LK1

ARALIN 1 SOSYAL/PANLIPUNAN
Pagkakaroon ng iba’t ibang antas ng
JOHN GUMPERZ pamumuhay
Social group o panlipunang pangkat
KASARIAN
DELL HYMES Makalilikha ng natatanging speech act ang
Yunit ng paglalarawan para sa panlipunang isang tao
entity
EDAD
WILLIAM LABOV Edad ng tagapagsalita sa pagbuo ng LK
Dumaan na ito sa proseso ng pananaliksik
PINAG-AARALAN O PINAPASUKANG
PANGUNAHING BASEHAN INSTITUSYON
Wika Edukasyong natamo ng tagapagsalita
Dayalek
Sosyolek SEKTOR NG LIPUNAN
Iba’t ibang panlipunang sektor ay nakalilikha
KAHALAGAHAN ng LK
Imbakan-kuhanan ng kaalaman at kultura Batas ng pamahalaan, polisiya ng wikang
Nalalaman mula sa kanilang profile ang mga panturo sa edukasyon, paggamit ng wika sa
norm midya, o pagtakda ng relihiyon sa wikang
Nakikilala ang mga popular na wika gagamitin
Naipatatampok din nito ang mga pangkat na
nasa laylayan o marginalisado URI NG LINGGUWISTIKONG KOMUNIDAD
Napaiigting ang mga ugnayan ng tao
BATAY SA BILANG NG WIKANG GINAGAMIT
ARALIN 2 Monolingguwal – Isang wika
Bilingguwal – Dalawang wika
SALIK NG LINGGUWISTIKONG KOMUNIDAD Multilingguwal – Tatlo o higit pang wika

HEOGRAPIKAL BATAY SA WIKA NA ITINAKDA NG BATAS

Proximity o ang pagiging malapit ng tao sa isa’t Wikang pambansa – Natatanging wika na
isa nagpapakita ng kalinangan
Wika ay nabubuo dahil sa palagiang paggamit ng tao Wikang opisyal – Wikang gagamitin sa lahat
ng mga salitang may kahulugan at kabuluhan ng transaksyon at komunikasyon

KLIMA BATAY SA PAGTINGIN NG GUMAGAMIT NG

Makabuo ng natatanging LK WIKA
Pagbuo ng bokabularyo ng isang tiyak na LK High language o Hlang – Prestihiyoso dahil sa
kaakibat na economic mobility; wikang
TOPOGRAPIYA mahalaga sa transaksyon
Nakaiimpluwensiya sa pagbuo ng bokabularyo Low language o Llang – Ginagamit sa pang-
Kaisipang “mountains divide, seas unite”- araw-araw
paanong ang mga komunidad ay
napaghihiwalay ng pisikal

FILIPINO Page 1
LK2
ARALIN 3 ARALIN 4

MASS MEDIA KATANGIAN NG VIRTUAL NA KOMUNIDAD

Layunin nito na magpaabot ng impormasyon
sa mas malawak na nasasakupan
BROADCAST
TELEBISYON
Paano natin banggitin at gamitin ang ilang
salita
RADYO
Pag-anyaya sa mga tagapakinig nito na
magpadala ng mga hiling na kanta o kaya ay
magbahagi ng kanilang kuwentong buhay
HINDI PISIKAL NA MAGKALAPIT
Internet ay hindi pisikal na magkakalapit,
ngunit nagsasama-sama dulot ng pare-
parehong interes
HINDI ISTRIKTO ANG PAGPILI AT PAGGAMIT
NG WIKA
Gumagamit ng lingua franca para
magkaintindihan

PRINT

DIYARYO
Wikang Filipino - tabloid
Wikang Ingles - broadsheet

MAGASIN
Nakatuon sa mga espesipikong grupo ng tao

BILLBOARD
Kombinasyon ng maiikling pangungusap o
iilang salita, at malalaking larawan

LIBRO
Taong mahilig magbasa at/o mga nag-aaral
Iba"t ibang register na naaayon sa mga taong
gagamit nito

NEW AGE MEDIA

CELLPHONE
Pinakamahalagang kagamitan ngayon

INTERNET
Pinakamahalagang imbensyon ng ika-20 siglo

FILIPINO Page 2
GNW1
ARALIN 1

WIKA
Pangunahing instrumento sa komunikasyon

KOMUNIKASYON (BERBAL O DI-BERBAL)

Mensahe ay naiparating gamit ang wika

COMMUNICATIVE LANGUAGE TEACHING (CLT)

Anim na gamit ng wika mula kay Michael Halliday (1975)
Epektibo ang paggamit ng wika sa pagkatuto

GAMIT NG WIKA KAHULUGAN MAARING GAWIN SA KLASE

AYON KAY MICHAEL
HALLIDAY
INTRUMENTAL Ipaalam ang naibigan, Paglutas ng problema,
pagpipilian, gusto, o pangangalap ng materyales, role
kailangan playing, at panghihikayat
PERSONAL Pagiging indibiduwal o Isinasapubliko ang nararamdaman
natatangi o ipinahahayag ang nasa isipan sa
maraming tao
INTERAKSIYONAL Magplano, bumuo o Structured play, usapan at
magpanatili ng laro, talakayan, at sa pag-uusap nang
pangkatang gawain, o pangkatan
ugnayang sosyal
REGULATORYO Pagkontrol Tuntunin sa laro, pagbibigay ng
atas, at pagtuturo ng bagong
kaalaman
REPRESENTATIBO Magpaliwanag Pagpapahayag ng mensahe,
paglalahad tungkol sa tunay na
mundo, at paglalahad ng
proposisyon
HEURISTIKO Tumuklas ng mga bagay, Pagpapalitan ng tanong at sagot,
magpakita ng alinlangan, palagiang pagsubok (routines), at
o maghinuha pananaliksik

GAMIT NG WIKA AYON KAY ROMAN JAKOBSON (1898-1982)

Rusong intelektuwal at isa sa mga pinakamaimpluwensiyang linguist ng ika-20 siglo

SALIK NA ISINASAALANG- KAHULUGAN

ALANG SA
KOMUNIKASYON
REFERENTIAL Nilalaman (context)
EMOTIVE Damdamin ng nagsasalita, kilala rin bilang
expressive function
CONATIVE Mag-utos
PHATIC Pagpapanatili o paghinto ng komunikasyon sa kausap
METALINGUAL Mapag-usapan ang tungkol sa isang wika
POETIC Alamin ang mensahe ng teksto

FILIPINO Page 3
GNW1(2)
ARALIN 2 ARALIN 3

INSTRUMENTAL REGULATORYO
Maimpluwensiyahan ang kaniyang Utos o gabay sa kung ano-ano ang dapat at hindi
tagapakinig o mambabasa para sa kaniyang dapat gawin ng kaniyang kapwa
pangangailangan Napapanatili ang kaayusan at kapayapaan

TATLONG ANYO KAHULUGAN LAYUNIN KAHULUGAN

MAKAPAGBIGAY Tukuyin ang preperensiya, Mapapayag o tanggihan Pagkakaroon ng mga
NG kagustuhan, at ng mga tao ang taboo o mga
IMPORMASYON pagpapasiya ng pagsasagawa ng isang ipinagbabawal na gawain
tagapagsalita gawain sa pamamagitan sa isang kultura
ng lantaran o
Mapaniwala ang kausap o mapanghikayat na
tagapakinig sa bawat pagpagawa o pagpigil ng
pangungusap na kilos
babanggitin
Paghingi at negosasyon Makamit o ipagkaloob sa
MAKAPUKAW NG Apirmasyon, pagtanggi, at ng mga gamit kaniya ang kaniyang
DAMDAMIN pagsabi na nagustuhan o kailangan
pag-ayaw sa mensahe ng
Paglalahad ng karapatang Itakda ang mga bagay o
tagapagsalita
makapagkontrol ng mga gawaing maaari niyang
gamit o aktibidad kontrolin o pangasiwaan
Matugunan ang nais sa
paraang hindi inihahantad
ang tunay na layunin sa ANYO NG GAMIT KAHULUGAN HALIMBAWA
pagkakapahayag NG WIKA
MAKAPAGPAKILO Paglutas ng problema, IMPERATIBO Utos o pakiusap, “Kunin mo
S pangangalap ng (IMPERATIVE) kasama ang mga ang aking
materyales, pagsasadula, pagbabawal at jacket.”
at panghihikayat pagbibigay- “Pakiabot ang
permiso patis.”
Paglalahad, sa paraang ‘di
hayag, ‘di lantaran, o ‘di DIREKTIBANG Tinatanong kung “Puwede mo
hayagan na inilalarawan PATANONG kayang sundin bang abutin
ang kasalukuyang (QUESTION ang ibinigay na ang patis?”
sitwasyon, o naipapabatid DIRECTIVE) utos
ang nais ipagawa DIREKTIBANG HINDI Mapaniwala na “Kayang-kaya
HAYAGAN kaya o hindi niya mo ‘yan!”
GAMIT NG WIKA BILANG INSTRUMENTAL (INDIRECT kayang gawin “Hindi mo
Patalastas o advertisement DIRECTIVE) ang isang kilos kayang
Gumagamit ng tagline - mensaheng abutin.”
nakapanghihikayat PAHAYAG NA Sino ang dapat “Ako ang
NAGPAPATUNAY sundin Nanay mo.
NG AWTORIDAD Ako ang dapat
(STATEMENT OF sundin mo.”
FACT AND
JUSTIFYING
AUTHORITY)
PAGKONTROL NG Sino ang “Akin ‘yang
MGA GAMIT nagmamay-ari laruan!”
(CONTROLMOF
RESOURCES)
PAHAYAG NG Maaari o hindi “Puwedeng-
PAGPAPAHINTULOT maaaring gawin puwede mong
AT OBLIGASYON ang isang kilos kunin yan.”
(STATEMENT OF
PERMISSION AND
OBLIGATION)

FILIPINO Page 4
GNW1(3)
ARALIN 4

INTERAKSIYONAL
Bumubuo at nagpapanatili ng ugnayan ng
tao sa kaniyang kapwa

DALAWANG DALUYAN

KUMUSTAHAN KUWENTUHAN
Maiikling pagbati, palitan ng kuro-kuro Dinadaanan lamang ang mga paksa
Formulaic o pangkaraniwan ang nilalamang
paksa KASANAYAN GAMT
Pagsisimula ng pag- Pormal na pagtitipon,
KASANAYAN GAMIT uusap sa isang paksa sa meeting, o usapan
Paggamit ng mga Kaswal na pormal o kaswal na
pangkaraniwang pakikipag-usap o paraan
pahayag kumustahan Pagbibigay ng Back-channeling
Paggamit ng pormal Hindi masyadong makabuluhang feedback
o kaswal na wika, kakilala ang kausap Paghingi ng paglilinaw Pagpapaulit ng sinabi
depende sa hinihingi o para magpakita kung hindi malinaw
ng sitwasyon ng paggalang sa
kausap Pag-iwas sa hindi Ginagawa ito kung
pagkakaunawaan nagkaroon ng hindi
Pagkakaroon ng Mapanatili ang sigla pagkakaintindihan
maraming kaalaman at ugnayan sa
sa mga paksang pag- usapan Pagbubukas at pagsasara Komportable at
uusapan ng usapan makabuluhan ang
kuwentuhan
Paggamit ng mga Magaan at
pambungad at komportable ang
pamamaalam na simula ng usapan
pahayag
Paggamit naman ng Pagsang-ayon o
back-channelling pagpapakita ng
interes sa pinag-
uusapang paksa

FILIPINO Page 5
GNW2
GAMIT NG WIKA BILANG PERSONAL
Pagpapahayag ng mga emosyon,
pagpapamalas ng personalidad o pagiging
indibiduwal, at pagbulalas ng damdamin
Nagsasanib- puwersa ang cognition, affect,
at culture
Saloobin ng tagapagsalita, ang kaniyang
kaalaman sa mundo, at ang kulturang
humuhubog ng kaniyang pag-iisip
2 GAMIT NG WIKA BILANG PERSONAL
IMPORMAL
Salita o pariralang kagyat na naisasawika
bilang reaksyon sa pangyayari o sitwasyon
Hindi organisado ang mga pahayag dahil
biglaan ang pagkabuo nito
INTERJECTION
Bulalas ng damdamin
4 NA URI NG IMPORMAL
EXCLAMATION
Matinding pagkagulat, sakit, at iba pang
masidhing damdamin
CURSES
Negatibong reaksyon
HESITATION MARKERS
Personal na ekspresyon at manerismo
FILIPINO Page 6
GREETINGS
Idyolek ng tagapagsalita
PORMAL
Organisadong pagpapahayag ng opinyon o
damdamin sa pasulat o pasalita mang
pamamaraan
HEURISTIKO
Ayon kay Michael Halliday, ang gamit ng
wika bilang daan sa pagkatuto ng kaalaman
at pag-unawa
HEURISTIKONG GAMIT NG WIKA SA
PORMAL NA EDUKASYON
Masanay sa heuristikong gamit ng wika
Mayaman sa iba’t ibang impormasyon
Aklat at babasahin ay nagsisilbing lunsaran
ng edukasyon
INTERNET
Napabibilis ang paghanap ng mga
kaalaman
HEURISTIKONG GAMIT NG WIKA SA
PANANALIKSIK
Praktikal na mga sitwasyon
Maaaring pormal o kaswal ang gagamiting
wika, depende sa sitwasyon at kausap
HEURISTIKONG GAMIT NG WIKA SA MIDYA
AT PAMPUBLIKONG PANAYAM
Mahahalagang impormasyon na
mapagmumulan ng pagkatuto
GNW2(2)
REPRESENTATIBO
Paglalahad o pagpapahayag ng kaalaman at
impormasyon
MGA PARAAN SA PAGGAMIT NG WILA
BILANG REPRESENTATIBO
PAGBIBIGAY NG APIRMASYON O
PAGTANGGI SA DATOS
"may," "mayroon," at "totoo;" o mga salitang
“wala” at “hindi”
PAGLALARAWAN SA KATUNAYAN
Salitang naglalarawan tulad ng pang-uri
upang mailahad ang mga katangian ng
isang bagay, tao, lugar, pangyayari, o
penomenon
PANGANGATUWIRAN SA MGA
KATUNAYAN
Pagbibigay ng mga ebidensiyang
tumutulong sa pagpapatunay sa isang
bagay, tao, lugar, pangyayari, o penomenon
MGA PAMANTAYAN SA PAGGAMIT NG
WIKA BILANG REPRESENTATIBO
Iwasan ang pag-uulit ng mga salita
Siguraduhing naglalaman lamang ng
katotohanan ang impormasyong
ipinahahayag
Maging malinaw sa pagpapahayag ng
impormasyon
WIKA
Midyum upang makakuha ng atensiyon o
makabuo ng isang sining
WIKA SA PRINT MEDIA
Pagiging isang bagay o katangiang
maaaring hawakan (tangible)
Pahayagan, magasin, o iba pang
babasahing nagtataglay ng pagbabahagi ng
impormasyon tulad ng balita at
advertisement
FILIPINO Page 7
Mayroong heuristiko, imahinatibo, at
representatibong gamit ng wika
Maaaring may personal na dimensyon, dala
ng malayang pagpapahayag
Nagiging interaksyunal dahil agarang
nakatutugon ang mga kalahok
EDITORIAL
Punong patnugot ang kaniyang opinyon sa
isang napapanahong usapin
WIKA SA MULTIMEDIA
Pahayagan, radyo, at telebisyon ay bahagi
ng tri-media
Maituturing na ito bilang multimedia
sapagkat kabilang na rito ang social
networking sites (SNS) at mga pelikula
AUDIO
Tunog o tinig
VISUAL
Larawan o pangyayaring inilalahad
BROADCASTING
Kumbinasyon ng audio at visual
LAYUNIN NG MULTIMEDIA
Magbigay ng impormasyon
Magsuri
Mang-aliw
LAYUNIN NG WIKA SA MASS MEDIA
Maiparating sa higit na nakararami ang
mensahe at dapat na makamit ito sa
pinakamainam at pinakaangkop na paraan