Professional Documents
Culture Documents
Yppj 5 Z 2 Eotc
Yppj 5 Z 2 Eotc
Yppj 5 Z 2 Eotc
SINIF
ETİK İLKELER
NİYETLER AMAÇ
AHLAKİ EYLEM (Eylemin
(Eylemin
başlatıcısı) sonucu)
Soru
Mert’in gittiği okulun kapısında öğrencilerin giriş çıkışlarını denetleyen bir görevli
bulunmadığından öğrenciler istedikleri zaman kimseye haber vermeden okuldan çıkıp
gidebilmektedir. Ancak derste yoklama yapılır ve öğrencinin sınıfta olmadığı ortaya çıkarsa
öğrenci ceza almaktadır. Bu nedenle Mert’in sınıf arkadaşları yoklama almayan
öğretmenlerin derslerine girmemekte, o saatlerde okulun karşısındaki kafede oyun
oynamaktadır. Ancak Mert bunu doğru bulmadığı için arkadaşlarının tüm ısrarlarına rağmen
her seferinde onlara katılmayıp derste kalmayı seçmektedir.
Buna göre, Mert’in oyun oynamak yerine derste kalması ahlak felsefesinin temel
kavramlarından hangisiyle açıklanabilir?
A) Toplumsal fayda
B) Ahlakî eylem
C) Özgürlük
D) Zihinsel haz
E) Mutluluk
2014-YGS
Ahlak Felsefesinin Konusu ve Problemleri 10. Sınıf Felsefe
Cevap
Mert’in gittiği okulun kapısında öğrencilerin giriş çıkışlarını denetleyen bir görevli
bulunmadığından öğrenciler istedikleri zaman kimseye haber vermeden okuldan çıkıp
gidebilmektedir. Ancak derste yoklama yapılır ve öğrencinin sınıfta olmadığı ortaya çıkarsa
öğrenci ceza almaktadır. Bu nedenle Mert’in sınıf arkadaşları yoklama almayan
öğretmenlerin derslerine girmemekte, o saatlerde okulun karşısındaki kafede oyun
oynamaktadır. Ancak Mert bunu doğru bulmadığı için arkadaşlarının tüm ısrarlarına rağmen
her seferinde onlara katılmayıp derste kalmayı seçmektedir.
Buna göre, Mert’in oyun oynamak yerine derste kalması ahlak felsefesinin temel
kavramlarından hangisiyle açıklanabilir?
A) Toplumsal fayda
B) Ahlakî eylem
C) Özgürlük
D) Zihinsel haz
E) Mutluluk
2014-YGS
Ahlak Felsefesinin Konusu ve Problemleri 10. Sınıf Felsefe
Felsefe ahlaki eylemi sosyal normlar ile sınırlamaz. İyi ve kötüye daha
ilkesel ve evrensel düzeyde bakar. Bu konuda belli başlı sorular
ortaya koyar.
• İyinin ve kötünün ölçütü nedir?
• İyiyi iyi kötüyü kötü yapan ölçütler nelerdir?
• İyi ve kötü evrensel midir yoksa değişken midir?
Ahlak Felsefesinin Konusu ve Problemleri 10. Sınıf Felsefe
2018-TYT
Ahlak Felsefesinin Konusu ve Problemleri 10. Sınıf Felsefe
Cevap
Aristoteles’e göre ahlakta bazı davranışlar amaç, bazıları araçtır. Örneğin insanların çoğu
zenginliği arzular ve elde etmeye çalışır. Ancak onlar için zenginlik, zenginlik olarak amaç
mıdır; yoksa zenginlikle elde etmek istedikleri başka bir amaç, mesela haz veya ün mü söz
konusudur? Bu durumda insanların eylemlerinde peşinden koştukları iyi, kendisinden öte
herhangi bir şeyin elde edilmesi için «araç olarak istenmeyen»dir. İşte insanın bizatihi
kendisi için istediği bu nihai iyi, mutluluğun ta kendisidir.
2018-TYT
Ahlak Felsefesinin Konusu ve Problemleri 10. Sınıf Felsefe
Köyün birinde bir eşek kör bir kuyuya düşer. Eşek acı içinde kıvranarak
bağırır. Sesini duyanlar gelip baktığında zavallı eşeği acı çeker hâlde
bulurlar. Daha da kalabalıklaşan grup, eşeği kurtarmanın yollarını
düşünür ancak bunun mümkün olamayacağına bu nedenle bunun için
çaba sarf etmenin gereksiz olduğuna karar verirler. Tek çözüm, hayvanın
daha fazla acı çekmemesi için kuyuyu toprakla örtmektir. İçlerinden
bazıları, ellerine aldığı küreklerle kuyunun içine toprak atmaya başlar.
Eşek ise üzerine gelen toprağı her seferinde silkeler ve üzerinden atar.
Toprak sürekli dibe dökülür ve eşek gittikçe yükselmeye başlar. Eşek, en
sonunda kuyudan çıkar. Köylüler bu duruma çok şaşırır.
Ahlak Felsefesinin Konusu ve Problemleri 10. Sınıf Felsefe
A) Ölçülülük
B) Mutluluk
C) Sorumluluk
D) Fayda
E) Dinginlik
2019-TYT
Ahlak Felsefesinin Konusu ve Problemleri 10. Sınıf Felsefe
Cevap
Levinas’a göre kişinin kendisi hakkındaki endişelerinden doğan eylemler ahlaki
değerlendirme kapsamına girmez. Örneğin acıktığımda karnımı doyurmam sadece
kendimi koruma içgüdümden kaynaklanır. Ama aynı endişeyi başka bir insana yöneltmek,
örneğin aç bir çocuğu, misafiri ya da yabancıyı doyurmak, ona önem vermek ahlaki bir
davranıştır. Benzer şekilde “kendime yardım etmem” bencillik ya da açgözlülükle ilgili
olabilecekken, başkalarına yardım etmem her zaman ahlaki bir anlam çağrıştırır. Bu
yüzden Levinas’a göre ahlak kavramı, kendimizin dışında, başka birisinin ya da birilerinin
olduğunu kabul etmeyi zorunlu olarak içerir.
Buna göre Levinas ahlaki değerlendirmenin amacı olarak aşağıdaki kavramlardan
hangisini vurgulamaktadır?
A) Ölçülülük
B) Mutluluk
C) Sorumluluk
D) Fayda
E) Dinginlik
2019-TYT
Ahlak Felsefesinin Konusu ve Problemleri 10. Sınıf Felsefe
İNSAN
DETERMİNİZM ÖZGÜR İNDETERMİNİZM
(Belirlenimcilik) MÜDÜR? (Belirlenmezcilik)
FATALİZM OTODETERMİNİZM
(Kadercilik) (Ahlaki Özerklik)
Ahlak Felsefesinin Konusu ve Problemleri 10. Sınıf Felsefe
TEMEL AÇIKLAMALARI
KAVRAMLAR
İnsanın eylemde bulunurken bütünüyle özgür olduğunu,
savunur. Çünkü insan akıl sahibi bir varlık olarak ahlaki
İNDETERMİNİZM eylemelerini hiçbir dış etki altında kalmadan seçme
(Belirlenmezcilik) özgürlüğüne sahiptir.
TEMEL AÇIKLAMALARI
KAVRAMLAR
Kişinin ahlaki anlamdaki kararlarını iradesi ve seçimiyle
kendisinin oluşturduğunu ileri sürer. Özgürlüğün
OTODETERMİNİZM kaynağı kişide, onun kişiliğindedir. İnsanlar aklını
(Ahlaki Özerklik) kullanabildiği ve kişiliğini geliştirebildiği ölçüde
özgürdür.
Fatalizme göre insan kaderinde var olanı yaşar. İnsan,
FATALİZM senaryosu daha önceden yazılmış bir sahnede
(Kadercilik) figürandır.
Ahlak Felsefesinin Konusu ve Problemleri 10. Sınıf Felsefe
???
Hırsızlık yapan kişi yaptığı davranıştan dolayı ahlaken
sorumlu mudur?
Ahlak Felsefesinin Konusu ve Problemleri 10. Sınıf Felsefe
Soru
Havaya atılan bir taş, bilinçli bir varlık olsaydı, her ne kadar öyle olmasa da,
kendi irade gücüyle hareket ettiğini hayal edecekti. Gerçekte onu hareket
ettiren, mekanik etkilerdir. İnsanlarda da buna benzer bir durum vardır:
Yaptığımız şeyi özgürce seçtiğimizi ve yaşamlarımız üzerinde kontrole
sahip olduğumuzu hayal ederiz. Hâlbuki eylemlerimiz, doğadaki diğer tüm
olaylar gibi belli bir neden-sonuç ilişkisi içerisinde gerçekleşir.
Cevap
Havaya atılan bir taş, bilinçli bir varlık olsaydı, her ne kadar öyle olmasa da,
kendi irade gücüyle hareket ettiğini hayal edecekti. Gerçekte onu hareket ettiren,
mekanik etkilerdir. İnsanlarda da buna benzer bir durum vardır: Yaptığımız şeyi
özgürce seçtiğimizi ve yaşamlarımız üzerinde kontrole sahip olduğumuzu hayal
ederiz. Hâlbuki eylemlerimiz, doğadaki diğer tüm olaylar gibi belli bir neden-
sonuç ilişkisi içerisinde gerçekleşir.
Bu parçada dile getirilen düşünceler ahlak felsefesindeki görüşlerden
hangisine uygundur?
A) İndeterminizm B) Determinizm
C) Otodeterminizm D) Liberteryanizm
E) Fatalizm
2017-YGS
Ahlak Felsefesinin Konusu ve Problemleri 10. Sınıf Felsefe
Soru
Değişmez bir insan doğası yoktur. İnsanı var eden sadece kendi
eylemleridir. Yani, insan önce var olur ve ardından kendi eylemleri ile kendi
özünü ve doğasını oluşturur. Bu özü oluştururken yapabileceği eylemleri
kısıtlayan, kendi iradesi dışında hiçbir güç yoktur. Bu durumun en önemli
sonuçlarından biri, insanın eylemlerinde tamamen özgür olduğu gerçeğidir.
Bu parçadaki düşünceler, aşağıdaki görüşlerden hangisine yakındır?
A) Hobbes'un bencilliğine
B) Sartre'ın varoluşçuluğuna
C) Epiküros'un hazcılığına
D) Proudhon'un anarşizmine
E) Bergson'un sezgiciliğine 2016-YGS
Ahlak Felsefesinin Konusu ve Problemleri 10. Sınıf Felsefe
Cevap
Değişmez bir insan doğası yoktur. İnsanı var eden sadece kendi
eylemleridir. Yani, insan önce var olur ve ardından kendi eylemleri ile kendi
özünü ve doğasını oluşturur. Bu özü oluştururken yapabileceği eylemleri
kısıtlayan, kendi iradesi dışında hiçbir güç yoktur. Bu durumun en önemli
sonuçlarından biri, insanın eylemlerinde tamamen özgür olduğu gerçeğidir.
Bu parçadaki düşünceler, aşağıdaki görüşlerden hangisine yakındır?
A) Hobbes'un bencilliğine
B) Sartre'ın varoluşçuluğuna
C) Epiküros'un hazcılığına
D) Proudhon'un anarşizmine
E) Bergson'un sezgiciliğine 2016-YGS
Ahlak Felsefesinin Konusu ve Problemleri 10. Sınıf Felsefe
Kaynaklar:
Milli Eğitim Bakanlığı Lise Ders Kitabı (Semih Ofset)
Milli Eğitim Bakanlığı Lise Ders Kitabı Özgün Matbaacılık, Ankara
Tunalı, İ. (201O), Felsefeye Giriş, İstanbul: Altın Yayınları.
Mengüşoğlu.(1993),Felsefeye Giriş, İstanbul: Remzi Kitabevi
https://www.osym.gov.tr/