4;0M5;F;G8H8GEC?

I@CFL;0G
>5L0?0;C - 3?OGG0F;

B.1
EvrrCvs{wwryr{
B.1.1.2
EFCGMC?;>85;4;>8
5rW
@0>F848@8HF0
4;5I:IAHF;04X4X5X30:8A0GU
5E;GH8@CA;>CGGIA5F30H8G0GE0;H5

5|rW
E0AH07820G;?;>8
4;5I:IAHF;0CI3X5X?X>0?0@0H0GU
GX5XEXGHC5??8A;>C0AC;>HCE0A5E;GH8@;C
1.3&3/:)!3&15
,0&!2"
! 1010"2"
#: !3."2"
2"

'ˇ.¤.1¨˚¨
“ :˛2ˇ¨. 2021-2022
·.2.¯
 .#2)22.
2.#2)252. 2& .!+& =!00
: . =!1200 &" 5 .#2= -0). 2=#", 5 .2095%5 =# .$=# 3. 2= 0.#2) 2=#" . 00.
!!52. 1#/0/0:5. 0: 2" =&." /#:0" . /=:." . .0 .)9#2. 1#/0/0:5. 0: 25 =.. 25" =:/." . 25
#.3&3/ 2=# .2):=# 10 0.: / 0!11)20!0" =:/0" .

.& 2=:. )2. .2.10#4=# 00!3 2" 2.#2)252." 2=#", .29=* .) .: 10! ...!.1210& . = 2!)=" 0: 2=
==0= 1#/#4=# .#2." 2" ...!.1210" 00. /.3=!02)" 10 /.3=!02 1#3000.
: . 10 /.3=!02." 123".: .

 .0 0#:0229525 . 1#0$+" 02.2

: .9):9 05 .
 .0 !0#12/, 1#3#!./, =9#1$//" . #2!// .
 5!0402. .) 2" =9.99 ." 3&." =# .=*3=2. 10 .: =&==921:/ =)252. . 12= !.1:
. . 2=#
$!)=# .
 .0 0#.925 . ...2.10#402. .
 $0 .: 12=!0. .99 . .. =.9: . &" 12=!) )!3&:
: . #=2902. 10 02.1$5
: .21:
: =*" . ..0&!/10" .

(Gewirtz, S. & Cribb, A., 2010)

 ø2 2.#2)22.
:
#3!=2002. 10 1#/0" .2=5" 1#9=39 /" /!15"/00/!.15" .
1#9=39 /" /0=9=3/" 3)!215" =9.99 =* 2*=# =9( 2/,
3#902/, !510#2/, 0/) .

=.. 25" «2.#2)252."» .20 2. )!. 25" «/.3=!02)252."» .

!=1/=!040 2. 1*=!. (.:01. 12= «:.1.» . 12= «.&») . 2"
1$.10" .=209+2." 0=:.&" =:)2 15:00= 3. 25 .2.)515 25"
«=&/" /.1*/015"» .

(&12.2==*9=# , .( , .!2=# -ø9!25 , . , +0!:.)" , ß. & =):=# , ,.91, )

 ;&;.#2)22.1

« .2.10#/ 25" =&/" 2.#2)252." !.3:.2==002. #!0&" :.1.

.) 25 =&/ .90095 /!.15 . 25 /#.:/ =# 0#!$0 12=
0!2=9 25" =&/" /!15" 2& .2):&» .

(Goffman, 1959 )&"..3.!02.12= #!0/5" ø/!.

& =#,205 )
 ;&;.#2)22.2

1.!+02. .1.
: .) 3 12/. :

1 &;
; .2 ! 1 : 2= 2=:= .2.=00 25 =&0. . =!3.+0 2" .29/%0" 2=# .1.
: .) 2= .09 1= =#
/5=#!3
: =* = /3=!0" .253=!00" 25" .50!/
: " &/
4 " . .253=!00" .#2." /0 00. .#)!:520" .2.10#." .99
.2.10#4=2. =& .

2 &;
; 2.*21 : 2= 2=:= ..3&!040 2= 0.#2) 2=# . ..3&!0402. &" ="
.9: ."
: =:/." . =& ./0 10 .:
=:/. 05!04=# 25 .#2=.=9)3155 . 25 .#2=020515: , 25 0). 3. 2= 0.#2) .

3 &;
; 1*!1 : = /=:./)" .2.3&1:)" 02902. &" .1=
: .#2=0202.0&15" 25" .0." ."
: =:/." .
001$#15" 25" 02/" 25" 2.#2)252." .1.
: .) 25 03: 12==0515 25" /.3=!" 0: 2" 90" =:/0" .

(Tajfel, . & Turner, J.C., 1979)

 20!)22.

ø3=! 25 «0/, 0=2/ , !510#2/ . &11/

39 /.3=!==0515
2& :09+ :." =&0." . = 1#30!:.. 2=# #1:
95 =* =# 04
. /!.125!==002. 125 0!20. 0)" 0=* !2=#"»
(+)2=2=" , 2002: 11)

020!)252.!=(=.201*3!15!="2,0020.#2/00.1#0/52/
0020.1#00/525,.3=*.):)="2=#=="/0=!00
: .00.
/.3=!02)".92.
9 101$.15:0===.9
(+)2=2=" 2002: 16)
 !3"020!)22."
/
=2/
=&/
,!510#2/
+9&11/
=921:/
 .211:)"
ß./.10. 0!&!==0515", .=901:=* . /!15" )9& )1=
00. /.3=!02=0 .) 0:" :0 215 2= $!+:. 2=#" / 25 0=2/
2=#" 2.#2)252. . 21 /.25!002. 2= 3.):0= 25" 15" .2.=:/"
25" 0=#10." .:01. 12" /.3=!02." =:/0" .
.2.2515 25" 1)252." 2& 0#.!+ . 2& .!+&
/.&:2& 2& 0==921: /.3=!02+ .2):& .

«9..3: .29/%0&, 1210&, 1#:0!3=!+ .// 01:=025&

:.
:.2!&, =# 0..340 =!1:.=#" .!+=#" 10 #=209/
/.20&15, .#2) 3.20 ./=# 10 :. /.!2/ .253=!0. .!+&»
(&1.9=" , +. 2011)
 .2112)") "

/5+02.
9 10 6 000/. :
1. 12= (=:=02 00:0. -/=52." !0")
2. 12= ( 1$=9 03$0!0/. - ø . .)
3. 12= (0125:=/ =)252. – /.==*:0=)
4. 12= ( 0!)1&= =92+ =::2&)
5. 125 ()
6. 12= .5( :0!)252.)
 .2112)001)/

.0 2= 0!12.2) =# 12=$0*0 125 0!&!==0515, 2= .=901:)

/ 2" /.!010" 10 2!=" .2):& . =:/& .2):&, 0.20." 25"
/.3=!02)252" 2=#" .

ß0/=:=#
. )2 2= !.2112) 0!12.2) .$0 &" .3025!0. .. /.020!=
$.!.25!12) 2=# .2):=# =# 12=$==002. , 2= ==0= 00. .
$.!.25!12) ."
: 0#!*20!5" ==30.",
. =)252." / =:/.", .$0 &"
1#.0. . 05!040 . . .90!3
9 00 0!2=9 0$!)252." !=" )9.
2. !)1&. =# =!4: =2. 2. /.0 $.!.25!12 .
(0:*9." ..:& $./2015)9,
 +"0/+;02.;.!.2112)001)/ ;
02/ / 5: 902/ .,20 3!.2/, 1&:.2/ / 5902!=/ .02 :
ø./=2. / .1200.
=!=’/0. / 0!3:.2. 3. 1&:.2/ 0:315, 2!)= 2#10.2=",
: 2!)= =:."
90 …
(!/15 #=2:2/5 " +11."
39
!=12295 1$)9., 15:50 !=3=!", 10&
/ …
+!32, 19)3. …
(0:*9." &..:$./9,2015)

Εσείς γνωρίζετε άλλους τρόπους εκδήλωσης ρατσιστικών επεισοδίων

 20!0)2#
20!0)2#= : :02.9)9 .9=* 2= ==0= $!51:==002. 3. . 2#+=2.
0.09..5: 12= $.!20 .=:=)2#. 1*:=92 . $.!.2/!& .

Lippmann (1922) /.001250 25 9.5 «120!0)2#=» .) 2= $+!= 25"

2#=3!.30." . 25 01/3.30 12" =&." 012/:0" . .2 2= Lippmann,
2. 120!0)2#. .212=$=*1. 10 12.0!.", .=:=)2#0" «0)0" 12=
:#.9) 2& .!+&» .

(!#1=$)=#,.,205)
 20!0)2#.
+&12." ...!.1210" =# .3=!=* :. =&/ =:/. . 2. :.95 25" . 0. =&."
.2.10#." . $=# 1#:2=9/, =92/, 1#.15:.2/ . /0=9=3/ /12.15 .

ø29=* 25 :=!3/ . 2= 0!0$):0) 2=#" .) 2= =&) .09 1= 2= ==0= ."

: 0!290 .99 .$=#
. !040" 10 12=!." 0)0" .

+. 25 =&/ %#$=9=30. 2. 120!0)2#. 00. ..1:

9 0",. .0.!00", #0!2=9." 3&12."
.)%0" 3. .: =&/ =:/. . /53=* 10 300*10" . /5:=#!3=* 25 02*&15 )2 )9. 2. :.95
:." .253=!0." :=!4=2. 2. /.
0 $.!.25!12 25" =:/.", .$=2." &" 1#.0. 25" .+90. 25"
.2=:)252." .

Tα στερεότυπα
δημιουργούν
προσδοκίες
για
τοποια
είναι
η αναμενόμενη
συμπεριφορά
του
άλλου,
οδηγώντας
στο
φαινόμενο
που «
ονομάζεται ».

.& 120!0)2#. 00. 2)1= .20. )1= . .=2.901:. 25" !=.295%5" .

 ! .2.%0"
)!="!=.295%5#=/5+0
9 2530)20!512152=#.2):=#/25"=:/."
...20)"1#30!:=#,
. .2):=#,=:/."/25".

!=.29%5
5 00. !=2952)" :5$.1:)" .

!=.2.9%0"
/ 00..!52.#=2:52120!0)2#.

!=.2.9%0"
/ !02 1=2.2&.)1#0/52),3&12).903$=
&.120!0)2#. 00.!=’).1#00/52&/0!3.1+.

20!0)2#==5.0)152=#æ9=# 9
!=.295%5=51215...212=æ9=9
 /! .2.%0&;

• -#902." :.215:21:)" -!.211:)"

• ,!510#2." :1$02.":0!510#2."/.0"//)3:.2..
.!.10"
• ." :1$02." :0255/
• &.." :«.&20!)252.»25"#!0.!$5"25"
 ß.!10"

• æ15 1#:0!3=! ...2 10 2=:. / =:/0" 0: !2/!=

25 .253=!0. 125 ==0. ./=# .
• .& 120!0)2#. . = !=.2.9/%0" =!=*
: . =/53/1=#
10 /.!010" .
• /.!010" .2.12.=#9 25 =&/ . ===:/
52)252. . =/53=* 2. 2=:. 10 10" 0./0#2."
. 0.3309:.2." /./!=:." .
• =92." 02/" /!15" (0.13915 1&
0 0#.!+,
303*!&15 .1=2/2&, /.$00!15 =9#:=!30." … )
* /.!10&;

"!="
2=3*9=
2=!/10#:.
25=&/.15
25===:.212.15
/
250/!=.90#15
25..5!0.
25590.
2=10=#.9)!=1..2=91:)
 0!.:.:02" *0"

.& ./ /0 .$=# .) :). 2=#" !.2112) !=1..2=91:) . =&

0!2=9 2=#" :..00 . .!.25!=* 2" /.3=!." . . .2/!=*
.9=3. 12= $!+:. 2=# /.!:.2=", 25 0)252., 2. .:. . 2"
.!./)10" =# .$=# 1$.15 0: 25 !5100. …

Παρακολουθήστε
το
βίντεο
που
ακολουθεί
και
στη
συνέχεια
σχολιάστε
τις
αντιδράσει
και
τα
λόγια
των .
παιδιών
https://www.videoman.gr/117123
 21:)"
• *125:. .+ =# !=1/=!0=# 4 :. =&0. . .2 25 .2 9 2=#
.=. ..3.!02. 12= 1*=9= 2& 12=$00& =# $!0402. =
!&=" 3. . !=1.!:=1200 12= 3#1) . =&) 2=#
0!2=9 . . .==/10 2" 3#1." . 0#:.2." 2=#
.30" .
• 2!)=" &/
4 " :." =&/" =:/." .
• =& 1*=9= 2& #9+ . 5: #9+ )%0& 25" =:.//" &/
4 " .
0!11)20!= =&=0 012/:=0" /0=# .:3.15 12" #90",
1#:2=9." . /0=!.2." )%0" 2=# =921:=*
• =921:=0 00. /#.:=0, 1*02= . :02.2.9):9 0= .
(Banks, 2004)
 .! 21:)" -! 21:)"
• .! 21:)" : = 0)" / =)" =921:)" 2=# 0=* !2=#" / 25"
=&0." .

• ! 21:)" : :!)20!= =921:=0 .) 2=#" ==0=#" .=209002. =

:.!==921:)" .

0 0) !2=" . $0 /0+/5, 1*:2=9. . .00" =# 2. 1#::0!0=2.

4 )9=
= :!==921:=0 . /3=!0" :!==921:." =:/0" :.1. 10 .. .="
=!00
: . :02.2=#,
24 . 0!:50*=#, . 0..0!:50*=# , . /.$=2.
. . 2+=# .#2 2. 0 /0+/5 . .00" 0: /.3=!02) 2!)=

(Banks, 2004:100)
 21:)" #:0;1:)"

• ø=20900 15:.2) =::2 25" /#2/" 39=1=3/" 1.%5" (Marx, Weber, Piaget, Chomsky) 1*:3&.

:0 25 ==0., 125 /!0. 25" 12=!0.", . #!0 #.!2.15 2& /.020!& =921:+ . 2&

=921:+ /.3=!+ 125 215 2=# ==#:01:=* =# .=2#+02. 12. = 12=$00. 2&

=921:+ .

• 2= .09 1= 25" «1#2515" 2& =921:+» 2. :.95 2& /.3=!02+ 0=2+ =:/& $=#
. 25

/#.2)252. !=1.315" 2& ==#:0+, =+ =921:+ 12=$00& . +. . 020#$00 .#2)" =

12)$=" 00. ..3.0. 5 :02.!!*:15 2=# 0./0#2=* 1#12/:.2=" .

(+)2.!5" , 2004:81)
 21:)"1$021:)"

• .1. .) 25 ..3+!15 . .=/=$/ 2& 0!=!1:+ . 2& /#.2=2/2& 2=# =921:=*

:.", =!=*:
: 0 . .2.=/1=#:0 2" /.20!)2520" 2=# =#
9 =921:=* . .
0=&/1=#:0 .

• *:3&. 0: 2= Levi-Strauss, 5 .=/=$/ 25" 1=2:."

0 2& =921:+ /0 1=/#.:00 0:
.!.02515 .) 25 !2/ 2& =921:+, .99 15.0: 0 ./05 2& 02+ . .!52+
90#!+ 2& *10&
9 =# !=200=#, /59 . ./05 2& /#.2=2/2& . 0!=!1:+ 2=#" .

(3tr{ , 2004:90-91)
 «./.&2 #! 1+ #»2 # Dickopp
• 0 .#2) 2= 00/=" 25" ./.3&3"/ 02!) !)9= /./!.:.2040 5 .2=:/ .)252. / 5"
.20%5
95 " . )$ 5 =921:/ !=.90#15 .

• =& «=)» )9& 2& =921:+ .302. 12= «.!&1:)» )&" .#2)" 03!402. 12.
,5 / 25 !5100. . 25 +11.
39 .

• «æ9="»
9 ..3&!002.
4 &" !)1&= )2. 020#$00 5 «.090#.!&15» .) 2= /.020!=
=921:) . 5 ..3+!15 25" 1)252." 2& .2):& 10 )9=#" 2=#" 2=:00" 25"
.5:0!)252." .

(+)2.!5" , 2004:87)
 21:)"

!)02. 3. 2" .9.39 ." =# #3012.2. = =921:." =:/0" )39 &

25" 1#0$=*" 0.3/" 2=#" 125 /!0. : ." $!=/" 0!)/=# . 0. 2=
1*=9= 2& 3#1+ . %#$=9=3+ .9.39 + =# !=*2=# .)
25 !=10. !=1.!:=3/" 5 ==0. ..2002. +120 . =!. : 10
==" . 902=#!3/10 10 .. .=*!= . /.3=!02) =921:)
.09 1= .

(Liu, S., Volcic, Z. & Gallois, C., 2018)

 ;2. 21: *

2"0;1&:2&1" : ø)/=1502/".0."2)1=12=95!==:))1=.12==.
=921:).
2".3 : &1": ø)/=15.!52/".0."12=.9)=921:).02/".0."
12==..
2"0!&! 1": ø)/=15.!52/".0.".12=#"/*==921:=*".
2 #/.$&!1: *: ø)/=1502/".0."12=.9)=921:)..!52/".0."
12==..

(Liu, S., Volcic, Z. & Gallois, C., 2018)

 20! 0;0"20":2+;.; 22&;
( ixed Ability Classes)
!)02. 3. 20" 0: :.52." 0: /.3=!02." 3&12.", 1#.15:.2.",
9 02=#!3 ." . =921:." .)2520" . /0)2520", 5 902=#!30. 2&
==0& 125!0402. 10 0:09+/0" /5:=!.2." .!$." (102.1:)" . .=/=$/
25" /.3=!02)252." . 25" =9=:=!30." … ).
2)$= .$=# . 303#!+1=# 2= ‘$1:.’ :02.* 2& /.3=!02+ :.52+
0+ .2=# #%5=*"
9 12)$=#" 3. )9=#" 2=#" :.52." .0.!.2&", +120 &"
0/=9 =9020" . 1#:02.
: $=# 1)2:. 10 )9=#" 2=#" 2=:00" 25" =&0." .

(=*95",2013: -37)
 Exx|rrsxr|
0xvxr vr r}{ x sw .
5vsxr { {{ r}{ yr r { r r{xwsx r {
| s{ .
0xvr yxx { hrx{x{ {xri .
5xr {r -xr r { rx}{{ r}{U xr rrr{r vr { v{{ r
s v r{r .
>rrr xxr r rr|x .
C r}{y x { v xxw r {| xw{ r xv| r vr
r}{y x r{ v xxw r r{| xw{ .

:˛ˇ0`20 . /¨.ˇ`020 ˚˚. :˚0˛02¸.2. ;

010`—
“`.¨ /.2 ˛¨ 1˜0ˇ¨¸¿0— 2˝0¨— . ¿˛ .¨ ¸0¨˛02¸.2. ;
 œ2 !.3".;.3 !"

Banks, J. (2004). Eισαγωγή . ..4/15"

στην πολυπολιτισμική .
εκπαίδευση
+)2.!5" ,(.204) ø2!.)".
.
Εισαγωγή στη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση
+)2=2=" ø., (20). .02.0$:=. διαπολιτισμικής παιδαγωγικ
Εκπαίδευση και Ετερότητα. Ζητήματα
.02.0$:=. κοινωνιολογική θεώρηση
Gewirtz, S. & Cribb, A. (2010). Κατανοώντας την εκπαίδευση. Μια
#!0/5" ø., ø/!.
& =#, ø..)502( Gutenberg.
Όψεις της ετερότητας.
&12.2==*9=#, (., .!2=# -ø9!25 ., +0!:.)",ß. & =):=#, ,. (1999). «εμείς» και οι «άλλοι», αναφορά
και τα σύμβολα. .
ø!2
.( .025,
Liu, S., Volcic, Z. & Gallois, C. (2018). Εισαγωγή στη διαπολιτισμική επικοινωνία. Παγκόσμιοι
: .). Gutenberg.
..:$./9, .& 0:*9." ,.(2015)+/."#:0!3=!".22=#.211:=*./53)"ß.$00!15"..2.3!.3/"
.2112+0!12.2+ http://docplayer.gr/48454318-Kodikas-symperiforas-kata-toy-ratsismoy.html
=*9",5 .13)(20 . ø:0øαναπηρία
Εκπαίδευση και
Tajfel, H., & Turner, J. (2001). An integrative theory of intergroup conflict. In M. A. Hogg & D. Abrams (Eds.), Intergroup relations:
Essential readings (pp. 94–109). Psychology Press.
&1.9=" , +. (2011). Οδηγός . 002!=
αντιρατσιστικής
εκπαίδευσης .
(!#1=$)=#, . (2005). Πολυπολιτισμική. Οι
πραγματικότητα
κοινωνιοψυχολογικοί
προσδιορισμοί
της
πολιτισμικής .
πραγματικότητας
95 +!:.2.
: .