Przetłumaczone: angielski - polski - www.onlinedoctranslator.

com
Wyświetl metadane, cytaty i podobne artykuły pod adresemcore.ac.uk przywieziony do ciebie przez RDZEŃ
dostarczone przezRepozytorium instytucjonalne Universiti Teknologi Malaysia

Obrady 6czKonferencja inżynierii strukturalnej i budownictwa w regionie Azji i Pacyfiku 104

(APSEC 2006), 5 – 6 września 2006, Kuala Lumpur, Malezja

PROJEKTOWANIE BELEK ŻELBETOWYCH Z

OTWARCIA SIECI

MA Mansura
Wydział Inżynierii Lądowej, Universiti Teknologi Malaysia, 81310 UTM Skudai,
Malezja
E-mail: ma_mansur@hotmail.com

STRESZCZENIE: Wykonanie poprzecznych otworów w belkach stropowych ułatwiających

przejście rur i kanałów technologicznych skutkuje nie tylko bardziej systematycznym
układem rur i kanałów, ale także przekłada się na znaczne oszczędności ekonomiczne przy
budowie budynku wielokondygnacyjnego. Aby zbadać problem otworów w belkach, autor
zainicjował program badawczy na początku lat 80-tych. Od tego czasu przeprowadzono
szeroko zakrojone badania, które dały kompleksowe omówienie zarówno okrągłych, jak i
dużych prostokątnych otworów w różnych kombinacjach zginania, ścinania i skręcania. W
tym artykule wyodrębniono i podsumowano główne ustalenia dotyczące analizy i
projektowania takich belek w najczęściej spotykanym przypadku obciążenia zginaniem i
ścinaniem. Podjęto próbę odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania związane z
tworzeniem otworu w już wykonanej belce oraz sposobem postępowania z wieloma
otworami. Wykazano, że metodę projektowania belek o dużych otworach można jeszcze
bardziej uprościć bez utraty racjonalności i nieuzasadnionych kosztów dodatkowych.

Słowa kluczowe:belki (żelbet); otwarcie; użyteczność; wytrzymałość; projekt

konstrukcyjny.

1. WSTĘP

W budowie nowoczesnych budynków sieć rur i kanałów jest niezbędna do poprowadzenia niezbędnych usług,
takich jak sieć wodociągowa, kanalizacyjna, klimatyzacyjna, elektryczna, telefoniczna i komputerowa. Zwykle te
rury i kanały umieszcza się pod stropem belki i ze względów estetycznych przykrywa się sufitem
podwieszanym, tworząc w ten sposóbmartwa przestrzeń. Przeprowadzenie tych kanałów przez poprzeczne
otwory w belkach stropowych prowadzi do zmniejszenia martwej przestrzeni i skutkuje bardziej zwartą
konstrukcją. W przypadku małych budynków uzyskane w ten sposób oszczędności mogą nie być znaczące, ale
w przypadku budynków wielokondygnacyjnych każda oszczędność wysokości kondygnacji pomnożona przez
liczbę kondygnacji może stanowić znaczną oszczędność całkowitej wysokości, długości przewodów
klimatyzacyjnych i elektrycznych, pionów instalacyjnych, ściany i powierzchnie działowe oraz ogólne obciążenie
fundamentu.
Jest oczywiste, że włączenie otworów w belkach zmienia proste zachowanie belki na bardziej
złożone. Ze względu na gwałtowne zmiany w układzie przekrojów, naroża otworów narażone są na dużą
koncentrację naprężeń, które mogą prowadzić do pęknięć nie do zaakceptowania z punktu widzenia
estetyki i trwałości. Zmniejszona sztywność belki może również powodować nadmierne ugięcie pod
obciążeniem eksploatacyjnym i skutkować znaczną redystrybucją sił wewnętrznych i momentów w belce
ciągłej. Jeśli specjalne zbrojenie nie zostanie dostarczone w wystarczającej ilości z odpowiednimi
detalami, wytrzymałość i użyteczność takiej belki może ulec poważnemu pogorszeniu.
W swoich obszernych badaniach eksperymentalnych Prentzas (1968) rozważał otwory o
okrągłym, prostokątnym, rombowym, trójkątnym, trapezowym, a nawet nieregularnym kształcie.
Jednak w praktyce najczęściej spotykane są otwory okrągłe i prostokątne. Jeśli chodzi o wielkość
otworu, wielu badaczy używa terminówmałyIdużybez żadnej definicji ani wyraźnej linii
demarkacyjnej. Z przeglądu dostępnej literatury zauważono (Mansur i Tan, 1999), że istota takiej
klasyfikacji leży w odpowiedzi strukturalnej belki. Kiedy otwór jest wystarczająco mały, aby
zachować zachowanie typu belki lub, innymi słowy, jeśli zastosowanie ma zwykła teoria belek,
wówczas otwór można określić jako mały otwór. Natomiast duże otwory są

A-104
 Obrady 6czKonferencja inżynierii strukturalnej i budownictwa w regionie Azji i Pacyfiku105
(APSEC 2006), 5 – 6 września 2006, Kuala Lumpur, Malezja

te, które zapobiegają rozwojowi zachowania typu belki. W związku z tym belki z małymi i dużymi otworami wymagają
oddzielnej obróbki w projekcie.
W tym artykule belki zawierające małe i duże otwory są traktowane oddzielnie. Na podstawie
prac badawczych przedstawionych w literaturze podjęto próbę kompleksowego omówienia
otworów poddanych zginaniu i ścinaniu, uwzględniając główne zagadnienia dotyczące
projektowania konstrukcji. Wykazano, że projektowanie belek o dużych otworach można jeszcze
bardziej uprościć, zachowując jego racjonalność i ekonomię budowy.

2. BELKI Z MAŁYMI OTWORAMI

Otwory o kształcie okrągłym, kwadratowym lub prawie kwadratowym można uznać za małe pod
warunkiem, że głębokość (lub średnica) otworu jest realistycznie proporcjonalna do rozmiaru belki,
powiedzmy mniej niż 40% całej belki głębokość. W takim przypadku można założyć, że przeważa
działanie promienia. Dlatego analiza i projektowanie belki z małymi otworami może przebiegać
podobnie jak w przypadku belki pełnej. Zapewnienie otworów powoduje jednak nieciągłości lub
zakłócenia w normalnym przepływie naprężeń, co prowadzi do koncentracji naprężeń i wczesnego
pękania wokół obszaru otworu. Podobnie jak w przypadku każdej nieciągłości, specjalne zbrojenie
otaczające otwór blisko jego obwodu powinno być zapewnione w ilości wystarczającej do kontrolowania
szerokości pęknięć i zapobiegania ewentualnemu przedwczesnemu zniszczeniu belki.

2.1 Czyste zginanie

W przypadku czystego zginania umieszczenie otworu całkowicie w strefie rozciągania nie

zmienia mechanizmu nośnego belki, ponieważ tam beton i tak pękłby przy zginaniu przy
zginaniu. Mansur i Tan (1999) zilustrowali to opracowanymi przykładami, popartymi
dowodami testowymi. Zatem na nośność belki na moment graniczny nie ma wpływu
obecność otworu tak długo, jak minimalna głębokość pasa ściskanego,HC, jest większa lub
równa głębokości bloku ostatecznego naprężenia ściskającego, to znaczy kiedy

ASFy
HC≤ (1)
0,85FC′B

w którymAS=obszar zbrojenia na rozciąganie;Fy=granica plastyczności zbrojenia na rozciąganie;FC′ =

cylindryczna wytrzymałość betonu na ściskanie;B=szerokość strefy kompresji. Jednak ze względu na
zmniejszony moment bezwładności na odcinku przechodzącym przez otwór, rysy zainicjują się na
wcześniejszym etapie obciążenia. Mimo to stwierdzono, że wpływ na maksymalne szerokości pęknięć i ugięcie
pod obciążeniem użytkowym jest marginalny i można go bezpiecznie pominąć w projekcie.

2.2 Połączone zginanie i ścinanie

W belce ścinanie jest zawsze związane z momentem zginającym, z wyjątkiem przekroju w punkcie przegięcia.
Kiedy mały otwór jest wprowadzany w obszarze narażonym na dominujące ścinanie i otwór jest otoczony
zbrojeniem, jak pokazano liniami ciągłymi na ryc. 1, dane testowe podane przez Hansona (1969), Somesa i
Corleya (1974), Salama (1977 ) i Weng (1998) wskazują, że wiązka może zawieść w dwóch wyraźnie różnych
trybach. Pierwszy typ jest typowy dla zniszczenia powszechnie obserwowanego w belkach pełnych, z wyjątkiem
tego, że płaszczyzna zniszczenia przechodzi przez środek otworu (rys. 1a). W drugim typie powstanie dwóch
niezależnych ukośnych pęknięć, po jednym w każdym elemencie łączącym dwa segmenty belki pełnej, prowadzi
do zniszczenia (rys. 1b). Oznaczone odpowiednio jako typu belkowegoporażka ityp ramkiniepowodzenia
(Mansur, 1998), te rodzaje niepowodzeń wymagają osobnego traktowania.

A-105
 Obrady 6czKonferencja inżynierii strukturalnej i budownictwa w regionie Azji i Pacyfiku106
(APSEC 2006), 5 – 6 września 2006, Kuala Lumpur, Malezja

M M

V V
Pęknięcie awarii Pęknięcie awarii

(a) Awaria typu wiązki (b) Awaria typu ramowego

Ryc. 1. Dwa tryby zniszczenia przy ścinaniu przy małych otworach.

Podobnie jak w tradycyjnym podejściu do projektowania na ścinanie, w obu przypadkach można przyjąć,
że nominalna nośność na ścinanie,VNzapewnia częściowo beton,VC, a częściowo przez zbrojenie na ścinanie
przechodzące przez płaszczyznę zniszczenia,VS. To jest,

VN=VC+VS (2)

Obliczenia na zginanie można przeprowadzić samodzielnie w zwykły sposób i połączyć z

rozwiązaniami obliczeń ścinania.

2.2.1. Awaria typu wiązki

W projektowaniu pod kątem awarii typu belki, 45omożna przyjąć nachyloną płaszczyznę zniszczenia,
podobną do belki pełnej, płaszczyznę przechodzącą przez środek otworu (rys. 2). Zgodnie z
uproszczonym podejściem Kodeksu ACI (1995), wytrzymałość na ścinanieVCdostarczany przez beton
można oszacować (Mansur, 1998) biorąc pod uwagę dostępną powierzchnię netto betonu jako

1
VC= FC′B(wD − Do) (3)
6

w którymBw=szerokość sieci;D=efektywna głębokość; IDo=średnica otworu.

Za wkład zbrojenia na ścinanie,VS, można odnieść się do rys. 2. Można zauważyć, że strzemiona
odporne na ścinanie w poprzek płaszczyzny zniszczenia znajdują się po bokach otworu w pewnej
odległości (Dw−Do), GdzieDwjest odległością między górnym i dolnym podłużnym prętem
zbrojeniowym, orazDojest średnicą (lub głębokością) otworu, jak pokazano. Zatem,

AwFyv
VS= (Dw−Do) (4)
S

w którymAw=powierzchnia pionowych ramion strzemion na rozstawS;Fyv=granica plastyczności strzemion.

S
45°

AwFyv
Dw
Do

AwFyv

Rys. 2. Wytrzymałość na ścinanie, VS, zapewnione przez zbrojenie na ścinanie w otworze.

A-106
 Obrady 6czKonferencja inżynierii strukturalnej i budownictwa w regionie Azji i Pacyfiku107
(APSEC 2006), 5 – 6 września 2006, Kuala Lumpur, Malezja

Znając wartościVCIVS, wymaganą ilość zbrojenia środnika do przenoszenia współczynnika

ścinania przez środek otworu można obliczyć w zwykły sposób. Kwota ta powinna mieścić się
w odległości (Dw−Do)⁄2, lub najlepiej zlepić się razem po obu stronach otworu. Należy również
ściśle przestrzegać innych ograniczeń dotyczących zwykłej procedury projektowania belek
pełnych na ścinanie.

2.2.2 Awaria typu ramowego

Awaria typu ramowego występuje z powodu powstania dwóch niezależnych ukośnych pęknięć, po
jednym na każdym z elementów pasa powyżej i poniżej otworu, jak pokazano na ryc. 1 (b). Wydaje się, że
każdy członek zachowuje się niezależnie, podobnie jak członkowie w strukturze ramowej. Dlatego każdy
członek akordu wymaga niezależnego traktowania, jak sugeruje Mansur (1998).
W celu zaprojektowania zbrojenia dla tego rodzaju zniszczenia, rozważmy wykres sił
swobodnych w rozwarciu belki, jak pokazano na rys. 3. Wyraźnie zastosowany moment
czynnikowy,Mu, w środku otworu, działanie globalne opiera się zwykłemu mechanizmowi zginania,
to jest parze utworzonej przez wypadkowe naprężenia ściskającego i rozciągającego,Nu, w prętach
powyżej i poniżej otworu. Te wypadkowe naprężeń można otrzymać przez

Mu
(Nut) = = −(N u )B (5)
⎛ A⎞
⎜D−⎟
⎝ 2⎠

z zastrzeżeniem ograniczeń nałożonych przez Eq. (1). w tym równaniuD=efektywna głębokość

wiązki,A=głębokość równoważnego prostokątnego bloku naprężeń i indeksy dolneTIBoznaczają
odpowiednio górną i dolną belkę poprzeczną otworu.

w w (Vu)T
C = (Nu)T
A B
(a) Szerokość i obciążenie (d-a⁄2) Vu Mu

T = (Nu)B
(b) Segment belki AB
(Vu)B

Rys. 3. Wykres sił swobodnych przy otwarciu belki.

Zastosowane ścinanie,Vu, może być rozdzielona między dwa elementy proporcjonalnie do ich pól
przekroju poprzecznego (Nasser i in., 1967). Zatem,

⎡ AT ⎤
(Vu)TV=u ⎢ ⎥ (6a)
⎣AT+AB⎦
I

(Vu)B=Vu−Vut( ) (6b)

Znając rozłożone siły ścinające i osiowe, każdy pręt można niezależnie zaprojektować na ścinanie,
postępując zgodnie z tą samą procedurą, co w przypadku konwencjonalnych belek pełnych ze
ściskaniem osiowym pasa górnego i rozciąganiem osiowym pasa dolnego.

A-107
 Obrady 6czKonferencja inżynierii strukturalnej i budownictwa w regionie Azji i Pacyfiku108
(APSEC 2006), 5 – 6 września 2006, Kuala Lumpur, Malezja

2.2.3 Szczegóły zbrojenia

Uwzględnienie zniszczenia typu belkowego będzie wymagało umieszczenia długich strzemion po obu stronach
otworu, podczas gdy uszkodzenie typu ramowego będzie wymagało zastosowania krótkich strzemion powyżej i
poniżej otworu. W przypadku zakotwienia strzemion krótkich należy umieścić pręty nominalne w każdym
narożniku, jeśli żaden nie jest dostępny w projekcie segmentów pełnych. Zapewni to odpowiednią
wytrzymałość. W celu skutecznej kontroli pęknięć, nominalne pręty powinny być również umieszczone po
przekątnej po obu stronach. Powstały układ zbrojenia wokół otworu przedstawiono na rys. 4.
W normalnych warunkach wprowadzenie małego otworu przy odpowiednim uszczegółowieniu zbrojenia nie
wpływa poważnie na ugięcie pod obciążeniem eksploatacyjnym. Jednakże w przypadku jakichkolwiek wątpliwości
można postępować zgodnie z procedurą opisaną w art. 3.2.3 dla belek z dużymi otworami w celu obliczenia ugięć pod
obciążeniem eksploatacyjnym i sprawdzenia ich względem wartości dopuszczalnych.

Krótkie strzemiona

[Od awarii typu ramki]

Długie strzemiona Pręty dodatkowe (nominalne)
[Od awarii typu wiązki] [Do zakotwienia strzemion]
B

HT

Pręty ukośne (nominalne)

Do
[Do kontroli pęknięć]

HB

Rys. 4. Szczegóły wzmocnienia wokół małego otworu.

2.3 Efekty tworzenia otworów w istniejących belkach

Oczywistym jest, że źródłem potencjalnego osłabienia są poprzeczne otwory w belkach. Gdy

systemy instalacji są wstępnie zaplanowane, a rozmiary i lokalizacje otworów wymaganych do
uzyskania niezbędnego układu rur i kanałów są ustalone z dużym wyprzedzeniem, odpowiednią
wytrzymałość i użyteczność można zapewnić, stosując metodę opisaną w poprzedniej sekcji.
Jednak nie zawsze tak jest. Podczas układania kanałów w nowo powstającym
budynku wykonawca M&E często zgłasza się z prośbą o wywiercenie otworu w celu
uproszczenia ułożenia rur. Kiedy pojawia się takie zapytanie, projektantowi konstrukcji
trudno jest podjąć decyzję. Oczywiście z punktu widzenia właściciela utworzenie otworu
może oznaczać pewne oszczędności finansowe, ale inżynier budowlany musiałby podjąć
ryzyko narażenia bezpieczeństwa i użyteczności konstrukcji.
Inna sytuacja ma miejsce w starym budynku, gdzie do oceny statyczno-wytrzymałościowej budynku
pobierane są rdzenie betonowe. Jednak w tym przypadku otwory są zwykle wypełniane zaprawą
nieskurczową. Jeśli konstrukcja ma pozostać, pytanie brzmi, czy taka naprawa jest wystarczająca do
przywrócenia pierwotnego poziomu bezpieczeństwa i użyteczności konstrukcji. W niedawnym badaniu
(Mansur i in., 1999) podjęto próbę odpowiedzi na niektóre z często zadawanych pytań dotyczących
wpływu wiercenia otworów w istniejącej belce.
W ramach badań przetestowano cztery prototypowe belki teowe symulujące warunki panujące
w obszarze momentu ujemnego belki ciągłej. Wszystkie belki miały długość 2,9 m i zawierały
centralny kikut reprezentujący ciągłą podporę. Przekrój składał się ze środnika o głębokości 400
mm i szerokości 200 mm oraz pasa o grubości 100 mm i szerokości 700 mm. Dla zachowania
symetrii wykonano po jednym otworze o średnicy 150 mm z każdej strony króćca środkowego w
odległości 525 mm od czoła króćca środkowego, a wszystkie belki zawierały taką samą ilość i
rozmieszczenie zbrojenia, jak widać na ryc. 5.

A-108
 Obrady 6czKonferencja inżynierii strukturalnej i budownictwa w regionie Azji i Pacyfiku 109
(APSEC 2006), 5 – 6 września 2006, Kuala Lumpur, Malezja

M8 @ 150 M8 @ 150
100 700
4T16 i 2T13

500 150

525 525 2T13 200

150 1200 1200
200 150
UWAGA: Wszystkie wymiary podano w mm.

Ryc. 5. Szczegóły zbrojenia belek testowane przez Mansura i in. (1999).

Belka, wyznaczonySw Tabeli 1 nie zawierały otworów. Posłużyło jako odniesienie do oceny
zachowania się pozostałych belek z otworami. BelkaOmiał na celu zbadanie efektów tworzenia otworu.
Otwory w belceOGzostały wypełnione zaprawą nieskurczową, aby symulować warunki terenowe,
podczas gdy belkaO-FRPzostał wzmocniony zewnętrznie połączonymi płytami polimerowymi
wzmocnionymi włóknem węglowym w celu przywrócenia pierwotnej odpowiedzi.

Tabela 1. Główne wyniki belek testowanych przez Mansura i in. (1999).

Cylinder Przy obciążeniu roboczym*

ściskający
Obciążenie przy ścinaniu Maksymalny Maksymalnie
Pu
wytrzymałość,
Belka Pubelki S
FC′ Pękanie szerokość pęknięcia ugięcie
(MPa)
(kN) (mm) (mm) (kN)
S 30,8 200 0,27 4.38 1.000
O 29,7 134 > 1,00 5.57 0,713
OG 37,9 195 0,98 4.91 0,820
O-FRP 37.1 215 0,25 3,57 1.003
* Założone obciążenie użytkowe = Obciążenie graniczne belki S / 1,7

Schematy spękań belek po zerwaniu przedstawiono na rys. 6. Widać tę belkęO, która

zawierała otwór, wykazywała wzór spękań niezwykle podobny do tego w belce litejS.
Główne pęknięcie ukośne, które doprowadziło do awarii, przechodziło przez środek
otworu. BelkaOG, w których otwory wypełniono zaprawą nieskurczową, zachowywały się
w podobny sposób, z tą różnicą, że pęknięcie niszczące omijało środek otworu i
postępowało wzdłuż obwodu otworu, co widać na ryc. 6. Natomiast belkaO-FRP, który
został wzmocniony płytami FRP, zachowywał się prawie tak samo jak belka pełna, z
wyjątkiem tego, że miał mniejszą liczbę węższych pęknięć środnika.

S OG

O O-FRP

Rys. 6. Schematy spękań belek testowane przez Mansura i in. (1999).

A-109
 Obrady 6czKonferencja inżynierii strukturalnej i budownictwa w regionie Azji i Pacyfiku110
(APSEC 2006), 5 – 6 września 2006, Kuala Lumpur, Malezja

Maksymalne szerokości pęknięć i ugięcia belek w połowie rozpiętości przedstawiono w funkcji

przyłożonego obciążenia na rys. odpowiednio 7 i 8. Tabela 1 przedstawia podsumowanie głównych
wyników badań. Biorąc odpowiedź stałej wiązkiSjako wymagany cel można zauważyć, że
utworzenie otworu w istniejących belkach prowadzi do wczesnego pękania (tabela 1), szerszych
szerokości pęknięć na wszystkich etapach obciążenia (rys. 7), mniejszej sztywności po zarysowaniu
(rys. 8) oraz znacznie zmniejsza nośność belki (tab. 1 i rys. 8). Służy to jako ostrzeżenie, że wiercenie
otworu w istniejącej belce może poważnie wpłynąć na bezpieczeństwo i użyteczność konstrukcji.

400 500
O-FRP Zakładana usługa Assusłużba med
solidnej Bea M S
O-FRP
S obciążenie belki pełnej S obciążenie

OG 400
300

Obciążenie znormalizowane, P (kN)

269 kN OG S
Zastosowane obciążenie, P (kN)

O
O 300
269 kN
200
525
Pęknięcie zginające
200
Pęknięcie ścinające

100 150
100

0 0
0,0 0,2 0,4 0,6 0,8 1.0 1.2 1.4 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20
Maksymalna szerokość pęknięcia (mm)
Ugięcie w połowie rozpiętości (mm)

Ryc. 7. Krzywe obciążenia w funkcji maksymalnej szerokości Ryc. 8. Krzywe obciążenia i ugięcia w połowie
pęknięć (Mansur i in., 1999). rozpiętości (Mansur i in., 1999).

Wypełnienie otworu zaprawą nieskurczową, tak jak w belceOG, skutkuje pewną poprawą
w stosunku do odpowiedniej wiązkiObez wypełniania zaprawą, ale ogólna wydajność znacznie
przekraczała docelową wydajność pełnej belkiS.Jednak wzmocnienie za pomocą zewnętrznie
połączonych płyt FRP, takich jak stosowane w belceO-FRPmoże całkowicie wyeliminować
wprowadzone osłabienie, tworząc otwór w już wykonanej belce.
Wyniki tych belek wyraźnie wskazują, że wiercenie otworu w pobliżu obszaru podparcia istniejącej
belki może poważnie pogorszyć bezpieczeństwo i użyteczność konstrukcji. Również wypełnienie otworu
zaprawą nieskurczową nie jest wystarczające do przywrócenia pierwotnej wytrzymałości i sztywności.
Ryzyko można jednak zminimalizować poprzez ograniczenie wielkości otworu lub wiercenie otworu bez
wycinania strzemion. W każdym przypadku projektant musi dokładnie przeanalizować i ocenić sytuację.
O ile w pierwotnym projekcie nie uwzględniono większego niż zwykle współczynnika bezpieczeństwa lub
nie podjęto odpowiednich działań w celu wzmocnienia belki, w istniejących belkach nie należy tworzyć
żadnych otworów.

3. BELKI O DUŻYM PROSTOKĄTNYM OTWORZE

Podobnie jak w przypadku belki z małymi otworami, włączenie dużego otworu w strefę czystego zginania
belki nie wpłynie na jej nośność momentu, pod warunkiem, że głębokość cięciwy ściskanej jest większa
lub równa głębokości bloku naprężeń granicznych na ściskanie oraz temu zapobiega się utracie
stabilności cięciwy ściskanej poprzez ograniczenie długości otworu (Mansur i Tan, 1999).

W praktyce otwory znajdują się w pobliżu podpór, gdzie dominuje ścinanie. W takim przypadku testy
wykazały, że belka z niewystarczającym zbrojeniem i niewłaściwymi detalami wokół obszaru otworu
ulega przedwczesnemu zniszczeniu i staje się krucha (Siao i Yap, 1990). Gdy zapewniony jest odpowiedni
schemat składający się z dodatkowych prętów podłużnych w pobliżu górnych i dolnych powierzchni
pasów dolnych i górnych oraz krótkich strzemion w obu pasach, jak pokazano na rys. 9, to elementy
pasów zachowują się w sposób podobny do panel Vierendeela, a uszkodzenie następuje w sposób
plastyczny. Awaria takiej belki jest pokazana na ryc. 10. Oczywiście mechanizm awarii polega

A-110
 Obrady 6czKonferencja inżynierii strukturalnej i budownictwa w regionie Azji i Pacyfiku111
(APSEC 2006), 5 – 6 września 2006, Kuala Lumpur, Malezja

czterech zawiasów, po jednym na każdym końcu pasa górnego i dolnego.

Krótkie strzemiona
Dodatkowy
pręty podłużne

Pręty ukośne
(do kontroli pęknięć) Strzemiona o pełnej głębokości

Ryc. 9. Odpowiedni schemat zbrojenia dla obszaru otworu.

Rys. 10. Zniszczenie plastyczne belki przy połączonym zginaniu i ścinaniu.

3.1 Analiza wytrzymałości ostatecznej

Eksperymentalne obserwacje ostatecznego trybu zniszczenia doprowadziły do opracowania metody

analizy przewidywania ostatecznej wytrzymałości belki o dużym prostokątnym otworze (Mansur i in.,
1984). Opiera się na analizie obciążenia niszczącego, w której jednocześnie spełnione są podstawowe
wymagania równowagi, plastyczności i mechanizmu. Główne składniki tej metody, która daje
rozwiązanie w postaci zamkniętej dla obciążenia niszczącego, są pokrótce opisane poniżej dla belki
swobodnie podpartej poddanej obciążeniu punktowemu,P, w stałym odcinku odległym,X, z prawego
wspornika, jak pokazano na rys. 11.

X
Koniec niskiego momentu Koniec wysokiego momentu
B
AKORD GÓRNY P
1 2 HT
Do
3 4 HB
AKORD DOLNY
A lo B
Ł
(a) Belka
lo/2 lo
MT M2
NT
NT
NT M1
VT z VT VT
MB M4
NB
NB
NB M3 VB VB
VB
(b) Diagram swobodnego ciała przy otwarciu (c) Schemat sił swobodnych akordów

Rys. 11. Belka z dużym otworem pod wpływem zginania i ścinania.

3.1.1. równowaga

W przypadku belki na ryc. 11 schemat sił swobodnych przechodzący przez środek otworu oraz
elementy cięciwy powyżej i poniżej niego można przedstawić na rys. 11 lit. b) i c), odpowiednio.
Można zauważyć, że nieznanymi działaniami w środku otworu są siły osiowe (NTINB),

A-111
 Obrady 6czKonferencja inżynierii strukturalnej i budownictwa w regionie Azji i Pacyfiku112
(APSEC 2006), 5 – 6 września 2006, Kuala Lumpur, Malezja

momenty zginające (MTIMB) i siły ścinające (VTIVB) w członkach akordu. Trzy równania
równowagi odnoszą się do tych sześciu niewiadomych. To są:

MT+MB+N z=MM (7)

NT+NB=0 (8)

VT+VB=VM (9)

w którymMMIVMto moment przyłożony i siła ścinająca odpowiednio w środku otworu. Zatem

wiązka jest statycznie niewyznaczalna do trzeciego stopnia.

3.1.2. Warunek wydajności

Jak pokazano na ryc. 11(b) i (c), pręty cięciwy podlegają połączonemu momentowi zginającemu, M, siła
ścinająca,Vi siła osiowa,N. Dlatego do analizy wymagana jest krzywa interakcji (do wykorzystania jako
powierzchnia plastyczności) między tymi wypadkowymi naprężeń. Jeżeli założy się, że pręty pasów są
odpowiednio wzmocnione na ścinanie, wówczas diagram interakcji między nimiMIN, można przyjąć jako
wymaganą powierzchnię plastyczności. Jeden taki diagram interakcji pokazano na ryc. 12.

N
A(0, No)

N(+ve) Rzeczywisty N(+ve)

M(−ve) M(+ve)
1 2 Wyidealizowany

B(MB,NB)
B ′ (M′B,N′B) 4
3
M
C′(M′o,0) 5 6 C(Mo,0)

N(−ve) D(0, N′o) N(−ve)

M(−ve) M(+ve)

Ryc. 12. Odcinkowe liniowe przybliżenie powierzchni plastyczności.

W przypadku belki górny i dolny pręt pasa można uznać za odpowiednio obciążone
mimośrodowo pręty ściskane i rozciągane, a diagram interakcji dla tych prętów można
uzyskać za pomocą ogólnej metody równowagi i kompatybilności odkształceń. Dla
uproszczenia nieliniową krzywą interakcji można aproksymować fragmentarycznie liniową
powierzchnią ABCDC′B′A, jak pokazano liniami ciągłymi na ryc. 12.

3.1.3. Mechanizm upadku

Zgodnie z obserwacjami eksperymentalnymi przyjęty mechanizm składa się z czterech zawiasów w

cięciwach, po jednym w każdym narożniku otworu, jak pokazano na ryc. 13.

A-112
 Obrady 6czKonferencja inżynierii strukturalnej i budownictwa w regionie Azji i Pacyfiku113
(APSEC 2006), 5 – 6 września 2006, Kuala Lumpur, Malezja

Zawias z tworzywa sztucznego

1 Końcówka z wysokim momentem

3
Koniec niskiego momentu 4
Ryc. 13. Przyjęto mechanizm załamania belki z dużymi otworami.

3.1.4. Rozwiązanie

Przyjmuje się, że segmenty belki poza obszarem otwarcia są sztywne, a załamanie następuje
poprzez utworzenie powyższego mechanizmu (rys. 13). Przeguby w pasie górnym są oznaczone
cyframi 1 i 2, a w pasie dolnym cyframi 3 i 4.
Kiedy belka jest poddawana dodatniemu momentowi zginającemu, naprężenie osiowe powstałe w
górnym elemencie pasa jest siłą ściskającą. Naprężenie osiowe powstałe w dolnym elemencie pasa
byłoby siłą rozciągającą równą wielkości naporu w górnym pasie. W konsekwencji część powierzchni
plastyczności powyżej osi M (rys. 12) będzie miała zastosowanie do pasa górnego i że
poniżej tej samej osi będą miały zastosowanie do pasa dolnego.
Ogólnie rzecz biorąc, elementy cięciwy nie są wzmocnione w identyczny sposób. Dlatego każdy
członek będzie miał inną powierzchnię plastyczności. Odpowiednia powierzchnia plastyczności będzie
niesymetryczna, tj. MB≠MB′,NB≠NB′,IMo≠Mo′ (Ryc. 12). Zatem możliwe są cztery kombinacje
płaszczyzny ustępstwAB′,B′C′,AB, Ipnena których mogą tworzyć się zawiasy w miejscach 1 i 2. Oznaczone przez
Przypadek 1, Przypadek 2(a), Przypadek 2(b) i Przypadek 3, te kombinacje są wyraźnie pokazane na ryc. 14. We
wszystkich przypadkach zawias w 3 formach naC′Di to o godzinie 4płyta CD. Można zauważyć, że jeśli pas górny
jest zbrojony symetrycznie, należy wziąć pod uwagę tylko przypadki 1 i 3.
Przypadek 1 Przypadek 2(a)

N N N N
A A A A

2 B
1 1 B′ 2 B
B′ B 2 B′
B′ 1 B 1 2
C′
M C′ C M M M
C C′ C C′ C
3 4
3 4 3 4 3 4
D D D D
Przypadek 1 Przypadek 2(a) Przypadek 2(b) Przypadek 3

Ryc. 14. Możliwe kombinacje płaszczyzn plastyczności dla utworzenia mechanizmu.

Korzystając z powyższych podstawowych informacji, można otrzymać rozwiązanie w postaci zamkniętej, dające
dokładne obciążenie niszczące. Pełne szczegóły tej analizy można znaleźć gdzie indziej (Mansur i in., 1984).
Gdy elementy pasa dźwigarowego są wyposażone w odpowiednie wzmocnienie, belka może ulec
uszkodzeniu w pełnym przekroju poza otworem. Dlatego obciążenie niszczące,Pu, otrzymane z powyższych
analiz, nie może być większe niż wytrzymałość pełnego przekroju. W przeciwnym razie rozstrzygać będzie
późniejsza sprawa.

3.2. Projekt konstrukcyjny

Projektowanie konstrukcyjne belek z otworami wiąże się ze sprawdzeniem ostatecznej wytrzymałości i

użyteczności pod kątem pęknięć i ugięcia. Chociaż inne metody, takie jakkratownica plastyczności
metoda lubrozpórka i krawat(Mansur i Tan, 1999), opisana powyżej metoda analizy granicznej może być
wykorzystana do sprawdzenia wytrzymałości belki z otworami w momencie zawalenia. Kontrola pęknięć
jest zapewniona poprzez odpowiednie uszczegółowienie zbrojenia w narożach otworów. Zasadniczo
ugięcia należy obliczyć i porównać z wartościami dopuszczalnymi.

A-113
 Obrady 6czKonferencja inżynierii strukturalnej i budownictwa w regionie Azji i Pacyfiku114
(APSEC 2006), 5 – 6 września 2006, Kuala Lumpur, Malezja

3.2.1.Projekt zapewniający najwyższą wytrzymałość

Projektowanie jest jednak procesem odwrotnym do analizy, w którym na ogół poszukuje się ilości i
rozmieszczenia zbrojenia. Chociaż powyższą metodę analizy granic można przekształcić w postać
graficzną odpowiednią do uzyskania bezpośrednich rozwiązań projektowych (Mansur i in., 1985),
metoda ta jest stosunkowo złożona i wymaga opracowania nowych zestawów wykresów
projektowych. Złożoność wynika głównie z uwzględnienia uogólnionego układu zbrojenia w
pasach. Rozwiązanie konstrukcyjne można jednak znacznie uprościć, jeśli pręty pasów zostaną
wzmocnione symetrycznie. Jest to wykonalna opcja, ponieważ długość otworu stanowi tylko
niewielką część całkowitej rozpiętości belki.
W sytuacji ogólnej problem jest statycznie niewyznaczalny do trzeciego stopnia, o czym
mowa w art. 3.1. Równowaga zapewnia tylko trzy równania. Dlatego należy sformułować trzy
dodatkowe równania, aby rozwiązać trzy nieznane działania. Można to osiągnąć w sposób
opisany poniżej.
Kiedy pręty pasowe są wzmocnione symetrycznie, momenty na dwóch końcach każdego
pręta pasowego (potencjalne położenie przegubu) są liczbowo takie same przy zawaleniu
plastycznym. To jest,M1=M2IM3=M4. Z diagramu swobodnego ciała cięciwy (ryc. 11c) można
łatwo wykazać, że punkty przeciwzgięcia występują w punkcie środkowym cięciwy. Ten
Oznacza to, żeMT=0 iMB=0 . równanie (7) następnie zmniejsza się do

N z=MM (10)

Jeżeli całkowite ścinanie,VM, przechodzący przez środek otworu w wyniku działania globalnego, jest odpowiednio
rozdzielany między elementy cięciwy, to znaczy, jeśli

VT=kwVM (11)

w którymkwjest znaną wartością, wówczas problem sprowadza się do statycznie wyznaczalnego, a

przekroje krytyczne na końcach prętów pasa, na które działają połączone siły zginające, ścinające i
osiowe, można zaprojektować w zwykły sposób zgodnie z wymaganiami dowolnego obecnego budynku
kody.
Istnieją jednak trzy szkoły myślenia dotyczące rozkładu zastosowanego ścinania między
elementami cięciwy w otworze. Pierwsza, zaproponowana przez Lorenstena (1962), zakłada, że
cięciwa ściskana przenosi całkowite ścinanie, a cięciwa rozciągana działa jedynie jako ogniwo nie
przenoszące ścinania. Jest to prawdopodobnie prawdą, gdy otwór znajduje się blisko dna. Druga
propozycja (Nasser i in., 1967 oraz Reagan i Warwaruk, 1967) rozkłada całkowite ścinanie między
prętami pasów proporcjonalnie do ich pól przekroju poprzecznego. A trzeci, sugerowany przez
Barneya i in., (1977), rozkłada siłę ścinającą proporcjonalnie do sztywności na zginanie elementów
cięciwy. Odpowiednio,

Lorenstena (1962): k=0 (12)

Nasser i in. (1967): kw=AT⁄ (AT+AB) (13)

Barney i in. (1977): kw=IT⁄ (IT+IB) (14)

Oczywiście te trzy propozycje doprowadziłyby do bardzo różnych wartości ścinania

przypisanych do każdego cięciwy. Takie założenie nie jest jednak konieczne, jeżeli pręty pasa są
zbrojone symetrycznie. Najistotniejsze punkty w takim procesie projektowania są opisane w
kolejnych krokach:

Krok 1:Wyznacz zbrojenie podłużne dla pasa ściskanego.

A-114
 Obrady 6czKonferencja inżynierii strukturalnej i budownictwa w regionie Azji i Pacyfiku115
(APSEC 2006), 5 – 6 września 2006, Kuala Lumpur, Malezja

W pierwszej kolejności, zakładając, że belka nie zawiera otworów, należy zaprojektować zbrojenie
podłużne. Jeżeli belka jest poddawana momentowi zwisającemu, zbrojenie główne,AS, będzie na
dole. Górne zbrojenie będzie lżejsze niż dolne zbrojenie i taka sama ilość jest zwykle kontynuowana
na całej długości belki, w tym w obszarze otworu. W ten sposób znane jest zbrojenie górne w pasie
ściskanym. Użyj tej samej ilości i rozmieszczenia na dole jako dodatkowego zbrojenia wymaganego
do przywrócenia wytrzymałości i uniknięcia kruchego zniszczenia belki z powodu wykonania
otworów.

Krok 2:Wyznacz siłę ścinającą przenoszoną przez cięciwę ściskaną.

Ponieważ ilość i rozmieszczenie zbrojenia podłużnego w pasie ściskanym są znane, a
działająca na nie siła osiowa wyraża się równaniem. (10), nośność momentu przekroju można
oszacować w zwykły sposób. Ze względu na symetrię zdolność do zginania dodatniego i
ujemnego będzie liczbowo taka sama. W związku z tym, z diagramu sił swobodnych z rys.
11(c), wielkość siły ścinającej, która może być przenoszona przez cięciwę ściskaną w stanie
ostatecznym, można otrzymać jako

(Vu)T=2(M)⁄luto ,2 (15)

Gdzielojest długością otwarcia.

Krok 3:Wyznacz momenty i siły w krytycznych przekrojach i zaprojektuj cięciwę rozciąganą. Siła ścinająca
przenoszona przez pas rozciągany będzie różnicą między przyłożonym ścinaniem a siłą ścinającą przenoszoną
przez pas ściskany zgodnie z równaniem. (9). Ze względu na symetrię zbrojenia punkt przegięcia będzie
znajdował się w połowie rozpiętości. Moment w krytycznej sekcji końcowej jest wtedy dany przez

lo
(M)ub(=V) ub2 (16)

Mając naprężenie osiowe określone równaniem (10), wymaganą ilość zbrojenia

podłużnego można uzyskać, postępując zgodnie ze standardową procedurą projektową.
Zbrojenie, które zostało już określone na podstawie oddziaływania globalnego, można teraz
uwzględnić w celu uzyskania pożądanego symetrycznego rozmieszczenia zbrojenia w pasie
rozciąganym. Projekt na ścinanie jest identyczny jak dla belki pełnej.
Korzystanie z wykresów projektowych, podobnych do kolumn, może przyspieszyć proces projektowania.
Typowy wykres projektowy (przy użyciu współczynnika redukcji pojemnościφ= 0,9) dla symetrycznego
rozmieszczenia zbrojenia, aproksymowanego liniami prostymi, pokazano na rys. 15, gdzieµ=Fy/0,85FC′I

ρG=2AS/bh.Proste etapy projektowania, jak opisano powyżej, są pokazane na tym rysunku jako
kierunek strzałek z pustymi kółkami jako celami.

A-115
 Obrady 6czKonferencja inżynierii strukturalnej i budownictwa w regionie Azji i Pacyfiku116
(APSEC 2006), 5 – 6 września 2006, Kuala Lumpur, Malezja

Nu
1.4 hγ A S/ 2
AS/ 2
1.2 B
γ =0,5
0,6
1.0 F′C = 30 MPa
0,4 Fy=400 M Rocznie

0,8
Nu/ (φF′Cbh) 0,2 Współ impresja N
0,6
µρG= 0
0,4

0,2

− 0,2 Tensio N

− 0,4

− 0,6
0 0,04 0,08 0,12 0,16 0,20 0,24

M ⁄(φF ′bh )
u C
2

Ryc. 15. Typowy wykres projektowy.

3.2.2. Projekt dla kontroli pęknięć

Panuje powszechna zgoda co do tego, że odpowiednią kontrolę szerokości pęknięć pod obciążeniem eksploatacyjnym
można osiągnąć poprzez zastosowanie strzemion o pełnej głębokości przylegających do każdej strony otworu i/lub
ukośnych prętów umieszczonych w każdym narożniku, jak pokazano na rys. 9. Jednak różnice w opinii istnieją co do
ilości i rodzaju zbrojenia, prętów ukośnych lub strzemion pełnej głębokości, które należy wykonać. Według Nassera i
in. (1967), zapewniają zbrojenie ukośne w celu kontrolowania szerokości pęknięć. Uwzględniając współczynnik redukcji
przepustowości, ilość, która ma być zapewniona w każdym rogu otworu, jest określona przez

η VM 1
AD= (17)
φ F grzechθ
jard

w którymη= współczynnik koncentracji naprężeń, przyjęty jako 2,φ= współczynnik redukcji wydajności,Fjard=dawać

wytrzymałość ukośnych prętów iθ= nachylenie ukośnych prętów z podłużną osią

belki.
Według Barneya i in. (1977), użycie samych strzemion o pełnej głębokości po obu stronach otworu
bez uwzględnienia koncentracji naprężeń byłoby wystarczające do kontroli pęknięć. Zatem kwota, którą
należy podać z każdej strony, jest określona przez

VM 1
Aw= (18)
φ Fyv

Wyraźnie widać, że powyższe dwie propozycje reprezentują dwie skrajne sytuacje. Badania
przeprowadzone na National University of Singapore (Mansur i in., 1984) sugerują, że a

A-116
 Obrady 6czKonferencja inżynierii strukturalnej i budownictwa w regionie Azji i Pacyfiku117
(APSEC 2006), 5 – 6 września 2006, Kuala Lumpur, Malezja

Preferowana jest kombinacja 50-50 strzemion o pełnej głębokości i prętów ukośnych ze współczynnikiem koncentracji
naprężeń równym 2. Zatem ilości strzemion ukośnych i pełnych są odpowiednio podane przez

VM 1
AD= (19)
φ Fjardgrzechθ

I
VM 1
Aw= (20)
φ Fyv

3.2.3. Obliczanie ugięcia

Dla belek z otworami trudno jest ustawić graniczne współczynniki głębokości efektywnej rozpiętości, aby
pośrednio spełnić graniczny stan użytkowy ugięcia. Dlatego ugięcia belek o dużych otworach powinny
być obliczane i porównywane z wartościami dopuszczalnymi. Prosta metoda oszacowania
maksymalnego ugięcia pod obciążeniem użytkowym dla belek swobodnie podpartych z otworami jest
następująca (Barney i in., 1977).
Model pokazany na ryc. 16 zakłada, że pręty dźwigarowe działają jak rozpórki tworzące sztywną ramę
przyczółki po obu stronach otworu. efektywna długość,lmi, rozpórek jest konserwatywnie przyjmowane
jako odległość między strzemionami o pełnej głębokości po każdej stronie otworu. Aby odzwierciedlić
działanie kratownicy Vierendeela zaobserwowane w testach (patrz rys. 10), przyjęto punkty
przeciwzgięcia w połowie długości każdej rozpory. W ten sposób każda połowa akordów wygina się jak
wspornik, jak pokazano. Oznaczanie momentów bezwładności dla górnej i dolnej rozpórki jakoITIIB,
odpowiednio, względne przemieszczenie jednego końca otworu względem drugiego pod działaniemV
można otrzymać jako
Vl3mi
δw = (21)
12miC (IT+IB )
GdziemiCjest modułem sprężystości betonu. Pod obciążeniem serwisowym,ITmoże opierać się na przekroju
betonowym brutto podczas gdyIBmoże być konserwatywnie oparty na przekroju w pełni pękniętym.

VT
δw
NT
V VT
VB
NB V
lo/2
VB
lmi/2
lo/2
lmi/2

Rys. 16. Model do szacowania ugięcia przy otwieraniu (Barney et al., 1977).

Maksymalne ugięcie belki można obliczyć jako

δ=δw+δw (22)

Gdzieδwjest maksymalnym ugięciem przy braku otwarcia.

Dostępna jest również bardziej rygorystyczna metoda obliczania ugięć obejmująca analizę
sprężystą (Mansur i in., 1992). W metodzie belka traktowana jest jako element konstrukcyjny z
kilkoma segmentami stanowiącymi części z przekrojami belki pełnej oraz z przekrojami

A-117
 Obrady 6czKonferencja inżynierii strukturalnej i budownictwa w regionie Azji i Pacyfiku118
(APSEC 2006), 5 – 6 września 2006, Kuala Lumpur, Malezja

przecinane przez otwór. Dla tych ostatnich segmentów przyjmuje się równoważną sztywność, a belkę
można analizować metodami takimi jak bezpośrednia metoda sztywności w celu uzyskania
maksymalnego ugięcia belki pod obciążeniem użytkowym. Ogólne wytyczne dotyczące doboru wielkości
i lokalizacji otworów w belce są dostępne gdzie indziej (Mansur i Tan, 1999).

3.3 Wiele otworów i projekt słupków

Gdy dwa lub więcej otworów jest umieszczonych blisko siebie w belce, projekt każdego otworu można
wykonać w sposób przedstawiony powyżej. Jednak w tym przypadku szczególnej uwagi wymaga projekt i
wykonanie słupka, czyli elementu pomiędzy dwoma sąsiednimi otworami.
Testy przeprowadzone w laboratorium Portland Cement Association (ACI-ASCE, 1973) wykazały, że w belce
można umieścić blisko rozmieszczone wiele otworów, jeśli każdy otwór ma odpowiednie wzmocnienie boczne.
Ryc. 17 przedstawia odwróconą belkę teową z wieloma prostokątnymi otworami oddzielonymi odpowiednio
wzmocnionymi słupkami po przetestowaniu jej pod kątem zniszczenia (Tan i in., 1996).

Rys. 17. Awaria belki z wieloma prostokątnymi otworami.

Aby upewnić się, że słupki zachowują się sztywno, Barney i in. (1977) zalecali, aby sąsiednie otwory
były oddzielone słupkami o całkowitym stosunku szerokości do wysokości co najmniej 2,0, gdzie
szerokość słupków jest odległością między sąsiednimi strzemionami. Sugerowano również, że
nominalne obliczeniowe naprężenie ścinające dla słupków powinno być ograniczone do 0,17FC′ (MPa).

Gdy dwa otwory są umieszczone blisko siebie, z diagramu sił swobodnych pokazanego na
ryc. 18 widać, że poziome ścinanie,VP, siła ściskająca,NPi moment zginający,MP, działać na
słupku między otworami.

NP
Linia środkowa
Linia środkowa
MP Otwarcie 2
Otwarcie 1 VP
le1⁄2 le2⁄2
Vb1

T1 T 2> T 1

Vb2
lo1⁄2 wP lo2⁄2

Ryc. 18. Siły działające na słupek między sąsiednimi otworami.

A-118
 Obrady 6czKonferencja inżynierii strukturalnej i budownictwa w regionie Azji i Pacyfiku119
(APSEC 2006), 5 – 6 września 2006, Kuala Lumpur, Malezja

Zakładając, że punkty przegięcia występują w połowie długości prętów pasa w każdym

otworze, równowaga sił daje

VP=T2−T1 (23)

NP=VB1−VB2 (24)

⎛l mi1+ wP ⎞ ⎛l mi2+ w
⎞ P
M P =(TT2 1−⎝ )⎛⎜ Do + DB⎟-⎞ V B1⎜⎜ ⎟⎟-VB2 ⎜⎜ ⎟⎟ (25)
2⎠ ⎝ 2 ⎠ ⎝ 2 ⎠

GdziewP=szerokość słupka, przyjmowana jako odległość między pionowymi strzemionami w słupku

przylegającymi do boków dwóch otworów;T=siła rozciągająca działająca na dolny pas otworu; VB=
pionowa siła ścinająca działająca na dolny pas otworu;mi=ekscentryczność otwarcia;DB=głębokość
dolnego elementu pasa;lo=długość otworu, traktowana jako odległość
między pionowymi strzemionami przylegającymi do obu stron otworu;Do=głębokość otwarcia;
a indeksy dolne 1 i 2 odnoszą się odpowiednio do otworów po lewej i prawej stronie słupka.
Znając wartościVP,NP, IMP, wymagane zbrojenie można uzyskać projektując słupek jako krótki,
stężony słup.

4. UWAGI KOŃCOWE

Ten artykuł zawiera krótkie, ale kompleksowe omówienie analizy i projektowania belek
żelbetowych, które zawierają poprzeczne otwory w środniku i są poddawane połączonemu
zginaniu i ścinaniu. Uznając różnice w zachowaniu belek, okrągłe i duże prostokątne otwory
są traktowane oddzielnie. Pokrótce omówiono również praktyczne sytuacje wiercenia
otworów w istniejących belkach oraz specjalne kwestie projektowe dla belek z wieloma
otworami. Wykazano, że sposób projektowania dużych otworów prostokątnych można
znacznie uprościć, decydując się na symetryczny układ zbrojenia w prętach pasów. Dalsze
szczegóły są dostępne w jedynej dostępnej do tej pory książce (Mansur i Tan, 1999) na temat
otworów w belkach betonowych.

5. REFERENCJE

Komitet ACI 318, (1995).Wymagania przepisów budowlanych dla betonu zbrojonego (ACI 318-95)
i komentarz (ACI 318R-95). American Concrete Institute, Detroit, 369 s. Komitet ACI-ASCE 426
(1973).Wytrzymałość na ścinanie elementów żelbetowych (ACI 426R-74)
(ponownie zatwierdzony w 1980 r.). Postępowanie, ASCE, tom. 99, nr ST6, czerwiec 1168-1171.
Barney, GB, Corley, WG, Hanson, JM i Parmelee, RA (1977).Zachowanie i konstrukcja
belki z betonu sprężonego z dużymi otworami w środnikach.Dziennik PCI, tom. 22, nr 6, listopad-grudzień,
32-61.
Hanson, JM (1969). Kwadratowe otwory w środnikach ciągłych legarów. Badania PCA i
Biuletyn rozwojowy RD 100.01D, Stowarzyszenie Cementu Portlandzkiego, 1-14.
Lorensten, M. (1962).Otwory w dźwigarach żelbetowych. Byggmastaren, tom. 41, nr 7, lipiec,
141-152. (Tłumaczenie angielskie ze szwedzkiego, XS6506, Portland Cement Association, luty 1965).

Mansura, MA (1998).Wpływ otworów na zachowanie się i wytrzymałość belek żelbetowych na ścinanie.

Kompozyty cementowe i betonowe, Elsevier Science Ltd., tom. 20, nr 6, 477-486.
Mansur, MA, Huang, LM, Tan, KH i Lee, SL (1992).Ugięcia betonu zbrojonego
belki z otworami w środnikach.Dziennik strukturalny ACI, tom. 89, nr 4, lipiec-sierpień, 381-389.

A-119
 Obrady 6czKonferencja inżynierii strukturalnej i budownictwa w regionie Azji i Pacyfiku120
(APSEC 2006), 5 – 6 września 2006, Kuala Lumpur, Malezja

Mansur, MA i Tan KH (1999).Belki betonowe z otworami: analiza i projektowanie.

CRC Press LLC, Boca Raton, Floryda, USA, 220 str.
Mansur, MA, Tan, KH i Lee, SL (1984).Zwiń obciążenia belek żelbetowych za pomocą dużych
otwory. Journal of Structural Engineering, ASCE, tom. 110, nr 11, listopad, 2602-2610.
Mansur, MA, Tan, KH i Lee, SL (1985).Metoda projektowania belek żelbetowych
z dużymi otworami.Dziennik ACI, Proceedings, tom. 82, nr 4, lipiec-sierpień, 517-524. Mansur,
MA, Tan, KH i Weng, W. (2001)Efekty utworzenia otworu w istniejących belkach.
Dziennik strukturalny ACI, tom. 98, nr 3, maj-czerwiec, 407-415.
Nasser, KW, Acavalas, A. i Daniel, HR (1967). Zachowaniei projektowania dużych otworów w
belki żelbetowe.Dziennik ACI, Proceedings, tom. 64, nr 1, 25-33 stycznia. Prentzas, EG
(1968).Zachowanie się i zbrojenie belek betonowych dużymi prostokątami
otwory.doktorat Teza, University of Sheffield, Wielka Brytania, wrzesień, 230 s.
Ragan, HS i Warwaruk, J. (1967).Członkowie tee z dużymi otworami w sieci. Dziennik PCI, tom.
12, nr 4, sierpień 52-65.
Salam SA (1977).Belki z otworami w różnych warunkach naprężeń. Proc., 3
Konferencja na temat naszego świata w betonie i konstrukcjach, CI-Premier, Singapur, 25-26 sierpnia,
259-267.
Siao, WB i Yap SF (1990).Ostateczne zachowanie niewzmocnionych dużych otworów wykonanych w
istniejące belki betonowe.Journal of Institution of Engineers, Singapur, tom. 30, nr 3, maj/
czerwiec, 51-57.
Somes, NF i Corley, WG (1974).Okrągłe otwory w środnikach belek ciągłych. ścinanie
Wzmocniony beton, Specjalna publikacja SP-42, American Concrete Institute, Detroit,
359-398.
Tan, KH, Mansur, MA i Huang, LM (1996).Żelbetowe belki teowe z dużym środnikiem
otwory w obszarach dodatnich i ujemnych momentów. Dziennik strukturalny ACI, tom. 93, nr 3, maj-
czerwiec, 277-289.

A-120