6

Edukasyon sa
Pagpapakatao
Ikatlong Markahan – Modyul 8:
Pagtupad sa mga Batas

NegOr_Q3_EsP6_Modyul8_v2
Edukasyong Pagpapakatao – Ikaanim na Baitang
Alternative Delivery Mode
Ikatlong Markahan – Modyul 8: Pagtupad sa mga Batas

Ikalawang Edisyon, 2021

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa
modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Christia Mae P. Iso at Mercedita C. Solibio
Editor: Teresita Z. Olasiman
Tagasuri: Teresita Z. Olasiman
Tagaguhit:
Tagalapat: Christia Mae P. Iso at Mercedita C. Solibio
Tagapamahala: Senen Priscillo P. Paulin, CESO V Rosela R. Abiera
Fay C. Luarez, TM, Ed.D., Ph.D. Maricel S. Rasid
Nilita L. Ragay, Ed. D. Elmar L. Cabrera
Donre B. Mira, Ed.D.

Inilimbag sa Pilipinas ng ________________________

Department of Education –Region VII Schools Division of Negros Oriental

Office Address: Kagawasan, Ave., Daro, Dumaguete City, Negros Oriental

Tel #: (035) 225 2376 / 541 1117
E-mail Address: negros.oriental@deped.gov.ph
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:

Malugod na pagtanggap sa asignaturang Edukasyon sa Pagpapakatao ng Alternative

Delivery Mode (ADM) Modyul para sa araling Paggalang sa Ideya o Suhestyon ng
Kapwa!

Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga edukador

mula sa pambuliko at pampribadong institusyon upang gabayan ka, ang gurong
tagapagdaloy upang matulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayang itinakda
ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili,
panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.

Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa mapatnubay at

malayang pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang kakayahan, bilis at oras.
Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral upang makamit ang mga
kasanayang pan-21 siglo habang isinasaalang-alang ang kanilang mga
pangangailangan at kalagayan.

Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang kahong

ito sa pinakakatawan ng modyul:

Mga Tala para sa Guro

Ito'y naglalaman ng mga paalala, panulong
o estratehiyang magagamit sa paggabay sa
mag-aaral.

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang mag-aaral

kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan at itala ang
pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang sariling
pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at gabayan
ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa modyul.

i
Para sa mag-aaral:

Malugod na pagtanggap sa Edukasyon sa Pagpapakatao 6 ng Alternative Delivery

Mode (ADM) Modyul ukol sa Pagtupad sa mga Batas!

Ang kamay ay madalas gamiting simbolo ng kakayahan, aksyon at layunin. Sa

pamamagitan ng ating mga kamay tayo ay maaaring matuto, lumikha, at
magsakatuparan ng gawain. Ang kamay sa tulong-aral na ito ay sumisimbolo na
ikaw, bilang isang mag-aaral, ay may angking kakayahang matutuhan ang mga
kaugnay na kompetensi at kasanayan. Ang iyong pang-akademikong tagumpay ay
nakasalalay sa iyong sarili o sa iyong mga kamay.

Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin nitong
matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad
din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.

Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.

Alamin Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga

dapat mong matutuhan sa modyul.

Subukin Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung

ano na ang kaalaman mo sa aralin ng
modyul. Kung nakuha mo ang lahat ng
tamang sagot (100%), maaari mong laktawan
ang bahaging ito ng modyul.

Balikan Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral

upang matulungan kang maiugnay ang
kasalukuyang aralin sa naunang leksyon.

Tuklasin Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay

ipakikilala sa iyo sa maraming paraan tulad
ng isang kuwento, awitin, tula, pambukas na
suliranin, gawain o isang sitwasyon.

Suriin Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling

pagtalakay sa aralin. Layunin nitong
matulungan kang maunawaan ang bagong
konsepto at mga kasanayan.

Pagyamanin Binubuo ito ng mga gawaing para sa

malayang pagsasanay upang mapagtibay ang
iyong pang-unawa at mga kasanayan sa
paksa. Maaari mong iwasto ang mga sagot
mo sa pagsasanay gamit ang susi sa
pagwawasto sa huling bahagi ng modyul.

ii
 Isaisip Naglalaman ito ng mga katanungan o
pupunan ang patlang ng pangungusap o
talata upang maproseso kung anong
natutuhan mo mula sa aralin.

Isagawa Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong

sa iyo upang maisalin ang bagong kaalaman
o kasanayan sa tunay na sitwasyon o
realidad ng buhay.

Tayahin Ito ay gawain na naglalayong matasa o

masukat ang antas ng pagkatuto sa
pagkamit ng natutuhang kompetensi.
Karagdagang Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong
Gawain panibagong gawain upang pagyamanin ang
iyong kaalaman o kasanayan sa natutuhang
aralin.

Susi sa Pagwawasto Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa lahat

ng mga gawain sa modyul.

Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:

Ito ang talaan ng lahat ng pinagkuhanan sa

Sanggunian
paglikha o paglinang ng modyul na ito.

Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:

1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anumang
marka o sulat ang anumang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay
na papel sa pagsagot sa mga pagsasanay.
2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang
gawaing napapaloob sa modyul.
3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.
4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga
gawain at sa pagwawasto ng mga kasagutan.
5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang
pagsasanay.
6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos
nang sagutin lahat ng pagsasanay.
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na
ito, huwag mag-aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy.
Maaari ka rin humingi ng tulong sa iyong mga magulang, sa nakatatanda
mong kapatid o sino man sa iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda
sa iyo. Laging itanim sa iyong isipang hindi ka nag-iisa.

iii
Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng
makahulugang pagkatuto at makakakuha ka ng malalim na pang-unawa sa
kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!

iv
 Alamin

Ang modyul na ito ay binuo upang maibahagi sa iyo ang mga kaalaman na
nararapat ninyong matutunan sa nasabing baitang. Nakapaloob dito kung
paano maipapakita ang paggalang sa ideya o suhestyon ng kapwa.
MELC: Pagtupad sa mga batas para sa kaligtasan sa daan;
pangkalusugan;pangkapaligiran;pagabuso sa paggamit ng
ipinagbabawal na gamot. EsP6PPP-III-i-40

Pagkatapos pag-aralan ang modyul na ito, magagawa mo ang sumusunod:

Mga Layunin:

Kaalaman: Matatalakay ang patupad sa mga batas para sa kaligtasan

Sa daan, pangkalusugan, sa paggamit ng ipinagbabawal na
gamot.
Saykomotor: Naipapaliwanag kung paano makatulong ang kabataan sa
pagpapatupad ng batas.
Apektiv: Natutukoy kung ano ang maaring gawin kapag mayroong mga
paglabag sa batas at pamayanan.

1 NegOr_Q3_EsP6_Modyul8_v2
 Subukin

Basahin ang dayalogo ng magkakaibigan at sagutin ang mga sumusunod na katanungan.

Masayang-masaya si Victor habang naglalakad kasama si Carl ng biglang nakita nila
si Daylin na nagtatapon ng basura sa kanal malapit sa dinaraanan nila.

Victor: “Naku! Daylin bakit ka nagtatapon ng basura sa kanal?”

Carl: “Magiging barado ang kanal natin dahil sa basura mo.”

Daylin: “Wala kasi kaming matapunan ng basura naming.”

Victor: “May mga basurerong kukuha sa mga basura tuwing Lunes at Biyernes,
kailangan lang ibukod ang nabubulok at hindi nabubulok.”

Carl: “May batas tayong nagbabawal sa pagtapon ng basura sa mga pribado

at pampublikong lugar.

Daylin: Maraming salamat Victor at Carl sa inyong paliwanag. Ililigpit ko na po

ang mga basura at ibukod ito.

Sagutin ang mga tanong:

1. Ano ang nakita ni Victor at Carl habang sila ay naglalakad?
______________________________________________________________
______________________________________________________________

2. Bakit itinapon ni Daylin ang kanilang basura sa kanal?

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

3. Kung ikaw si Daylin, gagayahin mor in ba nag ginawa niya? Bakit?

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

2 NegOr_Q3_EsP6_Modyul8_v2
 Gawain
Panuto: Pag-aralan ang nilalaman ng susmusunod na batas

: Ugaling Pilipino sa Makabagong Panahon 6 pahina 115

Panuto: Pumili ng isang batas at magbigay ng halimbawa kung papaano mo ito

maisasauhay.

3 NegOr_Q3_EsP6_Modyul8_v2
 Tuklasin
Panuto: Basahin ang talata sa ibaba. Sagutin ang mga sumusunod na tanong.

Alagang Aso
Isinulat ni: Mercedita C. Solibio

Napadaan ako sa bahay nina Mang Ambo at Aling Lina. May dalawang anak
ang mag-asawa na masayang nilalaro at pinapakain ang kanilang alagang aso. Si
Mang Ambo ay nagsisigarilyo habang naglilinis sa kanyang bisikleta malapit sa mga
bata. Si Aling Lina naman ay nagwawalis sa kanilang bakuran at hinalo lahat ang
mga nabubulok na basura.
Biglang tumakbo ang mga aso kaya’t nagulat si Aling Lina at hinampas niya ito
ng malakas sa kanyang dalang walis. Dahil sa lakas ng pagkahampas nito ay
nasugatan ang aso kung kaya’t napaluha ang mga bata. Ginamot nila ang sugat nito
at inalagaan.

Suriin
Sagutin ang mga sumusunod na tanong:
1. Sino-sino ang mga tauhan sa kwento?

2. Ilan ang anak ng mag-asawa?

3. Tama ba ang ginawa ng mga sumusunod? Ipaliwanag ang iyong sagot.

-Aling Lina

-Mang Ambo

-Mga bata

4 NegOr_Q3_EsP6_Modyul8_v2
 PAGYAMANIN
Panuto: Basahin ang mga pangungusap. Piliin sa kahon ang titik kung ano ang
tinutukoy nito.

A. Pagsunod sa Batas
B. Pananagutan sa bawat Karapatan
C. Pagtulong sa pagpapatupad ng mga tuntunin at batas
D. Paggalang sa batas, awtoridad, at Kalayaan o Karapatan ng iba.

1. Nais ng pamilya ni Mang Ambo na umunlad ang kanilang pamumuhay. Dahil

dito, nagpupunyagi silang maging produktibo at kapaki-pakinabang.
Nagsusumikap silang lahat na makagawa ng mga paraan para kumite ng
ekstrang pera para sa pamilya.

2. Bawat residente ng Baranggay Sta. Isabela ay sumusunod sa ordinansa

linisin ang kanilang mga bakuran. Naideklara ang Barangay Sta. Isabel bilang
pinakamalinis na barangay sa buong bayan.

3. Gumawa ng mga poster ang Young Voters Club upang makalikha ng

kaalaman sa kahalagahan ng pagrehistro para sa eleksyon. Nagparada ang
mga miyembro upang ipaalam at ipaalala sa lahat ang tungkol sa petsa ng
pagpapatala.

4. “Magandang umaga, G. Chairman.” Bati ni Berting , lider ng isang barangay

Youth Club.” Magandang umaga rin, Berting. Magkakaroon tayo ng pulong
para sa proyekto sa ating barangay. Kakailanganin ko ang tulong mula sa
inyong club, “ sabi ng Chairman.

5. Matapat na nagbabayad ng buwis si Mang Gary at ang kaniyang mga

kaopisina. Nais nilang tulungan ang pamahalaan upang mgakaroon ng pondo
para matugunan ang mga pangangailangan ng mga mamamayan. Ang mga
ito ay ang ospital, palaruan, pampublikong parke, kalsada, palengke, at
pampasuweldo sa mga empleyado.

6. Sinusunod ni Juaquin, anak ng isang mangingisda ang paalala sa

pangingisda:

-walang magtatapon ng basura sa dalampasigan

-walang mangingisda sa panahon ng pangingitlog
-walang gagamit ng dinamita sa pangingisda

7. Matiyagang nakikinig si Mang Miguel sa pangangampanya ng mga kandidato

para sa darating na eleksiyon. Maingat niya ring pinag-iisioan kung sino ang
iboboto niya.

5 NegOr_Q3_EsP6_Modyul8_v2
 ISAISIP
Mga Batas na Pangkalsada, Pangkalusugan, at Pangkapaligiran

Seat Belt Law (R.A.8750 o Seat Belt Use Act of 1999)

Sa ilalim ng nabanggit na batas, papatawan ng kaparusahan ang mga tsuper,

operator, may-ari ng sasakyan na hindi tumatalima sa paglalagay at paggamit ng seat
belt.
Seksyon 4: ang nagmamaneho at ang pasahero sa unahan ng pampubliko o pribado
mang sasakyan ay obligadong gumamit ng kanilang seat belt habang umaandar ang
sasakyan
Seksyon 5: ipinagbabawal ang pagpapaupo sa unahan ng sasakyan ng mga batang
anim na taong gulang pababa

Philippine Clean Air Act (R.A. 8749 o Philippine Clean Air Act of 1999)
Ito ay naglalayong panatilihing malinis ang hangin sa pamamagitan ng pagbuo
ng mga pambansang programa at pagpigil sa polusyon sa hangin. Ang DENR ay
inaatasan ng batas na magsagawa ng mga polisiya at programa upang epektibong
makontrol at mapigilan ang polusyon sa hangin sa bansa. Katuwang ng DENR ang
ilang ahensiya ng gobyerno gaya ng National Statistical Coordination Board, mga local
na pamahalaan at non-government organizations.
Ang nasabing ahensiya ay inaatasan ding bumuo ng emission standards para
sa mga industriya at mga katulad na estabisyamento na naglalabas nga mga pollutant
sa hangin. Ang mga nasabing pamantayan ay nagsasaad ng maximum limit ng
pollutant na maaring ibuga ng mga industriya. Bukod dito, ipinagbabawal din ng batas
ang paninigarilyo sa mga pampublikong gusali, mga pampublikong sasakyan at iba
pang lugar na hindi itinalaga para sa paninigarilyo at ang pagsusunog ng mga
biochemical waste na maaring magsanhi ng mga mapanganib na pollutant.

Comprehensive Dangerous ACT of 2002

Ang Republic Act 9165 ang tinaguriang Comprehensive Dangerous Act of

2002. Layunin ng R.A. 9165 na pangalagaan ang kapakanan ng mamamayan, lalung-
lalo na ang mga kabataan, laban sa pinsalang dulot ng droga. Mapaparusahan sa
ilalim ng batas R.A. 9165 ang mga taong: nagbebenta;at gumagamit ng ipinagbabawal
o illegal na droga at mga kauri nito.

6 NegOr_Q3_EsP6_Modyul8_v2
 ISAGAWA

Panuto: Isulat ang TAMA kung ang pangungusap ay tama o totoo. Kung hindi tama
isulat ang MALI

_____1. Si Daylin na nagtatapon ng basura sa kanal malapit sa kanilang bahay.

_____2. Binubukod ni Katkat ang mga basura nila kung nabubulok o di-nabubulok.

_____3. Palaging hinahampas ni Aling Lina ng walis ang aso

_____4. Naninigarilyo si Jose sa loob ng Jeep na sinasakyan nila.

_____5. Tinitipon ni Carl ang mga nabubulok na basura uoang gawing pataba sa bata
pananim.

TAYAHIN
A. Buuin ang mga pahayag batas sa napag-aralan. Piliin sa mga salita na nasa
loob ng kahon ang naaangkop na sagot sa bawat bilang. Isulat ito sa iyong
kwaderno.

Kapayapaan kabutihan payapa at masaya

Kaayusan pagkabilanggo tumutupad sa batas
Pagpapatupad impormasyon nagsilbing aral batas

1. Ang mga batas ay isinasagawa at ipinatutupad upang pagkaroon ng

___________ at kaayusan.

2. Inaasahan na ang mga mamamayan ay susunod sa batas upang magkaroon

ng ___________________.

3. Ang mga batas pangkalusugan ay makatutulong sa mga mag-aaral sa

pamamagitan ng pagbibigay ng tamang ________________.

4. Pinarurusahan ng batas ang mga sumussuway upang ito ay _____________.

7 NegOr_Q3_EsP6_Modyul8_v2
 5. Kapag may kaayusan sa pamayanan, ang mga mamamayan ay __________
at ______________.

6. Ang pagbebenta ng illegal na droga ay may katapat na 12 hanggang 20 taong

________________.

7. Ang Kalayaan ay matatamasa ng mga tao kapag sila ay sumusunod sa mga

_________.

8. Dapat na pagtuunan ng pansin ng pamahalaan ang ___________ng mga

batas.

9. Mas magiging maunlad ang ating bansa at ang mundo kung lahat ay
_______________________.

10. Ang mga batas at patakarang ginagawa ng mga tao ay para rin sa
__________ng tao.

KARAGDAGANG GAWAIN

PANUTO: Isulat sa iyong journal ang mga pamamaraan na maaring magawa ng

mga tao upang mapaunlad ang paggalang sa mga batas. Ilahad ang iyong pangako
upang pagsasabuhay ng mga ito.

______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________

8 NegOr_Q3_EsP6_Modyul8_v2
PAGNINILAY

Ang natutuhan ko ay _____________________________________

Napag-isipan ko_____________________________________

Gagamitin ko ____________________________________________

9 NegOr_Q3_EsP6_Modyul8_v2
 NegOr_Q3_EsP6_Modyul8_v2 10
Group Inc.
et.al,Ylarde, Z. R. (2016). Ugaling Pilipino sa Makabagong Panahon 6. Quezon City, Philippines: Vibal
SANGGUNIAN
Pagyamanin
1. B
2. C
3. B
4. D
5. A
Isagawa
A. 1. Mali
2. Tama
3. Mali
4. Mali
5. Tama
Tayahin
A. 1. kapayapaan 6. pagkabilanggo
2. kaayusan 7. batas
3. impormasyon 8. pagpapatupad
4. magsilbing aral 9. Tumutupad sa batas
5. payapa at masaya 10. Kabutihan
Subukin
I. 1. (Answer may vary)
Suriin
(Answer may vary)
SUSI SA PAGWAWASTO
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education – Schools Division of Negros Oriental

Kagawasan, Avenue, Daro, Dumaguete City, Negros Oriental

Tel #: (035) 225 2376 / 541 1117

Email Address: negros.oriental@deped.gov.ph
Website: lrmds.depednodis.net