1

2 AFETLERİN DEVASI HAZIR www.devapartisi.org

 Ali Babacan
DEVA Partisi Genel
Başkanı

Geçmişte başımıza gelen deprem, yangın, sel gibi pek çok doğal afet ülkemize
derin acılar yaşattı. Türkiye pek çok kez yasa boğuldu. Doğayı gözardı ederek
ve afet gerçeğini yok sayarak hareket edildiğinde, çoğu önlenebilir zararın nasıl
büyük acılara dönüştüğünü defalarca yaşadık.

Bugün iklim krizi nedeniyle tüm dünyada alarm zilleri çalıyor. Ülkemizde de tüm
bu hakikati bilerek, bilimsel, akılcı, çevreci ve insan odaklı çalışmalar yapılması
gerekiyor. İklim krizinin sebep olduğu afetlere karşı önlem almak son derece
hayati bir mesele.

Biz; olası afetlere karşı alınacak tedbirleri en üst seviyeye taşımakta kararlıyız.
Bunun siyasetin birincil görevi olduğunun bilincindeyiz. Sağlıklı ve sürdürülebilir
yaşam alanlarında, güvenli bir hayatın, insanın doğal hakkı olduğunu düşünüyoruz.

DEVA Partisi olarak, nesiller arası adaleti temel bir ilke olarak esas aldık. Her alanda
çevreyle uyumlu politikalar geliştirmeyi bir vatandaşlık görevi olarak görüyoruz.

Tek bir canlının bile zarar görmemesi hedefiyle afetlerle mücadele etmeye
kararlıyız.

3
 DEVA Partisi
Dr. Candan Karlıtekin
Yerel Yönetimler ve Şehircilik
Politikaları Başkanı

#AfetlereDEVA
Türkiye’nin küresel ölçekteki iklim değişikliği yanında gerek iklim özellikleri
gerek jeolojik yapısı nedeniyle afetlerle birlikte anılmayı sürdüreceği
aşikardır. Doğal afetlerin yanı sıra genellikle daha küçük ölçekli, insan ve
teknoloji kaynaklı afetler veya hibrit afetler hayatın neredeyse doğal akışı
içerisinde yadırganmamaktadır.

Afetlerde can kayıpları ve ağır maddi hasarlar asla kader değildir. Hukukun
işlediği demokrasi ile yönetilen bu nedenle de sosyoekonomik gelişmişlik
endeksinde üst sıralarda yer alan ülkelerin deneyimleri afetlerle yüz
yüze kaldıklarında azgelişmiş veya gelişmekte olan ülkeler kadar edilgen
olmadıklarını sergilemektedir.

4 AFETLERİN DEVASI HAZIR www.devapartisi.org

Afet yönetimi de ancak iyi yönetişimle başarı sağlanacak bir alandır. Afet
Yönetimi afet öncesi, sırası ve sonrası olarak üç aşamada ele alınmakta,
afetin insani ve maddi olumsuz sonuçları birçoğu öngörülebilir nitelikteki
afetler vaki olmadan alınacak önlemlerle sınırlı tutulabilmektedir.

Türkiye 2009’da Başbakanlığa bağlı olarak kurulan, daha sonra da

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile İçişleri Bakanlığı bünyesine alınan
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı AFAD ile yetkileri ve eşgüdümü
merkezileştiren bir afet yönetimi rejimini benimsemiştir. 17 Ağustos 1999
Marmara Depremi ile açığa çıkan acziyetin tesiri ile yeniden yapılandırılan
afet yönetimi önceki döneme nispetle daha modern bir yapı arz etmekle
birlikte, AFAD’ın aynı zamanda fazlasıyla icracı roller üstlenmesi ve birçok
düzenlemenin kâğıt üzerinde kalması konunun bir bütün olarak yeniden
gözden geçirilmesini kaçınılmaz kılmaktadır. Nitekim son 12 yıllık tatbikatı
tüm iyi niyetli çabalara karşın bir başarı öyküsü olarak görmek mümkün
değildir.

Afetlerle başa çıkmak için sadece AFAD’ın mükemmelleştirilmesi ve

yerel yönetimlerin etkili bir biçimde afet yönetiminin her safhasına dahil
edilmesi de kâfi gelmeyecektir. Afet yönetiminde uzmanlaşmayı esas
alan kariyer sisteminden, halkın afet konusunda bilgi ve becerisinin
arttırılmasına kadar, kentsel ve kırsal yenilenme yaklaşımlarından,
yapı denetim ve periyodik muayene sisteminin kurulmasına kadar,
DASK’ın yeniden ele alınmasından sivil toplum ve gönüllülerin meseleye
entegre edilmesine kadar birçok unsurun topyekûn birlikte yönetilmesi
behemehal başarılmalıdır.

DEVA Afet Yönetimi Eylem Planı işte bu bütüncül perspektifle bir DEVA
klasiği olarak uzmanlarla birlikte kaleme alınmış somut yol haritamızdır.
Eylem planlarımız her şeyin iyisine layık insanımıza taahhüdümüz olup
durağan olmaktan çok sürekli geliştirmeye açık belgelerdir. Bu planlar
milletimizin kararıyla emin ve ehil DEVA kadroları eliyle gerçekleştirilmek
üzere tasarlanmışlardır.

5
6 AFETLERİN DEVASI HAZIR www.devapartisi.org
Merkezi idarenin afet yönetimi ile ilgili yetkilerini‘yerinden yönetim’ ilkesini esas alan bir
yaklaşımla yeniden düzenleyeceğiz.

Afet Yönetimi kurumlarını yeni bir bakış açısıyla yereli öne çıkararak yenileyeceğiz.

Afet Çerçeve Kanunu çıkartarak afet hukuku bağlamında afet mevzuatını tüm yönleriyle
yeniden düzenleyeceğiz.

Belediyelere yerel afet tehlikesi ve risk haritalarını hazırlama yükümlülüğünü getirdiğimiz gibi
bununla birlikte önlerine Risk Azaltma Hedefi koyacağız.

Kentsel dönüşüm yerine Kentsel Yenilenme anlayışını hâkim kılacağız.

Köy yerleşimlerinde deprem, sel, orman yangını, heyelan vb. risklere ön alıcı nitelikte Kırsal
Yenilenme çalışmaları başlatacağız.

Tarihi ve kültürel mirasın afetlere karşı korunması için seferber olacağız. Özel koruma planları
hazırlayacağız.

DASK’ı tüm afet türlerini ve konut harici kayıpları da kapsayacak şekilde geliştireceğiz.

Afet ve Acil Durum hallerinde medyanın doğru, sürekli ve güvenilir bilgiye ulaşmasını
sağlayacağız.

7
8 AFETLERİN DEVASI HAZIR www.devapartisi.org
İtfaiye teşkilatlarını merkezi ve yerel düzeyde yeniden yapılandıracağız. Bu yönde İtfaiyecilik
Meslek Kanunu çıkarılmasını tartışmaya açacağız.

Afet ve acil durumlarda görevli ‘gönüllü arama-kurtarma personeli’ sayısını ağırlıklı olarak
İtfaiye bünyesine eklemleyerek arttıracağız.

Afet sonrası hak sahipliği kavramını yeniden düzenleyerek hakkaniyeti sağlayacağız.

Orman yangınları ile mücadelede Havadan Erken Müdahale ve Kurtarma Milli Filosu’nu
kuracağız.

Bilim insanlarının uyardığı İstanbul depremine karşı, risk azaltmayı hedefleyen HAYAT
İSTANBUL Projesini başlatacağız.

Muhtarların Afet Yönetiminde oynayacakları rolleri belirleyecek ve köylerine ihtiyaca göre

araç gereç tahsis edeceğiz.

Afet yönetimi ve risk azaltma yaklaşımını etkisizleştiren İmar Afları çıkarılmasına son
vereceğiz. Binalarını afete dirençli hale getirenlere cazip teşvikler sağlayacağız.

9
 90 ve
360 Günlük
Eylem Planı

10 AFETLERİN DEVASI HAZIR www.devapartisi.org

11
 Sorumlu
90 ve 360 Günlük Eylem Planı Eylem İlgili Kurumlar İşlem Türü Gerekçe / Açıklama Süre
Bakanlık
Afetlerin neden olduğu kayıpların sosyo-
ekonomik gelişmeyle olan ilişkisi ve
kalkınmayı engelleyici etkileri nedeniyle,
afet meselesi sadece “afetlere müdahale
sorunu” olarak görülmemeli, risklerin
Afet Yönetimi tespiti ve azaltılması yaklaşımı sayesinde
Politikalarını ulusal CB Strateji ve İdari İşlem, afet yönetiminin sürdürülebilir kalkınma ile
İçişleri
kalkınma ile afetler Bütçe Başkanlığı, Kapasite Geliştirme, bütünsellik ilişkisi içinde olduğu göz önünde 360 gün ve
Bakanlığı
arasındaki ilişki Hazine ve Maliye İş birliği ve Eşgüdüm. bulundurulmalıdır. devamlı
(AFAD)
çerçevesinde gözden Bakanlığı.
geçireceğiz. İnsani boyut bir yana afet riskini azaltma
eylemleri aynı zamanda nitelikli bir altyapıyı
inşa etme, maddi ve manevi kaçınılmaz büyük
kayıpların önüne geçme ve kapsayıcı ekonomik
kalkınma için değerlendirilecek bir fırsat
penceresi gibi görülmelidir.

Doğa, insan ve teknoloji kaynaklı veya

hibrit pek çok afet riskine maruz olan
Afet yönetimini doğa,
ülkemizde, iklim değişikliği, hızlı ve
insan, teknoloji
denetimsiz şehirleşme, yüksek yoğunluklu
kaynaklı veya hibrit İçişleri
Strateji ve Politika sanayileşme, bölgesel ve ulus aşırı nüfus 360 gün ve
tüm afet tehlike ve Bakanlığı Tüm Bakanlıklar
Geliştirme hareketleri ve benzeri gelişmeler riskleri devamlı
risklerini dikkate (AFAD)
sürekli artırmaktadır. Kayıpların en az düzeye
alan bir yaklaşımla
indirilmesi için temel yaklaşım ve politikaların
yapacağız.
bütünlükle ortaya konduğu bir afet yönetim
programı elzemdir.

AFAD’ı icracı bir kurum olmaktan ziyade

eşgüdüm odaklı olarak yeniden tanımlarken
afet yönetiminin paydaşları olan yerel
yönetimler, kamu sektöründeki diğer kurumlar,
Millî Eğitim
özel sektör, akademik kuruluşlar, medya, sivil
Afet yönetiminde Bakanlığı,
toplum, aile ve bireylere kadar uzanan tüm
AFAD’ın rolünü yeniden Aile ve Sosyal İdari İşlem,
İçişleri unsurların arasındaki görev dağılımı, iş birliği
tanımlarken afet Hizmetler Bak. Kapasite Geliştirme, 360 gün ve
Bakanlığı ve eşgüdüm esaslarının yeniden belirlenmesi
mücadelesindeki Hazine ve Maliye İş birliği ve Eşgüdüm. devamlı
(AFAD) ilk adımı oluşturacaktır.
diğer paydaşları Bakanlığı,
güçlendireceğiz. Belediyeler.
Anılan bu paydaşların görevleri ile uyumlu
teknik donanım, eğitim ve bütçe açılarından
güçlendirilmesine yönelik desteklerin hangi
mekanizmalar yardımıyla, nasıl ve hangi
kaynakla sağlanacağına karar verilmelidir.

Afet risklerinin belirlenmesi aşamasında yerel

yönetimler merkezi rolü üstlenmek, risklerin
azaltılması sürecinde de önemli sorumluluklar almak
durumundadır.

Afet zamanlarında ise alınacak tedbirlerin ve

yapılacak eşgüdümün operasyonel birimlerin
etkinliğini en üst düzeye çıkartması amacıyla her
koşulda merkeziyetçi yönetim anlayışı yerine, afetin
türü, büyüklüğü ve etki alanına göre yapılacak
‘bölgesel ve yerel’ bazlı yeni tanımlamalar
Afet risklerinin ve çerçevesinde her kademedeki yönetim birimlerinin ve
afetlerin yönetilmesini Strateji ve Politika yerel yönetimlerin rollerinin yeniden tanımlanması
bölgesel ve yerel İçişleri Belediyeler, Geliştirme, gerekmektedir. Operasyonel sorumluluğun AFAD
ve Valilik uhdesinde bulunması yerel yönetimlerin 360 gün ve
kademelendirmeyle Bakanlığı Valilikler Yasal ve idari etkinliğini zayıflatmaktadır. devamlı
‘yerinden yönetim’ (AFAD) düzenleme.
ilkesine uygun olarak Afetin türü, büyüklüğü ve etki alanı esas alınarak,
yeniden ele alacağız. belirlenecek ulusal ve bölgesel eşgüdüm üzerinden
yerel yönetimlerin afet yönetiminin tüm safhalarında
gerektiği kadar inisiyatif almalarının ve hızlı tepki
vermelerinin sağlanması ve bu çerçeveye uygun
şekilde kapasitelerinin güçlendirilmesi elzemdir.

Ankara’dan yereldeki şartlara, imkanlara, zorluklara

ve bilgilere hakkıyla vakıf olmak mümkün olmadığına
göre halkla iç içe yerinde hizmet sağlayan yerel
yönetimlerin pasifleştirilmiş konumda yedekte
kalmasına mahal bırakılmamalıdır.

12 AFETLERİN DEVASI HAZIR www.devapartisi.org

 Sorumlu
Eylem İlgili Kurumlar İşlem Türü Gerekçe / Açıklama Süre

90 ve 360 Günlük Eylem Planı

Bakanlık
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nın
(AFAD), kuruluş amacına uygun olmayan
şekilde icra gerektiren faaliyetlerde çok fazla
sorumluluk aldığı görülmektedir. Bu durum,
AFAD’ın asıl görevlerine odaklaşmasını
zayıflattığı gibi bölgesel etki oluşturan
afetlerin yönetiminde de karmaşa yaşanmasına
neden olmaktadır.

Bu meyanda AFAD’ın düzenleyici, yönlendirici,

CB Strateji ve koordine edici, destekleyici ve denetleyici
Bütçe Başkanlığı, kimliğiyle Türkiye risk haritasına göre
Afet ve Acil Durum Çalışma ve Sosyal Yasal ve İdari belirlenmiş bölgelerden oluşan yeni bir teşkilat
İçişleri
Yönetimi Başkanlığı Güvenlik Düzenleme, modeliyle yeniden yapılanması kaçınılmazdır. 90/360 gün ve
Bakanlığı
AFAD’ı yeniden Bakanlığı, Kapasite Geliştirme. devamlı
(AFAD)
yapılandıracağız. Millî Savunma AFAD’ın kuruluşu ile lağvedilen askeri nitelikli
Bakanlığı. Sivil Savunma işlevlerinin günümüz için
gerekli olanları İçişleri Bakanlığı’nın bir başka
birimi veya Millî Savunma Bakanlığı’nca
üstlenilmelidir.

İtfaiye, Kızılay vb. teşkilatların afet sonrası

arama-kurtarma-yardım sorumluluklarıyla
net bir şekilde görevlendirilmesi, yeterince
donatılması, gönüllü unsurlar ve yabancı
unsurların da katılımıyla AFAD’ın eşgüdümünde
faaliyet yürütmesi sağlanmalıdır.

AFAD’ın yeniden yapılanmasının gereği İl

Afet ve Acil Durum Müdürlüklerinin afetlerin
yerinden yönetimi ilkesine uygun olarak;
• Afetin tüm süreçlerinde proaktif rol
alabilmeleri,
• Merkezden bağımsız inisiyatif
kullanabilmeleri,
• Geleneksel merkez taşra anlayışının
dışında hantallıktan uzaklaşmaları,
• Teşkilat enerjisini tayin-terfi ve idari
CB Strateji ve işlemlerin kısır döngüsüne harcamak
Bütçe Başkanlığı, yerine
Çalışma ve Sosyal Afet riskini azaltmada gözetim ve denetim
Yasal ve İdari
İl Afet ve Acil Durum İçişleri Güvenlik görevi ile afetlerde de etkili müdahaleye
Düzenleme, 90-360 gün ve
Müdürlüklerini yeniden Bakanlığı Bakanlığı, eşgüdüm sağlama perspektifine
Kapasite Geliştirme. devamlı
yapılandıracağız. (AFAD) Valilikler, yoğunlaştırması sağlanmalıdır.
Belediyeler.
AFAD İl Müdürlükleri bünyesindeki arama-
kurtarma birlikleri afet türlerine bağlı olarak
bölgesel nitelikli bir yapıya kavuşturulup
en uygun yerel yönetim birimlerinin itfaiye
teşkilatlarına devredilmelidir.

Merkezi yönetim ve belediyelerin farklı siyasal

partilerde olduğu durumlardaki eşgüdüm
problemlerine yol açmayacak şekilde
süreçlerin yeniden tanımlanması büyük önem
arz etmektedir.

13
90 ve 360 Günlük Eylem Planı Sorumlu
Eylem İlgili Kurumlar İşlem Türü Gerekçe / Açıklama Süre
Bakanlık
Atama ve görevlendirmeler özellikle liyakat
esasına göre yapılmalı, afetlerde uzman
olmayan kişilerin görev almalarının önüne
geçilmelidir.
Afet ve acil durumlarda görev ve sorumluluğu
İlgili tüm bulunan kurum ve kuruluşlarda sorumluluk
Afet yönetiminde Yasal ve İdari alanlarına göre, afet yönetiminde
İçişleri bakanlıklar,
uzmanlaşmayı esas Düzenleme, uzmanlaşmayı esas alan bir kariyer sistemi 360 gün ve
Bakanlığı YÖK, oluşturulmalıdır.
alan kariyer sistemini Kapasite Geliştirme. devamlı
(AFAD) Üniversiteler.
kuracağız. Üniversitelerde çok sayıdaki göstermelik Acil
Durum ve Afet Yönetimi Bölümlerinin bazıları
kapatılmalı ve her yönüyle güçlendirilenler
bölgesel bazda yeterli sayı ve disiplindeki
uzman hocalar tarafından eğitim faaliyetlerini
sürdürmelidir.

Afet ve acil durumlara dair yapılacak

araştırmalar; doğa, insan ve teknoloji kaynaklı
veya hibrit afet tehlikesini incelemek ve
çözümler üretmek üzere çeşitli meslek
Afet ve acil disiplinlerinden yararlanmayı gerektiren,
durumlar konusunda Millî Eğitim aynı zamanda da disiplinler arası çalışmaları
Türkiye’nin risk Bakanlığı, zorunlu kılan bir alandır.
İçişleri
haritası ile bağlantılı YÖK, Yasal ve İdari 360 gün-
Bakanlığı
olarak araştırmacı Hazine ve Maliye Düzenleme Bu alanda araştırmacı akademisyenlerce devamlı
(AFAD)
akademisyenlere Bakanlığı. üretilen projelere destek sağlanması, afet
AR-GE destekleri yönetimiyle görevli birimlerin gereksinim
sağlayacağız. duyduğu konularda finansmanını sağlayarak
üniversitelere projeler yaptırması, AR-GE
sonuçlarının kurumsal bilgi ve beceriye
dönüştürülmesi büyük önem taşımaktadır.

Genel olarak afetler ile ilgili mevzuat, afet risklerinin

oluşmasını önleyecek araçlardan ve yaptırımlardan yoksundur.
Nitekim 7269 sayılı Afet Kanunu’nda afet risklerinin azaltılması
çalışmalarına yeterince yer verilmemiş, binalara dokunmayan
meselâ kuraklık gibi bazı afet türleri hiç dikkate alınmamıştır.
Kanun, daha çok afet sonrası süreçlerini ve sınırlı afet türlerini
kapsamaktadır. Kanun risk yönetimi çerçevesinde yeniden
ele alınmalıdır.

7269 sayılı Afet Kanunu bütün afet türlerini kapsayacak

şekilde, afet yönetiminin tüm safhalarını tanımlayan, ilgili
kurum ve kuruluşları, bu kuruluşların sorumluluklarını ve
görev dağılımlarını gösteren, mekânsal planlama mevzuatı
ile ilişki kuran, mevcut yerleşim yerleri ve yapıların afete
dayanıklı hale dönüşümünü sağlayacak araçları ve yaptırımları
da içeren çerçevede yeniden düzenlenmelidir.

Çıkarılacak Afet Çerçeve Kanunu 7269 sayılı Afet Kanunu

dışında da başta İmar Kanunu olmak üzere ilgili mevzuatta risk
tespiti ve risk yönetimine cevaz verecek değişikliklere ilişkin
düzenlemeleri içermelidir.
TBMM,
Afet Çerçeve Kanunu
İçişleri Bakanlığı, Özellikle belediyelerin afet ve acil durumlara karşı
çıkartarak afet hazırlıklarını düzenleyen 5393 sayılı Belediye Kanunu ve
Çevre Ve Adalet Bakanlığı,
hukuku bağlamında Büyükşehir belediyelerinin afetlerle ilgili planlama, hazırlık 360 gün ve
Şehircilik Belediyeler, Yasal Düzenleme ve risk önleyici tedbir görevlerinin tanımlandığı 5216 sayılı
afet mevzuatını tüm devamlı
Bakanlığı. Valilikler, Büyükşehir Belediye Kanunu, anılan kanunların uygulanmasını
yönleriyle yeniden sağlayıcı gerekli denetim tedbirlerini de içerecek şekilde
Meslek Odaları.
düzenleyeceğiz. yeniden düzenlenmelidir. Yapı ruhsatları ve yapı kullanım
belgelerinde afet yönetimine uygunlukla ilgili vize şartı
getirilmelidir. Kanunla verilen sorumluluklarını yerine
getirmeyen belediyelerin denetlenmesi, ihmali görünenlerin
yaptırımlarla tecziyesi sağlanmalıdır.

Çerçeve kanunda afet sonrası afet bölgesi ilanı, zararların

tazmini ve sair rehabilitasyon konularını da yeniden ele
almak gerekecektir. Doğal afet dışında kalan olağanüstü
durumlardaki Kriz Yönetimine dair de afet hukuku çerçevesinde
yapılması elzem değişikliklerin kapsama dahil edilmesi
düşünülmelidir.

Özetle, afet hukuku yaklaşımı içerisinde mevzuatta etkin

bir yönetim sisteminin oluşturulmasına yönelik gerekli tüm
değişiklikler yapılmalı, ilgili kanunlar arasında tanım, dil ve
anlayış birliği sağlanmalıdır.

Bu sürece geniş katılımlı bir çalıştay ile başlanılmalı,

paydaşlarının katılımı ve mutabakatı ilgili parlamento
komisyonunca mutlaka sağlanmalıdır.

14 AFETLERİN DEVASI HAZIR www.devapartisi.org

 90 ve 360 Günlük Eylem Planı
Sorumlu
Eylem İlgili Kurumlar İşlem Türü Gerekçe / Açıklama Süre
Bakanlık
Çıkarılan imar afları, bugüne kadar yerleşme
ve yapılaşmaların kural dışı, denetimsiz ve
güvensiz olarak gelişmesinin başlıca nedeni
olmuştur. İmar affı anlamına gelebilecek
istisnai düzenlemelerin genelde TBMM’de
uzlaşmayı zorunlu kılan nitelikli karar yeter
sayısı aranarak yapılması sağlanmalı, afet
Genel yaklaşım yönetimine engel olan veya etkisini zayıflatan
olarak afet yönetimini imar afları 7269 Sayılı Afet Kanunu ve ilgili
etkisizleştiren İmar İçişleri Bakanlığı, mevzuat ile tümüyle yasaklanmalıdır.
afları çıkarılmasına son Adalet Bakanlığı,
Çevre Ve
vereceğiz. Binalarını Belediyeler, Mevcut yapı stoku ve yasaklamaların tek 360 gün ve
Şehircilik Yasal Düzenleme
afete dirençli hale Valilikler, başına amaca hizmet etmemesi gerçeğinden devamlı
Bakanlığı.
getirenlere özendirici Meslek Odaları. hareketle yurttaşları halihazırdaki binalarını
teşvikler eşliğinde afete dirençli hale getirme konusunda
zamansal hedefler mühendislik ve finans yönüyle teşvik etmek,
tanımlayacağız. belirli bir takvim dahilinde dönüşümünü
tamamlayanların yapı kullanma belgesi
edinmelerini sağlamak, tüm özendirici
yaklaşımlara karşın hedefi tutturamayanların
yarattığı veya maruz kaldığı afet riskini
bertaraf etmek en uygun rehabilitasyon modeli
olacaktır.

Belediyelere, içinde bulundukları afet tür ve

Risk yönetimi ve afet
süreçlerine etkin
müdahale sonucu
doğuracak projeleri
İçişleri
geliştiren belediyelere
Bakanlığı
hibe tahsisi yapacak,
(AFAD)
tahsis edeceğimiz ek
bütçeleri projelerin
ilerlemesi paralelinde
serbest bırakacağız.
riskine göre, afet risk azaltma çalışmaları
başta olmak üzere afetin tüm süreçlerinde
yararlanılmak üzere proje bazında ek
bütçe ayrılmasını sağlamak büyük önem
taşımaktadır. Bu bütçenin amacı doğrultusunda
kullanılmasını sağlayıcı tedbirleri de içeren bir
düzenleme yapılmalıdır.
CB Strateji ve
Bütçe Başkanlığı, Belediyelerin amaca yönelik doğru proje
Çevre ve Şehircilik teklifi yapacak nitelikte insan kaynakları
Yasal ve İdari 360 gün ve
Bakanlığı, ile donanmasını, gerektiğinde bölgesindeki
Düzenleme devamlı
Hazine ve Maliye üniversitelerden geçici olarak uzman, hoca
Bakanlığı. takviyesi almasını mümkün kılmak önemlidir.
Özellikli konularda belediyeler haricen proje
geliştirme ve yönetim hizmeti alabildiği gibi
gerektiğinde alanında öne çıkmış yurtdışında
bulunan üniversite veya afet yönetimi
konusunda yetkinliği tescil edilmiş kişi ve
kurumlardan ‘Know-how’ temin edilmelidir.

Afet yönetiminin tüm süreçleri için, insan

kaynaklarını, araç-gereç ve sair tüm olanakları
daha etkin bir şekilde sevk ve idare etmek
Afet Yönetimi Bilgi İdari İşlem,
İçişleri üzere, coğrafi bilgi sistemi üzerine inşa
ve Karar Destek Bilgi İşlem Projesi, 360 gün ve
Bakanlığı Tüm Bakanlıklar edilmiş bilgi ve karar destek mekanizmalarını
mekanizmalarını Kapasite Geliştirme. devamlı
(AFAD) geliştirmek önceliğimizdir. Halihazırdaki
geliştireceğiz.
(AYDES) Afet Yönetimi Karar Destek Sistemi
yeniden yapılandırılması öngörülen genel afet
yönetimi çerçevesine uyarlanmalıdır.

15
90 ve 360 Günlük Eylem Planı Eylem
Sorumlu
Bakanlık
İlgili Kurumlar İşlem Türü Gerekçe / Açıklama Süre

Mevcut veri tabanının yetersiz ve işlevsiz

olduğu dikkate alınarak; deprem başta olmak
üzere tüm afet ve acil durumlar ile ilgili
araştırmaların, raporların, yaşanmış afet ve
acil durumlara ilişkin deneyimlerin, sonuçların,
her türlü bilgi, belge, görüntü, istatiksel bilgi
İdari İşlem, ve analizlerin bir araya getirildiği uluslararası
Uluslararası normlarda İçişleri
İlgili tüm Bilgi İşlem Projesi, normlarda Türkiye verileri ile sınırlı olmayan 90/360 gün ve
Afet Veri Tabanı Bakanlığı
bakanlıklar İş birliği ve Eşgüdüm. bir afet veri tabanı kurulması hayati önemi devamlı
kuracağız. (AFAD)
haizdir.

Veri tabanı kurulumunu sadece bir yazılım

konusu olarak gören, tehlikelerin kaydedildiği
statik bir veri ambarı ötesine geçmeyen,
tehlike profiline göre analiz yapmaya elverişli
verilerden yoksun yaklaşımlar terk edilmelidir.

Tüm imar planlarının gözden geçirilmesi ve

afet mevzuatına uygunluk göstermeyen imar
planlarının revize edilmesi gerekmektedir.

Belediyelere, bütünleşik afet risk haritalarının

Belediyelere yerel
hazırlanması ve bu çalışmaların imar
afet tehlikesi ve risk CB Strateji ve
planlarına yansıtılması yükümlülüğünün yasa
haritalarının hazırlama Bütçe Başkanlığı, Yasal ve İdari
Çevre Ve ile getirilmesi risk azaltmanın ön koşullarından
yükümlülüğünü İçişleri Bakanlığı, Düzenleme, 90/360 gün ve
Şehircilik birisidir.
getirdiğimiz gibi Belediyeler, Kapasite Geliştirme. devamlı
Bakanlığı.
bununla birlikte Valilikler.
Bölgesel planlardan uygulama imar planına
önlerine Risk Azaltma
kadar tüm planlama süreç ve kademelerinde
Hedefi koyacağız.
afet risk haritalarının dikkate alınması garanti
edilmelidir.

Risk azaltma hedefini tutturamayan

belediyelere yaptırım uygulanmalıdır.

Merkezi ve yerel düzeyde doğa, insan ve

teknoloji kaynaklı veya hibrit tüm afet türlerine
CB Strateji ve
karşı, eğitim programları, risk azaltmaya
Bütçe Başkanlığı,
dair hedefler konulması, müdahale yönetim
Çevre ve Şehircilik
sistemleri, uzun dönem sosyal-ekonomik
Bak.,
Yeni baştan Afet Risk İçişleri iyileştirme stratejilerini içeren Afet Risk
Tarım ve Orman Yasal ve İdari 90/360 gün ve
Azaltma Planları Bakanlığı Azaltma Planlarının uygun disiplinlerde eğitim
Bakanlığı, Düzenleme devamlı
hazırlayacağız. (AFAD) görmüş deneyimli uzmanlara eliyle yeniden
İçişleri Bakanlığı,
hazırlanması sağlanmalıdır. Bu meyanda
Belediyeler
Türkiye Afet Risk Azaltma Planı (TARAP) gözden
Valilikler
geçirilecek olan Türkiye Afet Yönetimi Strateji
Belgesi ve Eylem Planı (TAYSB) uyumlu hale
getirilmelidir.

Kalkınma planlarında, orta vadeli programlarda

İçişleri Bak
ve yıllık programlarda her sektörün afetlerle
Çevre ve Şehircilik İdari Düzenleme,
Sektörel Afet Risk CB Strateji ilişkisi ve sektörlerde alınması gereken
Bak. Kapasite Geliştirme, 90/360 gün ve
Azaltma programları ve Bütçe önlemlerin ayrı ayrı belirleneceği, Sektörel
Belediyeler İş birliği ve Eşgüdüm. devamlı
geliştireceğiz. . Başkanlığı Afet Risk Azaltma Programları geliştirilmesi
Valilikler
gereği yer almalı, ilgili kurum ve kuruluşların
uygulamaları takibi sağlanmalıdır.

Afet ve acil durumlarına yönelik olarak

Çevre ve Şehircilik
tahmin ve erken uyarı sistemlerine ilişkin
Bak,
ihtiyaçların acilen belirlenmesi, mevcut durum
Tarım ve Orman İdari İşlem,
Tüm afet ve acil ve imkânlarla varsa aradaki farkın giderilmesi,
İçişleri Bakanlığı, Bilgi İşlem Projesi,
durumlar için tahmin ve güncel bilgi işlem ve iletişim teknolojileri 90/ 360 gün ve
Bakanlığı Enerji ve Tabii Kapasite Geliştirme,
erken uyarı sistemleri kullanılarak gerekli geliştirilmelerin, sistem devamlı
(AFAD) Kaynaklar Bak., İş birliği ve Eşgüdüm.
geliştireceğiz. entegrasyonlarının ve bunlar için elzem
Belediyeler,
iletişim altyapısının tasarlanması ve inşası,
Valilikler.
yapay zekâ karakterli yazılımların bir an evvel
yapılması sağlanmalıdır.

16 AFETLERİN DEVASI HAZIR www.devapartisi.org

 90 ve 360 Günlük Eylem Planı
Sorumlu
Eylem İlgili Kurumlar İşlem Türü Gerekçe / Açıklama Süre
Bakanlık
Binaların, altyapı tesislerinin, kritik altyapıların
ve kurulacak sistemlerin başta deprem
olmak üzere doğa, insan ve teknoloji kaynaklı
veya hibrit tüm afetlere karşı, bilgi, beceri
İçişleri Bakanlığı,
ve deneyimleri belgelendirilmiş sertifikalı/
Yetkin Mühendislik Çevre Ve Millî Eğitim Yasal Düzenleme,
profesyonel mimarlar, mühendisler tarafından 90/360 gün ve
Sistemi uygulamasına Şehircilik Bakanlığı, İş birliği ve Eşgüdüm.
tasarlandığının, yapıldığının ve denetlendiğinin devamlı
geçeceğiz. Bakanlığı. TMMOB.
teminat altına alınması şarttır.

“Yetkin Mühendislik Sistemi” bu ihtiyacı

giderecektir.

Yapı denetim sistemini, göstermelik olmaktan

çıkartıp yetkin mühendisliğe dayalı, teknik bilgi
ve mesleki etik kurallarına uyumun gözetildiği,
İçişleri (AFAD), caydırıcı yaptırımlar içerecek şekilde imar ve
Tarım ve Orman yapılaşma sisteminin parçası olacağı bir şekle
Çevre Ve Yasal Düzenleme,
Yapı Denetim Sistemini Bakanlığı getirmek, anılan uygulamanın ihdas ediliş 360 gün ve
Şehircilik İş birliği ve Eşgüdüm.
gözden geçireceğiz. Belediyeler, amacını ihya etmek anlamına gelecektir. devamlı
Bakanlığı.
STK’lar.
Afet Çerçeve Kanunu’nda yapı denetimini
düzenleyen kanunda da gerekli intibak
yapılmalıdır.

Belgelendirilmiş yapı malzemelerinin hem

üretim hem uygulama aşamasında denetim
ciddi şekilde yapılmalı.
Elektronik Beton İzleme Sistemi uygulamasının
her bölgede etkin bir şekilde tatbikine imkân
verecek şekilde bir alt yapının oluşturulması
Sanayi ve ve benzer uygulamaların inşaat demiri vb.
Yapı malzemelerinin
Teknoloji Bak., izlenebilir diğer tüm malzemeler için de
üretim ve uygulama
Belediyeler, geliştirilip standart bir uygulama haline
safhalarında yapılan Çevre ve Kapasite Geliştirme,
Valilikler, dönüştürülmesi düşünülmelidir. 360 gün ve
denetimlerin Yapı Şehircilik İş birliği ve Eşgüdüm.
TSE, devamlı
e-Kimlik Belgesi’nde Bakanlığı.
Meslek Odaları, Yapıların Yapı e-Kimlik Belgesi oluşturulup,
yer almasını
Üniversiteler. onaylı projelere tatbikatı denetlenmiş
sağlayacağız.
sertifikalı malzemelerin izleklerini içeren
bu kayıtlar, binaların mimari, statik, sıhhi
tesisat ve elektrik projeleriyle birlikte yerel
yönetimlerin bilgi bankasında hak sahiplerinin,
ilgililerin ve hak sahiplerince yetkilendirilmiş
kişi ve kuruluşların kullanımına arz edilmelidir.

Kentsel dönüşümler; şeffaflık, hesap

verebilirlik, tarafsızlık, bilimsellik, verimlilik,
İçişleri Bakanlığı
Kentsel dönüşüm Yasal ve İdari çevre koruma ilkelerine bağlı kalınarak;
Çevre ve (AFAD),
yerine Kentsel Düzenleme, afet tehlikesi, etkilenecek nüfus ve finansal 360 gün ve
Şehircilik Belediyeler,
Yenilenme anlayışını Kapasite geliştirme. gereksinim gibi parametre kısıtlarında, sosyo devamlı
Bakanlığı. Meslek Odaları
hâkim kılacağız. kültürel ve sosyoekonomik boyutları da dikkate
alan bütüncül bir yaklaşımla ve Kentsel
Yenilenme yaklaşımıyla yapılmalıdır.

17
90 ve 360 Günlük Eylem Planı Eylem
Sorumlu
Bakanlık
İlgili Kurumlar İşlem Türü Gerekçe / Açıklama Süre

Türkiye’nin lokomotifi İstanbul’da insan

hayatını ve şehri büyük yıkımlardan korumak
ülkemizin gerçek BEKA meselesidir.

İstanbul’da kentsel dönüşüm deprem ve sel

afetleriyle teknolojik felaketlere ilişkin riskleri
bertaraf etmek amacıyla uygun şehir planlama
ve mühendislik yöntemlerinden yararlanılarak
ehliyetli uzmanlarca tasarlanmalı, planlanmalı
ve uygulaması izlenilmeli.

Bu çerçevede uygun koşullu finans

TBMM, olanaklarının yerli ve uluslararası
İ.B.B., kaynaklardan temin edilmesi düşünülmeli.
İstanbul İlçe
Yasal Düzenleme,
Çevre ve Belediyeleri, Hayat İstanbul sadece afetlere dirençli
HAYAT İSTANBUL İdari Düzenleme, 360 gün ve
Şehircilik Hazine ve Maliye yapılardan ibaret değildir. Hayat dolu bir şehir
Projesini başlatacağız. Rehabilitasyon. devamlı
Bakanlığı Bakanlığı, için, kentsel yenilenme İstanbul’un bir finans,
Ulaştırma ve turizm, bilim, sağlık ve kültürel etkinlikler
Altyapı Bakanlığı. başkenti olması yönünde benzersiz bir fırsat
penceresi sunmaktadır. Bu minvalde, başta
ulaşım sistemi olmak üzere şehir altyapısı
insan odaklı, kadınları ve özel ihtiyaç ve ilgi
gerektiren bireyleri dikkate alan eşitlikçi
kentler hedefine uygun şekilde yeniden ele
alınmalıdır. Mahalle dokusunun yeniden hayat
bulması hedeflenmelidir.

Hayat İstanbul için mülkiyet ve kamulaştırma

hukuku konularında ortaya çıkacak sorunları
çözmeye matuf bir çerçeve kanun çıkartılması
gerekecektir.

Kentsel yenilenmenin yanı sıra sel,

toprak kayması, orman yangını ve benzeri
Tarım ve Orman
afet riski altında bulunan köylerimizde
Bakanlığı,
sağlıksız yapıların afet riskine karşı
Çevre v Şehircilik
Yasal ve İdari dönüşümleri sağlanmalı, köyden kente göçün
Bakanlığı,
Köysel (Kırsal) İçişleri Düzenleme, engellenmesine ve kent çeperlerinde sağlıksız
CB Strateji Bütçe 360 gün ve
Yenilenme çalışmalarını Bakanlığı İş birliği ve Eşgüdüm, yapılaşmanın önlenmesine de bu sayede katkı
Başkanlığı, devamlı
başlatacağız. (AFAD) Kapasite geliştirme. sağlanmalıdır.
Belediyeler,
Valilikler,
‘Kırsal (Köysel) Yenilenme’ çalışmaları afet
Üniversiteler.
yönetiminin etkinliğini arttırmada ve kayıpları
azaltmada büyük rol oynayacaktır.

6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların

Dönüştürülmesi maksadıyla belediyelerin
yatırıma ilişkin yıllık bütçelerinden kentsel
yenilenme için ayırmak zorunda oldukları
oran arttırılmalıdır. Bu oran yereldeki
Afet sonrası kalıcı CB Strateji Bütçe
afet riski ile bağlantılı olacak şekilde
konutlar için imkân Başkanlığı,
Yasal ve İdari kademelendirilmelidir.
sağlama yaklaşımını Çevre ve İçişleri Bakanlığı,
Düzenleme, 360 gün ve
tedricen terk ederek Şehircilik Belediyeler,
İş birliği ve Eşgüdüm. Belediyelerin tayin edilen oranda bütçe devamlı
afet olmadan Kentsel/ Bakanlığı. Valilikler,
ayırması ve yerinde kullanması denetlenmeli
Kırsal Yenilenme için Meslek Odaları.
uymayan belediyelere yaptırım uygulamalıdır.
yeterli bütçe ayıracağız.
Belediyeler konut alacak vatandaşların yanında
yer almalı taahhüt sektörü karşısında danışma
ve yönlendirme hizmeti vermelidir.

18 AFETLERİN DEVASI HAZIR www.devapartisi.org

 90 ve 360 Günlük Eylem Planı
Sorumlu
Eylem İlgili Kurumlar İşlem Türü Gerekçe / Açıklama Süre
Bakanlık
Tarihi ve kültürel yapılara yönelik afet riskleri
öncelikle belirlenmelidir. Bu kapsamda afet
Kültür ve
İçişleri Bakanlığı öncesi risk azaltma planları afet sırası ve
Turizm İdari Düzenleme,
Tarihi ve kültürel (AFAD) sonrası için de acil müdahale eylem planları
Bakanlığı, Kapasite Geliştirme,
mirasın afetlere karşı Belediyeler ayrıca hazırlanmalıdır. Tüm afet risklerine 90/360 gün ve
Çevre ve İş birliği ve Eşgüdüm.
korunması için seferber Valilikler karşı yapısal olarak yeterli güvenliğe sahip devamlı
Şehircilik
olacağız. Meslek Odaları olmayan tarihi yapıların uyulması gereken
Bakanlığı.
imalat kurallarını belirleyerek kurallara
göre güçlendirme ve gerekirse restorasyon
yapılmalıdır.

Afetlere karşı kritik altyapı ve tesislerin

Ulaştırma ve
Afetlere karşı kritik Yasal ve İdari (ulaşım, haberleşme, sağlık tesisleri, elektrik,
Altyapı Bak
altyapı ve tesislerinin İçişleri Düzenleme, su, kanalizasyon, barajlar, petrol ve doğalgaz
Çevre ve Şehircilik 360 gün ve
korunmasını Bakanlığı İş birliği ve Eşgüdüm, boru hatları ve benzeri tesislerin) korunmasına
Bak., devamlı
(rehabilitasyonunu) (AFAD) Kapasite Geliştirme. yönelik tedbirlerin öncelikli olarak tespit
Belediyeler.
sağlayacağız. edilmesi varsa rehabilitasyon çalışmalarının
ivedilikle başlatılması sağlanmalıdır.

Deprem riski yüksek bölgelerde sağlık tesisleri,

kamu binaları, okul, ulaşım tesisleri, enerji
tesisleri, veri merkezleri gibi stratejik öncelikli
kritik tesislerde sismik izolasyon teknolojisinin
İçişleri Bakanlığı,
Sismik izolasyon Yasal ve İdari gerektiğinde kullanılmasının zorunlu hale
Ulaştırma ve
teknolojisinin Çevre ve Düzenleme, getirilmesi düşünülmelidir.
Altyapı Bakanlığı, 360 gün ve
kullanılmasının Şehircilik İş birliği ve Eşgüdüm,
Sağlık Bakanlığı, devamlı
yaygınlaştırılması Bakanlığı Kapasite Geliştirme. Deprem riskine bağlı olarak, konut ve işyeri
Belediyeler.
üzerinde duracağız. projelerinde sismik izolasyon teknolojisi
kullanılmasını teşvik edici yönde alınacak
tedbirler de risk azaltımının bir unsurudur.
Bu çerçevede teknik üniversitelerde AR-GE
çalışmalarının desteklenmesi gerekecektir.

Nakil vasıtalarında olduğu gibi, yapılar için

de muayene sistemi kurmak gerekmektedir.
Yapıların belirli dönemlerde amaç dışı
kullanım, çürüme, çatlama, deplase olma,
statik olarak taşıyıcılık özelliklerinde bozulma
ve benzeri değişimler açısından incelenmesine
Yasal ve İdari
İçişleri Bakanlığı yönelik mevzuat düzenlemesi yapılmalıdır.
Çevre ve Düzenleme,
Yapı Muayene Sistemi Belediyeler 360 gün ve
Şehircilik İş birliği ve Eşgüdüm,
kuracağız. Valilikler İsteğe bağlı ya da periyodik olarak yapılacak devamlı
Bakanlığı Kapasite Geliştirme.
denetim sonuçları, yerel yönetimlerce
muhafaza edilecek Yapı e-Kimlik Belgesi
sistemi tarafından kayda alınmalı,
kullanıcıların ve yapının durumuyla ilgili
çıkar sahibi sigorta ve kredi kurumlarının
istifadesine açık olmalıdır.

19
90 ve 360 Günlük Eylem Planı Eylem
Sorumlu
Bakanlık
İlgili Kurumlar İşlem Türü Gerekçe / Açıklama Süre

Afet riskine karşı, risk ve zarar azaltma

çalışmalarının yapılabilmesine imkân
verecek uygun koşullu kaynak oluşturulması,
riskin azaltılmasına yönelik ihmallere karşı
uygulanacak cezai yaptırımlarla birlikte teşvik
unsuru olarak çok önemli bir işlev görecektir.
Hazine ve Maliye
Yasal ve İdari
Afet zararlarının Bakanlığı,
Hazine Düzenleme, Ulusal kaynak ve imkanların yanında,
önlenmesine yönelik İçişleri Bakanlığı, 360 gün ve
ve Maliye İş birliği ve Eşgüdüm. uluslararası kalkınma ve yatırım ajansları
gerekli kaynağı temin Belediyeler, devamlı
Bakanlığı. ve finans kuruluşlarının uygun koşullu kredi
edeceğiz. . Valilikler.
programlarından da istifade edilmelidir.

DASK tarafından biriktirilen fonlar ve özellikle

Hayat İstanbul Projesi için çıkartılacak
tahvillerden sağlanacak uzun vadeli kaynaklar
da afet riski ile savaşta kullanılmalıdır.

Doğal Afet Sigorta Kurumu (DASK)

tarafından yapılan Zorunlu Deprem Sigortası,
depremden etkilenen toplulukların konut
harici kayıplarının da karşılanması yönünde
geliştirilmeli ve buna göre fonlanması
sağlanmalıdır. DASK için takip sistemi
kurulmalı ve DASK’ı daha fazla yaygınlaştırarak
kapsamda olmayan yapı bırakılmamalıdır.

DASK’ın kapsamı uygun modellerle diğer yapı

Yasal ve İdari
DASK’ı tüm afet İçişleri Bakanlığı türlerini ve köy yerleşim alanlarında bulunan
Düzenleme,
türlerini ve konut Hazine Çevre ve Şehircilik meskenleri de kapsayacak şekilde genişleterek
İş birliği ve Eşgüdüm, 360 gün ve
harici kayıpları da ve Maliye Bak. devletin afetlerden kaynaklanan mali yükünü
Kapasite Geliştirme. devamlı
kapsayacak şekilde Bakanlığı azaltma yönünde gidilmelidir.
geliştireceğiz
Bütünleşik bir afet yönetim yaklaşımı
uygulanarak DASK’ın sadece deprem değil sel,
orman yangını, hatta kuraklık gibi afetleri de
kapsamına alması sağlanmalıdır.

DASK’ da biriken fonların etkin ve şeffaf bir

biçimde yönetilmesi sağlanmalı, Deprem
riskine karşı “Afet Tahvilleri” gibi araçlarla
finansman kaynakları çeşitlendirilmelidir.

AFAD’ın yeniden yapılandırılması, yerel

yönetimlerin ön plana çıkartılması süreci
çerçevesinde Afet Müdahale Planları,
değişen organizasyon, süreç ve şartlara karşı
güncelliğini koruyabilen, afet ve acil durumun
meydana geldiği bölgenin sosyolojik yapısının
İçişleri Bakanlığı
da dikkate alındığı daha dinamik ve esnek bir
Ulaştırma ve
yapıya kavuşturulmalıdır.
Altyapı Bakanlığı,
Millî Savunma
Yerelin kendi afet tehlike ve risklerine uygun
Bakanlığı, Yasal ve İdari
olarak afet müdahale planlarını hazırlamaları
Afet Müdahale İçişleri Sağlık Bakanlığı, Düzenleme,
ve bu yönde kapasite geliştirmelerine imkân 360 gün ve
Sistemini yeniden Bakanlığı Enerji ve Tabii İş birliği ve Eşgüdüm,
verilmesi önemlidir. devamlı
düzenleyeceğiz. (AFAD)) Kaynaklar Bak., Kapasite Geliştirme.
Valilikler,
Afet ve acil durumlara müdahale kapasitesi,
Belediyeler,
belirli bir takvim dahilinde uygulanması
STK’lar,
zorunlu kılınacak afet riskini azaltıcı
Kızılay.
uygulamalar sonucu her halükârda yerelde
oluşacak en kötü afet senaryosu baz alınmak
suretiyle belirlenmeli, kadrolu personel,
gönüllü insanlar, teknik donanım vb. yönlerden
eksiklerin giderilmesine yönelik tedbirler
alınmalıdır.

20 AFETLERİN DEVASI HAZIR www.devapartisi.org

 90 ve 360 Günlük Eylem Planı
Sorumlu
Eylem İlgili Kurumlar İşlem Türü Gerekçe / Açıklama Süre
Bakanlık
Ülkemizde doğal afet dışında kalan savaş
ve seferberlik hali, salgın hastalıklar, yaygın
şiddet hareketleri, iç ve dış tehditler, ağır
ekonomik bunalımlar ve insan kaynaklı bazı
afet ve acil durumlara karşı belirlenmiş
etkinliği test edilmiş ‘Kriz Yönetim Sistemi’
bulunmamaktadır.
CB (Güvenlik
Covid-19 salgınının yönetiliş süreci özellikle
ve Acil Durum
yetkilerin tek elde toplandığı ve TBMM denetim
Koordinasyon
işlevinin felç edildiği Cumhurbaşkanlığı
Doğal afet dışında İçişleri Merkezi Strateji ve Politika
Hükümet Sistemi’nde kriz yönetiminin içler
kalan olağanüstü Bakanlığı Başkanlığı), Geliştirme,
acısı halini yeterince gözler önüne sermiştir.
durumlardaki Kriz (AFAD) Millî Savunma Yasal ve İdari
Şeffaf olmayan, her olguyu merkezi yönetimin 360 gün ve
Yönetimi gereksinimini İçişleri Bakanlığı, Düzenleme,
başarılı görünmesi uğruna algı inşası açısından devamlı
Bütünleşik Afet Bakanlığı Sağlık Bakanlığı, Kapasite Geliştirme,
değerlendiren yaklaşım terk edilmelidir.
Yönetimi yaklaşımıyla (AFAD) Ulaştırma ve İş birliği ve Eşgüdüm.
aşacağız. Altyapı Bakanlığı,
Olayların öncesinde risk algılamasından ve
Enerji ve Tabii
yapılacak hazırlıklardan, olay meydana geldiği
Kaynaklar Bak.
anda izlenecek kriz yönetim mekanizmalarının
belirlenmesine kadar tüm aşamalarda
eşgüdümünün nasıl ve hangi kurumlar
tarafından sağlanacağını belirleyen etkin bir
kriz yönetimini Bütünleşik Afet Yönetim Sistemi
çerçevesinde kurgulayacağız.

AFAD’ın kurulmasıyla birlikte afet yönetimi,

Afet yönetimi ile iç
içe geçmiş savaş ve
seferberlik durumunda
İçişleri
yapılacak bir kısım
Bakanlığı
sivil savunma kabul
(AFAD)
edilen faaliyetlerin
düzenlenmesini gözden
geçireceğiz.
savaş ve seferberlik durumunda yapılacak sivil
savunma faaliyetlerinin bütünü iç içe geçmiştir.
Bilgi paylaşımının üst seviyede yapıldığı
afet yönetimi ile savaş ve seferberlik gibi
CB (Güvenlik
olağanüstü durumlarda güvenlik ve gizliliğin
ve Acil Durum
ön planda olduğu, bilgi paylaşımının sadece
Koordinasyon Yasal ve İdari
kısıtlı birimler arasında yapıldığı türden sivil
Merkezi Düzenleme,
savunma faaliyetleri net biçimde ayrıştırılmalı 360 gün ve
Başkanlığı), Kapasite Geliştirme,
ve ilgili bakanlığa devredilmelidir. devamlı
Sağlık Bakanlığı, İş birliği ve Eşgüdüm.
Millî Savunma
Savaş hallerinde cephe gerisindeki yangın
Bakanlığı.
söndürme, arama kurtarma, ilk yardım gibi
acil müdahale çalışmaları genel Afet Yönetimi
çerçevesinde gönüllü katılımları da içine
alacak şekilde AFAD eşgüdümünde Kızılay ve
diğer ilgili kurumlarca yönetilebilir.

Afet ve acil durumlarda yazılı, görsel ve

sosyal medyanın doğru ve güvenli bilgiye
gecikmeksizin ulaşabilmesi, iyi niyetli olup
yayılan hatalı veya yanlış bilgilerin ya da
art niyetli manipülatif haberlerin etkisinin
Medya ile
kırılabilmesi hayati önemi haizdir.
Afet ve Acil ilgili Kamu &
Durum hallerinde Özel kurum ve Yasal ve İdari
İçişleri Resmi kanallardan doğru bilgi paylaşımlarının
medyanın doğru, kuruluşlar, Düzenleme, 360 gün ve
Bakanlığı hızlıca yapılmasının sağlanması en önemli
sürekli ve güvenli STK’lar, Kapasite Geliştirme. devamlı
(AFAD) öncelik olup bunu sağlayacak etkili medya
bilgiye ulaşmasını Belediyeler.
iletişim planları hazırlanmalıdır.
sağlayacağız.
Türkiye Afet Müdahale Planı bünyesinde
basın ve halkla ilişkilerle sorumlu birimin iş
süreçleri ve çalışma esasları bilimsel teknikleri
kullanacak şekilde gözden geçirilmelidir.

21
90 ve 360 Günlük Eylem Planı Eylem
Sorumlu
Bakanlık
İlgili Kurumlar İşlem Türü Gerekçe / Açıklama Süre

Afet anında kesildiği taktirde hızla devreye

alınabilecek, yedekli, öncelik tanımlamalarıyla
bloke olmayacak, gerektiğinde kapasitesi
Ulaştırma ve
dinamik şekilde arttırılabilecek, afetlerde
Altyapı Bakanlığı,
görevli tüm afet birimleri ve afetzedeler
Millî Savunma
arasında güvenli, hızlı ve etkin haberleşme
Bakanlığı, Yasal ve İdari
Afet ve acil durumlarda yapılabilmesine imkân verecek mobil veya
İçişleri BTK, Düzenleme,
devreye hızla girecek sabit uydu ve “ad-hoc” temeli ‘Güvenli 360 gün ve
Bakanlığı Sağlık Bakanlığı, Kapasite Geliştirme,
Güvenli Haberleşme Haberleşme Sistemleri’ kurmalıyız. devamlı
(AFAD) Valilikler, İş birliği ve Eşgüdüm.
Sistemleri kuracağız.
Belediyeler,
BTK mevzuatı bu yönüyle gözden geçirilmeli.
STK’lar,
Kızılay.
Afet durumlarında televizyonlar ortak yayın
ve mahallinden yayın yoluyla muhaberatın bir
parçası olarak kullanılmalı.

Arama kurtarma faaliyetlerinin daha etkin, hızlı

ve verimli olmasını sağlamak amacıyla, arama
kurtarma faaliyetlerinin bütünleyici parçası
olarak itfaiye teşkilatlarına önemli roller ve
işlevler verilmek durumundadır.
İkaz alarm yayını Valilikler,
İdari ve Yasal
yapabilen ikaz ve İçişleri Belediyeler, İtfaiye teşkilatları merkezi ve yerel
Düzenleme. 360 gün ve
uyarı sistemlerini ülke Bakanlığı STK’lar. düzeyde bu strateji doğrultusunda yeniden
Kapasite Geliştirme devamlı
genelinde uygulamaya (AFAD) yapılandırılmalıdır. İtfaiye standartlarını
alacağız. düzenleyecek ve denetleyecek yapıda
bir İtfaiye Genel Müdürlüğü kurulması
düşünülmelidir.

AFAD bünyesindeki arama kurtarma birlikleri

itfaiye teşkilatı içerisinde yapılandırılmalıdır.

Arama ve kurtarma personel sayısını,

ülkemizin içinde bulunduğu afet riskine uygun
olarak, uluslararası standart ve örneklerine
uygun olarak arttırmak durumundayız. Bu
sayının daha ziyade gönüllüler dâhil edilerek
arttırılması yönünde Afete Hazır Türkiye
çalışmalara derinlik ve ivme kazandırmalıyız.
Afet ve acil durumlarda
görevli gönüllü arama- Belirlenmiş bölgelerdeki üniversiteler
Valilikler,
kurtarma personel İdari ve Yasal bünyesindeki
Belediyeler,
sayısını başta İtfaiye İçişleri Düzenleme, Kapasite Acil Durum ve Afet Yönetimi Bölümleri’nde
Kızılay, 360 gün ve
Teşkilatı ile ilişkili Bakanlığı Geliştirme, gerekli eğitimlerle bilgi ve beceri sahibi olacak
THK, devamlı
olmak üzere yerel (AFAD) İş birliği ve Eşgüdüm. Afet ve Acil Durum Gönüllüleri belgelenmeli
STK’lar.
yönetimler, Kızılay ve profesyonel afet mücadele güçlerinin
ve uygun STK’lar yanında planlanan rollerini uyum içerisinde ifa
üzerinden arttıracağız. edebilmeliler.

Afet ve acil durumlarda gönüllülerin yapacağı

müdahale, geliştirilecek mobil uygulamalarla
tarif ve talep edilen görevleri kabul edip görev
yerine intikal edebilecek gönüllülerden oluşan
‘görev güçleri’ teşkili şeklinde tasarlanmalıdır.

22 AFETLERİN DEVASI HAZIR www.devapartisi.org

 90 ve 360 Günlük Eylem Planı
Sorumlu
Eylem İlgili Kurumlar İşlem Türü Gerekçe / Açıklama Süre
Bakanlık
Meslek odaları ve STK’lara karşı teknik
anlamdaki yeterlilik denetimleri dışındaki tüm
denetim, uygulama ve yaptırımların derhal
kaldırılması elzemdir. Bu kuruluşların destek
mekanizmaları ile güçlendirilmesi, ihtisas
alanlarıyla ilgili alınacak kararlara katkı
vermelerinin sağlanması çok yararlı olacaktır.

Afetin her aşaması için kişinin kendi yetkinlik

ve uzmanlık alanına göre, sivil toplum
Sivil toplumun örgütleri, yerel yönetimler ve İtfaiye teşkilatı
gelişmesi ve Hazine ve Maliye İdari ve Yasal üzerinden gönüllü olabileceği bir afet
gönüllü katılımları İçişleri Bakanlığı, Düzenleme, gönüllülük sistemi kurmak amaçlanmaktadır.
360 gün ve
arttırıcı yönde yasal Bakanlığı STK’lar, İş birliği ve Eşgüdüm,
devamlı
düzenleme yapacağız, (AFAD) Üniversiteler. Kapasite Geliştirme Gönüllü yapılanmaların ve katılımın hukukunu
teşvik ve destekler düzenleyecek ve bu katılımı teşvik edecek
uygulayacağız. gerekli yasal düzenlemeler yapılmalıdır. Afet
ve acil durum alanında sorumluluk üstlenen
STK sayısının ve kapasitesinin arttırılması için
eğitsel, mali ve teknik destekler oluşturmak
kritik önemdedir.

Ayrıca gönüllülerin koordinasyonu için

geliştirilecek teknolojileri teşvik etmek için
‘start-up’ destekleri açılması düşünülmelidir.

Millî Eğitim Afet yönetiminin bütün süreçlerine toplumun

Bakanlığı, tüm kesimlerinin katılımını sağlamak etkili
Belediyeler, afet yönetiminin olmazsa olmazıdır. Toplumun
Toplumun her
Valilikler, her kesiminde afet bilinci oluşturulmak
kesiminde afet İçişleri İş birliği ve Eşgüdüm,
Üniversiteler, zorundadır. Toplumun bütünleşik afet 360 gün ve
becerisi oluşturmak Bakanlığı Kapasite Geliştirme.
Medya yönetiminin her bir evresi için yeterli katkı devamlı
için seferberlik ilan (AFAD)
Kuruluşları, sunabilecek düzeyde bilgi ve beceri sahibi
edeceğiz.
STK’lar. olmaları behemehal sağlanmalı ve böylece
afet öncesi ve sonrasında çözümün bir parçası
olmaları mümkün hale getirilmelidir.

Afet ve Acil Durum Eğitim Merkezi yeniden

yapılandırılmalıdır. Bu merkez; afet farkındalık
ve afet alanında çalışan profesyonel eğitimleri
için usul, esas ve standartların belirlendiği,
Millî Eğitim
bu konularda sivil toplum kuruluşlarını
Bakanlığı,
organize eden, destek programları hazırlayan
Merkezi ve Bölgesel İçişleri Belediyeler, İş birliği ve Eşgüdüm,
ve eğiticilerin eğitimlerinin yapıldığı, ölçme 360 gün ve
Afet Eğitim Merkezleri Bakanlığı Valilikler, Kapasite Geliştirme.
değerlendirme esaslarının belirlendiği bir devamlı
kuracağız. (AFAD) STK’lar.
birim olmalıdır.

Bu merkezin belirlemiş olduğu standartlar

çerçevesinde çalışan ayrıca bölgesel eğitim
merkezleri kurulmalıdır.

Sivil toplum kuruluşlarının afet ve acil durum

Sivil toplum yönetimi ile ilgili hizmet standartlarının
kuruluşlarının STK’lar, İdari ve Yasal ve akreditasyon esaslarının belirlenmesi
afet ve acil durum Üniversiteler düzenleme, acilen yapılmalıdır. Akredite olan sivil
İçişleri 360 gün ve
yönetimine dair hizmet Hazine ve Maliye İş birliği ve Eşgüdüm, toplum kuruluşlarına arama kurtarma
Bakanlığı devamlı
standartlarını ve Bakanlığı. Kapasite Geliştirme. ve diğer alanlarda araç-gereç, malzeme,
akreditasyon esaslarını eğitim, kurumsal kapasite geliştirme gibi
yeniden belirleyeceğiz. başlıklarda mali ve teknik destek verebilecek
düzenlemeler bu belirlemeyi takip etmelidir.

23
90 ve 360 Günlük Eylem Planı Eylem
Sorumlu
Bakanlık
İlgili Kurumlar İşlem Türü Gerekçe / Açıklama Süre

KOBİ, tüm sanayi işletmeleri ve işyerlerinde

afet farkındalığı oluşturulması sağlanmalı,
iş yerlerinin afetler karşısında daha dirençli
olmasına yönelik önlemler alınması ciddiyetle
takip edilmelidir.

KOBİ’ler başta olmak

üzere tüm sanayi Çalışma ve İşyerlerinin afet ve acil durum planı
işletmelerinin ve Sosyal Güvenlik İdari ve Yasal hazırlamalarını ve belirli periyotlarda tatbikat
Sanayi ve
işyerlerinin başta Bakanlığı, düzenleme. düzenlemelerini, ulusal çapta düzenlenen 360 gün ve
Teknoloji
teknoloji kaynaklı İçişleri Bakanlığı. Kapasite Geliştirme tatbikatlara, sahip oldukları risk çerçevesinde devamlı
Bakanlığı.
olmak üzere afetlere belirlenen senaryolar dâhilinde iştirak
hazırlanmasını etmelerini sağlamak kaçınılmazdır.
sağlayacağız. İş yerlerinin olası bir afet sonucunda
faaliyetlerinin kesintiye uğramaması ve
hizmetlerinin devamlılığının sağlanması için
Afet ve Acil Durum Planlarında iş sürekliliğini
dikkate almış olmaları ciddiyetle ve ivedilikle
takip edilmelidir.

Hasar tespit çalışmalarının standart bir yöntem

CB Strateji Bütçe ile konunun uzmanı mühendisler tarafından
Başkanlığı. uygulanması garanti altına alınmalıdır. Hasar
Hazine ve Maliye tespit çalışmalarında ilgili meslek odalarının
Hasar tespit Yasal ve İdari
Bakanlığı (DASK), görev alması mutlaka sağlanmalıdır.
çalışmalarının Çevre ve Düzenleme, Kapasite
Tarım ve Orman 360 gün ve
standart bir yöntemle Şehircilik Geliştirme,
Bak (TARSİM), Hazırlanan hasar tespit raporlarına “şeffaflık” devamlı
uygulanmasını Bakanlığı. İş birliği ve Eşgüdüm
Türkiye Sigorta ilkesi gereği ilgilileri (Kamu, Üniversiteler,
sağlayacağız.
Birliği. Yerel Yönetimler, Meslek Odaları vs.) tarafından
erişim kolaylıklarının sağlanacağı gerekli tüm
düzenlemeler yapılmalıdır.

Yıkılan veya ağır hasar gören binalarla olan

mülkiyet ilişkilerini ve yeniden yapılacak
binalardan veya verilecek kredilerden
yararlanabilme durumlarını ifade eden ve
CB Strateji Bütçe ‘Genel Hayata Etkililik’ prensibine göre tanzim
Başkanlığı, Yasal ve İdari edilmiş hak sahipliği kavramı mevcut şekliyle
Afet sonrası
İçişleri Hazine ve Maliye Düzenleme, mağduriyetlere yol açmakta olup bu nedenle
hak sahipliği 360 gün ve
Bakanlığı Bakanlığı (DASK), Kapasite Geliştirme, yeniden düzenlenmelidir.
kavramını yeniden devamlı
(AFAD) Çevre ve Şehircilik
düzenleyeceğiz.
Bakanlığı. Mülkiyet hakkının bulunmadığı veya tüzel
kişiliğe sahip olduğu için hak sahibi kabul
edilmeyen afetzedeler için konut veya işyeri
edinebilmelerine yönelik alternatif çözümler
için gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.

Afet ve acil durumlar sonrası psikososyal

destek hizmetlerinin, ilk yardım dönemi
dışında travma sonrası stres bozuklukları dahil
Aile ve Sosyal
Yasal ve İdari iyileştirme ve geliştirme sürecinde de idame
Afet sonrası Hizmetler
İçişleri Düzenleme, ettirilmesi sağlanmalıdır.
Psikososyal Destek Bakanlığı, 360 gün ve
Bakanlığı Kapasite Geliştirme,
Çalışmalarını yeniden Sağlık Bakanlığı, devamlı
(AFAD) İş birliği ve Eşgüdüm Afet ve acil durumlar öncesinde psikolojik
düzenleyeceğiz. STK’lar.
destek mekanizmaları oluşturularak,
psikososyal destek personelinin niteliklerini
geliştirmeye yönelik tedbirleri almak bu
eylemin ön koşuludur.

24 AFETLERİN DEVASI HAZIR www.devapartisi.org

 90 ve 360 Günlük Eylem Planı
Sorumlu
Eylem İlgili Kurumlar İşlem Türü Gerekçe / Açıklama Süre
Bakanlık
Özel ihtiyaç ve özel ilgi gerektiren birey
gruplarına duyarlı bir afet yönetim anlayışı
kritik önemdedir.
Aile ve Sosyal
Özel ihtiyaç ve Yasal ve İdari Afet müdahale ve iyileştirme çalışmaları;
Hizmetler
özel ilgi gerektiren İçişleri Düzenleme, kadınlar, çocuklar, yaşlılar, engelliler,
Bakanlığı, 360 gün ve
birey grupları için Bakanlığı Kapasite Geliştirme, yabancılar gibi özel ihtiyaçlılar da dikkate
Sağlık Bakanlığı, devamlı
düzenlemeler (AFAD) İş birliği ve Eşgüdüm. alınarak yapılmak durundadır.
STK’lar.
yapacağız.
Afetler sonrası yapılan psikososyal destek
çalışmalarında kırılgan grup öncelikli ele
alınmalıdır.

Afet öncesi ve
sonrası kullanılabilir KOSGEB TÜBİTAK
Afetle ilgili teknoloji üretimini arttırmak
teknolojiler ve bu Üniversiteler, İdari Düzenleme,
İçişleri için yarışmalar düzenlenmeli, kuluçka ve
alanda faal Girişimcilik eko- Kapasite Geliştirme. 360 gün ve
Bakanlığı hızlandırıcı programlar açılmalı ve “Start-up”
“Start-up’lar” için sistemi. devamlı
(AFAD) destekleri ile inovasyonun önünün açılması
tematik destek
hedeflenmelidir.
sağlayacağız.

Eğitim sisteminin salgın sonrasında da her

Afet sonrasında Yasal ve idari türlü krize karşı dayanıklılığını güçlendirmesi
YÖK
eğitim sisteminin düzenleme, yönünde kısa, orta ve uzun vadeli planların
Millî Eğitim Üniversiteler 360 gün ve
aksamaması için Kapasite geliştirme, belirlenmesi için, süreçlerin çevik bir şekilde
Bakanlığı Okullar devamlı
AFET-EY yapılanmasını İş birliği ve Eşgüdüm. yönetilmesini üstlenmede bakanlık bünyesinde
kuracağız. Afet ve Acil Durumda Eğitim Yönetimi (AFET-EY)
Birimi kurulmalıdır.

Eylemleri itibarıyla kasıtlı olarak veya bilinçli

olsun olmasın taksirle doğal afete sebebiyet
verenler hakkında caydırıcı cezalar getirilmeli,
cezaların infazında herhangi bir indirim
uygulanmamalıdır.
Afetlere sebebiyet
TBMM,
veren suç tiplerinde Dikkatsizlik dahil afete neden olma potansiyeli
Adalet İçişleri Bakanlığı, 360 gün ve
caydırıcı ve etkin Yasal Düzenleme olan hal ve hareketler Kabahatler Kanunu
Bakanlığı Barolar devamlı
ceza ve infaz sistemi çerçevesinde ağır para cezaları ile tecziye
getireceğiz. edilmelidir.

Alan kazanmak amacıyla kontrollü çıkarılan

orman yangınlarının faillerini en ağır şekilde
cezalandıracak düzenlemeler yapılmalıdır.

25
90 ve 360 Günlük Eylem Planı Eylem
Sorumlu
Bakanlık
İlgili Kurumlar İşlem Türü Gerekçe / Açıklama Süre

Orman yangınlarının geçmiş yıllardaki coğrafi

dağılımı, seyri ve sıklığı veri alınarak gerekli
uçak tipi, kapasitesi ve sayısı ile helikopter
tipi, kapasitesi ve sayısı belirlenmeli. Ayrıca
afet sırasında insan tahliyesi için yeterli
sayıda Sivil, TSK, Polis vb. helikopter organize
edilmeli. Bu belirlemeye göre gereken baz
filoyu oluşturacak hava araçlarının Bakanlık
envanterine alınması, işletiminin TSK-HK,
THY, THK veya uygun bir işletmeci tarafından
yapılması sağlanmalıdır.

Tarım ve İç işleri Bakanlığı Orman yangınları ile mücadelede yangına

Orman yangınları ile
Orman (AFAD) neden olan her türlü moloz, çöp, atık vb.
mücadelede Havadan İdari Düzenleme,
Bakanlığı Altyapı ve maddelerden ormanların arındırılması 90 gün ve 360
Erken Müdahale ve Kapasite Geliştirme.
(Orman Genel Ulaştırma çalışmaları sürekli bir faaliyet olarak gün devamlı
Kurtarma Milli Filosu’nu
Müdürlüğü) Bakanlığı (SHGM) belirlenmeli, gerekli bütçe desteği
kuracağız.
ağlanmalı ve en uygun yerel yönetim
biriminin sorumluluğuna bırakılmalıdır.
Ayrıca, su kullanımının yanı sıra söndürme
çalışmalarında kimyasallardan ve teknolojinin
sunduğu diğer imkanlardan istifade yoluna
gidilmelidir.

Su kaynaklarının yetersiz olduğu riskli

bölgelerde orman yangınlarına erken
müdahale için, helikopterlerin ikmal
yapabileceği su göletlerinin sayısı arttırılmalı,
mevutların da kapasite büyütülmelidir.

Yanan orman alanlarının rehabilite edilerek

imara açılmasını yasaklayan mevcut yasal
düzenlemenin Cumhurbaşkanlığı Hükümet
Yanan orman alanlarını Sistemi marifetiyle etkisizleştirilmesini
rehabilite ederek imara ÇTarım TBMM, önleyecek bir anayasa hükmü gerekmektedir.
90 gün ve 360
açılmasını sağlama ve Orman Belediyeler. Yasal Düzenleme Bu meyanda, orman ve kıyı alanlarında
gün devamlı
maksatlı düzenlemeleri Bakanlığı imar planı yapma yetkisini Tarım ve Orman
iptal edeceğiz. Bakanlığı’ndan alıp Kültür ve Turizm
Bakanlığı’na veren, ÇED raporu şartını sübjektif
idari kararlara terk eden düzenlemenin iptal
edilmesi şarttır.

Biyolojik arıtma yapılmaksızın derin

Mavi Marmara Projesi deniz deşarjı ile verilen evsel ve sınai
ile Türkiye’nin göz Belediyeler, İdari Düzenleme, kanalizasyonun tehdidi altındaki Marmara
Çevre ve
bebeği Marmara Sanayi ve Kapasite Geliştirme, Denizi’nin müsilaj, Kanal İstanbul vb. insan 360 gün ve
Şehircilik
Denizini gelecek Teknoloji İş birliği ve Eşgüdüm. kaynaklı afet ve tehditlere karşı korunması devamlı
Bakanlığı.
kuşaklara temiz Bakanlığı. nesiller arası adalet gereği boynumuzun borcu
devredeceğiz. olmalıdır.

Muhtarların afet türüne bağlı olarak alabileceği

sorumlulukları ve rolleri belirlemek için
çalışmalar yapılmalıdır.
Muhtarların Afet
Yönetiminde Erken uyarı, erken müdahale ve erken insan
oynayacakları rolleri tahliyesinde, ihtiyaçların belirlenmesi ve
İçişleri Valilikler, İdari Düzenleme,
gerçekçi olarak yardımların dağıtımında hangi görevleri nasıl 90 gün ve 360
Bakanlığı Belediyeler. Kapasite Geliştirme.
yeniden belirleyecek üstlenebileceklerine dair tespitler ve görev gün devamlı
(AFAD)
ve köylerine ihtiyaca tanımları oluşturulmalı.
göre araç gereç tahsis
edeceğiz Traktör arkasına takılabilecek arozöz örneği
gibi afet türüne göre belirlenecek araç gereçler
afet öncesinde köylere dağıtılmalıdır.

26 AFETLERİN DEVASI HAZIR www.devapartisi.org

27
28 Tarım Eylem Planı www.devapartisi.org