Professional Documents
Culture Documents
Chuyên Đề Hàm Ngược -ĐÁP ÁN
Chuyên Đề Hàm Ngược -ĐÁP ÁN
TAEducation
CHUYỀN ĐỀ LUYỆN THI
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG QUỐC GIA 2020
Môn: Toán
CHUYÊN ĐỀ HÀM NGƯỢC – ĐÁP ÁN
Dạng 1: Cho đồ thị đạo hàm của hàm hợp f ( u ( x ) ) . Hỏi tính chất hàm f ( x ) .
Ví dụ: Cho f ( x) là hàm đa thức và hàm
g ( x ) = f ( x3 − 3x 2 + 3x ) có đồ thị như hình vẽ. Hàm số
y = f ( x ) nghịch biến trong khoảng nào dưới đây?
A. ( −8; −1) B. ( 0; 2 )
C. ( 2; + ) D. ( −1;1)
(
Xét hàm số f ( t ) = g 1 + 3 t − 1 . )
1 + 3 t − 1 = −2 t = −26
3 t = 0
1 + t − 1 = 0
(
Dựa vào đồ thị hàm g ( x ) ta có: f ( t ) = 0 g 1 + 3 t − 1 = 0 )
t = 1
1 + t − 1 = 1
3
3 t = 2
1 + t − 1 = 2
Vẽ bảng biến thiên hàm f ( t ) ta nhận thấy f ( t ) 0 khi t ( −26;0 ) (1; 2 ) .
Suy ra hàm f ( t ) nghịch biến trên ( −26;0 ) và (1; 2 ) . Chọn A.
Câu 1. Cho hàm số y = f ( x ) có đạo hàm liên tục trên thỏa mãn f ' (1 − x ) = x 2 + 2 x . Hàm số
y= f ( )
x 2 − 2 x + 2 đồng biến trên khoảng nào dưới đây?
Đặt g ( x ) = f ( )
x 2 − 2 x + 2 . Ta có g ' ( x ) =
x −1
x − 2x + 2
2
f' ( )
x2 − 2x + 2 .
x 1 x 1
Xét g ' ( x ) 0 ( x − 1) f ' (
x2 − 2x + 2 0
f
)' x 2
− 2 x +(2 0
f ' x 2
− 2 )
x + 2
0
( )
x 1
x 1 x 1
x2 − 2 x + 2 3 1− 2 2 x 1.
2 1 x − 2 x + 2 3 1 x − 2 x + 2 9
2 2
x − 2 x + 2 1 (VN )
Dựa vào 4 phương án: Chọn B.
Cách 2. Ta tìm được f ' ( t ) = t 2 − 4t + 3 (như cách 1).
Đặt g ( x ) = f ( )
x 2 − 2 x + 2 . Ta có g ' ( x ) =
x −1
x − 2x + 2
2
f' ( )
x2 − 2x + 2 .
Sen vẫn nở trong ao tù, nước độc. Người chuyên cần ắt hẳn sẽ thành nhân Trang 1/16
BIÊN SOẠN:TỔ CHUYÊN MÔN TRÍ ANH EDUCATION
Suy ra g ' ( x ) =
x −1
x − 2x + 2
2 (
. x2 − 2x + 5 − 4 x2 − 2x + 2 . )
3 − ( −3)
Ta cần g ' ( x ) 0 ⎯⎯⎯
TABLE
→ Nhập g ( x ) , Start = −3 , End = 3 , Step .
44
Dò bảng giá trị, ta thấy g ' ( x ) 0 khi x ( −1, 773;1) . Chọn B.
Câu 2. Cho f ( x ) là hàm đa thức và hàm g ( x ) = f ' ( x3 − 9 x 2 + 27 x ) có đồ thị như hình vẽ:
( )
Xét hàm số f ' ( t ) = g 3 + 3 t − 27 . Dựa vào đồ thị hàm số g ( x ) , ta có:
(3 + 3
)
t − 27 = −1
t = −37
(3 + 3
t − 27 ) = 3 t = 27
(
f ' ( t ) = 0 g 3 + t − 27 = 0
3
) .
(3 + 3
t − 27 ) = 4 t = 28
t = 35
(3 + 3
t − 27 ) = 5
Câu 3. Cho hàm số y = f ( x ) có đạo hàm và liên tục trên thỏa mãn f ' ( x + 1) = x 2 + 3x. Khi đó
hàm số y = f ( )
x 2 + 1 nghịch biến trên khoảng nào?
( ) ( )
x
Lại có: y = f x2 + 1 y ' = .f ' x 2 + 1 = 0 x 2 + 1 = 1 x = 0.
x2 + 1 2
x + 1 = −2
Lập bảng xét dấu suy ra hàm số nghịch biến trên khoảng ( −;0 ) . Chọn D.
Câu 4. Cho f ( x ) là hàm đa thức và hàm g ( x ) = f ' ( x3 − 6 x 2 + 12 x − 7 ) có đồ thị như hình vẽ:
Sen vẫn nở trong ao tù, nước độc. Người chuyên cần ắt hẳn sẽ thành nhân Trang 2/16
BIÊN SOẠN:TỔ CHUYÊN MÔN TRÍ ANH EDUCATION
(
Lời giải: Đặt t = x3 − 6 x 2 + 12 x − 7 x = 2 + 3 t − 1. Xét hàm số f ' ( t ) = g 2 + 3 t − 1 . )
2 + 3 t − 1 = −1 t = −26
t = 0
2 + 3 t − 1 = 1
( )
Dựa vào đồ thị hàm số g ( x ) , ta có: f ' ( t ) = 0 g 2 + t − 1 = 0
3
+ 3
− =
t = 1
.
2 t 1 2
t = 2
2 + 3
t − 1 = 3
Vẽ bảng biến thiên f ( t ) ta nhận thấy f ' ( t ) 0 t ( −26;0 ) (1; 2 ) .
f ( x ) nghịch biến trên ( −26;0 ) và (1; 2 ) . Chọn C.
Câu 5. Cho hàm số y = f ( x ) có đạo hàm và liên tục trên thỏa mãn f ' ( 2 − x ) = x 2 − x. Có bao
nhiêu giá trị nguyên của m ( −2020; 2020 ) để hàm số y = f ( x + m ) có 3 điểm cực trị.
A. 1. B. 2020. C. 0. D. 2.
t = 1
Lời giải: Đặt t = 2 − x x = 2 − t x 2 − x = t 2 − 3t + 2 f ' ( t ) = t 2 − 3t + 2 ; f ' ( t ) = 0 .
t = 2
x = 0
Ta có: y = f ( x + m ) y ' = . f ' ( x + m ) = 0 x = − m + 1 .
x
x
x = −m + 2
−m + 1 0 m 1
Để hàm số có 3 điểm cực trị m = 1. Chọn A.
−m + 2 0 m 2
Sen vẫn nở trong ao tù, nước độc. Người chuyên cần ắt hẳn sẽ thành nhân Trang 3/16
BIÊN SOẠN:TỔ CHUYÊN MÔN TRÍ ANH EDUCATION
Có bao nhiêu giá trị nguyên m thuộc ( −2020; 2020 ) để hàm số h ( x ) = f ( x ) + m có 5 điểm
cực trị.
A. 2022. B. 2020. C. 2021. D. 2023.
Lời giải: Đặt t = x + 1 x = 3 t − 1.
3
3 t − 1 = −4 t = −63
( )
Ta có: f ' ( t ) = 0 g 3 t − 1 = 0 3 t − 1 = −1 t = 0 .
3 t = 9
t − 1 = 2
f ' ( x ) . f ( x ) + m f ' ( x ) = 0 có 3 nghiem
Lại có: h ( x ) = f ( x ) + m h ' ( x ) = =0 .
f ( x) + m f ( x ) = −m
Bảng biến thiên:
t −63 0 9
f '(t ) + 0 − 0 + 0 −
f (t )
3
y= f ( )
x 2 − x + 1 + 1 đồng biến trên khoảng nào dưới đây?
Lại có y = f ( )
x2 − x + 1 + 1 y ' =
2x −1
2 x − x +12
.f ' ( x2 − x + 1 + 1 ; )
1
x = 2
x=
1
2
2
− + + =
y'= 0 x x 1 1 1 (loai ) x = −1.
x − x + 1 + 1 = 1 − 3 (loai) x = 2
2
2
x − x + 1 + 1 = 1 + 3
Xét dấu:
1
−1 2
2
− + − +
Suy ra hàm số đã cho đồng biến trên ( 2; + ) . Chọn D.
Sen vẫn nở trong ao tù, nước độc. Người chuyên cần ắt hẳn sẽ thành nhân Trang 4/16
BIÊN SOẠN:TỔ CHUYÊN MÔN TRÍ ANH EDUCATION
Dạng 2: Cho đồ thị hoặc bảng biến thiên của đạo hàm hàm hợp f ( u ( x ) ) . Hỏi tính chất hàm hợp
f ( k ( x) ) .
Ví dụ: Cho f ( x ) là hàm đa thức và đồ thị hàm y = f ( x3 + 1) như
Xét hàm số y = f ( x 2 ) . Ta có y = 2 x. f ( x 2 )
x = 0
2 x = 0
x = −7 x = 1
2 x = 0
y = 0
x =1
2
. Nhận xét đạo hàm y có 7 nghiệm đơn, nên y đổi dấu 7
f ( x 2
) = 0
x = 2
x = 2
2
2 x = 3
x = 9
lần. Suy ra hàm số y = f ( x 2 ) có 7 điểm cực trị. Chọn C.
Sen vẫn nở trong ao tù, nước độc. Người chuyên cần ắt hẳn sẽ thành nhân Trang 5/16
BIÊN SOẠN:TỔ CHUYÊN MÔN TRÍ ANH EDUCATION
x = x1 −1
x = x2 ( −1;1)
Dựa vào đồ thị ta có g ( x ) = 0 .
x = x (1; 2 )
3
x = x4 2
Khi đó
3 t + 1 = x1 −1 t1 = x13 − 1 −2
3 t + 1 = x2 ( −1;1) t2 = x2 − 1 ( −2;0 )
3
3
( )
f (t ) = 0 g t + 1 = 0 .
t + 1 = x3 (1; 2 ) t3 = x3 − 1 ( 0;7 )
3 3
3 t = x3 − 1 ( 7; + )
t + 1 = x4 2 4 4
Xét hàm số y = f ( x 2 ) . Ta có y = 2 x. f ( x 2 )
x = 0
2
x = t1 −2(loai ) x = 0
2 x = 0
y = 0 x 2 = t2 ( −2;0 ) (loai ) x = t3 .
f ( x ) = 0
2
x 2 = t ( 0;7 )
3 x = t4
x 2 = t4 ( 7; + )
y có 5 nghiệm đơn nên y đổi dấu 5 lần. Do đó, hàm số y = f ( x 2 ) có 5 điểm cực trị. Chọn B
Sen vẫn nở trong ao tù, nước độc. Người chuyên cần ắt hẳn sẽ thành nhân Trang 6/16
BIÊN SOẠN:TỔ CHUYÊN MÔN TRÍ ANH EDUCATION
( t + 1)3 = −4 t = −1 − 4
3
t = −2
f ' ( t ) = g ( t + 1) = 0 ( t + 1) = 1
3 3
.
t =0
( t + 1)3 = 5
t = −1 + 3 5
3
x = 2
2
x − 3 x + 1 = −1 − 3 4 (VN )
Xét y = f ( x 2 − 3x + 1) y ' = ( 2 x − 3) . f ' ( x 2 − 3 x + 1) = 0 x 2 − 3 x + 1 = −2 (VN ) .
2
x − 3 x + 1 = 0 ( 2 nghiem )
x 2 − 3 x + 1 = −1 + 3 5 2 nghiem
( )
Chọn C.
Câu 10. Cho hàm số y = f ( x ) có đạo hàm liên tục trên và a, b, c thỏa mãn c 0 a b. Biết
g ( x ) = f ' ( x 2021 + 1) có bảng biến thiên như hình sau:
x − −2 0 1 +
c
f ' ( x 2021 + 1) a
− b −
1
x = − 2
Ta có: h ( x ) = ( 2 x + 1) . f ' ( x 2 + x ) = 0 x 2 + x = 1 + d 2021
2
x + x = 1+ e
2021
Do d ( 0;1) x 2 + x = 1 + d 2021 có 2 nghiệm; e 1 x 2 + x = 1 + e2021 có 2 nghiệm.
Vậy h ( x ) = f ( x 2 + x ) có 5 điểm cực trị. Chọn C.
Câu 11. Cho f ( x ) là hàm đa thức và f ' ( x 2 − 3x + 1) có đồ thị như hình vẽ:
Sen vẫn nở trong ao tù, nước độc. Người chuyên cần ắt hẳn sẽ thành nhân Trang 7/16
BIÊN SOẠN:TỔ CHUYÊN MÔN TRÍ ANH EDUCATION
Khi đó hàm số y = f ( )
3x 2 − 2 x + 1 − 1 đồng biến trên khoảng nào dưới đây?
1
A. − ;0 . B. (1; 2 ) . C. ( 0;1) . D. (1; + ) .
2
Lời giải: Ta có: f ' ( x 2 − 3x + 1) = x ( x − 1)( x − 2 )( x − 3) = ( x 2 − 3x )( x 2 − 3x + 2 ) .
Đặt t = x 2 − 3x + 1 x 2 − 3x = t − 1 f ' ( t ) = ( t − 1)( t + 1)
f ( x ) đồng biến trên ( −; −1) và (1; + ) , nghịch biến trên ( −1;1) .
Lại có: y = f ( )
3x 2 − 2 x + 1 − 1 y ' =
6x − 2
2 3x − 2 x + 1
2
.f ' ( )
3x 2 − 2 x + 1 − 1
1
x = 3 1
x = 3
y ' = 0 3x 2 − 2 x + 1 − 1 = 1 .
1 10
3 x 2 − 2 x + 1 − 1 = −1 x = 3
Xét dấu:
1 − 10 1 1 + 10
3 3 3
− + − +
Câu 12. Cho hàm số y = f ( x ) có đạo hàm liên tục trên và a, b, c thỏa mãn a 0 c b. Biết
g ( x) = f ' ( 3
)
x + 1 có bảng biến thiên như hình bên dưới.
x − 0 2 3 +
g ( x) a
c
b
− −
Sen vẫn nở trong ao tù, nước độc. Người chuyên cần ắt hẳn sẽ thành nhân Trang 8/16
BIÊN SOẠN:TỔ CHUYÊN MÔN TRÍ ANH EDUCATION
x − −1 1 +
2 +
x3 − 3x
− −2
+) Do d 0 1 + 3 d 1 Để có tối đa điểm cực trị 1 + 3 d −2 d −9.
Khi đó x3 − 3x = 1 + 3 d có 3 nghiệm phân biệt.
+) e ( 0; 2 ) 1 + 3 e (1; 2, 25 ) Để có tối đa điểm cực trị 1 + 3 e 2 e 1.
Khi đó x3 − 3x = 1 + 3 e có 3 nghiệm phân biệt.
Vậy y = f ( x3 − 3x ) có tối đa 8 điểm cực trị và có tối thiểu 4 điểm cực trị. Chọn C.
1
Câu 13. Cho f ( x ) là hàm đa thức và f ' x 2 − 2 x + 3 có đồ thị như hình vẽ:
2
2 2
x2 − 4x + 6
Đặt t = x 2 − 4 x = 2t − 6 f ' ( t ) = ( 2t − 6 )( 2t − 3) .
2
2x −1 + m = 3
g '( x) =
1
2x −1
.f ' ( )
2x −1 + m = 0
2x −1 + m = 3
2
3 3
Để g ( x ) có 2 điểm cực trị −m + 0 m . Vì m ( −10;10 ) m −9; −8;...;1 . Chọn D.
2 2
Dạng 3: Cho đồ thị của hàm hợp f ( u ( x ) ) . Hỏi tính chất của hàm hợp f ( k ( x ) ) .
Sen vẫn nở trong ao tù, nước độc. Người chuyên cần ắt hẳn sẽ thành nhân Trang 9/16
BIÊN SOẠN:TỔ CHUYÊN MÔN TRÍ ANH EDUCATION
t +1 1 t +1
Ta xét hàm f ( t ) = g , có f ( t ) = .g .
2 2 2
t +1
t + 1 2 =0 t = −1
f (t ) = 0 g = 0 t +1 .
2 t =3
=2
2
Xét hàm số y = f ( x 2 − 1) . Ta có y = 2 x. f ( x 2 − 1)
x = 0
2 x = 0 x = 0
y = 0 x 2 − 1 = −1
f ( x − 1) = 0
.
2
x = 2
x2 −1 = 3
Dựa vào bảng biến thiên ta thấy phương trình
f ( x 2 − 1) = 0 có 4 nghiệm. Chọn C.
Dựa vào bảng biến thiên ta thấy phương trình f ( 2 x 2 − 4 ) = 0 có 6 nghiệm. Chọn A.
Sen vẫn nở trong ao tù, nước độc. Người chuyên cần ắt hẳn sẽ thành nhân Trang 10/16
BIÊN SOẠN:TỔ CHUYÊN MÔN TRÍ ANH EDUCATION
Xét hàm số y = f ( x 2 − 7 ) . Ta có y = 2 x. f ( x 2 − 7 )
x = 0 x = 0
2
2 x = 0 x − 7 = −4 x= 3
y = 0
2
f ( x − 7 ) = 0
.
2 x −7 = 2 x = 3
x 2 − 7 = 8 x = 15
Vẽ bảng biến thiên hàm y = f ( x 2 − 7 ) ta có
Sen vẫn nở trong ao tù, nước độc. Người chuyên cần ắt hẳn sẽ thành nhân Trang 11/16
BIÊN SOẠN:TỔ CHUYÊN MÔN TRÍ ANH EDUCATION
t −1
Lời giải: Đặt t = 2 x + 1 x =
2
t −1 1 t −1
Ta xét hàm f ( t ) = g , có f ( t ) = .g .
2 2 2
t −1
t −1 2 =0 t = 1
f (t ) = 0 g = 0 t −1 .
2 t =5
=2
2
Xét hàm số y = f ( x 2 + 1) . Ta có y = 2 x. f ( x 2 + 1)
x = 0
2 x = 0 x = 0
y = 0 x2 + 1 = 1
( )
.
f x 2
+ 1 = 0 x = 2
x2 + 1 = 5
Dựa vào bảng biến thiên ta thấy phương trình
f ( x 2 + 1) = m có 4 nghiệm phân biệt −1 m 3 .
Chọn B.
Câu 17. Cho hàm số y = f ( x ) liên tục trên và hàm số g ( x ) = f ( 2 x + 1)
có đồ thị như hình vẽ bên. Số nghiệm thực phân biệt của phương
5
trình f ( 2cos x ) = 1 trên khoảng 0; là
2
A. 4 . B. 3 .
C. 5 . D. 2 .
t −1
Lời giải: Đặt t = 2 x + 1 x =
2
t −1 1 t −1
Ta xét hàm f ( t ) = g , có f ( t ) = g ;
2 2 2
t −1 1 f ( −1) = g ( −1) = 3
2 = x −1; −
t −1
1
2 t = t1 ( −1;0 ) 1
f (t ) = 0 g =0 và f ( 2 ) = g = 0 .
2 t −1 3
= x2 1; t = t2 ( 3; 4 ) 2
f ( 3) = g (1) = −1
2 2
Vẽ bảng biến thiên hàm số y = f ( x ) .
Sen vẫn nở trong ao tù, nước độc. Người chuyên cần ắt hẳn sẽ thành nhân Trang 12/16
BIÊN SOẠN:TỔ CHUYÊN MÔN TRÍ ANH EDUCATION
5
x 0;
→ t 0; 2 .
Đặt t = 2 cos x ⎯⎯⎯⎯ 2
1
Quan sát BBT và đồ thị ta thấy hàm số f ( t ) nghịch biến trên ( 0; 2 ) và f ( 0 ) = g − 2 ;
2
1
f ( 2 ) = g = 0 . Do đó phương trình f ( t ) = 1 t = a 0; 2 .
2
a
Khi đó 2cos x = a 0; 2 cos x = 0;1 .
2
a 5
Quan sát đồ thị ta dễ thấy phương trình cos x = 0;1 có 5 nghiệm trên khoảng 0; . Chọn C.
2 2
Ta có y = f ( x − m ) . .
x
x
Yêu cầu bài toán y 0, x ( 6; + )
f ( x − m). 0, x ( 6; + ) f ( x − m ) 0, x ( 6; + )
x
x
x − m 1 m min ( x − 1)
( 6;+ )
m min ( x − 1) = 5 . Chọn B.
x − m −1 m max ( x + 1) ( loai ) 10;+
( 6;+ )
Sen vẫn nở trong ao tù, nước độc. Người chuyên cần ắt hẳn sẽ thành nhân Trang 13/16
BIÊN SOẠN:TỔ CHUYÊN MÔN TRÍ ANH EDUCATION
Ta có y = f ( x − m ) . ; y = 0 f ( x − m ) . = 0
x x
x x
x = 0 x = 0
x = 0
x − m = −2 x = m − 2 .
f ( x − m )
x −m = 4 x = m+4
m − 2 0
Để hàm số có 3 điểm cực trị m
−4 m 2 ⎯⎯⎯ → m −3; −2;..; 2 .Chọn A.
m + 4 0
x
Câu 20. Cho hàm số g ( x ) và hàm số h ( x ) = g − 1
2
liên tục trên đoạn −2;6 và có đồ thị như hình
vẽ bên. Hàm số f ( x) có đạo hàm
x3 − 3x + 2 − 8
f ( x) = m + . Tìm tất cả các giá
g ( x)
trị của tham số m đề hàm số y = f ( x ) nghịch
biến trên đoạn −2; 2 .
A. m 1. B. m 2.
C. m . D. 2 m 4 .
x
Lời giải: Đặt t = − 1 x = 2t + 2 , ( x −2;6 t −2; 2 ).
2
Ta xét hàm g ( t ) = h ( 2t + 2 ) , có g ( t ) = 2.h ( 2t + 2 ) .
Sen vẫn nở trong ao tù, nước độc. Người chuyên cần ắt hẳn sẽ thành nhân Trang 14/16
BIÊN SOẠN:TỔ CHUYÊN MÔN TRÍ ANH EDUCATION
a−2 3
2t + 2 = a ( −2; −1) t = 2 −2; − 2
2t + 2 = 0 t = −1
f ( t ) = 0 g ( 2t + 2 ) = 0 2t + 2 = 2 t = 0 .
2t + 2 = 4 t = 1
2t + 2 = b 5;6
( ) t = b − 2 3 ; 2
2 2
Ta có đồ thị hàm g ( t ) trên đoạn −2; 2 như hình bên.
x3 − 3x + 2 − 8 8 − x3 − 3x + 2
Ta có: f ( x ) = m + 0 x −2; 2 m x −2; 2 .
g ( x) g ( x)
Xét h ( x ) = 8 − x3 − 3x + 2 trên đoạn −2; 2 ta có min h ( x ) = h ( −1) = h ( 2 ) = 4.
−2;2
h ( x ) h ( 2) 4
Kết hợp đồ thị hàm số g ( x ) ta được: min = = = 1 . Do đó m 1. Chọn A.
−2;2 g ( x ) g ( 2) 4
Có u = cos x 0, x 0; .
2
Do đó yêu cầu bài toán y 0, u ( 0;1) ( ) .
4 ( f ( u ) − u ) ( 4 f ( u ) − 2u 2 + 1 − a )
Ta có y = .
4 f ( u ) − 2u 2 + 1 − a
Dễ thấy trên ( 0;1) , f ( u ) u f ( u ) − u 0 .
Sen vẫn nở trong ao tù, nước độc. Người chuyên cần ắt hẳn sẽ thành nhân Trang 15/16
BIÊN SOẠN:TỔ CHUYÊN MÔN TRÍ ANH EDUCATION
3
Vậy a 4 f (1) − 1 = 3 . (Chú ý f (1) = g = 1 ). Chọn B.
2
Sen vẫn nở trong ao tù, nước độc. Người chuyên cần ắt hẳn sẽ thành nhân Trang 16/16