‫‪ 

‬‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺮﺳﺘﺎري و ﻣﺎﻣﺎﻳﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان )ﺣﻴﺎت( دوره ‪ ،18‬ﺷﻤﺎره ‪47-56 ،1391 ،2‬‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺎﺳﺎژ ﭘﺸﺖ ﺑﻪ روش ﺿﺮﺑﻪاي ﺳﻄﺤﻲ ﺑﺮ درد ﺷﺎﻧﻪ و ﻋﻤﻠﻜﺮد دﺳﺖ ﺑﻴﻤﺎران‬
‫ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي‬

‫*****‬ ‫****‬ ‫***‬ ‫**‬

‫روزﺑﻪ ﻛﺎﻇﻤﻲ‬ ‫اﻳﺮج ﻋﺒﺪاﻟﻬﻲ‬ ‫اﺻﻐﺮ داﻟﻮﻧﺪي‬ ‫وﺟﻴﻬﻪ آﺗﺸﻲ* ﻓﺮﺣﻨﺎز ﻣﺤﻤﺪي‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬
‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف‪ :‬درد ﺷﺎﻧﻪ ﻧﺎﺷﻲ از ﻫﻤﻲﭘﻠﮋي ﻳﻚ ﭘﺪﻳﺪه ﺷﺎﻳﻊ ﭘﺲ از ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﺳﺘﻘﻼل ﺑﻴﻤﺎر‬
‫را در اﻧﺠﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي روزﻣﺮه ﺑﻪ ﺷﺪت ﻣﺤﺪود ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺎﺳﺎژ‬
‫‪ SSBM‬ﺑﺮ درد ﺷﺎﻧﻪ و ﻋﻤﻠﻜﺮد دﺳﺖ ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي اﻧﺠﺎم ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ :‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻳﻚ ﻛﺎرآزﻣﺎﻳﻲ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺷـﺎﻣﻞ ‪ 34‬ﺑﻴﻤـﺎر‬
‫واﺟﺪ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ورود ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ از ﻣﻴﺎن ‪ 70‬ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ ﺗﺒﺴﻢ در ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﻲ‬
‫‪ 1389/8/1‬ﺗﺎ ‪ 1389/10/1‬اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻪ روش ﺗﺼﺎدﻓﻲ در دو ﮔـﺮوه آزﻣـﻮن و ﺷـﺎﻫﺪ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨـﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﮔﺮوه ﻣﺪاﺧﻠﻪ ‪ 7‬ﺟﻠﺴﻪ ﻣﺘﻮاﻟﻲ روزاﻧﻪ ﻣﺎﺳﺎژ ﭘﺸﺖ ﺑـﻪ روش ﺿـﺮﺑﻪاي ﺳـﻄﺤﻲ‬
‫)‪ (SSBM‬ﺑــﻪ ﻣــﺪت ‪ 10‬دﻗﻴﻘــﻪ اﻧﺠــﺎم ﮔﺮﻓــﺖ‪ .‬اﺑــﺰار ﮔــﺮدآوري دادهﻫــﺎ ﺷــﺎﻣﻞ ﭘﺮﺳــﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﺸﺨــﺼﺎت‬
‫ﺟﻤﻌﻴﺖﺷﻨﺎﺧﺘﻲ‪ ،‬ﻣﻘﻴﺎس دﻳﺪاري درد و ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد دﺳﺖ ﻣﺒﺘﻼ در ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي روزاﻧﻪ ﺑـﻮد‪ .‬ﻣﻴـﺰان‬
‫درد ﺷﺎﻧﻪ و ﻋﻤﻠﻜﺮد دﺳﺖ ﻗﺒﻞ و ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ ﭘﺲ از آﺧﺮﻳﻦ ﺟﻠﺴﻪ ﻣﺎﺳﺎژ در ﻫﺮ دو ﮔﺮوه ارزﻳﺎﺑﻲ و ﻣـﻮرد‬
‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ دادهﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آﻣﺎرﻫﺎي ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ و ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ )ﺗﻲﻣﺴﺘﻘﻞ‪ ،‬ﺗﻲزوﺟﻲ‪،‬‬
‫آﻧﺎﻟﻴﺰ ﻛﻮوارﻳﺎﻧﺲ( ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ درد ﺷﺎﻧﻪ ﻗﺒﻞ از ﻣﺪاﺧﻠﻪ در ﻫﺮ دو ﮔﺮوه آزﻣﻮن و ﺷـﺎﻫﺪ ‪ 8 /40‬ﺑـﻮد )ﺗﻔـﺎوﺗﻲ را ﻧـﺸﺎن‬
‫ﻧﻤﻲداد(‪ .‬ﭘﺲ از ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ درد ﺷﺎﻧﻪ در ﮔﺮوه آزﻣﻮن ‪ 1/13‬و در ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ ‪ 8/40‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪ ﻛـﻪ‬
‫ﻣﺆﻳﺪ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎدار )‪ (p<0/001‬ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻋﻤﻠﻜﺮد دﺳﺖ ﻣﺒﺘﻼ ﻗﺒﻞ از ﻣﺎﺳﺎژ در ﮔﺮوه آزﻣـﻮن‬
‫‪ 7/46‬و در ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ ‪ 8/93‬ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﻔﺎوﺗﻲ را ﻧﺸﺎن ﻧﻤﻲدﻫﺪ )‪ .(p=0/752‬ﭘﺲ از ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻋﻤﻠﻜـﺮد‬
‫دﺳﺖ ﻣﺒﺘﻼ در ﮔﺮوه آزﻣﻮن ‪ 9/13‬و ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ ‪ 8/66‬ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎداري را ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻣﺎﺳـﺎژ ﻧـﺸﺎن‬
‫ﻧﻤﻲدﻫﺪ )‪ (p=0/918‬اﻣﺎ در ﮔﺮوه آزﻣﻮن ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از ﻣﺎﺳﺎژ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎدار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ )‪.(p<0/001‬‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪ :‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬ﺑﻪﻛﺎرﮔﻴﺮي ﻣﺎﺳﺎژ ‪ SSBM‬ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻣﺪاﺧﻠـﻪاي‬ ‫ﻧﻮﻳــــﺴﻨﺪه ﻣــــﺴﺆول‪:‬‬
‫ﻏﻴﺮ ﺗﻬﺎﺟﻤﻲ و ﻣﻜﻤﻞ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎرﻛﻨﺎن درﻣﺎﻧﻲ و ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﮔﺎم ﻣﺆﺛﺮي در ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي ﻳﺎ ﻛـﺎﻫﺶ درد‬ ‫ﻓﺮﺣﻨـــــﺎز ﻣﺤﻤـــــﺪي؛‬
‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﺑﻬﺰﻳﺴﺘﻲ‬
‫ﺷﺎﻧﻪ و ﺑﻪ ﺗﺒﻊ آن ﺑﻬﺒﻮد ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺣﺮﻛﺘﻲ ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻫﻤﻲﭘﻠﮋي در اﺛﺮ ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﻣﺤﺴﻮب ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫و ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ‬
‫‪e-mail:‬‬
‫‪f_mohammadi_2000‬‬
‫واژهﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬ﻣﺎﺳﺎژ ﭘﺸﺖ ﺑﻪ روش ﺿﺮﺑﻪاي ﺳﻄﺤﻲ‪ ،‬درد ﺷﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻋﻤﻠﻜﺮد دﺳﺖ‪ ،‬ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي‬ ‫‪@yahoo.com ‬‬

‫‪ -‬درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ :‬دي ﻣﺎه ‪ - 1390‬ﭘﺬﻳﺮش ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ :‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ﻣﺎه ‪1391‬‬

‫] ‪[ Downloaded from hayat.tums.ac.ir on 2022-04-16‬‬

‫در اﻳﺮان ﻣﻴﺰان وﻗﻮع ﺳـﺎﻻﻧﻪ ﺳـﻜﺘﻪ ﻣﻐـﺰي ‪372‬‬ ‫∗‬

‫ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ‪ 100000‬ﻧﻔﺮ در ﺳﺎل ‪ 2006‬ﺑـﻮده‬
‫اﺳﺖ )‪ .(1‬اﺧﺘﻼﻻت ﻋـﺮوق ﻣﻐـﺰي ﺳـﻮﻣﻴﻦ ﻋﻠـﺖ‬
‫ﻣﺮگ در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤـﺪه آﻣﺮﻳﻜـﺎ و ﺗﻘﺮﻳﺒـﺎً ﻣـﺴﺒﺐ‬
‫ﻣــﺮگ و ﻣﻴ ـﺮ ‪ 164000‬ﻧﻔــﺮ در ﺳــﺎل ﻣــﻲﺑﺎﺷ ـﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫آﻣــﺎر ﺟﻬــﺎﻧﻲ دﻻﻟــﺖ ﺑــﺮ اﻓــﺰاﻳﺶ ﺟﻤﻌﻴــﺖ‬
‫ﻣﺒﺘﻼﻳﺎن ﺑﻪ ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬـﺎن دارد‪.‬‬
‫‪                                                            ‬‬
‫* ﻣﺮﺑﻲ ﮔﺮوه آﻣﻮزﺷﻲ ﭘﺮﺳﺘﺎري داﺧﻠﻲ ﺟﺮاﺣﻲ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺮﺳﺘﺎري و ﻣﺎﻣﺎﻳﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻗﺰوﻳﻦ‬
‫** ﻋﻀﻮ ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻋﻮاﻣﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﺳﻼﻣﺖ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﺑﻬﺰﻳﺴﺘﻲ و ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ ‪ ‬‬
‫*** اﺳﺘﺎدﻳﺎر ﮔﺮوه آﻣﻮزﺷﻲ ﭘﺮﺳﺘﺎري داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﺑﻬﺰﻳﺴﺘﻲ و ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ‬
‫**** اﺳﺘﺎدﻳﺎر ﮔﺮوه آﻣﻮزﺷﻲ ﻓﻴﺰﻳﻮﺗﺮاﭘﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﺑﻬﺰﻳﺴﺘﻲ و ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ‬
‫***** ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻣﻐﺰ و اﻋﺼﺎب‬
 ‫وﺟﻴﻬﻪ آﺗﺸﻲ و ﻫﻤﻜﺎران‬
‫ﻳﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺷﺎﻧﻪ و اﻧﺪام ﻓﻮﻗـﺎﻧﻲ‪ ،‬اﺧـﺘﻼﻻت‬
‫ﺣﺴﻲ‪ ،‬ﺣﺮﻛﺘـﻲ و ﺣﺘـﻲ اﺗﻮﻧـﻮﻣﻴﻜﻲ رخ ﻣـﻲدﻫـﺪ‪.‬‬
‫وﻟﻲ ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ ﺑﺎ رﻓﻊ ﻳﺎ ﻛﺎﻫﺶ آﺳﻴﺐﻫﺎي اوﻟﻴﻪ و‬
‫ﺑﻬﺒﻮد وﺿـﻌﻴﺖ آﺳـﻴﺐ ﺷـﻨﺎﺧﺘﻲ در ﻗـﺴﻤﺘﻲ ﻛـﻪ‬
‫دﭼــﺎر آﺳــﻴﺐ ﻋﺮوﻗــﻲ ﺷــﺪه اﺳــﺖ‪ ،‬ﻋﻤﻠﻜﺮدﻫــﺎي‬
‫ﻣﺬﻛﻮر ﺑﺮﮔﺸﺖ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻣـﺎ ﻋﻤﻠﻜﺮدﻫـﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ‬
‫ﺣﺮﻛﺎت ﻇﺮﻳﻒ دﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻏﻴـﺮ ﻣﺎﻫﺮاﻧـﻪ و‬
‫ﺧﺸﻦ ﺑﺎﻗﻲﻣﺎﻧﺪه و ﻳـﺎ ﻗـﺪرت ﻛـﺎﻓﻲ ﺑـﺮاي اﻧﺠـﺎم‬
‫آنﻫﺎ وﺟﻮد ﻧﺪارد )‪ .(13‬ﻋﻮاﻣﻞ زﻳﺎدي ﻣـﻲﺗﻮاﻧﻨـﺪ‬
‫ﺑﺮ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺑﻴﻤﺎر در اﺳـﺘﻔﺎده از اﻧـﺪام ﻓﻮﻗـﺎﻧﻲ در‬
‫ﻛﺎرﻫﺎي روزاﻧﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﮕﺬارﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻋﻮاﻣـﻞ ﺷـﺎﻣﻞ‬
‫از دﺳﺖ دادن ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺣﺮﻛﺘﻲ اﻧﺘﺨـﺎﺑﻲ‪ ،‬اﻧﻘﺒـﺎض‪،‬‬
‫ﻣﺆﺛﺮ ﻧﺒـﻮدن اﻟﮕﻮﻫـﺎي ﺣﺮﻛﺘـﻲ و ﻋﻤﻠﻜـﺮد ﺷـﺎﻧﻪ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﭘﺎﻳﻪ و اﺳﺎس ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻜﺮد دﺳﺖ در‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي روزاﻧﻪ ﺑﻪ ﺣـﺴﺎب ﻣـﻲآﻳﻨـﺪ )‪13‬و‪.(14‬‬
‫از دﺳﺖ دادن ﻋﻤﻠﻜﺮد اﻧﺪام ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ﺑـﺴﻴﺎر ﺷـﺎﻳﻊ‬
‫اﺳﺖ و ﺣﺪود ‪ %88‬ﺑﻴﻤﺎران اﺧﺘﻼل ﻋﻤﻠﻜـﺮد اﻧـﺪام‬
‫ﻓﻮﻗــﺎﻧﻲ را ﺗﺠﺮﺑــﻪ ﻣــﻲﻛﻨﻨــﺪ )‪ .(15‬در ﻣﺠﻤــﻮع‬
‫ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺧﺎص ﻋﻤﻠﻜـﺮد دﺳـﺖ‬
‫در اﻧﺪام ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ‪ ،‬اﺧﺘﻼل ﻛـﺎرﻛﺮد آن را ﺑـﻪ دﻧﺒـﺎل‬
‫ﺳــﻜﺘﻪ ﻣﻐــﺰي ﻣــﺸﻜﻞﺗــﺮﻳﻦ ﻗــﺴﻤﺖ درﻣــﺎن و‬
‫ﺗﻮاﻧﺒﺨــﺸﻲ اﻳــﻦ ﺑﻴﻤــﺎران ﺗﻠﻘــﻲ ﻛــﺮد )‪ .(16‬از‬
‫درﻣﺎنﻫﺎي ﺷﺎﻳﻊ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮاي درﻣﺎن درد‬
‫ﺷــﺎﻧﻪ‪ ،‬اﺳــﺘﻔﺎده از ‪ ، Strapping ، Sling‬ﺗﺰرﻳــﻖ‬
‫ﺑــﻲﺣــﺴﻲﻫــﺎي ﻛﻮرﺗﻴﻜﻮاﺳــﺘﺮوﺋﻴﺪ و ﺟﺮاﺣــﻲ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ در ﻣـﻮرد اﺛﺮﺑﺨـﺸﻲ اﻳـﻦ روشﻫـﺎ‬
‫] ‪[ Downloaded from hayat.tums.ac.ir on 2022-04-16‬‬
‫ﮔﺰارشﻫﺎي ﺿﺪ و ﻧﻘﻴﻀﻲ وﺟـﻮد دارد )‪(17-19‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨــﻴﻦ ﮔــﺰارشﻫــﺎ ﺣــﺎﻛﻲ از آن اﺳــﺖ ﻛــﻪ‬
‫درﻣــﺎنﻫــﺎي داروﻳــﻲ و ﺟﺮاﺣــﻲ ﺑﺎﻋــﺚ اﻳﺠــﺎد‬
‫ﻋﻮارض ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن‪ ،‬در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮ ﻫﻤـﻴﻦ‬
‫اﺳﺎس ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه ﻣﻬـﻢﺗـﺮﻳﻦ ﻣﻌﻴﺎرﻫـﺎ در اﻧﺘﺨـﺎب‬
‫روش درﻣﺎﻧﻲ و ﺗﺴﻜﻴﻨﻲ درد ﺷﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻣﺆﺛﺮ و اﻳﻤـﻦ‬
‫‪٤٨‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺎﺳﺎژ ﭘﺸﺖ ﺑﻪ روش ﺿﺮﺑﻪاي ﺳﻄﺤﻲ ﺑﺮ درد ‪...‬‬
‫ﺑﺮآورد ﺷﺪه ﻛﻪ ﻫﺮ ﺳﺎﻟﻪ ‪ 550000‬ﻧﻔﺮ ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ‬
‫ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ )‪ .(2‬ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت اﻧﺠﺎم‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻣﻴﺰان ﺑﺮوز ﻋﻮارض ﺑﻌﺪ از ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐـﺰي را‬
‫‪ %40-96‬ﺑﺮآورد ﻛﺮده اﺳﺖ ﻛـﻪ ﺑـﺴﻴﺎري از اﻳـﻦ‬
‫ﻋــﻮارض در ﺻــﻮرت ﺗــﺸﺨﻴﺺ ﺑ ـﻪ ﻣﻮﻗــﻊ ﻗﺎﺑــﻞ‬
‫ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي و درﻣﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ )‪ .(3-5‬درد ﻳﻜـﻲ از‬
‫ﻋﻮارض ﺷﺎﻳﻊ ﺑﻌﺪ از ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻴﻮع‬
‫آن را در ﺑﻴﻤــﺎران ‪ %19-74‬ﮔــﺰارش ﻛــﺮدهاﻧــﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺘــﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌــﺎت ‪ Henon‬در ﺳــﺎل ‪ 2006‬ﻧــﺸﺎن‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ درد ﺑﺮ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﻴﻤـﺎران ﺑﻌـﺪ از‬
‫ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي اﺛﺮ ﻗﺎﺑـﻞ ﻣﻼﺣﻈـﻪاي دارد )‪ .(4‬اﻧـﻮاع‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ از درد ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ‬
‫دردﻫــﺎي ﻣﺮﻛــﺰي‪ ،‬دردﻫــﺎي ﻋــﺼﺒﻲ‪ -‬ﻧﺨــﺎﻋﻲ‪،‬‬
‫ﻋﻀﻼﻧﻲ و ﺳﺮدرد ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻟﻴﻜﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺪﻛﻲ‬
‫در ﻣﻮرد آنﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ )‪ .(5‬از ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ‬
‫دردﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﻋﺎرض ﻣﻲﺷـﻮد‬
‫درد ﺷﺎﻧﻪ اﺳﺖ )‪ .(6-8‬ﺑﻴﻤﺎران ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ ﺑـﺎر در‬
‫ﻃﻮل دوره ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ اﻳﻦ درد را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ‬
‫)‪ .(9‬درد ﺷﺎﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻫﻔﺘﻪﻫﺎ و ﺗﺎ ﻣﺎهﻫﺎ ﭘـﺲ از‬
‫ﺷﺮوع ﻫﻤﻲﭘﻠﮋي رخ دﻫـﺪ و ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﻣﻘـﺎوم ﻳـﺎ‬
‫ﻣﺰﻣﻦ ﺑﻪ درﻣﺎن ﺷﻮد )‪ .(10‬ﺷـﻴﻮع درد ﺷـﺎﻧﻪ در‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌــﺎت ﻣﺨﺘﻠــﻒ ﻣﺘﻔــﺎوت اﺳــﺖ و ﺑ ـﻴﻦ ‪%5-84‬‬
‫ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ )‪ .(11‬درد ﺷﺎﻧﻪ اﺛﺮات ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ‬
‫ﺑﺮ ﺑﻴﻤﺎر دارد و اﻳﻦ درد ﻣﺎﻧﻊ ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﺑﻴﻤـﺎر در‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺗﻮاﻧﺒﺨـﺸﻲ ﻣـﻲﺷـﻮد )‪ .(8‬درد ﺷـﺎﻧﻪ‬
‫ﻳﻜــﻲ از ﻋﻮاﻣــﻞ ﻣﻬــﻢ در ﻃــﻮﻻﻧﻲ ﺷــﺪن زﻣــﺎن‬
‫ﺑـــﺴﺘﺮي ﻓـــﺮد در ﺑﻴﻤﺎرﺳـــﺘﺎن ﺑـــﻮده و ﺑﺎﻋـــﺚ‬
‫اﻓﺴﺮدﮔﻲ و ﻛﺎﻫﺶ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻣـﻲﮔـﺮدد‪ .‬درد‬
‫ﺣﺮﻛﺎت ﺷﺎﻧﻪ را ﻧﻴـﺰ ﻣﺤـﺪود ﻣـﻲﻛﻨـﺪ و ﻣـﺎﻧﻊ از‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﺧـﻮدﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ و ﺣﻔـﻆ ﺗﻌـﺎدل ﺷـﺪه و‬
‫ﺷﺮﻛﺖ ﺑﻴﻤﺎر در ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ را ﻣﺤـﺪود‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ )‪8‬و‪ .(12‬ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺑﺮوز ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﻓﻘﺪان‬
 ‫دوره ‪ ،18‬ﺷﻤﺎره ‪  1391 ،2‬‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺮﺳﺘﺎري و ﻣﺎﻣﺎﻳﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان )ﺣﻴﺎت(‬

‫ﺗﺤﻘﻴﻘــﺎت زﻳــﺎدي ﻧــﺸﺎن داده ﻛــﻪ ﻣﺎﺳــﺎژ‬ ‫ﺑﻮدن‪ ،‬داﺷﺘﻦ ﻛﻢﺗﺮﻳﻦ ﻋـﻮارض ﺟـﺎﻧﺒﻲ‪ ،‬ﺳـﻬﻮﻟﺖ‬
‫‪ SSBM‬ﻳــﻚ ﻣﺪاﺧﻠــﻪ ﻣــﺆﺛﺮ ﭘﺮﺳــﺘﺎري اﺳــﺖ و‬ ‫اﺟﺮا و ﻣﻘﺮون ﺑﻪ ﺻﺮﻓﻪ ﺑﻮدن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ )‪.(20‬‬
‫ﺑﺎﻋــﺚ آرامﺳــﺎزي‪ ،‬ﻛــﺎﻫﺶ درد و اﺳــﺘﺮس در‬ ‫ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن درﻣـﺎن ﺳـﻜﺘﻪ ﻣﻐـﺰي از ﻋـﺪم‬
‫ﺑﻴﻤﺎران ﻗﻠﺒﻲ )‪ (25‬و ﻛﺎﻫﺶ اﺿـﻄﺮاب در زﻧـﺎن‬ ‫ﻛﻨﺘﺮل و ﺗﺪﺑﻴﺮ درد در ﺑﻴﻤﺎران اﺑﺮاز ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﻛﺮده‬
‫ﺑــﺎردار ﻣــﻲﺷــﻮد )‪ (26‬ﻟ ـﻴﻜﻦ ﺷــﻮاﻫﺪ ﻛــﺎﻓﻲ در‬ ‫و ﺑﺮ اﻫﻤﻴﺖ روشﻫﺎي ﻏﻴﺮ داروﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﻣﺎﺳـﺎژ‬
‫اﺛﺮﺑﺨــﺸﻲ آن در ﻋــﻮارض ﻧﺎﺷــﻲ از ﺑﻴﻤــﺎري‬ ‫ﺗﺄﻛﻴﺪ دارﻧﺪ )‪ .(4‬ﻣﺎﺳﺎژ درﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻫﻨـﺮ‬
‫ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي در دﺳﺘﺮس ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از آن ﺟﺎ ﻛﻪ‬ ‫ﺷــﻔﺎﺑﺨﺶ‪ ،‬ﻣﻔﻴــﺪ و ﻣــﺆﺛﺮ در ﺣﺮﻓــﻪ ﭘﺮﺳــﺘﺎري‬
‫آﻣﺎر ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮ ﺷﻴﻮع ﺑـﺎﻻي درد ﺷـﺎﻧﻪ ﭘـﺲ از‬ ‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ و از آن ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻳـﻚ ﻟﻤـﺲ‬
‫ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي دﻻﻟﺖ دارد و درﻣـﺎنﻫـﺎي ﻣﺘـﺪاول‬ ‫ﻛﻨﺘــﺮل ﺷــﺪه ﻛــﻪ ﺑﺎﻋــﺚ ﻣﺮاﻗﺒــﺖ‪ ،‬آرامﺳــﺎزي و‬
‫ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ و ﻣﻘﺒﻮﻟﻴـﺖ ﻣـﻮرد ﻧﻘـﺪ و‬ ‫ﺗﺴﻜﻴﻦ درد ﻣﻲﮔﺮدد‪ ،‬ﻳﺎد ﻣـﻲﺷـﻮد )‪ .(21‬ﻣﺎﺳـﺎژ‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻗـﺮار دارﻧـﺪ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺣﺎﺿـﺮ ﺑـﺎ‬ ‫راﻫﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮﻗﺮاري ارﺗﺒﺎط‪ ،‬اﺑﺮاز ﻣﺤﺒﺖ ﻛﺮدن و‬
‫ﻫﺪف ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺎﺳﺎژ ‪ SSBM‬ﺑـﺮ درد‬ ‫ﺷﺮﻛﺖ دادن ﺑﻴﻤﺎر در ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺑﻬﺒﻮدي ﺧﻮد اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﺷﺎﻧﻪ و ﻋﻤﻠﻜﺮد دﺳﺖ ﺑﻴﻤـﺎران ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ ﺳـﻜﺘﻪ‬ ‫ﻣﺎﺳــﺎژ درﻣــﺎﻧﻲ ﻳﻜ ـﻲ از روشﻫــﺎي آرامﺳــﺎزي‬
‫ﻣﻐــﺰي اﻧﺠــﺎم ﻳﺎﻓﺘــﻪ ﺗــﺎ ﺑــﺪﻳﻦ ﻃﺮﻳــﻖ در اﻳﺠــﺎد‬ ‫اﺳــﺖ ﻛــﻪ ﺑﺎﻋــﺚ آراﻣــﺶ‪ ،‬ﺗــﺴﻜﻴﻦ درد و ﻛــﺎﻫﺶ‬
‫ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز در ﻣﻮرد اﻳﻦ ﻣﺪاﺧﻠـﻪ درﻣـﺎﻧﻲ‬ ‫اﺿـﻄﺮاب ﻣـﻲﺷـﻮد )‪22‬و‪ (23‬و از ﻋﻤـﻮﻣﻲﺗـﺮﻳﻦ‬
‫ﻣﻜﻤﻞ‪ ،‬ﮔﺎﻣﻲ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫درﻣﺎنﻫـﺎي ﻃـﺐ ﻣﻜﻤـﻞ در ﭘﺮﺳـﺘﺎري اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫اﺟﺮاي آن آﺳﺎن‪ ،‬ﺑﻲﺧﻄﺮ‪ ،‬ﻏﻴﺮ ﺗﻬـﺎﺟﻤﻲ و ﻧـﺴﺒﺘﺎً‬
‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‬
‫ارزان اﺳﺖ )‪ .(8‬ﻣﺎﺳﺎژ از ﺟﻤﻠﻪ درﻣﺎنﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ‬
‫اﻳــﻦ ﭘــﮋوﻫﺶ از ﻧــﻮع ﻛﺎرآزﻣــﺎﻳﻲ ﺑــﺎﻟﻴﻨﻲ‬
‫ﻛﻪ اﻣﺮوزه در ﻛﻨﺎر درﻣﺎنﻫﺎي ﻃﺒﻲ ﻣﻌﻤﻮل ﺑـﺮاي‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮﻛـﺰ ﺗﻮاﻧﺒﺨـﺸﻲ ﺗﺒـﺴﻢ ﻛـﻪ ﺗﻨﻬـﺎ ﻣﺮﻛـﺰ‬
‫ﺑــﺴﻴﺎري از ﺑﻴﻤــﺎريﻫــﺎ اﺳــﺘﻔﺎده ﻣــﻲﺷــﻮد و در‬
‫ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺟﺎﻣﻊ ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ ﺑﻴﻤﺎران ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي‬
‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻮارد ﻫﻢ ﻣﺆﺛﺮ ﺷـﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‬
‫در ﺳــﻄﺢ ﺗﻬــﺮان ﻣــﻲﺑﺎﺷــﺪ‪ ،‬ﺑــﻪ ﻋﻨــﻮان ﻣﺤــﻴﻂ‬
‫)‪ .(24‬ﻣﺎﺳﺎژ اﺷـﻜﺎل ﻣﺘﻨـﻮﻋﻲ دارد ﻳﻜـﻲ از اﻧـﻮاع‬
‫ﭘــﮋوﻫﺶ اﻧﺘﺨــﺎب ﺷــﺪ‪ .‬ﺟﺎﻣﻌــﻪ ﭘــﮋوﻫﺶ ﺷــﺎﻣﻞ‬
‫آن‪ ،‬ﻣﺎﺳــﺎژ ﭘــﺸﺖ ﺑــﻪ روش ﺿــﺮﺑﻪاي ﺳــﻄﺤﻲ‬
‫ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﻣﺮاﺟﻌـﻪﻛﻨﻨـﺪه ﺑـﻪ‬
‫)‪(SSBM=Slow Stroke Back Massage‬‬
‫ﻣﺮﻛـــﺰ ﻳـــﺎد ﺷـــﺪه از ﺗـــﺎرﻳﺦ ‪ 1389/8/1‬ﺗـــﺎ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر ﺗﻮﺳﻂ اﻟﻴﺰاﺑﺖ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت‬
‫‪ 1389/10/1‬ﺑﻮد‪ .‬ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﺿﺮﻳﺐ اﻃﻤﻴﻨـﺎن‬
‫ﺣﺮﻛﺎت آﻫﺴﺘﻪ‪ ،‬ﻣﻼﻳﻢ و ﻣﻮزون ﻛﻒ دﺳﺖﻫـﺎ ﺑـﺮ‬
‫] ‪[ Downloaded from hayat.tums.ac.ir on 2022-04-16‬‬

‫‪ %95‬و ﺗــﻮان ‪ ،%85‬ﺑــﺎ اﺳــﺘﻔﺎده از ﻳﺎﻓﺘــﻪﻫــﺎي‬

‫روي ﭘﺸﺖ ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﻳﻜﻨﻮاﺧـﺖ‪ ،‬ﺣـﺪود ‪60‬‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪ )‪ 15 (27‬ﻧﻔﺮ در ﻫﺮ ﮔﺮوه ﺗﻌﻴﻴﻦ و‬
‫ﺣﺮﻛﺖ در دﻗﻴﻘﻪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻓﺸﺎري ﻣﻼﻳﻢ ﺑﻪ ﻣﺪت زﻣﺎن ‪3‬‬
‫ﻧﻬﺎﻳﺘﺎً ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل رﻳﺰش ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ‪ 17‬ﻧﻔﺮ‬
‫ﺗﺎ ‪ 10‬دﻗﻴﻘﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﺣﺮﻛـﺎت ﺑـﻪ ﻛـﺎر‬
‫در ﻫﺮ ﮔﺮوه در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﺪ‪ .‬ﻧﻤﻮﻧـﻪﻫـﺎ ﺑـﺮ‬
‫رﻓﺘﻪ در اﻳﻦ ﻣﺎﺳﺎژ از ﻧﻮع ﺿﺮﺑﻪاي ﺳﻄﺤﻲ اﺳﺖ‬
‫اﺳــﺎس ﻣﻌﻴﺎرﻫــﺎي ورود اﻧﺘﺨــﺎب و ﺑــﻪ ﻃــﻮر‬
‫ﻛــﻪ اﺛــﺮ ﻛــﺎﻣﻼً ﺣــﺴﻲ داﺷــﺘﻪ و در آرامﺳــﺎزي‬
‫ﺗﺼﺎدﻓﻲ )ﻳﻚ در ﻣﻴـﺎن( در دو ﮔـﺮوه آزﻣـﻮن و‬
‫ﺷﺎﻫﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ورود ﺑـﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‬ ‫ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺆﺛﺮ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ )‪.(8‬‬

‫‪٤٩‬‬ ‫‪ ‬‬
 ‫وﺟﻴﻬﻪ آﺗﺸﻲ و ﻫﻤﻜﺎران‬
‫ﺣﻮزه ﭘﮋوﻫﺶ ﻳﺎد ﺷﺪه ﺧﺒﺮه ﺑﻮدﻧـﺪ‪ ،‬ﻗـﺮار داده‬
‫ﺷﺪ و اﺻﻼﺣﺎت ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي اﻋﻤﺎل ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر‬
‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﭘﺎﻳﺎﻳﻲ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ دﺳـﺖ ﻣﺒـﺘﻼ در‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي روزاﻧﻪ از روش آزﻣﻮن و ﺑﺎزآزﻣﻮن‬
‫و ﺛﺒــﺎت دروﻧــﻲ ﺑــﺎ ﻣﺤﺎﺳــﺒﻪ ﺿــﺮﻳﺐ آﻟﻔــﺎي‬
‫ﻛﺮوﻧﺒﺎخ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻪ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ‬
‫در اﺧﺘﻴﺎر ده ﺑﻴﻤﺎر ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﻗﺮار داده ﺷﺪ و‬
‫ﭘــﺲ از دو ﻫﻔﺘــﻪ ﻣﺠــﺪداً در ﻣــﻮرد ﻫﻤــﺎن اﻓــﺮاد‬
‫ﺗﻜﻤﻴـــﻞ ﺷـــﺪ‪ .‬ﺿـــﺮﻳﺐ ﻫﻤﺒـــﺴﺘﮕﻲ آزﻣـــﻮن و‬
‫ﺑــﺎزآزﻣﻮن ‪ 0/965‬و ﻫﻤﭽﻨــﻴﻦ ﺿــﺮﻳﺐ آﻟﻔــﺎي‬
‫ﻛﺮوﻧﺒﺎخ ﺑﺎزآزﻣﻮن ‪ 0/83‬ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ ﻛـﻪ ﻗﺎﺑـﻞ‬
‫ﻗﺒﻮل ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ داراي ‪ 26‬ﺳﺆال ‪ 4‬ﮔﺰﻳﻨﻪاي‬
‫در ﻣﻘﻴﺎس ﻟﻴﻜﺮت اﺳﺖ )ﺻﻔﺮ‪ :‬ﻧﻤﻲﺗـﻮاﻧﻢ اﻧﺠـﺎم‬
‫دﻫﻢ‪ :1 ،‬ﺷﺮوع ﻣﻲﻛﻨﻢ اﻣﺎ ﺗﻤـﺎم ﻧﻤـﻲﻛـﻨﻢ‪ :2 .‬ﺑـﻪ‬
‫ﺳﺨﺘﻲ و ﺑﻪ ﻛﻨﺪي اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻢ‪ :3 .‬ﻛﺎﻣﻞ اﻧﺠـﺎم‬
‫ﻣﻲدﻫﻢ(‪ .‬ﻻزم ﺑـﻪ ذﻛـﺮ اﺳـﺖ ﻛـﻪ اﻣﺘﻴـﺎز ﺑـﺎﻻﺗﺮ‬
‫ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ ﺑﻬﺘـﺮ و اﻣﺘﻴـﺎز ﻗﺎﺑـﻞ ﻛـﺴﺐ‬
‫‪0-78‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫روش ﻛﺎر ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴـﺐ ﺑـﻮد ﻛـﻪ ﭘـﺲ از‬
‫ﺗﻌﻴــﻴﻦ ﮔــﺮوهﻫــﺎ و اﺧــﺬ رﺿــﺎﻳﺖ آﮔﺎﻫﺎﻧــﻪ از‬
‫ﺑﻴﻤﺎران‪ ،‬ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﺟﺪاﮔﺎﻧـﻪ ﺗﻮﺿـﻴﺤﺎت ﻻزم در‬
‫ﻣﻮرد ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﻪ ﺑﻮدن اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬داوﻃﻠﺒﺎﻧـﻪ ﺑـﻮدن‬
‫ﺷــﺮﻛﺖ در ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ‪ ،‬اﻫــﺪاف‪ ،‬ﻣﺮاﺣــﻞ و ﻣــﺪت‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫـﺎي ﻫـﺮ دو ﮔـﺮوه اراﻳـﻪ ﺷـﺪ‪.‬‬
‫ﺳﭙﺲ در روز اول ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ ،‬ﻣﻘﻴﺎس‬
‫] ‪[ Downloaded from hayat.tums.ac.ir on 2022-04-16‬‬
‫دﻳـﺪاري درد )‪(VAS=Visual Analog Scale‬‬
‫و ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﺤﻘﻖ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد دﺳﺖ ﻣﺒـﺘﻼ‬
‫در ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫـﺎي روزاﻧـﻪ ﺑـﺮاي ﮔـﺮوه آزﻣـﻮن و‬
‫ﺷﺎﻫﺪ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺷﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﺮاﻗﺒﺖﻫـﺎي ﻣﻌﻤـﻮل‬
‫ﺑﺮاي ﮔﺮوه ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﻣﺎﺳﺎژ ‪ SSBM‬در اﺗـﺎﻗﻲ در‬
‫ﻣﺮﻛﺰ ﻳﺎد ﺷﺪه ﻛﻪ داراي ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻌﻤـﻮل ﻣﺎﺳـﺎژ‬
‫‪٥٠‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺎﺳﺎژ ﭘﺸﺖ ﺑﻪ روش ﺿﺮﺑﻪاي ﺳﻄﺤﻲ ﺑﺮ درد ‪...‬‬
‫ﻋﺒﺎرت از اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﻫﻤﻲﭘﻠـﮋي و اﺑـﺮاز درد ﺷـﺎﻧﻪ‬
‫ﻧﺎﺷﻲ از ﺿﺎﻳﻌﻪ‪ ،‬ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﻋﺎرﺿﻪاي ﻛﻪ ﺑﺎ اﻧﺠـﺎم‬
‫ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﻣﻐﺎﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺑﺮﻗﺮاري ارﺗﺒﺎط و‬
‫ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﺧﺮوج ﺷﺎﻣﻞ ﻋﺪم اﻧﮕﻴﺰه ﺑﻴﻤـﺎر ﺑـﺮاي‬
‫اداﻣﻪ ﻫﻤﻜﺎري و ﺑﺮوز اﺧﺘﻼل در ﺳﻼﻣﺖ ﺑﻪ ﻫـﺮ‬
‫دﻟﻴﻞ در ﺣﻴﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻮد‪ .‬ﻻزم ﺑـﻪ ذﻛـﺮ اﺳـﺖ ‪2‬‬
‫ﻧﻔﺮ از ﮔﺮوه ﺷـﺎﻫﺪ ﺑـﻪ ﻋﻠـﺖ ﺑـﺴﺘﺮي ﺷـﺪن در‬
‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن و ‪ 2‬ﻧﻔﺮ از ﮔﺮوه آزﻣﻮن ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻋﺪم‬
‫ﮔﺰارش درد و اﻓـﺖ ﻓـﺸﺎرﺧﻮن در ﺣـﻴﻦ اﻧﺠـﺎم‬
‫ﻣﺪاﺧﻠﻪ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺧﺎرج ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬در ﻧﻬﺎﻳـﺖ ﺗﺤﻠﻴـﻞ‬
‫آﻣﺎري در ﻣﻮرد ‪ 30‬ﻧﻔﺮ اﻧﺠﺎم ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬
‫اﺑﺰار ﮔﺮدآوري دادهﻫﺎ ﺷـﺎﻣﻞ ﭘﺮﺳـﺸﻨﺎﻣﻪ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ‪ ،‬ﻣﻘﻴﺎس دﻳﺪاري درد‬
‫و ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﺤﻘـﻖ ﺳـﺎﺧﺘﻪ ﻋﻤﻠﻜـﺮد دﺳـﺖ در‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي روزاﻧﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻘﻴـﺎس دﻳـﺪاري درد از‬
‫ﻳﻚ ﺧﻂ ﻛﺶ ﺑﻪ ﻃﻮل ‪ 10‬ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه‬
‫ﻛﻪ در ﻳـﻚ اﻧﺘﻬـﺎي آن ﻋـﺪد ﺻـﻔﺮ ﻗـﺮار دارد و‬
‫ﻣﻌﺮف ﺣﺎﻟﺖ ﺑـﺪون درد‪ ،‬ﻋـﺪد ‪ 1-3‬ﻣﻌـﺮف درد‬
‫ﺧﻔﻴــﻒ‪ ،‬ﻋــﺪد ‪ 4-6‬درد ﻣﺘﻮﺳــﻂ‪ ،‬ﻋــﺪد ‪ 7-9‬درد‬
‫ﺷﺪﻳﺪ و ﻋﺪد ‪ 10‬ﻣﻌـﺮف ﺷـﺪﻳﺪﺗﺮﻳﻦ درد ﻣﻤﻜـﻦ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ و اﺑـﺰار اﺳـﺘﺎﻧﺪاردي اﺳـﺖ‪ .‬اﻋﺘﻤـﺎد و‬
‫اﻋﺘﺒﺎر ﻋﻠﻤﻲ آن ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﻘﻘـﺎن و ﭘﮋوﻫـﺸﮕﺮان‬
‫ﺑﺎرﻫﺎ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ )‪ .(28-31‬ﺟﻬـﺖ ﺳـﻨﺠﺶ‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي دﺳﺖ ﻣﺒﺘﻼ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ اي ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫از اﺑﺰارﻫــﺎي اﺳــﺘﺎﻧﺪارد ‪Lowton ،(32) Katz‬‬
‫)‪ ،(34) Barthel ،(33‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ دﺳـﺖ‬
‫در اﻓﺮاد ﺗﺘﺮاﭘﻠﮋي )‪ ،(35‬ﭘﺮﺳـﺸﻨﺎﻣﻪ ‪Abilhand‬‬
‫)‪ ،(36‬ﺷـــــــﺎﺧﺺ دﺳـــــــﺖ ‪ (37) Durouz‬و‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺣﺮﻛﺘﻲ در ﺑﻴﻤﺎران ﻫﻤﻲﭘﻠﮋي‬
‫)‪ (38‬ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﺟﻬﺖ ﺗﺄﻳﻴﺪ رواﻳﻲ‪ ،‬ﭘﺮﺳـﺸﻨﺎﻣﻪ‬
‫در اﺧﺘﻴـــﺎر ده ﺗـــﻦ از اﻋـــﻀﺎي ﻫﻴـــﺄت ﻋﻠﻤـــﻲ‬
‫داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎي ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷـﻬﺮ ﺗﻬـﺮان ﻛـﻪ در‬
 ‫دوره ‪ ،18‬ﺷﻤﺎره ‪  1391 ،2‬‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺮﺳﺘﺎري و ﻣﺎﻣﺎﻳﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان )ﺣﻴﺎت(‬

‫در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﻮارد اﺧﻼﻗﻲ اﺧـﺬ ﻣﺠـﻮز‬ ‫درﻣﺎﻧﻲ )آرام ﺑﺎ ﻧﻮر ﻣﻼﻳـﻢ‪ ،‬درﺟـﻪ ﺣـﺮارت ‪27‬‬
‫از داﻧﺸﮕﺎه و ﻛﻤﻴﺘﻪ اﺧﻼق‪ ،‬ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﺮاﺣﻞ اﻧﺠﺎم‬ ‫درﺟﻪ ﺳﻠﺴﻴﻮس و ﻓﺎرغ از ﻣﺤﺮكﻫﺎي ﻣﺤﻴﻄـﻲ(‬
‫ﻛﺎر ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎران و اﺧﺬ رﺿﺎﻳﺖ آﮔﺎﻫﺎﻧـﻪ از آﻧـﺎن‪،‬‬ ‫ﺑﻮد‪ ،‬در ‪ 7‬ﺟﻠـﺴﻪ و در ﻫـﺮ ﺟﻠـﺴﻪ ﺑـﻪ ﻣـﺪت ‪10‬‬
‫ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﻪ ﻣﺎﻧﺪن اﻃﻼﻋﺎت ﮔـﺮدآوري ﺷـﺪه‪ ،‬دادن‬ ‫دﻗﻴﻘﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﮋوﻫـﺸﮕﺮ و ﻫﻤﻜـﺎر اﻧﺠـﺎم ﻳﺎﻓـﺖ‪.‬‬
‫اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﻪ ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﭘـﺲ‬ ‫ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺮاﻗﺒﺖﻫـﺎي ﻣﻌﻤـﻮل را ﻛـﻪ در‬
‫از اﺗﻤﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺮاي آﻧﺎن‪ ،‬ﺗﻌﻬـﺪ ﺑـﻪ ﻣـﺴﺆوﻻن‬ ‫اﻳﻦ ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻪ آنﻫﺎ اراﻳﻪ ﻣـﻲﺷـﺪ )ﻓﻴﺰﻳـﻮﺗﺮاﭘﻲ و‬
‫ﺟﻬﺖ در دﺳـﺘﺮس ﻗـﺮار دادن ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻـﻞ از‬ ‫ﻛﺎردرﻣﺎﻧﻲ( درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮدﻧـﺪ‪ 24 .‬ﺳـﺎﻋﺖ ﭘـﺲ از‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ ،‬ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬ ‫اﺗﻤﺎم ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻣﻌﻤﻮل ﺑﻴﻤـﺎران ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺮﻛــﺰ ﺗﻮاﻧﺒﺨــﺸﻲ ﭘﺮﺳــﺸﻨﺎﻣﻪ درد و ﻋﻤﻠﻜــﺮد‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬ ‫دﺳﺖ در ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫـﺎي روزاﻧـﻪ در اﺧﺘﻴـﺎر ﮔـﺮوه‬
‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﮔﺮوهﻫﺎ از ﻧﻈﺮ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي زﻣﻴﻨﻪاي‬ ‫آزﻣﻮن و ﺷﺎﻫﺪ ﻗﺮار داده ﺷﺪ‪.‬‬
‫و ﻣﺪاﺧﻠﻪﮔﺮ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﻧـﺸﺎن داد ﻛـﻪ دو ﮔـﺮوه از‬ ‫ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﻣﺎﺳﺎژ درﻣـﺎﻧﻲ در اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺑـﻪ‬
‫اﻳـﻦ ﻧﻈـﺮ ﻫﻤﮕـﻦ ﻣــﻲﺑﺎﺷـﻨﺪ ﻛـﻪ ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﺑﺮرﺳــﻲ‬ ‫ﺷﺮح ذﻳﻞ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﻘـﻖ )ﻛـﻪ آﻣـﻮزش ﻻزم را از‬
‫آﻣﺎري آن در ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪ 1‬آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫اﺳﺎﺗﻴﺪ ﻓﻦ درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮده و ﻛﻔﺎﻳﺖ ﻋﻤﻠـﻲ او ﻣـﻮرد‬
‫ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻦ ﮔﺮوه آزﻣـﻮن‬ ‫ﺗﺄﻳﻴﺪ واﻗﻊ ﺷﺪه ﺑﻮد( اﻧﺠﺎم ﻣـﻲﮔﺮﻓـﺖ‪ .‬ﺑﻴﻤـﺎر ﺑـﺮ‬
‫‪ 62/67‬ﺑﺎ اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴـﺎر ‪ 14/43‬و ﮔـﺮوه ﺷـﺎﻫﺪ‬ ‫روي ﺻﻨﺪﻟﻲ ﻣﺎﺳﺎژ ﻣﻲﻧﺸﺴﺖ و ﺳﺮش را روي‬
‫‪ 62/64‬ﺑــﺎ اﻧﺤــﺮاف ﻣﻌﻴــﺎر ‪ 14/65‬ﻣــﻲﺑﺎﺷــﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻟﺸﻲ ﺧﻢ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﺣﺮﻛـﺎت ﻛﻮﭼـﻚ ﮔﺮدﺷـﻲ ﺑـﺎ‬
‫ﻫﻤﭽﻨــﻴﻦ ﻣﻴــﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣــﺪت زﻣــﺎن ﺳــﭙﺮي ﺷــﺪه از‬
‫اﻧﮕﺸﺘﺎن ﺷﺴﺖ روي ﻧﺎﺣﻴﻪ ﮔـﺮدن ﺑﻴﻤـﺎر اﻋﻤـﺎل‬
‫ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي )ﺑﻪ ﻣﺎه( در ﮔﺮوه آزﻣـﻮن ‪ 9/13‬ﺑـﺎ‬
‫ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬اﻧﺠﺎم ﻣﺎﺳﺎژ ﺿﺮﺑﻪاي ﺳـﻄﺤﻲ از ﻧﺎﺣﻴـﻪ‬
‫اﻧﺤــﺮاف ﻣﻌﻴــﺎر ‪ 3/18‬و ﮔــﺮوه ﺷــﺎﻫﺪ ‪ 7/20‬ﺑــﺎ‬
‫ﻗﺎﻋﺪه ﺟﻤﺠﻤﻪ ﺗﺎ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺧﺎﺟﻲ ﺑﺎ ﻛﻒ ﻳﻚ دﺳـﺖ و‬
‫اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر ‪ 3/57‬ﺑﻮده ﻛـﻪ دو ﮔـﺮوه ﺗﻔـﺎوت‬
‫ﺗﻜﺮار ﻋﻤﻞ در ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﺳﺘﻮن ﻓﻘـﺮات ﺑـﺎ ﻛـﻒ‬
‫آﻣـــﺎري ﻣﻌﻨـ ـﺎداري از ﻟﺤـــﺎظ ﻣﻴـــﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳـــﻦ‬
‫دﺳﺖ دﻳﮕﺮ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻫـﻢزﻣـﺎن ﺑـﺎ اﻳـﻦ ﻋﻤـﻞ‪،‬‬
‫)‪ (p=0/997‬و ﻣﺪت زﻣﺎن ﺳﭙﺮي ﺷـﺪه از ﺳـﻜﺘﻪ‬
‫دﺳﺖ اول ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻗﺎﻋﺪه ﺟﻤﺠﻤﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﺮد‪،‬‬
‫ﻣﻐﺰي )‪ (p=0/129‬ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﺎﺳﺎژ ﺿﺮﺑﻪاي ﺳﻄﺤﻲ ﺑﺎ اﻧﮕﺸﺘﺎن ﺷﺴﺖ‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻧـﺸﺎن داد ﻛـﻪ ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ‬
‫در دو ﻃﺮف ﺳﺘﻮن ﻓﻘﺮات از ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺷﺎﻧﻪ ﺗـﺎ ﻛﻤـﺮ‬
‫درد ﺷﺎﻧﻪ ﮔﺮوه آزﻣﻮن و ﺷﺎﻫﺪ در ﭘﻴﺶ آزﻣﻮن‬
‫و اﻧﺠــﺎم ﻣﺎﺳــﺎژ ﺿــﺮﺑﻪاي ﺳــﻄﺤﻲ ﺟــﺎروﻳﻲ از‬
‫] ‪[ Downloaded from hayat.tums.ac.ir on 2022-04-16‬‬

‫ﺗﻔﺎوت آﻣﺎري ﻣﻌﻨﺎداري ﻧﺪاﺷﺘﻪ )‪ (p=0/999‬وﻟﻲ‬

‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ﮔﺮدن ﺗﺎ ﻧﺰدﻳﻚ اﺳﺘﺨﻮان ﺧﺎﺟﻲ ﺑﺎ ﻛﻒ ﻫﺮ‬
‫در ﭘﺲ آزﻣﻮن‪ ،‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ درد ﺷﺎﻧﻪ ﮔﺮوه آزﻣﻮن‬
‫دو دﺳﺖ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ )‪.(8‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻨﺎداري ﻛـﻢﺗـﺮ از ﮔـﺮوه ﺷـﺎﻫﺪ ﺑـﻮده‬
‫ﺗﺠﺰﻳــﻪ و ﺗﺤﻠﻴــﻞ دادهﻫــﺎ ﺑــﺎ اﺳــﺘﻔﺎده از‬
‫اﺳﺖ )‪ .(p<0/001‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ درد ﺷـﺎﻧﻪ‬
‫آﻣﺎرﻫﺎي ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ و ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ )‪ t‬ﻣﺴﺘﻘﻞ و زوﺟﻲ‪،‬‬
‫ﮔﺮوه آزﻣﻮن در ﭘﺲ آزﻣﻮن ﺑﻪ ﻃـﻮر ﻣﻌﻨـﺎداري‬
‫ﻛــﺎيدو( در ﻧــﺮماﻓــﺰار ‪ SPSS‬اﻧﺠــﺎم ﮔﺮﻓــﺖ و‬
‫ﻛﻢﺗـﺮ از ﭘـﻴﺶ آزﻣـﻮن ﺑـﻮده )‪ ،(p<0/001‬وﻟـﻲ‬
‫ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﺎداري ‪ p<0/05‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ درد ﺷﺎﻧﻪ ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ در ﭘـﺲ آزﻣـﻮن‬

‫‪٥١‬‬ ‫‪ ‬‬
 ‫وﺟﻴﻬﻪ آﺗﺸﻲ و ﻫﻤﻜﺎران‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺎﺳﺎژ ﭘﺸﺖ ﺑﻪ روش ﺿﺮﺑﻪاي ﺳﻄﺤﻲ ﺑﺮ درد ‪...‬‬

‫دﺳﺖ ﮔـﺮوه آزﻣـﻮن در ﭘـﺲ آزﻣـﻮن ﺑـﻪ ﻃـﻮر‬
‫ﻣﻌﻨـــﺎداري ﺑﻴـــﺸﺘﺮ از ﭘـــﻴﺶ آزﻣـــﻮن ﺑـــﻮده‬
‫)‪ (p<0/001‬وﻟﻲ ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ ﻋﻤﻠﻜـﺮد دﺳـﺖ ﮔـﺮوه‬
‫ﺷﺎﻫﺪ در ﭘـﺲ آزﻣـﻮن ﺗﻔـﺎوت آﻣـﺎري ﺑـﺎ ﭘـﻴﺶ‬
‫آزﻣﻮن ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ )‪) (p=0/262‬ﺟﺪول ﺷـﻤﺎره‬
‫‪.(3‬‬
‫ﺗﻔــﺎوت آﻣــﺎري ﺑــﺎ ﭘــﻴﺶ آزﻣــﻮن ﻧﺪاﺷــﺘﻪ اﺳــﺖ‬
‫)‪) (p=0/999‬ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪.(2‬‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻋﻤﻠﻜﺮد دﺳـﺖ‬
‫ﮔـــﺮوه آزﻣـــﻮن و ﺷـــﺎﻫﺪ در ﭘـــﻴﺶ آزﻣـــﻮن‬
‫)‪ (p=0/752‬و ﭘــﺲ آزﻣــﻮن )‪ (p=0/918‬ﺗﻔــﺎوت‬
‫آﻣﺎري ﻣﻌﻨﺎداري ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻋﻤﻠﻜـﺮد‬

‫ﺟﺪول ‪ -1‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺮﺧﻲ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﻣﺮاﺟﻌـﻪﻛﻨﻨـﺪه ﺑـﻪ ﻣﺮﻛـﺰ ﺗﻮاﻧﺒﺨـﺸﻲ ﺗﺒـﺴﻢ در دو ﮔـﺮوه‬
‫آزﻣﻮن و ﺷﺎﻫﺪ‪ ،‬ﺳﺎل ‪1389‬‬
‫ﻛﻞ‬ ‫ﺷﺎﻫﺪ‬ ‫آزﻣﻮن‬
‫ﻣﻘﺪار ‪p-value‬‬ ‫ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎ‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮ‬
‫درﺻﺪ‬ ‫ﺗﻌﺪاد‬ ‫درﺻﺪ‬ ‫ﺗﻌﺪاد‬ ‫درﺻﺪ‬ ‫ﺗﻌﺪاد‬
‫‪50‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪6‬‬ ‫ﻣﺮد‬
‫‪0/273‬‬ ‫ﺟﻨﺲ‬
‫‪50‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪40‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪9‬‬ ‫زن‬
‫‪36/7‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪46/7‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪26/7‬‬ ‫‪4‬‬ ‫ﻣﺠﺮد‬
‫‪0/250‬‬ ‫وﺿﻌﻴﺖ ﺗﺄﻫﻞ‬
‫‪63/3‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪53/3‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪73/3‬‬ ‫‪11‬‬ ‫ﻣﺘﺄﻫﻞ‬
‫‪90‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪12‬‬ ‫راﺳﺖ‬
‫‪0/068‬‬ ‫دﺳﺖ ﻏﺎﻟﺐ‬
‫‪10‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪3‬‬ ‫ﭼﭗ‬
‫‪10‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫وﺟﻮد داﺷﺘﻪ‬
‫‪*0/950‬‬ ‫ﻣﺼﺮف داروي ﺿﺪ درد‬
‫‪90‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪15‬‬ ‫وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ‬
‫‪53/3‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪53/3‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪53/3‬‬ ‫‪8‬‬ ‫ﭼﭗ‬
‫‪1‬‬ ‫دﺳﺖ آﺳﻴﺐ دﻳﺪه‬
‫‪46/7‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪46/7‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪46/7‬‬ ‫‪7‬‬ ‫راﺳﺖ‬
‫* آزﻣﻮن دﻗﻴﻖ ﻓﻴﺸﺮ‬

‫ﺟﺪول ‪ -2‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻧﻤﺮات درد ﺷﺎﻧﻪ ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از اﻧﺠﺎم ﻣﺎﺳﺎژ در دو ﮔﺮوه آزﻣﻮن و ﺷﺎﻫﺪ از ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻜﺘﻪ‬
‫ﻣﻐﺰي ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ ﺗﺒﺴﻢ‪ ،‬ﺳﺎل ‪1389‬‬
‫ﭘﺲ آزﻣﻮن‬ ‫ﭘﻴﺶ آزﻣﻮن‬
‫‪ t) p-value‬زوﺟﻲ(‬ ‫ﮔﺮوه‬
‫اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬ ‫اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬
‫‪<0/001‬‬ ‫‪1/06‬‬ ‫‪1/13‬‬ ‫‪1/12‬‬ ‫‪8/40‬‬ ‫آزﻣﻮن‬
‫‪0/999‬‬ ‫‪0/910‬‬ ‫‪8/40‬‬ ‫‪1/12‬‬ ‫‪8/40‬‬ ‫ﺷﺎﻫﺪ‬
‫‪<0/001‬‬ ‫‪0/999‬‬ ‫‪ t) p-value‬ﻣﺴﺘﻘﻞ(‬
‫] ‪[ Downloaded from hayat.tums.ac.ir on 2022-04-16‬‬

‫ﺟﺪول ‪ -3‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻧﻤﺮات ﻋﻤﻠﻜﺮد دﺳﺖ ﻣﺒﺘﻼ ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از اﻧﺠﺎم ﻣﺎﺳﺎژ در دو ﮔﺮوه آزﻣﻮن و ﺷﺎﻫﺪ از ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ‬
‫ﺑﻪ ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ ﺗﺒﺴﻢ‪ ،‬ﺳﺎل ‪1389‬‬
‫ﭘﺲ آزﻣﻮن‬ ‫ﭘﻴﺶ آزﻣﻮن‬
‫‪ t) p-value‬زوﺟﻲ(‬ ‫ﮔﺮوه‬
‫اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬ ‫اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬
‫‪<0/001‬‬ ‫‪13/82‬‬ ‫‪9/13‬‬ ‫‪14/01‬‬ ‫‪7/46‬‬ ‫آزﻣﻮن‬
‫‪0/262‬‬ ‫‪10/60‬‬ ‫‪8/66‬‬ ‫‪10/95‬‬ ‫‪8/93‬‬ ‫ﺷﺎﻫﺪ‬
‫‪0/918‬‬ ‫‪0/752‬‬ ‫‪ t) p-value‬ﻣﺴﺘﻘﻞ(‬

‫‪٥٢‬‬
 ‫دوره ‪ ،18‬ﺷﻤﺎره ‪  1391 ،2‬‬
‫ﺑﻬﺒﻮد ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ آﻧﺎن ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از‬
‫ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳـﻜﺘﻪ ﻣﻐـﺰي و ﺧـﺎﻧﻮاده ﻫـﺎي‬
‫آﻧﺎن اﻃﻼﻋﺎت ﻛﻤﻲ راﺟـﻊ ﺑـﻪ ﺑﻴﻤـﺎري و ﻛﻨﺘـﺮل‬
‫ﻋﻮارض ﻧﺎﺷﻲ از آن )درد ﺷﺎﻧﻪ( دارﻧـﺪ‪ .‬ﺑـﺪﻳﻬﻲ‬
‫اﺳﺖ ﺑﺎ آﻣﻮزش ﻣـﺪدﺟﻮﻳﺎن در زﻣﻴﻨـﻪ ﻋﺎرﺿـﻪ‬
‫درد ﺷﺎﻧﻪ ﺑﻌﺪ از ﺳﻜﺘﻪﻣﻐﺰي و اﻧﺠـﺎم ﻣـﺪاﺧﻼت‬
‫درﻣــﺎﻧﻲ ﺳــﺎده و ﻗﺎﺑــﻞ ﺣــﺼﻮل ﻣﺎﻧﻨــﺪ ﻣﺎﺳــﺎژ‬
‫‪ SSBM‬ﻣــﻲﺗــﻮان در ﭘﻴــﺸﮕﻴﺮي و ﺗــﺴﻜﻴﻦ درد‬
‫ﺗﻼش ﻣﺆﺛﺮ‪ ،‬ﺑﺪون ﻋﻮارض ﺟﺎﻧﺒﻲ و ﻣﻘـﺮون ﺑـﻪ‬
‫ﺻﺮﻓﻪ در ﻣﺤﻴﻂ ﺧﺎﻧـﻪ ﻓـﺮاﻫﻢ و ﺑـﺎ ﺑﻬﺒـﻮد اﻳـﻦ‬
‫ﻋﻮارض ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮي را ﺑﺮاي ﻣـﺪدﺟﻮ‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻣﺎﺳﺎژ ‪ SSBM‬ﻳﻚ روش آﺳـﺎن‪،‬‬
‫ﻏﻴﺮﺗﻬﺎﺟﻤﻲ و ﻛﻢﻫﺰﻳﻨﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣـﻲﺗـﻮان آن را‬
‫ﺑﻪ راﺣﺘﻲ آﻣﻮزش داد و ﻣﻮﺟـﺐ ﺗﻮاﻧﻤﻨـﺪ ﺷـﺪن‬
‫ﺑﻴﻤﺎران و ﺧﺎﻧﻮادهﺷﺎن در ﻛﻨﺘﺮل ﻋـﻮارض ﺑﻌـﺪ‬
‫از ﺳﻜﺘﻪﻣﻐﺰي ﺷﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺧﻮد ﻣﻮﺟﺒﺎت ﻣﺮاﺟﻌﻪ‬
‫ﻛﻢﺗﺮ ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن و ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي‬
‫ﻣ ـﺎدي و ﻣﻌﻨــﻮي ﻣــﺪدﺟﻮ و ﺧــﺎﻧﻮادهاش را ﺑــﻪ‬
‫ﻫﻤــﺮاه ﺧﻮاﻫــﺪ داﺷــﺖ‪ .‬از ﻣﺤــﺪودﻳﺖﻫــﺎي اﻳــﻦ‬
‫ﺗﺤﻘﻴــﻖ اﻧﺠــﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ در ﺗﻨﻬــﺎ ﻳــﻚ ﻣﺮﻛــﺰ‬
‫ﺗﻮاﻧﺒﺨــﺸﻲ اﺳــﺖ ﻛــﻪ اﮔﺮﭼــﻪ ﻣﻮﺟــﺐ ﻛﻨﺘــﺮل‬
‫ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻣﺪاﺧﻠﻪﮔﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﻀﺎ و ﭘﺮوﺗﻜﻞﻫﺎي‬
‫ﻣﺘﻔﺎوت درﻣﺎﻧﻲ ﺷـﺪ‪ ،‬ﻟـﻴﻜﻦ ﻣـﺎﻧﻊ ﺗﻌﻤـﻴﻢﭘـﺬﻳﺮي‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ آن ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﻳﺎﻓﺘـﻪﻫـﺎي ﭘـﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿـﺮ‪،‬‬
‫آﻣﻮزش و ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺑﻪ ﻛـﺎرﮔﻴﺮي ﻣﺎﺳـﺎژ ‪SSBM‬‬
‫] ‪[ Downloaded from hayat.tums.ac.ir on 2022-04-16‬‬
‫ﺑﻪ ﻛﺎرﻛﻨـﺎن درﻣـﺎﻧﻲ و ﻣﺮاﻗﺒﺘـﻲ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﮔـﺎم‬
‫ﻣﺆﺛﺮي در ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي و ﻛﻨﺘﺮل درد ﺷﺎﻧﻪ و ﺗﺒﻌـﺎً‬
‫ﺑﻬﺒﻮد ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺣﺮﻛﺘﻲ ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻫﻤﻲﭘﻠﮋي‬
‫در اﺛﺮ ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﮔﺮدد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ آﻣـﻮزش آن‬
‫ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ ﻋﻤﻠﻲ ﺑـﻮده و ﻣﻨﺠـﺮ ﺑـﻪ اﺳـﺘﻤﺮار‬
‫ﻓﺮاﻳﻨﺪ درﻣـﺎن و ﺗﻮاﻧﺒﺨـﺸﻲ در ﻣﺤـﻴﻂ ﻣﻨـﺰل و‬
‫‪٥٣‬‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺮﺳﺘﺎري و ﻣﺎﻣﺎﻳﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان )ﺣﻴﺎت(‬
‫ﺑﺤﺚ و ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫـﺪ ﭘـﺲ‬
‫از اﻧﺠﺎم ﻣﺎﺳﺎژ ‪ SSBM‬ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ درد ﺷـﺎﻧﻪ در‬
‫ﮔﺮوه ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﻛـﺎﻫﺶ و ﻋﻤﻠﻜـﺮد دﺳـﺖ اﻓـﺰاﻳﺶ‬
‫ﻳﺎﻓﺘــﻪ در ﺣــﺎﻟﻲ ﻛــﻪ در ﻣﻴــﺎﻧﮕﻴﻦ درد ﺷــﺎﻧﻪ و‬
‫ﻋﻤﻠﻜﺮد دﺳﺖ ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮي ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ‪.‬‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت زﻳـﺮ‬
‫ﻫﻢراﺳﺘﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻗﺮي و ﻫﻤﻜﺎران ﺗﺤﻘﻴﻘـﻲ ﻧﻴﻤـﻪ‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻲ در ﻣﻮرد ‪ 62‬ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻫﻤـﻲﭘـﺎرزي‬
‫ﻳﺎ ﻫﻤﻲﭘﻠﮋي اﻧﺪام ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ در اﺛﺮ ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﻛﻪ‬
‫دﭼﺎر درد ﺷﺎﻧﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‬
‫ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻧﻤﻮﻧـﻪﻫـﺎي ﮔـﺮوه آزﻣـﻮن ‪5‬‬
‫ﺟﻠﺴﻪ ﻣﺎﺳﺎژ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻟﻨﻒ )ﻫﺮ روز ﻳـﻚ ﺟﻠـﺴﻪ و‬
‫ﺑﻪ ﻣﺪت ‪ 20‬دﻗﻴﻘﻪ( اﻧﺠﺎم ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﻧـﺸﺎن داد‬
‫ﻛﻪ ﻣﺎﺳﺎژ درﻣﺎﻧﻲ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ درد ﺷـﺎﻧﻪ ﺷـﺪه‬
‫اﺳــﺖ )‪ Kang .(27‬و ﻫﻤﻜــﺎران ﺗﺤﻘﻴﻘــﻲ ﻧﻴﻤــﻪ‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻲ را در ﻣﻮرد ‪ 56‬ﺑﻴﻤﺎر ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي اﻧﺠﺎم‬
‫دادﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﮔﺮوه آزﻣـﻮن ‪ 10‬دﻗﻴﻘـﻪ در روز ﺑـﻪ‬
‫ﻣــﺪت ‪ 2‬ﻫﻔﺘــﻪ ﻣﺎﺳــﺎژ ﻣﺮﻳــﺪﻳﻦ اﻧﺠــﺎم ﮔﺮﻓــﺖ‪.‬‬
‫ﻳﺎﻓﺘــﻪﻫــﺎي ﺗﺤﻘﻴــﻖ ﻧــﺸﺎن داد ﻛــﻪ ﺗﻔــﺎوت ﻗﺎﺑــﻞ‬
‫ﻣﻼﺣﻈﻪ اي در درد ﺷﺎﻧﻪ و ﻋﻤﻠﻜﺮد دﺳـﺖ ﻣﺒـﺘﻼ‬
‫ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه ﺑﻌﺪ از ﻣﺎﺳﺎژ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه اﺳـﺖ‬
‫)‪ Holland .(39‬و ‪ Pokorny‬ﻧﻴـــﺰ در ﻣﻄﺎﻟﻌـــﻪ‬
‫ﺧــﻮد ﻧــﺸﺎن دادﻧــﺪ ﻣﺎﺳــﺎژ ‪ SSBM‬در ‪ 3‬روز‬
‫ﻣﺘــﻮاﻟﻲ روزي ‪ 3‬دﻗﻴﻘــﻪ‪ ،‬ﺳــﺒﺐ ﻛــﺎﻫﺶ ﻣﻴــﺎﻧﮕﻴﻦ‬
‫ﻓــﺸﺎرﺧﻮن‪ ،‬ﺿــﺮﺑﺎن ﻗﻠــﺐ‪ ،‬ﻣﻴــﺰان اﺿــﻄﺮاب و‬
‫ﻫﻤﭽﻨــﻴﻦ اﺣــﺴﺎس ﻧﺰدﻳﻜــﻲ ﺑﻴﻤــﺎر ﺑــﻪ ﭘﺮﺳــﺘﺎر‬
‫ﻣﻲﺷﻮد )‪.(21‬‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﭘـﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿـﺮ ﻧـﺸﺎن داد ﻛـﻪ‬
‫ﻣﺎﺳــﺎژ ‪ SSBM‬ﻣﻮﺟــﺐ ﺑﻬﺒــﻮد ﻣﺤــﺴﻮس و‬
‫ﻣﻌﻨﺎداري در درد ﺷﺎﻧﻪ و ﻋﻤﻠﻜﺮد دﺳﺖ ﺑﻴﻤﺎران‬
‫ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﻳـﻦ ﭘﺪﻳـﺪه ﺑـﺮ‬
‫‪ ‬‬
 ‫وﺟﻴﻬﻪ آﺗﺸﻲ و ﻫﻤﻜﺎران‬ ... ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺎﺳﺎژ ﭘﺸﺖ ﺑﻪ روش ﺿﺮﺑﻪاي ﺳﻄﺤﻲ ﺑﺮ درد‬

‫ رﻳﺎﺳﺖ و ﻛﺎرﻛﻨﺎن‬،‫ﻋﻠﻮم ﺑﻬﺰﻳﺴﺘﻲ و ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ‬ ‫ارﺗﻘـــﺎي دﺳﺘﺮﺳـــﻲ و ﭘـــﺬﻳﺮش اﻳـــﻦ ﻣﺪاﺧﻠـــﻪ‬

‫ﻣﺤﺘﺮم ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ ﺗﺒﺴﻢ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻗـﺪرداﻧﻲ و‬
.‫ﻣﺮاﺗــﺐ ﺳــﭙﺎسﮔــﺰاري ﺧــﻮد را اﺑــﺮاز دارﻧــﺪ‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﻃﻮر وﻳﮋه از ﻛﻠﻴﻪ ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن در‬
‫اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﻪ ﺑﺪون ﻫﻤﻜـﺎري آنﻫـﺎ اﻧﺠـﺎم اﻳـﻦ‬
.‫ ﻗﺪرداﻧﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‬،‫ﭘﮋوﻫﺶ ﻋﻤﻠﻲ ﻧﺒﻮد‬
.‫ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﻲ و ﻣﺮاﻗﺒﺘﻲ ﻣﻲﮔﺮدد‬
‫ﺗﺸﻜﺮ و ﻗﺪرداﻧﻲ‬
‫ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻻزم ﻣﻲداﻧﻨـﺪ ﻛـﻪ‬
‫از ﻫﻤﻜﺎري ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﭘﮋوﻫﺸﻲ داﻧﺸﮕﺎه‬

___________________________________________________________ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
1 - Dalvandi A, Heikkila K, Maddah SS, Khankeh HR, Ekman SL. Life experiences after stroke among
Iranian stroke survivors. Int Nurs Rev. 2010 Jun; 57(2): 247-53.
2 - Black JM, Hawks JH. Medical-surgical nursing: Clinical management for positive outcomes. 8th ed.
St. Louis: Saunders/Elsevier; 2009.
3 - Langhorne P, Stott DJ, Robertson L, MacDonald J, Jones L, McAlpine C, et al. Medical
complications after stroke: a multicenter study. Stroke. 2000 Jun; 31(6): 1223-9.
4 - Henon H. Pain after stroke: a neglected issue. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2006 May; 77(5):
569.
5 - Widar M, Samuelsson L, Karlsson-Tivenius S, Ahlström G. Long-term pain conditions after a
stroke. J Rehabil Med. 2002 Jul; 34(4): 165-70.
6 - Jonsson AC, Lindgren I, Hallstrom B, Norrving B, Lindgren A. Prevalence and intensity of pain
after stroke: a population based study focusing on patients' perspectives. J Neurol Neurosurg
Psychiatry. 2006 May; 77(5): 590-5.
7 - Vuagnat H, Chantraine A. Shoulder pain in hemiplegia revisited: contribution of functional
electrical stimulation and other therapies. J Rehabil Med. 2003 Mar; 35(2): 49-56.
8 - Mok E, Woo CP. The effects of slow-stroke back massage on anxiety and shoulder pain in elderly
stroke patients. Complement Ther Nurs Midwifery. 2004 Nov; 10(4): 209-16.
9 - Page T, Lockwood C. Prevention and management of shoulder pain in the hemiplegic patient. JBI
Reports. 2003 Oct; 1(5): 149-165.
10 - Hadianfar MJ, Bikdeli L, Moghtaderi AR, Mirshams Sh. [Prevalence of shoulder pain after stroke
and some associated factors]. Journal of Mazandaran University of Medical Sciences. 2008; 18(65):
28-33. (Persian)
11 - Renzenbrink GJ, IJzerman MJ. Percutaneous neuromuscular electrical stimulation (P-NMES) for
treating shoulder pain in chronic hemiplegia. Effects on shoulder pain and quality of life. Clin Rehabil.
2004 Jun; 18(4): 359-65.
12 - Dromerick AW, Edwards DF, Kumar A. Hemiplegic shoulder pain syndrome: frequency and
characteristics during inpatient stroke rehabilitation. Arch Phys Med Rehabil. 2008 Aug; 89(8): 1589-
[ Downloaded from hayat.tums.ac.ir on 2022-04-16 ]

93.
13 - Losseff N, Thomson AJ. Neurological rehabilitation of stroke. London: Taylor & Francis; 2004. P.
67-74.
14 - Carr JH, Shepherd RB. Stroke rehabilitation: Guidelines for exercise and training to optimize
motor skill. Oxford: Butterworth-Heinemann; 2003. P. 24.
15 - Gillen G, Burkhardt A. Stroke rehabilitation: A function-based approach. 2nd ed. St. Louis:
Mosby; 2004.
16 - Barak S, Duncan PW. Issues in selecting outcome measures to assess functional recovery after
stroke. NeuroRx. 2006 Oct; 3(4): 505-24.
17 - Teasell R, Foley N, Bhogal SK. Painful hemiplegic shoulder. Last Updated June 1, 2006.

٥٤
   1391 ،2 ‫ ﺷﻤﺎره‬،18 ‫دوره‬ (‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺮﺳﺘﺎري و ﻣﺎﻣﺎﻳﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان )ﺣﻴﺎت‬

18 - Snels IA, Beckerman H, Twisk JW, Dekker JH, Peter De Koning, Koppe PA, et al. Effect of
triamcinolone acetonide injections on hemiplegic shoulder pain: A randomized clinical trial. Stroke.
2000 Oct; 31(10): 2396-401.
19 - JBraun RM, West F, Mooney V, Nickel VL, Roper B, Caldwell C. Surgical treatment of the
painful shoulder contracture in the stroke patient. Bone Joint Surg Am. 1971 Oct; 53(7): 1307-12.
20 - Snyder M, Lindquist R. Complementary/alternative therapies in nursing. 5th ed. New York:
Springer Publishing Co; 2006. P. 285-286.
21 - Holland B, Pokorny ME. Slow stroke back massage: its effect on patients in a rehabilitation
setting. Rehabil Nurs. 2001 Sep-Oct; 26(5): 182-6.
22 - Kolcaba K, Schirm V, Steiner R. Effects of hand massage on comfort of nursing home residents.
Geriatr Nurs. 2006 Mar-Apr; 27(2): 85-91.
23 - Bassampour Sh. [The effect of relaxation techniques on anxiety of patients with myocardial
infarction]. The Journal of Qazvin University of Medical Sciences & Health Services. 2005; 9(35): 53-
58. (Persian)
24 - Shahin M. [Manipulation]. Tehran: Tarbiat Modarres University Press; 1990. (Persian)
25 - McNamara ME, Burnham DC, Smith C, Carroll DL. The effects of back massage before
diagnostic cardiac catheterization. Altern Ther Health Med. 2003 Jan-Feb; 9(1): 50-7.
26 - Bazrafshan MR, Ghorbani Z. [The effect of slow stroke back massages on anxiety among
Primigravid women]. Hayat, Journal of Faculty of Nursing and Midwifery, Tehran University of
Medical Sciences. 2010; 16(1): 34-40. (Persian)
27 - Bagheri H, Gorzin M, Rahimi T, Jalalian B, Hasani M. [Effect of manual lymph drainage massage
on hand edema and shoulder pain in hemiplegic-paretic patients post stroke]. Journal of Shahrekord
University of Medical Sciences. 2006; 8(3): 83-89. (Persian)
28 - Livingston P, Hirst S, Pitcher M, Mann GB, Collins J, Hayman J. Quality of care for women
presenting with benign breast conditions. Intern Med J. 2005 Jun; 35(6): 357-8.
29 - Khan SA, Apkarian AV. Mastalgia and breast cancer: a protective association? Cancer Detect
Prev. 2002; 26(3): 192-6.
30 - Millet AV, Dirbas FM. Clinical management of breast pain: a review. Obstet Gynecol Surv. 2002
Jul; 57(7): 451-61.
31 - Ebrahimzade R. [Comparison of acupressure and ibuprofen on pain intensity in primary
Dysmmnvrh selected high school girl students in Tehran]. Thesis for MSc. in Midwifery, School of
Nursing and Midwifery, Isfahan University of Medical Sciences, 1998. (Persian)
32 - Wallace M, Shelkey M. Katz index of independence in activities of daily living. Assisted Living
Consult. 2008 March/April; 21-22.
33 - Graf C. The Lawton instrumental activities of daily living scale. Am J Nurs. 2008 Apr; 108(4): 52-62.
34 - Sainsbury A, Seebass G, Bansal A, Young JB. Reliability of the Barthel Index when used with
older people. Age Ageing. 2005 May; 34(3): 228-32.
35 - Land NE, Odding E, Duivenvoorden HJ, Bergen MP, Stam HJ. Tetraplegia Hand Activity
Questionnaire (THAQ): the development, assessment of arm-hand function-related activities in
tetraplegic patients with a spinal cord injury. Spinal Cord. 2004 May; 42(5): 294-301.
[ Downloaded from hayat.tums.ac.ir on 2022-04-16 ]

36 - Penta M, Tesio L, Arnould C, Zancan A, Thonnard JL. The ABILHAND questionnaire as a

measure of manual ability in chronic stroke patients: Rasch-based validation and relationship to upper
limb impairment. Stroke. 2001 Jul; 32(7): 1627-34.
37 - Sezer N, Yavuzer G, Sivrioglu K, Basaran P, Koseoglu BF. Clinimetric properties of the Duruoz
hand index in patients with stroke. Arch Phys Med Rehabil. 2007 Mar; 88(3): 309-14.
38 - van der Lee JH, Beckerman H, Knol DL, de Vet HC, Bouter LM. Clinimetric properties of the motor
activity log for the assessment of arm use in hemiparetic patients. Stroke. 2004 Jun; 35(6): 1410-4.
39 - Kang HS, Sok SR, Kang JS. Effects of Meridian acupressure for stroke patients in Korea. J Clin
Nurs. 2009 Aug; 18(15): 2145-52.

٥٥  
 ‫وﺟﻴﻬﻪ آﺗﺸﻲ و ﻫﻤﻜﺎران‬ ... ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺎﺳﺎژ ﭘﺸﺖ ﺑﻪ روش ﺿﺮﺑﻪاي ﺳﻄﺤﻲ ﺑﺮ درد‬

Effect of Slow Stroke Back Massage (SSBM) on

Shoulder Pain and Hand Function in Patients with
Stroke

Vajihe Atashi* (MSc.) - Farahnaz Mohammadi** (Ph.D) - Asghar Dalvandi*** (Ph.D) - Iraj
Abdollahi**** (Ph.D) - Rozbeh Kazemi***** (MD).

Abstract∗
Received: Jan. 2012
Accepted: May. 2012
Corresponding author:
Farahnaz Mohammadi
e-mail:
f_mohammadi_2000@
[ Downloaded from hayat.tums.ac.ir on 2022-04-16 ]
Background & Aim: Shoulder pain is a consequence of hemiplegia
among patients with stroke. It makes patient to be dependent to others
in their daily living activities. This study aimed to determine the effect
of the slow stroke back massage (SSBM) on shoulder pain and hand
function among patients with stroke.
Methods & Materials: In this semi-experimental study, 34 patients
were recruited among from 70 patients who reffered to rehabilitation
center in 2010, according to the inclusion criteria. Participants were
randomly allocated into two groups of control and experiment. In the
intervention group, the SSBM was implemented for 10 minutes
through seven consecutive sessions. Shoulder pain and hand function
were measured using the visual pain scale (Visual Analog Scale), and
the researcher-made “affected hand function in ADL” instrument,
respectively. The measurement was done before and 24 hours after the
last session of the intervention. Data were analyzed using descriptive
and inferential statistical tests (independent t-test and paired t-test).
Results: At baseline, the mean scores of shoulder pain were 8.4 in both
experimental and control groups (P=0.999). After the intervention, the
mean scores of shoulder pain were 1.13 and 8.40 in experimental and
control groups, respectively (P<0.001). At baseline, the mean scores of
hand function were 7.46 and 8.93 in the experimental and control
groups, respectively (P=0.752). After the intervention, the mean scores
of hand function reached 9.13 and 8.6 in the experimental and control
groups, respectively (P=0.918).
Conclusion: According to the results of the study, applying the SSBM
as a treatment procedure and care plan by health care providers can be
considered as an effective intervention to prevent or reduce shoulder
pain and consequently to improve motor function of affected hand in

yahoo.com patients with hemiplegia after stroke.

Key words: SSBM, shoulder pain, hand function, stroke

                                                            
∗
Dept. of Nursing Education, Faculty of Qazvin University of Medical Sciences, Qazvin, Iran
∗∗
Iranian Research Center on SDH, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran
∗∗∗
Dept. of Nursing Education, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran
∗∗∗∗
Dept. of Phisiotherapy Education, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran
∗∗∗∗∗
Neurologist, Tehran, Iran

٥٦

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)