ULAT-PAPEL SA FIL167

CSSH-ABFIL
BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

Republic of the Philippines

Fatima, General Santos City
KOLEHIYO NG AGHAM PANLIPUNAN AT HUMANIDADES
DEPARTAMENTO NG FILIPINO
Unang Semestre - Akademikong Taon 2022-2023
MGA PANGALAN
IKATLONG PANGKAT
Federica L. Ellaga
Gadelyn Mamelic
Via C. Talutawan
Al-hadsmil Jainal

PAKSA VARYASYON AT VARAYTI NG WIKA

NI ROSARIO I. ALONZO:
Teoryang Akomodasyon at Language Code

 Mailahad ang Varyasyon at Varayti ng Wika mula sa

MGA LAYUNIN
pag-aaral ni Rosario Alonzo.
 Maiugnay ang Teoryang Akomodasyon at Language
code sa pag-aaral.
 Nagagamit ang kaalamang ito mula sa pangkatang
gawain.

Sino Siya bago Ako?

PANIMULANG GAWAIN 1. Magkakaroon ng isang representante ang bawat pangkat. Ang
(Pagganyak)
bawat puntos na makukuha ng kanilang representante ay agad na
mapupunta sa kanilang grupo.
2. Hulaan ang mga salita base sa titik bago ang mga naibigay na
letra upang mabuo ang mga tamang salita na mayroong
kaugnayan sa nilalaman ng paksa.
Halimbawa:
XJLB
Sagot: W I K A
1. WBSZBTZPO 5. MBOHVBHF DPEF
Sagot: VARYASYON Sagot: LANGUAGE CODE
2. WBSBZUJ 6. UFPSZB
 ULAT-PAPEL SA FIL167
CSSH-ABFIL
BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

Sagot: VARAYTI Sagot: TEORYA

3. SPTBSJP J. BMPOAP 7.DPOWFSHFOU
Sagot: ROSARIO I. ALONZO Sagot: CONVERGENT
4. BLPNPEBTZPO 8.EJWFSHFOU
Sagot: AKOMODASYON Sagot:DIVERGENT

PAGLALAHAD Varyasyon at Varayti ng Wika ni Rosario I. Alonzo

NG PAKSA
Ang bawat wika ay may sariling henyo o likas na kakayahan – may
kapasidad itong bumuo ng mga salita, kakaibang mga padron, paraan
ng mga pagsasama ng mga grupo ng salita para makabuo ng
pangungusap at sariling pananda ng diskurso.
Bago talakayin ang mga varayti ng wika at mga pag-aaral dito,
mahalagang mapag-iba ang wika at dayalekto. Dalawa ang ginagamit
ng pag-iiba sa wika at diyalekto. Ang una ay batay sa laki, i.s., ang
wika ay mas malaki kaysa diyalekto. Ang varayti na tinatawag na wika
ay mas maraming aytem kaysa sa diyalekto. Kaya't ang Filipino ay
isang wika na bumubuo sa lahat ng diyalekto nito tulad ng Filipino sa
metro Manila. Filipino sa metro Bagui, Filipino sa metro Cebu. Ang
ikalawang pag-iiba ng wika at diyalekto ay batay sa prestihiyo — ang
wikang Ingles halimbawa na ginagamit sa pormal na pagsulat ay
standard na Ingles samantalang diyalekto lamang ang iyong hindi
nagagamit na ngayon. Bagama't sa pananaw ng mga lingguwistik ay
walang wikang mataas o mababa. Ang varayti ng wika ay isang maliit
na grupo ng pormal o makabuluhang katangian na nauugnay sa
partikular na uri ng katangiang sosyo-sitwasyonal. Hinati ni Catford
ang varayti ng wika sa dalawang malalaking uri. Una ang humigit-
kumulang ay permanente para sa mga tagapagsalita/tagabasa
(performer) at ikalawa, ang humugit-kumulang ay pansamantala dahil
nababago kung may pagbabago sa sitwasyon ng pahayag.
Ang mga varayting permanente ay binubuo ng idyolek at
diyalekto. Idyolek ang varayti ng wikang kaugnay sa personal na
kakayahan ng tagapagsalita; ang varayti ng wikang ginagamit ng
 ULAT-PAPEL SA FIL167
CSSH-ABFIL
BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

partikular na indibidwal. Ang mga tanda ng idyolek ay maaaring

idiyosinkratikong katangian na istatistikal tulad ng tendensyang
gumagamit ng partikular na bokabularyo nang napakadalas. Ayon kay
Catford, permanente na humigit kumulang ang idyolek ng isang taong
may sapat na gulang.
Dayalekto naman yaong varayting batay sa lugar, panahon at
katayuan sa buhay. Kaya't may tinatawag na diyalektong heograpiko,
diyalektong temporal at diyalektong sosyal. Ito ang varayti ng wika na
nakikita sa pormal o substantibong katangian kaugnay ng
pinanggalingan ng tagapagsalita o grupo ng tagapagsalita sa isa sa
tatlong dimension: espasyo, panahon at katayuang sosyal.
Ang pansamantalang varayti ng wika ay kaugnay sa kagyat na
sitwasyon ng pahayag. Nabibilang dito ang registar, mode at estilo.
Ang register ay varayting kaugnay ng higit na malawak sa
panlipunang papel na ginagampanan ng tagapagsalita sa oras ng
pagpapahayag. Halimbawa, may tinatawag na siyentipikong register,
relihiyosong register, o panserbisyong publikong register. Ang
varayting kaugnay sa bilang at katangian ng address at ng relasyon
ng performer sa kanila ay nasa ilalim ng estilo. Ang estilo ay maaaring
pormal kolokyal at intimeyt. Ikatlo ang mode o yaong varayting
kaugnay sa midyum na ginagamit, maaaring pasalita o pasulat.
Para kina Gregory at Carol, dalawa ang pangunahing uri ng
varyasyon ayon sa gamit ng wika: diyalekto at diatypes. Nasa
talahayan 1 at 2 ang magkahiwalay na mungkahing mga kategorya
nina Gregory at Caroll para sa diyalekto at diatypes. Ang terminong
diatypic o varities ay ginamit nina Greogory at Caroll upang tukuyin
ang rrgister na para sa kanila ay "repleksiyong lingguwistiko ng paulit-
ulit na katangian na paggamit ng wika. Nasa paglalarawan 1 ang
mungkahing pag-iiba sa dimension ng sitwasyon ayon kay Gregory at
Caroll. Ang field, mode at tenor at discourse ay mga dimensiyon ng ng
varyasyon ng sitwasyon kaugnay ng papel ng performer na
nagbubunga ng diatyic varies o diatypes.
 ULAT-PAPEL SA FIL167
CSSH-ABFIL
BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

Mga pag-aaral kaugnay ng varayti ng wika

Malawak ang mga paksang ipinailalim sa saliksik. Ginawa ito sa
iba't-ibang larangan at akademikong disiplina upang makatuklas ng
bagong kaalaman o mapatunayan sa syentipikong paraan ang mga
haka-haka. Ibinabatay ang saliksik sa paksa at layunin nito. Anupa't
ang saliksik ay napakahalaga upang maunawaan ang maraming
bagay o mapabuti ang maraming gawain. Sa pagrerebyu ng mga
nagawang saliksik, makikita ang mga larangang hindi pa napag-
aralan, yaong may kakulangan pa o kailangang pagbutihin at yaong
paulit-ulit ng nagawa. Maaaring makatulong ang saliksik sa isang
larangan/paksa sa iba pang larangan/paksa.
1. Mga pag-aaral sa Wika at Larangang Pang-akademya

May mga isasagawa ng pag-aaral tungkol sa pagbabago ng wika

kaugnay ng kontekstong sosyal bagamat ang mga ito ay tumatalakay
sa iba't ibang paksa.
Iisa pa lamang ang tumatalakay sa varayti ng wika batay sa
heograpiya. Bagama't teoretikal na nakasalalay sa interference,
naipakita sa pag-aaral na "Emerging Filipino Variety as Interchanges
among Native and Non-Native Speakers. An Analysis" (1993) ang
academic Filipino variety (AFV) na ginagamit sa Metro Bagui. Nakita
sa saliksik ang mga pekulyar na katangian nito sa aspektong
ponolohikal, leksikal at estruktural. Halimbawa, nakita ang ponolohikal
free variants na eto/it0, ika/wika at kunrari/kunwari. Sa morpolohikal
na aspekto naman, tulad sa ibang lugar ma di-katagulugan, nakita ang
kawalan ng pag-uulit para ipakita ang kilos na di pa nasimulan, kaya't
sinasabing sabihin sa halip na sasabihin. Ginagamit din ang panlaping
nag- sa halip na gitlaping -um tulad sa "Ang Magdiwang naman
ngayon ang nagtawag na pulong". Gayundin, nakita ang paggamit ng
hiram na salita tulad ng sa mula sa Ingles at iba pang salitang Ingles
na nilalagyan ng panlaping Filipino tulad ng mag-aatract,
minimemorize, dine-describe, pag-form upang magamit ang angkop
 ULAT-PAPEL SA FIL167
CSSH-ABFIL
BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

na salita at bilang pagpapalawak ng leksikal na yaman ng wika na

bahagi ng proseso ng pagdedevelop.
Ang mga datos na ito ay mula sa itineyp na lecture ng 22 instruktor
sa Baguio na gumagamit ng Filipino bilang wikang panturo. Nabibilang
sa iba't ibang etnikong pangkat ang mga instructor na ito. Bukod sa
lingguwistikong gawaing nabanggit na nakasalalay sa konteksto,
naging batayan din ni Delima ang mga sanaysay na ipinasulat sa mga
kalahok bilang context -reduced linguistic task. Sa kabuuan, walang
nakita sa datos na anumang pag iba ang mga tagalog at di-Tagalog na
tila ikinatuwa ng mananaliksik dahil nakita niya ang Fililino bilang daan
sa pagkakapantay-pantay sa isang lugar na maaaring wika ang
ginagamit at maraming etnikong grupo ang naninirahan.
Ang paggamit din ng Filipino sa klasrum ang naging focus ng pag-
aaral ni Cubar (1989). Sa pamamagitan ng pagteteyp ng mga klase sa
hay-skul at kolehiyo sa Northem Luzon, Northem Mindanao at Metro
Manila, nakita niya ang sumusunod, 1) paggamit ng Taglish, 2)
paglipat (shift) sa Ingles mula sa Filipino sa pagrereport ng oral sa
kolehiyo, 3) paggamit ng medyo pormal ma wika ng propesor sa
lektyur bagama't impormal ang talakayan ng klase, at 4) paggamit ng
pandiwa sa sa lektyur bagama't impormal ang talakayan ng klase, at
5) paggamit ng pandiwa sa pagtuturo (pedagogical verbs) na nasa
pasibo, -in, pag- ... an, um, mag-, maki, maka-, tulad halimbawa ng
baguhin, mapagkukunan, mapahalagahan, tumuklas, mamungkahi,
makinabang, mahanap, nakakaalam.
May isang punag mabibigay tungkol sa pagbanggit ni Cubar sa
paggamit ng Taglish sa Metro Manila. Marahil, tinutukoy niya ang
panghihiram ng salitang Ingles kung walang magagamit na katumbas
sa Filipino. Natural lamang ito. Tulad ng sinabi ni Isagani Cruz, Taglish
ang Filipino ng mga Tagalog samantalang Tagsebuwish, Taglonggish,
Tagbikolish, Tagikolish naman amg Filipino ng mga di-Tagalog. At
maidaragdag pa na hinahangaan ng marami ma wikang Ingles ay
dumaan din sa ganitong paggamit ng salita mula sa ibang wika tulad
 ULAT-PAPEL SA FIL167
CSSH-ABFIL
BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

ng Pranses.
Ang gamit ng Filipino sa larangang akademiko ang pinaksa sa
pag-aaral ni Bautista (1992) na pinamagatang “Academic Writing
Filipino aspect Use in Psychology Theses" Sinuri niya ang genre ng
tesis sa sikolohiya at binigyan-tuon ang katangiang lingguwistiko ng
mga ito - ang verbal aspects. Sa tulong ni Dr. Virgilio Enriquiz bilang
espeyalistang importante, tinukoy ang mga tesis na mahusay na
naisulat sa Filipino. Ang mga pandiwang isinama sa pag-aaral na yaon
lamang nasa main clauses at ginamit ang T -unit (minimal terminable
unit, i-e., one main clause with all subordinate clauses attached to it)
sa pag-aanalisa. Ang mga rethprical section na pinagkunan ng t- units
ay ang sumusunod: abstract, introduction, review of related literature,
methodology, results and discussion, at recomendations.
Binilang ang mga pandiwa sa iba't ibang aspekto: perfective,
imperfective, contemplated, modal at infinitive. Nakita sa pagsusuri na
58% lamang ang may pandiwa. Ipinaliwanag ng mananaliksik na ang
ibang impormasyon tulad ng paglalarawan ay hindi nangangailangan
ng pandiwa. Sa pangkalahatang, nasusukat ang Abstract na aspetong
perfective dahil ito ang huling isinusulat na mananaliksik kahit na
siyang unang pahina sa mga tesis. Hindi ang paggamit ng perfective
at imperfective aspects sa Review of Related Literature, methodology
at recomendations.
Ayon kay Bautista nakita umano sa kaniyang mabilisan at
maaaring hindi pinong pag-aanalisa na ang pagpili ng aspekto sa
Filipino ay hindi kasinghirap sa pagpili ng English tense dahil mas
kakaunti ang proproblemahin at wala ng tinatawag na aspect
harmony.
Batay sa mga sulating pang-akademya, inilahad ni Cubar (1988)
ang ilang katangian ng wikang Filipino na ginagamit sa iba't-ibang
disiplina tulad ng antrololohiya, ekonomiks, fisheries, kasaysayan,
sikolohiya, pilosopiya, sosyolohikal, kemistri, fesika at panitikan
(kritisismo). Makikita rito na 1) ang pagpapahayag ay impersonal (hal.
 ULAT-PAPEL SA FIL167
CSSH-ABFIL
BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

inilagay (ng doctor) ang asido sa test tube.) 2) ang pandiwa ay nasa
pangkasalukuyan (hal. Pinalalamig ng tubig ang motor ng
nakararaming kotse.) 3) marami rin sa pandiwa ang nasa pasibong
tinig na kasama ng modal tulad ng maaari, dapat, puwede, atbp. At 4)
ginagamit ang relative clauses para maiwasan ang sunod-sunod na
maikling pangungusap. Ang impersonal passive ang pinakagamitin sa
mga suliranin mula sa iba't ibang disiplina tulad ng sumusunod:
Madalas talakayin ang...
Makatwirang ipagpalagay...
Kinikilala...
Ipinagpalagay...
Madalas pinagtatalunan...
Nakikita na...
Kinaugalian nang paniwalaan...
Dapat pansinin na...
Posibleng...
Maliwanag na...
Ipinakita na...
Sinabi ni Cubar na mahalagang malaman ng mga estudyante ang
mga ganitong angkop na lingguwistikong unit sa bawat larangan at
pinakagamiting estruktura sa iba’t-ibang disiplina. Sa pag-uugnay sa
mga particular na larangan at uri ng diskurso nagiging, mas
matagumpay ang pagkatuto ng wikang Filipino.

ii. Mga Pag-aaral sa Wika at Estandardisasyon

Ang estandardisasyon ng Filipino ay paraang talagang pumupuno
sa isipan ng mga mananaliksik, kaya’t maraming pag-aaral ang
nauukol dito. Tungkol man sa bokabularyo, pahayagan, o batas ang
saliksik, lagi nitong inuugnay sa estandardisasyon ng pambansang
Wika.
Ang mga saliksik nina Matienzo (1980), dela peña (1984), Danao
(1990) at Mercado (1992) na pawang mga disertasyon ay gumamit ng
 ULAT-PAPEL SA FIL167
CSSH-ABFIL
BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

teorya ni Haugen, et, al. bilang batayang teoritikal.

Ayon kay Haugen (1966), ang istandard na wika ay dumaan na sa
sumusunod na proseso. Pagpili, Kondipikasyon, Elaborasyon at
pagtanggap.
Ang tinutukoy na “elaborasyon” ni Haugen ay tinatawag naming
intelektwalisasyon ni Garvin. Tatlo ang pangunahing lapit sa
intelektwalisayon ng Filipino ayon kina Gonzales at Bautista. Ang
unang lapit ay ang pagbuo ng salita. Ang maugnaying Talasalitaan
pang-agham ni Gonzalo del Rosario ay halimbawa nito. Mula sa
salitang ugat (katutubo o hiram) ang pagbuo ng termino tulad ng
miksurian (micro-analysis) na mula sa mik na (maliit) at suri. Ang
ikalawang lapit ay Lapit padesisyon. Batay sa ginawa ni Otanes at
Santiago gumagamit ito ng algorithm na nagdebelop sa mga field
steps sa pagpili kung ano ang pinakatanggap ng teknikal na leksikon o
bukabolaryo mula sa iba't ibang magpipilian. Ang disertasyon ni
Santiago Alfonso (1979) na The Elaboration of a Technical Lexicon of
Pililino ay isang halimbawa nito. At ikatlong lapit, batay sa Disiplins ay
gumagamit ng interpretasyon. Tulad ng ginawa ni Enriquez sa
sikolohiya, ang pagbuo ng termino ay mula sa konsepto ng realidad,
ginagamit kung gayon ang wika bilang yaman.
Iba-iba ang ginamit na materyal ng mga pananakiksik na ito.
Pagsubok na close ang ginamit ni Matienzo (1980) upang makita ang
intelihibilidad ng inang modelo ng Filipino. Natuklasan ang modelong
batay sa 20-letrang abakada ng SWP ang pinakamadaling
maintindihan sa pagbasa at pumapangalawa ito sa pakikinig. Ang
modelong Maugnaying Pilipino na binubuo ng mga likha at katutubong
salita ang pinakamahirap basahin at pakinggan. Kaya't iminumungkahi
ni Matienzo na gamitin ang modelo ng Surian ng Wikang Pambansa
bilang wikang panturo at para sa mga babasahin (libro, jornal,
peryodiko, magasin, at mga sulatin) samantalang ang modelong
maraming hiram sa wikang Espanyol ang dapat gamitin para sa mga
talakayan, usapan at media. Ang modelong Maugnaying Pilipino ayon
 ULAT-PAPEL SA FIL167
CSSH-ABFIL
BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

kay Matienzo ay pang-agham lamang.

Oral Discourses para sa mga paglilitis ang pinag-aralan ni dela
Peña (1984). Ang korpus ng kaniyang saliksik ay kinuha at anim na
nakateyp na paglilitis ng kasong sibil at kriminal at pagsusuri ng 10
transcripts ng iba't ibang kaso sa korte. Ang mga pormularyong verbal
sa korte na nakuha mula sa korpus na ito ay binigyan ng mapagpiliang
katumbas sa kinapapalooban ng mga proseso ng intelektuwalisasyon
tulad ng pagsasalin, panghihiram, at pag-iimbento ng salita.
Tatlumpung kumbensiyong berbal na ginagamit sa korte ang Tagalog
na gumagamit ng naging resulta ng pag-aaral. Ang bersiyong may
mga salitang Tagalog na gumagamit ng 20-letra ng abakada,
inimbentong salita at katutubong wika ang napiling pinakadaling
intindihin at tanggapin.
Larangan din ng batas ang pinagtuunan ng pansin ni Danao
(1990) sa kaniya SWP disertasyon. Isinalin niya ang mga legal na
pormularyo at dokumento mula aa ingles na gumagamit ng tatlong
modelo ng salin na ginamit sa mga naunang saliksik. Binubuo ng mga
propesyonal (abogado) at di- propesyonal (manggawa, tindera,
katulong) ang 200 respondent na hinati sa kategoryamg Tagalog at di-
Tagalog. Sila ang humatol sa intelihibidad at akseptibilidad ng 10
dokumento.
Isang halimbawa ay ang dokumentong General Power of Attorney
(mga salin: Dyeneral Pawer of Atorni, pangkalahatang Gawad ng
Kapangyarihan). Tulad ng ibang pag-aaral, ginamit ni Danao and
Likert Rating Scale at tulad ng ibang pag-aaral, nakitang higit na
nauunawaan at tinatanggap ang modelo ng Filipinong batay sa itinuro
sa eskuwelahan (modelong SWP).
Sa pahayag naman kinuha ni Mercado (1992) ang korpus ng
kaniyang pag-aaral na pinili niya batay sa laki ng sirkulasyon. May
kabuuang 120 salitang hiram ang nakuha mula sa mga binigyan ng
iba't ibang baybay at pinataya sa 100 respondent. Nakita niyang higit
na pinipili ang salitang hiram sa Ingles na binago ang baybay ayon sa
 ULAT-PAPEL SA FIL167
CSSH-ABFIL
BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

wikang Kastila (hispanisado).

Lahat ng pag-aaral na nabanggit ay gumamit ng estadistika tulad
ng t-test. Ang magkakatulad na resulta ng modelo ng Filipinong higit
na pinipili sa mga pananaliksik na ito ay nagpapatotoo lamang na
malaki ang papel ng pamamagitan ng lipunan sa estandardisasyon.
Hindi nakapagtatakang ang modelong SWP ang laging lumalabas na
tinatanggap at naintindihan dahil dito tayo nasanay.
Sa panghihiram, kalakaran ang pagkuha ng mga salita sa Ingles
tulad ng nakita sa mga pag-aaral sa bokabularyo na ginawa nina
Catacataca at Cubar.
Inuri-uri ni Catacataca (1981) ang bokabularyo mula sa lecture ng
26 instruktor at pagbubuod ng 716 estudyante mula sa anim na state
universities and colleges sa Metro Manila. Pilipinong batay sa Tagalog
na may halong Ingles at Kastila diumano ang uri ng wikang ginagamit
sa mga eskuwelahang pinag-aralan ni Catacataca at nasa level ma
pormal at kolokyal ang kanilang bokabularyo.
Headlines at editoryal ng dalawang peryodiko sa pambansang
wika at personal na koleksiyon ng slang ng kabataang Filipino sa
Metro manila ang pinagbatayan ng saliksik ni Cubar (1993) sa
panghihiram sa wikang Ingles. Sa pagpapaliwanag nito sinabi ni
Cubar na edukasyon at kadaliang lumipat (mobility) ng mga tao ang
dahilan nito bukod sa tinatawag na accommodative spirit ng kulturang
Filipino.
Ang panghihiram ay makikitang nangyayari na noon pa mang
1920's, batay sa pag aaral ni Del Rosario (1965). Gumamit siya ng 56
piraso ng klipping ng anunsiyo patalastas, mula sa mga taong 1920,
1932 at 1950's. Sa pamamagitan ng mga patalastas na ito sa
magasing Liwayway, nakitang may panghihiram na noong 1920
bagamat ito ay laging may quotation marks o panipi (na minsan na
lamang makita ngayon). May pagpuputol din ng mga salita o alphaesis
tulad halimbawa ng pihong mula sa pihadong (1932) at ‘ay yun mula
sa hayun (1984) paggamit ng slang at code switching. Nagbigay din si
 ULAT-PAPEL SA FIL167
CSSH-ABFIL
BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

Del Rosario ng nagbagong ispeling tulad ng boong (1946), na ngayon

ay isinusulat na buong, kailan man (1920) na kailanman ngayon,
kanginang na kanina ngayon, paguubo na ngayon ay isinusulat na
may gitling. Bumanggit din siya ng bokabularyon hindi na gamitin
ngayon tulad ng basyo (1920, na ibig sabihin ay walang laman),
kahilihili (o nakakainggit, pagpapasasaan pagsasawaan) at
magkukulot (hairdresser/beautician, tagakulot).
Kaya't naipakita ng pag-aaral na nagbabago ang wika sa paglipas
ng panahon. Sabi nga ni Ferdinand de Saussure, walang dahilan kung
bakit hindi susunod ang wika sa unibersidad na batas ng pagbabago.
Ang huling nabanggit ay isang clichè o gasgas nang kasabihan ngunit
hindi nababawasan ang katotohanang ipinahahayag nito.
Kaugnay pa rin ng estandardisasyong ang ginawang pag-aaral ni
Fortunato (1991) sa ortograpiyang Filipino. Tinalakay niya ang
katutubong ortograpiya mula sa alibata (1 letra). Romanisasyon nito
ang pagdating ng mga espanyol (29 letra), pagbabagong ibinigay ni
Laktaw sa kanyang diksyunaryo (19 letra), pamamaraan ng
istandardisasyon ni Lope K. Santos (20 letra), at ang modernisasyon
ng ortograpiyang Filipino sa dekada 70 (31 letra na naging 28 na
lamang). Binanggit ni Fortunato na si Rizal ang nagmungkahing
gamitin ang g sa halip na n at para sa ponemang /y/, gamitin ang
kudlit o apostrophe sa halip na kuwit sa mga salitang dinaglat (hal.
ito'y), k sa halip na c (hal. Kalituha'y sa halip na Calituha'y) gi-ge sa
halip na gui- gue na pawang halimbawa ng simplifikasyon sa ispeling.
Ito ang naitulong ni Rizal sa ortograpiya. Noong panahon ng kastila,
walang namahalang tanggapan para sa estandardisasyon at walang
nadedebelop na isang wika. Nangyari na ang unang hakbang sa
estandardisasyon noong panahon ng komonwelt, itinakda ang
tuntuning "Kung ano ang bigkas, siyang sulat, at kung ano ang sulat,
siyang basa" na totoo rin sa baybayin. May mga tuntunin din tungkol
sa bantas at panghihiram.Ang bagong alpabeto din ang ginagamit sa
kasalukuyan, isinaalang alang dito ang sosyo-politiko-kultural na
 ULAT-PAPEL SA FIL167
CSSH-ABFIL
BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

pananaw at at isinama ang praktikalidad, kaakuhan at pagtanggap ng

mga gamit.

iii. Mga Pag-aaral Kaugnay sa Diatypes/Rejister

Language register ang naging tuon ng dalawang pag-aaral na
isinagawa ni Bautista. Ang una (1979) ay nakasalalay sa speech act,
na ayon sa mga sosyolinggwistikong sina Hymes at Erwin-Tripp ay
pinakamagaling na yunit para sa pag aanalisang linggwistiko. Sa pag
aaral ng speech act ay hindi na nakapokus lamang sa sintaks at
semantiks ang pangungusap. Kinakailangang suriin ang intensiyon ng
nagsasalita sa pagbibigay ng gayong mga pahayag. May
sinusubukang matamo ang isang tao sa pamamagitan ng mga salita
sa tuwing siya ay nagpapahayag - sa partikular, may nais siyang
maging epekto sa kanyang tagapakinig at gusto niyang matukoy ng
tagapakinig ang intensiyon niyang ito.
Sa pamamagitan ng random sampling kinuna ng 120 iskrip. Nagmula
ang mga datos mula sa iskrip ng pitong pinakapopular na drama sa
radyo noong taong 1977-1978. Ang mga dramang pinag-aralan ay
"Love Story, "In Unum Deum (Sa isang Diyos)."Hukumang
Pantahanan", "Tito ang Katotohanan", "Pinagpala", "Mga Mata ni
Angelita, at "Bukang Liwayway sa Takipsilim”.
Maraming halimbawa ng paghingi ng tawad sa korpus na pinag-
aralan dahil sa totoong madrama ang mga programang ito. Dalawa
ang pangunahing padron na nakita sa paghingi ng tawad - ang
paggamit sa ekspresyon sa Filipino na "Patawarin mo ako" at ang
ekspresyon sa Ingles na "I'm sorry" o "Sorry". May kwalitatibong
pagkakaiba ang bigat ng kasalanan at ginagamit ang ekspresyon sa
Filipino para sa mas mabigat na kasalanan tulad ng pagtataksil sa
asawa, kapabayaan ng magulang, aborsiyon at pagtatangkang
magpakamatay. Samantala ang ekspresyon sa Ingles ay ginagamit sa
 ULAT-PAPEL SA FIL167
CSSH-ABFIL
BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

mga mas magaan na pagkakamali tulad ng pagkahuli sa appointment,

pagiging nakakainis, pagbubukas ng di magandang usapan at
pagtanggi sa kahilingan.
Ang pagpuri ay hindi mabigyan ng ganitong kategorya, mas
nakatawag ng pansin ng mananaliksik ang reaksiyon sa papuri na
kinapapalooban ng pagda-downplay o hindi pagpansin o pagtanggap
sa tuwiran o di tuwirang paraan. Nakita naman sa pag-uutos ang
embedded modal na pwede o maaari kaya't para itong nagiging
pakiusap. Naging interesado ang mananaliksik sa mga sagot kaugnay
ng pag uusisa. Nakita niyang kailangan ng mahaba at matiyagang pag
uusisa bago makakuha ng sagot, halimbawa kug ano ang problema
ng tinatanong. Ang unang sagot ay maaasahang "Wala", susundan ito
ng pagkakaila o pag-iwas, pagsisinungaling o pag iimbento ng
dahilan. Depende sa relasyon ng dalawang nag uusap, patuloy na
pag-uusisa lamang (average ng 5 ayon sa pag aaral na ito ang
makakuha ng tunay na dahilan. Kaya't nakita ni Bautistang may mga
padron na mapagkakakilanlan ang bawat speech act na kanyang
sinuri. Sa konklusyon ay inamin niyang ang datos ay dapat magmula
sa natural na usapan. Ngunit sinabi rin ni Bautista na hangga't wala
ang gayong datos (data bank) magagamit marahil ang produkto ng
media bilang panimula para sa pag-aaral ng etnograpiya ng
komunidad ng tagapagsalitang Pilipino.
Sa pangalawang pag-aaral ni Bautista (1980) hinanap ng
mananaliksik ang pagsasama ng anyong lingguwistiko para sa tawag
at katangiang sitwasyonal Nominals of address batay kina Brown at
Ford ang anyong lingguwistiko na pinagtuunan niya ng pansin.
Idinagdag lamang niya ang panawag o title para sa kamag-anak at
kauri nito na pekulyar sa Filipino tulad ng Itay/Inay o Ninong/Ninang.
: Ang maliwanag na co-occurence rule na nakita ni Bautista ay ang
paggamit ng po/no at kayo na ginagamit para mas malayong relasyon
sa kapangyarihan/gahum (power) o kaugnayan (solidarity) man.
Nakita niya na ang ibat ibang kahulugan ng respeto at pormalidad ay
 ULAT-PAPEL SA FIL167
CSSH-ABFIL
BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

bunga ng pagsasama-sama ng panawag, panghalip sa ikalawang

panauhan at respect enclitics tulad ng sumusunod:
Panawag + [Apelyido o Pangalan] at KAY0-HO
Panawag + [Apelyido o Pangalan] at KAYO Papataas na
Panawag + [Apelyido o Pangalan] at IKAW respeto o pormalidad

Pangalan at IKAW
Batay sa kategoryang iminumungkahi nina Gregory at Carrol,
pagsasabi ng nakasulat ang pinag-aralan ni Bautista samantalang
nakasulat na babasahin naman ang pinag-aralan ni Fortunato (1993).
Sinuri niya ang limang kontemporanyong nobela bilang
"preliminaryong imbestigasyon sa pasulat na komponent ng paggamit
ng pambansang lingua franca". (Pansinin ang wikang pasulat ni
Fortunato tinatawag na De La Salle Style) Ang maaring tanong sa
pagiging di kasintunay ng pasalitang komunikasyon ng lengguwahe ng
literatura ay binigyan-sagot ni Fotunato sa pamamagitan ng pagsipi
kay Stubbs na nagsabing:
There are some obvious diferences between spoken and written
language, some quite fundamental. On the other hand, many features
of discourse organization operate equally in both spoken and written
languages: lexical and syntactic cohesion, propositional development,
implicature, and so on.
Ang mga diyalogo sa limang nobelang nasulat sa taong 1983-
1993 ang pinagbatayan ng pag-aaral. Ang limang ito ay: Bata, Bata...
Pa'no Ka Ginawa ni Lualhati Bautista (1983), Tutubi, Tutubi, H'wag
kang Magpahuli sa Mamang Salbahe ni Jun Cnuz Reyes (1987), Kung
Daratnan pa Kitang Naghihintay ni Joi Barrios (1991). Kulay Dugo ang
Rosas ni Idgar Reyes (1991) at Bulaklak sa Putikan ni Ester Aragon
(1993). Nakita sa mga nobelang ito ang dalawang ng wika,
transaksyonal at interaksyonal sa speech na sinuri. Nakita rin ang
'varayti ng wika sa isang panahon, ang kasalukuyan’. Sa
pamamagitan ng tatlo sa limang tipo ng istilo mula kay Martin Jose,
 ULAT-PAPEL SA FIL167
CSSH-ABFIL
BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

sinunod ni Fortunato ang istilo ng pagsasalita ng mga tauhan sa

nobela. Ipinakita niya ang mga halimbawa ng intimeyt, impormal al
konsultatibo na estilo sa mga nobelan nabanggit. Nagbigyan din sya
ng mga himbawa ng register na nakita sa nobela tulad ng register sa
medisina at aktibismo. Ang mga halimbawa ng barrowing at code-
switching diumano ay nagpapakita ng edukado ang tauhan. Kaya’t
ang varayti ng Filipino na lumilitaw sa pag-aaral na ito ayon kay
Fortunato ay “Highly Iterary na Plipino variety patungo sa taglish at
pagpapalit-koda (code- switching).”
Ang empirical na pag-aaral ng speech act sa konteksto nito ay
isinagawa ni Librando (1987) Etnograpiya ng pakiusap sa isang lugar
setting (i.s., opisina) ang naging focus ng pag-aaral. Lahat ng element
ng konteksto na maaaring obserahan ay isaalang-alang upang
makabuo ng komprehensibo at integratibong paliwanag tungkol sa
pakiusap. Kailang dito ang pagkakaiba ng katayuan sa mga kalahok
sa edad, sex, posisyon sa opisina, SES, atbp., sirkumstansiyang
sitwasyonal pang-estilong preperensiya ng kalahok at pamantayal
kultral. Isang typology ng pakiusap ang nabuo ni Librando, na makikita
sa ibaba:

hingi

Pakisuyo Paghi
hiling pakiusap ngi
ng
pabor

Pita pamanhik
pitihaya
samo

luhog daing, hinaing

Sa burmubuo ng konteksto, nakitang ang pagkakaiba ng

 ULAT-PAPEL SA FIL167
CSSH-ABFIL
BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

nakikiusap at pinakikiusapan ay tila hindi nakakaapekto sa paraan ng

pagsasabi ngunit ang kasarian ay may kaugnayan sa dalas ng
pakiusap. Karaniwang dalawang tao o dyapitic ang kasangkot sa
pakiusap at pangangailangan ng tulong ang pinakamahalagang
element ng kadalasan nito samantalang ang pang-estilong
preferensiya ay nagpapakita lamang kung gaano kalapit ang relasyon
ng mga kalahok. Ang pakiusap ay laging gumagamit ng paki-kaya't
ang panlaping ito ay nagsisilbi ding pandiwa.
Ang wikang ginagamit ng mga taong nabibilang sa iisang
panlipunang pangkat ay tinatawag ng diyalektong sosyal (social
dialect o sociolect). Maraming pag aaral sa diyalektong sosyal na
nagawa na, pinakapopular na marahil ang swardspeak o lengguwahe
ng mga bakla. Sa kanila nagbuhat ang mga salitang bongga, talbog at
kuno.
Pinag-aralan ni Zorc (1990), isang etymologist ang Tagalog slang sa
tulong ng kaniyang kaalaman sa pagtunton sa pinanggalingan ng mga
salita. Sampung prosesong lingguwistiko ang natukoy niya sa mga
salitang slang sa Filipino. Ang tatlong unang pangkat ng paglikha ng
slang ay mga:
1. hiram mula sa Espanyol, hal. agua de pataranta,
2. hiram mula sa Ingles, hal. alaska o mang-inis at;
3. hiram mula sa ibang wika, hal. bakya o mahirap mula sa Hokien
Chinese.
Ang ikalawang pangkat ay binubuo ng paglalaro sa mga salita
tulad ng
4. metathesis o pagpapalit ng tunog sa salita, hal. parak o pulis,
5. paglalaro sa salita sa pamamagitan ng pag-aalis o pagdaragdag ng
pantig.
hal. achay mula sa Espanyol na muchacha at bagets mula sa Tagalog
na bago + -ito (Spanish diminutive)+-s;
6 salitang Tagalog na pinalitan ng kahulugan, hal. kabit
7. pag-iimbento ng bagong salita, hal. sputing, walastik,; at
 ULAT-PAPEL SA FIL167
CSSH-ABFIL
BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

8. paghahalo-halo ng wika, hal. under de saya na mula sa salitang

Ingles na under+ Tagalog saya. Ang huling pangkat ay binubuo ng
9.pagpapaigsi ng salita sa pamamagitan ng pag-aalis ng pantig mula
sa
KONKLUSYON
Sa papel na ito, nakitang sadyang may varayti ng wika na
nagbabago sa panahon at sa espasyo: kaya't may varayi ng wika
tulad ng diyalekto, varayti batay sa uri ng katayuang panilipunan,
gawain at propesyonal na gamit, pagkakaiba ng pasalita at pasulat na
wika, pagkakaiba batay sa pormalidad, gulang at maaaring kasarian
sa maikling salita, diatypic varities. Ang mga pagkakaibang ito ay higit
na batay sa paggamit ng wika kaysa sa Sistema nito.
Ipinakita sa survey na ito na kinakailangan pa ang saliksik sa ibang
diyalekto ng Filipino sa labas ng Metro Manila at Luzon. Kailangan ito
upang mapatunayan na hindi lamang iisa ang varayti ng pambansang
wika at varyasyon nito ay dapat tingnan sa kakayahan nitong gumamit
sa transaksiyonal at interaksiyonal na pangangailanagn. Madaling
sabihin batay sa mga libro na ang varasyon ay normal at hindi
maiiwasan dahil sa pagkakalayo ng mga lugar at paglipas ng panahon
o pagpapangkat sa lipunan, ngunit kailangan ang empirikong datos na
mako-codify at maipaalam sa mga tao. Sa ganito, maiiwasan ang
naging kalakaran ng mga lumang style handbook na nagbibigay
lamang ng dalawang uri ng paggamit ng wika “tinatanggap" o "hindi
tinatanggap" o mas masahol pa rito, tama" o "mali" at ang bagu-
bagong katawagang istandard ng wika" o "hindi istandard na
diyalekto" o paggamit ng wikang pang-eskuwelahan at wikang
pambahay lamang. Ang pananaliksik sa Filipinong ginagamit sa
media, ng mga dalubhasa sa ibat-ibang dapat maging basehan ng
anumang paglalarawan o konklusyon tungkol sa ating wikang
pambansa.
Batay sa kahandaan ng mananaliksik, antas ng pag-aaral at haba
ng panahon ang kalidad ng saliksik. Marahil, dapat magfokus ang mga
 ULAT-PAPEL SA FIL167
CSSH-ABFIL
BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

sumusunod na pag-aaral sa wika hindi lamang sa anyo o paglilista ng

mga ito. Dapat tingnan ang aktuwal na wikang ginagamit, halimbawa
ng mga estudyante at ordinaryong kabataan na mas bukas sa
pagbabago ng wika hindi dahil gusto nila iyon kundi dahil sadyang
ganoon kung paano nila gamitin ang wika. Sa gayon maliwanag na
makikita ang proseso ng pagbabago. Ayon kay Whitney, ang buhay ng
wika ay nasa pagsasama ng pagbabago at paglago - Ang produkto ng
varyasyon at ang paglago ay produkto sa pagbabago.

ANG TEORYANG LANGUAGE CODE

Mahalagang kontribusyon ang teoryang sosyolinggwistik na
language codes ni Basil Bernstein sa pag-aaral ng komunikasyon.
Nakapaloob sa malawak na teoryang ito ang elaborated at restricted
codes. Ang terminong code ay ipinaliwanag ni Stephen Littlejohn
bilang set of organizing principles behind the language employed by
members of a social group. Ipinahihiwatig ng paliwanag ni Littlejohn
na ang teorya ni Bernstein ay nagpapakitang ang wikang ginagamit ng
mga tao sa pang-araw-araw na pag-uusap ay parehong naglalarawan
at humuhubog ng mga hinuha ng isang tiyak na panlipunang grupo.
Bilang karagdagan, ang mga uri ng ugnayang umiiral sa mga
bumubuo ng panlipunang grupong ito ay nakaaapekto kung paano
ginagamit ng mga tao ang wikang ito at ang uri ng wikang ginagamit
nila.
Unang ipinakilala ni Bernstein ang ideya ng restricted at elaborated
codes noong 1971. Iginiit ni Bernstein na may direktang ugnayan ang
kalagayang panlipunan ng tao at wika. Sa mga pag-aaral na kanyang
ginawa ay napansin niyang ang mga mag-aaral na nasa lipunang
manggagawang uri ay may kahinaan sa kanilang linggwistik na
gawain sa eskwelahan kung ikumpara sa mga mag-aaral na nasa
middle class at upper class o nakaaangat sa kabuhayan. Subalit sa
 ULAT-PAPEL SA FIL167
CSSH-ABFIL
BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

mga gawaing matematikal at iba pang aspekto ng pag-aaral,

nagkakapantay ang dalawang grupo ng mga mag-aaral.
Si Bernstein ay may digri sa sosyolohiya at doktorado sa linggwistika
at maraming honorary doctorates. Ang kanyang mga obra sa
sosyolohiya at linggwistika ay nagbunga ng malaking impluwensya
ngunit ang pinakapangunahin ay ang kanyang nabuong teorya sa
sosyal at edukasyonal na codes at ang kanilang epekto sa
panlipunang pag-angat. Ipinakilala niya ang mga konsepto ng
elaborated at restricted codes. Tinatawag din itong deficit theory ng
ilang sosyolinggwista (Danzig,1995, nasa Tarone, 2001) kahit na
pinabubulaanan ito ni Bernstein mismo. Ayon sa kanya, walang
kakulangan o deficiency ang restricted code; manapa, ito'y may
hayagang kaugnayan sa sosyal na dibisyon ng paggawa kung saan
ang wikang nakabatay sa konteksto ay kailangan sa konteksto ng
produksyon.
Ang dalawang uri ng language codes ay ang restricted code at
elaborated code.
Ang restricted code. Ang restricted code ay bagay sa mga taong
nasa loob ng isang yunit, isang insider. Sila iyong mga kabahagi ng
mga hinuha, akala, at pag-unawa sa paksang pinag-uusapan. Mas
gamitin ang restricted code sa mga sitwasyong may maraming
kaalamang nauunawaan at halos binabale-wala na dahil karaniwan na
lamang ito sa mga grupo ng nag-uusap. Ekonomikal at mayaman
itong naghahatid ng malawak at maraming kahulugan sa iilang salita
lamang. Ang bawat isang salita ay nagtataglay ng mga kompleks na
konotasyon at gumaganap na parang indikador ng mas maraming
impormasyong hindi nababanggit.
Sa restricted code, ang mga nag-uusap ay humuhugot sa mga
natipong kaalaman at pang-unawang pinaghahatian. Nabubuo ang
damdaming nagkakaisa sa uri ng code na ito, ng pakiramdam na
kabahagi siya ng isang tiyak na grupo. Makikita ang restricted codes
sa magkakaibigan, kapamilya, at sa ibang malalapit na kapalagayang-
 ULAT-PAPEL SA FIL167
CSSH-ABFIL
BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

loob na grupo.
Sa pananaliksik ni Bernstein ay napansin niyang ang restricted
code ay ginagamit ng mga manggagawang uri. Di gaanong pormal
ang restricted code at may maiikling pariralang isinisingit sa gitna o
huling bahagi ng ideya upang matiyak ang pang-unawa dito. Ang mga
halimbawa ay "alam mo," "ang ibig kong sabihin," "tama?" "ok?", "sa
palagay mo," at iba pa.
Ayon kay Bernstein, ang isang taong nabibilang sa manggagawang
uri ay nakikipagkomunikasyon gamit ang restricted code na resulta ng
kanyang mga kinalakhang kondisyon at prosesong panlipunan. Ito ang
nakikitang dahilan sa korelasyong nangyari sa uri ng pamumuhay at
mababang performans sa mga pangwikang sabjek ng mga mag-aaral
na nakita sa mga pananaliksik na ginawa ni Bernstein na nabanggit sa
unahan.
Ang elaborated code. Hindi ipinagpapalagay sa elaborated code na
ang nakikinig ay kabahagi ng mga hinuha o pang-unawa ng mga
kaalamang alam ng nagsasalita kaya higit na eksplisito, lubos at
masusi ang uri ng komunikasyong nangyayari at mensaheng
ipinaaabot sa nakikinig. Hindi kailangang intindihin sa loob ng mga
pangungusap ang kahulugang nais ibahagi ng nagsasalita o kunin ang
implikasyong ipinahahayag ng mga pangungusap sa elaborated code.
Sa elaborated code ay inilalahad ang lahat, hindi dahil mas mabuti ito,
kundi kailangan ito upang maintindihan nang lubos ang lahat ng
ipinaliliwanag o sinasabi. Kailangan ang elaborasyon sa
pagpapahayag dahil ang mga sirkumstansya ay hindi nagbibigay ng
laya sa nagsasalitang paikliin ang kanyang sinasabi. Mas mabisa ang
elaborated code sa mga sitwasyong walang nauuna o kabahaging
pang-unawa o kaalaman, kung saan higit na kailangan ang masusing
paliwanag. Kung ang nagsasalita ay may sinasabing bagong ideya sa
isang taong ngayon lamang niya nakadaupang-palad, kailangan
siyempreng mag-usap sila gamit ang elaborated code.
Nakatatayo sa kanyang sarili ang elaborated code, kompleto at puno
 ULAT-PAPEL SA FIL167
CSSH-ABFIL
BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

ng mga detalye at sinumang nakikinig lamang ay lubos ding

makakaunawa sa pinag-uusapan, hindi katulad ng sa restricted code
na kailangang may kaalamang nauuna ang nakikinig dahil maiikli ang
mga pangungusap at hindi nailalahad ang lahat ng mga detalye. Sa
elaborated code ay makikita ang mahahaba, higit na komplikadong
istrukturang panggramatika at gumagamit ng hindi karaniwang mga
salita at ideya. Walang makikitang mga nakasalit o nasingit na mga
pariralang nanghihikayat ng pag-unawa kundi mga kompletong
ideyang mahusay na inilalahad at hindi nangangailangan ng
nauunang kaalaman o pang-unawa sa ganang nakikinig.
Ang mga nakaaangat sa buhay o ang nasa middle class ay
gumagamit ng elaborated code. Ang mga nasa ganitong antas ng
buhay ay higit na madalas magpalipatlipat ng lugar, at ganoon din ay
madalas na nagbabago-bago ang sosyal at kultural na kalagayan.
Samantala, ang mga manggagawang uri ay kadalasang nasa iisang
lugar lamang dala ng hanapbuhay o gawaing ekonomiko at dahil sa
kanilang kalagayang sosyal at kultural ay karaniwang istatik ang
pamumuhay.
Ang gawaing sosyolinggwistik ni Bernstein sa restricted at
elaborated code ay nagdulot ng kontrobersiya. Marami ang tumutol sa
kanyang teorya dahil sa bahid ng pagpula sa kalagayang sosyal ng
mga manggagawang uri. Ang kanyang restricted code ay kilala rin sa
katawagang deficit theory at ang terminong ito ay may kaakibat ng
kababaang uri sa mga manggagawang uri (Atkinson, 1985). Kahit na
ito ay pinabulaanan ni Bernstein sa pamamagitan ng pagpapaliwanag
tungkol sa linggwistikal na konteksto at hindi sa mismong kalagayang
sosyal, may nakakapit pa ring pangit na kahulugan ito sa iba.

ANG TEORYA NG AKOMODASYON

Dinibelop ni Howard Giles ang teorya ng akomodasyon. Ang teorya
ng akomodasyon ang makapagpapaliwanag ng ilang dahilang
 ULAT-PAPEL SA FIL167
CSSH-ABFIL
BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

kognitibo kung bakit ang isang tao ay nagpapalipat-lipat ng wika sa

kanyang pagsasalita o gumawa ng iba pang pagbabago sa kanyang
pagsasalita upang mabigyan ng empasis o kaya ay magkaroon ng
minimal na pagkakaibang sosyal sa gitna ng nagsasalita at kanyang
interlokutor. Sinasabi ni Giles na kung gusto ng mga nagsasalita na
makalapit sa isang sitwasyong sosyal ay mangyayaring halos gayahin
nila ang paraan ng pagsasalita ng kanilang mga kausap gamit ang
mga aytem katulad ng piniling wika, aksent, dayalek, at iba pang
paralinggwistik na mga bagay na ginagamit sa interaksyon. Bilang
kabaligtaran nito, ang mga tagapagsalita ay maaari ring gumamit ng
kanyang mga sariling mapagkakakilanlan sa pagsasalita upang
mabigyan ng empasis ang kanyang distansyang sosyal sa kanyang
mga kausap.
Sa simula at mas maagang mga pagsusulat ni Giles tungkol sa
kanyang teorya ay hinamon niya ang mga mananaliksik na gamitin
ang kanyang teorya sa iba't ibang bahagi ng buhay ng tao sa iba't
ibang kalagayang sosyal at kultural. Marami ang tumugon dito at
nagkaroon ng maraming pag-aaral na nagawa sa teorya ng
akomodasyon. Nakapokus ang teorya sa ginagampanang papel ng
kombersasyon sa buhay ng tao. Ilan sa mga pag-aaral na ito ay ang
sa mass media (Bell, 1991), sa pamilya (Fox, 1999), sa mga
estudyanteng Intsik (Hornsey at Gallois, 1998), sa matatanda, at
maraming iba pa (lahat nasa
highered.mcgraw-hill.com/sites/.../student_view0chapter29).
Makikitang ang wika ay kakikitaan ng pagbabago-bago ayon sa
lipunang gumagamit nito. Hindi iilang beses na nakakarinig tayo ng
"ibang" aksent o pagbigkas sa isang tao at nagkakaroon tayo ng ideya
sa kanyang ekonomikal na kalagayan sa buhay, edukasyong natamo,
uri ng pagkatao at kahit ng kanyang kakayahang mental o
karunungan. Ayon nga kina Giles at Clair (1979), ang wika ay
hindi iisang uri o istatikong sistema. Ito ay may multi-tsanel, multi-
varyabol, at kayang magkaroon ng malawak na modipikasyon ayon sa
 ULAT-PAPEL SA FIL167
CSSH-ABFIL
BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

iba't ibang kontekstong pinaggagamitan ng ispiker, kahit na maaaring

mapansin ng nakikinig ang ilang maliliit na pagbabago sa pagsasalita
ng ispiker na magbibigay ng ideya sa kalagayang sosyal ng
nagsasalita. Ang ganitong kalagayan ay nagbibigay ng importansya sa
teoryang akomodasyon.
May dalawang uri ng akomodasyong nangyayari sa teoryang ito
ang convergence at divergence. Kung nais ng nagsasalita na
mapabilang siya sa kontekstong sosyal ng kausap ay nasa aspektong
convergence siya, ngunit kung nais niyang igiit ang kanyang
kalagayang sosyal o kultural na kaiba sa kanyang kausap, siya ay
nasa divergence.
Ang akomodasyong convergence. Kung nais ng indibidwal na
mapalapit sa kinalalagyang sosyal ng kausap o kaya ay nais niyang
mapaliit ang kanilang agwat sosyal, nangyayari ang akomodasyong
convergence. Sa pagkakataong ito ay sinisikap ng nagsasalita na
halos makapantay o maging magkapareho ang paraan, tono,
pagbigkas, o Iba pang karakteristiko ng kausap, hindi sa paraan ng
panggagagad o panggagayang katulad ng sa ibong loro kundi
aproksimasyon ng paraan ng pagsasalita ng kausap. Dito nangyayari
ang code switching at iba pang pagbabago sa paraan ng pagsasalita
ng nagsasalita sa hangad niyang mapatulad sa kanyang kausap. Ang
halimbawa rito ay ang may edad nang nakikipag-usap sa isang paslit
o baby. Ang kanyang pakikipag-usap ay halos katulad ng pagsasalita
ng isang paslit upang makuha niya ang kawilihan at atensyon ng paslit
na makipag-usap din sa kanya. Ang kanyang tono ay malambot kung
hindi man malambing at ang mga salitang ginagamit niya ay simpleng
madaling maintindihan ng batang kausap. Ang tawag dito ay baby talk.
Ang isa pang maaaring mabanggit ay ang pakikipag-usap sa isang
banyagang nagsisimulang matuto ng Filipino o katutubong wika.
Gagamit dito ng madalang na pagsasalita at paggamit ng mga
salitang binibigkas nang maliwanag. Kadalasan, sinasamahan ng
kumpas ng kamay at iba pang paralinggwistik na simbolo ang
 ULAT-PAPEL SA FIL167
CSSH-ABFIL
BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

pagsasalita upang makuha ng kausap ang sinasabi ng nagsasalita. O

maaaring magkabaligtad ang pangyayari. Ang banyagang kausap ay
nagsisikap na maintindihan ng katutubo ang kanyang sinasabi kaya
ganoon din ang kanyang ginagawa. Ang tawag sa ganitong sistema
ng pagsasalita ay telegraphese dahil mahahalagang salita ang
binibigyan ng anphasis upang maintindihan ng kausap ang sinasabi
ng nagsasalita.
Ang isang magandang halimbawa rin ay ang pagsasalita ng
Ilonggo o Hiligaynon ng taong hindi Ilonggo. Ginagaya ng nagsasalita
ang malambing at may tonong pagsasalita ng isang Ilonggo kahit na
kung minsan ay hindi na mga salitang Ilonggo ang kanyang
binibigkas. O ang pagsisikap ng isang Maranao na mawala ang
kanyang ntonasyon at aksent kung nagsasalita siya ng Filipino o
Ingles.
Ang akomodasyong divergence. Ang divergence naman ay ang
pagsisikap ng nagsasalita na maihatid sa mga kausap ang ideyang
siya ay kaiba sa kanila at pinananatili ang kanyang kaibahang sosyal
sa pamamagitan ng paggamit ng mga simbolo at ækang nagpapakita
ng kanyang sosyal o kultural na kalagayan. Maaaring makita o —
arinig sa nagsasalita ang mga salitang katutubong kanya o
nagmamarka ng kanyang kalagayang sosyal o kultural.
Isang magandang halimbawa si Annabelle Rama sa kanyang
pagsasalita. Lalo na kung kausap o tinutukoy niya sa kanyang
pagsasalita ay isang babae, binabanggit niya ang salitang Day na
pinaikli ng salitang Inday na isang markang Bisaya (Cebuano, ngunit
—maaari ring Ilonggo. Si Annabelle Rama ay isang Cebuana.).
Ganoon din, ang isang nasa mas mataas na antas ng kabuhayan ay
iginigiit ang paggamit ng salitang muchacha para sa katulong sa halip
na kasambahay upang maihatid sa tagapakinig na siya ay nasa mas
mataas na antas ng kalagayang sosyal.

UGNAYAN NG TEORYANG AKOMODASYON AT LANGUAGE

 ULAT-PAPEL SA FIL167
CSSH-ABFIL
BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

CODE SA VARYASYON AT VARAYTI NG WIKA

NI ROSARIO ALONZO
Kaugnay ng pananaw ng varyabilidad ng wika ang Teoryang
Akomodasyon (Accomodation Theory ni Howard Giles (1982).
Kaugnay ito ng mga teorya sa pag-aaral /pagkatuto ng pangalawang
wika sa linguistic convergence at linguistic divergence nakafokus ito
sa mga taong kasangkot sa sitwasyong pangwika. Sa Linguistic
convergence, ipinapakita na sa interaksyon ng mga tao, nagkakaroon
ng tendensiya na gumaya o bumagay sa pagsasalita ng kausap para
bigyang-halaga ang pakikiisa, pakikipagpalagayang-loob, pakikisama
o kaya’y pagmamalaki sa pagiging kabilang sa grupo. Dito nangyayari
ang code switching at iba pang pagbabago sa paraan ng pagsasalita
ng nagsasalita sa hangad niyang mapatulad sa kanyang kausap. Ang
halimbawa rito ay ang may edad nang nakikipag-usap sa isang paslit
o baby. Ang kanyang pakikipag-usap ay halos katulad ng pagsasalita
ng isang paslit upang makuha niya ang kawilihan at atensyon ng paslit
na makipag-usap din sa kanya. Ang kanyang tono ay malambot kung
hindi man malambing at ang mga salitang ginagamit niya ay simpleng
madaling maintindihan ng batang kausap. Ang tawag dito ay baby talk.
Sa kabilang dako, linguistic divergence naman ay kung pilit na iniiba
ang pagsasalita sa kausap para ipakita o ipahayag ang pagiging iba at
di-pakikiisa at pagkakaroon ng sariling identidad. Sa Teoryang
Akomodasyon ay kung paano ang paggamit or pag interpret niya sa
wika or paano niya ine-emphasis ang mga salita. Halimbawa nito ang
mga Amerikano o taga ibang bansa ng nagsasalita o hinahasa ang
kanilang mga sarili upang matutunan ang pakikipag-usap gamit ang
wikang Filipino.
Ang language code ay may varayti at varyason dahil sa mga wika
na ginagamit ng mga tao sa pang-araw-araw na komunikasyon, at
may impluwensya sa kung paano ang pag-interpret sa isang tiyak na
panlipunang grupo. May epekto din ang uri ng ugnayan sa specific na
mga grupo ng tao? Nahati ang language code sa dalawang ideya; ang
restricted code at ang elaborated code. Ang restricted ay karaniwan
 ULAT-PAPEL SA FIL167
CSSH-ABFIL
BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

lamang ang kanilang pag-uusap dahil sa normal na sa kanila ang

pinag-uusapan. May varayti at varyasyon ito sakadahilanang
nakadipende ang lipunang kanilang kinalakhan.Halimbawa, ang mga
Ilonggo sa isang grupo ay galit ang tono ng kanilang pakikipag-usap at
ang isang grupo naman ay malumanay. Ang pakikipag-interaksyon
nila ay nakakaapekto sa kung paano sila makipag-usap sa isa’t-isa sa
araw-araw.
Sa elaborated code naman ay inilalahad ang lahat, hindi dahil
mas’ mabuti ito, kundi kailangan ito upang maintindihan nang lubos
ang lahat ng ipinaliliwanag o sinasabi. Ang halimbawa nito ay ang
mga middle class na mga tao na kapag aalis sila sa kanilang lugar o
mag-iiba ng lokasyon ay madadala nila ang kanilang mga ugali sa
pakikipagkomunikasyon. Ang halimbawa naman ng restricted code ay
ang mga normal na pakikipag-usap ng magkaibigan at magkapamilya.
Isa pang halimbawa naman ay sa isang klasrum, mayroon kang
dalawang estudyante at ang isa ay anak nang nagbebenta sa
palengke at ang isa naman ay anak ng isang General (pulis), diba
magiging iba ang paraan ng kanilang pakikipag-usap.
Ang Teoryang akomodasyon ay may varayti at varyasyon dahil
merong paiba-iba ng tono o ang paggamit ng mga salita ni speaker
dipende sa kanyang kausap.

Ang language code naman ay mayroong varayti at varyason dahil

sa kinalakhan o nakasanayan ng isang speaker ang paggamit ng wika
mula sa lipunan kung saan siya lumaki.
Mahalaga ang pananaw na ito sa pag-aaral ng varayti at
varyasyon ng wikang Filipino lalo na kaugnay ng atityud sa paggamit
ng inaakalang mas’ superior na varayti kompara sa mas mababang
varayti depende sa katayuan ng kanilang unang wika sa lipunan.
 Panuto: Paghambingin ang Teoryang Akomodasyon at
Teoryang Language code gamit ang Venn diagram at ang
PAGLALAPAT
(Pangkatang-gawain) ugnayan nito sa varayti at varyasyon ng wika.
 ULAT-PAPEL SA FIL167
CSSH-ABFIL
BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

 Sa likod ng inyong sagutang papel, ipaliwanag ang

katanungang “Bilang isang mag-aaral ano ang
kahalagahan ng mga Teoryang ito sa pagtamo ng ating una
at pangalawang wika sa lipunang ating kinalakhan?
 Sundin ang rubriks na nasa baba.

Teoryang Akomodasyon Teoryang language Code

Ugnayan ng mga Teorya sa Varayti at

Varyasyon ng Wika
RUBRICS/KRAYTERYA

KRAYTERYA SA PAGGAWA NG VENN DIAGRAM

NILALAMAN Maayos at naaayon sa panuto. 20

KAANGKUPAN Angkop at makakaingganyo sa 15

bumabasa.
KAHUSAYAN Diretso sa ideyang nais pahayag. 15

KABUUAN 50
 ULAT-PAPEL SA FIL167
CSSH-ABFIL
BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

PAGTATAYA
I. Multiple choice
(Pagsusulit) 1. Ang ____ ay mas malaki kaysa diyalekto.
a.varayti
b.varyasyon
c.wika
2.) Ang _______ na tinatawag na wika ay mas maraming aytem
kaysa sa diyalekto.
a.varyasyon
b.varayti
c. wika
3.) _______ ay isang wika na bumuuo sa lahat ng diyalekto nito
tulad ng Filipino sa Metro Manila.
a.Pilipinas
b.Filipino
c.Pilipino
4.)Bagama’t sa pananaw ng mga _______ ay walang wikang
mataas o mababa.
a.Sosyolinggwistika
b.Ethnolinggwistika
c.Lingguwistika
5.) Hinati ni ______ ang varayti ng wika sa dalawang malaking
uri.
a. Catford
b. Gregory
c. Carrol
6.) Ang mga ___________ ay binubuo ng mga idyolek at
diyalek.
a.Varayti
b. Varyasyon
c. Varayting permamente
7.)_______ naman yaong varayting batay sa lugar, Panahon at
 ULAT-PAPEL SA FIL167
CSSH-ABFIL
BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

katayuan sa buhay.
a. Dayalekto
b.Idyolek
c.Ekolek
8.) Ang ______ ay varayting kaugnay sa higit na malawak na
panlipunang papel.
a. mode
b. register
c. estilo
9.) Ang ______ ay maaaring pormal, kolokyal at intemeyt.
a. mode
b. register
c. estilo
10.) Ang _____ o yaong kaugnay sa midyum na ginagamit,
maaaring pasalita o pagsulat.
a. mode
b. register
c. estilo
II. Matching Type
11. Permanente para sa tagapagsalita/tagasalita
12.Diyalekto at Diatypes
13. Paggamit ng Filipino sa Klasrum
14. Academic writing in Filipino:Aspect use in pshychology
theses.
15. De la Salle Style
16. Ang empirical na pag-aaral ng speech act sa konteksto.
17. The Elaboration of a technical Lexicon of Filipino.
18.Oral Discourse
19.Teoryang Akomodasyon
20.Language code
a. Fortunato (1991)
b. Bautista (1992)
 ULAT-PAPEL SA FIL167
CSSH-ABFIL
BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

c. Cubar (1989)
d.Gregory at Caroll
e. Catford
f. Basil Bernstein
g. Howard Giles
h. Dela Peña (1984)
i. Santiago Alfonso (1979)
j. Librando (1987)
TALASAGUTAN Pagganyak
1.VARYASYON
2. VARAYTI
3. ROSARIO I. ALONZO
4. AKOMODASYON
5. LANGUAGE CODE
6. TEORYA
7.CONVERGENT
8. DIVERGENT
Pagtataya (Identipikasyon)
I.Multiple choice II. Matching Type
1. c 11. e
2. b 12. d
3. b 13. c
4. c 14. b
5. a 15. a
6. c 16. j
7. a 17. i
8. b 18. h
9. c 19. g
10.a 20.f
MGA REPERENSYA
Atkinson, P. (1985). Language, Structure and Reproduction: An
Introduction to the Sociology of Basil Bernstein. London:
 ULAT-PAPEL SA FIL167
CSSH-ABFIL
BARAYTI AT BARYASYON NG WIKA

Methuen.
Boylan, Patrick. (2001). Accommodation Through a Transformasson of
Consciousness
Nasa Koch K. at T Muggin Globalisation, Foreign Languages and
Intercultural Learning, Proceedings of the First SIETAR-UK
Conference.London: South Bank University
Brown, Douglas B. (1994), Principles of Language Learning and
Teaching 3 ed. New Jersey: Prentice Hall Regents