AN TOÀN TRONG PHÒNG THÍ NGHIỆM HÓA HỌC
Làm việc trong phòng thí nghiệm là một
trải nghiệm thú vị và mang lại nhiều lợi
ích. Trong các bài thí nghiệm của mình,
bạn sẽ tham gia một cách chủ động từ
đầu đến cuối – từ việc tiến hành những
biến đổi nào đó cho đến việc rút ra các
kết luận. Trong phòng thí nghiệm, bạn
sẽ làm việc với các dụng cụ và hóa chất
có thể gây ra thương tích nếu chúng
không được sử dụng đúng cách. Tuy
nhiên, phòng thí nghiệm vốn là một nơi
làm việc an toàn nếu bạn cẩn thận. Các
tai nạn xảy ra không phải “xảy ra”, mà
chúng “bị gây ra” bởi sự bất cẩn, sự vội
vàng, hay phớt lờ các quy tắc và thao tác
an toàn. Dưới đây là các quy tắc an toàn
mà bạn phải tuân theo. Trước khi bắt
đầu bất kỳ bài thí nghiệm nào, hãy đọc
các quy tắc này, học và tuân theo chúng
một cách cẩn thận.
NGUYÊN TẮC CHUNG
1. Chuẩn bị bài thí nghiệm trước khi
vào phòng thí nghiệm.
2. Làm thí nghiệm theo chỉ dẫn của
giáo viên và điều kiện đã nêu
trong tài liệu, KHÔNG
 Tự ý thay đổi qui trình làm
thí nghiệm đã được giáo
viên hướng dẫn và trong tài
liệu.
 Không làm một mình trong
phòng thí nghiệm.
 Không gây ồn ào, đùa giỡn
trong phòng thí nghiệm.
3. Nơi làm việc phải sạch sẽ, ngăn
nắp. Chỉ để vở ghi chép và tài liệu
hướng dẫn thí nghiệm tại bàn làm
việc. Các loại sách khác, túi xách,
nón… phải để đúng nơi qui định.
4. Luôn mặc áo blouse dài tay, kính
bảo hộ khi trong phòng thí
nghiệm.
5. Tóc dài phải được buộc gọn lại,
đặc biệt khi làm việc gần ngọn
lửa.
6. Không đeo các đồ trang sức hoặc
trang phục không gọn gàng (dây
 chuyền, vòng tay, áo khoác…)
trong phòng thí nghiệm.
7. Tuân thủ các chỉ dẫn trong phòng
thí nghiệm.
8. Lắp ráp dụng cụ thí nghiệm theo
đúng chỉ dẫn của giáo viên và tài
liệu.
9. Để xa các chất, vật liệu dễ cháy
khỏi nguồn lửa.
10. Luôn sử dụng các dụng cụ được
chỉ định (kẹp ống nghiệm, các loại
kẹp tay dài, găng tay…) khi sử
dụng các thiết bị hay dụng cụ
khác.
11. Không dùng tay trần lấy hóa chất,
trừ khi được hướng dẫn bởi chính
giáo viên.
12. Không để mặt sát vào miệng
chai, lọ chứa hóa chất.
13. Không ngửi hóa chất, trừ khi
được hướng dẫn bởi giáo viên.
Khi cần kiểm tra mùi, dùng tay
quạt nhẹ hơi cần thử về phía mũi.
14. Phải làm việc trong tủ hút đối với
các chất khí độc.
15. Đổ nước thải, hóa chất thải đúng
nơi qui định (các bình đã dán
nhãn).
16. Lau chùi ngay lập tức những thứ
bị đổ, tràn ra ngoài.
17. Làm sạch và lau khô nơi làm việc
khi kết thúc lớp học. Rửa tay kỹ.
18. Biết nơi để các thiết bị cần thiết
trong các trường hợp khẩn cấp
(bình chữa cháy, vòi nước chữa
cháy, tủ y tế…) và biết các sử
dụng các thiết bị này
19. Báo ngay lập tức cho giáo viên
các tai nạn xảy ra trong phòng thí
nghiệm
SỬ DỤNG HÓA CHẤT
1. Đọc và kiểm tra nhãn trên chai, lọ
hóa chất trước khi lấy hóa chất sử
dụng. Lấy lượng hóa chất vừa đủ
dùng.
2. Không bỏ lại hóa chất không sử
dụng vào lọ hóa chất gốc.
3. Khi chuyển hóa chất từ lọ này qua
lọ khác phải để các lọ này cách xa
cơ thể.
4. Khi trộn chung acid và nước thì
luôn cho từ từ acid vào nước.
5. Trách tiếp xúc trực tiếp bằng tay
trần với hóa chất. Nếu tiếp xúc
hóa chất phải rửa tay ngay lập tức.
6. Nói với giáo viên khi có các vấn
đề sức khỏe có thể liên quan với
thí nghiệm như dị ứng, hen,
suyễn…
7. Không mang kính sát tròng khi
tiếp xúc với hóa chất trong phòng
thí nghiệm. Nếu có thể thì thay
bằng mắt kính hoặc báo cho giáo
viên biết.
SỬ DỤNG DỤNG CỤ THỦY
TINH
1. Đồ thủy tinh dạng ống, đặc biệt là
những ống dài, nên di chuyển ở
trạng thái thẳng đứng để tránh bị
vỡ và đâm phải người khác.
2. Không dùng tay không để dọn
thủy tinh vỡ. Sử dụng chổi quét và
dụng cụ hốt rác để gom thuy tinh
vỡ. Để thủy tinh vỡ vào nơi qui
định theo hướng dẫn của giáo
viên.
3. Luôn sử dụng dầu mỡ, glycerine,
vaseline…để bôi trơn các dụng cụ
thủy tinh trước khi gắn vào nút
cao su.
4. Không bao giờ dùng lực mạnh khi
tháo hay lắp một dụng cụ thủy
tinh vào nút cao su. Hãy sử dụng
động tác vặn. Nhờ giáo viên nếu
không thể tháo dụng cụ thủy tinh
đó.
5. Không đun dụng cụ thủy tinh
không chịu nhiệt trực tiếp với
ngọn lửa trần, nguồn nhiệt.
6. Không chạm tay trần vào dụng cụ
thủy tinh đang nóng, không làm
lạnh đột ngột dụng cụ thủy tinh
nóng. (Hãy nhớ: Thủy tinh nóng
trông giống như nguội.)
SỬ DỤNG CÁC NGUỒN NHIỆT
1. Phải cực kỳ cẩn thận khi sử dụng
đèn khí. Để quần áo, đầu tóc tránh
xa ngọn lửa.
2. Luôn tắt lửa khi không sử dụng.
3. Không để hóa chất tiếp xúc với
ngọn lửa, đặc biệt là các hợp chất
dễ cháy, trừ khi được hướng dẫn
làm như vậy.
4. Không đun nóng bất cứ thứ gì khi
không được chỉ dẫn.
5. Không nhìn gần trực tiếp vào
những bình, chai, lọ…đang được
gia nhiệt.
6. Khi gia nhiệt các chất ống
nghiệm, không để miệng ống
nghiệm hướng vào mình hoặc
người khác.
7. Luôn phải có người trông khi
đang gia nhiệt bất cứ thứ gì hoặc
khi phản ứng đang diễn ra rõ rệt.
TRA CỨU THÔNG TIN AN
TOÀN CỦA HÓA CHẤT
Các thông tin về tính độc hại, ăn
mòn, cháy nổ, ô nhiễm môi trường…
của từng hóa chất được tập hợp trong
các văn bản gọi là bảng chỉ dẫn an
toàn hóa chất (Material Safety Data
Sheet-MSDS).  Từ các thông tin đó,
người tiếp xúc hay làm việc với hóa
SƠ CỨU TRONG PHÒNG THÍ
NGHIỆM HÓA HỌC
Các tai nạn không thường xảy ra
trong các phòng thí nghiệm hóa học
được trang bị đầy đủ, nếu như sinh
chất đó, không kể dài hạn hay ngắn
hạn sẽ nắm rõ các trình tự để làm
việc với nó một cách an toàn hay tiến
hành những xử lý cần thiết khi bị ảnh
hưởng hóa chất đó.
Để tra cứu thông tin các hóa chất cần
thực hiện các bước sau:
1. Vào google.com
2. Gõ MSDS+(Tên hóa chất hoặc
Công thức phân tử của hóa chất:
Ví dụ: MSDS ethanol
3. Tất cả thông tin của mỗi loại hóa
chất trên MSDS được viết bằng
tiếng Anh. Tuy nhiên, đối với các
hóa chất thông thường thì có
thông tin bằng tiếng Việt
viên hiểu rõ và làm theo một cách
cẩn thận các thao tác thí nghiệm an
toàn. Nếu tai nạn có xảy ra, thì đó
thường là những tai nạn không
nghiêm trọng.
Giáo viên sẽ hỗ trợ trong việc xử lý
các vết thương như vết bỏng hay vết
cắt không nghiêm trọng. Tuy nhiên,
với một số loại vết thương, bạn phải
hành động ngay tức thì. Thông tin
sau đây sẽ có ích cho bạn khi một tai
nạn xảy ra.
Số điện thoại khi gặp sự cố:
- Nhân viên Y tế:
0919 033 106 (cô Ngân)
0908 342 011 (chú Hòa)
0976 699 583 (chú Thông)
- Đội bảo vệ: 08.37.201.269
1. Bị sốc. Khi bị những vết thương
nghiêm trọng (ví dụ như khi bị
bỏng nặng hoặc bị mất nhiều
máu), người ta có thể sẽ ở trong
trạng thái sốc. Người bị sốc
thường tái xanh và ngất đi, cũng
có thể có các triệu chứng như toát
mồ hôi lạnh, mạch đập nhanh và
yếu.
Sốc là một triệu chứng y học
nghiêm trọng. Không được để
người bị sốc đi bộ đến bất cứ đâu,
kể cả đến phòng y tế của trường.
Trong khi xe cấp cứu đang được
gọi đến, hãy để nạn nhân nằm
ngửa, chân đặt cao hơn khoảng 30
cm. Nới lỏng những chỗ trang
phục bị chật và giữ ấm cho nạn
nhân.
2. Hóa chất rơi vào mắt. Bất kỳ
loại hóa chất nào rơi vào mắt
cũng là điều không nên, nhưng có
một số loại hóa chất đặc biệt nguy
hiểm khi rơi vào mắt. Chúng có
thể phá hủy thị giác chỉ trong vài
giây. Bởi vì bạn sẽ phải luôn luôn
đeo kính bảo vệ trong phòng thí
nghiệm, khả năng xảy ra điều này
là không cao. Tuy nhiên, nếu điều
đó xảy ra thì NGAY LẬP TỨC
hãy rửa mắt bằng thật nhiều nước.
Không được cố đi đến phòng y tế
trước khi rửa mắt. Một điều quan
trọng nữa cần nhớ là phải rửa mắt
trong một thời gian đủ lâu –
khoảng 15 phút.
3. Quần áo hoặc tóc bị cháy. Một
người khi bị cháy quần áo hoặc
tóc sẽ thường cuống cuồng chạy
quanh để dập tắt ngọn lửa, nhưng
 điều này sẽ không thành công.
Hành động này chỉ cung cấp thêm
oxy cho ngọn lửa và làm nó cháy
nhanh hơn. Khi quần áo bị cháy,
hãy nhanh chóng nằm xuống sàn
và lăn tròn để dập lửa. Khi tóc bị
cháy, hãy dùng tấm chăn chữa
cháy để dập tắt lửa. Ngay lập tức
thông báo cho y tế và lực lượng
bảo vệ của trường.
4. Vết cắt chảy máu. Hầu hết các
vết cắt xảy ra trong phòng thí
nghiệm hóa học đều không
nghiêm trọng. Với những vết cắt
nhỏ, hãy ép chặt vết thương bằng
một miếng gạc vô trùng. Nhanh
chóng thông báo cho phòng y tế
của trường.
Nếu nạn nhân chảy máu quá
nhiều, hãy giơ cao bộ phận bị
chảy máu (nếu có thể), và ép chặt
vết thương bằng một miếng gạc
vô trùng. Trong khi việc sơ cứu
đang được tiến hành, ai đó cần đi
thông báo ngay cho lực lượng y tế
và bảo vệ của trường.
5. Hóa chất rơi vào miệng. Các hóa
chất gây độc với các mức độ khác
nhau. Khi bất kỳ hóa chất nào rơi
vào miệng, phải nhanh chóng nhổ
ra và súc miệng nhiều lần bằng
nước. Ghi nhận tên hóa chất và
thông báo cho phòng y tế của
trường ngay lập tức.
Nếu nạn nhân đã nuốt phải một
hóa chất, ngay lập tức báo cho
phòng y tế về tên của hóa chất
này.
Nếu cần thiết, phòng y tế sẽ liên
hệ với bệnh viện hoặc bác sĩ để
được hướng dẫn.
6. Acid hoặc base rơi vào da. Rửa
vùng da đó bằng nước khoảng 10
phút. Đưa nạn nhân đến phòng y
tế.
7. Hít phải khói hoặc hơi hóa chất.
Tất cả các thí nghiệm tạo ra khói
hoặc khí độc đều phải được thực
hiện trong tủ hút được thông gió
tốt. Điều này sẽ gần như loại trừ
loại tai nạn này.
Nếu một loại khói hay hơi độc
nào xuất hiện trong phòng thí
 nghiệm, tất cả mọi người, kể cả
những người vẫn đang cảm thấy
khỏe, đều phải rời khỏi phòng
ngay lập tức. Hãy chắc chắn rằng
sau khi người cuối cùng đã thoát
ra, tất cả các cửa vào phòng đều
phải được đóng lại. Do khói bay
trên cao, hãy hạ thấp người khi
thoát khỏi một căn phòng đầy
khói. Ngay lập tức báo cho lực
lượng bảo vệ trường. Trước khi
quay trở lại làm việc, phải thông
gió căn phòng một cách kỹ lưỡng.

CÂU HỎI
SINH VIÊN CHỌN ĐÁP ÁN ĐÚNG TRONG MỖI CÂU HỎI SAU:
1. Kính bảo hộ được đeo
a. Trong một số thí nghiệm nhất định.
b. Chỉ trong thí nghiệm có chất độc hại.
c. Chỉ đeo khi giáo viên yêu cầu.
d. Suốt buổi thí nghiệm.
2. Ăn và uống trong phòng thí nghiệm là
a. Không được phép dưới bất cứ hoàn cảnh nào.
b. Được phép vào bữa trưa.
c. Được phép vào bữa sáng.
d. Được phép nếu sinh viên cẩn thận và lưu ý tránh tiếp xúc hóa chất.
3. Nếu cần ngửi hóa chất, sinh viên nên
a. Đặt ống nghiệm gần mũi và hít thật sâu.
b. Dùng tay quạt mùi về phía mình và ngửi mùi.
c. Đặt một ít hóa chất trên tay và ngửi.
d. Đặt ống nghiệm gần mũi bạn và nhờ bạn ngửi giúp mình.
4. Khi đun nóng chất lỏng trong ống nghiệm, sinh viên nên
a. Giữ ống nghiệm và đặt đáy ống nghiệm vào giữa ngọn lửa.
 b. Di chuyển ống nghiệm qua lại trên ngọn lửa và gia nhiệt gần bề mặt của
chất lỏng.
c. Nhìn trực tiếp vào miệng ống nghiệm để xem điều gì đang xảy ra.
d. Giữ chặt trong tay để ống nghiệm không bị rơi và vỡ.
5. Thực hiện các thí nghiệm chưa được giáo viên cho phép thì
a. Vẫn được nếu như có vẻ không có gì nguy hiểm.
b. Vẫn được nếu như không có ai biết.
c. Bị cấm.
d. Vẫn được nếu có một một sinh viên khác.
6. Nếu hóa chất rơi trên da, sinh viên nên
a. Đợi xem hóa chất có làm đau không.
b. Rửa vùng dính hóa chất bằng vòi nước trong 10 phút.
c. Lau hóa chất bằng khăn giấy.
d. Lấy bazơ để trung hòa.
7. Khi lấy hóa chất lỏng từ chai
a. Hãy dùng pipet.
b. Hãy rót hóa chất lỏng sang chai nhỏ hơn để sử dụng.
c. Hãy đổ hóa chất lỏng ngược lại chai gốc nếu sử dụng không hết.
d. Đổ bỏ hóa chất lỏng vào bồn rửa.
8. Trong phòng thí nghiệm, quần ngắn và giày hở mũi
a. Có thể gây nguy hiểm và không nên mặc.
b. Có thể mặc nếu trời nóng.
c. Có thể mặc nếu bạn mặc áo blouse.
d. Có thể mặc nếu bạn là người thời trang.
9. Khi nào có thể nếm hóa chất
a. Không bao giờ.
b. Khi hóa chất đó không độc hại.
 c. Khi sử dụng một cốc sạch.
d. Khi khát.
10. Sau khi sử dụng chai đựng hóa chất
a. Để chai lên bàn làm việc và khi cần thì dùng.
b. Để chai lại đúng vị trí như lúc lấy ra dùng.
c. Đùa người khác bằng cách giấu nó.
d. Mở sẵn nắp chai để thuận tiện khi dùng.
11. Trước khi làm một thí nghiệm, cần
a. Đọc toàn bộ qui trình làm thí nghiệm.
b. Hỏi bạn chung nhóm về cách làm thí nghiệm.
c. Cố gắng tìm ra cách làm riêng không theo tài liệu.
d. Làm theo những sinh viên khác.
12. Làm việc một mình trong phòng thí nghiệm mà không có giáo viên hướng
dẫn là
a. Được phép nếu thí nghiệm không quá độc hại.
b. Không được phép.
c. Được phép nếu chắc chắn một mình bạn có thể hoàn thành.
d. Được phép nếu đó là bài thí nghiệm bù (sau khi vắng một buổi thí
nghiệm).
13. Nên rửa tay
a. Trước khi rời phòng thí nghiệm.
b. Chỉ trước khi vào phòng thí nghiệm.
c. Chỉ khi tay bẩn.
d. Trước khi ăn trưa trong phòng thí nghiệm.
14. Các vật dụng cá nhân (sách, tài liệu, áo…) nên
a. Để trên bàn làm thí nghiệm.
b. Để xa nhưng không để trên bàn làm thí nghiệm.
 c. Để ngoài hành lang.
d. Để trong tủ hút.
15. Khi lấy quá nhiều hóa chất thì nên
a. Bỏ lượng thừa vào lại trong bình chứa hóa chất đó.
b. Để trong ngăn bàn phòng thí nghiệm cho lần tiếp theo.
c. Xử lý với một qui trình thích hợp.
d. Đổ vào bồn rửa phòng thí nghiệm.
16. Trong phòng thí nghiệm nên mang
a. Trang phục bảo vệ.
b. Quần áo thời trang.
c. Quần short và áo với cổ tay rộng.
d. Trang sức thật đẹp.
17. Nếu hóa chất đổ trên bàn, nên
a. Lau chùi ngay lập tức.
b. Để cho nhân viên phòng thí nghiệm quét dọn.
c. Để vậy và tiếp tục làm việc.
d. Để bay hơi nếu là chất lỏng bay hơi.
18. Nếu thủy ngân đổ ra ngoài
a. Thu thủy ngân bằng ống nhỏ giọt.
b. Để vậy nếu chỉ là một lượng nhỏ.
c. Gọi giáo viên hướng dẫn.
d. Quét xuống dưới bàn, nơi không ai thấy.
19. Nếu tóc dài thì nên
a. Cột gọn trước khi làm thí nghiệm.
b. Nhờ bạn cắt đến ngang vai.
c. Cố gắng giữ cho tóc không ảnh hưởng đến bài thí nghiệm.
d. Không làm gì bởi nó không gây nguy hiểm.
20. Nếu tóc hoặc quần áo bắt lửa thì nên
a. Sử dụng vòi nước để dập tắt lửa.
b. Chạy đến lối ra gần nhất.
c. Cứ để cháy.
d. Sử dụng bình dập lửa.
21. Tất cả hóa chất độc hại phải
a. Đổ vào các bình chứa hóa chất thải chuyên biệt.
b. Đổ vào đường ống thải.
c. Đổ vào thùng rác.
d. Để trong ngăn bàn thí nghiệm.
22. Nếu hóa chất bắn vào mắt thì nên
a. Yên tâm nếu không bị đau.
b. Rửa mắt bằng nước sau khi xong thí nghiệm.
c. Rửa mắt bằng vòi nước sạch trong 15 phút.
d. Đeo kính bảo hộ và tiếp tục làm thí nghiệm.
23. Các thí nghiệm liên quan đến hóa chất bay hơi gây kích ứng
a. Có thể được làm trong phòng thí nghiệm nếu để cách xa mặt.
b. Nên được làm trong tủ hút.
c. Nên được làm ngoài hành lang.
d. Có thể làm nếu mùi không khó chịu.
24. Đùa giỡn trong phòng thí nghiệm
a. Được phép trước khi có người bắt đầu làm thí nghiệm.
b. Được phép khi giáo viên không để ý.
c. Là không được phép.
d. Được phép sau khi buổi thí nghiệm kết thúc.
25. Lấy chất lỏng vào pipet bằng cách
a. Sử dụng quả bóp cao su.
 b. Sử dụng miệng.
c. Sử dụng ống nhỏ giọt để đưa chất lỏng vào từ bên trên pipet.
d. Cả phương án a và c.

CAM KẾT AN TOÀN TRONG PHÒNG THÍ NGHIỆM

Là một sinh viên làm việc trong phòng thí nghiệm hóa học của trường Đại học Sư
phạm Kỹ thuật, tôi đồng ý luôn luôn tuân theo các quy tắc an toàn phòng thí
nghiệm. Tôi cũng cam đoan sẽ:
1. Xử sự một cách chuyên nghiệp, tôn trọng an toàn của bản thân và an toàn
của những người khác trong phòng thí nghiệm.
2. Luôn đeo kính bảo vệ, mặc áo blouse trong phòng thí nghiệm. Tôi hiểu rằng
việc mang giày hở mũi chân và mang kính sát tròng đều mang lại rủi ro khi
làm việc trong phòng thí nghiệm.
3. Không để vương vãi hóa chất tại chỗ làm thí nghiệm.
4. Không mang đồ ăn, thức uống vào phòng thí nghiệm.
5. Biết rõ về vị trí của những thiết bị an toàn như bình chữa cháy, màn dập lửa,
tủ sơ cứu. Biết rõ số điện thoại phòng y tế và bảo vệ.
6. Đọc bài hướng dẫn thí nghiệm trước khi vào phòng thí nghiệm.
7. Đọc kỹ nhãn chai hóa chất trước khi sử dụng. Không đổ hóa chất dư trở lại
bình chứa ban đầu.
8. Thải bỏ hóa chất theo hướng dẫn. Luôn biết rõ có được phép hay không
trước khi đổ bất kỳ hóa chất nào ra bồn rửa.
9. Không hít thở hơi thoát ra từ một thí nghiệm hóa học. Luôn sử dụng tủ hút
khi được yêu cầu.
10. Báo cáo ngay lập tức bất kỳ tai nạn nào cho giáo viên, kể cả khi có hóa chất
bị đổ.
 11. Chỉ vứt bỏ thủy tinh vỡ và các vật sắc nhọn vào thùng chứa của riêng
chúng.
12. Lau dọn nơi làm việc và rửa sạch dụng cụ thủy tinh trước khi rời phòng thí
nghiệm.
13. Rửa tay trước khi rời phòng thí nghiệm.

Họ và tên: Mã số sinh viên: Lớp:

Ngày:
Chữ ký: