Professional Documents
Culture Documents
Masif Sülfit Yatakları
Masif Sülfit Yatakları
Örtü Kayaçları
Bazik veya asidik Demirli çört
volkanitler
Masif sülfit
py- sp- ga- cp- pr
Taban Kayaçları
Bazik veya asidik
volkanitler
Py- cpy
Tanım: Volkanizmayla ilişkili olan, volkanik kayaçlar içinde oluşan, hacimsel olarak %60
pirit içeren sülfürlü minerallerden oluşan maden yataklarıdır.
Morfoloji: Stratiform, mercek şekilli ve ağsal damarcıklar
Mineralojik Bileşim: Pirit, kalkopirit, sfalerit, galen, daha az sülfotuzlar ve bornit. Manyetit +
hematit. Kuvars, klorit, barit, jips ve karbonatlar gang mineralleri
MASİF SÜLFİT YATAKLARI
Örtü Kayaçları
Bazik veya asidik Demirli çört
volkanitler
Masif sülfit
py- sp- ga- cp- pr
Taban Kayaçları
Bazik veya asidik
volkanitler
Py- cpy
Bulunuş: Volkanik kayacaın bileşiminde bir değişimin olduğu veya volkanik kayacın bir
sedimanter kayaç ile örtüldüğü kontak bölgelerinde gruplar halinde
Tavan-Taban ilişkisi: Mercek ile tavan kayacı geçişi keskin, mercek taban kayacı dokanağı
ise geçişlidir. Önce ağsal damarcıklara, sonra altere kayaca en sonda ise taban kayacı
MASİF SÜLFİT YATAKLARI
MASİF SÜLFİT YATAKLARI: Sınıflandırma
Volkanik Yay
Ofiyolit
Yay Gerisi
Havza
Havza gelişimi sonrası volkanitler
Beşi tipi yataklar ada yayı oluşumu esnasında ilk kalkalkali volkanizma fazıyla
ilişkilidirler.
Kuroko tipi yataklar ise ada yayı oluşumunun son zamanlarında gelişen felsik
volkanik kayaçlarla ilişkilidirler.
Kıbrıs tipi yataklar, okyanus ortası açılma zonlarında gelişen bazik
volkaniklerle ve ofiyolitlerle ilişkilidirler.
MASİF SÜLFİT YATAKLARI: Sınıflandırma
Kil
Siyah cevher Jips
Sarı cevher
Kil
Riyolit domu
Piritli cevher
Asidik tüf, breş
Silisli cevher
Kil
Siyah cevher Jips
Sarı cevher
Kil
Riyolit domu
Piritli cevher
Asidik tüf, breş
Silisli cevher
Kil
Siyah cevher Jips
Sarı cevher
Kil
Riyolit domu
Piritli cevher
Asidik tüf, breş
Silisli cevher
Kil
Siyah cevher Jips
Sarı cevher
Kil
Riyolit domu
Piritli cevher
Asidik tüf, breş
Silisli cevher
4) Sarı cevher: Mercek şekilli, tabakaya uyumlu bu zon başlıca pirit, kalkopirit
ve az oranda da sfalerit, barit ve kuvars içerir. Siyah cevherden sonra
gelişmiştir.
MASİF SÜLFİT YATAKLARI
a) Kuroko Tip Yataklar: farklı cevher seviyeleri
Kil
Siyah cevher Jips
Sarı cevher
Kil
Riyolit domu
Piritli cevher
Asidik tüf, breş
Silisli cevher
Kil
Siyah cevher Jips
Sarı cevher
Kil
Riyolit domu
Piritli cevher
Asidik tüf, breş
Silisli cevher
6) Baritik cevher: Bu zon çok ince tabakalı olup sadece baritten oluşur. Bu
zonda az oranda kalsit, dolomit ve siderit de bulunabilir.
MASİF SÜLFİT YATAKLARI
a) Kuroko Tip Yataklar: farklı cevher seviyeleri
Kil
Siyah cevher Jips
Sarı cevher
Kil
Riyolit domu
Piritli cevher
Asidik tüf, breş
Silisli cevher
KD T ro d o s
Y a s tık la v la r
GB
Cu
D a y k la r
D ü n it
G a b ro
P o d ifo r m C r H a r z b u r jit
U ltr a m a f ik k ü m ü la tla r
MASİF SÜLFİT YATAKLARI
b) Kıbrıs Tip Yataklar: Genel Özellikleri
Cevher mercek şekilli KD Cu
Trodos Yastık lavlar
GB
ve masif yapılı olup,
masif sülfit yataklarının
genel özelliklerini
yansıtır. Yani tabanda
bir ağsal zon bulunur.
Dayklar
Normal bir ofiyolitik Gabro
Dünit
istifte volkanik Podiform Cr Harzburjit
kayaçlar yastık lavlar Ultramafik kümülatlar
ve bu yastık lavları
besleyen bazaltik dayk
kümelerinden oluşur. KB Landaria GD
Petra
Yastık lavlar da üç ayrı Yastık lavlar
Mousoulos
zona ayrılabilir: En
üstte olivinli bazaltlar,
daha altta bazaltlar, en
altta ise altere
(propilitleşmiş) Propilitik lavlar
bazaltlar yer alır.
Hidrotermal
MASİF SÜLFİT YATAKLARI
b) Kıbrıs Tip Yataklar: Genel Özellikleri
KD Trodos GB
Cevher yastık lavlar Cu Yastık lavlar
içerisinde, alt-üst
yastık lavlar
arasındaki
dokanakta yer alır
Dayklar
ve dike yakın eğimli Dünit
Gabro
normal fayların Podiform Cr Harzburjit
yanında oluşurlar. Ultramafik kümülatlar
Propilitik lavlar
Hidrotermal
A) MASİF SÜLFİT YATAKLARI
b) Kıbrıs Tip Yataklar: Merceğin yapısı ve mineralojik bileşim
mineralleri pirit ve
kalkopirittir. Sfalerit
de yer yer önemli
Au, Co ve Zn Dayklar
bakımından da Gabro
Dünit
arasında, Zn tenörü
ise çok düşüktür.
Ancak bazı
yataklarda %10 Zn
Propilitik lavlar
tenörü bulunmuştur.
Hidrotermal
MASİF SÜLFİT YATAKLARI
Bu tür yataklar
genellikle ince, fakat Kimyasal tortular
yanal devamlılığı Silisli volkanoklastik kayaçlar
fazla merceklerden
oluşurlar. Volkano- klastik Lav akıntıları
Cevherin altında tortular, tüf
mafik volkanik
kayaçlar, üzerinde
ise manyetitce
zengin katmanlar
içeren silisli şistler Silisifiye tüf
yer alır. Mafik aglomera
ve tüf
Daha çok Cu-Zn
Yastık Silis
sülfürler içerirler. sokulumları Mafik lav akıntısı
lavlar
Pirit de çok boldur.
Önemli oranda Au
konsantrasyonları
içerebilirler.
Türkiye’den Örnekler: D. Karadeniz Bölgesi
K A R A D E N İ Z Arhavi
Borçka
Murgul 1
Ardeşen
Çayeli
Vakfıkebir
Perşembe Trabzon Rize
Ordu Yomra Of 2
Giresun
Tonya
4 3 3932 m.
5 Maçka
İkizdere
Gölköy
G. Hane
LEGEND
K Miocene-Pliocene Basaltic volcanics & Clastic sediments
Granitoids
Bazik volkanitler
Dasitik tüf
300
KR-17
240
KR-12
KR-11
KR-3
KR-2 180
KR-5
Alüvyon
Dasitik piroklastitler 120
A Tavan dasiti
Biyomikritik kireçtaþý 60
Tavan dasiti (piritli)
Masif cevher
Aðsal cevher 0
Sondaj kuyusu
Türkiye Masif Sülfit Yatakları: Lahanos, Espiye
Türkiye Masif Sülfit Yatakları: Lahanos, Espiye
Tavan dasiti
Taban dasiti
Türkiye Masif Sülfit Yatakları: Lahanos, Espiye
Tavan dasiti
Taban dasiti
Türkiye Masif Sülfit Yatakları: Harşit, Tirebolu
Tavan dasitleri
Taban kayacı
Riyolitik-tüf-breş Cevher (gl, sfl, pir, kpir)
Silisleşme-serizitleşme-
Killeşme zonu
Türkiye Masif Sülfit Yatakları: Karaerik, Espiye
Türkiye Masif Sülfit Yatakları: Maden, Ergani
Türkiye Masif Sülfit Yatakları: Ortaklar, G.Antep
Türkiye Masif Sülfit Yatakları: Ortaklar, G.Antep
Türkiye Masif Sülfit Yatakları: Ortaklar, G.Antep
MASİF SÜLFİT YATAKLARININ OLUŞUMU
MASİF SÜLFİT YATAKLARININ OLUŞUMU
MASİF SÜLFİT YATAKLARININ OLUŞUMU
MASİF SÜLFİT YATAKLARININ OLUŞUMU
Black smoker (VENT1 at South Cleft) venting 284°C mineral-rich fluid. The
chimney is made of sulfide minerals, and is covered with tubeworms.
MASİF SÜLFİT YATAKLARININ OLUŞUMU
This amazing black smoker (Inferno vent at Axial Volcano) appears to be "flaming", because
the fluid it is venting is at 348°C, the boiling point for this depth (1543 m). The "glow" is an
illusion and probably caused by bubbles in the phase separated fluid reflecting the lights from
the sub. It is not emitting its own light.
MASİF SÜLFİT YATAKLARININ OLUŞUMU
Black smoker plumes billowing out of a 10-m tall sulfide chimney at the Vent 1
site at south Cleft. This vent is over 300 degrees C.
MASİF SÜLFİT YATAKLARININ OLUŞUMU
MASİF SÜLFİT YATAKLARININ OLUŞUMU
MASİF SÜLFİT YATAKLAR: KONU TEKRARI SORULARI
Masif sülfit yatağı nedir? Halen üretim halinde bulunan Kuroko tip yatağın adı
Masif sülfit yatakları ne tür bir oluşum şekline sahiptir? Kıbrıs tip yataklar hangi ortamlarda oluşur.
Masif sülfit yataklarının ana mineralleri nelerdir? Kıbrıs tip yatakların oluşum ortamlarında,
hangi tür kayaçlar yer alır.
Masif sülfit yataklarının türleri nelerdir? Kıbrıs tip yataklarda hangi cevher zonları vardır?
Kuroko tip yataklar hangi ortamlarda oluşur? Kıbrıs tip yatakları Kuroko tip yataklardan ne
Kuroko tip bir yatağın taban ve tavanında hangi tür şekilde ayırabilirsiniz?
Kayaçlar yer alır. Türkiye’de bulunan Kıbrıs tip yataklar nelerdir?
Kuroko tip bir yatakta hangi cevher zonları vardır? Genel olarak masif sülfit yataklarının
oluşumunda ne tür hidrotermal çözeltiler rol
Kuroko tip bir yatakta ilk oluşan cevher zonu
oynar?
hangisidir ve bunun bileşimi nedir?
Beşi tip masif sülfit yatakları hangi ortamlarda
Sarı cevher zonunda ne vardır? oluşurlar?
Siyah cevher zonunun en önemli özelliği nedir? Kıbrıs tip masif sülfit yataklarında ana cevher
Kuroko tip yataklarda en üstte ne tür bir zon zonunda hangi mineraller yer alır?
bulunur ve neden? Kıbrıs tip yataklarda cevhere eşlik edebilecek
Kuroko tip yataklarda neden jipsli bir zon bulunur? olan yan ürünler nelerdir?
Kuroko tip yataklarda alterasyon zonlanması nasıldır? Kuroko tip yataklarda cevhere eşlik edebilecek
olan yan ürünler nelerdir?
Türkiye’de bulunan Kuroko tip yataklar hangileridir?
Doğu Karadeniz Bölgesinde masif sülfit yatağı Türkiye genelinde hangi tür masif sülfit
aramak üzere görevlendirilseniz, hangi yatakları bulunabilir, neden?
özelliklerin bulunduğu noktaları ararsınız?