempuan
perubahan

• pembesaran peti suara (larinks) • pembesaran

• suara menjadi _________ _________

• pertumbuhan misai dan janggut Fizikal • pemadatan dan

• pertumbuhan bulu di _______, pelebaran __________

__________ dan __________ • pertumbuhan _______

• penghasilan _________ dan • penghasilan ________

______________ di testis dan _________ di ovari

Organ
• pertumbuhan _________ di • pertumbuhan _______
pembiakan
bahagian sulit di bahagian sulit

• pembesaran _____ dan _____ • kitaran ______ bermula

Perbandingan antara sperma dengan ovum

27
Kitar Haid

• Haid → peluluhan __________________ dan _______________ yang

mengalir melalui faraj

• Kitar haid → satu siri perubahan yang berlaku pada ________________

dan _____________

• Dikawal oleh otak dan sistem endokrin yang merembeskan _____________

• Tempoh _______________ dan berbeza mengikut individu

• Dipengaruhi oleh

❑ Pengambilan nutrien

❑ Perubahan mendadak berat badan

❑ Perubahan emosi

❑ Tekanan mental

28
Pengurusan diri semasa haid

• Penjagaan kebersihan penting untuk mengelakkan jangkitan penyakit kepada

sistem pembiakan

• Cara penjagaan diri

❑ menukar tuala wanita ________________ sehari

❑ _______________ dengan kerap

• Kitar haid tidak stabil

❑ tidak haid setiap _____________

❑ haid yang terlalu _____________ atau ________________

❑ fasa haid melebihi _________________

• Kesan kitar haid tidak stabil

❑ kemandulan
29
 ❑ kesukaran merancang keluarga

❑ masalah kesihatan

Persenyawaan Dan Kehamilan

• Persenyawaan → nukleus sperma bercantum dengan nukleus ovum di

______________ membentuk ___________

• Zigot membahagi membentuk satu bebola sel iaitu ____________

• Penempelan → embrio menempel di _________________

• Kehamilan → embrio berkembang menjadi _______________

• Fetus akan dilahirkan menerusi ___________ selepas 38 minggu.

30
Faktor yang mempengaruhi perkembangan fetus dan bayi

• Keperluan kalori dan nutrien wanita hamil lebih ___________ berbanding

wanita biasa

• Gizi wanita hamil perlu mengandungi lebih _______________, lemak,

protein, ______________, vitamin C, kalsium, fosforus, ____________

dan serat untuk kesihatan ibu dan bayi

• Wanita hamil perlu mengelakkan pengambilan rokok, ________________

dan _______________ untuk mengelakkan kecacatan fetus

• Susu ibu merupakan makanan terbaik untuk bayi

Kemandulan dan pencegahan kehamilan

• Kemandulan → ketidakupayaan seseorang _______________________

• Punca kemandulan

Lelaki Perempuan

__________________ tidak seimbang

Organ seks cacat atau berpenyakit

Masalah kesihatan

Testis tidak hasilkan __________ Ovari tidak hasilkan ___________

Bilangan ____________ sedikit Tiub fallopio tersumbat

Kualiti sperma rendah _____________ tidak normal

Mati pucuk Ketumbuhan dalam uterus

31
• Kaedah mengatasi kemandulan

o Rawatan hormon

o Pembedahan

o Kaedah persenyawaan in vitro (IVF)

• Kaedah pencegahan kehamilan

Pil pencegahan hamil Implan

Kondom Alat kontraseptif dalm uterus (IUCD)

Vasektomi Ligasi

32
Pembiakan Tumbuhan

Struktur dan fungsi bahagian bunga

Pendebungaan

Bunga biseks Bunga uniseks

Mempunyai stamen ________ Mengandungi pistil _______ stamen sahaja

pistil pada bunga yang sama

• Pendebungaan → proses pemindahan butir debunga matang dari _________

ke __________

• Agen pendebungaan → angin, haiwan, serangga dan manusia

33
 Pendebungaan sendiri Pendebungaan kacuk

Haiwan dan serangga Ciri-ciri bunga Angin

Debunga melekat pada

Cara Debunga ditiup angin
bahagian badan

Ranggi Berwarna putih dan pudar

Melekit dan berbentuk

Stigma
rata/bercuping

Butir debunga Banyak, kecil dan ringan

Mempunyai nektar dan Filamen dan stil yang

Lain-lain
berbau harum panjang

Durian, betik, bunga raya

Contoh
dan bunga ros

34
 Pendebungaan kacuk → gabungan ________________ dua pokok induk dari

______________ yang sama

 Kelebihan

o Pokok lebih sihat dan dapat menyesuaikan diri dengan persekitaran

o Tanaman mempunyai _______________ baharu

o Biji benih lebih _________________

o Mempunyai _____________tinggi terhadap perosak dan penyakit

 Aplikasi

Proses persenyawaan

35
Struktur biji benih dan fungsinya

Dikotiledon

Monokotiledon
Bahagian Struktur Fungsi

Melindungi biji benih

Kulit biji Tempat biji benih melekat pada buah

Liang kecil yang membenarkan air dan udara masuk

Bahagian embrio yang berkembang menjadi pucuk

Embrio Bahagian embrio yang berkembang menjadi akar

Menyimpan dan membekalkan makanan untuk biji benih

36
Percambahan biji benih

• Percambahan _________________

• Percambahan __________________

• Keadaan yang diperlukan untuk biji benih bercambah

o _________________

o _________________

o _________________________

37
 BAB 5 : JIRIM

Apakah itu jirim?

• Sifat jirim

o Mempunyai ____________

o Memenuhi ___________

• Semua benda hidup dan bukan hidup adalah jirim

• Bukan jirim

o _______________

o _______________

o _______________

• Sifat fizik

o Takat ________ → suhu apabila keadaan cecair berubah menjadi gas

o Takat _______ → suhu apabila keadaan pepejal berubah menjadi

cecair

o _______________ → jisim per unit isipadu bahan

o _______________ → kebolehan bahan melarut di dalam pelarut dan

membentuk larutan

o Kekonduksian _________ → kebolehan bahan mengkonduksi haba

• Sifat kimia

o Pengoksidaan

o Kebolehbakaran

Keadaan jirim

• Teori kinetik jirim

o Jirim terbina daripada zarah-zarah __________ yang diskit

o Zarah – zarah sentiasa bergerak pada ____________

38
 • Jirim wujud dalam keadaan ___________, _________ atau ______

Pepejal Cecair Gas

Susunan zarah

Tersusun sangat
rapat

Pepejal Cecair Gas

Ruang antara zarah Sangat kecil

Tarikan antara
Sangat lemah
zarah

Bergerak bebas
secara rawak dan
Pergerakan zarah
berlanggar antara
satu sama lain

Mengikut bentuk
Bentuk
bekas

Mengikut isipadu
Isipadu Tetap
bekas

Kebolehmampatan Tidak boleh

• Kadar resapan

o Resapan → proses pergerakan zarah-zarah jirim dari kawasan yang

berkepekatan __________ ke kawasan yang berkepekatan

___________

o Paling tinggi dalam __________

o Paling rendah dalam ___________

39
Kesan haba terhadap jirim

• Pembekuan

o Zarah ______________ haba

o Cecair bertukar menjadi ___________

• Peleburan

o Zarah ______________ haba

o Pepejal bertukar menjadi ___________

• Kondensasi

o Zarah ______________ haba

o Gas bertukar menjadi ____________

• Pendidihan/penyejatan

o Zarah ______________ haba

o Cecair bertukar menjadi __________

• Pemejalwapan

o Apabila zarah menyerap haba, pepejal bertukar menjadi __________

o Apabila zarah membebaskan haba, gas bertukar menjadi __________

• Contoh perubahan keadaan jirim dalam kehidupan harian

Aktiviti Proses

Penghasilan ais krim

Pengeringan pakaian

Penggunaan ubat gegat

Pembentukan embun

Penghasilan strawberi bersalut coklat

40
 BAB 6 : JADUAL BERKALA

PENGELASAN UNSUR

Atom dan molekul

• Atom adalah _________ kerana bilangan proton dan elektron sama banyak

• Apabila lebih daripada satu atom bergabung, __________ terbentuk

Atom oksigen Molekul oksigen

Unsur

• Bahan yang paling ringkas

• Terdiri daripada _________ jenis zarah sahaja

• Tidak boleh diuraikan kepada bahan yang lebih ringkas lagi

• Terbahagi kepada

• _______________ → aluminium, besi, kuprum dan zink

• _______________→ iodin, klorin, sulfur dan karbon

41
• Unsur disusun secara teratur dan sistematik dalam ____________________

Logam dan bukan logam

Logam Sifat Bukan logam

Kekilauan

Kemuluran

Kebolehtempaan

Kekuatan regangan

Kekonduksian elektrik

Kekonduksian haba

Ketumpatan

Takat lebur dan didih

42
CAMPURAN

• Bahan yang terdiri daripada ________________ jenis zarah yang bercampur

secara fizikal.

• Boleh dipisahkan menerusi _________

• Contoh : koktel, air batu campur, salad dan sandwich

• Teknik pengasingan

o Penurasan

▪ Mengasingkan ________________ dalam cecair

▪ Contoh : air kopi dan santan kelapa

o Penyulingan

▪ Mengasingkan campuran cecair yang berbeza ________________

▪ Contoh : penghasilan minyak wangi dan air suling
43
o Menggunakan magnet

▪ Mengasingkan dua ________ yang bersifat bahan magnet dan tidak

bersifat bahan magnet
▪ Contoh : pengasingan besi dan keluli di tapak buangan sampah

o Pengenapan

▪ Mengasingkan campuran cecair dan ________ tidak larut dan terenap di

dasar

▪ Contoh : pengasingan air berlumpur

o Pengapungan

▪ Mengasingkan bahan yang tidak larut dan terapung dalam ___________

▪ Contoh : pengasingan minyak dan air

44
 o Kromatografi

▪ Mengasingkan campuran dalam jumlah yang _____________

▪ Contoh : pengasingan bahan pewarna dalam dakwat pen dan makanan

SEBATIAN

• Bahan yang terbina daripada dua atau lebih unsur yang bergabung secara

______________

• Contoh → air, karbon dioksida, garam

• Terbentuk apabila unsur bertindak balas dengan oksigen, air dan sulfur

• Boleh diasingkan melalui proses ______________

45
• Perubahan fizik dan kimia

46
• Perbezaan antara campuran dan sebatian

Campuran Perbezaan Sebatian

Pembentukan bahan baru

Pembentukan ikatan kimia

Kaedah pengasingan

Sifat bahan baharu berbanding

dengan sifat asal

47
 BAB 7 : UDARA

KOMPOSISI UDARA

 Udara tiada warna, _____________ dan _____________

 Udara adalah campuran kerana

 Terdiri daripada bahan berbeza yang bergabung secara __________

 Komposisi yang ____________

Kepentingan

 Nitrogen

 Penghasilan ___________ dan _____________

 Kitar nitrogen

 Agen _____________

 Oksigen

 Pernafasan

 Pembakaran _____________ pada altitud tinggi

 Kimpalan dan pemotongan logam dalam ______________

 Penyediaan pelbagai sebatian

 Karbon dioksida

 Fotosintesis  Alat _______________

 Pembuatan ____________  Kitar karbon

48
  Gas nadir

 ______________ – belon udara dan kaji cuaca

 ______________ – lampu iklan
 ______________ – mentol

Kitar karbon

Kitar oksigen

49
Langkah mengelakkan gangguan kitar oksigen dan karbon

 Mengelakkan penggunaan _______________ yang berleluasa

 Mencegah __________________ haram

 Mengelakkan ___________________ hutan

 Mengelakkan pembebasan _______________ yang berlebihan

 Menanam semula ______________

PEMBAKARAN

 Tindak balas yang berlaku apabila suatu bahan dipanaskan dengan kehadiran

oksigen dan membebaskan _________ dan ________________

 Syarat pembakaran

 Bahan api

 _____________

 _____________

 Pembakaran boleh dielakkan jika kita menyingkirkan salah satu syarat

pembakaran

Alat pemadam api

Bahan Contoh bahan Alat pemadam api

Pepejal Kayu, kain kertas

Cecair Minyak, varnis, cat

Gas

Logam

50
Teknik memadam kebakaran

 ________________

 Memutuskan hubungan bahan bakar dengan udara

 Cth : menutup kebakaran dengan selimut api, karung basah, lumpur,
pasir, tanah atau busa
 _________________

 Mendinginkan permukaaan bahan terbakar

 Cth : sembur air atau lapisan karbon dioksida
 Memutuskan ___________________________

 Pisahkan benda yang terbakar

 Cth : tutup bekalan gas atau minyak

Sikap berjaga-jaga untuk mengelakkan kebakaran

 Jauhkan bahan yang mudah terbakar dari _______

 Sentiasa peka terhadap _______________ yang digunakan

 Tidak meletakkan terlalu banyak beban pada satu ________________

 Memasang ______________ dan ____________ di rumah

 Tidak membuang puntung rokok ketika apinya masih ____________

 Simpan mancis dan pemetik api di tempat yang ______________

PENCEMARAN UDARA

Bahan pencemar Punca Kesan

Asap, jelaga, habuk

Karbon monoksida Ekzos kenderaan, kilang,

Sulfur dioksida, pembakaran terbuka,

nitrogen dioksida rokok, kebakaran hutan

Plumbum

51
 BAB 8 : CAHAYA DAN OPTIK

PENGGUNAAN CERMIN

 Pembentukan imej

◦ → terbentuk pada skrin

◦ → tidak dapat terbentuk skrin

 Jenis cermin

◦ Cermin → imej sama saiz

◦ Cermin → imej lebih besar

◦ Cermin → imej lebih kecil

 Cermin mengaplikasi konsep cahaya

Aplikasi cermin

 Cermin satah

◦ Mambantu penari membetulkan __________

◦ Menjadikan ruang kelihatan __________

 Cermin cekung

◦ Memudahkan ___________

◦ Memudahkan doktor memeriksa _________

 Cermin cembung

◦ Membantu memantau ___________ lalulintas di selekoh

◦ Membantu memantau _________ di pasaraya

52
Alat optik yang menggunakan konsep pantulan cahaya

 Periskop

◦ Digunakan dalam kapal selam untuk melihat keadaan di

_______________

◦ Dibina menggunakan __________ cermin satah

◦ Imej dipantulkan ___________ kali

 Kaleidoskop

◦ Alat permainan

◦ Dibina dengan menggunakan ________ cermin satah

◦ Imej dipantulkan __________ kali menghasilkan pola-pola yang cantik

53
SIFAT CAHAYA

 Lebih daripada bunyi → bunyi guruh lebih lambat berbanding

kilat

 Merambat → membentuk bayang

 Boleh → membentuk imej maya

 Boleh → air kelihatan lebih cetek

 Boleh → pembentukan pelangi

 Boleh → warna langit berbeza pada waktu yang berbeza

PANTULAN CAHAYA

 Ciri imej yang terbentuk pada cermin satah

 Aplikasi pantulan dalam kehidapan harian

◦ Warna garis jalan berwarna putih

◦ Alat-alat amaran keselamatan

 Hukum pantulan
54
 ◦ Sinar tuju, sinar pantulan dan garis normal berada pada satah yang

sama

◦ Sudut tuju adalah sama dengan sudut pantulan

PEMBIASAN CAHAYA

 Berlaku apabila cahaya bergerak melalui dua medium yang berbeza

___________

 Terjadi apabila sinar tuju ______________ dengan garis normal

 Contoh fenomena

◦ Sudu kelihatan __________ apabila diletakkan dalam segelas air

◦ Kolam renang kelihatan _________ apabila dilihat daripada tepi kolam

55
PENYEBARAN CAHAYA

 Berlaku apabila cahaya putih menghasilkan _____________ apabila melalui

medium yang berbeza

 Cahaya putih terdiri daripada gabungan warna merah, jingga, kuning, hijau,

biru,dan ungu.

 Setiap juzuk warna mempunyai kelajuan yang berbeza.

 Warna merah paling _____________ dibiaskan kerana ___________ laju

 Warna ungu paling _____________ dibiaskan kerana ___________ laju

 Contoh fenomena → Pembentukan _______________ semasa hujan

PENYERAKAN CAHAYA

 Berlaku apabila sinar cahaya dihalang dan dipantulkan ke _________ arah

oleh zarah-zarah dalam udara

 Contoh fenomena

◦ Langit kelihatan __________ pada waktu tengahari

◦ Langit kelihatan __________ pada waktu senja

56
PENAMBAHAN DAN PENOLAKAN CAHAYA

 Jenis warna

◦ Warna __________→ merah, hijau, biru.

◦ Warna __________ → kuning, magenta, sian.

 Penambahan _______ warna primer akan membentuk warna sekunder

 Penambahan _______ warna primer akan membentuk warna _________

 Penolakan cahaya berlaku apabila objek legap memantulkan warna yang

___________ dengannya dan menyerap warna yang ___________.

◦ Penapisan warna

Penapis X Penapis Y Warna di skrin

Merah -
Hijau -
Biru -
Merah Hijau
Kuning Hijau
Biru Kuning
Sian Kuning
Kuning Magenta
57
 BAB 9 : BUMI
Sistem Bumi

58
Stratifikasi Atmosfera

• Semakin meningkat altitud

o Suhu semakin ______________

o Tekanan semakin ______________

59
Stratifikasi Dalam Lautan

Taburan Air Di Bumi

60
Lapisan Bumi

Jenis Batuan

61
Proses Pembentukan Batuan

Proses Pembentukan Permukaan Bumi

• Proses eksogen
o Hakisan o Susutan ________________

o __________ o Angkutan dan ____________

• Proses endogen
o Olakan __________

o Pergerakan __________________

o Aktiviti _________

Fenomena Geobencana

• Kejadian geobencana

 Volkanisme  Tanah runtuh

 Pemanasan global  Tanah jerlus

 Tsunami  Lubang benam

 Hujan asid  Gempa bumi

62
 • Sains dan teknologi menghadapi geobencana
o Alat pengesan tanah runtuh diletakkan di __________________

untuk memberikan amaran awal kejadian tanah runtuh.

o Alat pengesan tsunami diletakkan di _________________ untuk

memberikan amaran awal berlakunya tsunami melalui satelit.

• Kesan geobencana

o kehilangan nyawa o kebuluran

o penyakit o kerosakan harta benda

Usia Bumi
• Dianggarkan sebagai 4.5 bilion tahun daripada meteorit yang diperolehi

• Terdapat 4 era

o _____________ o _____________

o _____________ o Prakambria

• Fosil dapat memberikan maklumat mengenai

o Spesies tumbuhan dan haiwan yang pernah wujud

o Evolusi spesies organisma merentas masa

Sumber Bumi dan Geologi Gunaan

• Sumber air

o Air ___________ → laut, sungai, tasik, kolam

o Air ___________ → mata air, air larian

• Mineral ekonomi

o Mineral ____________ → bijih besi, bijih timah, emas

o Mineral ____________ → arang batu, petroleum

o Mineral ____________ → scandium, lutetium, serium

63
 • Hidroterma

o Air dalam tanah yang dipanaskan oleh haba daripada Bumi secara

semula jadi

o Kelebihan

▪ Kolam air panas boleh menjadi lokasi pelancongan

▪ Boleh digunakan dalam penjanaan tenaga elektrik

Kesan Buruk Aktiviti Manusia

MODUL BAKTIF merupakan modul bacaan aktif buku teks di mana pelajar boleh
melengkapkan modul dengan merujuk buku teks. Modul ini sesuai digunakan untuk
pelajar yang mempunyai sumber dan akses yang terhad terhadap pembelajaran.
Sesuai digunakan untuk teknik flipped classroom.

64