Kernen

&
Deeltjes
K3.1 – Introduc/e
 Klassieke mechanica ↔ Moderne mechanica
Dit hoofdstuk: subatomair

kleinst kleiner klein groot groter grootst

𝑑𝒒2 𝛿ℋ
=
𝐹 =𝑚·𝑎 𝑣010 = 𝑣$ + 𝑣! 𝑑𝑡 𝛿𝒑2
𝑑 𝛿ℒ 𝛿ℒ
𝑚$𝑚! = 𝑑𝒑2 𝛿ℋ
𝐸 = $! · 𝑚 · 𝑣 ! 𝐹3 = 𝐺 𝑑𝑡 𝛿 𝑞̇ 2 𝛿𝑞2 =−
𝑟! 𝑑𝑡 𝛿𝒒2
Newton, Lagrange, Hamilton: Klassieke Mechanica

(Algemene) Relativiteitstheorie

Quantum mechanica

ℎ 𝑡" = 𝛾 · 𝑡 1
−ħ! 𝛿 !Ψ 𝛾=
· + 𝐸( · Ψ = 𝐸 · Ψ ∆𝑥 · ∆𝑝 ≥ 𝑣!
2𝑚 𝛿𝑥 ! 4𝜋 𝐿" = 𝛾 #$ · 𝐿 1− !
𝑐
* ! ℎ
𝐸) = +,-!·/
!
∆𝐸 · ∆𝑡 ≥ … 8𝜋𝐺
4𝜋 … 𝐸 = 𝑚 · 𝑐! 𝐺%& + Λ𝑔%& = ' 𝑇%&
𝑐
 Atoommodellen door de eeuwen heen

Democritus (460BC - 370BC)

Atomos = ondeelbaar
 Atoommodellen door de eeuwen heen

John Dalton (1766-1844)

Atomen zijn uniek bepalend voor de

(chemische) eigenschappen van de
elementen

Atomen kunnen ge(her)groepeerd

worden, zodat nieuwe stoffen
ontstaan
 Hoe groot is een atoom?

Een duik in het kleine onbekende

10 0 m

1m

1m
10 -1 m

0,1 m
0,1 m
10 -2 m

0,01 m
0,01 m
10 -3 m

0,001 m
0,001 m
10 -4 m

0,000 1 m
0,000 1 m
10 -5 m (cellen)

0,000 01 m
0,000 01 m
10 -6 m (Celkern)

0,000 001 m
0,000 001 m
10-7 m (DNA)

0,000 000 1 m
0,000 000 1 m
 10 -8 m

0,000 000 01 m
0,000 000 01 m
10 -9 m (moleculen)

0,000 000 001 m

0,000 000 001 m
10 -10 m (atoom)

0,000 000 000 1 m

0,000 000 000 1 m
 Atoommodellen door de eeuwen heen

Joseph John Thomson

(1856 - 1940)

Plumpudding model
 Atoommodellen door de eeuwen heen

Earnest Rutherford
(1871 - 1937)

Experiment van Rutherford:

goudfolie beschieten met alfa-
deeltjes
Atoommodel van Rutherford

‘Planetenstelsel’

u Kleine, massieve, positief geladen kern

u Elektronen draaien in banen rondom de
kern (“elektronenwolk”)
u Massa wordt bijna volledig bepaald door
de kern
 Hoe groot is een atoomkern?

Een nóg diepere duik in het kleine onbekende

 10 -10 m
(atoom ⟶ elektronenschil)

0,000 000 000 1 m

0,000 000 000 1 m
 10 -11 m

0,000 000 000 01 m

0,000 000 000 01 m
 10 -12 m

0,000 000 000 001 m

0,000 000 000 001 m
 10 -13 m

0,000 000 000 000 1 m

0,000 000 000 000 1 m
 10-14 m
(atoom ⟶ kern)

0,000 000 000 000 01 m

0,000 000 000 000 01 m
 Opdracht: Hoe leeg is een atoom?

De kern van een waterstofatoom heeG een straal van

ongeveer 10-15 m. Een elektron draait om de kern op een
afstand van 10-10 m.

De maan staat op een (gemiddelde) afstand van

385·106 m. Hoe groot zou de aarde moeten zijn
om dezelfde verhouding als bij een atoom te
krijgen?
Atoommodel van Rutherford

‘Planetenstelsel’

u Kleine, massieve, positief geladen kern

u Elektronen draaien in banen rondom de
kern (“elektronenwolk”)
u Massa wordt bijna volledig bepaald door
de kern

Bewegende ladingen zenden straling uit

Atoommodel van Rutherford

‘Planetenstelsel’

u Kleine, massieve, positief geladen kern

u Elektronen draaien in banen rondom de
kern (“elektronenwolk”)
u Massa wordt bijna volledig bepaald door
de kern

Instabiel !!
Atoommodellen door de eeuwen heen

Niels Bohr
(1871 - 1937)

Elektronen in energie-schillen
Atoommodel van Bohr

u Kleine, massieve kern

u Positive lading
u Protonen + Neutronen
u Elektronen bevinden zich in schillen
rondom de kern,
u Iedere schil heeft een ander
energieniveau
u Elke schil kan slechts een beperkt
aantal elektronen bevatten
u Elektronen van een stabiel atoom
zitten in schillen met een zo laag
mogelijke energie
 Atoommodel van Bohr

Bohr: Wanneer een elektron van een hogere baan naar een lagere
baan valt, wordt er een foton uitgezonden. Iedere baan moet dus
corresponderen met een bepaald energieniveau. Het verschil in
energie is de energie die een foton meekrijgt.
 Atoommodel van Schrödinger

De kans om een deeltje op een

bepaalde plek aan te treffen wordt
beschreven met golffunc<es:

−ħ" 𝛿 "Ψ
· " + 𝐸# · Ψ = 𝐸 · Ψ
2𝑚 𝛿𝑥

Energie is gekwantificeerd:
%!
𝐸$ = &'( ! ·*!
Atoommodellen door de eeuwen heen
Wisselwerkingsdeeltjes à de vier fundamentele natuurkrachten
Wisselwerking: vier fundamentele natuurkrachten
Standaard model

Fermionen Wisselwerkingsdeeltjes: Bosonen