KOAH

SENA YAREN 202181120

İREM NUR AKAY 2019681007
İÇERİK
• TANIM
• EPİDEMİYOLOJİ
• RİSK FAKTÖRLERİ
• PATOLOJİ
• PATOFİZYOLOJİ
• SEMPTOMLAR
• SİSTEMİK ETKİLENİM- EŞLİK EDEN HASTALIKLAR
• PROGNOZ
• KLİNİK SEYİR
• VAKA
• DEĞERLENDİRME
• TEDAVİ
• KAYNAKÇA
KOAH (KRONİK OBSTRÜKTİF
AKCİĞER HASTALIĞI)
• Zararlı gaz ve par+küllere karşı havayolları ve akciğerin
artmış kronik inflamatuar yanı: ile ilişkili ve genellikle
ilerleyici özellikte kalıcı hava akımı kısıtlanması ile
karakterize, yaygın, önlenebilir ve tedavi edilebilir bir
hastalık:r.

• Kronik bronşit ve amfizeme bağlı kronik, kısmen reversibl ve

progressif hava akımı kısıtlanmasıdır.

• Kısmen bronş hiperreak+vitesi ile birlikte bulunabilir.

• Kronik Bronşit: Başka bir hastalığa
bağlanamayan, birbirini izleyen en
az iki yıl boyunca her yıl en az üç
ay devam eden öksürük ve balgam
çıkarma durumu

• Amfizem: Terminal bronşiollerin

distalindeki hava yollarının
belirgin fibrozis olmaksızın, duvar
harabiye+ ile birlikte anormal
kalıcı genişlemesi
KOAH

• KOAH’ta kronik hava akımı obstrüksiyonunun nedeni; akciğerlerde gelişen inflamasyonun yol
aç:ğı parenkim harabiye+ ve/veya küçük hava yollarındaki daralma ve peribronşiyal
fibrozis+r.

• (Yani; Kronik bronşit ve amfizemli hastalarda kronik hava akımı obstrüksiyonu gelişmediği
sürece KOAH varlığından söz edilemez. )
EPİDEMİYOLOJİ

Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre (1998), tüm dünyada 600 milyon KOAH’lı hasta
bulunmaktadır ve her yıl KOAH nedeniyle 2.3 milyon kişi ölmektedir.

Günümüzde tüm dünyada 3. ölüm nedeni haline gelen KOAH, tüm ölümlerin de %5.5’inden
sorumludur.
TÜRKİYE’DE KOAH

• Sağlık Bakanlığınca 2000 yılında yapılan ve Türkiye’de ölüm nedenlerini tahmin etmeyi
hedefleyen Ulusal Hastalık Yükü Çalışmasında, KOAH’ın üçüncü ölüm nedeni olduğu
bildirilmiş+r.

• Türkiye’de; KOAH’ın neden olduğu hastalık yükü, hastalığın prevalans, insidans, mortalite ve
risk faktörleri ile ilgili ulusal düzeyde yeterli veriye hala sahip değiliz.
RİSK FAKTÖRLERİ
KİŞİSEL ÇEVRESEL
• Gene=k faktörler • Maruziyet
• Sigara kullanımı • Tütün dumanı
• Cinsiyet / Irk
• Organik ve inorganik mesleki toz ve kimyasallar
• Yaş
• Ev içi hava kirliliği (özellikle kapalı alanda
• Akciğerlerin büyüme ve gelişmesinde sorunlar
biyomas yakıtlarla ısınma ve yemek pişirme
• AsWm/bronşiyal hiperreak=vite Atopi ve nedeniyle)
Hava yolu aşırı duyarlılığı
• Düşük doğum ağırlığı • Dış ortam hava kirliliği
• Semptomlar • Akciğerlerin büyüme ve gelişmesinde sorunlar
• Toraks deformiteleri • Sosyoekonomik düzey
• Kronik bronşit • Mesleki faktörler
• Solunum yolu enfeksiyonları
RİSK FAKTÖRLERİ

• Gene+k: KOAH’a yol aç:ğı bilinen tek gene+k anormallik alfa-1 an+tripsin (AAT) eksikliğidir ve
hastaların %1-2’sinde görülür. AAT, proteoli+k enzimlerin majör inhibitörü olup, alt solunum
yollarında kuvvetli bir doku yıkıcı proteaz olan nötrofil elastazın akciğer dokusunda yaratacağı
yıkımı önler. Bu koruyucu mekanizma çalışmadığında, alveol duvarları hasarlanır ve amfizem
oluşur.
RİSK FAKTÖRLERİ
Akciğer gelişimini etkileyen faktörler

• Hamilelikte annenin sigara içmesi

• Düşük doğum ağırlığı

• Sık bakteriyel ve viral enfeksiyonlar

• Kötü beslenme

• Düşük sosyoekonomik durum

riski 12.5 kat arbrır.

PATOLOJİ
 FİZYOPATOLOJİ
1. AŞIRI MUKUS SEKRESYONU
• KOAH’ta mukus hipersekresyonunun nedeni, kronik hava yolu
iritasyonuna bağlı olarak goblet hücrelerinin sayısında arIş ve
submukozal bezlerin genişlemesidir.
2. HAVA AKIMININ KISITLANMASI (eforla daha da belirginleşen)
• KOAH’ın en belirgin fizyopatolojik bulgusu
• Periferik hava yolu obstrüksiyonu ekspirasyonda havayı giderek artan
oranlarda tutar ve bu durum hiperinflasyonla sonuçlanır.
Hiperinflasyon, özellikle egzersiz sırasında fonksiyonel rezidüel
kapasiteyi arIrarak, inspiratuar kapasiteyi azalIr.
3. GAZ DEĞİŞİMİ ANORMALLİKLERİ
• KOAH’ta hipoksemi gelişiminde en önemli mekanizma, V/Q
(venalasyon/perfüzyon oranı) dengesizliğidir. Alveoler
venalasyondaki anormallik ve pulmoner damar yatağının azalması
V/Q dengesizliğini daha da bozar.
 FİZYOPATOLOJİ
4. PULMONER HİPERTANSİYON
• Esas olarak küçük pulmoner arterlerin hipoksik vazokonstrüksiyonuna bağlıdır. Daha sonra bu durum in+mal
hiperplazi ve daha sonra düz kas hipertrofisi/hiperplazisini içeren yapısal değişiklikler ile sonuçlanır.
5. SİSTEMİK ÖZELLİKLER
• Sistemik inflamasyon iskelet kas atrofisi ve kaşeksi gelişimine katkıda bulunmakta, iskemik kalp hastalığı,
kalp yetmezliği, osteoporoz, anemi, diyabet, metabolik sendrom ve depresyon gibi komorbiditelerin
gelişimini başlatabilmekte veya şidde+ni ar:rabilmektedir.
6. ALEVLENMELER
• Alevlenme sırasında hiperinflasyonda ar:ş ve ekspiratuvar akımlarda azalma olur ve bu durum dispnede
ar:şa yol açar. Ven+lasyon/perfüzyon dengesindeki bozulma da hipoksemiye yol açar.
SEMPTOMLAR

1. Nefes Darlığı: Kronik ve ilerleyici nefes darlığı hastayı doktora başvurmaya yönlendiren en
önemli semptom
2. Öksürük: KOAH etyolojisinde yer alan zararlı gaz ve par+küllere havayollarının ilk cevabı.
Kronik öksürük sıklıkla prodük+lir.
3. Balgam Çıkarma: KOAH olgularında hava akım kısıtlaması ile birlikte balgam genelde
yapışkan, çıkar:lması zor, mukoid niteliktedir. Miktarı genellikle 10-50 ml aralığındadır.
4. Hışıl:lı solunum ve göğüste sıkın: hissi: Hışıl:lı solunum üst solunum yollarından
kaynaklanabilir. Göğüste sıkışma hissi genellikle efor sonrası ortaya çıkar.
5. Yorgunluk, halsizlik ve kilo kaybı
SİSTEMİK ETKİLENİM
EŞLİK EDEN HASTALIKLAR
PROGNOZ VE DOĞAL SEYİR

• KOAH morbidite ve mortalitesinin en önemli belirleyicisi FEV1’deki azalmadır. Bu nedenle

KOAH seyri, yıllık FEV1 azalması ile değerlendirilir.

• Ağır hava yolu obstrüksiyonu varsa ve hiperkapni ile birlikte ise, prognoz kötüdür. Prognoz,
özellikle FEV1 değeri beklenenin %50’si olan hastalarda kötüdür.

• FEV1 değeri 1 litrenin al:nda olanlarda solunumsal sakatlık gelişir ve oluşan ciddi dispne
nedeniyle günlük yaşam ak+viteleri sürdürülemez.
KOAH EKSASERBASYON (ATAK-ALEVLENME)
• Öksürük, wheezing, dispne, balgam miktarı ve pürülansı artar.
• Akut Atak Nedenleri:
ü Trekeabronşiol enfeksiyon
ü Hava Kirliliği
ü Pnömoni
ü Pulmoner Emboli
ü Pnömotoraks
ü Sağ ve/veya sol kalp yetmezliği/ aritmiler
ü Kosta kırıkları, göğüs travması
ü İlo açlar
EVRELEME
• GOLD Spriometri Sınıflaması
TANI

• KOAH tanısı için spirometri gereklidir ve doğru kullanılması önemlidir.

• KOAH düşünülen hastada bronkodilatatör sonrası FEV1/FVC <%70 ise hasta KOAH olarak
değerlendirilmelidir.

• Risk faktörleri ile karşılaşma öyküsü hastadan alınır.

• Hastanın semptomlarına bakılır.

VAKA
• 60 yaşında erkek hasta
• Fonksiyonel düşüş tanısıyla geliyor.
• Son yıllarda aynı sebepten birçok kez fizyoterapiste başvurmuş.
• İnhalerini daha sık kullanmaya başlamış.
• Ateş, göğüs ağrısı, periferik ödemi ve diğer semptomları inkar ediyor.
• Son 5 yılda hipertansiyon, periferik vasküler hastalığı ve pnömoniden dolayı 2 hastaneye ya:şı
var.
• 60-paket-yılı sigara öyküsü / günde 2 paket
• Yorgunluk ve nefes darlığı sebebiyle evde yürüme yeteneği bile azalmış.
• Tüm GYA’lerinde zorluk çekiyor.
• Yardımcı cihaz kullanımını ve oksijen desteğini reddediyor.
VAKA

• Ateş: 36.8 °C

• VKI: 19

• Kan basıncı: 152/95 mmHg (2. seviye hipertansiyon)

• Nabız: 98 a:m/dk (normali 72-75 a:m/dk)

• Solunum hızı: 24 soluk/dk (normali 12-20 soluk/dk)

• Oksijen saturasyonu (odada, is+rahave): %91

DEĞERLENDİRME

• İnspeksiyon :
1. Fıçı göğüs gözlenmiş+r.
Toraks ön/arka çap ½ olması
gerekirken 2/2’dir.
2. Hızlı ve yüzeyel solunum.
3. Yardımcı solunum kaslarını
kullanıyor. (Dispne)
4. Ekspiratuar fazı uzun sürüyor.
5. Siyanozu yok.
6. Hastanın gövdesi fleksiyondadır.
DEĞERLENDİRME

• Palpasyon:

1. Trekeal pozisyon: Trekeal tug

(cricoid kıkırdağın incisura jugularis’e çok
yaklaşması)

2. Torakal ekspansiyon: Asimetrik

DEĞERLENDİRME

• Oskültasyon:

• Wheezing / yaygın ekspiratuar

hırıl:sı var.
DEĞERLENDİRME

• Modifiye MRC Skalası

Hasta: 2

Skor ≥ 2 ise semptoma+k hasta

DEĞERLENDİRME

• CAT ANKETİ

Skor ≥10 ise semptoma+k hasta

Hasta puanı: 28
 DEĞERLENDİRME

• BİRLEŞİK DEĞERLENDİRMEYE
GÖRE KOAH EVRELEMESİ

• Hasta B grubu
 DEĞERLENDİRME
• Öksürük: Sık. Kronik ‘’sigara’’ öksürüğü var. Son 2
günde artmış.

• Balgam: Beyazdan yeşile dönmüş. (Pürülan)

• Göğüs Ağrısı: Göğsün ortasında sürekli yanıcı bir

ağrı, nefes alıp verme ile şiddetleniyor. – Trakeid +p
 DEĞERLENDİRME

• 2 Dakika Yürüme Tes+: Endurans

bozulmuştur. Normale dönebilmek için
5 dakika gerek+ren performanstan
sonra artmış taşikardi, taşipne ve
azalmış O2 saturasyonu ile 2 dakika
yürüme tes+nde azalma gösterilmiş+r.

• Mesafe: 120m

• Hız: 2 km/sa
DEĞERLENDİRME

• Radyolojik Görüntüleme:

Anterior grafi: Hiperinflasyon, kosta aralarında

genişleme ve diafragmalarda düzleşme.

Lateral grafi: Anteroposterior çapta ar:ş (}çı

göğüs) ve diafragmalarda düzleşme.
DEĞERLENDİRME
• Spirometri:
FEV1: Zorlu ekspiryum manevrasının 1.
saniyesinde akciğerlerden litre olarak
a:lan hava miktarı. -> %59
FVC: Tidal soluk hacminin sonunda
yapılacak maksimum inspirasyondan
sonra zorlu ekspiryum manevrası
sırasında akciğerlerden a:lan hava
miktarı. -> %72
FEV1/FVC: Hava yolu obstrüksiyonu
varlığının saptanmasında kilit rol oynar.
-> %82
GOLD’a göre Evre 2
DEĞERLENDİRME

• Kas Kuvve= Değerlendirme

• Quadriceps kas zayıflığı erken evre KOAH’ta bile
fiziksel inak=vite ile ilişkilidir. Quadriceps kas
kuvve= azalır ve orta dereceli hastalarda zayıflık
görülür. Kas zayıflığı kas grupları arasında benzer
değildir; üst ekstremite kas kuvve= alt ekstremite
kas kuvve=ne göre daha iyi korunur.
• Quadriceps: Bacak sarkıWlmış pozisyonda diz
tamamen kilitlenene kadar diz ekstansiyonu
yapılarak direnç uygulanır. -> 3
PROBLEM LİSTESİ
• Dispne

• Periferal ve solunum kas zayıflığı

• Göğüs ağrısı

• Balgam

• Öksürük

• Hipertansiyon

• Fonksiyonel yetersizlik

• Postür bozukluğu
TEDAVİ- HASTA
EĞİTİMİ
• Basit ve anlaşılır hasta ve ailesinin
eği+mi
• Son evre hastalık dönemine kadar.
• Kişiye hastalık durumu ve tedavisi
hakkında bilgi vermek bunların
yanında kişisel tedavisini
öğretmek.
• Egzersiz eği+mi.
• Dispne ile baş edebilme
yöntemleri.
TEDAVİ- DİSPNE

Solunum kontrolü

Öncelikle is+rahave, daha sonra ak+vite sırasında.

Nefes darlığını azaltmaya yardımcı, akciğer ven+lasyonunu arbrır.

Hastanın pozisyonlanması:

Ya:yorsa yüksek ya:ş ve yüksek yan ya:ş pozisyonu

Oturuyorsa kollukları olmayan yüksek arkalıklı bir sandalyede oturtulur.

 TEDAVİ- DİSPNE

Pursed Lip Solunumu

Hastadan burun yoluyla aldığı havayı

dudaklarını büzerek 4 ile 6 saniye içinde
ağız yolu ile vermesi istenir.

Büzük dudak solunumu sırasında

solunum siklusu boyunca:

• Solunum işi ve hızı azalır,

• Oksijen satürasyonu artar,

• Dispne algılaması azalır.

 TEDAVİ- DİSPNE
DiafragmaKk Solunum
• Hem ya:ş hem de oturuş pozisyonunda.
• Hasta ya:yorsa olabildiğince yüksek oturuşa ge+rilir ve
dizler hafifçe bükülür.
• Hasta sandalyede oturuyorsa sandalyenin arkalığı olmalı
ama kolları olmamalıdır.
• Günde 2-3 kez, en az 20 dakika
1. Fizyoterapis+n elleri anterior kostal kanaldadır.
2. Hasta yavaş yavaş nefes verir, omuz ve göğsü gevşerken
alt kostalar aşağı ve orta hava doğru alçalır.
3. Hasta yavaşça nefes alır ve hastaya bele gelen havayı
hissetmesi söylenir.
4. Ekspirasyon pasif. En az çaba ile sakin solunum.
 TEDAVİ- DİSPNE

• Torakal ekspansiyon egzersizleri:

1. Unilateral bazal ekspansiyon: Diyafragmanın

dış liflerinin kontraksiyonunu ar:rır.

2. Apikal bazal ekspansiyon: Akciğer dokusunun

ekspansiyonu tam olmadığı zaman kullanılır.
 TEDAVİ – DİSPNE/GÖĞÜS AĞRISI
• Dispne Pozisyonları

Hasta omuzların gevşek bırakıldığı pozisyonlarda durma

yönünde desteklenir. Bu pozisyonlarda kontrollü
diyafragma+k solunum yapması teşvik edilir.

-Yüksek yan ya:ş

- Sırtüstü yüksek ya:ş

- Kollar destekli sandalyede öne doğru oturma

- Masadan destek alarak öne doğru oturma

- Önden veya arkadan destek alarak ayakta durma.

TEDAVİ- BALGAM

• Postural drenaj

• Etkilenmiş akciğer segmentlerinin, yerçekiminin yardım edeceği pozisyonlara yerleş+rilerek,

sekresyonların mobilize edilmesi.

• Çıkar:lan sekresyon miktarında artma

• Koyu sekresyon a:lımında kolaylık(öncesinde su da içirilebilir.)

v Kontraendike:
• Solunum yolları direncinde azalma
Kontrol edilmemiş hipertansiyon
• Yemeklerden ve yatmadan en az 30 dakika önce uygulama

• Günde 2-3 /5-6 kez, her loba 3-15dk uygulama

• Postüral drenaj ve manuel teknikler için tedaviye öncelikle etkilenen bölgeden başlanır. Tüm akciğere
uygulama yapılacaksa öncelik sırası alt loblar, orta-lingular lob ve üst loblar sırasıyla yapılmalıdır.

• Uygulama sırasında diyafragma+k solunum egzersizi yap:rıyor ve öksürmeye teşvik ediyoruz.

 TEDAVİ - BALGAM

• Perküsyon: inspiryum ve ekspiryum boyunca

kubbe şeklindeki avuç içi ile göğüs duvarının ritmik
olarak uyarılması.

Her segmen=e 30-60 sn / günde 4 kez

• Vibrasyon: Derin inspirasyondan sonra

ekspirasyon boyunca 5-7 kez.

• Shaking: Vibrasyonun daha kaba hali. Derin

inspirasyondan sonra ekspirasyon boyunca 5-7 kez.

• ÜST LOB APİKAL SEGMENT

• ÜST LOB POSTERİOR SEGMENT

TEDAVİ- ÖKSÜRÜK

• Öksürme tekniği uygulanır.

• Huffing uygulanır. (Glo€s açıkken uygulanan zorlu ekspirasyon)

• Zorlu ekspirasyon tekniği (1-2 huffing + solunum kontrolü)

• Ak+f solunum teknikleri döngüsü (Solunum kontrolü + TEE+ solunum kontrolü+ huffing)
 TEDAVİ- FONKSİYONEL YETERSİZLİK + HİPERTANSİYON

• Egzersizin Tipi; büyük kas gruplarını içeren, süreklilik sağlanabilen ve ritmik olan aerobik
egzersizler. (yürüyüş)

• Egzersizin Frekansı; tercihen halanın tüm günlerinde (en az 3 ve 5 gün arasında).

• Egzersizin Şidde+; orta şiddetli egzersiz (40-<60% VO2maks ).

• Egzersizin Süresi: 30–60 dakikalık sürekli veya aralıklı egzersizler.

TEDAVİ

• Postür egzersizleri: Genelde KOAH hastalarında skolyoz gelişme riski olduğundan koruyucu olarak ve
hastamızda kifo=k duruş gözlemlediğimiz için, postür egzersizleri verdik.
Ø Kedi deve egzersizleri
Ø Duvarda dik duruş egzersizi
TEDAVİ- FONKSİYONEL YETERSİZLİK

Alt ekstremite Üst ekstremite

• Bisiklet ergometresi ve yürüyüş egzersizleri • Kol ergometresi

• Ağırlık ile dirençli egzersizleri • Elas+k bantlarla dirençli egzersizler

 KAYNAKÇA
• Akciğer Hastalıklarında Temel Radyolojik Paternler ,Klinik Tıp Aile Hekimliği Dergisi Cilt: 8 Sayı: 5 Eylül -
Ekim 2016.
• KOAH Tanılı Yaşlı Hastalarda Pulmoner Rehabilitasyon, SBÜ Ankara Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs
Cerrahisi EğiGm ve AraşHrma Hastanesi, Ankara.
• Türk Toraks Derneği KOAH Çalışma Grubu, KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALIĞI (KOAH) KORUMA,
TANI ve TEDAVİ RAPORU, 2014.
• KOAH’ta Göğüs Fizyoterapisi, Semiramis Özyılmaz, H. Nilgün Gürses.
• Pulmoner Rehabilitasyonda Dispne Algısının Değerlendirmesi, SBÜ Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs
Cerrahisi Eği=m ve AraşWrma Hastanesi, Ankara, Dr. Çiğdem BİBER .
• Hipertansiyon ve Egzersiz, Gürhan KAYIHAN, Gülfem ERSÖZ. SPORMETRE Beden Eği=mi ve Spor Bilimleri
Dergisi, 2009, VII (3) 93-101.