Pravilnik o Teh - Normativima Za Izgradnju Nadzemnih Ee Vodova Nazivnog Napona 1-400KV

PRAVILNIK
O TEHNIÅKIM NORMATIVIMA ZA IZGRADÇU NADZEMNIH

ELEKTROENERGETSKIH VODOVA NAZIVNOG NAPONA OD 1 kV
DO 400 kV*
I. OPÃTE ODREDBE
Ålan 1.
Ovim pravilnikom propisuju se tehniåki normativi za izgradçu nad-
zemnih elektroenergetskih vodova (u daÿem tekstu: vodovi) koji sluæe za
prenos i razvod elektriåne energije, nazivnog napona od 1 kV do ukÿuåivo
400 kV.
Odredbe ovog pravilnika ne primeçuju se na kontaktne vodove za
elektriånu vuåu i na nadzemne kablovske vodove.
Ålan 2.
Niæe navedeni izrazi, u smislu ovog pravilnika, imaju sledeña zna-
åeça:
1) nadzemni elektroenergetski vod je skup svih delova koji sluæe za
nadzemno voœeçe provodnika koji prenose i razvode elektriånu energiju,
kojim su obuhvañeni: provodnici, zaãtitna uæad, zemÿovodi, uzemÿivaåi,
izolatori, nosaåi, konzole, stubovi i temeÿi;
2) niskonaponski vod je vod åiji nazivni napon ne prelazi 1000 V;
3) visokonaponski vod je vod åiji nazivni napon prelazi 1000 V;
4) nazivni napon je napon prema kome je vod dimenzionisan, graœen i
nazvan;
5) maksimalni pogonski napon je vrednost napona izmeœu faznih pro-
vodnika koja u normalnom pogonu ne sme biti prekoraåena;
6) provodnici su metalne æice ili uæad koja sluæe za provoœeçe
struje;
*
Ovaj pravilnik je objavÿen u “Sluæbenom listu SFRJ”, broj 65/88 i “Sluæbenom listu
SRJ”, broj 18/92.
111
d:\baci\elteh1\elteh03 – 20/2/97
7) zaãtitno uæe je uzemÿeno uæe koje sluæi za zaãtitu voda od at-
mosferskih i pogonskih prenapona;
8) sigurnosno uæe je uzemÿeno uæe koje sluæi za zaãtitu od dodira sa
drugim vodom;
9) stvarni presek æice je geometrijski presek æice, a stvarni presek
uæeta je zbir geometrijskih preseka svih æica u uæetu, bez obzira na to da
li su æice od istog materijala ili od razliåitih materijala;
10) zatezna åvrstoña æice je najmaçe naprezaçe pri kome dolazi do
prekida æice. Vrednosti zatezne åvrstoñe su u skladu sa vrednostima zate-
zne åvrstoñe pre pouæavaça i navedene su u odgovarajuñim jugoslovenskim
standardima;
11) sila kidaça je 95% od raåunske sile kidaça za jednometalno uæe, a
90% od raåunske sile kidaça za dvometalno uæe. Raåunska sila kidaça
utvrœena je u propisima o jugoslovenskim standardima za metalnu uæad, a
prekidna åvrstoña izraåunava se iz tako definisane sile kidaça i preseka
uæeta;
12) maksimalno radno naprezaçe provodnika, odnosno zaãtitnog
uæeta je odabrana raåunska vrednost koju horizontalna komponenta zatezne
åvrstoñe postiæe na temperaturi od –5 oC pri normalnom dodatnom opte-
reñeçu, ili na temperaturi od –20 oC bez dodatnog optereñeça;
13) normalno dozvoÿeno naprezaçe provodnika, odnosno zaãtitnog
uæeta je naprezaçe koje se ne sme prekoraåiti pod normalnim uslovima, tj.
na temperaturi od –5 oC pri normalnom dodatnom optereñeçu i na tempe-
raturi od –20 oC bez tog optereñeça i donosi se na horizontalnu kompo-
menentu naprezaça;
14) izuzetno dozvoÿeno naprezaçe provodnika, odnosno zaãtitnog
uæeta je naprezaçe koje se ne sme prekoraåiti pod izuzetnim uslovima, tj.
na temperaturi od –5 oC pri izuzetnom dodatnom optereñeçu i odnosi se na
naprezaçe u taåki uåvrãñeça;
15) sila naprezaça provodnika, odnosno zaãtitnog uæeta je proizvod
stvarnog preseka i maksimalnog radnog naprezaça;
16) dodatno optereñeçe je optereñeçe provodnika, odnosno za-
ãtitnog uæeta od iça, leda ili snega, a dejstvuje vertikalno naniæe i do-
daje se teæini provodnika, odnosno zaãtitnog uæeta;
17) teæina provodnika, odnosno zaãtitnog uæeta (sa dodatnim opte-
reñeçem ili bez çega) koja optereñuje taåku uåvrãñeça je proizvod
jediniåne teæine provodnika, odnosno zaãtitnog uæeta po metru (sa do-
datnim optereñeçem ili bez çega) i gravitacionog raspona izraæenog u
metrima;
18) gravitacioni raspon je udaÿenost od najniæe taåke lanåanice s
jedne strane stuba do najniæe taåke lanåanice s druge strane stuba;
19) ugib provodnika, odnosno zaãtitnog uæeta je vertikalni razmak
od prave koja spaja taåke uåvrãñeça do provodnika, odnosno zaãtitnog
uæeta, meren na sredini raspona;
20) raspon je horizontalni razmak izmeœu dva susedna stuba;
21) zatezno poÿe je deo voda koji se nalazi izmeœu dva susedna zatezna
stuba;
112
22) raspon ukrãtaça je raspon u kome vod prelazi preko nekog objekta
navedenog u glavi VIII ovog pravilnika;
23) susedni raspon je raspon koji se nalazi neposredno do raspona ukr-
ãtaça;
24) poÿe ukrãtaça je zatezno poÿe u kome vod prelazi preko nekog
objekta navedenog u glavi VIII ovog pravilnika;
25) susedno poÿe je zatezno poÿe koje se nalazi neposredno do poÿa
ukrãtaça;
26) pojaåana mehaniåka sigurnost je pojaåana sigurnost voda po-
stignuta izolacijom koja je u mehaniåkom pogledu jaåe dimenzionisana;
27) pojaåana elektriåna sigurnost je pojaåana sigurnost voda po-
stignuta izolacijom koja je u elektriånom pogledu jaåe dimenzionisana;
28) sigurnosni razmak je najmaçi dozvoÿeni razmak izmeœu delova pod
naponom, odnosno izmeœu dela pod naponom i uzemÿenog dela voda, za od-
govarajuñi nazivni napon;
29) sigurnosna visina je najmaça dozvoÿena vertikalna udaÿenost
provodnika, odnosno delova pod naponom od zemÿe ili nekog objekta pri
temperaturi +40 oC, odnosno pri temperaturi –5 oC sa normalnim dodatnim
optereñeçem bez vetra;
30) sigurnosna udaÿenost je najmaça dozvoÿena udaÿenost pro-
vodnika, odnosno delova pod naponom od zemÿe ili nekog objekta u bilo
kom pravcu pri temperaturi +40oC i optereñeçu vetrom od nule do punog
iznosa;
31) stub je bilo koja konstrukcija koja nosi izolatore, provodnike i
zaãtitnu uæad (npr. stub, zidna konzola, nosaå i sl.);
32) noseñi (linijski) stub je stub koji nosi provodnike i zaãtitnu
uæad;
33) zatezni stub je stub koji sluæi za zatezaçe provodnika i zaãtitne
uæadi;
34) normalni sluåaj optereñeça stuba je sluåaj koji nastaje kad su svi
delovi voda neoãteñeni;
35) vanredni sluåaj optereñeça voda je sluåaj koji nastaje kad se jedan
provodnik ili jedno zaãtitno uæe s jedne strane stuba prekine;
36) uzemÿeçe je elektriåno provodno spajaçe pojedinih delova voda
sa zemÿom;
37) otpornost uzemÿeça je zbir otpornosti rasprostiraça uzemÿi-
vaåa i otpornosti zemÿovoda;
38) otpornost rasprostiraça uzemÿivaåa je otpornost zemÿe izmeœu
uzemÿivaåa i referentne zemÿe;
39) referentna zemÿa je podruåje zemÿiãta koje je od pripadajuñeg
uzemÿivaåa udaÿeno toliko da se izmeœu ma kojih taåaka tog podruåja ne
pojavÿuju znatnije razlike potencijala;
40) izolacija voda je izolacija koja se sastoji od vazduãnih razmaka i
izolatora u dodiru sa vazduhom koji su podvrgnuti dielektriånom na-
prezaçu, atmosferskim i drugim uticajima (vlaga, praãina, neåistoña
itd.);
41) izolator je deo montaænog sklopa koji sluæi za elektriåno izolo-
vaçe i mehaniåko spajaçe provodnika sa noseñom konstrukcijom;
8 113
42) izolatorski lanac je montaæni sklop jednog ili viãe izolatora i
opreme za noãeçe, koji sluæi za elektriåno izolovaçe i mehaniåko
spajaçe provodnika sa noseñom konstrukcijom.
II. USLOVI PRORAÅUNA
1. Temperatura
Ålan 3.
Provodnici i zaãtitna uæad proraåunavaju se za sledeñe uslove:
1) minimalna temperatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . –20oC
2) maksimalna temperatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .+40oC
3) temperatura pri kojoj postoji dodatno optereñeçe na vodu . . . –5oC.
2. Dodatno optereñeçe
Ålan 4.
Pri proraåunavaçu provodnika i zaãtitne uæadi uzima se da se na
çima stvara dodatno optereñeçe od iça, leda ili mokrog snega (u daÿem
tekstu: dodatno optereñeçe).
Smatra se da dodatno optereñeçe dejstvuje vertikalno naniæe i ono
se dodaje teæini provodnika, odnosno zaãtitnog uæeta.
Ålan 5.
Za normalno dodatno optereñeçe g uzima se najveñe dodatno optere-
ñeçe koje se na odnosnom mestu pojavÿuje proseåno svakih pet godina, ali u
svakom sluåaju ne maçe od
g = 0,18 √d [da N/m]
gde je: d - preånik provodnika, odnosno zaãtitnog uæeta, u mili-

metrima.
Za procenu dodatnog optereñeça koje se uzima pri proraåunu voda
koriste se podaci koji se dobijaju od hidrometeoroloãke sluæbe i izme-
rene vrednosti na postojeñim nadzemnim elektroenergetskim vodovima i
telekomunikacionim vodovima duæ projektovane trase. Po pravilu, raåuna
se sa sledeñim vrednostima za normalno dodatno optereñeçe:
1,0 · g
1,6 · g
2,5 · g
4,0 · g
Izuzetno od odredbe stava 2. ovog ålana, mogu se uzeti i vrednosti
razliåite od navedenih, ali ne maçe od 1,0 g.
114
Ålan 6.
Za izuzetno dodatno optereñeçe uzima se najveñe dodatno optereñeçe
koje se na odnosnom mestu pojavÿuje proseåno svakih 20 godina, ali ne maçe
od dvostrukog normalnog dodatnog optereñeça iz ålana 5. ovog pravilnika.
Ålan 7.
Ako je na vodu ili delu çegove trase rezultanta sila pritiska vetra i
teæine provodnika, odnosno zaãtitnog uæeta bez dodatnog optereñeça
veña od teæine provodnika, odnosno zaãtitnog uæeta sa izuzetnim do-
datnim optereñeçem, kao izuzetno dodatno optereñeçe uzima se veña vred-
nost.
3. Vetar
Ålan 8.
Optereñeçe od vetra je proizvod povrãine objekta, pritiska vetra,
koeficijenta dejstva vetra i sinusa napadnog ugla. Pri tom se uzima vo-
doravni pravac vetra, a optereñeçe od vetra upravno na napadnutu povr-
ãinu.
Ålan 9.
Pri izraåunavaçu optereñeça od vetra, za povrãinu objekta uzima se
stvarna povrãina, bez dodatnog optereñeça, napadnuta vetrom, a za ci-
lindriåne objekte uzima se projekcija te povrãine. Za reãetkaste stubove
uzimaju se samo povrãine okrenute prema vetru.
Ålan 10.
Pritisak vetra r izraåunava se prema sledeñem obrascu:
v2
p = ------ [daN/mm2]
16
gde je v = maksimalna brzina vetra [m/s] koja se na istom potezu trase
pojavÿuje proseåno svakih pet godina, a za vodove napona 400 kV – i u duæem
periodu. Brzina vetra odreœuje se na osnovu mereça, primenom statistiåke
obrade mernih podataka. U nedostatku dovoÿnog broja mernih podataka,
brzina vetra se proceçuje koriãñeçem raspoloæivih podataka.
Pritisak vetra iz stava 1. ovog ålana primeçuje se za osnovnu vi-
sinsku zonu od 0 do 40 m nad zemÿom i ne sme biti maçi od 50 daN/m2. Dobi-
jene raåunske vrednosti za r poveñavaju se do prve veñe vrednosti iz
sledeñeg niza:
60, 75, 90, 110, 130 daN/m2
Na delovima koji se nalaze u zoni izmeœu 40 m i 80 m nad zemÿom

uzimaju se poveñane vrednosti pritiska vetra, prema tabeli 1.
8* 115
Tabela 1.
Visinska zona voda Pritisak vetra, daN/m2
Vodovi sa ukupnom visinom do 15 m nad zemÿom 50 60 75 90 110
Osnovna visinska zona od 0 do 40 m nad zemÿom 60 75 90 110 130
Delovi voda u zoni izmeœu 40 m i 80 m nad zemÿom 75 90 110 130 150
Za pritisak vetra na provodnike, odnosno zaãtitnu uæad merodavna

je visina çihove taåke uåvrãñeça u stezaÿci na odnosnom stubu. Vredno-
sti iz tabele 1 mogu se poveñati zavisno od uslova terena.
Ålan 11.
Pri odreœivaçu koeficijenta dejstva vetra uzima se u obzir dejstvo
vetra na pritisak i usisavaçe, dejstvo vetra na zadçu stranu reãetkaste
konstrukcije, kao i smaçeçe dejstva vetra na provodnike i zaãtitnu uæad
zbog toga ãto se maksimalni pritisak nikad ne javÿa istovremeno duæ ce-
log raspona.
Koeficijenti dejstva vetra za pojedine delove voda su:
1) za stubove åetvorougaonog preseka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1,4
2) za stubove ãestougaonog ili osmougaonog preseka . . . . . . . . . . . . . 1,0
3) za stubove kruænog preseka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0,7
4) za dvostruke stubove åetvorougaonog preseka, za vetar u pravcu
ravni koja prolazi kroz obe ose stubova (ako je razmak osa maçi od dvo-
struke strane preseka) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2,0
5) za dvostruke stubove kruænog preseka, za vetar u prav cu ravni
koja prolazi kroz ose stubova (ako je razmak osa maçi od dvostrukog pre-
ånika). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1,0
6) za reãtkaste stubove od profilisanog åelika u ravni . . . . . . . . . 1,4
7) za reãetkaste stubove od cevi u ravni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1,1
8) za åetvorougaone reãetkaste stubove od profilisanog åelika . 2,6
9) za åetvorougaone reãetkaste stubove od cevi . . . . . . . . . . . . . . . . . 2,0
10) za trougaone reãtkaste stubove od profilisanog åelika . . . . . . . 2,8
11) za provodnike i zaãtitnu uæad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1,0.
III. PROVODNICI I ZAÃTITNA UÆAD
1. Izrada
Ålan 12.
Za izradu æica i uæadi upotrebÿavaju se: aluminijum, aluminijumske
legure, bakar i åelik. Aluminijum i bakar moraju biti tvrdo vuåeni. Åelik
mora biti trajno i pouzdano zaãtiñen od korozije (npr. pocinkovaçem vru-
ñim postupkom).
116
Ålan 13.
Ako se upotrebe kombinacije metala iz ålana 12. ovog pravilnika,
çihovih legura ili drugih materijala, æice i uæad moraju biti dovoÿno
æilavi postojani prema atmosferskim uticajima.
Ålan 14.
Za vodove koji se grade prema odredbama ovog pravilnika moæe se
upotrebÿavati samo gola uæad.
2. Najmaçi dozvoÿeni preseci
Ålan 15.
Najmaçi dozvoÿeni preseci uæadi su:
1) od aluminijuma i çegovih legura. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 mm2
2) od al-åelika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 mm2
3) od åelika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 mm2
4) od bakra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 mm2
Uæad od drugih materijala mora imati takav presek da sila kidaça
bude najmaçe 380 daN.
Ålan 16.
Presek uæadi mora biti dovoÿno veliki da ukupna temperatura
uæadi usled zagrevaça strujom ne bude viãa od +80 oS, pri åemu se raåuna
sa temperaturom okoline od +40 oS.
Ålan 17.
Zaãtitno uæe mora biti takvih dimenzija da pri jednopolnim krat-
kim spojevima ne bude termiåki preoptereñeno.
3. Naprezaçe
Ålan 18.
Maksimalno radno naprezaçe, tj. odabrana raåunska vrednost koju ho-
rizontalna komponenta naprezaça na zatezaçe postiæe pri temperaturi
od –5 oS sa normalnim dodatnim optereñeçem prema ålanu 5. ovog pra-
vilnika, ili pri temperaturi od –20 oS bez dodatnog optereñeça, ne sme
prelaziti vrednost normalnog dozvoÿenog naprezaça.
Ålan 19.
Naprezaçe na zatezaçe u taåki uåvrãñeça provodnika pri tempe-
raturi od –5 oS sa izuzetnim dodatnim optereñeçem prema ålanu 6. ovog
pravilnika ne sme biti veñe od vrednosti izuzetnog dozvoÿenog naprezaça.
117
Ålan 20.
Normalna i izuzetno dozvoÿena naprezaça koja se odnose na raåunski
presek uæadi za razne materijale ne smeju biti veña od vrednosti datih u
tabeli 2.
Tabela 2.
Dozvoÿeno naprezaçe
Odnos preseka, za uæad
Materijal od dva materijala, daN/mm2
pribliæno
normalno izuzetno
1 2 3 4
Al-åeliåna uæad Al/Å = 0,86 27,5 52
Al/Å = 0,95 27,5 51,5
Al/Å = 1,4 24,0 45
Al/Å = 1,7 22,0 41
Al/Å = 4,3 14,5 27
Al/Å = 4,4 14,0 26
Al/Å = 6 13,0 24,5
Al/Å = 7,7 11,0 21
Al/Å = 11,3 10 18,5
Al/Å = 14,5 9 16,5
Al/Å = 23,1 8 15
AlMgSiE-åeliåna uæad AlMgSie/Å = 0,86 30 56
AlMgSie/Å = 0,95 29,5 55
AlMgSie/Å = 1,4 26,5 48,5
AlMgSie/Å = 1,7 24,5 46,5
AlMgSie/Å = 4,3 18 34,5
AlMgSie/Å = 4,4 18 34,5
AlMgSie/Å = 6 16,5 31
AlMgSie/Å = 7,7 15,5 29,5
AlMgSie/Å = 11,3 14,5 27
AlMgSie/Å = 14,5 14 26
AlMgSie/Å = 23,1 13 24,5
AlMglE-åeliåna uæad AlMglE/Å = 0,86 29 55
AlMglE/Å = 0,95 29 55
AlMglE/Å = 1,4 25,5 48
AlMglE/Å = 1,7 22,5 42
AlMglE/Å = 4,3 17,5 32
AlMglE/Å = 4,4 16,5 30,5
AlMglE/Å = 6 14,5 27
AlMglE/Å = 7,7 14,5 27
AlMglE/Å = 11,3 12,8 24
AlMglE/Å = 14,5 11,7 22
AlMglE/Å = 23,1 11,6 21,8
118
1 2 3 4
Aluminijumska uæad 6 11
AlMgSiE - uæad 10,5 20
AlMgSiE - uæad 9 17
ÅEAL - uæad 45 84
Åeliåna uæad
Åelik I 14,5 26,5
Åelik II 26 49
Åelik III 49,5 93
Åelik IV 59,5 111
Bakarna uæad 16 30
Bronzana uæad
Bz I 19,5 36,5
Bz II 23 43,5
Bz III 26,5 49,5
Za materijale koji nisu navedeni u tabeli 2 uzima se:
– kao normalno dozvoÿeno naprezaçe: 40% od raåunske sile kidaça;
– kao izuzetno dozvoÿeno naprezaçe: 75% od raåunske sile kidaça.
Ålan 21.
Opasnost od zamora materijala zbog vibracija spreåava se odgovaraju-
ñim merama (npr. postavÿaçem priguãivaåa ili smaçeçem naprezaça).
Ålan 22.
Pri proraåunavaçu naprezaça, za fiziåka svojstva materijala kori-
ste se vrednosti navedene u tabeli 3.
Tabela 3.
Toplotni
Odnos
koefici-
preseka, za Modul ela-
Broj æica u Gustina jent
Materijal uæad od stiåno-sti
uæetu 103kg/m3 linearnog
dva mate- da N/mm2
ãireça
rijala
10-6/oS
1 2 3 4 5 6
Al/Å = Al Å
Al-åeliåna uæad 0,86 78 91 5,45 13,7 13400
0,95 18 19 5,33 13,3 13000
1,4 14 7 4,91 15,0 11000
14 19
1,7 12 7 4,66 15,3 10700
4,3 30 7 3,75 17,8 8200
4,4 30 19 3,64 18,0 8000
6 1 19,2 8100
26 3 18,8 7700
119
1 2 3 4 5 6
6 26 4 3,50 18,8 7700
26 5 18,7 7700
26 7 18,9 7700
24 19 19,6 7400
54 7 3,36 19,4 7000
54 19 19,4 6800
11,3 48 7 3,20 20,5 6200
14,5 45 7 3,09 20,9 6100
23,1 72 7 2,98 21,7 6000
AlMgSiE/Å AlMg- Å
SiE
AlMgSiE-åeliåna
uæad 0,86 78 91 5,45 13,7 13400
0,95 18 19 5,33 13,3 13000
1,4 14 7 4,91 16,0 11000

1,7 12 7 4,66 15,3 10700
4,3 30 7 3,75 17,8 8200
4,4 30 19 3,64 18,0 8000
6 1 19,2 8100
26 3 18,8 7700
6 26 4 3,50 18,8 7700
26 5 18,7 7000
26 7 18,9 7700
24 7 19,6 7400
54 7 3,36 19,3 7000
54 19 19,4 6800
11,3 48 7 3,20 20,5 6200
14,5 45 7 3,09 20,9 6100
23,1 72 7 2,98 21,7 6000
AlMglE/Å AlMglE Å
AlMglE-åeliåna
uæad 0,86 78 91 5,45 13,7 13400
0,95 18 19 5,33 13,3 13000
14 7 16,0
1,4 4,91 11000
14 19 15,0
1,7 12 7 4,66 15,3 10700
4,3 30 7 3,75 17,8 8200
4,4 30 19 3,64 18,0 8000
6 1 19,2 8100
26 3 18,8 7700
6 26 4 3,50 18,8 7700
26 5 18,7 7000
26 7 18,9 7700
120
1 2 3 4 5 6
24 7 19,6 7400
7,7 54 7 3,36 19,3 7000
54 19 19,4 6800
11,3 48 7 3,20 20,5 6200
14,5 45 7 3,09 20,9 6100
23,1 72 7 2,98 21,7 6000
Aluminijumska
uæad 7 6000
19 5700
– 2,7 23
37 5700
61 5500
AlMgSiE-uæad i
AlMglE-uæad 7 6000
19 5700
– 2,7 23
37 5700
61 5500
ÅEAL-uæad 7 16000
19 15700
– 6,87 13
37 15700
61 15500
Åeliåna uæad 7 18000
12 17500
– 7,8 11
19 17500
37 17500
61 17500
Bakarna uæad 7 11300
19 10500
– 8,9 17
37 10500
61 10500
Ålan 23.
Pri proraåunavaçu naprezaça provodnika na viseñim izolatorima u
strmim i neravnomernim rasponima mora se uzeti u obzir otklon izo-
latora u smeru trase voda (proraåunavaçe pomoñu “idealnog raspona”)
4. Nastavÿaçe provodnika i zaãtitne uæadi
Ålan 24.
Za nastavÿaçe provodnika, odnosno zaãtitne uæadi upotrebÿavaju
se, po pravilu, spojnice odnosno stezaÿke od istog materijala od kog su i
provodnici. Spojnice, odnosno stezaÿke od åelika moraju biti pocin-
kovane vruñim postupkom ili izraœene od nerœajuñeg åelika.
121
Ålan 25.
Za vodove u istom rasponu dozvoÿen je najviãe jedan nastavak po pro-
vodniku, odnosno po zaãtitnom uæetu.
Ålan 26.
Provodnici, odnosno zaãtitna uæad razliåitih preseka ili od
razliåitih materijala smeju se nastavÿati samo na mestima na kojima su
mehaniåki rastereñeni. Upotrebÿene stezaÿke moraju biti takve kon-
strukcije da se pouzdano spreåava elektrolitsko razaraçe.
Ålan 27.
Nastavci provodnika, odnosno zaãtitne uæadi u rasponu moraju izdr-
æati najmaçe 90% sile kidaça provodnika, odnosno zaãtitnog uæeta, pri
åemu je dozvoÿeno upotrebiti i viãe od jedne spojnice.
Spojnice koje su takve konstrukcije da se çima postiæe pouzdan pro-
vodan spoj i da imaju najmaçe 100% sile kidaça provodnika, odnosno
zaãtitne uæadi (npr. kompresione spojnice) ne smatraju se nastavcima.
IV. RASPORED PROVODNIKA I ZAÃTITNE UÆADI
1. Sigurnosni razmaci
Ålan 28.
Udaÿenost izmeœu delova pod naponom, kao i udaÿenost od delova pod
naponom do uzemÿenih delova i do delova stuba, uzimajuñi u obzir dejstvo
vetra ili dodatnog optereñeça, mora biti najmaçe jednaka sigurnosnom
razmaku.
Ålan 29.
Sigurnosni razmaci (cm) moraju odgovarati sledeñim vrednostima:
Nazivni napon UN (kV)
Vrsta naponskog naprezaça izolacije
do 10 20 35 110 220 400
1) Atmosferski prenaponi 12 22 32 90 175 280
2) Sklopni i dugotrajni prenaponi 10 20 25 80 155 270
3) Naponi industrijske frekvencije (normalni – 7 10 30 55 90
i pogonski uslovi)
Sigurnosni razmaci raåunaju se za sledeñe sluåajeve:

1) pri neotkloçenom izolatorskom lancu
2) za P=0,15·Pmax
3) za P=Pmax
gde je: Pmax – maksimalni pritisak vetra, prema ålanu 10. ovog pra-
vilnika.
122
Ålan 30.
Smatra se da je zahtev iz ålana 29. ovog pravilnika u pogledu udaÿeno-
sti izmeœu provodnika, odnosno izmeœu provodnika i zaãtitne uæadi u sre-
dini raspona ispuçen ako udaÿenost Œ u sredini raspona u uslovima bez
vetra na temperaturi + 40° S iznosi najmaçe:
Œ=k√f+1 sigurnosni razmak odreœen za sklopne i dugotrajne prena-
pone (cm)
gde je:
f – ugib provodnika, odnosno zaãtitnog uæeta na temperaturi + 40° S,
u cm, bez obzira na usvojenu maksimalnu temperaturu provodnika;
l – duæina izolatorskog lanca od taåke uåevrãñeça do provodnika, u
cm, za sva uåvrãñeça (ili delove uåvrãñeça) koja se ne otklaçaju u smeru
upravnom na pravac voda, kao i potporne izolatore, zatezne izolatorske
lance i zaãtitnu uæad l =O;
k – koeficijent åija vrednost zavisi od rasporeda dva posmatrana
provodnika, odnosno provodnika i zaãtitnog uæeta, a odreœuje se prema
obrascima iz ål. 31. do 33. ovog pravilnika, u kojima je α ugao otklona pro-
vodnika, odnosno zaãtitnog uæeta od punog pritiska vetra, raåunatog
prema ål. 10. i 11. ovog pravilnika, na uæe, bez leda, izraæen u stepenima.
Pri proraåunavaçu udaÿenosti izmeœu dva razliåita provodnika, od-
nosno izmeœu provodnika i zaãtitnog uæeta koje nije izvedeno isto kao i
provodnik, za svaki provodnik, odnosno i za provodnik i zaãtitno uæe uda-
ÿenost D izraåunava prema obrascu iz stava 1. ovog ålana, a odabira se veña
vrednost za D.
Pri prelasku sa jednog rasporeda provodnika na drugi raspored pro-
veravaju se rastojaça na najkritiånijem mestu, s tim da se u obrazac uvrsti
vrednost ugiba na tom mestu.
Ålan 31.
Pri horizontalnom rasporedu uzima se da je:
α , ali ne maçe od k = 6.
k = 4 + ------
25
Najmaça udaÿenost je D = 60 cm, ako sigurnosni razmak nije veñi.
Za vodove nazivnog napona do 20 kV koristi se obrazac iz stava 1. ovog
ålana i kad raspored (projekcija) provodnika, odnosno zaãtitnog uæeta
nije horizontalan.
Za sluåajeve iz stava 3. ovog ålana, horizontalna udaÿenost pro-
vodnika iznosi 20 cm kad zbog vremenskih prilika (sneg, led, içe) postoji
verovatnoña dodira, odnosno preskoka napona.
Ålan 32.
Pri kosom rasporedu uzima se da je koeficijent
α
k = 2 + ------ , ali nije maçi od k = 7.
10
123
Za vodove nazivnog napona veñeg od 20 kV takvo izraåunavaçe
udaÿenosti (projekcija) dozvoÿeno je samo pod uslovom da je ujedno i hori-
zontalna udaÿenost izmeœu provodnika, odnosno izmeœu provodnika i za-
ãtitnog uæeta najmaçe jednaka sigurnosnom razmaku.
Ako je horizontalna udaÿenost izmeœu dva koso rasporeœena pro-
vodnika i zaãtitnog uæeta jednaka ili veña od udaÿenosti D izraåunate
prema ålanu 31. ovog pravilnika, udaÿenost je dovoÿna.
Ålan 33.
Pri vertikalnom rasporedu uzima se da je koeficijent
α
k = 4 + --- , ali ne maçi od k = 14.
5
Udaÿenost iz stava 2. ovog ålana potrebna je samo za vodove nazivnog
napona veñeg od 20 kV i u sluåaju kad raspored nije potpuno vertikalan, ali
je horizontalna udaÿenost maça od sigurnosnog razmaka.
Ålan 34.
Ugao otklona izolatorskog lanca α raåuna se sa 70% pritiska vetra
na provodnike, odnosno sa 50% pritiska vetra na provodnike u snopu. U oba
sluåaja ugao otklona raåuna se za provodnike bez leda. Pritisak vetra ra-
åuna se na naåin odreœen u ål. 10. i 11. ovog pravilnika.
2. Zaãtitna zona
Ålan 35.
Pod zaãtitnom zonom podrazumeva se prostor ispod zaãtitnog uæeta
u kome su provodnici dovoÿno zaãtiñeni od uticaja atmosferskih prena-
pona.
Ålan 36.
Provodnici se, po pravilu, moraju nalaziti u granicama zaãtitne
zone duæ svih raspona i na svim temperaturama od 0° do 40 °S u uslovima bez
vetra.
Ålan 37.
Na vodu sa jednim zaãtitnim uæetom zaãtitna zona obuhvata prostor
u granicama ugla od najviãe 30° sa obe strane zaãtitnog uæeta, mereno od
vertikale.
Ålan 38.
Zaãtitna zona izmeœu dva zaãtitna uæeta obuhvata prostor ispod
luka koji dodiruje oba zaãtitna uæeta, åije je srediãte iznad uæeta, a
124
polupreånik luka iznosi 0,58 d, gde je d meœusobna udaÿenost zaãtitne
uæadi (slika 1).
ZAÃTITNO ZAÃTITNO
UÆE UÆE
ZAÃTITNA ZONA
Slika 1
V. IZOLATORI I IZOLATORSKI LANCI
1. Opãte odredbe
Ålan 39.
Na vodovima se upotrebÿavaju potporni i viseñi izolatori.
Potporni izolatori spajaju se åvrsto sa stubom.
Viseñi izolatori spajaju se sa stubom tako da se mogu slobodno kla-
titi oko taåke uåvrãñeça.
Ålan 40.
Za odreœeni vod biraju se odgovarajuñi tipovi izolatora, pri åemu se
vodi raåuna o mehaniåkim i elektriånim optereñeçima tog voda.
2. Mehaniåko dimenzionisaçe
Ålan 41.
Potporni izolatori na noseñim stubovima moraju biti takvih di-
menzija da prelomno optereñeçe iznosi najmaçe 2,5 puta teæine provod-
nika sa dodatnim optereñeçem, s tim ãto se ako je optereñeçe provodnika
usled delovaça vetra veñe, uzima u obzir to veñe preoptereñeçe.
125
Potporni izolatori na zateznim stubovima moraju biti takvih
dimenzija da prelomno optereñeçe iznosi najmaçe 2,5 puta sila zatezaça
provodnika.
Ålan 42.
Kapasti izolatori, odnosno kapasti izolatori u izolatorskim lan-
cima na noseñim stubovima moraju biti takvih dimenzija da imaju elektro-
mehaniåko, odnosno mehaniåko optereñeçe najmaçe tri puta veñe od te-
æine provodnika sa dodatnim optereñeçem, s tim ãto se, ako je optereñeçe
provodnika usled delovaça vetra veñe, uzima u obzir to veñe optereñeçe.
Kapasti izolatori, odnosno kapasti izolatori u izolatorskim
lancima na zateznim stubovima moraju biti takvih dimenzija da imaju
elektromehaniåko, odnosno mehaniåko optereñeçe najmaçe tri puta veñe
od sile zatezaça provodnika.
Ålan 43.
Masivni i ãtapni izolatori, odnosno masivni i ãtapni izolatori u
izolatorskim lancima na noseñim stubovima moraju biti takvih dimenzija
da imaju prekidno optereñeçe najmaçe tri puta veñe od teæine provodnika
sa dodatnim optereñeçem, s tim ãto se, ako je optereñeçe provodnika
usled delovaça vetra veñe, uzima u obzir to veñe optereñeçe. Masivni i
ãtapni izolatori, odnosno masivni i ãtapni izolatori u izolatorskim
lancima na zateznim stubovima moraju biti takvih dimenzija da imaju
najmaçe tri puta veñe prekidno optereñeçe od sile zatezaça provodnika.
Ålan 44.
Dozvoÿena je upotreba viãestrukih izolatorskih lanaca pod uslovom
da je u normalnom staçu osigurana ravnomerna raspodela optereñeça na
pojedine izolatorske lance.
3. Elektriåno dimenzionisaçe
Ålan 45.
Izolator, odnosno izolatorski lanac, kompletno sastavÿen kao na
nadzemnom vodu sa zaãtitnom armaturom ili bez çe, mora zadovoÿiti
vrednosti date u tabelama 4, 5 i 6.
Tabela 4.
Nazivni podnosivi atmosferski Nazivni
udarni prenapon (temena vred- kratkotrajni
Najviãi napon nost) (kV) podnosivi
Nazivni napon opreme Um stupaç izolacije napon indu-
(kV) (efektivna strijske fre-
vrednost) (kV) kvencije
sniæen pun (efektivna
vrednost)
1 2 3 4 5
3 3,6 20 40 10
6 7,2 40 60 20
10 12,0 60 75 28
20 24,0 95 125 50
35 38,0 145 170 70
126
Stupaç izolacije voda (sniæen ili pun stupaç izolacije) bira se s
obzirom na izloæenost atmosferskim ili sklopnim prenaponima, naåin
uzemÿeça neutralne taåke i vrstu prenaponske zaãtitne naprave ako je
primeçena.
Tabela 5.
Nazivni
kratkotrajni
Osnova za jediniåne
Najviãi podnosivi podnosivi
Najviãi napon vrednosti
atmosferski udarni napon indu-
opreme Um
Nazivni napon (kV) 2 prenapon (temena strijske fre-
(efektivna vrednost) U ⋅ ------- (temena vred- vrednost) kvencije
(kV) m 3
(kV) (efektivna
nost) (kV)
vrednost)
(kV)
1 2 3 4 5
450 185
110 123 100
550 230
650 275
750 325
220 245 200 850 360
950 395
1050 460
Iz tabele 5 bira se jedan stupaç ili viãe stupçeva izolacije za po-

jedine standarde vrednosti najviãeg napona opreme. Ako je dato viãe stup-
çeva izolacije, viãi stupaç izolacije je prikladan za opremu u mreæama
sa kompenzacijom struje zemÿospoja ili gde je faktor zemÿospoja iznad 1,4.
Tabela 6.
Nazivni podnosivi
sklopni prenapon
Odnos
Osnova za
izmeœu
jediniåne
Najviãi nazivnih
vrednosti Nazivni podnosivi
napon opreme podnosivih
Nazivni Jediniåna Temena atmosferski udarni
Um 2 atmos-
napon
(efektivna U ⋅ ------- (te- vrednost vrednost
ferskih i
prenapon (temena
(kV) m 3 (kV) (kV) vrednost)
vrednost) sklopnih
mena vred- (kV)
(kV) udarnih
nost)
prenapona
(kV)
(kV)
1 2 3 4 5 6 7
1,11 1050
2,76 950 1,24 1175
400 420 343 1,12
3,06 1050 1,24 1300
1,36 1425
Ålan 46.
Vrednosti iz ålana 45. ovog pravilnika vaæe za izolatore pod slede-
ñim uslovima:
1) atmosferski pritisak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 13,25 mbar;
2) temperatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . + 20°S;
3) vlaænost . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 g/m3.
127
Ålan 47.
Za delove voda na veñim nadmorskim visinama, vrednosti ispitnih
napona iz tabela 4, 5, i 6. iz ålana 45. ovog pravilnika mnoæe se sledeñim
faktorima:
1) 1,075 – za nadmorske visine od 1000 m do 1500 m;
2) 1,150 – za nadmorske visine od 1500 m do 2000 m;
3) 1,225 – za nadmorske visine od 2000 m do 2500 m.
Ålan 48.
Na vodovima ili delovima vodova u predelima sa poveñanim stepenom
zagaœenosti atmosfere (npr. u blizini obale mora, hemijske industrije,
toplana, cementara i dr.) moraju se upotrebiti specijalni izolatori sa
produæenom strujnom stazom.
Ålan 49.
Prema stepenu zagaœenosti, izolatorski lanci, odnosno izolatori
moraju imati specifiåne nazivne strujne staze najmaçe prema tabeli 7, s
tim se uzima najviãi napon opreme Um.
Tabela 7.
Specifiåna nazivna strujna staza izmeœu
Stepen zagaœenosti faze i zemÿe
mm/kV
I – Mala zagaœenost 16
II – Sredça zagaœenost 20
III – Velika zagaœenost 25
IV – Vrlo velika zagaœenost 31
Ålan 50.
Poloæaj izolatora, odnosno izolatorskog lanca na vodu mora biti
takav da bitno ne smaçuje çegova izolaciona svojstva.
4. Pojaåana izolacija
Ålan 51.
Izolacija voda pojaåava se, po potrebi, mehaniåki, elektriåno, odno-
sno mehaniåki i elektriåno.
Ålan 52.
Izolacija voda je mehaniåki pojaåana ako se:
a) za potporne izolatore upotrebe dva ili viãe izolatora, tako da, u
sluåaju preloma jednog izolatora, preostali izolatori budu dimenzi-
onisani prema ål. 41. do 44. ovog pravilnika, uzimajuñi u obzir raspodelu
optereñeça na neoãteñene izolatore;
b) za viseñe izolatore, odnosno izolatorske lance upotrebe dva lanca
ili viãe lanaca dimenzionisanih prema ål. 42. do 44. ovog pravilnika za
normalno staçe voda, kad je optereñeçe ravnomerno rasporeœeno na sve
128
lance, a ako se prekine jedna lanac, preostali lanci smeju biti optereñeni
najviãe za pola iznosa od elektromehaniåkog optereñeça, odnosno mi-
nimalnog prelomnog optereñeça.
Ålan 53.
Izolacija je elektriåno pojaåana ako se:
1) za potporne izolatore odabere izolator za prvi viãi izolacioni
nivo, odnosno izolator sa poveñanom duæinom strujne staze;
2) za masivne i ãtapne izolatore odabere izolator sa poveñanom du-
æinom strujne staze;
3) za kapaste izolatore, odnosno kapaste izolatore u izolatorskim
lancima stavi jedan ålanak viãe, nezavisno od naponskog nivoa.
5. Uåvrãñeçe provodnika
Ålan 54.
Na potpornim izolatorima noseñih stubova provodnici se, po pra-
vilu, vezuju mekanom æicom od istog ili sliånog materijala od kog su i
provodnici. Preånik æice ne sme biti maçi od 2,5 mm.
Ålan 55.
Na ugaone stubove provodnik se postavÿa tako da je potporni izo-
lator u tupom uglu i da je veza rastereñena.
Ålan 56.
Na zateznim stubovima provodnici se uåevrãñuju na potporne izo-
latore omåom koja je zatvorena spojnicama ili vezom.
Ålan 57.
Nosaåi potpornih izolatora dimenzioniãu se tako da izdræe optere-
ñeçe iz ålana 41. ovog pravilnika, s mehaniåkim faktorom sigurnosti naj-
maçe 2 s obzirom na prekidnu åvrstoñu materijala.
Ålan 58.
Stezaÿke i ostali metalni delovi u sastavu izolatorskih lanaca, kao
i oprema za uåvrãñeçe zaãtitnog uæeta moraju biti takvih dimenzija da
izdræe optereñeçe prema ål. 42. i 43. ovog pravilnika, s mehaniåkim
faktorima sigurnosti od najmaçe 2,5 s obzirom na silu kidaça.
Stezaÿke i ostali metalni delovi za uåvrãñeçe provodnika i
zaãtitnog uæeta moraju biti izgraœeni od istog ili sliånog materijala od
kog su provodnici, odnosno zaãtitna uæad ili od åelika pocinkovanog
vruñim postupkom, odnosno od nerœajuñeg åelika.
Ålan 59.
Kod viãestrukih izolatorskih lanaca, pri prekidu jednog lanca
metalni delovi ostalih lanaca moraju biti takvih dimenzija da izdræe
9 129
optereñeçe prema ål. 42. i 43. ovog pravilnika, s mehaniåkim faktorom si-
gurnosti od najmaçe 1,7 s obzirom na silu kidaça.
Ålan 60.
Sila izvlaåeça iz noseñih stezaÿki za provodnike i zaãtitnu uæad
ne sme biti maça od 60% sile zatezaça.
VI. STUBOVI
1. Vrste stubova
Ålan 61.
Stubovi mogu biti noseñi (linijski) i zatezni.
Noseñi stubovi se, po pravilu, postavÿaju samo u pravolinijskoj
trasi. Naprezaçe provodnika, odnosno zaãtitne uæadi kod noseñih stu-
bova u oba raspona je jednako, a provodnici i zaãtitna uæad nisu sa çima
åvrsto spojeni i na stub se ne prenosi direktno çihova sila zatezaça s
jedne strane stuba, nego se prenosi samo rezultanta sile zatezaça s obe
strane, ako ta rezultanta postoji.
Kod zateznih stubova naprezaçe provodnika, odnosno zaãtitne uæadi
ne mora biti jednako u oba raspona, provodnici i zaãtitna uæad su sa çima
åvrsto spojeni i na stub se direktno prenosi sila zatezaça svakog pro-
vodnika i zaãtitnog uæeta sa svake strane stuba.
Stubovi mogu istovremeno biti i noseñi i zatezni (npr. stub na kome
se vod odvaja je u odnosu na prolazni vod noseñi, a u odnosu na ogranak je
zatezni).
Ålan 62.
Stubovi se mogu nalaziti u pravolinijskoj trasi (linijski stubovi)
ili na uglu trase (ugaoni stubovi).
Noseñi zatezni stubovi mogu biti linijski ili ugaoni.
Ålan 63.
Na vodovima sa viseñim izolatorima ne upotrebÿavaju se ugaoni no-
señi stubovi na mestima na kojima ugao skretaça trase iznosi viãe od 20°.
Ålan 64.
Duæina zateznog poÿa, tj. udaÿenost izmeœu dva zatezna stuba, po pra-
vilu, ne sme biti veña od 8 km, niti sme sadræati viãe od 30 raspona.
Kraña zatezna poÿa primeçuju se ako posebne prilike na trasi to
zahtevaju (klimatski uslovi, teren, ukrãtaça, veñi broj uglova i sl.).
2. Naprezaçe stubova
Ålan 65.
Stubovi moraju biti takvih dimenzija da naprezaçe materijala ne
prekoraåi granicu dozvoÿenog naprezaça ni u jednom sluåaju optereñeça.
130
Za proraåunavaçe pojedinog dela stuba bira se ono optereñeçe koje
prouzrokuje najviãu silu u çemu, s tim ãto se pri tom ne uzima da razna
optereñeça iz ål. 68. i 69. i optereñeça iz ålana 209. ovog pravilnika
dejstvuju istovremeno.
Ålan 66.
Dozvoÿena naprezaça za pojedine vrste materijala odreœuju se po-
sebno za normalne sluåajeve optereñeça, a posebno za vanredne sluåajeve
optereñeça.
Normalni sluåajevi optereñeça nastaju kad su svi delovi neoãte-
ñeni.
Vanredni sluåajevi optereñeça nastaju kad je jedan provodnik ili
jedno zaãtitno uæe s jedne strane stuba prekinuto.
3. Optereñeça
Ålan 67.
Optereñeça navedena u ål. 68. i 69. ovog pravilnika odnose se na stu-
bove vodova sa viseñim izolatorima i na stubove vodova sa potpornim izo-
latorima, a naprezaçe se izraåunava prema odredbama ålana 70. ovog
pravilnika.
Ålan 68.
Normalna optereñeça su:
1) za sve vrste stubova (noseñe i zatezne):
a) optereñeçe pri åijem se proraåunu uzima:
– teæina stuba, izolatora, pribora, provodnika i zaãtitne uæadi;
– teæina dodatnog optereñeça na provodnicima i zaãtitnoj uæadi;
– rezultanta pune sile zatezaça svih provodnika i zaãtitne uæadi s
obe strane stuba;
b) optereñeçe pri åijem se proraåunu uzima:
– pritisak vetra na stub i na sve provodnike i zaãtitnu uæad u
pravcu voda, odnosno upravno na simetralu ugla terase;
– rezultanta od dve treñine sile zatezaça svih provodnika i
zaãtitne uæadi s obe strane stuba;
v) optereñeça pri åijem se proraåunu uzima:
– pritisak vetra na stub i na sve provodnike i zaãtitnu uæad u
pravcu voda, odnosno upravno na simetralu ugla terase;
– rezultanta od dve treñine sile zatezaça svih provodnika i
zaãtitne uæadi s obe strane stuba;
2) za zatezne stubove:
– dve treñine sile zatezaça provodnika i zaãtitne uæadi s jedne
strane stuba.
9* 131
Ålan 69.
Vanredna optereñeça su:
1) za noseñe stubove:
– polovina sile zatezaça jednog provodnika ili jednog zaãtitnog
uæeta s jedne strane stuba, a za provodnike u snopu – åetvrtina sile za-
tezaça provodnika jednog snopa;
2) za zatezne stubove i za ugaone noseñe stubove sa uglom skretaça
trase veñim od 20°:
– puna sila zatezaça svih provodnika i zaãtitne uæadi u oba pravca
trase, osim jednog provodnika, odnosno jednog zaãtitnog uæeta s jedne
strane stuba, a za vodove sa provodnicima u snopu – puna sila zatezaça svih
snopova provodnika i zaãtitne uæadi u oba pravca trase, osim jednog sno-
pa, odnosno jednog zaãtitnog uæeta s jedne strane stuba.
Ako je pritisak vetra veñi od 60 daN/m2, odnosno dodatno optereñeçe
veñe od 0,18 √d da N/m, vanredna optereñeça ne uzimaju se u obzir za jed-
nostavne konstrukcije drvenih stubova, ni za vodove do 35 kV, osim na deo-
nicama sa teæim atmosferskim uslovima.
Ålan 70.
Pri izraåunavaçu naprezaça stubova uzimaju se u obzir:
1) teæina provodnika i zaãtitne uæadi i teæina dodatnog optere-
ñeça, izraåunate za gravitacioni raspon stuba definisan u ålanu 2. ovog
pravilnika;
2) pritisak vetra na provodnike i zaãtitnu uæad u pravcu simetrale
ugla trase, izraåunat za poluzbir susednih raspona, bez ikakve redukcije s
obzirom na ugao trase;
3) pritisak vetra na provodnike i zaãtitnu uæad u pravcu simetrale
ugla trase, izraåunat za poluzbir susednih raspona, sa redukcijom, s ob-
zirom na poloæaj provodnika i zaãtitne uæadi prema pravcu vetra, ali
tako da je jednak najmaçe åetvrtini pritiska u pravcu simetrale ugla
trase;
4) ako nije odreœeno koji je provodnik, zaãtitno uæe ili strana stuba
u pitaçu, uzima se najnepovoÿniji sluåaj.
4. Natpisi na stubovima
Ålan 71.
Na sve stubove moraju se postaviti trajni natpisi sa upozoreçem na
opasnost od elektriåne struje.
132
VII. UZEMŸEÇE
1. Opãte odredbe
Ålan 72.
Pri uzemÿeçu vodova primeçuju se i odredbe propisa o tehniåkim
normativima za elektroenergetska postrojeça nazivnog napona iznad 1000
V.
Ålan 73.
Metalni i armiranobetonski stubovi visokonaponskih vodova,
metalna sidrena uæad i metalne trake na drvenim stubovima koje sluæe za
zaãtitu stubova od udara groma moraju biti pouzdano povezani sa zemÿom.
Ako se temeÿeçem stubova i ukopavaçem sidara ne dobije zadovoÿavajuñe
uzemÿeçe, postavÿaju se dopunski uzemÿivaåi, odnosno preduzimaju se
druge dopunske mere.
2. Uzemÿeçe u mreæama sa kompenzovanim zemÿospojem i sa izolovanom

neutralnom taåkom
Ålan 74.
U mreæama visokog napona sa izolovanom neutralnom taåkom i mre-
æama sa kompenzovanom strujom zemÿospoja uzima se da je trajaçe
zemÿospoja duæe, pa otpornost uzemÿeça Ru kod stubova na obradivim po-
vrãinama, pored prometnih puteva i u naseÿenim mestima ne sme preñi
vrednost datu obrascem:
U
z
R ≤ -------
u I
z
gde je:
Uz = 125 V – najviãi dozvoÿeni napon na uzemÿeçu;
Uz – stvarna struja zemÿospoja (A), koja teåe na mestu zemÿospoja.
U mreæama sa izolovanom neutralnom taåkom Iz je kapacitivna struja
zemÿospoja, a u mreæama sa kompenzovanim zemÿospojem – preostala struja
zemÿospoja, a u mreæama sa kompenzovanim zemÿospojem – preostala struja
zemÿospoja.
Smatra se da je stub pored prometnog puta ako se nalazi na udaÿenosti
maçoj od 15 m od ivice kolovoza.
Vrednost otpornosti uzemÿeça iz stava 1. ovog ålana ne sme biti
prekoraåena ako se stub voda nalazi na udaÿenosti maçoj od 15 m od stam-
bene zgrade, u ograœenom dvoriãtu, u okuñnici koja se koristi kao obra-
divo zemÿiãte, u parku ili na ãetaliãtu.
Ålan 75.
Na vodovima sa zaãtitnom uæadi uzima se ukupna otpornost uzemÿe-
ça, raåunajuñi i vezu preko zaãtitne uæadi.
133
Ålan 76.
Prekoraåeçe vrednosti otpornosti Ru dozvoÿava se ako se preduzme
jedna od sledeñih mera:
1) upotreba neprobojnih masivnih ili ãtapnih izolatora;
2) redovna kontrola izolatora, a najmaçe jedanput godiãçe;
3) ugraœivaçe ureœaja za signalizaciju zemÿospoja i neposredno au-
tomatsko iskÿuåeçe voda åim nastane kvar.
Posebne mere za smaçeçe napona koraka nisu potrebne ako je predu-
zeta jedna od mera iz ovog ålana.
3. Uzemÿeçe u mreæama sa uzemÿenom neutralnom taåkom
Ålan 77.
Nadzemni vodovi koji pripadaju mreæi sa efikasno uzemÿenom
neutralnom taåkom moraju imati ureœaje za brzo automatsko iskÿuåeçe
pri zemÿospoju, koji pouzdano iskÿuåuju deonicu u kvaru i tako odstraçuju
opasnost od dejstva napona na mestu zemÿospoja.
Ålan 78.
Stubovi nadzemnih vodova iz ålana 77. ovog pravilnika imaju po pra-
vilu uzemÿivaå u obliku jednog ili dva prstena oko svakog temeÿa ili oko
svih temeÿa jednog stuba. Najmaça dubina ukopavaça uzemÿivaåa je 0,5 m.
Udaÿenost prstenova od temeÿa, odnosno stuba mora biti takva da se
postigne povoÿnije oblikovaçe potencijala, ãto zavisi od oblika i
konstrukcije temeÿa stuba.
Ålan 79.
Odredbe ålana 78. ovog pravilnika ne primeçuju se na stubove u te-
renu s velikom specifiånom otpornoãñu, u kome se, uz racionalnu upo-
trebu materijala, ne mogu postiñi zadovoÿavajuñi rezultati otpornosti
uzemÿeça. Stubove na ovakvom terenu ne treba uzemÿiti.
Ålan 80.
U pogledu zaãtite od opasnog napona na mestu zemÿospoja ne treba
preduzimati druge posebne mere osim mera predviœenih u ål. 77. do 79. ovog
pravilnika.
4. Uzemÿeça za zaãtitu od groma
Ålan 81.
Da bi se pri udaru groma u stub ili zaãtitno uæe smaçila opasnost
od preskoka na provodnike, treba, prema odabranom stupçu izolacije voda,
odrediti maksimalno dozvoÿenu otpornost uzemÿeça, uzimajuñi u obzir
uåestalost i jaåinu gromova u podruåju trase, sigurnost voda i uåestalost
kvarova.
134
Ålan 82.
Ako se uzemÿeçem izvedenim prema ålanu 78. ovog pravilnika ne po-
stigne otpornost koja obezbeœuje zaãtitu od groma, potrebno je meœusobno
povezivati pojedinaåne uzemÿivaåe ili postaviti joã jedan prsten oko
svih temeÿa stuba na dubini od 1 m, odnosno poloæiti zrakaste uzemÿi-
vaåe ukupne duæine pribliæne duæini uzemÿivaåa prstena, ako je to po-
voÿnije s obzirom na teren.
Ako se postupkom iz stava 1. ovog ålana ne postigne otpornost koja
ãtiti od povratnog preskoka, odustaje se od daÿeg polagaça uzemÿivaåa.
Ålan 83.
Povratni preskok na provodniku nije verovatan ako je za otpornost
uzemÿeça ispuçen uslov prema sledeñem obrascu:
Ui
R uz ≤ ------
Iu
gde je:
Ruz – 125 V – otpornost uzemÿeça Q posmatranog stuba, bez veze sa
zaãtitnom uæadi;
Ui – podnosivi udarni napon (kV) izolacije posmatranog stuba u su-
vom;
Iu – temena vrednost udarne struje groma (kA) za posmatrani stub.
Pri izboru Iu kao orijentacija mogu posluæiti vrednosti date u ta-
beli 8, koje pokazuju za koliko procenata od svih udara groma, uzetih kao
100%, vrednost struje iz prvog reda tabele 8 neñe biti premaãena. Vredno-
sti struja maçe od 20 kA mogu se uzeti samo za vodove napona do 35 kV.
Tabela 8.
Struja od udara groma u stub (kA) 5 10 15 20 30 40 50 60
Procent od svih udara 14 40 62 79 91 95 98 99
Osnova za odreœivaçe struje od udara groma su podaci o uåestalosti

atmosferskog praæçeça, broj grmÿavinskih dana u godini ili broj udara
groma po jedinici povrãine, distribucija temene vrednosti struje u stazi
groma i æeÿeni nivo sigurnosti s obzirom na verovatni broj povratnih
preskoka u jednoj godini.
Ålan 84.
Otpornost uzemÿeça sa kojom se raåuna pri udarnim naponima groma
pribliæno je jednaka otpornosti uzemÿeça koja se dobija uobiåajenim me-
reçima.
5. Uzemÿeçe zaãtitne uæadi
Ålan 85.
Zaãtitno uæe na metalnim stubovima moæe se uzemÿiti preko
konstrukcije bez posebnog voda za uzemÿeçe ako je konstrukcija uzemÿena.
Iznad temeÿa konstrukcije mora postojati stezaÿka za prikÿuåak uzemÿi-
vaåa.
135
Ålan 86.
Zaãtitno uæe na armiranobetonskim stubovima moæe se uzemÿiti
preko åeliåne armature u betonu ako presek armature iznosi najmaçe 50
mm2 i ako svi delovi armature koji sluæe za uzemÿeçe imaju pouzdan kon-
takt.
Odredba stava 1. ovog ålana odnosi se i na nosaåe izolatora.
Ako armatura armiranobetonskih stubova sluæi za uzemÿeçe, mora
imati izvod iznad temeÿa za prikÿuåeçe uzemÿivaåa.
Ålan 87.
Na drvenim stubovima uzemÿeçe se ne izvodi, osim ako nose zaãtitno
uæe ili metalne delove treba uzemÿiti. U tom sluåaju, uzemÿeçe se izvodi
kao kod metalnih i armiranobetonskih stubova.
Ako nosaåi izolatora nisu uzemÿeni, vod za uzemÿeçe zaãtitnog
uæeta treba odmañi ili izolovati od glave stuba i time spreåiti gal-
vansku vezu sa nosaåima.
Na drvenim stubovima zaãtitno uæe mora se uzemÿiti na svakom
stubu, najmaçe na svakih 300 m duæine voda.
Ako su drveni stubovi usidreni, moraju se uzemÿiti metalni delovi
za priåvrãñeçe izolatora i sidra, kao i sidro u zemÿi.
6. Vodovi za uzemÿeçe
Ålan 88.
Vodovi za uzemÿeçe (zemÿovodi) postavÿaju se radi galvanske veze
izmeœu zaãtitne uæadi i uzemÿivaåa.
Najmaçi dopuãteni preseci vodova za uzemÿeçe su:
1) za åelik pocinkovan toplim postupkom. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 mm2
2) za aluminijum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 mm2
3) za bakar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 mm2.
Stvarni preseci vodova za uzemÿeçe moraju biti dimenzionisani
prema oåekivanoj struji zemÿospoja.
Ålan 89.
Ako se goli zemÿovodi polaæu u zemÿu, smatraju se delom uzemÿi-
vaåa.
Ålan 90.
Ako se na mestu prelaska zemÿovoda u zemÿu oåekuje pojaåana ko-
rozija, potrebno je da se vod zaãtiti premazivaçem, da se poveña presek
ili da se primeni neka druga zaãtitna mera.
Ålan 91.
Ako postoji opasnost od mehaniåkog oãteñeça, zemÿovod se mora
zaãtititi.
136
7. Uzemÿivaåi
Ålan 92.
Uzemÿivaåi su metalni delovi koji se nalaze u zemÿi i ostvaruju
elektriånu provodnu vezu delova voda sa zemÿom.
Uzemÿivaåi mogu biti trakasti ili ãipkasti.
Kao materijal za uzemÿivaåe upotrebÿava se åelik pocinkovan top-
lim postupkom ili na neki drugi naåin zaãtiñen od korozije, ako lokalne
prilike ne zahtevaju upotrebu nekog drugog materijala (npr. bakra).
Za uzemÿivaåe se, po pravilu, ne upotrebÿavaju nepocinkovane åe-
liåne cevi, lim, profili i laki metali.
Ålan 93.
Najmaçi preseci uzemÿivaåa dati su u tabeli 9.
Tabela 9.
Pocinkovani åelik Bakar
2
Traka preseka 100 mm , debÿine Traka preseka 50 mm2, ali ne taça od 2mm
najmaçe 3,5 mm
Okrugli åelik preånika 10 mm Uæe preseka 35 mm2
Cev preånika 38 mm, debÿine najmaçe Cev preånika 30 mm, debÿine najmaçe
3,5 mm 2,5 mm
Ugaonik 65 mm h 65 mm h 7 mm –
Profil U 6,5, odnosno T 6 ili drugi
odgovarajuñi profili –
Za uzemÿivaåe se mogu upotrebÿavati i drugi materijali otporni

prema koroziji, sliånih svojstava i odgovarajuñih preseka.
Ålan 94.
Ako se na nekom podruåju oåekuje jaåa korozija ili se upotrebi ne-
pocinkovani åelik, uzimaju se oko 50% veñe vrednosti preseka od vredno-
sti navedenih u tabeli 9.
Ålan 95.
Na uzemÿivaåe i zemÿovode, pored odredaba ovog pravilnika, prime-
çuju se i odredbe propisa o tehniåkim normativima za elektroenergetska
postrojeça nazivnog napona iznad 1000 V.
VIII. PRELAZAK VODOVA I ÇIHOVO PRIBLIÆAVAÇE

OBJEKTIMA
1. Opãte odredbe
Ålan 96.
Pri prelasku vodova preko objekata, odnosno pri pribliæavaçu
vodova objektima, sigurnosna visina je jednaka sigurnosnoj udaÿenosti ako
za sigurnosnu visinu nije navedena posebna vrednost.
137
Ålan 97.
Sigurnosne visine i sigurnosne udaÿenosti iz ål. 100. do 224. ovog
pravilnika odnose se na vodove nazivnog napona do 110 kV.
Ålan 98.
Sigurnosne visine i sigurnosne udaÿenosti poveñavaju se u odnosu na
sigurnosne visine i sigurnosne udaÿenosti za nazivni napon 110 kV, i to:
1) za 0,75 m - za vodove nazivnog napona 220 kV;
2) za 2,0 m - za vodove nazivnog napona 400 kV.
Ålan 99.
Odredbe ål. 121. do 129, ål. 142. do 148. i ål. 178. do 181. ovog pra-
vilnika primeçuju se i kad se vod pribliæi auto-putu, magistralnom putu,
æiåari, plovnoj reci ili plovnom kanalu na udaÿenost maçu od visine
stuba iznad zemÿe, s tim ãto se ne primeçuju odredbe o sigurnosnoj visini.
2. Nepristupaåna mesta
Ålan 100.
Za nepristupaåna mesta (npr. gudure, stene, neplovne reke, moåvare i
sl.) sigurnosna visina i sigurnosna udaÿenost iznose:
1) sigurnosna visina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4,0 m;
2) sigurnosna udaÿenost . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3,0 m.
3. Mesta nepristupaåna vozilima
Ålan 101.
Za mesta nepristupaåna vozilima sigurnosna visina i sigurnosna uda-
ÿenost iznose:
4. Mesta pristupaåna vozilima
Ålan 102.
Za mesta pristupaåna vozilima (oko naseÿenih podruåja, iznad poÿa
oko kojih se nalaze poÿski putevi, iznad livada i oranica, iznad poÿskih
puteva i ãumskih puteva), sigurnosna visina i sigurnosna udaÿenost iz-
nose:
138
5. Zgrade
Ålan 103.
Voœeçe vodova preko zgrada koje sluæe za stalan boravak ÿudi moæe
se izvesti ako su zadovoÿeni uslovi iz ål. 104. do 108. ovog pravilnika.
Smatra se da vod prelazi preko zgrade i kad je rastojaçe horizontalne
projekcije najbliæeg provodnika u neotkloçenom poloæaju od zgrade maçe
od 3,0 m za vodove nazivnog napona do 20 kV i maçe o d 5,0 m za vodove na-
zivnog napona veñeg od 20 kV.
Ålan 104.
Za nepristupaåne delove zgrade (krov, dimçak i sl.) sigurnosna uda-
ÿenost iznosi 3,0 m.
Ålan 105.
Za stalno pristupaåne delove zgrade (terasa, balkon, graœevinske
skele i sl.) sigurnosna visina i sigurnosna udaÿenost iznose:
Ålan 106.
Vertikalna udaÿenost izmeœu provodnika i delova zgrade ispod pro-
vodnika (sleme krova, gorça ivica dimçaka itd.). za vodove sa viseñim izo-
latorima iznosi najmaçe 3,0 m i u sluåaju kad u rasponu ukrãtaça postoji
normalno dodatno optereñeçe, a u susednim rasponima nema tog optere-
ñeça.
Ålan 107.
Za vodove iznad zgrada potrebna je elektriåno pojaåana izolacija, a
za vodove iznad stambenih zgrada i zgrada u kojima se zadræava veñi broj
ÿudi (npr. ãkole, vrtiñi itd.) potrebna je i mehaniåki pojaåana izolacija.
Ålan 108.
Na stambenim zgradama nije dozvoÿeno postavÿaçe zidnih konzola
ili zidnih i krovnih nosaåa za noãeçe vodova.
6. Zgrade pogonskih postrojeça
Ålan 109.
Sigurnosne visine i sigurnosne udaÿenosti od zgrada koje pripadaju
istom pogonskom postrojeçu åiji je i elektroenergetski vod (elektrane,
transformatorske stanice, razvodna postrojeça), a ne sluæe za stanovaçe,
mogu biti i maçe od vrednosti iz ålana 103. ovog pravilnika ako se previde
odgovarajuñe zaãtitne mere za spreåavaçe sluåajnog dodira provodnika
(npr. postavÿaçe ograde, lako uooåÿivih natpisa za upozoreçe i sl.).
139
7. Zgrade sa zapaÿivim krovom
Ålan 110.
Za zgrade sa krovom pokrivenim zapaÿivim materijalom, radi
zaãtite vodova od oãteñeça sigurnosna visina i sigurnosna udaÿenost iz-
nose, bez obzira na napon voda:
1) sigurnosna visina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12,0 m;
Za zgrade iz stava 1. ovog ålana vaæe i odredbe ål. 103. i 108. ovog pra-
vilnika.
8. Objekti u kojima se nalazi lako zapaÿiv materijal

Ålan 111.
Nije dozvoÿeno voœeçe vodova preko nadzemnih objekata u kojima se
nalazi lako zapaÿiv materijal (skladiãte benzina, uÿa, eksploziva i sl.).
Na prolazu pored objekata iz stava 1. ovog ålana, horizontalna sigur-
nosna udaÿenost jednaka je visini stuba uveñanoj za 3,0 m, a mora iznositi
najmaçe 15,0 m.
9. Naseÿena mesta
Ålan 112.
Za vodove u naseÿenim mestima sigurnosna visina iznosi 7,0 m.
Izolacija mora biti elektriåno pojaåana.
10. Sportska igraliãta

Ålan 113.
Ako vodovi prelaze preko igraliãta, moraju biti ispuçeni sledeñi
uslovi:
1) sigurnosna udaÿenost mora iznositi 12,0 m;
2) izolacija mora biti mehaniåki i elektriåno pojaåana;
3) dozvoÿeno naprezaçe (normalno i izuzetno) provodnika i za-
ãtitnih uæadi mora se smaçiti na 75% od vrednosti navedenih u tabeli 2
iz ålana 20. ovog pravilnika;
4) nije dozvoÿeno nastavÿaçe provodnika i zaãtitnih uæadi.
Ålan 114.
Nije dozvoÿen prelazak vodova preko streliãta.
Sigurnosna udaÿenost voda iznosi 12,0 m.
11. Javna kupaliãta i kampinzi

Ålan 115.
Nije dozvoÿn prelazak vodova preko javnih kupaliãta i kampinga.
140
12. Smuåarske skakaonice
Ålan 116.
Nije dozvoÿen prelazak vodova preko odskoåne i doskoåne staze.
Sigurnosna udaÿenost od odskoåne staze iznosi 8,0 m, a od doskoåne
staze –12,0 m.
Izolacija mora biti mehaniåki i elektriåno pojaåana.
13. Ãume i drveñe

Ålan 117
Sigurnosna udaÿenost od bilo kog dela stabla iznosi 3,0 m.
Za vodove nazivnog napona 110 kV i za viãe nazivne napone sigur-
nosna udaÿenost mora se odræati i u sluåaju pada stabla, pri åemu se sigur-
nosna udaÿenost meri od provodnika u neotkloçenom poloæaju.
14. Regionalni putevi, lokalni putevi i putevi za industrijske objekte

izgraœeni kao putevi za opãtu upotrebu.
Ålan 118.
Sigurnosna visina voda iznosi 7,0 m.
Ålan 119.
Udaÿenost bilo kog dela stuba od spoÿne ivice puta, po pravilu, ne
sme biti maça od 10 m, a u izuzetnim sluåajevima moæe se smaçiti na
najmaçe 5 m.
Izolacija mora biti elektriåno pojaåana.
U rasponu ukrãtaça dozvoÿava se jedan nastavak po provodniku ili
zaãtitnom uæetu.
Ålan 120.
Ugao ukrãtaça voda i regionalnog puta, po pravilu, iznosi najmaçe
20°.
Za lokalne puteve i puteve za industrijske objekte ugao ukrãtaça
nije ograniåen.
15. Magistralni putevi
Ålan 121.
Na magistralnim putevima sigurnosna visina voda iznosi 7,0 m.
Ålan 122.
Horizontalna udaÿenost bilo kog dela stuba od spoÿne ivice puta
iznosi 20,0 m.
Kad vod prelazi magistralni put, udaÿenost bilo kog stuba moæe biti
maça ako to uslovÿavaju mesne prilike, ali ne sme biti maça od 10,0 m.
141
Ålan 123.
Ugao ukrãtaça, po pravilu, iznosi najmaçe 30°.
U rasponu ukrãtaça nije dozvoÿeno nastavÿaçe provodnika i
zaãtitne uæadi.
16. Auto-putevi
Ålan 124.
Sigurnosna visina voda iznad auto-puta iznosi 7,0 m.
Ålan 125.
Udaÿenost bilo kog dela stuba od ivice auto-putaa iznosi najmaçe
40,0 m.
Kad vod prelazi preko auto-puta, udaÿenost bilo kog dela stuba moæe
biti maça ako to zahtevaju uslovi tla, s tim da ne sme biti maça od 10,0 m.
Ålan 126.
Dozvoÿeno naprezaçe (normalno i izuzetno) provodnika i zaãtitnih
uæadi smaçuje se na 75% od vrednosti navedenih u tabeli 2 iz ålana 20.
ovog pravilnika.
Ålan 127.
U rasponu ukrãtaça nije dozvoÿeno nastavÿaçe provodnika, odnosno
zaãtitnih uæadi.
Ålan 128.
Ugao ukrãtaça ne sme biti maçi od 30°.
Ålan 129.
Pri voœeçu vodova paralelno sa auto-putem, udaÿenost voda od auto-
puta na potezima duæim od 5 km mora biti:
1) za vodove napona do 35 kV - najmaçe 50,0 m;
2) za vodove napona veñeg od 35 kV - najmaçe 100 m.
U brdovitim i ãumovitim predelima udaÿenost voda od auto-puta
moæe se smaçiti na 40,0 m.
17. Naseÿena mesta
Ålan 130.
U gusto naseÿenim mestima, sigurnosna visina voda mora da iznosi
7,0 m.
Ålan 131.
Izolacija mora biti elektriåno pojaåana, a na mestima ukrãtaça sa
ulicama ili putevima i mehaniåki pojaåana.
142
Ålan 132.
Dozvoÿeno naprezaçe (normalno i izuzetno) provodnika i zaãtitnih
uæadi smaçuje se na 75% od vrednosti navedenih u tabeli 2 iz ålana 20.
ovog pravilnika.
Ålan 133.
U rasponu ukrãtaça vodova sa putevima u gusto naseÿenim mestima
nije dozvoÿeno nastavÿaçe provodnika, odnosno zaãtitne uæadi, a u su-
sednim rasponima dozvoÿen je samo jedan nastavak po provodniku, odnosno
zaãtitnom uæetu.
Ålan 134.
Ako je rastojaçe horizontalne projekcije najbliæeg provodnika u
neotkloçenom poloæaju maçe od 5,0 m, izolacija mora biti mehaniåki i
elektriåno pojaåana.
18. Pijace i vaãariãta
Ålan 135.
Ako vodovi prelaze preko pijaca i vaãariãta, moraju biti ispuçeni
sledeñi uslovi;
3) dozvoÿeno naprezaçe (normalno i izuzetno) provodnika i
zaãtitne uæadi mora se smaçiti na 75% od vrednosti navedenih u tabeli 2
iz ålana 20. ovog pravilnika;
4) nije dozvoÿeno nastavÿaçe provodnika i zaãtitnih uæadi.
19. Parkiraliãta i autobuska stajaliãta
Ålan 136.
Ako vod prelazi preko parkiraliãta ili autobuskog stajaliãta,
sigurnosna visina iznosi 7,0 m.
Izolacija voda mora biti mehaniåki i elektriåno pojaåana.
Smatra se da vod prelazi preko parkiraliãta, odnosno autobuskog
stajaliãta i kad je rastojaçe horizontalne projekcije najbliæeg pro-
vodnika u neotkloçenom staçu maçe od 5,0 m.
20. Tramvaji i trolejbusi
Ålan 137.
Sigurnosna udaÿenost voda od tramvaja ili trolejbusa, voznih i na-
pojnih vodova, odnosno delova konstrukcije za çihovo noãeçe iznosi 3,0 m.
143
Ålan 138.
Dozvoÿeno naprezaçe (normalno i izuzetno) provodnika i zaãtitne
uæadi smaçuje se na 75% od vrednosti navedene u tabeli 2 iz ålana 20. ovog
pravilnika.
Ålan 139.
zaãtitne uæadi.
Ålan 140.
Ugao ukrãtaça voda ne sme biti maçi od 30°.
21. Splavne reke
Ålan 141.
Sigurnosna visina voda od najviãeg vodostaja reka na kojima je
moguñno splavareçe iznosi 7,0 m.
Izolacija voda mora biti elektriåno pojaåana.
22. Plovne reke i kanali
Ålan 142.
Sigurnosna visina od najviãeg vodostaja pri kome je joã moguñna
plovidba iznosi po pravilu, 15,0 m.
Ålan 143.
Horizontalna udaÿenost bilo kog dela stuba iznosi najmaçe:
1) od obale. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 m;
2) od stope nasipa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 m.
Izolacija vode mora biti mehaniåki i elektriåno pojaåana.
Ålan 144.
Dozvoÿeno naprezaçe (normalno i izuzetno) provodnika i zaãtitne
uæadi smaçuje se na 75% od vrednosti navedene u tabeli 2 iz ålana 20. ovog
pravilnika.
Ålan 145.
zaãtitne uæadi.
Ålan 146.
Ålan 147.
Pri voœeçu vodova paralelno sa plovnim rekama i kanalima na po-
tezima duæim od 5 km, udaÿenost od obale, odnosno od nasipa ne sme biti
maça od 50 m.
144
Ålan 148.
Odredbe ål. 143. i 144. ovog pravilnika primeçuju se i kad je hori-
zontalna udaÿenost otkloçenog provodnika od obale zbog dejstva vetra
pri +40 °C za vodove nazivnog napona do 110 kV maça od 2,0 m.
23. Mostovne konstrukcije

Ålan 149.
Sigurnosna udaÿenost voda iznosi:
1) od pristupaånih delova mosta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5,0 m;
2) od nepristupaånih delova mosta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3,0 m.
Ako vod prolazi kroz otvor mosta, sigurnosna udaÿenost mora biti
jednaka sigurnosnom razmaku iz ålana 29. ovog pravilnika.
Na mostu se mora ugraditi zaãtitna ograda koja ñe onemoguñiti do-
dir sa delovima pod naponom.
24. Antene televizijskih i radio-prijemnika

Ålan 150.
Prelazak vodova preko antena televizijskih i radio-prijemnika
dozvoÿen je ako su ispuçeni sledeñi uslovi:
3) normalno dozvoÿeno naprezaçe ne sme da prelazi 1/3 prekidne åvr-
stoñe provodnika i zaãtitne uæadi.
Ako je raspon ukrãtaça ograniåen noseñim stubovima, mora se prove-
riti udaÿenost kad u prelaznom rasponu ostaje dodatno optereñeçe, a u su-
sednim rasponima nema dodatnog optereñeça na provodnicima i zaãtitnoj
uæadi. Dozvoÿena sigurnosna visina mora da iznosi 2,0 m.
25. Antene predajnih i prijemnih stanica

Ålan 151.
Prelazak voda preko antena predajnih i prijemnih radio-stanica nije
dozvoÿen.
26. Ukrãtaçe visokonaponskog voda sa drugim visokonaponskim vodovima i

çihovo meœusobno pribliæavaçe
Ålan 152.
Sigurnosna visina voda iznosi 2,5 m, a sigurnosna udaÿenost 1,0 m.
Uslovi iz stava 1. ovog ålana moraju biti ispuçeni i kad na gorçem
vodu ima dodatnog optereñeça, a na doçem vodu nema.
Odredba stava 2. ovog ålana odnosi se i na proveravaçe maksimalnog
otklona provodnika doçeg voda.
Vod viãeg napona postavÿa se, po pravilu, iznad voda niæeg napona.
10 145
Gorçi vod mora se izgraditi sa elektriåno pojaåanom izolacijom.
Ålan 153.
Najmaça meœusobna udaÿenost provodnika paralelnih vodova mora
biti jednaka udaÿenosti D iz ål. 30. i 32. ovog pravilnika. Pri najveñem ot-
klonu provodnika jednog voda zbog dejstva vetra, mora se proveriti da me-
œusobna udaÿenost provodnika paralelelnih vodova nije maça od
sigurnosnih razmaka za viãi napon, s tim da ne sme biti maça od 70 cm kad
provodnici drugog voda nisu otkloçeni.
Ålan 154.
Ako su dva voda ili viãe vodova na raznim visinama zajedniåkih stu-
bova, vod viãeg napona postavÿa se iznad voda niæeg napona.
27. Ukrãtaçe visokonaponskog voda sa niskonaponskim vodom i çihovo

meœusobno pribliæavaçe
Ålan 155.
Prelazak niskonaponskog voda preko visokonaponskog voda nije
dozvoÿen.
Sigurnosna visina voda iznosi 2,5 m, a sigurnosna udaÿenost 2,0 m.
Gorçi vod mora se izgraditi sa elektriåno pojaåanom izolacijom.
Ålan 156.
Iznad niskonaponskih provodnika moraju se postaviti dva obostrano
uzemÿena sigurnosna uæeta åija raåunska sila kidaça (mehaniåka åvr-
stoña) iznosi najmaçe 1000 daN.
Ålan 157.
Zaãtitna uæad iznad niskonaponskih vodova ne moraju se postavÿati
ako su za visokonaponski vod ispuçeni sledeñi uslovi:
1) da je izolacija u rasponu ukrãtaça elektriåno i mehaniåki poja-
åana;
2) da normalno dozvoÿeno naprezaçe ne prelazi 1/3 prekidne åvr-
stoñe provodnika i zaãtitne uæadi;
3) da je raspon ukrãtaça ograniåen noseñim stubovima, a sigurnosna
visina iznosi najmaçe 2 m i kad u prelaznom rasponu postoji dodatno opte-
reñeçe, a u susednim rasponima nema dodatnog optereñeça na provodni-
cima i zaãtitnoj uæadi.
Ålan 158.
Ako uslovi iz ål. 156. i 157. ovog pravilnika nisu ispuçeni, vod ni-
skog napona treba postaviti u kabl ili ga izmestiti.
Ålan 159.
Najmaça meœusobna udaÿenost provodnika paralelnih vodova mora
biti jednake udaÿenosti D iz ål. 30. i 32. ovog pravilnika.
146
Pri najveñem otklonu provodnika jednog voda zbog dejstva vetra mora
se proveriti da meœusobna udaÿenost provodnika paralelnih vodova nije
maça od sigurnosnog razmaka za viãi napon, s tim da ne sme biti maça od 70
cm kad provodnici drugog voda nisu otkloçeni.
Ålan 160.
Ako na zajedniåkim stubovima ima viãe vodova na raznim visinama,
visokonaponski vodovi moraju se postaviti iznad niskonaponskih vodova.
Niskonaponski vod mora se opremiti odvodnicima prenapona na po-
åetku i na kraju deonice voda koja je na zajedniåkim stubovima sa visokona-
ponskim vodom, kao i na svakom eventualnom ogranku.
28. Ukrãtaçe nadzemnog elektroenergetskog voda sa telekomunikacionim

vodom i çihovo meœusobno pribliæavaçe
Ålan 161.
Na mestu ukrãtaça nadzemnog elektroenergetskog voda sa teleko-
munikacionim vodom sigurnosna visina izmeœu najniæeg provodnika elek-
troenergetskog voda i najviãeg provodnika telekomunikacionog voda
iznosi:
1) za vodove napona 400 kV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5,5 m;
2) za vodove napona 220 kV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4,0 m;
3) za vodove napona od 35 kV do 110 kV. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3,0 m;
4) za vodove napona od 1 kV do 35 kV. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2,5 m.
Ålan 162.
U rasponu ukrãtaça nadzemnog elektroenergetskog voda sa teleko-
munikacionim vodom izolacija mora biti mehaniåki i elektriåno poja-
åana.
Ålan 163.
Na mestu ukrãtaça nadzemnog elektroenergetskog voda sa teleko-
munikacionim vodom nije dozvoÿeno postavÿaçe zaãtitne mreæe iznad te-
lekomunikacionog voda.
Ålan 164.
U rasponu ukrãtaça nadzemnog elektroenergetskog voda sa teleko-
munikacionim vodom nije dozvoÿeno nastavÿaçe provodnika, odnosno
zaãtitne uæadi.
Ålan 165.
Na stubovima raspona ukrãtaça elektroenergetskog voda sa teleko-
munikacionim vodom nije dozvoÿena upotreba iskoånih i kliznih ste-
zaÿki.
Ålan 166.
Ugao ukrãtaça nadzemnog elektroenergetskog voda sa telekomuni-
kacionom vodom, po pravilu, ne sme biti maçi od 45°, s tim da se izuzetno
moæe smaçiti do 30°.
10* 147
Ålan 167.
Ako elektroenergetski vod nema zaãtitno uæe, na stubovima teleko-
munikacionih vodova koji se nalaze na krajevima raspona ukrãtaça sa nad-
zemnim elektroenergetskim vodom moraju se postaviti gromobrani åije
uzemÿeçe, po pravilu, treba da ima elektriånu otpornost maçu od 25 Ω .
Ålan 168.
U zateznom poÿu ukrãtaça nadzemnog elektroenergetskog voda sa te-
lekomunikacionom vodom najmaçi dozvoÿeni preseci provodnika i
zaãtitne uæadi iznose:
1) za bakar i åelik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 mm2
2) za al-åelik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 mm2;
3) za aluminijum i legure aluminijuma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 mm2.
Upotreba jednoæiånih provodnika i zaãtitne uæadi nije dozvoÿena.
Ålan 169.
Raspon ukrãtaça nadzemnog elektroenergetskog voda sa telekomuni-
kacionim vodom, po pravilu maçi je od susednih raspona, ili se stubovi u
rasponu ukrãtaça proraåunavaju za veñi raspon.
Ålan 170.
Na mestima pribliæavaça vodova, horizontalna udaÿenost izmeœu
najbliæih provodnika oba voda mora biti jednaka visini viãih stubova,
uveñanoj za 3,0 m.
Izuzetno od odredbe stava 1. ovog ålana, dozvoÿena je horizontalna
udaÿenost jednaka sigurnosnoj visini iz ålana 161. ovog pravilnika, s tim
da izolacija voda bude mehaniåki i elektriåno pojaåana.
Ålan 171.
Pri pribliæavaçu vodova na krivinama moraju se preduzeti mere
protiv dodira otkinutih provodnika, i to;
1) raspon se mora smaçiti tako da otkinuti provodnik spoÿnog voda
ostane udaÿen najmaçe 3,0 m od najbliæeg provodnika unutraãçeg voda;
ili 2) uåvrãñeçe provodnika na potpornim izolatorima (sigurnosni stre-
meni ili sliåno) mora se pojaåati.
Ålan 172.
Odredbe ål. 170. i 171. ovog pravilnika primeçuju se i na telekomuni-
kacione vodove za koje su upotrebÿeni nadzemni (vazduãni) kablovi.
Ålan 173.
Telekomunikacioni kablovi poloæeni u zemÿu moraju se udaÿiti od
stubova elektroenergetskih vodova najmaçe 10,0 m za nazivne napone do 110
kV, 15,0 m za nazivni napon 220 kV, a 25,0 m za nazivni napon 400 kV.
Ako se ne mogu ispuniti uslovi iz stava 1. ovog ålana, dozvoÿeno je da
se telekomunikacioni kablovi poloæe najmaçe na 1 m od stubova elek-
troenergetskih vodova nazivnog napona do 35 kV.
148
Ålan 174.
Postavÿaçe telekomunikacionih vodova na stubovima nadzemnih
elektroenergetskih vodova nije dozvoÿeno, osim ako taj telekomunikaci-
oni vod sluæi za signalizaciju i telekomunikacije u elektroenergetskim
mreæama.
Ålan 175.
Horizontalna udaÿenost najbliæeg provodnika elektroenergetskog
voda do stuba telekomunikacionog voda ne sme iznositi maçe od 5,0 m. Taj
uslov mora biti ispuçen ako visinska razlika izmeœu najbliæih pro-
vodnika oba voda iznosi najmaçe 10,0 m.
Horizontalna udaÿenost stuba elektroenergetskog voda od najbliæeg
provodnika telekomunikacionog voda ne sme biti maça od 2,0 m.
Ålan 176.
Ako su na mestu ukrãtaça telekomunikacioni vodovi izvedeni kao
kablovski, horizontalna projekcija udaÿenosti najbliæeg provodnika nad-
zemnog elektroenergetskog voda od najbliæeg stuba koji nosi telekomuni-
kacione vodove, odnosno izvod telekomunikacionog kabla mora biti
najmaçe jednaka visini stuba elektroenergetskog voda na mestu ukrãtaça,
poveñanoj za 3,0 m.
29. Prelazak telekomunikacionog voda preko nadzemnog

elektroenergetskog voda
Ålan 177.
Prelazak telekomunikacionog voda preko nadzemnog elektroener-
getskog voda nije dozvoÿen.
30. Æiåare
Ålan 178.
Pri ukrãtaçu elektroenergetskog voda sa æiåarom (iznad ili ispod
æiåare), sigurnosna udaÿenost u najnepovoÿnijem poloæaju delova æiåare
i provodnika iznosi 5,0 m.
Ålan 179.
Pri prelasku elektroenergetskog voda preko æiåare izolacija mora
biti mehaniåki i elektriåno pojaåana.
Ålan 180.
U rasponu ukrãtaça elektroenergetskog voda sa æiåarom nije dozvo-
ÿeno nastavÿaçe provodnika i zaãtitne uæadi.
Ugao ukrãtaça elektroenergetskog voda sa æiåarom mora biti maçi
od 30°.
Ålan 181.
U rasponu ukrãtaça elektroenergetskog voda sa æiåarom metalni de-
lovi susednih noseñih konstrukcija æiåare moraju se uzemÿiti.
149
31. Metalne i æiåane ograde
Ålan 182.
Metalne i æiåane ograde koje se nalaze oko objekata u kojima se zadr-
æava veñi broj lica ili sluæe za stanovaçe ne smeju se postavÿati u bli-
zini åeliånih i armiranobetonskih stubova. Çihova udaÿenost mora
iznositi najmaçe 0,7 Uu (cm), s tim ãto ne sme biti maça od 20 cm, gde je Un
nazivni napon (kV).
Za vodove nazivnog napona 110 kV i viãe, potrebno je sraåunavaçe
ili mereçe indukovanih napona pri normalnom pogonu dalekovoda.
Ako je indukovani napon prema zemÿi veñi od 65 V, moraju se predu-
zeti posebne mere zaãtite (uzemÿeçe, galvansko odvajaçe delova ograde,
zamena ograde ili sliåno). Ako se zaãtita vrãi uzemÿeçem, otpornost
uzemÿeça ne sme biti veña od 25 Ω .
Sigurnosna udaÿenost voda od metalne i æiåane ograde iznosi 3,0 m.
32. Æiåane mreæe
Ålan 183.
Sigurnosna visina i sigurnosna udaÿenost od æiåane mreæe u po-
ÿima zasejanim hmeÿom, vinogradima i voñçacima iznose 3,75 m.
Ålan 184.
Izolacija voda mora biti elektriåno pojaåana.
Izuzetno od odredbe stava 1. ovog ålana, dozvoÿena je primena samo
jednog potpornog izolatora za prvi viãi stupaç izolacije, s tim da se
primeni sigurnosno uåevrãñivaçe provodnika na izolatore.
Ålan 185.
Najmaçi dozvoÿeni preseci provodnika i zaãtitnih uæadi odreœuju
se prema ålanu 168. ovog pravilnika.
Ålan 186.
Za vodove nazivnog napona 110 kV i viãe, primeçuju se odredbe st. 2 i
3. ålana 182. ovog pravilnika.
33. Gasovodi, naftovodi, parovodi i sl.
Ålan 187.
Ako su gasovodi, naftovodi, parovodi i sl. postavÿeni nadzemno,
sigurnosna visina i sigurnosna udaÿenost voda iznose 8,0 m.
Ålan 188.
Sigurnosna udaÿenost voda meri se od gasovoda, naftovoda, parovoda
ili sliånog objekta, kao i od çegove noseñe metalne konstrukcije.
150
Ålan 189.
Ugao ukrãtaça voda ne sme biti maçi od 30°.
Ålan 190.
Na mestu ukrãtaça voda i cevovoda, nadzemni cevovod mora biti uze-
mÿen na odgovarajuñi naåin.
Ålan 191.
Ako se vod postavÿa paralelno sa nadzemnim gasovodom, naftovodom
ili sliånim objektima, sigurnosna udaÿenost tog voda ne sme biti maça od
visine stuba uveñane za 3,0 m.
Izuzetno od odredbe stava 1. ovog ålana, dozvoÿena je maça sigur-
nosna udaÿenost pod uslovom da se preduzmu mere koje se preduzimaju pri
ukrãtaçu elektroenergetskog voda sa cevovodima prema ålanu 187. ovog
pravilnika.
34. Stogovi i suãare
Ålan 192.
Pri prelasku voda preko stogova i suãara, sigurnosna visina iznosi
najmaçe 12,0 m, a sigurnosna udaÿenost mora da iznosi najmaçe 5,0 m bez ob-
zira na nazivni napon voda.
Ålan 193.
Odredbe ål. 103. i 110. ovog pravilnika primeçuju se i za zgrade u
kojima se suãi seno, æitarice i sl. (seçaci, ambari i koãevi).
35. Grobÿa
Ålan 194.
Postavÿaçe stubova na grobÿima nije dozvoÿeno.
Pri prelasku voda preko grobÿa, na stubovima u rasponu ukrãtaça
izolacija mora biti mehaniåki i elektriåno pojaåana.
36. Aerodromi i helidromi
Ålan 195.
Vodovi ne smeju prelaziti preko aerodroma.
Udaÿenost voda od poletno-sletne staze ne sme biti maça od 1000 m, s
tim ãto se pravac poletno-sletne staze ne sme presecati na udaÿenosti ma-
çoj od 3000 m.
Udaÿenost iz stava 2. ovog ålana mogu se smaçiti zavisno od te-
renskih uslova i namene aerodroma.
Vodovi ne smeju da prelaze preko helidroma niti da se pribliæavaju
osnovnim pravcima poletaça i sletaça na udaÿenosti maçoj od 1000 m, a u
ostalim pravcima ta udaÿenost ne sme biti maça od 200 m.
151
37. Protivgradne stanice
Ålan 196.
Vodovi ne smeju prelaziti preko protivgradnih stanica.
Udaÿenost voda od protivgradne stanice ne sme biti maça od 200 m po
horizontali, s tim ãto provodnici i zaãtitna uæad moraju biti u niæoj
ravni od protivgradne stanice.
38. Æelezniåke pruge koje nisu predviœene za elektrifikaciju

sa nadzemnim kontaktnim vodom
Ålan 197.
Najmaçi dozvoÿeni preseci provodnika i zaãtitne uæadi u poÿu
ukrãtaça iznose:
1) za uæe od bakra i åelika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 mm2;
2) za uæe od aluminijuma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 mm2;
3) za uæe od drugih materijala. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 mm2.
Ålan 198.
Najveñe naprezaçe na zatezaçe (horizontalna komponenta), koje u
provodniku nastaje u najnepovoÿnijim uslovima, mora se u odnosu na
normalno dozvoÿeno naprezaçe materijala prema ålanu 20. ovog pravil-
nika smaçiti, i to: za elektroenergetske vodove nazivnog napona od 50 kV
na 2/3, a za elektroenergetske vodove nazivnog napona veñeg od 50 kV na
85%.
Ålan 199.
Pri trostrukom normalnom dodatnom optereñeçu mora se proveriti
da naprezaçe provodnika u taåki uåvrãñeça ne prelazi vrednost izuzetnog
dozvoÿenog naprezaça materijala prema ålanu 20. ovog pravilnika.
Ålan 200.
U rasponu ukrãtaça voda nije dozvoÿeno nastavÿaçe provodnika i
zaãtitne uæadi.
Ålan 201.
U zateznom poÿu ukrãtaça voda izolacija mora biti mehaniåki poja-
åana.
Radi pojaåane mehaniåke sigurnosti na potpornim izolatorima, nije
dozvoÿeno postavÿaçe izolatora jednog ispod drugog.
Ålan 202.
U rasponu ukrãtaça voda izolacija mora biti i elektriåno pojaåana.
Izolatorski lanci za napone od 35 kV ili viãe napone moraju biti
uzemÿeni i zaãtitnom armaturom zaãtiñeni od preskoka.
Odredba stava 2. ovog ålana ne odnosi se na izolatorske lance na
drvenim stubovima.
152
Ålan 203.
Na noseñim stubovima zateznog poÿa ukrãtaça voda nije dozvoÿena
upotreba iskoånih stezaÿki.
Ålan 204.
U zateznom poÿu ukrãtaça dozvoÿena su najviãe tri noseña stuba.
Ålan 205.
U zateznom poÿu ukrãtaça voda nazivnog napona do 20 kV sa æele-
zniåkom prugom mogu se za noseñe stubove upotrebiti prosti drveni stu-
bovi ukÿeãteni u posebne nogare ili dvostruki drveni stubovi na kojima
ne sme biti skretaça trase.
Za zatezne stubove moraju se upotrebiti A stubovi ili drugi od-
govarajuñi tipovi stubova.
Ålan 206.
Za vodove nazivnog napona veñeg od 20 kV dozvoÿeni su i drveni A stu-
bovi samo u pravoj trasi voda, a izuzetno i za ugao skretaça do 5°, s tim ãto
se stabilnost mora raåunski proveriti. Za zatezne stubove moraju se upo-
trebiti stubovi tipa piramide ili drugih odgovarajuñih tipova.
Ålan 207.
U zateznom poÿu ukrãtaça nije dozvoÿeno usidreçe stubova za
vodove nazivnog napona do 20 kV.
Ålan 208.
Na stubove u rasponu ukrãtaça nadzemnih vodova nije dozvoÿeno
postavÿaçe transformatora i uÿnih prekidaåa, kao ni prekidaåa kod ko-
jih mogu nastati otvoreni elektriåni lukovi.
Ålan 209.
Stubovi raspona ukrãtaça moraju se proveriti za normalno i
vanredno optereñeçe prema ål. 67. do 70. ovog pravilnika, a zatezni stu-
bovi moraju se proveriti i za sledeña optereñeça:
1) teæinu stuba, izolatora, pribora, provodnika i zaãtitne uæadi;
2) teæinu dodatnog optereñeça na provodnicima i zaãtitnoj uæadi;
3) silu zatezaça svih provodnika i zaãtitne uæadi u poÿu ukrãtaça,
a za vodove sa provodnicima u snopu – silu zatezaça svih provodnika u
snopu i zaãtitne uæadi u poÿu ukrãtaça.
Ålan 210.
Na stubovima u poÿu ukrãtaça nadzemnog voda moraju se uzemÿiti
svi metalni delovi koji sluæe za uåvrãñeçe izolatora.
Ålan 211.
Odredbe ål. 81. do 84. ovog pravilnika primeçuju se i za otpornost
uzemÿeça voda.
153
Izuzetno od odredbe stava 1. ovog ålana, otpornost uzemÿeça voda
moæe se ostvariti paralelnim spajaçem nekoliko uzemÿeça preko
zaãtitne uæadi.
Ålan 212.
Sigurnosna visina voda od gorçe ivice ãine mora da iznosi 7,0 m.
Ålan 213.
Ako u zateznom poÿu ukrãtaça postoje noseñi stubovi moraju se
proveriti sigurnosne visine iz ålana 161. ovog pravilnika za telekomuni-
kacione vodove i ålana 212. ovog pravilnika ako u rasponu ukrãtaça
ostane dodatno optereñeçe, a u susednim rasponima nema dodatnog optere-
ñeça na provodnicima i zaãtitnoj uæadi. U tom sluåaju, sigurnosna visina
moæe biti maça za 1,0 m od vrednosti utvrœene u ål. 161. i 212. ovog pravil-
nika.
Ålan 214.
Ugao ukrãtaça ne sme biti maçi od 45°, s tim ãto se, izuzetno, moæe
smaçiti do 30° za vodove nazivnog napona od 35 kV i viãe.
Ålan 215.
Ako se vodovi postavÿaju iznad staniånih perona, istovarnih rampi i
drugih istovarnih povrãina, sigurnosna visina voda od gorçe granice
ãina ne sme biti maça od 12,0 m.
Ålan 216.
Pri ukrãtaçu ili pribliæavaçu voda i æelezniåke pruge, najmaça
horizontalna udaÿenost bilo kog dela stuba od najbliæe æelezniåke ãine
treba da iznosi 10,0 m, s tim ãto se izuzetno moæe smaçiti na 5,0 m.
Ålan 217.
Ako se vod pribliæi koloseku æelezniåke pruge tako da je hori-
zontalna udaÿenost izmeœu najbliæeg provodnika i najbliæe ãine maça
od 5,0 m, moraju se preduzeti mere zaãtite kao da vod prelazi preko æele-
zniåke pruge, osim u pogledu sigurnosne visine.
39. Elektrificirane æelezniåke pruge sa nadzemnim kontaktnim

vodovima
Ålan 218.
Odredbe ål. 197. do 204, ål. 207. do 211. i ål. 213. do 217. ovog pra-
vilnika primeçuju se i na elektrificirane æelezniåke pruge sa nadzem-
nim kontaktnim vodovima.
Udaÿenost stuba od najbliæe æelezniåke ãine iznosi 15,0 m, a upo-
treba drvenih stubova nije dozvoÿena.
Sigurnosna visina voda za pruge koje su predviœene za elektrifika-
ciju, za koje ne postoje podaci o visini kontaktnih vodova na mestu ukr-
ãtaça sa elektroenergetskim vodom, mora da iznosi 12,0 m.
154
Sigurnosna visina i sigurnosna udaÿenost nadzemnih elektroe-
nergetskih vodova od kontaktnih vodova odreœuju se prema odredbama ål.
152. do 154. ovog pravilnika.
40. Industrijske pruge i koloseci
Ålan 219.
Sigurnosna visina voda od gorçe ivice ãina iznosi 7,0 m, a za pruge
sa kontaktnim vodom odreœuje se prema odredbama ålana 218. ovog pra-
vilnika.
Ålan 220.
Za pruge bez kontaktnog voda izolacija mora biti mehaniåki poja-
åana, a za pruge sa kontaktnim vodom izolacija mora biti i elektriåno po-
jaåana.
Ålan 221.
Na noseñim stubovima raspona ukrãtaça voda i pruge nije dozvoÿena
upotreba iskoånih stezaÿki.
Ålan 222.
Ugao ukrãtaça, po pravilu, ne sme biti maçi od 30° za vodove na-
zivnog napona od 10 kV i viãe.
Ålan 223.
U pogledu udaÿenosti bilo kog dela stuba od æeÿezniåkog koloseka
pri ukrãtaçu voda i pruge primeçuju se odredbe ålana 216. ovog pra-
vilnika.
41. Staklenici i staklene baãte
Ålan 224.
Odredbe ålana 103. ovog pravilnika primeçuju se i za prelaske
elektroenergetskih vodova preko staklenika i staklenih baãti.
IX. DRVENI STUBOVI
1. Odreœivaçe dimenzija
Ålan 225.
Pri statistiåkom proraåunu uzima se da je drveni stub potpuno prav
i da je poveñaçe preånika stuba na debÿem kraju u skladu sa propisom o
jugoslovenskom standardu za drvene stubove za nadzemne eleketroenerget-
ske vodove.
Ålan 226.
Naprezaçe stuba ili çegovih delova od sila zatezaça, odnosno
pritiska, koje je ravnomerno rsporeœeno po preseku, ne sme prelaziti
vrednosti iz tabele 10.
155
Tabela 10.
Zatezaçe Pritisak u Pritisak Smicaçe u Smicaçe

Vrsta ili pravcu upravno na pravcu upravno na
naprezaça savijaçe vlakana pravac vlakana pravac
vlakana vlakana
meko tvrdo meko tvrdo meko tvrdo meko tvrdo meko tvrdo
drvo drvo drvo drvo drvo drvo drvo drvo drvo drvo
Najveñe dozvo-
ÿeno naprezaçe
daN/cm2 150 190 110 120 40 50 15 20 30 40
Vrednosti navedene u tabeli 10 odreœene su prema zateznoj åvrstoñi

mekog drveta od 550 daN/cm2, odnosno tvrdog drveta od 850 daN/cm2 .
Pri vanrednom optereñeçu elektroenergetskog voda prema ålanu 66.
stav 3. ovog pravilnika vrednosti u tabeli 10 mogu se poveñati za 25%.
Ålan 227.
Pri naprezaçu stuba i çegovih delova na savijaçe, maksimalno
iviåno naprezaçe ne sme prelaziti dozvoÿeno naprezaçe na savijaçe
prema tabeli 10 iz ålana 226. ovog pravilnika.
Slabÿeçe preseka zbog rupa za vijke, moædanike i dr. mora se uvek
uzeti u obzir pri delovaçu sile zatezaça.
Ålan 228.
Naprezaçe stuba i çegovih delova na izvijaçe, izraåunato prema sle-
deñim obrascima, ne sme prelaziti vrednost dozvoÿenog naprezaça na pri-
tisak.
Naprezaçe na izvijaçe proraåunava se po obrascu:
ω⋅F
δ i = ----------- ≤ δ t t
S
gde je:
ω- koeficijent izvijaça;
F - najveña aksijalna sila (daN);
S - neoslabÿeni presek, u cm2.
Koeficijent ω odreœuje se s obzirom na vitkost ãtapa, i to:
2
--- − 0,8 (λ/100)
za λ ≤ 75 vredi ω = 1
1
λ2
za λ > 75 vredi ω = ------------
3100
Izvijaçe iz stava 1. ovog ålana proraåunava se za ravan izvijaça koja
je najnepovoÿnija.
vitkost obiånog stuba proraåunava se po sledeñem obrascu:
li
λ = ---
i
156
gde je:
li - duæina izvijaça;
J
i- polupreånik izvijaça i = --- ;
S
J - moment inercije preseka u pravcu izvijaça za koji vredi li (mala
lokalna slabÿeça ne uzimaju se u obzir);
S - povrãina preseka bez obzira na mala lokalna oslabÿeça, u cm.
Kao duæina izvijaça za ukopane A stubove uzima se razmak od sredine
klina i vijka na vrhu do polovine ukopane duæine, a za ukopane trokrake,
odnosno åetvorokrake piramide - razmak od sredine klina ili vijka na
vrhu do popreånog spoja, odnosno od popreånog spoja do polovine ukopane
duæine.
Za stubove sa nogarima, kao duæina izvijaça uzima se razmak od sre-
dine klina na vrhu, odnosno popreånog spoja do polovine razmaka izmeœu
vijaka koji spajaju nogare sa stubom.
Ålan 229.
Za dvostruke stubove koji po svojoj izradi ne ispuçavaju uslove iz
ålana 236. ovog pravilnika, moæe se uzeti da imaju dvostruki moment
otpora jednostrukog stuba.
Za dvostruke stubove koji ispuçavaju uslove iz ålana 236. ovog pra-
vilnika, uzima se da imaju trostruki moment otpora jednostrukog stuba ako
pravac sile leæi u ravni koja prolazi kroz ose stuba.
2. Spajaçe
Ålan 230.
Sredstva za spajaçe stubova treba da onemoguñe meœusobno pomicaçe
pojedinih elemenata sloæenih stubova i ta sredstva moraju imati vredno-
sti maksimalnih sila kojima se mogu opteretiti spojevi vijcima navedenim
u tabeli 11.
Tabela 11.
Maksimalno optereñeçe daN
Naåin spajaça Element spoja
za meko drvo za tvrdo drvo
Dvoseåan spoj Unutraãçe drvo 360 d2x 450 d2
Spoÿaãçe drvo 260d2 300d2
Jednoseåan spoj Jedan ili drugi 170 d2 200 d2

x
d - preånik spojnog vijka, u cm.
157
Ålan 231.
Ako sila dejstvuje koso na pravac vlakana, pod uglom α sa pravcem vla-
kana (ålan 230), vrednosti iz tabele 11 mnoæe se sledeñim faktorom k:
= 0o 15o 30o 45o 60o 85o 90o

k = 1,00 0,95 0,91 0,87 0,83 0,79 0,75
Ålan 232.
Ispod glave i ispod navrtke svakog vijka mora se postaviti okrugla
podloæna ploåica preånika 3,5 d, odnosno kvadratna ploåica iste tolike
duæine strana, gde je d - preånik vijka. Debÿina ploåice mora iznositi oko
1/10 çene strane (preånika), ali ne sme biti maça od 4 mm.
Ålan 233.
Meœusobni razmak izmeœu vijaka, kao i razmak od vijaka do kraja
ãtapa, u pravcu sile zatezaça, mora iznositi najmaçe 7 preånika vijka, ali
ne sme biti maçi od 10 cm.
Ålan 234.
Moædanici stubova izraœuju se od tvrdog drveta. Pritisak izmeœu dr-
veta i moædanika ne sme biti veñi od pritiska dozvoÿenog prema tabeli 10
iz ålana 226. ovog pravilnika, pod uslovom da duæina moædanika nije maça
od petostruke dubine zaseka.
Svi delovi spojeni moædanicima moraju biti meœusobno stegnuti
vijcima.
Ålan 235.
A stubovi se moraju na gorçem kraju spojiti bar jednim moædanikom
od tvrdog drveta.
Pribliæno u sredini slobodne duæine stuba mora se postaviti bar
jedna popreåna spojnica. Spojnica se sastoji odo dva åetvrtasta ili poluo-
krugla drveta i na obe strane priåvrãñuje se vijcima za stub, ili se sastoji
od jednog okruglog drveta åiji preånik ne sme biti maçi od preånika stuba
na vrhu, a steæe se vijkom najmaçe M 20, postavÿenim odmah ispod spojnice
i paralelno s çom.
Na doçem kraju stuba postavÿaju se kleãta åije su gredice spojene sa
stubovima, vijcima preånika najmaçe M 20.
Ålan 236.
Dvostruki stubovi spojeni moædanicima moraju imati po jedan mo-
ædanik na svakom kraju, a zavisno od duæine stuba joã 2 do 4 moædanika po
duæini, i to tako postavÿena da se rupama za vijke i moædanike ne oslabi
stub oko opasnog preseka. Neposredno uz svaki moædanik mora se postaviti
najmaçe po jedan spojni vijak. Za dvostruke stubove preånika 16 cm na vrhu,
spojni vijci moraju biti najmaçe M 16, a za debÿe stubove najmaçe M 20.
158
Ålan 237.
Umesto moædanika mogu se upotrebiti i druga sredstva iste meha-
niåke vrednosti (npr. buldog-ploåice).
3. Mere i oblik stubova

Ålan 238.
Najmaçi dozvoÿeni preånik stuba na taçem kraju mora da iznosi, i
to:
1) jednostrukih stubova i elemenata sloæenih stubova koji su
optereñeni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 cm;
2) pomoñnih elemenata sloæenih stubova . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 cm;
3) A stubova i dvostrukih stubova spojenih moædanicima . . . . . . 15 cm;
4) nogara . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 cm.
Ålan 239.
Preånik stubova meri se na 30 cm od vrha, a odreœuje se na osnovu
izmerenog obima stuba.
Ålan 240.
Stubovi za elektroenergetske vodove moraju biti pravi. Smatra se da
je stub prav ako razmak od konopca zategnutog izmeœu vrha stuba i mesta na
kome stub izlazi iz zemÿe od povrãine stuba ni na jednom mestu nije veñi
od polupreånika stuba na izmerenom mestu.
4. Zaãtita od truÿeça i korozije

Ålan 241.
Sve vrste drvenih stubova za elektroenergetske vodove, osim stubova
koji po svojoj prirodi nisu podloæni truÿeçu, impregniãu se podesnim
sredstvima da bi se obezbedila çihova trajnost.
Zaãtita drvenih stubova, u smislu stava 1. ovog ålana, mora biti u
skladu sa jugoslovenskim standardima za zaãtitu drvenih stubova.
Ålan 242.
Svi rezovi i rupe na stubu moraju se zaãtititi od razaraça.
Nije dozvoÿeno direktno ubetoniraçe stubova u temeÿe.
Åeliåni delovi koji su u dodiru sa drvenim stubovima moraju se
zaãtititi od korozije odgovarajuñom zaãtitom.
X. ÅELIÅNI STUBOVI
1. Naåin proraåunavaça reãetkastih stubova
Ålan 243.
Reãetkasti stubovi proraåunavaju se kao prostorne reãetkaste
konstrukcije.
159
Ako se reãetkasti stubovi ne proraåunavaju kao prostorne reãetka-
ste konstrukcije, sile koje deluju na stub rastavÿaju se na komponente para-
lelne sa stranicama stuba, a proraåunavaçe elemenata vrãi se prema ål.
244, 245. i 246. ovog pravilnika.
Ålan 244.
Pojasnici (ugaoni ãtapovi) reãetkastih stubova proraåunavaju se na
aritmetiåki zbir sila u odnosnim ãtapovima koje su prouzrokovane od-
nosnim komponentama.
Ålan 245.
Dijagonale reãetkastih stubova proraåunavaju se prema silama prou-
zrokovanim onom komponentom koja je paralelna sa odnosnom stranom
stuba.
Ålan 246.
Moment torzije od spojnih sila na reãetkastim stubovima pravougao-
nog preseka moæe se zameniti sa dva jednaka para sila koje dejstvuju meœu-
sobno paralelnim stranama preseka u ravni dejstvovaça torzionog
momenta. Takav naåin proraåunavaça primeçuje se ako odnos strana pre-
seka iznosi najviãe 1,5, ako stub ima oblik zarubÿene piramide i ako su u
ravni dejstvovaça torzionog momenta ugraœena horizontalna uåvrãñeça u
okviru preseka stuba.
Ålan 247.
Za pojasnike koji su prema projektu napregnuti aksijalnim silama
pritiska, eventualna ekscentriånost tih sila moæe se zanemariti.
Ålan 248.
Za ãtapove ispune, koji su prema projektu napregnuti aksijalnim
sila-ma pritiska, ekscentriånost tih sila moæe se zanemariti kad se ãtap
sastoji od jednog ugaonika koji je na ugaone ãtapove ili na åvorni lim pri-
kÿuåen samo jednim krakom.
2. Naåin izrade reãetkastih stubova

Ålan 249.
Najmaçe dozvoÿene mere noseñih elemenata åeliånih reãetkastih
stubova navedene su u tabeli 12.
Tabela 12.
Najmaçe mere,
Element Oblik
mm
1 2 3 4
Ugaonici profil 30 x 30 x 3
Pÿosnati åelik, neoslabÿen ãirina b 30
Hladno oblikovani profili debÿina δ 3
Pÿosnati åelik oslabÿen najviãe jednom rupom za ãirina b 30
zakovice ili vijke debÿina δ 4
160
1 2 3 4
ako vlaga moæe prodreti u cev debÿina zida δ 4
Cevi ako su sigurno zaãtiñene od debÿina zida δ 2,5
korozije
Okrugli åelik u najniæem poÿu preånik d 8
za predna-
pregnute dijago- u ostalim poÿima preånik d 6
nale
Zakovice preånik rupe d1 11
Vijci preånik navoja d 12
na sastavima ugaonika i pÿosna- duæina l 40
tog åelika debÿina vara a 3
Varovi
na sastavima cevi duæina l 40
debÿina vara a 3
Poãto je najmaçi preånik vijka 12 mm, ugaonici L 30 x 30 x 3 i

pÿosnati åelik ãirine 30 mm mogu se spajati samo vareçem ili zakovi-
cama.
Ålan 250.
Najveñe dozvoÿene mere zakovica i vijaka, zavisno od ãirine krakova
ugaonika, date su u tabeli 13.
Spajaçe se moæe izvesti i jednom zakovicom, odnosno jednim vijkom.
Tabela 13.
Mere, u mm
Ugaonici Najmaça ãirina kraka 35 45 50 60 70 75 80
Zakovice preånik rupe d1 11 14 17 20 23 26 29
Preånik navoja d 12 14 16 20 24 27 30
Vijci
Preånik rupe d1 13 15 17 22 26 28 32
Ålan 251.
Razmaci za veze pomoñu zakovica, odnosno vijaka navedeni su u tabeli
14.
Tabela 14.
Najmaçi razmak Najveñi razmak
Razmak noseñe konstrukci-
redovno izuzetno veze one veze
1 2 3 4 5
Izmeœu dve susedne za-
kovice ili upasovana 8 d1 ili
vijka, bez obzira na 3,0 d1 2,5 d1 6 d1 20 δ
pravac sile
11
161
1 2 3 4 5
Izmeœu dva susedna 8 d1 ili
vijka, bez obzira na 4,0 d1 3,5 d1 6 d1 20 δ
pravac sile
Od sredine zakovice
ili vijka do ivice 1,8 d1 1,5 d1 3 d1 4 d1 ili
elementa u pravcu i 8δ
sile
Od sredine zakovice
ili vijka do ivice 1,5 d1 1,2 d1 3 d1 4 d1 ili
elementa, upravno na 8δ
pravac sile
Ålan 252.
Pri spajaçu ãtapova zavarivaçem, materijal mora biti zavarÿiv, a te-
æiãte varova mora se poklapati sa teæiãnom linijom prikÿuånog ãtapa.
Ålan 253.
Izrada rupa za zakovice i vijke probijaçem bez naknadnog provrtaça
dozvoÿena je samo ako debÿina elementa ne iznosi viãe od 10 mm, u protiv-
nom, mora se, u skladu sa odgovarajuñim propisima za åeliåne konstrukcije,
ispitivaçem dokazati da pri probijaçu oãteñeça debÿih elemenata ne do-
lazi do oãteñeça noseñih elemenata.
Ålan 254.
Navrtke vijaka moraju se obezbediti od odvrtaça.
3. Koeficijenti sigurnosti i odreœivaçe dimenzija

Ålan 255.
Za proraåunavaçe konstrukcija stuba primeçuju se koeficijenti
sigurnosti, zavisno od sluåaja optereñeça, i to:
1) 1,50 - za normalno optereñeçe;
2) 1,10 - za vanredno optereñeçe (prekid provodnika ili zaãtitnog
uæeta).
Ålan 256.
Dimenzije elemenata stubova odreœuju se u skladu sa propisima o jugo-
slovenskim standardima za åeliåne konstrukcije.
4. Stubovi izraœeni od cevi

Ålan 257.
Za izradu stubova mogu se upotrebiti åeliåne cevi.
Ålan 258.
Za ukleãtene stubove izraœene od jedne cevi ili odgovarajuñeg poli-
gonalnog preseka primeçuju se koeficijenti sigurnosti, zavisno od slu-
åaja optereñeça, i to:
1) 1,65 - za normalno optereñeçe;
2) 1,30 - za vanredno optereñeçe.
162
5. Zaãtita od korozije
Ålan 259.
Za delove åeliånih stubova koji su iznad zemÿe, zaãtita od korozije
moæe se postiñi zaãtitnim premazom protiv korozije ili metalnim
prevlakama.
Ålan 260.
Za prevlake od cinka treba primeniti pocinkovaçe toplim po-
stupkom ako to oblik åeliånih delova dozvoÿava, a moæe se vrãiti i meta-
lizacija.
Ålan 261.
Navoji i navrtke pocinkovani vruñim postupkom mogu se obraœivati
samo ako je moguñno çihovo neometano navijaçe.
Ålan 262.
Åeliåni delovi koji su u zemÿi moraju se zaãtititi premazivaçem
bitumenom ili nekim drugim odgovarajuñim sredstvom.
Ålan 263.
Åeliåni delovi koji se nalaze u betonu ne moraju se zaãtititi od
korozije. Premazivaçe åeliånih delova zaãtitnim sredstvima koja sma-
çuju priÿubÿivaçe betona i åelika nije dozvoÿeno ako to nije uzeto u ob-
zir prilikom proraåuna.
Ålan 264.
Na stubovima od åeliånih cevi svi varovi moraju biti nepropusni da
bi se izbeglo prodiraçe i zadræavaçe vlage u cevi. Ako cevi nisu ne-
propusno zatvorene, unutraãçe zidove cevi treba premazati bitumenom
ili drugim zaãtitnim sredstvima istog dejstva.
Ålan 265.
Ako je raspored elemenata na stubu takav (hod dijagonala i hori-
zontala veñi od 60 cm) da je oteæano peçaçe radnika, moraju se predvideti
peçalice, s tim da prva peçalica ne sme biti na visini maçoj od 2,5 m iz-
nad terena.
XI. ARMIRANOBETONSKI STUBOVI

1. Opãte odredbe
Ålan 266.
Pri izradi stubova od armiranog betona, pored odredaba ovog pra-
vilnika primeçuju se i odredbe propisa o tehniåkim normativima za beton
i armirani beton, odnosno propisa o tehniåkim normativima za predna-
pregnuti beton.
2. Odreœivaçe dimenzija i konstruisaçe stubova

Ålan 267.
Sile i momenti za odreœivaçe dimenzija stubova proraåunavaju se na
osnovu statiåkog proraåuna, s tim ãto se moraju uzeti u obzir naprezaça
11* 163
stubova prema ål. 65. do 70. ovog pravilnika i ostala naprezaça (npr., pri
prenoãeçu i podizaçu stubova).
Ålan 268.
Åetvorougaoni i pravougaoni puni, razvijeni i ãupÿi koso opetere-
ñeni stubovi proraåunavaju se za komponente u pravcu simetrale ili u
pravcu dijagonala preseka, s tim ãto se naprezaçe odreœuju aritmetiåim
superponiraçem.
Ålan 269.
Za uspravno livene stubove, odreœivaçe dimenzija za usidreçe i
nastavak na preklop glavne armature vrãi se tako ãto se raåunski odre-
œene duæine poveñavaju za 50%.
Mere iz stava 1. ovog ålana treba poveñati najmaçe za 100% za
usidreçe armature stuba u temeÿe, pod uslovom da se ne predviœa efika-
snije obezbeœeçe.
Ålan 270.
Pri odreœivaçu dimenzija stubova za transport, podizaçe i sl.
naprezaça materijala koja tom prilikom nastaju ne smeju prekoraåiti do-
zvoÿena naprezaça propisana za vanredna optereñeça.
Ålan 271.
Dozvoÿena naprezaça betona i åelika za armiranobetonske stubove
navedena su u tabeli 15. Ako se upotrebe druge vrste åelika, potrebno je
podneti dokaze o çihovoj åvrstoñi i raåunati sa stepenom sigurnosti
predviœenim za materijale navedene u tabeli 15.
Tabela 15.
Be ton Åelik
Presek bez
Å.0550
obzira na MB 20 MB 30 Å.0300 RA 400/500
Å.0551
oblik
Naprezaçe na pritisak Naprezaçe na zatezaçe
daN/cm2 daN/cm2
teæiãno iviåno teæiãno iviåno A B A B A B
A B A B A B A B
Preseci
visine maçe 45 60 65 85 65 85 90 115
od 12 cm 1600 1900 1900 2400 2200 29000
Preseci
visine 55 70 80 105 80 105 120 155
najmaçe 12 cm
A – normalno optereñeçe
B – vanredno optereñeçe
Ålana 272.
Beton za izradu masivnih stubova ne sme biti marke niæe od MB 20, a
beton za stubove razvijenih, ãupÿih ili perforiranih preseka, kao i za
sve montaæne delove, ne sme biti marke niæe od MB 30.
164
Ålan 273.
Sva naprezaça na zatezaçe treba u celini da preuzme armatura. Kosa
glavna naprezaça mogu iznositi najviãe polovinu od dozvoÿenih vredno-
sti za odnosnu marku betona.
3. Izrada stubova
Ålan 274.
Pri izradi betona za stubove, pored propisane åvrstoñe za odnosnu
marku betona, mora se obezbediti i priÿubÿivaçe betona i åelika od
najmaçe 7,0 daN/cm2.
Ålan 275.
Beton treba pripremiti u meãalici, a ako se priprema na cen-
tralnom mestu, mora se transportovati na odgovarajuñi naåin i ugraditi
pre poåetka vezivaça.
Ålan 276.
Prilikom ugraœivaça beton se za stubove mora nabijati maãinski:
vibratorima, pervibratorima, centrifugiraçem ili drugim opãteusvoje-
nim postupkom.
Ålan 277.
Gotove povrãine betona, posle skidaça oplate, moraju biti glatke,
bez ãupÿikavih mesta i gnezda. Ako nastanu hrapavosti, ãupÿine, gnezda i
sliåno moraju se popraviti neposredno posle skidaça oplata.
Ålan 278.
Gotovi stubovi moraju se prenositi i podizati tako da se ne oãtete i
da ne budu izloæeni optereñeçima za koja nisu dimenzionisani. Maça
oãteñeça moraju se popraviti, a stubovi koji su toliko oãteñeni da je
ugroæena çihova stabilnost ne smeju se upotrebiti.
Ålan 279.
Ako se radi poveñaça nepropusnosti spoÿaãçe povrãine betona ili
radi boÿeg izgleda stubovi premazuju (poåokiraju) ili prskaju cementnim
mlekom, to se mora izvrãiti neposredno posle skidaça oplate.
Ålan 280.
Prilikom betoniraça stubova na terenu, za svaki stub mora se uzeti
probna kocka, a pri serijskoj proizvodçi stubova probna kocka se uzima za
svaki deseti stub.
Ålan 281.
Ako su za peçaçe na stub predviœene fiksne peçalice od betonskog
åelika, çihov preånik ne sme biti maçi od 18 mm i moraju se zaãtiti od
korozije. Prva peçalica ne sme biti niæe od 2,5 m nad terenom.
XII. USIDREÇE STUBOVA

Ålan 282.
Usidreçe stubova dozvoÿeno je pod sledeñim uslovima:
165
1) konstrukcija usidrenog stuba, bez obzira na materijal, mora biti
takva da raspodela optereñeça na usidrene i ostale delove stuba ostane
uglavnom saåuvana i pri eventualnom malom popuãtaçu usidreça;
2) usidreçe se izvodi pocinkovanim åeliånim uæetom preseka
najmaçe 25 mm2, pri åemu pojedine æice uæeta ne smiju biti taçe od 2 mm,
ili od punog okruglog åelika, preånika najmaçe 8 mm.
Pri dimenzionisaçu zatega primeçuju se koeficijenti sigurnosti u
odnosu na granicu kidaça materijala, i to:
a) 2,6 - za normalno optereñeçe;
b) 1,7 – za vanredno optereñeçe;
3) dubina usidreça mora biti takva da stepen sigurnosti na åupaçe
uæeta za usidreçe iznosi najmaçe 1,5.
Ugao povrãine omotaåa zemÿanog tela uzima se iz tabele 16 ålana
290. ovog pravilnika, s tim ãto se moraju uzeti u obzir dejstva uzgona, ako
takva moguñnost postoji.
XIII. TEMEŸI
1. Opãte odredbe
Ålan 283.
Stubovi nadzemnih vodova moraju se uåvrstiti u tlu tako da bude
obezbeœena dovoÿna stabilnost i spreåeno nedozvoÿeno pomicaçe stubova
pri predviœenom optereñeçu. Pored geomehaniåkih karakteristika tla,
uzimaju se u obzir i sile koje dejstvuju na delove konstrukcije ispod povr-
ãine tla (pritisak tla, treçe, uzgon i sliåno).
Ålan 284.
Pri izradi temeÿa stubova, pored odredaba ovog pravilnika, prime-
çuju se i odredbe propisa o tehniåkim normativima za beton i armirani
beton.
Ålan 285.
Ako temeÿi stuba leæe neposredno uz kosine ili u kosinama strmih
padina ili u vodoplavnim podruåjima, pri proraåunavaçu se mora voditi
raåuna da se postigne ista sigurnost kao za temeÿe na ravnom terenu.
2. Fundiraçe drvenih stubova

Ålan 286.
Prosti i dvostruki drveni stubovi ukopavaju se u tlo sredçe vrste
tako da mora biti ukupana najmaçe 1/6 çihove ukupne duæine, ali ne maçe
od 1,60 m, ako po proraåunu nije potrebna veña dubina ukopavaça. Jama oko
stuba mora se ispuniti materijalom iskopa, uz åvrsto nabijaçe u slojevima
ne viãim od 30 cm. Sredçom vrstom tla smatra se vrsta tla koje ja navedena
u tabeli 16 pod C i F, iz ålana 290. ovog pravilnika.
Ålan 287.
Radi postizaça potrebne stabilnosti, stubovi, se, po potrebi, mogu
ukleãtiti u tlo pomoñu dva venca od krupnog i åvrstog kamena ili pomoñu
horizontalnih drvenih tupaca na dnu i na treñini dubine ukopavaça.
166
Debÿina kamenih venaca, odnosno trupaca treba da je pribliåno jedanaka
debÿini ukupanog dela stuba
Slika 2
Ålan 288.
Tlo oko stuba treba åvrsto nabiti i povrãinu izravnati sa nagibom i
potrebnim nadviãeçem da bi se spreåilo da se posle slegaça nasipa
stvore udubÿeça u kojima bi se skupÿala kiãnica. Na tom mestu nije
dozvoÿeno nabacivaçe kameça.
Ålan 289.
A stubovi moraju biti stabilni za sile u ravni stuba, kao i za sile
upravne na tu ravan.
Ålan 290.
Za A stubove sa kleãtima pri dnu i ploåama u temeÿu (npr. reãetke
od pragova), najveñi pritisak na tlo ne sme prekoraåiti vrednosti do-
167
zvoÿene u tabeli 16. Sa strane suprotne od zatezaça, teæina zemÿe koja
optereñuje ploåu zajedno sa vertikalnim silama stuba mora biti u ravno-
teæi sa silama zatezaça u ravni stuba, sa koeficijentom sigurnosti od naj-
maçe 1,2.
Ålan 291.
Ako se kao ploåa za temeÿ upotrebi åeliåna reãetka, meœurazmaci
maçi od 15 cm uzimaju se u obzir samo pri proraåunu pritiska na tlo.
Za nagib stranica zemÿanog tela koje optereñuje temeÿ primeçuju se
odredbe ålana 308. ovog pravilnika.
Ålan 292.
Naåin proraåunavaça naveden u ålanu 290. ovog pravilnika vaæi i za
A stubove sa kleãtima pri dnu bez temeÿnih ploåa, s tim ãto se kao
podloga za zemÿu koja optereñuje temeÿ, kao i za odreœivaçe pritiska na
tlo, na strani pritska uzima 1/4 povrãine kleãta pri dnu, raåunajuñi od
çihovog kraja.
Ålan 293.
Odredbe ovog pravilnika primeçuju se i za nogare stubova koji se
upotrebÿavaju radi produæavaça trajnosti ili poveñaça stabilnosti
drvenih stubova.
Ålan 294.
Nogari stubova moraju biti izraœeni od materijala otpornog prema
agresivnom dejstvu tla. Upotreba drvenih nogara dozvoÿena je samo ako su
oni zaãtiñeni od truÿeça nekim od metoda u smislu ål. 241. do 244. ovog
pravilnika.
Ålan 295.
Odredbe ovog pravilnika koje se odnose na stubove od armiranog bet-
ona primeçuju se i nogare stubova od armiranog betona.
Ålan 296.
Veza izmeœu drvenih stubova i nogara mora se izvesti tako da se voda
nigde ne skupÿa, da vazduh i svetlost dopiru do drveta i da se ovlaæeno
drvo moæe brzo osuãiti.
Ålan 297.
Dimenzije i konstrukcije veze izmeœu nogara i stuba moraju biti sta-
tiåki besprekorne i imati jedinstven prenos sile.
Ålan 298.
Za materijal nogara za stubove i delove veza sa stubom, osim za vijke
optereñene na smicaçe, primeçuju se dozvoÿena naprezaça za stubove, od-
nosno za temeÿe, zavisno od materijala od koga su izraœeni, prema tabeli
10 iz ålana 226. ovog pravilnika.
Ålan 299.
Delovi veza nogara sa stubom od åelika koji su optereñeni na
smicaçe dimenzioniãu se prema tabeli 11 iz ålana 230. ovog pravilnika.
Vijci se moraju ponovo pritegnuti kada se drvo osuãi.
Ålan 300.
Pri odreœivaçu dimenzija nogara mora se uzeti u obzir stabilnost
nogara, da bi se izbegla nedozvoÿena pomicaça konstrukcije u smislu
ålana 304. ovog pravilnika.
168
Tabela 16.
KARAKTERISTIKE TLA ZA PRORAÅUN TEMEŸA
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Koeficijent treça
Dozvoÿen pritisak
Ugao povrã. om. zem.
Konstanta tla S na
Ugao unutraãçeg
tela
dubini od 2,0 m
izmeœu betona
treça tla – ϕ
na tlo – σdoz
zdravici – β
ϕ
2
Za temeÿe u
Za temeÿe u
E≅tg2 45o+
nasipu – β
Gustina γ
i tla – ρ
Vrsta tla
(
γ ⋅E
Grupa
kg/m3 kg/cm2 kg/cm3 t/m3

0 0 0
A Treset, blato i sl. 650 do 0,2 0,5 do do 5 do3 do2 do 2,8 do 1,3 0,1 do 0,2
1
Humus, oranice, 1500 do 0,5 250 2,5 3,7 0,2 do 0,3
vinogradi
Nasipi od lake zemÿe 1600 1,2 30 do 100 30 do 80 250 2,5 4,0 0,2 do 0,3
B
0
Vlaæan sitan pesak do 1,0 30 3,0 5,1 0,3 do 0,4
Meka vlaæna ilovaåa
ili glina 2 do 4 250 2,5 4,25 0,3 do 0,4
C Sredçe åvrsta suva ilo- 5 do 8 0,3 do 0,4
vaåa ili glina do 2,0 80do 130 60do 110 300 3,0 5,1
Suv sitan pijesak 6 do 9 0,3 do 0,4
Åvrsto staloæena suva 10 0,3 do 0,4
ilovaåa ili glina do 3,0 120 do17 100 do 150 350 3,7 6,3
D
Krupan ãÿunkov pesak 1700 11 do 0,3 do 0,4
13
Åvrsto staloæen krupan 150do 200 120 do 170 0,3 do 0,4
E zrnasti pesak do 4,0
Sredçe åvrst lapor 400 4,6 7,8 0,3 do 0,5
13 do
16 0 0 0 0
Åvrsto staloæeni ãÿu- 20 do 25 5 do 20 0,4 do 0,5
nak i
F drobina do 5,0
Åvrst suv lapor 250 do 300 200 do 250 450 5,8 9,9 0,4 do 0,6
Nemonolitna ili jaåe – – – – – –
raspucana maçe åvrsta
stena (peãåar, kreåçak Neo-
G i sl.) 2200 do 10,0 grani-
åeno
Vrlo tvrd zdrav lapor u
veñim slojevima
Monolitna ili neznatno – – – – – –
raspucana åvrsta zdrava
H 2400 do 20,0
stena u povoÿno poloæe-
nim slojevima
I Monolitna kompaktna i 2600 do 30,0 – – – – – –
zdrava eruptivna stena
Konstantu tla C treba odabrati prema zbijenosti i kakvoñi tla u okviru navedenih vrednosti. Za vla-
æno i maçe zbijeno tlo treba uzeti niæe vrednosti, a za suvo i jaåe zbijeno – veñe. Za Sulcberger-ov naåin raåu-
naça, konstantu tla C treba preraåunati na cifru posteÿice za dno jame po obrascima Cb – m⋅Ch; Ch + ch/2,0 gde
je m = 1,0 do 1,2, a h = dubina ukopavaça temeÿa.
Maçe vrednosti ugla β vaæe za slabije koherentno tlo, a veñe – za vrlo koherentno i åvrsto nabijeno
tlo.
Maçe vrednosti koeficijenta treça ρ vaæe za beton u oplati, a veñe – za beton bez oplate.
169
3. Fundiraçe åeliånih i armiranobetonskih stubova
Ålan 301.
Åeliåni i armiranobetonski stubovi moraju imati temeÿe, odnosno
stope od ploåa ili pragova dimenzionisane tako da pritisak na tlo ne
preœe dopuãtenu vrednost za odreœenu vrstu tla. Za armiranobetonske stu-
bove dopuãteno je fundiraçe direktnim ukopavaçem.
Ålan 302.
Naåin izrade i oblik temeÿa (plitko ili duboko fundiraçe, prizma-
tiåni ili stepenasti temeÿi, temeÿi od ploåa ili pragova, raãålaçeni
temeÿi, temeÿi od montaænih elemenata, fundiraçe na ãipovima,
ankerni temeÿi u steni i sl.) moraju da odgovaraju ãirini osnove stuba, ve-
liåini napadnih sila i momenata i sliåno.
Ålan 303.
Stabilnost stuba sa blok-temeÿom smatra se dovoÿnom ako çegov ste-
pen sigurnosti od prevrtaça pod dejstvom najveñeg momenta spoÿnih sila
za normalne sluåajeve optereñeça odgovara vrednosti koja se dobija iz
dijagrama na slici 3, pri åemu se uzima u obzir odnos:
b ãirina temeÿa upravno na ravan momenta
b ãirina temeÿa upravno na ravan momenta
--- = -------------------------------------------------------------------------------------
h dubina fundiraça
Za momente koji nastaju u vanrednim sluåajevima optereñeça, tako
dobijeni stepen sigurnosti moæe se smaçiti za 15%.
2,6 2,4
STEPEN SIGURNOSTI
2,4 2,2
2,2 2,0
B
2,0 1,8
b
1,8 1,6
0,5 1,0 1,5 2,0 α
1,6 A
1,4
1,2
1,0
0,1 0,5 1,0 2 3 4 5 6 7 8 9 10-105
DOZVOŸENI MOMENT (daNm) U ODNOSU
NA DNO TEMEŸA b/h<1
Slika 3
Ålan 304.
Za temeÿe sa odnosom b:h<1, za utvrœivaçe najveñeg dozvoÿenog
momenta, za normalne i vanredne sluåajeve optereñeça, moæe se usvojiti
kao dozvoÿeno nagiçaçe temeÿa 1.100. Dijagram na slici 3. upotrebÿava se
pri proraåunavaçu temeÿa prema metodi Klejnlogel-Birklina (Kleinlógel-
-Bürklin).
170
Ålan 305.
Pri proraåunavaçu temeÿa moraju se upotrebiti konstante koje od-
govaraju staçu tla na gradiliãtu (dozvoÿeni pritisak na tlo, konstanta
tla, otpor treça izmeœu betona i tla sl.). Pritisci na tlo dozvoÿeni za
normalne sluåajeve optereñeça mogu se pri vanrednom optereñeçu pove-
ñati za 20%.
Ålan 306.
Karakteristike za razne vrste tla uzimaju se iz tabele 16 iz ålana
290. ovog pravilnika, ako ispitivaçem tla nisu utvrœene druge vrednosti.
Ålan 307.
Pri proraåunavaçu betonskih temeÿa gustina nearmiranog betona
uzima se u raåun sa najviãe 2200 kg/m3, a gustina armiranog betona sa
najviãe 2300 kg/m3.
Ålan 308.
Masa tla uzima se iz tabele 16 iz ålana 290. ovog pravilnika ako is-
pitivaçem nisu utvrœene druge vrednosti. Za odreœivaçe mase tla koja
optereñuje temeÿ potrebno je uzeti zemÿano telo omeœeno omotaåem pod
uglom β od vertikalne strane prizmatiånog temeÿa, odnosno ivice stope
temeÿa, prema slici 4.
Slika 4
Ålan 309.
Ako od iskopavaça jame do betoniraça temeÿa proœe duæe vremena,
naroåito pri nepovoÿnim klimatskim uslovima, pre betoniraça treba
proveriti da li je tlo zadræalo prvobitne karakteristike.
Ako su se karakteristike tla u meœuvremenu pogorãale, dimenzije
temeÿa treba uskladiti sa novim uslovima.
Ålan 310.
Naprezaçe betona nearmiranih temeÿa ne sme prelaziti vrednosti
navedene u tabeli 17 izmerene na probnoj kocki 28 dana posle çene izrade.
171
Tabela 17.
Optereñeçe stubova Pritisak zatezaçe
Za normalno optereñeçe 1/4 od åvrstoñe kocke na 1/20 od åvrstoñe kocke na
pritisak posle 28 dana, ali pritisak posle 28 dana, ali
ne viãe od 50 daN/cm2 ne viãe od 4 daN/cm2
Za optereñeçe pri pre- 1/3 od åvrstoñe kocke na 1/16 od åvrstoñe kocke na
kidu provodnika pritisak posle 28 dana, ali pritisak posle 28 dana, ali
ne viãe od 60 daN/cm2 ne viãe od 5 daN/cm2
Ålan 311.
Za proraåunavaçe blok-temeÿa primeçuju se metode Sulcbergera i
Klajnogel-Birklina. Druge metode mogu se primeçivati samo ako ispuça-
vaju uslove predviœene odredbama ovog pravilnika.
Ålan 312.
Za temeÿe od ploåa ili pragova, za raãålaçene i podeÿene temeÿe,
za temeÿe na ãipovima ili za temeÿe drugog oblika, koji se ne proraåuna-
vaju po metodama navedenim u ålanu 311. ovog pravilnika, stepen sigurno-
sti od prevrtaça mora biti najmaçe 1,5 a stepen sigurnosti od pomicaça -
najmaçe 1,0.
Ålan 313.
Pri proraåunavaçu raãålaçenih temeÿa, masa tla se uzima prema
ålanu 306, a masa betonskog temeÿa prema ålanu 307. ovog pravilnika.
Ålan 314.
Ako se u proraåunu raãålaçenih temeÿa zanemaruje treçe prilikom
izvlaåeça temeÿa, za masu tla uzima se masa zemÿanog tela prema ålanu
308. ovog pravilnika.
Ålan 315.
Pri proraåunavaçu raãålaçenih temeÿa mora se proveriti da li
konstrukcija stuba dozvoÿava, odnosno omoguñuje da se horizontalna sila
prenosi ravnomerno na sve temeÿe i da li horizontalni pritisak na tlo
usled te sile nije veñi od dozvoÿenih vrednosti.
Ålan 316.
Naprezaçe betona raãålaçenih temeÿa, ako oni nisu armirani,
treba da ispuni uslove iz tabele 17 iz ålana 310. ovog pravilnika, a ako su
armirani - uslove iz propisa za beton i armirani beton.
Ålan 317.
Koso optereñene blok-temeÿe, za koje je pravac rezultante napadnih
sila bliæi simetrali nego dijagonali temeÿa, dozvoÿeno je proraåunati
za veñu komponentu u pravcu simetrale. Ako je pravac rezultante bliæi
dijagonali temeÿa, takav temeÿ moæe se proraåunati za rezultantu zao-
krenutu ka bliæoj simetrali ili za obe komponente u pravcu simetrale, uz
172
superponiraçe rezultata, s tim da superponirane vrednosti ne smeju pre-
laziti 4/3 dozvoÿenog pritiska na tlo.
Ålan 318.
Temeÿe u åvrstoj ili maçe ispucanoj steni nije potrebno prora-
åunati na pritisak na tlo niti na prevrtaçe. Dimenzije se mogu odrediti
prema preseku stuba u osnovi, odnosno prema konstrukciji usidreça u
temeÿu i prema moguñnosti iskopa jame do potrebne dubine i ispuçavaça
preostalog prostora betonom.
Ålan 319.
Ako ima podzemne vode u nekoherentnom tlu, mora se uzeti u obzir
smaçeçe mase ovog uzgona.
Ålan 320.
Za stubove optereñene vertikalnim silama naviãe, pri dimenzi-
onisaçu temeÿa mora se uzeti u obzir smaçena sigurnost od prevrtaça
zbog smaçenog pritiska na dno jame za temeÿ.
Ålan 321.
Ako se betonski temeÿ sastoji od ploåa na dnu i gorçeg dela (vrata)
temeÿa koji se betonira posle ugraœivaça stuba, ploåa se sme uzeti u
proraåun pri odreœivaçu dimenzija temeÿa samo ako je odgovarajuñom ar-
maturom vezana sa vratom.
Ålan 322.
Za nearmirane temeÿe beton ne sme biti marke niæe od MB 10, a za
armirane temeÿe - marke niæe od MB 15, sa najmaçe 250 kg cementa na 1,0
m3 temeÿa. Za ugraœivaçe betona po pravilu se upotrebÿava pervibrator.
Ålan 323.
U beton masivnih temeÿa dozvoÿeno je ugraditi do 25% zdravog i åis-
tog kamena. Veña masa kamena u odnosu na masu betona ne uzima se u obzir
pri proraåunavaçu dimenzija i stabilnosti temeÿa.
U istaknutom delu nearmiranih stepenastih temeÿa i iza korena sto-
pe u ãirini do polovine çegove slobodne ãirine S nije dozvoÿeno ugra-
œivaçe kamena slika 4.
Ålan 324.
Visina stope h u korenu stepenastih temeÿa od nearmiranog betona
mora biti jednaka najmaçe 1,5-strukoj ãirini istaknutog dela stope slika 4.
Ålan 325.
Betonski temeÿi bez armature moraju se betonirati odjednom bez
prekida, osim ako se gorçi i doçi deo meœusobno poveæu odgovarajuñom
armaturom.
Ålan 326.
Temeÿi za åeliåne stubove moraju biti najmaçe 20 cm viãi od terena,
a gorça povrãina temeÿa mora biti obraœena tako da se na çoj ne zadræava
voda i da delovi stubova iznad temeÿa ne spreåavaju oticaçe vode.
173
Ålan 327.
U plavnim podruåjima temeÿi se proraåunavaju za najviãi nivo vode
koji se javÿa u periodu od 10 godina.
Za reãetkaste stubove, konstrukcija stuba mora se zaãtititi od
oãteñeça ploveñim predmetima, i to do visine od 50 cm iznad najviãeg ni-
voa vode koji se javÿa u periodu od 10 godina. Ako se na plavnom podruåju u
periodu od 10 godina pojavio i led, mora se izabrati takav oblik za temeÿ i
stub kako bi se zaãtitili od gomilaça leda.
Ålan 328.
Betonski temeÿi se ne malteriãu niti se obraœuje çihova povrãina,
ali vidÿivi delovi temeÿa moraju biti glatki.
Ålan 329.
Ako se betonski temeÿi izraœuju u moåvarama, na agresivnom tlu i
sl., moraju se primeniti mere radi spreåavaça ãtetnog dejstva tla ili
vode na beton.
Ålan 330.
Ako se stub fundira ploåama, pragovima i sl., a deo åeliånog stuba u
tlu nije obloæen betonom, åeliåni delovi koji leæe u tlu moraju se za-
ãtititi od korozije premazivaçem bitumenom ili nekim drugim zaãtit-
nim sredstvom.
Ålan 331.
Zatrpana zemÿa nad temeÿnim ploåama, pragovima i sl. ili oko
temeÿa mora se åvrsto nabijati u slojevima najviãe od po 30 cm. Pri izrav-
navaçu povrãine mora se uzeti u obzir i naknadno neslagaçe nasutog tla.
HIV. PRELAZNE I ZAVRÃNE ODREDBE

Ålan 332.
Odredbe ovog pravilnika ne odnose se na nadzemne elktroenergetske
vodove åija je izgradça zapoåeta pre dana stupaça na snagu ovog pra-
vilnika.
Ålan 333.
Danom stupaça na snagu ovog pravilnika prestaje da vaæi Pravilnik
o tehniåkim normativima za izgradçu nadzemnih elektroenergetskih
vodova Sluæbeni list SFRJ”, br. 51/73 i 11/80, osim odredaba koja se odnose
na niskonaponske elektroenergetske vodove nazivnog napona do 1 kV.*
Ålan 334.
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavÿivaça u “Slu-
æbenom listu SFRJ”.
*
Odredbe Pravilnika o tehniåkim normativima za izgradçu nadzemnih elektroener-
getskih vodova “Sluæbeni list SFRJ”, br. 51/73 i 11/80 koje se odnose na niskonaponske elektro-
energetske vodove nazivnog napona do 1 kV stavÿene su van snage donoãeçem Pravilnika o
tehniåkim normativima za izgradçu niskonaponskih nadzemnih vodova “Sluæbeni list SFRJ”,
broj 6/92.
174

Pravilnik o Teh - Normativima Za Izgradnju Nadzemnih Ee Vodova Nazivnog Napona 1-400KV

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Pravilnik o Teh - Normativima Za Izgradnju Nadzemnih Ee Vodova Nazivnog Napona 1-400KV

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PRAVILNIK

O TEHNIÅKIM NORMATIVIMA ZA IZGRADÇU NADZEMNIH

II. USLOVI PRORAÅUNA

g = 0,18 √d [da N/m]

gde je: d - preånik provodnika, odnosno zaãtitnog uæeta, u mili-

Na delovima koji se nalaze u zoni izmeœu 40 m i 80 m nad zemÿom

Za pritisak vetra na provodnike, odnosno zaãtitnu uæad merodavna

III. PROVODNICI I ZAÃTITNA UÆAD

2. Najmaçi dozvoÿeni preseci

1,4 14 7 4,91 16,0 11000

4. Nastavÿaçe provodnika i zaãtitne uæadi

IV. RASPORED PROVODNIKA I ZAÃTITNE UÆADI

Sigurnosni razmaci raåunaju se za sledeñe sluåajeve:

V. IZOLATORI I IZOLATORSKI LANCI

Iz tabele 5 bira se jedan stupaç ili viãe stupçeva izolacije za po-

2. Uzemÿeçe u mreæama sa kompenzovanim zemÿospojem i sa izolovanom

3. Uzemÿeçe u mreæama sa uzemÿenom neutralnom taåkom

4. Uzemÿeça za zaãtitu od groma

Osnova za odreœivaçe struje od udara groma su podaci o uåestalosti

Za uzemÿivaåe se mogu upotrebÿavati i drugi materijali otporni

VIII. PRELAZAK VODOVA I ÇIHOVO PRIBLIÆAVAÇE

3. Mesta nepristupaåna vozilima

4. Mesta pristupaåna vozilima

6. Zgrade pogonskih postrojeça

8. Objekti u kojima se nalazi lako zapaÿiv materijal

10. Sportska igraliãta

11. Javna kupaliãta i kampinzi

13. Ãume i drveñe

14. Regionalni putevi, lokalni putevi i putevi za industrijske objekte

17. Naseÿena mesta

18. Pijace i vaãariãta

19. Parkiraliãta i autobuska stajaliãta

20. Tramvaji i trolejbusi

21. Splavne reke

22. Plovne reke i kanali

23. Mostovne konstrukcije

24. Antene televizijskih i radio-prijemnika

25. Antene predajnih i prijemnih stanica

26. Ukrãtaçe visokonaponskog voda sa drugim visokonaponskim vodovima i

27. Ukrãtaçe visokonaponskog voda sa niskonaponskim vodom i çihovo

28. Ukrãtaçe nadzemnog elektroenergetskog voda sa telekomunikacionim

29. Prelazak telekomunikacionog voda preko nadzemnog

32. Æiåane mreæe

33. Gasovodi, naftovodi, parovodi i sl.

34. Stogovi i suãare

36. Aerodromi i helidromi

38. Æelezniåke pruge koje nisu predviœene za elektrifikaciju

39. Elektrificirane æelezniåke pruge sa nadzemnim kontaktnim

40. Industrijske pruge i koloseci

41. Staklenici i staklene baãte

IX. DRVENI STUBOVI

Zatezaçe Pritisak u Pritisak Smicaçe u Smicaçe

Vrednosti navedene u tabeli 10 odreœene su prema zateznoj åvrstoñi

Dvoseåan spoj Unutraãçe drvo 360 d2x 450 d2

Spoÿaãçe drvo 260d2 300d2

Jednoseåan spoj Jedan ili drugi 170 d2 200 d2

= 0o 15o 30o 45o 60o 85o 90o

3. Mere i oblik stubova

4. Zaãtita od truÿeça i korozije

2. Naåin izrade reãetkastih stubova

Poãto je najmaçi preånik vijka 12 mm, ugaonici L 30 x 30 x 3 i

3. Koeficijenti sigurnosti i odreœivaçe dimenzija

4. Stubovi izraœeni od cevi