Baøi Giaûng Söùc Beàn Vaät Lieäu 2

Chöông 13

TAÛI TROÏNG ÑOÄNG

I. KHAÙI NIEÄM
1. Taûi troïng ñoäng
Trong caùc chöông tröôùc, khi khaûo saùt moät vaät theå chòu taùc duïng cuûa
ngoaïi löïc, ta coi ngoaïi löïc taùc duïng laø tónh, töùc laø nhöõng taûi troïng gaây ra gia
toác chuyeån ñoäng beù,vì vaäy khi xeùt caân baèng coù theå boû qua ñöôïc aûnh höôûng
cuûa löïc quaùn tính.
Tuy nhieân, cuõng coù nhöõng tröôøng hôïp maø taûi troïng taùc duïng khoâng theå
coi laø tónh vì gaây ra gia toác lôùn, ví duï nhö söï va chaïm giöõa caùc vaät, vaät quay
quanh truïc, dao ñoäng... ta phaûi xem taùc duïng cuûa taûi troïng laø ñoäng, vaø phaûi
xeùt ñeán löïc quaùn tính khi giaûi quyeát baøi toaùn.
2. Phaân loaïi:
Theo gia toác chuyeåân ñoäng ta coù:
+ Baøi toaùn chuyeån ñoäng vôùi gia toác laø haèng soá (thang maùy, naâng haï vaät
naëng, voâ
laêng quay ñeàu…)
+ Baøi toaùn chuyeån ñoäng vôùi gia toâùc thay ñoåi theo thôøi gian. ÔÛ ñaây ta xeùt
tröôøng hôïp
rieâng: gia toác thay ñoåi tuaàn hoaøn theo thôøi gian (t) goïi laø dao ñoäng
(baøn rung, ñaàm baøn, ñaàm duøi…)
+ Baøi toaùn chuyeån ñoäng vôùi gia toác thay ñoåi ñoäät ngoät goïi laø va chaïm
(ñoùng coïc, xe
döøng ñoät ngoät, soùng ñaäp vaøo ñeâ chaén ,truï caàu…)
3- Phöông phaùp nghieân cöùu
+ Khi giaûi baøi toaùn taûi troïng ñoäng, ngöôøi ta thöøa nhaän caùc giaû thieát ñaõ
hoïc:
giaû thieát veà vaät lieäu, bieán daïng, sô ñoà tính, ñoäc laäp taùc duïng…
+ Aùp duïng nguyeân lyù d’Alembert:
Khaûo saùt caân baèng baøi toaùn tónh coù xeùt ñeán löïc quaùn tính.
+ Nguyeân lyù baûo toaøn naêng löôïng:
Toång bieán thieân cuûa ñoäng naêng vaø theá naêng töø traïng thaùi 1 qua traïng
thaùi 2 baèng
coâng cuûa ngoaïi löïc.
K+ U=T
+ Nguyeân lyù baûo toaøn xung löôïng:
Ñoäng löôïng tröôùc vaø sau va chaïm coù trò soá khoâng ñoåi.

Chöông 13: Taûi troïng ñoäng 1

 Baøi giaûng Söùc Beàn Vaät Lieäu 2

Ñeå thuaän tieän cho vieäc tính heä chòu taûi troïng ñoäng, caùc coâng thöùc thieát laäp
thöôøng ñöa veà daïng töông töï nhö baøi toaùn tónh nhaân vôùi moät heä soá ñieàu
chænh coù keå ñeán aûnh höôûng cuûa taùc duïng ñoäng, goïi laø heä soá ñoäng.
Baøi toaùn ñoäng = Baøi toaùn tónh x Heä soá ñoäng (K
ñ)

Trong chöông naøy chæ xeùt caùc baøi toaùn töông ñoái ñôn giaûn,thöôøng gaëp, coù
tính chaát cô baûn nhaèm môû ñaàu cho vieäc nghieân cöùu tính toaùn ñoäng löïc hoïc
chuyeân saâu sau naøy.
II. BAØI TOAÙN CHUYEÅN ÑOÄNG VÔÙI GIA TOÁC LAØ HAÈNG SOÁ
Moät daây caùp tieát dieän A coù chieàu daøi L vaø troïng löôïng rieâng , mang
moät vaät naëng P, ñöôïc keùo leân vôùi gia toác a khoâng ñoåi nhö H.13.1.Tính löïc doïc
lôùn nhaát Nñ.
Töôûng töôïng caét daây moät ñoaïn x. Xeùt phaàn döôùi nhö treân hình veõ, löïc taùc
duïng goàm coù:
 Troïng löôïng vaät naëng P
 Troïng löôïng ñoaïn daây x :  Ax Nñ
 Löïc quaùn tính taùc duïng treân vaät P laø:
A Ax
L
Ax
 Löïc quaùn tính cuûa ñoaïn x laø : x
 Noäi löïc ñoäng Nñ taïi maët caét ñang xeùt. a
Theo nguyeân lyù d’Alembert, toång hình
chieáu cuûa taát caû caùc löïc taùc duïng leân daây P P
theo phöông ñöùng keå caû löïc quaùn tính phaûi P
caân baèng, ta ñöôïc: Hình 13.1


Ñaïi löôïng (Ax + P) chính laø noäi löïc trong daây ôû traïng thaùi khoâng chuyeån
ñoäng, goïi laø noäi löïc tónh Nt.
Ta ñöôïc: (13.1)
ÖÙng suaát trong thanh:
(13.2)

coù theå ñaët: : Heä soá ñoäng (13.3)

ñ = tKñ (13.4)

Chöông 13: Taûi troïng ñoäng 2

 Baøi giaûng Söùc Beàn Vaät Lieäu 2

ÖÙng suaát lôùn nhaát taïi maët caét treân cuøng cuûa thanh:
ñmax = t,max.Kñ vôùi: t = (AL + P)/A
Ñieàu kieän beàn trong tröôøng hôïp naøy laø:
ñmax  [ ]k (13.5)
Ta thaáy coù hai tröôøng hôïp:
- Khi chuyeån ñoäng leân nhanh daàn ñeàu (gia toác a cuøng chieàu chuyeån ñoäng)
vaø chuyeån ñoäng xuoáng chaäm daàn ñeàu (gia toác a ngöôïc chieàu chuyeån ñoäng)
heä soá ñoäng
Kñ > 1, noäi löïc ñoäng lôùn hôn noäi löïc tónh.
- Ngöôïc laïi, khi chuyeån ñoäng leân chaäm daàn ñeàu vaø chuyeån ñoäng xuoáng
nhanh daàn ñeàu thì Kñ < 1, noäi löïc ñoäng nhoû hôn noäi löïc tónh.
Duø vaäy, khi moät vaät theå chuyeån ñoäng nhö baøi toaùn treân ñaây, phaûi tính
toaùn thieát keá vôùi Kñ > 1.
Thí duï 1: Moät daàm daøi 10m coù tieát dieän vuoâng 30 cm x 30 cm vaø troïng löôïng
rieâng
 = 25 kN/m3 ñöôïc keùo leân nhanh daàn, sau thôøi gian t =10s leân ñöôïc 10m (H.13.2).
Veõ bieåu ñoà moâmen cuûa daàm, tính öùng suaát phaùp
lôùn nhaát trong daàm vaø Nñ cuûa daây. Nñ
Giaûi
Daàm ñöôïc keùo leân vôùi gia toác a coù sô ñoà tính nhö hình
veõ. khi ñoù taûi troïng taùc duïng leân heä laø taûi troïng
phaân boá ñeàu q,
b L-2b b
a= , Kñ = 1+a/g =1,02 q

q = A = 25.0,3.0,3 = 2,25kN/m
Sô ñoà tính cuûa thanh vaø bieåu ñoà moâmen cho ôû hình q q
beân.
Ñeå moâmen taïi goái baèng moâmen giöõa nhòp, ta coù:

q
Hình 13.2
vôùi b = 0,2071L thì moâmen lôùn nhaát laø:

P
40c
m
40c
m b= L-
0,2071L b
Chöông 13: Taûi troïng ñoäng 3
 Baøi giaûng Söùc Beàn Vaät Lieäu 2

Baøi töông töï:

-Tính öùng suaát trong coïc khi keùo leân vôùi gia toác 8cm
a =6m/s2,L=10m,  =25kN/m3, Cho g=10m/s2. 6cm
B

Thí duï 2: Moät truïc ñöùng coù maët caét ngang hình
vaønh khaên ñöôøng kính D P=2kN
y = 3 cm, 2L L=1m
M(x,y) d =2,5cm, mang moät khoái
* löôïng leäch taâm P = 20 N, ñoäï leäch taâm e = 20 cm
 (H.13.3.a). Truïc quay vôùi vaän toác
0  x
n=250voøng/phuùt.Tính öùng suaát lôùn nhaát trong
truïc.Khoâng xeùt troïng löôïng baûn thaân truïc.
y e=20cm
190,61N
 N
P=20N
P=20N
5718,3Ncm
400 Ncm
30cm
Fqt=279,25N

-
60cm

88,64N
Hình 13.3 5318,4Ncm 20N
Giaûi. 20N
Vaän toác goùc:
Löïc quaùn tính ly taâm Fqt do troïng löôïng P gaây neân laø:

ÖÙng suaát lôùn nhaát cuûa truïc(ñoaïn treân):

III. DAO ÑOÄNG.

A- Caùc khaùi nieäm
Heä thöïc hieän moät dao ñoäng khi chuyeån töø vò trí caân baèng naày qua vò trí caân
baèng tieáp theo, khi ñaõ qua moïi vò trí xaùc ñònh bôûi qui luaät dao ñoäng vaø cuøng
khuynh höôùng.
1. Baäc töï do cuûa heä ñaøn hoài: laø thoâng ñoäc laäp caàn thieát ñeå xaùc ñònh vò
trí cuûa heä( baát kyø thôøi ñieåm).

Chöông 13: Taûi troïng ñoäng 4

 Baøi giaûng Söùc Beàn Vaät Lieäu 2

Choïn heä truïc nhö hình veõ M coù hai baäc töï do laø x vaø y.(hay ,) . Neáu M
trong khoâng gian coù ba baäc töï do. Nhö vaäy vieäc xaùc ñònh baäc töï do tuøy thuoäc
chuû quan khi xeùt, phuï thuoäc coâng cuï tính toaùn …(heä nhieàu baäc töï do tính toaùn
caøng phöùc taïp).
Thí duï xeùt daàm boû qua troïng löôïng baûn thaân (xem heä laø lieân keát ñaøn hoài
khoâng coù khoái löôïng, baøi toaùn phaúng),vì troïng löôïng daàm nhoû so vôùi khoái
löôïng vaät naëng. Heä coù moät baäc töï do.( chæ caàn bieát y laø xaùc ñònh vị trí khoái
M).
Khi tính moät heä dao ñoäng,ta caàn ñöa veà sô ñoà tính.Xaùc ñònh sô ñoà tính cuûa moät
heä döïa treân ñieàu kieän phaûi phuø hôïp vôùi heä thöïc trong möùc ñoä gaàn ñuùng cho
pheùp.
2. Phaân loaïi dao ñoäng: Dao ñoäng cuûa heä ñaøn hoài ñöôïc chia ra:
- Dao ñoäng töï do khoâng caûn.(dao ñoäng rieâng)
- Dao ñoäng töï do coù caûn.
- Dao ñoäng cöôõng böùc vôùi löïc kích thích laø haøm tuaàn hoaøn theo thôøi
gian.
3. Caùc khaùi nieäm khaùc.
+ Chu kyø: laø thôøi gian heä thöïc hieän moät dao ñoäng, kyù hieäu laø T tính baèng
giaây (s).
+ Taàn soá :laø soá dao ñoäng trong moät giaây, kyù hieäu laø f, chính laø nghòch ñaûo
cuûa chu kyø,
f = 1 / T (1/s).
+ Taàn soá goùc :laø soá dao ñoäng trong 2 giaây, hay coøn goïi laø taàn soá voøng,
kyù hieäu laø ,
ta thaáy  = 2 / T (1/s). P(t)
B. Dao ñoäng cuûa heä moät baäc töï do y0
m
1. Phöông trình vi phaân dao ñoäng.
Xeùt heä moät baäc töï do chòu taùc duïng moät
löïc kích thích thay ñoåi theo thôøi gian P(t) ñaët taïi y(t)
y m
khoái löôïng m
Ta goïi traïng thaùi caân baèng ban ñaàu daàm chæ 
chòu khoái löôïng m vaø m naày gaây ra chuyeån vò y0 .
Khi coù löïc kích thích P(t) taùc duïng, khoái löôïng m coù chuyeån vò theâm y(t).Giaû
thieát löïc caûn moâi tröôøng tyû leä baäc nhaát vôùi vaän toác chuyeån ñoäng, coù heä
soá tyû leä . Ñaët löïc quaùn tính(Fqt)vaø löïc caûn (Fc) vaøo, xeùt heä ôû traïng thaùi
tónh. Duøng nguyeân lyù D/alembert ñeå xaùc ñònh y(t).
Goïi  laø chuyeån vò taïi ñieåm ñaët khoái löôïng m do löïc ñôn vò ñaët taïi ñoù
gaây ra. Chuyeån vò y(t) laø keát quaû cuûa caùc taùc ñoäng:
 Löïc kích thích P(t) gaây ra chuyeån vò : P(t).

Chöông 13: Taûi troïng ñoäng 5

y
 Baøi giaûng Söùc Beàn Vaät Lieäu 2

 Löïc quaùn tính Fqt =  m gaây ra chuyeån vò : m .

 Löïc caûn moâi tröôøng Fc =   gaây ra chuyeån vò :   .
Duøng nguyeân lyù coäng taùc duïng ta ñöôïc
y(t) = P(t) + [my(t) ] + [ y(t) ] (a)
.m + .  + y(t) = P(t).  (b)
Chia hai veá cho m vaø ñaët:
(c)
phöông trình (b) trôû thaønh:
+ 2 + 2 y(t) = P(t).. 2 (13.8)
(13.8) laø phöông trình vi phaân dao ñoäng cöôõng böùc heä moät baäc töï do.
: heä soá tæ leä.
: heä soá caûn ( ñaøn hoài, moâi tröôøng, lieân keát…)
 : taàn soá dao ñoäng rieâng.
2. Dao ñoâïng töï do khoâng caûn. (dao ñoäng rieâng)
Khi löïc kích thích P(t) vaø löïc caûn (F c ) baèng khoâng, heä dao ñoäng töï do,
phöông trình (13.8) trôû thaønh phöông trình vi phaân cuûa dao ñoäng töï do:
+ 2 y(t) = 0 (13.9)
Tích phaân phöông trình (13.9), ta ñöôïc nghieäm toång quaùt coù daïng:
y(t) = C1 cost + C2 sint (d)
Söû duïng giaûn ñoà coäng caùc vectô quay (H.13.8), coù theå bieåu dieãn haøm (d)
döôùi daïng:
y(t) = A sin(t +  ) (e)
Haøm (e) laø haøm sin, chöùng toû dao ñoäng töï do laø moät dao ñoäng tuaàn
hoaøn, ñieàu hoøa. Bieân ñoä dao ñoäng laø A = , taàn soá goùc  , ñoä leäch pha
.
A
y
A

t C1
A C2
t t

y Hìn h 13.8 Giaûn ñ oàcaùc v ectô quay

 : goïi laø taàn soá rieâng ñöôïc tính theo coâng thöùc:
 (13.10)
Goïi P laø troïng löôïng cuûa khoái löôïng m, ta coù m = P/g, thay vaøo (13.10),
ta ñöôïc:
Tích soá P. = y0 chính laø chuyeån vò taïi ñieåm ñaët khoái löôïng m do troïng löôïng P
cuûa khoái löôïng m taùc duïng tónh gaây ra,

Chöông 13: Taûi troïng ñoäng 6

 Baøi giaûng Söùc Beàn Vaät Lieäu 2

Coâng thöùc tính taàn soá cuûa dao ñoäng töï do trôû thaønh: (13.11)

Chu kyø cuûa dao ñoäng töï do: (13.12)

Thí duï. Tính taàn soá dao ñoäng rieâng cuûa heä
y0
P
P
C
y l l
2 P
2
L
A B
y0
L
B C

y0=yd+ h
d
b L/2
F
L,EA
P
L D P
L F
F
y l l
3. Dao ñoäng 2 caûn
2töï do coù
Trong (13.8), cho P(t) = 0, ta ñöôïc phöông trình vi phaân cuûa dao ñoäng töï do coù
caûn, heä moät baäc töï do:
+ 2 + 2 y(t) = 0 (13.13)
Nghieäm cuûa (13.13) tuøy thuoäc vaøo nghieäm cuûa phöông trình ñaëc tröng:
K2 + 2K + 2 = 0
Khi:  = 2 – 2  0, phöông trình ñaëc tröng coù nghieäm thöïc:
K1,2 =
Nghieäm toång quaùt cuûa (13.13) coù daïng:

Ta thaáy haøm y(t) khoâng coù tính tuaàn hoaøn, do ñoù heä khoâng coù dao ñoäng,
(Vì  >  )
Khi:  = 2 – 2 < 0, ñaët: 12 = 2 – 2, phöông trình ñaëc tröng coù nghieäm
aûo:
K1,2 =
Nghieäm toång quaùt cuûa (13.13) coù daïng:

Haøm y(t) laø moät haøm sin coù tính tuaàn hoaøn, theå hieän moät dao ñoäng vôùi
taàn soá goùc 1, ñoä leäch pha 1, bieân ñoä dao ñoäng laø moät haøm muõ aâm A1e–t,
taét raát nhanh theo thôøi gian.

Chöông 13: Taûi troïng ñoäng 7

 Baøi giaûng Söùc Beàn Vaät Lieäu 2

Taàn soá dao ñoäng 1 = , nhoû hôn taàn soá dao ñoäng töï do 
Sau moãi chu kyø bieân ñoä giaûm:

4- Dao ñoäng töï do coù keå ñeán troïng löôïng caùc lieân keát ñaøn hoài. Khi keå ñeán
khoái löôïng cuûa daàm, baøi toaùn khaù phöùc taïp.Duøng phöông phaùp gaàn ñuùng ñeå
xaùc ñònh  (taàn soá dao ñoäng rieâng). Döïa vaøo söï töông ñöông ñoäng naêng, ta qui
ñoåâi khoái löôïng phaân boá thaønh khoái löôïng taäp trung baèng heä soá thu goïn khoái
löôïng  
Q=
Q=mL
Q=

P L L
y L

m :Khoái luôïng phaân boá treân ñôn vò chieàu daøi L.

Q: Khoái löôïng taäp trung ñaët ngay taïi m.
Neáu goïi :q =mg laø troïng löôïng / chieàu daøi thì troïng löôïng: Q = qL
Thí duï. Cho daàm chöõ I.20 coù chieàu daøi 2m, giöõa daàm ñaët moâtô troïng löôïng P
=12kN. Tính taàn soá dao ñoäng rieâng cho hai tröôøng hôïp
a) Khoâng xeùt troïng löôïng baûn thaân.
b) Coù xeùt troïng löôïng baûn thaân.

P = 12kN
Giaûi.
L P L
a) Khoâng xeùt troïng löôïng baûn thaân.
y 2 2

Chöông 13: Taûi troïng ñoäng 8

 Baøi giaûng Söùc Beàn Vaät Lieäu 2

Tính 

b) Coù xeùt troïng löôïng baûn thaân.(Q)

Tính (ñaët taïi P)

Tính laïi 
Nhaän xeùt: Khi xeùt ñeán troïng löôïng baûn thaân taàn soá dao ñoäng rieâng giaûm.

C. Dao ñoäng coù caûn vôùi löïc kích thích (Pt) cuûa heä moät baäc töï do.
Hieän töôïng coâïng höôûng.
Vôùi caùc baøi toaùn kyõ thuaät thoâng thöôøng, löïc kích thích P(t) laø moät haøm daïng
hình sin, do ñoù coù theå laáy P(t) = Po.sin t, khi ñoù phöông trình vi phaân coù daïng:
+ 2 + 2 y(t) = 2Po sin t (13.14)
Nghieäm toång quaùt cuûa (13.14) coù daïng:
y(t) = y1(t) + y2(t)
trong ñoù: y1(t) - laø moät nghieäm toång quaùt cuûa (13.14) khoâng veá phaûi, chính laø
nghieäm cuûa dao ñoäng töï do coù caûn taét daàn theo (t) (e)
y1(t) = A1e–t sin(1 t + 1) (g)
y2(t): laø moät nghieäm rieâng cuûa (13.14) coù veá phaûi, vì veá phaûi laø moät haøm
sin, do ñoù coù theå laáy y2 (t) daïng sin:
y2(t) = C1 cos t + C2 sin t (h)
vôùi: C1 vaø C2 - laø caùc haèng soá tích phaân, xaùc ñònh baèng caùch thay y 2(t) vaø
caùc ñaïo haøm cuûa noù vaøo (13.14), roài ñoàng nhaát hai veá. Neáu söû duïng giaûn
ñoà vectô quay bieåu dieãn (h) döôùi daïng:
y2 (t) = A sin( t + ) (i)
Nhö vaäy, phöông trình dao ñoäng cuûa heä laø:
y (t) = A1e–t sin(1 t + 1) + A sin( t + ) (j)
Phöông trình (j) chính laø ñoä voõng y(t) cuûa daàm.
Soá haïng thöù nhaát cuûa veá phaûi trong (j) laø moät haøm coù bieân ñoä taét raát
nhanh theo quy luaät haøm muõ aâm, sau moät thôøi gian ngaén, heä dao ñoäng theo quy
luaät
y (t) = A sin( t + ) (13.15)
Ñoù laø moät haøm sin bieåu dieãn moät dao ñoäng tuaàn hoaøn, ñieàu hoøa, taàn
soá goùc cuûa dao ñoäng baèng taàn soá löïc kích thích ñoä leäch pha , bieân ñoä
dao ñoäng A (H.13.10).cuûa löïc kích thích.

Chöông 13: Taûi troïng ñoäng 9

 Baøi giaûng Söùc Beàn Vaät Lieäu 2

Bieân ñoä dao ñoäng chính laø ñoä voõng cöïc ñaïi cuûa daàm ymax, ta coù:
A = ymax = (k)
Tính caùc giaù trò cuûa C1 vaø C2, thay vaøo (k), ta ñöôïc ñoä voõng cöïc ñaïi cuûa

daàm: ( h)

Tích soá Po = yt chính laø giaù trò cuûa chuyeån vò taïi ñieåm ñaët khoái löôïng m
do löïc coù giaù trò Po (bieân ñoä löïc kích thích) taùc duïng tónh taïi ñoù gaây ra.

(13.16)

Ta coù theå vieát : ymax = Kñ .yt.

vôùi: (13.17)

Kñ ñöôïc goïi laø heä soá ñoäng, theå hieän aûnh höôûng cuûa taùc duïng ñoäng so
vôùi taùc duïng tónh öùng vôùi trò soá cuûa bieân ñoä k ñ

löïc kích thích. 5 ,0 


vaø  
 
4 ,0
n : soá voøng quay cuûa ñoäng cô / phuùt
m : khoái löôïng ñaët leäch taâm 3 ,0

r : ñoä leâïch taâm. 

 : taàn soá löïc kích thích. 2 ,0


P0 : bieân ñoä cuûa löïc kích thích 


1 ,0
Hieän töôïng coäng höôûng
Khaûo saùt söï bieán thieân cuûa heä soá ñoäng K ñ 0
0 ,5 1 ,0 1 ,5 2 ,0 r
ôû coâng thöùc (13.17) baèng caùch coi Kñ laø moät 

haøm hai bieán Kñ = f ( /,2/). ÖÙng vôùi moät Hì n h 13.11 Ñ oàth ò h aøm soáK ñ = f(r/ w ; 2 a / w )
v ôùi 2 a/ w laøcaùc h aèn g soách o t rö ôùc
giaù tò xaùc ñònh , ta veõ ñöôïc ñoà

thò bieåu dieãn quan heä(Kñ, /) coù daïng hình chuoâng maø ñænh taïi hoaønh ñoä
= 1, laàn löôït cho nhieàu giaù trò khaùc nhau öùng vôùi heä soá caûn  giaûm daàn,

Chöông 13: Taûi troïng ñoäng 10

 Baøi giaûng Söùc Beàn Vaät Lieäu 2

ta thaáy ñænh cuûa ñoà thò (K ñ) taêng nhanh, vôùi  = 0, giaù trò cuûa K ñ tieán ñeán voâ
cöïc (H.13.11), nghóa laø ñoä voõng daàm lôùn voâ cuøng.
Hieän töôïng bieân ñoä dao ñoäng taêng ñoät ngoät khi taàn soá löïc kích thích
baèng taàn soá rieâng cuûa heä ñaøn hoài goïi laø hieän töôïng coäng höôûng.Treân ñoà
thò coøn cho thaáy khi hai taàn soá naøy xaáp xæ nhau ( /  [0,75  1,25]), bieân ñoä
taêng roõ reät, ngöôøi ta goïi laø mieàn coäng höôûng. Hieän töôïng coäng höôûng raát
nguy hieåm cho chi tieát maùy hay coâng trình, do ñoù trong thieát keá, ta phaûi tính
toaùn sao cho heä dao ñoäng naèm ngoaøi mieàn coäng höôûng.
Ñoà thò cho thaáy neân choïn tyû soá / lôùn hôn 2,khi ñoù Kñ nhoû hôn 1, baøi
toaùn ñoäng ít nguy hieåm hôn baøi toaùn tónh. Ñeå coù / lôùn, thöôøng phaûi giaûm
, nghóa laø chuyeån vò y0 phaûi lôùn. Muoán vaäy,phaûi giaûm ñoä cöùng cuûa thanh
ñaøn hoài, ñieàu naøy nhieàu luùc maâu thuaãn vôùi yeâu caàu ñoä beàn cuûa coâng trình.
Ñeå traùnh laøm giaûm ñoä cöùng coâng trình coù theå ñaët loø xo hay loaïi vaät lieäu coù
khaû naêng phaùt taùn naêng löôïng ñeäm giöõa khoái löôïng dao ñoâïng vaø thanh ñaøn
hoài.
Coù tröôøng hôïp khi khôûi ñoäng moâ tô, toác ñoä moâ tô taêng daàn ñeán toác ñoä
oån ñònh, moät thôøi gian ngaén ban ñaàu coâng trình coù theå ôû trong mieàn coäng
höôûng, caàn phaûi duøng loaïi ñoäng cô taêng toác nhanh ñeå hieän töôïng coäng höôûng
neáu coù xaûy ra cuõng chæ trong thôøi gian raát ngaén.
Neáu khi hoaït ñoäng,coâng trình dao ñoäng vôùi Kñ lôùn, caàn tính toaùn kyõ. Söû
duïng caùc boä giaûm chaán laøm tieâu hao naêng löôïng dao ñoäng hay taêng heä soá
caûn.
Treân H.13.11, ta thaáy, khi tyû soá /  [0,5  2], caùc ñöôøng cong Kñ gaàn
truøng nhau, heä soá caûn xem nhö khoâng aûnh höôûng, hoaëc khi heä soá caûn khoâng

ñaùng keå, coù theå tính Kñ theo coâng thöùc : (13.18)

Vì caùc ñaïi löôïng nhö chuyeån vò, noäi löïc hay öùng suaát tyû leä baäc nhaát vôùi
ngoaïi löïc, ta coù theå vieát:

(13.19)

trong ñoù: t, t , yt : laø caùc öùng suaát vaø chuyeån vò do taûi troïng coù giaù trò
baèng bieân ñoä löïc
kích thích (Po) taùc duïng tónh gaây ra
0 , 0 , y0 : laø caùc öùng suaát vaø chuyeån vò do taûi troïng tónh ñaët saün treân
heä, maø khi
khoâng coù dao ñoäng noù vaãn toàn taïi (nhö troïng löôïng baûn thaân
moâtô).
Ñieàu kieän beàn:
ñmax  [ ] , hay ñmax  [ ] (13.20)

Chöông 13: Taûi troïng ñoäng 11

 Baøi giaûng Söùc Beàn Vaät Lieäu 2

Thí duï : Moät daàm coâng xon tieát dieän I.20 daøi L= 2m mang moät moâ tô troïng
löôïng
P =10 kN, vaän toác n = 600 voøng/phuùt, khi hoaït ñoäng moâ tô sinh ra löïc ly taâm 0,5
kN.
a) Boû qua troïng löôïng daàm, tính öùng suaát vaø ñoä voõng lôùn nhaát taò ñaàu töï
do.
b) Neáu keå ñeán troïng löôïng daàm q, tính laïi öùng suaát vaø ñoä voõng.
Cho: E = 2.104 kN/cm2; heä soá caûn  = 0 , q = 210N/m
Giaûi.
Ta thaáy khi moâ tô hoaït ñoäng thì daàm chòu taùc duïng moät löïc kích thích,
P(t) = Posin t, vôùi Po = 0,5 kN vaø taàn soá goùc .
a) Khoâng keå ñeán troïng löôïng daàm P0
ÖÙng suaát ñoäng:
L = 2m P=10kN
Heä soá ñoäng:

trong ñoù: ,
vôùi: g = 10 m/s2 = 1000 cm/s2

ta ñöôïc:
Kñ = 0,58
ÖÙùng suaát lôùn nhaát taïi ngaøm

Chuyeån vò lôùn nhaát laø:

b) Keå ñeán troïng löôïng daàm

Ñeå ñöa heä veà moät baäc töï do, ta duøng phöông phaùp thu goïn khoái löôïng. Coi
daàm khoâng troïng löôïng vaø ôû ñaàu töï do coù ñaët moät troïng löôïng:

Chuyeån vò tónh do khoái löôïng dao ñoäng laø:

y0 =

Chöông 13: Taûi troïng ñoäng 12

 Baøi giaûng Söùc Beàn Vaät Lieäu 2

ta ñöôïc:

Töø bieåu ñoà moâmen ta thaáy taïi ngaøm öùng suaát lôùn nhaát

Thí duï: Cho daàm BC tieát dieän chöõ nhaät, chieàu daøi L=2m mang moät moâ tô
troïng löôïng P = 6 kN, vaän toác n = 400 voøng/phuùt, khi hoaït ñoäng moâ tô sinh ra löïc
ly taâm 0,2 kN.
a) Boû qua troïng löôïng daàm, tính öùng suaát vaø ñoä voõng lôùn nhaát taò giöõa
daàâm.
b) Neáu thay goái töïa C baèng coät choáng theùp troøn d = 2cm, cao H = 50 cm tính laïi
löïc doïc lôùn nhaát trong coät.
Cho: E = 2.104 kN/cm2; heä soá caûn  = 0 ,h = 6cm, b =12cm.
Giaûi:
P0 b
B  C
h
L L
P
2 2

Vôùi:

P0 b
 C
B h
L P L d
2 2

Chöông 13: Taûi troïng ñoäng 13

 Baøi giaûng Söùc Beàn Vaät Lieäu 2

VI. Va chaïm cuûa heä moät baäc töï do

1. Va chaïm ñöùng
Xeùt daàm(boû qua troïng löôïng baûn thaân cuûa daàm) mang vaät naëng coù troïng
löôïng P va chaïm bôûi vaät naëng coù troïng löôïng Q, rôi theo phöông thaúng ñöùng töø
ñoä cao H xuoáng vaät naëng P nhö treân H.13.21.. Giaû thieát khi vaät Q va chaïm P caû
hai vaät cuøng chuyeån ñoäng theâm xuoáng döôùi vaø ñaït chuyeån vò lôùn nhaát yñ.
Q
y0 z
H
P
P
yñ
y
Heä moät baäc töï do chòu va chaïm ñöùng
Hình 13.21
Ta xem traïng thaùi caân baèng ban ñaàu daàm chæ chòu vaät naëng P vaø vaät naëng P
gaây ra chuyeån vò y0 .
Goïi Vo laø vaän toác cuûa Q ngay tröôùc luùc chaïm vaøo P, vaø V1 laø vaän toác cuûa
caû hai vaät (P+ Q) cuøng ñi xuoâùng sau khi va chaïm.
Ta goïi: Traïng thaùi 1: Khi Q chaïm vaøo P cuøng ñi xuoáng vôùi vaän toácV1
Traïng thaùi 2: Khi Q vaø P ñaït yñ vaø döøng laïi.(ñeå ñi leân)
AÙp duïng ñònh luaät baûo toaøn xung löôïng: ñoäng löôïng tröôùc vaø ngay sau khi va
chaïm khoâng ñoåi, ta ñöôïc:

hay
Trong baøi toaùn naøy, ta döïa vaøo nguyeân lyù baûo toaøn naêng löôïng ñeå tìm
chuyeån vò trong daàm. K+ U=T
Ñoäng naêng cuûa vaät P vaø Q ôû traïng thaùi 1 ngay sau khi va chaïm:

 Tính: K = K2 – K1 = -

Vôùi :

vaø
Ñoä thay ñoåi theá naêng khi heä chuyeån töø traïng thaùi 1 sang traïng thaùi 2 laø:

Chöông 13: Taûi troïng ñoäng 14

 Baøi giaûng Söùc Beàn Vaät Lieäu 2

(c)
Ñoää thay ñoåi cô naêng cuûa vaät P vaø Q seõ chuyeån thaønh theá naêng bieán
daïng ñaøn hoài U tích luõy trong daàm.
 Tính: U = U2 – U1
Tính U döïa vaøo quan heä giöõa löïc vaø chuyeån vò trong daàm nhö treân H.13.22.
ÔÛ traïng thaùi 1, trong daàm tích luõy moät theá naêng bieán daïng ñaøn hoài U 1 ñöôïc
tính nhö sau:
Löï
c
Ta bieát: laø chuyeån vò taïi ñieåm va chaïm do löïc
ñôn vò gaây ra. Theá vaøo bieåu thöùc treân ta coù: P

Chuyeå
ÔÛ traïng thaùi 2, theá naêng bieán daïng ñaøn hoài U 2 trong y0 y0+ n vò
daàm laø: Hình 13.22. Ñoàyñ thò tính
TNBDÑH

(d)
Thay caùc bieåu thöùc (b), (c), (d) vaøo (13.25) ta coù:
hay:
Goïi yt laø chuyeån vò cuûa daàm taïi ñieåm va chaïm do troïng löôïng Q taùc
duïng tónh taïi ñoù gaây ra nhö treân H.13.23. Thay vaøo phöông trình treân, ta
ñöôïc:
Q
(e)
yt
Nghieäm cuûa phöông trình baäc hai (e) laø: Hình 13.23. Sô ñoà tính chuyeån
vò yt

Vì yñ > 0, neân chæ choïn nghieäm döông cuûa (e), töùc laø:

(13.26)

Do ñoù heä soá ñoäng ñöôïc tính bôûi:

Chöông 13: Taûi troïng ñoäng 15

 Baøi giaûng Söùc Beàn Vaät Lieäu 2

(13.27)

Khi vaät Q rôi töï do töø ñoä cao H xuoáng daàm, töùc laø , thay vaøo (13.27):

(13.28)

Khi taïi ñieåm va chaïm khoâng coù troïng löôïng ñaët saün P = 0, heä soá ñoäng taêng
leân: (13.29)
Khi P = 0, H = 0, nghóa laø troïng löôïng Q ñaët ñoät ngoät leân daàm: Kñ = 2
Theo (13.29), khi yt caøng lôùn, nghóa laø ñoä cöùng cuûa thanh caøng nhoû, thì K ñ
caøng nhoû, do ñoù söï va chaïm caøng ít nguy hieåm.
Ñeå ñaûm baûo ñieàu kieän beàn, ngöôøi ta coù theå laøm taêng y t baèng caùch ñaët
taïi ñieåm chòu va chaïm nhöõng vaät theå meàm nhö loø xo hay taám ñeäm cao su...
Khi ñaõ tính ñöôïc Kñ, coù theå tính ñaïi löôïng S khaùc trong heä töông töï nhö
chuyeån vò, nghóa laø: (13.31)
St laø ñaïi löôïng caàn tính (öùng suaát,chuyeån vò…) do Q ñaët tónh leân heä taïi maët
caét va chaïm gaây ra.
S0 laø ñaïi löôïng caàn tính (öùng suaát, chuyeån vò…) do caùc taûi troïng coù saün treân
heä gaây ra.
Ñieàu kieän beàn: ñ,max  [ ]
Chuù yù:
Neáu choïn moác theá naêng baèng khoâng ôû vò trí daàm khoâng bieán daïng, thì cô
naêng ban ñaàu cuûa heä chính laø theá naêng:
Ngay sau khi va chaïm, P vaø Q cuøng chuyeån ñoäng xuoáng döôùi vôùi vaän toác V1
thì cô naêng cuûa heä chính laø ñoäng naêng:

Nhö vaäy ñaõ coù söï maát maùt naêng löôïng töông öùng vôùi giaû thieát va chaïm meàm
tuyeät ñoái cuûa 2 vaät theå; naêng löôïng naøy laøm cho 2 vaät theå bieán daïng hoaøn
toaøn deûo, aùp saùt vaøo nhau vaø chuyeån ñoäng cuøng vaän toác veà phía döôùi.
2- Va chaïm ngang
Xeùt moät daàm mang vaät naëng P. Vaät naëng Q chuyeån ñoäng ngang vôùi vaän
toác V0 va chaïm vaøo vaät naëng P nhö treân H.13.22. Khoâng xeùt troïng löôïng baûn
thaân cuûa daàm. Giaû thieát khi vaät Q va chaïm P caû hai vaät cuøng chuyeån
ñoäng ngang vaø ñaït chuyeån vò lôùn nhaát yñ.
Laäp luaän nhö tröôøng hôïp va chaïm ñöùng, ta cuõng coù:
Vaän toác cuûa hai vaät P, Q cuøng chuyeån ñoäng ngay sau khi va chaïm laø:

Chöông 13: Taûi troïng ñoäng 16

 Baøi giaûng Söùc Beàn Vaät Lieäu 2

Ñoä giaûm ñoäng naêng trong heä:

y

L
Vì hai vaät chuyeån ñoäng theo phöông ngang, neân
khoâng coù söï thay ñoåi theá naêng, töùc laø: V0
2
Q
T=0 P
Theá naêng bieán daïng ñaøn hoài tích luõy trong heä laø: yñ L
2

Nguyeân lyù baûo toaøn naêng löôïng, K+ U = T ta

ñöôïc phöông trình sau:
z
hay Hình 13.22
Laáy giaù trò nghieäm döông cuûa yñ, ta ñöôïc:

(13.32)

Trong ñoù: , vôùi yt laø chuyeån vò ngang cuûa daàm taïi ñieåm va chaïm
do troïng löôïng Q taùc duïng tónh naèm ngang gaây ra. Thay vaøo phöông trình (13.32)
nhö sau:

(13.33)

Heä soá ñoäng:

(13.34)

Khi khoâng ñaët saün troïng löôïng chòu va chaïm, töùc P = 0, heä soá ñoäng laø:
(13.35)
Khi ñoù, noäi löïc, öùng suaát cuõng ñöôïc tính nhö sau:

Ñieàu kieän beàn :

Thí duï1: Xaùc ñònh öùng suaát phaùp lôùn nhaát cuûa coät
Q
chòu va chaïm ñöùng .
H=10cm Cho Q =1kN, H=10cm, E =1000kN/cm2.(Boû qua troïng
löôïng baûn thaân coät).
A1= 20cm2
60cm Neáu taïi maët caét va chaïm ñaët P=0,4kN.Tính laïi öùng suaát
phaùp lôùn nhaát cuûa coät.
Giaûi
80cm A2=30cm2

Chöông 13: Taûi troïng ñoäng 17

 Baøi giaûng Söùc Beàn Vaät Lieäu 2

 Neáu P=0,

L1= 80cm A1=4cm2

A2=3cm2
L2= 60cm
Q= 1kN

H=4cm
C

 Neáu P=0,4kN,yt = 0.00â567cm(khoâng ñoåi).Tính laïi

Baøi töông töï: Boû qua troïng löôïng baûn thaân thanh vaø dóa C
cho: E =20000 kN/cm2
Tính öùng suaát lôùn nhaát trong thanh do va chaïm
a)Tröôøng hôïp : P =0
b)Tröôømg hôïp : P= 0,4kN(ñaët taïi C)đđđ
Thí duï 2: Moät daàm coâng xon AB tieát dieän chöõ nhaät (128) cm chòu va chaïm
ñöùng bôûi moät troïng löôïng Q=2 kN rôi töï do töø ñoä cao H =10cm xuoâùng B
(H.13.1). khoâng xeùt troïng löôïng baûn thaân daàm .
1) Tính öùng suaát lôùn nhaát cuûa daàm.
2)Tính laïi öùng suaát lôùn nhaát cuûa daàm. Neáu ñaët loø xo coù ñoä cöùng C=2kN/cm
phía treân daàm ngay taïi B.
3) Neáu ñaët loø xo ñoù ôû phía döôùi daàm.Tính laïi
öùng suaát cuûa daàm Q=2kN
cho: E =20000 kN/cm2,
A h=10cm
Giaûi.
h
a) Khoâng keå troïng löôïng baûn thaân daàm, ta coù: B
L = 2m b
P=0

Hình 13.1

Chöông 13: Taûi troïng ñoäng 18

 Baøi giaûng Söùc Beàn Vaät Lieäu 2

Vôùi

Heä soá ñoäng :

ÖÙng suaát lôùn nhaát taïi ngaøm

Q=2kN

b) Khi ñaët loø xo phía treân daàm, h=10cm

C h
Heä soá ñoäng seõ laø: B F b
L = 2m

ÖÙng suaát do va chaïm laø:

C) Neáu ñaët loø xo ñoù ôû phía döôùi daàm (baøi

toaùn sieâu tónh) Q=2kN
Goïi N laø löïc taùc duïng leân loø xo. Tìm N töø
ñieàu kieän bieân h=10cm
h
Ñieàu kieän bieán daïng : y d =  = yt
L = 2m C b
F
B

Thí duï3 Daàm ABC tieát dieän chöõ nhaät 8x12cm, L =3m, chòu va chaïm ñöùng bôûi
moät troïng löôïng Q = 2kN rôi töï do töø ñoä cao H=10cm boû qua troïng löôïng baûn
thaân daàm.
a)Tính öùng suaát max do va chaïm.Kieåm tra beàn daàm. Cho [ ]=16 kN/cm2.
b) Neáu ñaët P =10kN taïi B.Tính laïi öùng
suaát Q
Giaûi b
H
a) A h
C
B
L L
2 2

Chöông 13: Taûi troïng ñoäng 19

 Baøi giaûng Söùc Beàn Vaät Lieäu 2

Tính sai soá% chaáp nhaän Q

b
ñöôïc. H
b) Neáu coù P =10kN. yt = 0,04883cm P
A C h
(khoâng thay ñoåi) B
L L
2 2

c) Neáu thay goái töïa C baèng loø xo coù C=2kN/cm.Tính laïi öùng suaát lôùn nhaát.
Tính laïi
Q
b
H
P C
A h
B C
L L
2 2

Thí duï 4: Cho daàm ABC tuyeät ñoái cöùng, thanh choáng BD baèng goã coù tieát dieän
troøn d=8cm.Vaät naëng Q=1kN rôi töï do töø Q
ñoä cao H =10cm xuoáng ngay B. Taïi B coù H
ñaët saün vaät naëng P=10kN.Tính löïc doïc B P
lôùn nhaát trong thanh choáng. Cho L=1m, A
C
E =1000kN/cm 2
LBD B /

Giaûi d 2L
Tính NBD do Q gaây ra
NBD =1,5Q, töông töï NBD=1,5P(do p gaây ra)
D
2L L

Thí duï 5: Moät vaät naëng Q=10kN chuyeån ñoäng treân maët nöôùcvôùi vaän
toácV0=2m/s va ñaäp vaøo coïc beâ toâng troøn d = 30cm nhö hình veõ. Chieàu saâu maët
nöôùc laø 3m,
E = 1000kN/cm2 .Tìm öùng suaát lôùn nhaát trong coïc.

Chöông 13: Taûi troïng ñoäng 20

 Baøi giaûng Söùc Beàn Vaät Lieäu 2

Khi tính khoâng xeùt troïng löôïng baûn thaân coïc.

Giaûi V0

L
d

Thí duï 6:
Cho thanh ABC tuyeät ñoái cöùng goái coá ñònh taïi A, Q
thanh choáng CH coù tieát dieän hình vaønh khaên D A
Vo
=10 cm, d =8 cm. Vaät naëng Q=4kN di chuyeån theo 2m
phöông ngang vôùi vaän toác Vo=1m/s va chaïm vaøo B C
ñieåm A. Boû qua troïng löôïng thanh ABC vaø coät
CH. Haõy kieåm tra oån ñònh cuûa thanh choáng CH.
Cho [ ] = 16 kN/cm2 d
4.2 m
Giaûi D
Tính noäi löïc vaø chuyeån vò trong thanh CH khi Q H
ñaët tænh leân heä..
M/A = 0  NCH= Q/2=2kN,
LCH= 1,21598.10-3cm. 4m

Theo sô ñoà ta coù.

ÔÛ ñaây P= 0 heä soá ñoäng

Vaäy Nmax<

Baøi taäp laøm theâm: G

D C
Baøi 1. Tính taàn soá dao ñoäng
rieâng cuûa heä. Cho L =1m, A A
A =2cm2 , E = 2.104 kN/cm2 A
30 30
o o L
g =9,81m/s2 8cm Q=4kN
6cm K BD
L L
Baøi 3. A
L

K C
Chöông 13: Taûi troïng ñoäng 21B
L L
 Baøi giaûng Söùc Beàn Vaät Lieäu 2

Daàm KBC maët caét ngang chöõ I. 22, thanh treo CD coù dieän tích A =2cm 2.Ñoäng cô
ñaët taïi B coù troïng löôïng Q =4kN quay vôùi vaän toác n =1200 voøng/ phuùt.Khi moâ
tô quay phaùt sinh löïc li taâm P0 =0,6kN.Boû qua löïc caûn vaø troïng löôïng daàm.
a) Xaùc ñònh heä soá ñoäng vaø öùng suaát phaùp lôùn nhaát trong daàm vaø thanh.
b) Neáu keå ñeán troïng löôïng daàm. Haõy tính laïi caâu a
c) Neáu ñaët ñoäng cô leân loø xo coù ñoä cöùng C = 5kN/cm,
D C
tính laïi caâu a vaø cho nhaän xeùt.
Cho L= 2m, Ix =2550cm4, Wx = 232cm3, q = 237N/m, A
E = 2.104 kN/cm2 A
o 30o
30
Baøi 4. Cho heä treo goàm 3 thanh KB,BC,vaøBD coù cuøng L=1m
vaät lieäu vaø dieän tích A=1cm2 nhö hình veõ.Vaät naëng Q= =1 m
0,4kN rôi töï do töø ñoä cao h = 20 cm xuoáng dóa K(chöa coù B
A
vaät naëng P) L=1m Q
a) Tính öùng suaát trong caùc thanh treo do va chaïm. =1 m
b) Baây giôø ñaët theâm vaät naëng P=6kN taïi dóa K.Tính h
laïi öùng suaát lôùn nhaát trong caùc thanh treo do va chaïm. P
Cho E = 20000 kN/cm2 . K
Khi tính khoâng xeùt troïng löôïng baûn thaân caùc thanh
treo .
D
Baøi 5.Cho thanh KBCtuyeät ñoái cöùng ñöôïc treo
A bôûi daây BD coù tieát dieän laøA. Taïi C coù vaät
Q naëng P = 2kN. Vaät naëng Q =0,2kN rôi töï do töø
ñoä cao H xuoáng ngay P. Boû qua troïng löôïng
60o H
K P thanh vaø daây treo, haõy xaùc ñònh ñoä cao H ñeå
B C daây treo BD thoaû ñieàu kieän beàn.
L 2L Cho bieát: L=1 m, [] =16kN/cm2,E =2.104 kN/cm2,
ABD = cm2
Baøi 6. Coät baèng vaät lieäu goã, coù tieát dieän troøn ñöôøng kính D,
Chieàu cao L, coät ñöôïc gaén loø xo coù ñoä cöùng C. Vaät naëng Q
rôi töï do töø ñoä cao H xuoáâng loø xo, treân ñaàu loø xo coù ñaët saün vaät
naëng P. Xem heä laø moät baäc töï do (boû qua troïng löôïng coät
vaø loø xo) Q
a)Tính heä soá ñoäng vaø kieåm tra ñieàu kieän oån ñònh cuûa coät
H
Cho P =10 kN, Q =0,5kN, D =16cm, L=2m, H =20cm, P
C = 2kN/cm, [] =1kN/cm2,E =1000 kN/cm2 C
Baøi 7. Thanh KBC,tuyeät ñoái cöùng. Taïi K laø goái di ñoäng, taò B
coù caùc thanh choáng CD vaø CK, coù cuøng maët caét ngang troøn
D
ñöôøng kính d =8cm (theùp). L
Cho Q = 0,5kN rôi töï do tö ñoä cao H = 20cm xuoáng ngay B.
( khoâng keå ñeán troïng löôïng daàm vaø caùc thanh)
a) Kieåm tra ñieàu kieän oån ñònh caùc thanh choáng.

Chöông 13: Taûi troïng ñoäng 22

 Baøi giaûng Söùc Beàn Vaät Lieäu 2

b) Thay daàm KBC baèng tieát dieän 12x8cm. Ñaët theâm vaät naëng P = 4kN taïi B, thay
lieân keát K baèng loø xo coù ñoä cöùng C=5kN/cm. Tính laïi öùng suaáât lôùn nhaát
trong daàm do va chaïm. Cho: L=2m, [] = 16kN/cm2 , E =2.104 kN/cm2
Q
Q
H H
C P C
K K
B B
C
30o 30o 30o 30o
L/2
L/2
D K D
K
d d
L L L L

Baøi 8.Cho daàm BC coù tieát dieän I016 coù Ix=.873 cm4, Wx=109cm3, vaø thanh treo
CK coù A=1cm2 nhö hình veõ.Troïng löôïng Q=0,5kN rôi töï
do tö ñoä cao h=20cm xuoáng ñóa D. B C
a)Tröôøng hôïp 1: Ñaàu K cuûa thanh ñeå töï do.
Q
Haõy tính öùng suaát lôùn nhaát trong daàm BC. L/2
h F
b)Tröôøng hôïp 2: Ñaàu K cuûa thanh ñaët treân goái töïa D
( neùt ñöùt treân hình). F L/2
Haõy tính laïi öùng suaát lôùn nhaát trong daàm.
K
(Khoâng xeùt troïng löôïng baûn thaân daàm vaø thanh) F
L
Cho L=2m, E = 2.104 kN/cm2,

Baøi 9. Cho daàm BCD tuyeät ñoái cöùng lieân keát nhö hình veõ. Q=1kN rôi töï do töø
ñoä cao h=20cm xuoáng ngay P =10kN ñaët saün. Haõy kieåm tra beàn daây.
Cho L=1m, A=2cm2, [] = 16kN/cm2 ,
E = 2.104 kN/cm2 H K

Baøi 10. A A
a)Cho daàm BKtieát dieän chöõ nhaät lieân keát L Q
nhö hình veõ.Thanh treo KD coù tieát dieän B h
C D D
A=1cm .Q=1kN rôi töï do töø doä cao h=10cm
2
P LF
xuoáng giöõa daàm.Tính öùng suaáât lôùn nhaát L
L A=1cm2
trong daàâm do va chaïm. L
Q
b)Ñaët theâm loø xo coù ñoä cöùng C=1kN/cm phía treân B h
ñieåm va chaïm.Tính laïi öùng suaáât lôùn nhaát trong
daàâm. 12cm K
D
c)Neáu ñaët loø xo xuoâùng phía döôùi daàm.Tính laïi 8cm
D L L F
öùng suaáât lôùn nhaát trong daàâm. F A=1cm2
Cho L=1m, E = 2.10 kN/cm
4 2
, L
Q 2
A=1cm Q
L B h
h
12cm
B C C K
8cm
12cm
Chöông8cm
13: Taûi troïng
L ñoäng L K L 23 L
 Baøi giaûng Söùc Beàn Vaät Lieäu 2

Chöông 13: Taûi troïng ñoäng 24