9.

POLSKA POD OKUPACJĄ

1. Podział ziem polskich w 1939 i 1941 roku

***23 sierpnia 1939r mocą paktu Ribbentrop- Mołotow ZSRR i NIEMCY podzieliły pomiędzy siebie Polskę wzdłuż
linii rzek Narew- Wisła –San. Po czym zaatakowały nasz kraj:-
NIEMCY – 1 września 1939r
ZSRR - 17 września 1939r
***28 września 1939r mocą paktu o granicach i przyjaźni NIEMCY i ZSRR zmieniły linię podziału Polski z
Narew- Wisła – San na Narew- Bug – San.
Polskie ziemie na zachód od tej linii przejęły Niemcy , a ziemie na wschód zajęli Rosjanie.

Do ustaleń o przebiegu granic dołączono też tajne załączniki o współpracy NKWD i GESTAPO
w zwalczaniu polskich ugrupowań niepodległościowych, oraz stwierdzono, że żadna ze stron nie utworzy już nigdy
państwa polskiego.
Polskie ziemie pod okupacją niemiecką
Niemcy zajęli ok. 49% (188 tys. km2 )terytorium przedwojenne Polski, które podzielili na:
***Ziemie wcielone bezpośrednio do Niemiec
Wielkopolska, Suwalszczyzna, ziemia łódzka, Śląsk i część Mazowsza oraz Pomorze Gdańskie i Gdańsk .
Miały one być szybko zgermanizowane!!!
*** Generalne Gubernatorstwo (GG)
Nazywane było przytułkiem lub karną kolonią dla Polaków. Podzielone było na 4 dystrykty:
warszawski, krakowski, lubelski, radomski. Generalny Gubernator Hans Frank rezydował na Wawelu
w Krakowie- stolicy GG
***Spisz i Orawę Niemcy przekazali Słowacji

Polskie ziemie pod okupacją radziecką

Rosjanie zajęli ok. 51% (200 tys.km2) terytorium II Rzeczypospolitej, które nazwali Zachodnia Ukraina
i Zachodnia Białoruś.
Wilno z najbliższą okolicą Rosjanie przekazali Litwie, a tę wraz z Łotwą i Estonią w sierpniu 1940r. wcielili do
ZSRR , jako kolejne republiki.

Taki podział Polski zmienił się po 22 czerwca 1941r , kiedy to Niemcy zaatakowały ZSRR.
Wówczas:
***Niemcy zabrali Związkowi Radzieckiemu Białostocczyznę i wcielili ją do Niemiec.
***Okręg lwowski, stanisławowski i tarnopolski o nazwie Dystrykt Galicyjski włączyli do GG.
- Pozostałe polskie ziemie okupowali i nazwali Komisariat Rzeszy Wschód i Komisariat Rzeszy Ukraina.

2. Polityka III Rzeszy wobec Polaków

Wydając rozkaz ataku na Polskę Hitler nakazał ze szczególną bezwzględnością traktować ludność polską-w
pierwszej kolejności miała być wyeliminowana inteligencja. Najbardziej znane niemieckie akcje to:
*** akcja AB - wymordowanie w maju i czerwcu 1940r polskiej inteligencji w Palmirach pod Warszawą. Zginęło
wówczas ok. 2 tys. osób , w tym marszałek sejmu Maciej Rataj , oraz mistrz olimpijski z 1932r Janusz Kusociński.
***Akcja Specjalna Kraków (Sonderaktion Krakau)- listopad 1939r –w GG aresztowanie polskich profesorów z
UJ oraz innych krakowskich uczelni- wysłano ich do obozu koncentracyjnego
w Sachsenhausen, gdzie część z nich zginęła.
W celu wyniszczenia narodu polskiego utworzono LISTY PROSKRYPCYJNE- czyli specjalne spisy osób
przygotowanych do aresztowania , torturowania, czy mordowania. Na terenach wcielonych do Rzeszy za
eksterminację Polaków odpowiadało Gestapo (tajna policja niemiecka).
W GG Polacy byli ludźmi drugiej kategorii- widać to było w życiu codziennym- np.:
*musieli schodzić z chodników ustępując miejsca Niemcom,
*pracować codziennie po 10 godzin, bez urlopu
* 0k.2,8 mln. Polaków zostało wywiezionych na roboty przymusowe do Niemiec
*Rolnicy musieli dostarczać kontyngenty żywności, hodowla zwierząt dla siebie była zabroniona
W GG również język polski był używany ale w ograniczonym stopniu. Szkolnictwo było tylko na poziomie
podstawowym i zawodowym. Zlikwidowano większość polskich organizacji i instytucji. Przedwojennych polskich
policjantów powołano do polskiej policji GG, określanej granatowa policja. Polacy wykonywali podrzędne
zawody i stanowiska za niskie płace. Prasa polskojęzyczna kontrolowana przez okupanta nazywana była przez
Polaków pogardliwie „gadzinówką”. Polskie kina, teatry, będące pod naciskiem niemieckiej propagandy były
przez Polaków bojkotowane („Tylko świnie siedzą w kinie”).

Okupant starał się wynarodowić Polaków, prowadząc aktywną germanizację zarówno na terenach wcielonych do
Rzeszy, jak i na obszarze GG. W 1940 r. Niemcy rozpoczęli swoisty spis ludności, kwalifikując mieszkańców
podbitych ziem polskich do czterech kategorii narodowościowych - na tzw. Volkslistach. Volkslista- niemiecka
lista narodowościowa ,zgodnie z nią Polacy uznani za nadających się do zniemczenia zakwalifikowani byli do 4
różnych kategorii:
*dwie pierwsze obejmowały Niemców , którzy mówili w ojczystym języku, ale różnili się zaangażowaniem w
działalność polityczną na rzecz Niemiec
*dwie kolejne to ludność polska mająca zdaniem okupanta szansę na ponowną germanizację. Były to grupy
etniczne , głównie na pograniczu polsko- niemieckim.
Przynależność do poszczególnych kategorii wiązała się z pewnymi przywilejami ,ale też obowiązkiem walki w armii
niemieckiej . Osoby znajdujące się na volksliście nazywane były volksdeutschami i uważane były przez Polaków
za zdrajców narodu.
***Symbolami niemieckich rządów okupacyjnych były łapanki uliczne, publiczne egzekucje, czy więzienia:
Pawiak, oraz Montelupich w Krakowie i Zamek w Lublinie. Przeszły przez nie dziesiątki tysięcy Polaków.
Podczas przesłuchań większość z nich torturowano bez względu na wiek i płeć.
***Wiele tysięcy ludzi zamordowano w egzekucjach i po wywiezieniu do obozów koncentracyjnych,
a potem obozach zagłady zorganizowanych na terenie III Rzeszy, a od początku 1940 r. zakładanych również w
GG. Największy obóz koncentracyjny – Auschwitz – powstał wiosną 1940 r. w Oświęcimiu. Dwa lata później
utworzono obóz we wsi Brzezinka (Birkenau) w pobliżu Oświęcimia. Jeden z największych obozów
koncentracyjnych w GG założono ponadto w kwietniu 1942 r. w Majdanku pod Lublinem. Niestety te obozy
koncentracyjne pod koniec wojny zamienione zostały na obozy zagłady.

3. Polityka ZSRR wobec Polaków

Stalin zajmując polskie ziemie na wschód od Narew-Bug-San nie stworzył z nich odrębnej polskiej republiki
sowieckiej ale postanowił dokonać pełnej integracji z państwem radzieckim. Nasze Kresy Wschodnie zostały więc
włączone do istniejących Ukraińskiej i Białoruskiej SRR. W wyniku sfałszowanych w listopadzie 1939 r. wyborów
niby 99% głosujących na Kresach zgodziło się na włączenie tych ziem do ZSRR. Już w 1940 r. przeprowadzono
akcję paszportyzacji- przymusowego nadania obywatelstwa obywatelom Polski. Pociągało to za sobą obowiązek
służby w Armii Czerwonej. Stosowano represje wobec tych co odmówili przyjęcia sowieckiego obywatelstwa-
rozpoczął się dla nich proces sowietyzacji- narzucania siłą wszystkiego co radzieckie.
Sowieci wprowadzając nowe porządki przeprowadzili akcję nacjonalizacji przemysłu i kolektywizacji rolnictwa.
W lutym 1940 r. rozpoczęła się akcja DEPORTACJI polskiej ludności w głąb ZSRR na Syberię i do Kazachstanu
do obozów pracy (łagrów). Trafiały tam całe rodziny zgodnie z przygotowani wcześniej przez Rosjan listami.
Po 17 września 1939 r. do niewoli sowieckiej trafiło ponad 15 tys. policjantów, oficerów Wojska Polskiego (nawet
tych w rezerwie), kapelanów, funkcjonariuszy Korpusu Ochrony Pogranicza i innych. Ci oraz polska inteligencja-
ludzie sztuki, kultury, nauczyciele, prawnicy, lekarze- trafili do trzech OBOZÓW JENIECKICH- W
KOZIELSKU, STAROBIELSKI I OSTASZKOWIE. Gdy nie udało się ich przekonać do współpracy 5 marca
1940 r. Stalin podpisał na nich wyrok- mieli zostać rozstrzelani.
Wyrok został wykonany wiosną -kwiecień, maj 1940 r.

Jeńcy z Kozielska spoczywają w Katyniu

Jeńcy z Ostaszkowa spoczywają w Miednoje
Jeńcy ze Starobielska spoczywają w Charkowie
Łącznie na terenie ZSRR zamordowano ok. 22 tys. polskich jeńców strzałem w tył głowy