Definicja wg.

Renata Szczepanik
Pedagogika specjalna jest nauką o nauczaniu i wychowaniu jednostek w
jakikolwiek sposób odchylony od normy rozwojowej (fizycznej,
intelektualnej, psychicznej i społecznej). Pedagogika specjalna jest nauką
empiryczną ponieważ bada analizuje i porównuje prawidłowości oraz
specyfikę rozwoju procesów psychofizycznych osób z odchyleniem od
jakiejkolwiek normy rozwojowej. Jest także nauką teoretyczną gdyż
uogólnia uzyskane drogą empiryczną dane oraz wyprowadza teorie
wyjaśniające wieloaspektowe przyczyny, charakter i konsekwencje
niepełnosprawności. Zadaniem pedagogiki specjalnej jest taka organizacja i
realizacja form pomocy osobie niepełnosprawnej by ta mimo utrudnionych
warunków mogła urzeczywistnić się jako osoba stała i niezależnie od swoich
możliwości produktywnym członkiem społeczeństwa.
Subdyscypliny pedagogiki specjalnej:
 logopedia (terapia, rehabilitacja mowy)
 oligofrenopedagogika (pedagogika osób z upośledzeniem
umysłowym)
 pedagogika korekcyjna (badania dzieci z mikrouszkodzeniami
rozwojowymi, np. dysleksja, dysgrafia, zespół ADHD)
 pedagogika resocjalizacyjna (zajmuje się osobami niedostosowanymi
społecznie)
 pedagogika terapeutyczna, lecznicza (zajmuje się osobami przewlekle
chorymi)
 praca socjalna (instytucjonalne wspomaganie osób
niepełnosprawnych)
 surdopedagogika (zajmuje się osobami z różnymi zaburzeniami
słuchu)
 tyflopedagogika (zajmuje się osobami niewidomymi
Specjalne potrzeby edukacyjne

Według prof. Marty Bogdanowicz specjalne potrzeby edukacyjne dotyczą

tych uczniów, którzy nie są w stanie podołać wymaganiom obowiązującego
programu edukacyjnego ze względu na większe trudności w uczeniu się niż
ich rówieśnicy. Według Bogdanowicz uczniowie tacy są w stanie
kontynuować naukę, jednak potrzebują specjalistycznej kadry
pedagogicznej oraz pomocy pedagogicznej w formie specjalnego programu
nauczania i wychowania, a także specjalnych metod, które są dostosowane
do ich potrzeb, możliwości i ograniczeń.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r.
w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-
pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach
wskazuje kategorie uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych –
są to uczniowie:
1. niepełnosprawni,
2. niesłyszący,
3. słabosłyszący,
4. niewidomi,
5. słabowidzący,
6. z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją,
7. niepełnosprawni intelektualnie w stopniu lekkim,
8. niepełnosprawni intelektualnie w stopniu umiarkowanym lub znacznym,
9. z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera,
10. z niepełnosprawnościami sprzężonymi,
11. niedostosowani społecznie (m.in. wagary, ucieczki z domu, picie alkoholu,
odurzanie się, niszczenie mienia, przemoc, bójki, kradzieże, próby
samobójcze),
12. zagrożeni niedostosowaniem społecznym,
13. z zaburzeniami zachowania i emocji (w tym z zespołem nadpobudliwości
psychoruchowej z deficytem uwagi),
14. ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się (uczniowie z dysleksją,
dysgrafią, dysortografią, dyskalkulią),
15. z niepowodzeniami edukacyjnymi (w tym uczniowie z inteligencją niższą
niż przeciętna),
16. z deficytami kompetencji i zaburzeniami sprawności językowych,
17. przewlekle chorzy,
18. w sytuacji kryzysowej lub traumatycznej,
19. zaniedbani środowiskowo,
20. z trudnościami adaptacyjnymi,
21. szczególnie uzdolnieni.
Odpowiedzialne obowiązki: Dziecko zwiększa poczucie własnej wartości, gdy czuje,
że jest obdarzane zaufaniem. Najlepszym sposobem na to jest powierzenie mu
jakiegoś odpowiedzialnego zadania.
WYKONANIE
1. Sporządźcie listę obowiązków, z którymi dziecko jest w stanie sobie poradzić (na
przykład podlewać kwiaty w domu, ścielić własne łóżko, odkurzyć pokój, wynosić
śmieci itd.).
2. Za każdym razem, gdy dziecko poradzi sobie z obowiązkami, pochwal je, ale nie
przesadzaj. Jeżeli popełniło błąd, pomóż mu go poprawić, ale nie roztrząsaj tego
dłużej. To wzmocni jego pewność siebie i znacznie poprawi samoocenę.

Rodzaje niepełnosprawności

Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej

oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych niepełnosprawność definiuje
jako trwałą albo okresową niezdolność wypełniania poszczególnych ról
społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności
organizmu, wywołującą niezdolność do pracy.

Niepełnosprawność fizyczna lub ruchowa

Niepełnosprawność fizyczna lub ruchowa to taka, w której
występuje całkowite lub częściowe zmniejszenie mobilności jednego
lub więcej członków ciała. Powoduje to trudności w wykonywaniu
czynności wymagających umiejętności motorycznych.
Niepełnosprawność sensoryczna
Niepełnosprawność sensoryczna odnosi się do upośledzenia jednego
lub więcej zmysłów. Głównym efektem jest zmniejszenie zdolności do
pozyskiwania informacji z otoczenia – w tej kategorii wyróżniają się
dwa rodzaje niepełnosprawności:
 Niepełnosprawność widzenia odpowiada utracie
lub pogorszeniu wzroku. To dzięki wzrokowi
uzyskuje się 80% informacji z otoczenia. Dlatego to
ograniczenie powoduje poważne zmiany w życiu
danej osoby.
 Upośledzenie słuchu: w tym przypadku mówimy o
utracie lub zmniejszeniu funkcjonalności układu
słuchowego, co prowadzi do trudności w dostępie
do mowy i języka. To z kolei oznacza przeszkody w
komunikacji, a czasem w nauce.
Niepełnosprawność intelektualna
Występuje, gdy dana osoba ma trudności lub ograniczenia w swoich
zdolnościach poznawczych. Obejmują one przetwarzanie informacji,
percepcję, pamięć, uwagę, rozwiązywanie problemów itp.
Niepełnosprawność psychospołeczna
Niepełnosprawność psychospołeczna występuje wtedy, gdy pojawiają
się zaburzenia myślenia, odczuwania lub odnoszenia się do innych.
Niedociągnięcia te muszą być intensywne i stałe, aby można je było
uznać na schorzenie.