MULE) PMO licen ea EU LRU eS DIVen Saco UU RL LS By: 2S NHA XUAT BAN DAI HOC QUOC GIA HA NOI- TA THANH SON ‘TS. NGUYEN NGOC HA - TS. THAI THANH VINH TS. PHAM DUC MINH - ThS. PHAM THI MINH VIET 207 DE VA BAI VAN 8 THCS NHA XUAT BAN DAI HOC QUOC GIA HA NOLCac em hoc sinh than mén, “207 dé va bai van 8” ld cudn sich thit ba vé Ngit van danh cho ban doc Ia cae em hoc sinh Trung hoc co sé. Cuén sich duge bién soan theo Chuong trinh cai céch vé mén Ngit van cita BO Gido duc va Dao tao. Cac dé va bai van bam sat bai hoc vé Van hoc, Tiéng Viét ing ngay, hang tudn,... trong nam hoc. Méi bai thu’mg g6m c6 3 phn: Dé luyén tap, Bai van niludn, Bai doc tham Kho. Cac dé va bai van ty luan duge chon loc, sap xép theo hé théng trén tinh than duge mé rong va nang cao din. Cac kién thie vé Van hoc, Tiéng Viet va Tap lam van duge thé hién cu thé va tudng minh qua cdc bai van ty luan va bai doc tham khao. Ciich diing tir, dat cau, dung doan, bé cuc, dac biét 1a Idi van dién dat 4a duge coi trong, phi hgp véi cach hiéu, cach cam, céch nghi va cdch néi, cdch viét cia hoc sinh Trung hoc co sé. Cu6n sdch "207 dé va bai van 8” la tai lie va tu doc déi véi cc em trong qué trinh hoe tap gidi mon Ngif van. Viéc rén luyén chit viét sao cho dep va diing chinh ta, coi trong viée hoc thudc long, biét van dung sdng tao cic hinh thtic, phuong phap: doc - hiéu, doc - cam thu, doc van dung, d6 1a nhiing yéu cu, nhiing théi quen ma céc em cén ren luyén, t4p duot nang dan lén thanh ki nang, dé tao tiém nang, tiém luc vuon lén hoc kha, hoc gidi mon Ngit van. Méi bai van chon loc cn doc ki hai, ba lin dé hoc tap cach vit, céch dién dat, t6i ki viée mé séch ra sao chép. Van 6n v6 luyén van 1a bai hoc quy bau cho ké si xua nay ma cdc em cn ghi nhé va thuc hién thinh mét théi quen dep trong qué trinh hoe tap. Phan thi ba cia cu6n séch gém nhing bai tap lam van thudng ki, bai kiém tra cudi hoc ki I, kiém tra cudi nam hoc. Cac em cin doc tham khao that ki truéc khi dén 6p dé chi dong va lam bai cho tét. : Hi vong cu6n sdch "207 dé va bai van 8” sé tro thinh ngudi ban nhé than thiét doi véi cdc em hoc sinh yéu quy géin xa trén moi mién dat nuéc. Xin chan thanh cam on céc em hoc sinh, quy thay cO va déng nghiép da c6 bai viét ma chting t6i mao mudi tuyén chon dé hoan thainh cu6n sch nay. Chic ce em vuton lén hoc khé va hoc gidi mon Ngit vin; hoc kha va hoc gidi toan dién dé vuon lén phia truéc. dang tin cay phuc vu viée ty hoc 4 6n tap dé vuon lén hoc kha, hoc Nh6m Van hoc Thuan Hoa Chu bién Ta Thanh SonPHAN THU NHAT HOC Kil ‘6i di hoc Thanh Tinh 1. Dé luyen tap Dé sé 1. Hay gidi th “Ti di hoc nét vé Thanh Tinh, vé xudt xi va chu dé bai Dé sé 2. Trong bai “Tdi di hoc” cé kha nhiéu cau van duge tac gid sit dung bién phap tu tir so sinh. Em hay trich dan ba cau van cé hinh anh so sénh ma minh yéu thich. Dé s6 3. Cam nghi cla em vé hinh anh ba me cia nhan vat “1di” duoc néi ti ai “TOI Dé sé 4. Phan tich tam trang nhan vat “?di” trong budi tyu trudng duge thé hién trong truyén “Toi di hoc”. trong Dé so S, Truyén “Tai di hoc” dao dat chat the. Hay phan tich va néu cam nhan cia em Dé s6°6. Phan tich tuyén “Toi di hoc” va néi lén cim nghi cita em. Dé s6'7. Hoc thuéc long doan van sau day: “Hang nam cit vao cudi thu, lé ngodi dudng rung nhiéu va trén khéng 66 nhiing dém may bang bac, long t6i lai nao mic nhing ki nigém mon man ctia budi nit trufong. Toi quén thé’ nao duge nhiing vim gide trong sing dy miy nd trong long 16% niut may canh hoa itoi mim cudi giita bau troi quang dang”. IL Bai van tu luan DE so 1 1. Tae gid, tae phim Thanh Tinh 1 bit danh cia Trén Van Ninh. Sinh nam 1911 tai Thanh pho Hué, va mat nam 1988. Truéc nm 1945 vita day hoc vita viét vin. Sau céch mang, Ong lam cOng tac van héa, van nghé trong quan doi; nhiéu nam phy tréch Tap chi Van nghé quan ddi véi quan ham Dai té. - Thanh Tinh lam tho, viét van. Tac pham gém c6: + Tru gigt nbc bién, + Tho: Han chién trudng, Site mé héi, Dit n: Qué me, Chi va em, Ngdm ngdi tim trdm, Xun va Sinh, Nhiing iifa mot mia sen. - Phong céich nghé thuat: Tinh cam mhe nhdng, trong sdng, thiét tha va ém dju 1a hén tho, chat van cia Thanh Tinh.2. Xudt xit, chi dé - Truyén ngan “Ti di ho trong tap “Qué me", dugc xuat ban nam 1¢41 - Truyén da thé hién nhiing tinh cdm trong sdng, hén nhién, tam trarg héi hop, bang khuang cia mot em bé trong budi tuu trudng. Em “alice mot con chin con ding bén ha t6, nhin quang troi réng nudn bay, nhung con nedp ngiing e so”. Dé s6 2 Trong truyén “Ti di hoc” c6 nhiéu cau vin mang hinh anh so s4nh im em rat yéu thich. Tiéu biéu 1a ba cau vin sau day: “T6i quén thé nao duoc nhiing ccm gide trong sang dy ndy nd trong léng toi nhut may canh hoa tuoi mim cudi gitta bau trdi quang dang”. “Truéc mat t6i, truéng Mi Li trng vita xinh xan vita oai nghiém nhuccei dinh lang Hoa Ap”. “Ho nhut chim con ding bén bé t6, nhin quang tréi réng muén bay, nhung con ngdp nging e so”. Dé 56 3 Trong budi tuu trudng, ahan vat “di” duge ngudi me hién thuong yeu dua én trudng. Da bao nam thang troi qua, “Jong 16i lai ng bimg ran ra kti nhin thay may em nhé “rut ré nip duéi nén me lin déu tién di dén truéng”. Ki te tudi tho lai sng bimg tam hén “70i”, lim sGng day bao cam xic dio dat: “Budi mai hhdm dy, mOt budi mai ddy suong thu va gid lanh, me du yém ndm tay 161 dén di tn con duong lang dai va hep”. Tinh cam “du yém” dy, ci “ndm tay diu dang” ty cia ngudi me hién, dita con cé bao gid co thé quén? Khi dita con tho muén “thit sit minh”, nhin me va ndi voi me: “Me aca hit thiéc cho con cdm”, thi ngudi me hién “citi ddw” nhin dita con tho, nhin “ii cdp mat that du yém”. Cad ndi cia me chia dung biét bao tinh yéu thuong: “Thdi dé me cdm cing dugc”. Con da di hoc, nhung me vin cam thiy con vin cén ngay tho va bé béng. Tam Ii dy, tinh cdm ay rat chan thc va cam dong. Lan thit ba, hinh anh ngudi me hién lai duge néi t6i. Khi dng déc & timg hoc trd méi, nhan vat “147” cam thay nhu qua tim minh “ngizng dap”, 2 thy “gidt minh va hing ring”, khi nghe Ong 6c goi dén ten minh. Chinh trog gidy phat héi hop ay, nhan vat “167” d& “quén ca me” dang dig sau lung. Me van diu dat con tho timg bude, timg buéc trong budi tuu trudng. Khi con xép hang vao l6p, sau lung dita con tho lai “ed mr ban tay du dang day” con “toi truéc”. Va khi nghe ban khéc, nhan vat “tdi” da “diii ddu veo long me” r6i “nite nd khéc theo”, thi ban tay ngudi me hién lai “nhe vudt mdi tec” dita con tho yéu quy. Doc truyén “Tdi di hoc”, hinh Anh ngudi me duoc n6i téi that cam dog. Ban tay me ndm tay con, cip mat me au yém nhin con, ban tay diu dang clia me lic thi diy con lén phia truéc, ltic thi vuét mai téc con - tat cd nhiing cif chi ay, hnh anh ay chinh 1a lng me, tinh thuong bao la, ménh mong cla me. Me da mang nang dé dau, con lén khon dén bing dong sifa va di ru cia me. Me dua con dén trudng, dan con vao doi. Cong cha nghia me nhu bién rong wi cao. 6C6 dita con ado c6 thé quén duge cong on cita cha, tinh thuong cia me. Nguoi me mii tnai [a noi nuong tua tam hén cua con. Diing nhu nha tho Ché Lan Vién da viet: “Con dit lon van la con ctia me, Di het doi, long me van theo con”. (Con co) DE sod "Toi di hoc” cha Thanh Tinh 1a mot truyén ngin xudt sic da thé hien mot cach xtic dong tam trang hdi hdp, cam gide bd ngd cia nhan vat “16i”, chi bé duoc me dua dén truéng vao hoc I6p Nam trong ngay tuu trudng. D6 la ‘m6r budi mai day swong thu va gid lanh”, chi bé mac “chiée do vai dit den dai”, chi cam thay “trang trong va ding dén". Long chit “umg bing ron ra” duge me hién “du yém ndim tay” din di trén con duong lang than thude “dai va hep”. Chi vo cing xtic déag, cam thay bé ng@, cam thay la, twéng nhu con dudng lang va moi canh vat xung quanh “déu thay déi". Chi di nghi vé sur b& ngé ay “vi chinh long tdi dang 6 su thay déi lon: hém nay t6i di hoc”. Chit bing khuang ty hao thay minh da Ién khon, khéng cdn léu Iéng di tha diéu, di ra déng no dita nhu thing Son, thing Quy nifa. Chi “them” canh may cau hoc trd bang tuéi minh “éo quan nvom tat, nhi nhanh goi tén nhau hay trao sdch vo cho nhau xen”. Chi cim hai quyén vo méi, di “tay ghi that chat” ma chit vin cm thay “nang”, 161 mot quyén v6 “véch ra va chéch dau ctii xudng dat”. Nhin thay may cau 6m sich v6 nhiéu lai cn kém ca but thude nifa, chii ngay tho nghi: “chde chi ngudi thao moi cam noi bit tuiac”. Y nghi, tam Ii dy cua nhan vat “i” da thoang qua trong tri minh mot cach nhe nhang “n/c mor lan mdy lust ngang trén ngon mii”. Khi ding truée ngoi trudng, chi bé cing hdi hop, ba ngd. Chi ngac nhién trude canh déng vei “ddy dav cd ngwoi” truée san.trubng; ai cling 40 quan “sach sé”, guong mat cing “vui twoi sang stia”. Chit di timg di bay ‘chim quyén véi thing Minh, va ghé lai tru’ng mot lan, di quanh céc Iép, cdm thay trudng “xa la”, “cao rdo va sach s€ hon cae nha trong lang”. Budi tu trudng hom nay, chi cdm thay trudng Mi Liciia minh “via xinh xdn oai nghiém nhut cdi dinh lang Hoa Ap”. Ding giita san trudng rong, chii bé “dém ra lo so van vo". D6 1a tam trang béi héi, bo ngs rat thuc, rt din hinh d6i véi tuéi the trong buéi tu trudng dau tién cia doi minh. Chi bé ciing nhu nhing hoe trd méi khéc “hd ng@ ding nép hén ngudi than”, chi dam “nhin mot nita”, chi dm “di ring bude nhe”. Tat c& déu “nue con chim con ditng bén bot, nhin qudng troi rong mudn bay, nung con ngdp ngting e s0”,.. Cho cm thay ldng minh vo ciing héi hop “thie vang doi” b&i mot h6i trong trudng; cam thay minh “cho vo”, “vung vé hing ting”. Chan “khong di” nhu bi mot site manh “kéo diu” vé phia trude; lie “vo”, hic “duéi, cit “dénh dang mai". Chi cling nhu cdc cau hoc trd méi vi qué héi hOp ma “run run theo nhip bude rén rang trong cdc lop’ Liic nghe Ong déc doc tén tig ngudi, chti bé xtic dong, héi hop dén do qua tim ahur “ngitng dap”, “gidt minh hing ning”, cha “quén cd me" dig sau minh. Nghe (Chet ver (viet tre vo ta sai chinh ta)‘Ong déc dan dd, “khong em nao dam tra loi”, truée cai nhin cua moi ngudi, cic hoc tré méi cing nhu nhan vat "/di” cang thém “hing ning”. Nhiéut hoc trd mdi “6m mar khéc", chit bé cing “didi ddu vao long me mite nd khée theo". Mac div lic dy “mor han tay diu dang”, ‘mot ban tay quen nhe" cha me hién “vudt mai 1c" cho, nhuing chi vin cam thdy c6 don, Ié loi hon bao gid hét khi xép hang di vao lp: “Trong thoi tho du, t6i chua lan nao thdy xa me t6i nhu lin nay". Cam xtic héi hop, bang khuang dang lén man mic trong long khi chi vio ngéi trong Idp, cam thay “mdr miti huong la xéng lén". Chit “thdy la va hay hay” nhiing hinh treo trén tudng. Chi nhin ban ghé ri lam nhan dé la “vdr riéng cia minh”, nbin ngudi ban ti hon ngéi canh khéng cam théy xa la ma “guyen Iuyén ne nhién”... C6 bic chi “dia mat them thudng” mot cénh chim... Chui vong tay lén ban lam nhdm danh van bai viét tap “Toi di hoc”. Tiéng viét bang cia thily gido da dua chi tré vé “cdnh t Thanh Tinh da dién ta nhimg ki niém, nhimg dién bién tam trang héi hop, cam gide bé ng& cia nhan vat “di” trong budi tuu trudng theo trinh tu théi gian - khéng gian: lic dau 1 budi sém mai me dan di trén con dudng lang, sau do 13 hic ding gita san trudng, mot héi tréng vang lén, nghe dng déc doc tén va dan do, cudi ciing Ia khi thay gido tré dua vao Iép. Ki niém Ay rat sau sac va rat dep, vi thé sau nay “hang ndm cit vao cudi thu, 14 ngoai dudng rung nhiéu va trén khong c6 nhiing dm may bang bac, long toi lai nao nite nhiing ki niém mon man cita budi ten trudge”. Dé so 5 Chat tho” 1a mot nét dep tao nén gid tri tu tuéng va nghé thuat cia truyén ngin “Ti di hoc”. Chat tho dugc biéu hién mot céch dam da qua nhing cinh vat, tinh tt, tam trang... dat dao cam xtc. CAnh mot budi mai “day swomg thu va gid lanh”, me “du yén.” din con trai bé nhé di dén trubng trén con dudng lang than thuge “dai va hep”. Canh may cau hoc trd nho “do quan twom tat, nhi nhdnh” goi tén nhau, trao sch vo cho nhau xem. Con duéng tuu trudng cila tudi tho dong vui nhit ngay hoi. Canh san trung Mi Li “day dac.cd nguéi”, tat cd déu 40 quan “sach sé”, guong mat “vui Noi va sdng sta’. Cnh hoc trd méi “bd nga dig nép bén ngudi than”, “nedp nging e so” nhiéu mo ude “nhu con chim con ding bén ba 16, nhin qudng tréi rong mudn bay”... Canh nhiig hoc trd méi nghe mot héi tréng trudng, “thiie vang d6i ca long”, hdu nhu chi bé nao cling cm thay héi hdp khi xép hang, khi nghe 6ng déc goi tén... “Mét mati huong la x6ng lén trong lép", mot con chim dén dau bén ctta s6 lép hoc, rut ré hot réi v6 cénh bay cao, cénh ban ghé, nhimg hinh treo trén tudng... déu lim cho chit hoc trd bé nho ngé ngang “thdy la va hay”. Chat tha t6a ra tit gigng néi an cfin, cap mat “hién ni” cia Ong déc dén hinh Anh thay gido lp Nam dén 28 hoc trd méi v6i “gong mat two; cuss” Chat tho & long me hién rét thuong yéu con. Bén Vin Thanh Tinh néi vé ban tay me: “Me t6i du yém ndm tay t6i dan di trén con duong lang dai va hep”; ban tay it tha duc thé hign ca 6 ndi dung va hinh shite cita van ban,me ciim thuée buit cho con. Lic diing xép hang, dita con cim thiy “cd mot ban tay diu dang” cia me dy con t6i trude nhw khich Ie. Lic dita con trai bé bong “nite nd khéc” thi ban tay me hién “mdr ban tay quen nhe vudt mdi tc" con. C6 thé néi hinh tugng ban tay me hién duoc thé hién mot cach tinh té va biéu cam tinh thuong con cla me Chat tho cia truyén “Tdi di hoc” cdn duge thé hién 6 cdc hinh anh so s inh, dau truyén diy thi vi, & giong van nhe nhang, trong sng, goi cim. Doc hai cau tacdm nhan chat tho ly ma long xtic dong bang khuang: “Hang nam cit vao cudi thu, dé ngodi dudng rung nhiéu va trén khong nhiing dam may hang bac, long t6i lai nao nite nhiing ki niém mon man ctia budi tu trudng Toi quén thé nao duge nhing vam gide trong sdng dy ndy nd trong long t6i nu may canh hoa toi mim cudi giita bau troi quang dang”. That vay, “Péi di hoc” Wa nhing dong hdi te vé ngay wu tung cita tudi tho rt tho va xtc dong. Dé 56 6 "Toi di hoc” a mot truyén ngin mang mau sic hoai nigm cia Thanh Tinh in trong tap “Qué me”, xuat ban nim 1941, Tac gid ké lai nhiing ki niém ém dém, sau dic cita tudi tho, trong buéi tuu trudng du tién trong dai, khi ong duoc me din di dua vao hoc I6p 5, 16p diiu cp tiéu hoe cita trudng Php - Viet trude nam 1945. MG dau truyén Va hai cau van diige tao thanh hai doan van rat goi cim. Cau mot n6i sic thu véi Id rung, véi may “hang bac” goi nhé nhiing ki niém “mon man’, nhé nhe lang lang cia budi tu trudng. Cau van thit hai, tac gid ding mot hinh anh so sinh - nhan héa dé hinh tugng cim gic trong sing nay no trong long “nhc mdy canh hoa toi mim cudi gidta bdu troi quang dang”. Giong van nhe nhang, giau chm xtic. Nhitng thé hé hoc trd ngay xua di hoc thudc long hai cau van nay: “Heng nam cit vao cudi thi, lé ngodi ditang rung nhiéu va tren khong c6 nhimg dim may bang bac, long tdi lai nao nite nhiing ki niém man man cia budi nu irwong. Toi quén thé’ nao duoc nhing cim giée trong sing dy dy né trong long t6i nhuemaiy canh hoa toi mim cudi giita hau trai quang dang”. Budi tun trudng xa xua dy that ding nhd, dé 1a “mor budi mai ddy song thu va gid lah”, cau con trai bé bong duge me “au yém ndm tay dén di”. Con dung di dén trurong 1 con dung lang “dai va hep” von “dd quen di lai ldm dn" nhung tw nhién cht bé “thdy la”. Canh vat qué nha hinh nhu “déu thay déi” boi 1 “vi chinh long t6i da c6 su thay déi lon: hom nay 16i di how". Cha bé 7, 8 tuéi cdm thay minh da lén, khong cdn choi bai leu Iéng “Idi qua song tha diéu nhc thang Quy va khong di radiéng no dita nhut thang Son nita” Buéi twu trudng xa xua ay that ding nhé. Chii bé cdm thily minh “trang trong va ding dén” khi duoc mac chiéc éo vai dit den dai, khi trong tay cim hai quyén vo méi. Chii rat “them” cinh may cu nhé bang trac tuéi minh “do qudn tom tdt nhi nhdrh” goi tén nhau, trao séch vo cho nhau xem, c6 nhiéu cau vita Om sdch vo vita cfim ca but thuéc nia. Me chi da cém bit thuée ho chi. Chi non nét ngay tho nghi. “chdc chi nguéi thao méi cam noi bit thide". ¥ nghi dy thodng qua tam tri 9chit bé “nhu lan may Ivor ngang trén ngon mii”. Lan thi hai, Thanh Tinh i sing tao nén mot so sdnh If thi thé hién ¥ nghi hén nhién ngay tho cia chi dé tren dung tyu trudng. Phdn thit hai cia truyén nhac lai nhimg cim xtic, ¥ nghi vé ngoi wwmg, vé quang canh ngay fu trudng va nhiig xtic dong cita chi bé Trudng lang Mi Li di duge chi bé ghé lai mét lin chi céch ngay tu trudng m4y hom, khi chi di bay chim quyén vdi thing Minh. Déi voi ch, dé 1a mo noi xa la; cdc 16p cé cita kinh, cd ban dé treo trén tudng. Nha trudng “cao rdo" va “such sé”... Nhung buéi tyu trudng hom nay, chi lai thily khéc. Trugng Mi Li “via sinh xdn vita oui nghiém nhut cdi dinh lang Hod Ap”. Vi thé chit bé “dam ra lo so van vo”. D6 1a tam trang hén nhién, ngay tho cia tudi tho trong budi tyu trumg khi ding truéc ngéi truémg xa la méi mé. Truong Mi Li nhur mot ngay h ngudi”, ngudi ndo cling 4o quin “such sé", guong mat ciing “vii Hoi Thanh Tinh 4a ghi lai’ rat sdng, rat chan thuc cim déng nhimg rung dong, nhimg bién thai tam Ii ca nhimg cau hoc trd méi. Ho “hd ned dim nép hen ngudi than”, “chi dam nhin mot nita hay dém di ting bude nhe”. Day 1a mot so :émh rat hay n6i lén tam li dang yéu dy: “Ho niu con chim con ding bén be 16, nhin quang trdi rong mudn bay, nhung con ngdp ngitng e so”. Tiéng trong trudng, tiéng trong trudng ngay khai giang, tiéng wong rgity tu trudng & dau va bat cit théi nao cling gay nén nhing xao dong, héi hop ki la. Héi trOng buéi tyu tru’ng cua trumg Mi Li da “tiie vang doi cai long” chit bé. Kini hoc sinh xép hang vao Iép, chi cam thdy minh “cho vo". Va tat cd hoc trd méi déu bat dau “vung vé liing ning”. Tuong nhu “khéng di” ma bi “kéo din” t6i truéc. Co chan 16i dudi chan “cit dénh dang mai” Toan than thi “run run theo nhip bude 16m rang trong cdc lép”. Va khi ong déc goi ten, khi Ong déc néi..., cdc em hoc trd mdi vao hoc Idp Nam “dd hing ting céng hing ting hon”. Nhigu em “6m mat khdc’, mhiéu em “tit thit”. Riéng chi bé thi c6 “ban tay diu dang ddy t6i trude” nhung vin “ditt ddu vao long me nite né khéc”. C6 bao gids chi quén dugc cdi ban tay yéu tihuong cia me nhe vuét lén mai téc minh. Tuy vay, chti bé khi xép hang vao lop Nam, duc thiy gido tré tudi tuoi cudi dig dén truée cita 1ép, nhumg chit van cam thay 18 loi: “rong thoi tha du t6i chua ldn nao thdy xa me toi niuc lin nay”. Phan thit ba cia truyén néi len cam xtic, ¥ nghi cia chi bé khi ngdi trong lép. Chi cdm thay mot mii huong la xong lén trong lop. Chit nhin cdc vat :rewo trén tuémg déu “thdy la va hay hay”. Nhin ban ghé r6i nhin ban, tuy “chica hé quem biét” ma cam thay “quyén luyén ne nhién...”. Mot con chim liéng dén, ding ben by cua sb hot réi bay di, chi bé dua mat “shém thudng”..., cht nhé lai ki niém ci di Kay chim bén bi song Viém. Chi lai tré vé thuc tai, khi nghe tiéng phan ciia thay gach manh trén bang den. Chit vong tay lén ban. Chu lam nhdm danh van. Bai viét tap “Tdi di hoc” la bai hoc dau tién trong budi tu trudng thdi tho du ciia chi. Ki niém diy nhu mt dau son trong tam hén v6 cing tuoi sang. "Toi di hoc” Wa mot trang héi tie cua Thanh Tinh. Nhan vat “Tai” duigs thé hién rat séng, rat ding yéu. Duge me hién dat tay dua dén trudng trong gid, wu trudng, nhung chi vn cém thay héi hp, lo so, é loi truée canh tru’ng néii, indy gido mdi, ban hoc méi... Chui va ban bé tudi tho dang ngo ngang trude nowt chan trdi méi, rat dep va ménh mong bao la. 10Toi di hoc” la trang van day chat tho, Chat tho cia ki niém thdi tho du ngay wu trugng. Chat tho & giong van nhe nhang truyén cam. Chat tho & su lang dong va khoi gai tam hén ki tte thi cap sdch trong méi chting ta. “Tdi di hoc” 1a mot tiéng long man mac, bang khuang ciia mot thoi dé nhé, mot thai dé yeu. Bai sé 2 ‘Trong long me (Trich “Nhiing ngdy tho du”) Nguyén Héng L Dé luyén tap Dé 86 1. Gidi thigu mot vai nét vé Nguyén Héng, vé xudt xté, ¥ chit dao doan trich “Trong long me”. 2. Tém tat tac phim “Nhiig ngay tho du” 3. Tém tat doan trich “ Dé s6 4. Nguyén Héng viet: “Phdi bé lui va lan vie long mét nguoi me (...), méi thdy ngudi me cé mét ém diu v6 cing”. Em hay phan tich chuong “Trong long me” dé lam séng to ¥ tuéng do. Dé s6 5. Doc chuong “Trong long me” trich téc phim “Nhitng ngay tho du”, ta thay bé Héng c6 mot tinh cdm yéu thuong me that 1a thm thiét. Em hay ching minh va ndi lén cam nghi cua minh. Dé 566. Phan tich nhan vat bé Héng qua chuong IV “Trong long me” trich tc phim “Nhing ngay tho du” cia Nguyén Héng, Dé s6 7. Phan tich nhan vat bé Héng Wong téc phim “Nhitng ngay tho du” (chit yéu dua vao chuong IV “Trang long me”) Dé s6 8. Cam nhan vé nhan vat ba c6 ova be Héng qua doan trich “Trong ‘ong me” (Nhitng ngay tho du). rong long me”. Dé s6 9. Phan tich chuong IV “rong long me” trich trong téc phdm “Nhiing agdy tho du” cia Nguyén Héng (Yéu cfu lap dan y). ‘L. Bai van ty luan désd 1 1. Téc gid, tac phim Nguyén Nguyén Héng, bit danh i Ngwyén Hong, sinh nam 1918 va mat vam 1982. Ong sinh 6 thanh phé Nam Di th, nhung Hai Phong - cita bién da khoi lay va gain b6 véi cudc ddi va su nghiép van chuong ctia 6ng. Chua hoc hét Tiéu oc nhung nho ty hoc, s6ng timg trai va gidu tinh nhan ai ma Nguyén Héng da tro aanh mot cay bit dac sic, déc déo cia nén vin koc Viet Nam hién dai. Tac phim gém cé: Bi vd, Nhitng ngay tho di, Cita bién (4 tap) va tap tho roi xanh cing nhiéu truyén ngan khéc Nhé Nguyén Héng ngudi ta hay nhc dén bai tho “Cri Long Giang ta oi !" va ai téc phdm dau tay cia ong: “Bi v6" (1930), ‘Nhitng ngdy the du” (1938). Nhimg irung dong manh liét, chan thanh, nhitng trang doi dy m6 hoi va nude mat vie gidu gid ti hién thuc, vita chia chan tinh thn nhan dao ciia trang vin Nguyén Héng timg lam xtic dong long ngudi gin xa. 2. Xudt xit, § chi dao Nguyén Hong viét “Nhiing ngdy the div” vao nim 1938, khi ong vita tron 20 tudi. Day 18 tac phdm thit hai cia éng. Tap héi ki gém c6 9 chuong: |. Tiéng ken; 2. Chia thong xét ching 161; 3. Truy lac; 4. Trong long me; 5. Dém No-en; 6. Trong dém déng; 7. Déng xu cdi; 8. Sa nga, 9. M6t bude ngdn. - "Trong long me” la chuong 4 cua héi ki "Nhing ngdy tho du”. - Doan trich thé hién néi dau bi si nhuc, ndi buén cé don va long thong nhé me, kinh yéu mg cla mot dita bé mé c6i bS sau hon mot thdi gian dai xa céch me réi duge gap lai me. 52 “Nhing ngdy tho du” Ya cu6n héi ki cla Nguyén Héng. Tac phém chua ddy mot tram trang, khoang tén hai van chit, chia thanh chin chuong: I, Tiéng kén; 2, Chia thuong x6t chting toi; 3) Truy lac; 4) Trong long me; 5) Dém N6-en; 6) Trong dém dong; 7) Déng xu cai; 8) Sa nga; 9) Mot buéc ngiin. Trang héi ki d& ghi lai canh sa sit, tan nét cia mot gia dinh thi dan 6 thanh pho Nam Dinh trong khoang nhimg nam 20, 30 cita thé ki XX. Nhimg ndi dau buén cia mot thiéu phy trong mét cudc hon nhan mién cudng, mot ngudi chong, ngudi cha nghién ngap, nhimg tii cuc, c6 don va con dutmg léu Iéng cua mot em bé md cOi, réi sa nga din. Cau chuyén cam dong duge tém tat nhu sau: “Ba n6i cia bé Héng di dao, sinh nd 18 ldn, nhumg chi nudi sdng duige ba nguoi con: mét trai, hai gai. BO ctia bé Héng 1a con tit hai. BO cia Hong lam cai nguc; khi bé Héng sinh ra, c6 biét bao nhiéu ngudi nha cia pham nhdn mang dén nhiéu vang bac, lua la, gao thom, ga béo, tring mdi, ca bién nto dé mimg. Vit bo thi hii hé vi c6 56 t6t duge hau ha mot cita “quyén qus”. Sau nay, méi kin ba ni née tai chuyén dy “cé nhiéu suc cm dong lim”. Me Hong la mét phy nit xinh dep, chi bang mot nita tudi cla bd em. Nam Hong lén bay, lén tdm da hiéu biét v6 rét va thdm thia “sue wai nguow cay dang" trong tinh duyén cua bé me. Em van nghe ngudi ta ban tén vé chuyén em Qué la con ctia cai H. Cit chiéu chiéu, khi tiéng kén “ron rd, ung bing" » eta todn link khé xanh di qua nha, déi mdt me Héng lai “sng len”, gd ma “ing héng”, dat dita con trai bé nhé ra sin dn doi “mot nguoi tim thidv, auong mat wang héng, mat sang, sdng miti hoi cao, hai ham rang trang phau’... Mdy nam sau, nguor cai kén déi di nha nguc khdc, ngudi thiéu phu dy “cang bang khudng trong doi mat b6 me Hong “khong bao gid nhin thing vao mat nhau”, trong con mat, giong ndi “hao gid ciing duom vé trdm lan, . chua chat, hon ti". Gia dinh sa sit réi suy sup han. Bo xin thoi nghé cai nguc, Iéi ban dén thud phign vé nha, séng dm thdm trong budng t6i. Nhiéu tai scin quy gid déu ban sach Me budn ban thua 16. Nam 1927, ngoi nha gach hai téng & pho Hang Cau, thant phé Nam Dinh phai ban di dé tré ng. BO truy lac, con léu léng, lang thang dén} déo dé v6 tién an qua, giao du voi nhitng tré bui doi cting khé. Ram thang tém trung thu ndm sau, khi ba con hang pho “hoan hi true bar c6 trong trang” thi bé Hong va em Qué trong b6 quan x6 86 gdu, di theo sau chié quan tai, edt tiéng khéc ndo nuét: “Cau oi, hit hut cau oi 1a edu oi!”. 12BO chét chia doan tang, me lin hi nguge xudi, hie lén Ha Noi, hie vao Vinh, lic: sudng Hadi Phong, dé vay miton lam vén buén ban, Roi me chita dé voi ngudi khéc, tha phuong cau thyc vao tin Thanh Hoa, Hong va em Qué phdi an chyc ném cho d nha ba c6 gidu c6, bi béu riéu khinh miét, tham chi c6 lin bé Héng da bi v6 C. “vae ctii ta phang... lét chan di khong diac nita”. Nhiéu dém, nhiéu thing, Hong chi con biét sor Ig vide mo “mong manh, ki thi” ctia tudi tho. Dém No6-en, v6i b6 quan do chic: bin méng va chiée Go ching thm dé toa vai, trong lan gid lanh, bé Hong ciing dén nha tho, em 6 lich ddim dong dé c6 thé nhin thay ban the Chita, nung dd bi nguéi ta ddy xudng hode cv 16 déu. Em phai ra khoi nha thé, lit thii mot minh gitta dem khuya lanh léo. Réi nhiing dém dong mua phin, gid vi vu lank budt, ném trén edi pluin trong x6 nha tam 161 ctia 6 C. Noi Bén Gé, dép cdi chain don méng ngodi trim chiée chiéi, bé Héng co riim lai, nguc dau chéi lén, tran troc thao thite tit gt gay cho dén sng. Nude mat ett ta ra Bé Héng song trong 06 don, khong nguoi cham séc, tam tri la dang trong gid hoc. Mot dong xu cdi trong tii, sudt ngdy lang thang khdp cdc cong cho, vudn hoa, bén tau,... dé dénh déo, chdng bao lau duoc ban hoc va lit tré bui doi dat cho edi higt higu “Bat cau com”, mét danh higu mia mai ma Hong khéng hé hé then. Cang ngdy cang sa nga. Nhiéu dém bé nha di lang thang. Mot mita hé tii cuc dd dén: bi thay gido danh dap, hat quy vao gdc bang hét budi hoc nay qua budi hoc khde. Oan udng va dau khé. Phi bd hoc tude nhuc hinh Gay déng. Miia hé nam dy, bé Héng 13 tui, phdi bé hoc “khi cdi ban tay ctia thay gido da diti 161 vao gée ning hinh phat va khéng bao gid nhdc cho tdi lén rita, Téi ving ding day, mé man chay nue bign ra duong” khi tiéng trong ldn thi hai bong noi day. DE S63 Gin dén ngay gid dau b6, me ciia bé Héng & Thanh Héa vin chua vé. Mot hom ngudi co goi bé Héng dén bén cudi hdi 1a bé Hong cé muGn vao Thanh Héa choi vi me khOng... Biét nhitng rip tam tanh bain cita ngudi co, bé Héng da tir chéi “va néi cudi nim thé nado me citing vé. Co lai cudi ndi. Co hita cho tién tau vio tham me va thim em bé. Nude mat bé Héng rong rdng rot xudng, thong me v6 cing. Ngudi c6 ndi véi em vé cdc chuyén ngudi me 6 Thanh Héa: mat may xanh bing; ngudi gdy rac... ngéi cho con bi bén ré bong dén, thay ngudi quen thi voi quay di, ly n6n che... Bé Héng vita khéc vita cam tife nhiing cé tuc, muén v6 ngay ly ma can, mA nhai, ma nghién cho ki nat vun mdi thoi. C6 nghiém nghi adi giong bao bé Héng dénh giddy cho me vé dé rim thing Tam “gid dau cdu may, mg may vé dit sao ciing dG tii cho equ may...” Bé Héng ching phai viét thu cho me, dén ngay gid déu cia b6, me vé mot minh, mua cho bé Héng va em Qué bao nhiéu 14 qua. Chiéu tan hoe, & trudng ra, thodng thily mot ngudi din ba ngéi trén xe kéo gidng me, bé chay theo va goi: ‘Mo oi ! Mooi ! Ma of !”. Xe chay cham lai, me cfm nén vay, em thé héng hdc, tran dim m6 héi, tro lén xe, riu cd chan lai. Con nite n&, me sut sii khéc. Em thay me van tuoi sing, nuée da min, gd mé mau héng. Miéng xinh xén nhai tréu thom tho. Bé H6ng nga dau vao cénh tay me. Me xoa dau con va dé: “Con nin di! Mg da vé vdi cde con réi ma” 13DE sd 4 Nguyén Héng (1918-1982) nha van hién thyc xudt sic, ty hoc ma thaah tai. Tén tudi Ong gan lién véi nhing tac phim van chuong doc déo nhu: “Nhitng ngdy tho du”, “ Bi vo"... “"Trong long me” 1a chuong IV héi ki “Nhiing ngay tho du” néi én ohimg ngay thing dau dén, tii nhuc ciia mét em bé mé c6i bé va niém hanh phiic duge gap lai me sau mot ndm trdi xa cach. N6i vé niém vui suéng hanh phic dy, Nguyén Héng thé 1: “Phdi bé lan vao long mot nguoi me (...), moi thay nguoi me cé mot ém diu v6 cling”. 1. Phan dau chuong IV, Nguyén Héng thuat lai nhimg cay dang, tui nhuc thdi tho du cia minh. BO mat, me di bude nita “chita dé voi ngudi khdc”... Me bé Héng phai tha phuong cdu thuc. Bé Héng va em Qué s6ng thui thiii cé don, an chyc nam chd giita su ghé lanh, cay nghiét cia nhiing ngudi ho hang bén ndi gidu cd, Ba c6 that ghé tom, bia ra, moi méc moi diéu xdu xa vé me cita bé Héng, nao 1 “an van réch ruéi”, “mat may xanh bing”, nao la ngéi ben ré béng dén cho con bi, thay ngudi quen thi xdu hd “voi quay di, dy nén che ...”. BA 06 “cudi rat kich", giong néi “cay déc" va tan nhdn “cé'¥ gieo rd” vao dau 6c non nét ciia dita chau ‘nhitng hoai nghi”, dé li gién tinh me‘con, am muu lam cho dita con “khinh miét va ruéng ray” me minh. N6i dau dén cia bé Héng khong thé nao ké xiét. Ltic thi long “thdt lai”, khoé mit “cay cay”. Liic thi nuée mt “réng rong rét xudng hai bén mép réi chan ‘hoa dam dia 6 cém va‘ co”. Nghe ngudi c6 néi xdu me minh, bé Héng “cui dai trong tigng khdc", r6i cé hong ‘nghen i khéc khong ra, tiéng”. Tuy vay, bé Héng vin thuong me. Em “ghé sg” ba c6 tan nhdn, em cm thi nhing cé tuc, nhiing thanh kién “tan de", em muén “vd ngay Idy ma cén, ma nhai, ma nghién cho ki nat vun mdi théi". Em vin gitt tron ven “tinh thuong yéu va long kinh mén me”, quyét khong, dé ‘nhing rdp tam tanh ban xdm pham deén...”. Qua d6, ta cang thy ttm hén cia dita con trong sing biét bao. Long higu thao ciia dita con d6i véi me hién trong bi kich gia dinh van sang trong nhu ngoc. Trang tu truyén cilia téc gia “Thoi tho du” dy nuéc mat ma chan thuc, nhdt 1a khi ng néi dén tinh thuong me. 2. "Neudi me cd mot ém diu v6 ciing...”. Ngudi me da tr vé diing ngay gid dé lam tron dao Ii va tu khang dinh tu céch ngudi vg, ngudi me trong gia dinh. Me dem vé cho hai con nhiéu qua. Tan hoc, trén duémg vé nha, bé Héng gap lai me sau mot nam dai xa céch. Em goi r6i rit: "Mg oi! Mg ai! Mg oi!”. Canh hai me con gap lai nhau mimg mimg, titi tui. Me cm nén vay... me kéo tay con, xoa déu con, hdi... Con “da lén khde nite nd”, me cing sut sui theo... Con sung suéng ngim nhin guong mat thuong yéu cia me, ty hao vi me “van tivoi sang”, “déi mat trong”, ‘nutéc da min”, gd ma ‘mau héng”. Bé Héng dugc s6ng trong nhiing gidy phut hanh phic nhat. Em duoc “tréng nhin va 6m dp cdi hinh hai mdéu nui cia mink”. Em sung suéng “ddu ned vao cénh tay me”. Bao “vim gide dm dp" d& mat di, nay lai “mon man khép da thit”. Miéng me “xinh xan nhai trdu” pha ra ‘thom tho lq thiéng”. BE Héng vo cing hanh dién vé me. Cé ngit cé cau: “Madu ni¢ tinh thdm”. Tuc ngit c6 néi: “Dita con la hat mau cat déi cia me”. Tinh me con la v6 cing thiét tha, sau nang. Phtit gidy gap lai me, bé Héng ndi 1a nhing phiit “rgo re”. Va em khang 14 ivadinh ngoi ca: “Phdi hé lai va lan vao long mot ngudi me, dp mat vao bau sita néng ctia ngoi me, dé ban tay nguoi me vudt ve tit trdn xuéng cam, va gdi rém 6 séng hung cho, méi thay nguoi me cb mot ém diu v6 cting” Tieu chi dé binh gid h6i ki la su chan thyc. Moi su déo got, to mau sé lam cho h6i ki tr thanh v6 nghia. Chuong “Trong long me” rit chan thyc va cam dong. D6 la gid tri van chuong dich thuc. Long con thyong nhé, yéu kinh me, sung suéng va tu hao khi gap lai me, giot nudc mat, cm gidc ém diu Khi duge séng bén me hién... d6 1a tinh mau tit, long hiéu thao. Nhimng tinh cam sau sic Ay am nén vé dep van chuong trong hi ki cla Nguyén Héng, 60 nam vé truéc... DE sd 5S “Nhiing ngay the div” la mot tap héi Ki trung thue va cim dong vé tuéj tho cay ding ciia Nguyen Héng trong ché d6 cl. Day la téc phim c6 gid tri cia Nguyen Hong ing Ia téc phim c6 gid tri ciia van hoe Viet Nam giai doan 1930 - 1945. Chong ia tc phdm da \6t cach sinh dong nhiing rung cim manh liét cia mot tam hén tré tho déi v6i ngudi me, boc 16 sau sic long yéu thuong me cila bé Héng. Diéu dé truéc hét duge thé hién trong su phan ting cia Héng d6i véi ngudi co xdu bung. Héng I6n én trong hoan canh thiéu tinh thuong: cha chét, me ciing quan qué phai bé con di tha phuong céu thuc. Héng séng nhi vao ba cé, thuc chat 1a s6ng trong sy ghé lanh va cay nghiét ciia ho hang gidu cé, Héng nhé mai cau hoi diy 4c ¥ cia ngudsi co: “Hong may c6 mudn vao Thanh Hoa choi voi mg may khong?” Héng hinh dung vé mat rdu rau va sy hién lanh cua me, nghi dén canh thiéu thén mot tinh thyong ap u d& bao phen lam Héng phai khée thim, Héng thay tii than va mudi tra Idi “es”. Nhung khi nhan ra nhimg ¥ nghia cay doc trong giong n6i Va cdi cuBi “rd? kich” cla c6, Héng biét 66 “chi cé'¥ gieo rdv vao ddu de Héng mhitng mdi hoai nghi dé Hing khinh migt va cudng rdy me”, do 46 thoat déu Hong phan ting ngim “ciii dau khong dap”; sau 46 Héng né nu cudi chua x6t. Héng nghi: Me minh c6 t6i tinh gi ma cdc co khinh miét lam vay? Mot ngudi dan ba lay phai ngudi chéng nghién hit, chéng chét, dé lai sur cng quin cia ng nén nén phai rdi bd con cai, di tha phyong céu thyc... D6 1a mot toi u? Mac di da gan mot na&m nay me Héng khéng c6 mot lé thu, mot 1di nhan hdi hay mot dong qua gui vé, nhumg Héng vin thuong me v6 cing. Me Héng von 1a ngudi rat tinh cam, rat thuong, con. Nhat dinh Héng khong dé cho ai xii bay hoc lam mat di tinh cam yéu mén giita me con Héng. Nghi vay, Héng tir ch6i Idi khuyén cita c6: “. Khong! Chau khéng muén vao. Cudi ndm thé nao me chdu cing vé.” “. Sao lai khng vao? Mo may phat tai lam, c6 nh dao truéc dau!” Héng im lang ci déu xudng dat, “long caing that lui, khoé mat d@ vay cay”. Ngubdi c6 lai v6 vao vai Héng cudi ma néi ran, ". May dai qua cit vao di, tao chay cho tién tau, Vao ma bét me may may va sdm sita cho vei tham em bé chit?” Nghe hai tiéng “em hé” ma cO ngan dai ra that ngot that r, Héng cam thay nhiing am thanh dy xody chat ly tam can. Lan nay tinh yéu thuong me cla bé 15Héng tréi day manh ligt hon. Truéc tién dé 1a sir xtic dng bat ra thanh tiéng Khe. Nuc mit Hong chay dai “réi chan hod dim dia 6 cam va co". Day khong phai 1a giot nude mat xdu hé, tui than ma 1a giot nude mat cia tinh thuong”.. sao me 101 lui vi so hai mhiing thanh kién tan de ma xa lia ana em t6i dé sinh nd mot cach gidiu giém, tron tranh Tir tinh cam Ay, Héng da bién thanh long cam gin nhiing cé tuc, phing thanh kién tan 4c d6i voi ngudi phu nit. “Gid nhing co tuc da day doa me tci la mot vat nhut hon dé hay cuc thiy tinh, déu mdu gé, t6i quyét v6 ngay dy ma cin, ma nhai, nghién cho ki nat vun moi thé Chinh tinh thuong d6 da gidp cho bé Héng nhan ra dau 1 Ie phai, dau a nhiing loai ngudi, nhing tap tuc can lén dn... Tinh thuong dy cdn dugc béu hién mot cach sinh dong trong lan Hong gap me sau nay. Tan hoc 6 truéng ra, Héng chot thodng thay mot bong ngudi ngéi trér xe kéo rat gidng me, Héng lién duéi theo béi réi goi: - “Mg oi! Mg oi! Mo... oi!” Nhiing tiéng Ay bat ra tir long khao khét duoc gap me cita bé Héng may lau nay dén nén lai. Dé 18 su thon thitc cua trdi tim tré tho bat thanh tiéng goi Héng héi hop nghi: Néu ngudi din ba dy khong phai 1d me thi su rhéim lin kh6ng nhing lam Héng hé then véi ban be ma con thi cuc, dau khé biét bao, ching khéc gi ngudi b6 hanh nga guc giifa sa mac sau khi bi do anh ddng sudi tong mat danh lira! Nghe tiéng goi, ba me nhan ra con, bio xe chay cham lai va dua ain vy. Mot tic sau, Héng dudi mém mii déu thd déc, trin dim mé hoi va kh tréo lén xe, Héng 6a lén khéc réi ctf thé nite né lam me ciing sut sii theo. - “Con nin di! Mg da vé véi cde con réi ma.” ‘Ba me xoa ddu Héng réi lay vat 40 thm nude mat cho Héng. Héng sung suéng dim minh trong tinh cam yéu thuong cita me: ‘T6i ngdi trén dém ve, dai dp dui me 16i, dau ngd vao cdnh tay me t6i, 161 thdy nhiing cam gide dm ap dé hao lau mit di béng mon man khdp da thit. Hoi quén do me t6i va nhiing hoi tho. d khuén miéng xinh xin nhai trdu phd ra lie dé thom tho la thuong” Chinh vi tinh thuong me néng thiim nén Héng méi cé duoc nhimg 2am gide nhu vay. Héng mai mé ngdm nhin guong mat :1¢ hién hign truée mat minh, haly khéc han khudn mat ma Héng phai tuéng tugng qua Idi ké cla c6. “Guong mit me tdi van tuoi sang voi déi mat trang va nue da min lam noi bat mau héng cia hai go ma”, “chit khong com Gi xo xée qué nlut ©6 ti nhde lai lei nguai ho noi cute 16”. Héng lai nghi: “Hay tai su sung swong béng duoc trong nhin va 6m dp cdi hiinh hai mau mi cia minh ma me t6i lai tuoi dep nut thud con sung tic?” Méi ngim nhin va suy nghi vé me, mai say sua tan hudng nhing cdi gidc ém diu khi duge ngéi trong long me dé bin tay ngudi me vudt ve, tir ltic In xe cho téi khi vé nha, H6éng khong con nhé me da hoi nhiing cau gi va Héng 44 tra 1di nhing gi cho me nifa. Trong nhiig phiit rao ryc dy réi cd nhimg cau nsi cla co ciing bi chim ngay di, Héng khong nghi dén né nia. 16Sut xtic dong cla bé Héng khi gip me cing ching t6 tinh thuong me cia Hong that 1 sau dam, néng tham Tinh thuong me li mot nét ndi bat trong tam hén bé Hong. N6 mG ra trude mat chung ta cd mot thé gidi tam hén phong phi cua bé. Thé gidi dy ludn lun 1am. chiing ta ngac nhién vi anh sang nhan dao lap kinh cua né. Tinh thutong me dai cho bé Héng mot cdi nhin sic bén déi véi con ngudi va su vige ngoai doi. Tinh thuong ay ngay can to nén tham thiét néng nan Lam cho chting te thém cm thong sau sac véi hodn canh éo le cla Hong, them quy mén Héng. Nguyén Quang Tuyén (60 bai tuyén chon Tép lam van 6, 7, 8) DE S66 ——— : . . wen me tn, | DALHOC QUOC GIA HA NOI Naim 1937, trong bai tho “Mo di”, T6 Hitu eBYAEE TAM THONG TIN THU VIEN “Con chim non rit cénh Di tin t6 bovo Quanh néo ring hiu qi Lut muét duéi dong mura. Mot nam sau, tren tudn bio Nydy nay, hoi Nguyen Héng ra mit ban doc. Nhan vat bé Héng trong cuén héi ki cing 1a mi “con chim non rd cénh...". BO nghién ngap, gia dinh sa stit tr nén ban cing. chét chva doan tang, ngudi me tré lai chifa dé v6i ngudi ta, ‘no ndn cling ting qua”, phai bé nha, bé qué vao Thanh Héa kiém an Kin héi. BE Héng mé coi, bo vo song trong su ghé lanh cita ho hing ben noi. Dén trudng thi bi thy gido phat quy mot ch v6 li oan uéng; dém No-en thi bi ngudi ta hat hii dudi ra khoi nha thd, em lai thai di du6i lin mua gié lanh léo. Doc "Trong long me”. ta mét bé Héng rat dang thuong, ding yéu; trong dat! khé, trai tim thong yéu cia em vin danh cho ngudi me mét céch dim tham trea ven. ki “Nhitng ngdy tho du” cha M6 c6i b6, cdi mii tring cia bé Héng cdn “quan hang den"; me tha phuong céiu thre mai chuta vé. Sng trong cinh an com chuc gia dinh bén ndi, chi cdn bi ngudi cé nanh dc, hiém doc néi xu me minh. Mn cam va thong minh, bé Héng di phat higa ra “nhitng ¥ nghia cay doc trong giong néi va trén nét mat khi cudi rat kich” cia ba c6 tan nhin, Mac dit di non mot nam, me khong giti cho mot la thu, khong, min 101 hoi tham, khong giti cho con mt déng qua nao, nhung trai tim cita em d6i \6i ngudi me dau khé van tron ven. Ba c6 ¢6 ¥ gieo vao long ngay tho cia em “nihitig hodi nghi dé em “khinh wét va rudng rdy me”... BE Héng 1a mot dita con hi thao, cim thong véi cinh ngo “gda chéng, ng nan cing ning qué phdi bd con Ci di tha hing céu thye” cia me minh. Em quyét khong dé “nhing rép tam tanh bids” cha bA cO xam pham dén “tinh hong yéu va long kinh men me Bio nhiéu nude mit cia bé Héng da chay xuéng truéc nhiing Idi cay doc ciia ba co: “Mg may phat tai lém...", “vao ma... tham em bé clit’, mg may “ngéi cho con bii di hénré bong den..., Gn van rach ruéi, mat may xanh bing, ngwai gdy rac di...”, gap nguii quen thi “quay di, ldy nn che”... M@i li ndi va giong cudi cita ba co da lam cho bé Héng v6 cing tii nhuc, dau dén. Liic thi em “citi dau audng dat’, long “that lai’, Khée mat “cay cay”. Lic thi nude mat “rong rong rt xudng hai bén mép 17,réi chan hoa ddm dia & cam va 6-6”, C6 Vic, c6 hong em “nghen i khée khong ra tiéng”. Bé Héng rat thuong me, em di cim thong véi me chua doan tang chéng ma 48 chita dé v6i ngudi khic. Em khong tréch me ma “cam tite” sao me vi “so hai nhitng thanh kién tan dc” ma xa Tia dita con tho. Long thuong me ctia bé Héng la vo cing minh liét. Cang thuong me bao nhiéu, em cang cam ghét, cang gh tém nhimg c6 tuc bay nhigu: “Gid mhimg-cd tue da déty doa me 16i ld mor vat nwt hon dé hay cue thiy tinh, ddu mdu g6, 61 quyét v6 ngay dy ma cén, ma thai, ma nghién cho ki nat vun mdi thoi”. Phdn déu chuong “Trong long me”, qua nhan vat ba c6 doc dia, xdu xa, hinh anh bé Héng cng tro nén ding yéu dang trong. Nhing dong nude mat cia em chita chan bao tinh thutong me, mOt ngudi me dau khé ma don hav. Phéin cudi chung “Trong long me” noi len niém sung sudng tot ciing cla bé ;!-Héng.duge-gap tai me hién-sau mot nam dai xa céich. Dén ngay gid dau ciia bd, em khong viet thir cho me thi me ciing vé. Thuomg me nhiéu, nh me lam, tin yeu me _nén_bé H6 dim khi “chot thodng thy mor bong ngudi ngé' wen ve ‘gidng me” minh, lién chay theo goi r6i rit: “Mg oi ! Mg oi ! Mg oi !”... NOi khat Khao gap me cita bé Héng khdc nao ngudi b6 hinh gitta sa mac khao kndt “mdr dong nude trong suét chdy duoi bong ram”... Nhu mot canh dao dat niém vui. Xe chay cham cham. Me cém non vay con. Con chay kip, tho héng héc, tran dim mé h6i. Vui suéng cdm dong, con tro lén xe ma “rit cai chan lui". Me kéo tay con, xoa dau con; con “ni: nd”, me cing “sur siti”, Da bao lau ri bé Héng lai duoc nghe 131 yeu thutong ciia me hién: “Con nin di ! Mg da vé voi cde con réi ma”, Beo cit chi than thuong triu mén hda quyén tinh me con. Me “xd nach” con lén xe, réi lay vat 4o nau “thdm nvéc mat” cho con. Con ngim nhin guong mat me. Me “khing com coi xo xde" nhu ngudi cO da néi. Guong mat me “van nici sang”, doi mat me “trong”, “nutéc da min lam néi bat mau héng ctia hai go ma”. Mor mii “then tho la thuéng” pha ra tit quan do, tit hoi thé 6 khudn miéng xinh xan nhai tréu cia me. Con v6 cing sung stréng duge “dau ngd vdo cdnh tay me... thay nhitng cim gide dm dp da bao lau mat di béng lai mon man khdp de thit minh”. Tir miéu ta cu thé nhitng chi tiét, tinh tiét cla hai me con gap lai ahau sau mot nim dai xa cach, bé Héng véi tam hén trong sing ngay tho va gidu Ibng hiéu thdo, em da thé 16 niém vui suéng hanh phiic ctia dita con duoc s6ng trong {dng me: “Phdi bé lai va lan vao long mot ngudi me, dp mat vio bau sita nong cia ngudi me... moi thdy nguoi me 6 mor ém diu v6 cing”. Su em diu Ay 4% duge khyi nguén tit tinh mdu tit bao la. Cau ndi dy ciia bé Héng da dem dén cho ta nhiéu cian cam. Bé Héng mé ci, hiéu thao, rat thuong yéu me mdi dat dao chan cam dy. ‘Trong long me” la nhimg trang héi ki cim dong. Nhan vat bé Héng trong dau khé xa cach me, trong cay ding khi ba cO néi xiiu me, trong niém vui suéng hanh phtic tot 46 duge gap lai me hién, duge me vd vé an iti, déu sing bimg len mot trdi tim yéu thuong thiét tha, chan thanh, nhiing “rung déng cue diém ctia mot link hén tré dai” (Thach Lam). Gigt nuéc mat cia bé Héng 1a giot nude mit cla mot dita con hiéu thao. Trong bi kich gia dinh, bi kich tuéi tho, em cdng thuong me hon bao gids hét. Doin vin ghi cinh bé Héng sip lai me [2 hay niki, clm dong nha. BE Héng 1a hinh anh dang thuong va dang yéu ca bai ca “Trong long me”. 18De so 7 Trong suét cudc ddi viét van cla minh, rat nhisu thanh cong. Nhung chinh tic phim “Nhitng ngdy tho div" viét khi ong tron 18 tuéi, di dua Ong bude vao [ang van mot céch ching chac va qua quyét. Tac phdm fa tap h6i ki vé cudc ddi day dau khé, song gid cla nha van. ha van Nguyén Héng da gat hai dug Bang céich dan truyén tai tinh, tac gid dua ta dén véi gia dinh bé Héng, mot gia dinh rat gidu cé. Bing ching 1a vao ngay sinh cua chii bé, rat nhiéu vi cé mau mat dér chtic mimg. Dé 1é, dé mimg chat nich ca nha. Tuéng rang bé Héng sé mai song tong cinh gidu sang, sung suéng, nhung ng& dau cudc dai em lai chim ngap trong au thuong, khé ai. Cé 1é bat hanh I6n nhat déi véi Héng Ia viéc cha me em lay nheu chi vi ép budc, khong cé hanh phiic. “Su trdi ngwoc cay ddng dé t6i da hiéu rd rét va tham thia ngay tit nim ti lén bay, len tam”, Chinh em cing phai néi thé la gi! Cdn cay dang, x6t xa nio hon khi dita con biét “ngitdi me thinh thodng lai mim nhitng nu cudi ém dm, diu dang", nhung trong long thi “ludn lun gid budt, dau dén, phién mudn”. Trong cudc s6ng tir bé cita Héng, tinh cam gia dinh da c6 céi gi d6 guing ép, cha me s6ng véi nhau ma hau nhu khong cé tinh cam, tat ca chi vi dita con chung, chinh Id Héng. Va cing ngay tir bé, Héng da nghe nhiing Idi dén khong méy toi dep vé me. Viéc me dé em Qué véi Ong cai H. chit khong phai véi thay, v.y... Tét cd nhimg chuyén nhur thé, khong phai ai khac ma chinh nhiing ngudi trong gia dink da gay nén ngon lita to md trong em. Dé dén ndi trong suét mot thdi gian Hérg phai s6ng trong su dan vat, phan van, kh6ng biét ai dting, ai sai. R6i khi gia dink sa stit vi cdi ban dén cia b6 Héng, gia dinh da quyét dinh bin nha. Tuy rang d6 14 mot su mat mat én, nhung Héng 1a mot chui bE rat giadu tinh cam. Nhing Idi n6i sgay tho cia em: “Dé con di hoc réi con xdy lai nha cho ba” 48 phan nado gidm ba khong khi nang né, u 4m dang bao trim lén gia dinh. Gép phéin vao day 1a sur khni kiét dén cuc do ciia gia dinh Héng. Me thi buon bin thua 16, thay thi nghién thuéc phién, ngay ngay phai s6ng an bam vao vo. Vay day! Cai cudc s6ng tuong niu sung suéng, nhan ha cia bé Héng, gid trd nén nghéo ting, thiéu thén. Khong rhiing thiéu thén vé mat sinh hoat, vui choi,... ma em cdn thiéu mot gia dinh am cling, thuc su tré thanh ché dua vitng chic cho tudi 4u tho cla em. Ngudi cha, ché dyactia ca gia dinh, nay lai nghién ngap, hit xéch, séng an bam. Khén nan dén néi phai cudp tién cia Héng dé mua thuéc htt, thi khong cdn [di nao ma ni nifa. i hi rding ai ma khong xdu hd, dau dén khi cé mot ngudi chéng, mot ngudi cha nhu vay! Cudi cing, thi cha Héng, ca ddi sOng t6i tam, u udt, nay da chét trong nghéo nin, nghién ngap. Ngudi me khao khét yéu thuong danh phai chon vai tui thanh xuin trong cudc hon nhan khéng Idi thoat nay da ving lén, chay thodt khéi su 6 hiiciia 1é gido phong kién dé nang én cudc doi minh, ba di vao Thanh Héa, bo lai bé Héng bo vo, céi ciit gida su ghé lanh cia nhing ngudi ho hang gidu c6. Héng phii chiu nhiing 101 1é cay nit, u xa tir phia ho noi. Hoan cénh bat bude em phai rd thanh difa tré léu léng, d6i rach, luon khao khat mot cudc s6ng, mot tinh yéu thuong dich thyc. Vay ma cai mong muén don thud, gidn don dy mai mai khong thic hién dugc. Déi véi Héng, cdi cinh cia nha tho dém No-en khong c6 ché cho «m, cho nhiig con chién bé nhé tim su che ché, ban phuéc cia Chita, ma chi dinh cho nhimg ong Tay, ba dam, nhiing chtic dich, nhimg ké quyén quy, khénh Khang vabé vé. Khé khan lim em mdi len duge vio, dé 6 thé nhin thay ban thé. R6 ring cdi xi hoi théi tha ban thiu Ay khong phai Ia ché dimg ciia em. Nhung biét1am sao duge! Chtia di an dinh cho cude doi Héng mot vuc thim t6i tam, vo diy. CAi vuc thim Ay siin sing nhdn chim em, néu em c6 mot phit 16 lang, quén di bin chat hén nhién ngay tho, chan that cua minh. Mac di sng trong hoan canh nhu vay, nhung tam hén Héng van sng nhu vi sao lap lénh giita bau tréi thim thim. Trong tam tu cia em vin tén tai hinh anh ¢ ngudi cha diu dang, ngot ngao; mot ngudi me “chi vi sy hdi nhiing thanh kién cd Int ma_xa lia cdc con”. Chinh cudc néi chuyén giita Héng va ba c6 da ndi lén diéu dy. BA c6 thi mot muc n6i x4u, xtic xiém me Héng, nhung tinh thyong va hinh dnb cla me lu6n ngdi sang trong tam tri Héng. Va ngay ca chiing ta ciing phai cong nhan ring Héng rat thong minh, tinh y. Béi déi v6i mot dita tré, mot nm khong due gap me, khong nhan dugc mot la thu, mot Idi tham hdi au yém, khong xin me ditgc mot déng qua thi khi bat gap cau hoi “cé mud vdo choi voi me hay khons tam Ii ngay tho, trong sdng sé tra Idi ngay 1 “Cd”, khong chit din do. Nhumg Héng, thi lai khéc. Em ciing toan tra 1di 1a “co”, nhung “chor” nhan ra nhing diéu khong t6t dep trong cu néi Ay nén méi phan bac lai y muén dén nén trong long tit bay lau nay cia minh. Dé 6 duge c4i “chor” dy qué IA mot qué trinh lau dai, duge hinh thanh tir nhing viéc xay ra trong cudc séng mA em quan sat va tiép thu duge. Nhimg dong co xu, nhu ba c6, di lam mit di phiin nao tinh ngay tho trong Héng, dé dén ndi méi 1di ndi, mdi hanh dong ciia em déu dugc can nhac, suy nghi ki cing. Trong em, sur tinh todn ciia ngudi lon di tré thnh khéng thé thiéu. Boi 6 cdi x4 hoi cia em, moi ngudi hau nhw déu gid doi, ac doc. Ding thuong biét bao! Va tiéng cudi cita em Khi tra lai ba cd: “Chau khong mudn vdo" nur gay cho ngudi doc cam gidc: dung nhu Héng khong chit y, khong buén ba khi phdi xa me. Mac dir rd 161 nhu vay nhung chic rang hic bay gid, trong long Héng, hinh anh va nhing tinh cam thutong yeu man néng d6i véi me dang tra dang nghen ngao. Ding vay! Tat ca dién bién tam trang cli Héng déu trdi nguoc véi Idi ndi, hanh dong cia em. Diéu 46 chang 1é khéng phai 1 mot néi dau thiim kin nhung sau sac, gidng xé tam hén em hay sao? Dac biet, tim tri cia bé Héng cling duge nha vin miéu t8 theo mite do tng dan. Liic dau Héng con cudi, sau 46 “long em that lui, khée mat dd cay cay”. Ching, ta cing hiéu ré va cang cam ghét ba c6 doc dc bao nhiéu, thi tinh thuong yeu, cam thong voi bé Héng lai cing manh liet, dam da bay nhiéu. Vét thong trong long em da kong duoc han gin, nay lai bi ngudi khdc dio béi thém ra nén i, quan dau, Néu trudc kia em c6 Kim ra vé khéng a minh: Héng nhu thay long minh th: quan tam thi nay khong thé kim nén duoc'nia. Em tré vé diing tm trang dau dén, tii phan khi thity c6 ndi xdtu, xtic xiém ngudi me em hing ton qu: dén dé lai cng lén t6i tot dinh khi Héng nghe co néi me minh sinh em Héng dau tréch me, chi vi me chua doan tang cha ma da chita dé v6i ngw Chinh bai em cing hiéu cudc hon nhan cita cha me hoan toan bi ép budc, khong ¢6 hanh phtic. Cho nén viée me gay dmg hanh phic véi ngudi khdc, ching qua vi me c6 tim lai thdi, thanh xuan ma minh da dénh mat, di chon vii dudi nim md thei gian ma théi. Duy nhat Héng chi trich me da khong dim déi mat véi cai 1é théi, hit tuc phong kién di bay lau nay chén ép, vii dap cudc sng cita me, da ctép di hanh phic, t6 4m ma dang lé ra mot ngudi nhu me duoc huéng. Nha van miéu ta rat thanh cOng diéu cudi cla Héng: “Cuéi dai trong tiéng khéc"” Eng cudi Sy chita dung biét bao ham y. Truéc het dé 1a mot, tiéng cudi chua x6t, thi phan khi khong c6 mot mai 4m gia dinh nhu ai. Sau nifa 1a tiéng cudi cam gidn, mia mai. Trong cudc néi chuyén Ay, cudi cing 1a hinh anh bé Héng ‘Cd hong nghen it, khoc khongcon rd tengo K€ luc ay do qua dau don nén Hong mot tro nén yeu dudi, quy guc vé thé xc. Nhung trong tam hén em, tinh thuong déi véi me van 1a v6 bién. Nha van vit: "Gid nhitng c6 tuc dé day dou me t6i dy la mot vat c6 thé nhut hon dé, cuc thy: tinh hay ddu mdu gb, 61 quyét v6 ngay ldy, nhét vao miéng, nghién cho ki vun nie ccim moi thoi”. Phai! Em vin cn di stic dé nghién nat, dé x6a bo nhiing gi da diy doa me em khé cue. Chi tiét nay chiing 16 tinh cam cia Hong d6i véi me that 12 bao la, v6 bd bén. Néu trong cude néi chuyén véi bd co, Héng da phai dau dén, giding xé bao nhiéu thi nay em I Day 1a su wé vé cla me Héng. Bing nhitng truc gidc hét site tinh t€ nhay bén cua minh, them vao d6 [a nhiing tinh cam néng sin Héng danh cho me, em di phat hign inh xde ngudi ngéi trén xe kéo la me minh. Nhung do qué sung suéng, bat ng’ nén Héng nghi “minh da lim”. Vay nhung em van cat tiéng goi mot cach béi r6i: “Mg ai! Mg ai! Mo oil”. Dén day, ngay ca ngudi doc cling héi hop va mimg thim thay cho em. Néu ngudi dé 1A me Héng thi em da doe dén bi thich ding sau bao ngay séng khén khé, bo vo. Nhung néu khéng phai thi cdn that vong nao cho bang. Chinh em cing ndi [én diéu d6, Thue su em nhim lan thi khéc nao ng b6 hanh di gia sa mac ménh mong bat gap do anh cla béng ram va dong sudi. May man thay dé chinh [a me Héng. Hinh anh em héng héc chay theo xe tay, dén noi thi khée lén nite ne chttng t6 em rat nhay cim. Em tii than lam nén tiéng khéc nghen ngio méi bat ra khi gap me. Déng thoi dé cdn 1a tiéng khéc sung suéng, v6 da ra. VA khi nha van ni [én tam trang cla em: “Nhdn ra me khong com cdi xo xde qué nhu loi 06 ti noi”, ching ta méi V6 1é rang di sao Héng vin cdn la mét dita tré. Em bao vé, bénh vue me 1a thé, nhung em van chiu anh hudng cita lai ndi déc dia tir ba c6. Em van nhdn rang me khéng dén ndi nhu c6 ndi chting t6 phén nao em cing tin nhimg thong, tin kia, Nhung do hic ay, niém sung sudng chodng nggp tam tri em nén em c6 thé quén ngay nhing Tei dén dai xu xa vé me. Hong lic dy chi la mot chii bé con, rd vé trong long ngudi me yeu dau, rat tho ngay va trong trang. Em thuc su phai duge huéng niém hanh phiic I6n lao dy béi con ngudt, tam hén em dich thuc Ia mOt vi sao lac Ing, nh bé nhung séng chdi gitta bau tri bao la. Qua ton b6 tic phim, nhat La 6 chuong IV, chting ta c6 thé hoc tap duge rat nhiéu dic tinh & bé Héng. Mac dau Ién lén trong mot hoan canh rat khdc nghiét nhumg Héng vin dau tranh cho cudc séng cita minh, dau tranh cho nhiing gi ma mimh thay 14 1é phai, 14 hgp dao Ii. Chac chan sau nay hinh anh cau bé dang yéu va dimg thuong nay mai ngdi ang trong tam hén chiing ta. Lé Thuy Chi, 6p 8M (Tru’ng THCS Trung Vudng, quan Hoan Kiém, Ha Noi) Dé S68 Nguyén Héng (1919-1982) viet “Nhing ngdy thd du” nim 1940 khi Ong dang lam “cau gido” trong x6m Cém cia nhig con ngudi khon khé thudc Hai Phong dufi thi Php thuéc. Cuén héi ki chita day cay dang, buén tii va nude mat cia mot chiii bé sinh ra va I6n lén trong mot gia dinh nhiéu bi kich. B6 chét truy lac ben ban dm thuée phién. Ngudi me tré khao khat tinh yéu tuéi xuan. BO Héng chét trong ting b&n, me phai tha phuong cdu thuc, Héng va em Qué séng trong canh cé don, tii nhuc gida nhing ngudi ben ndi voi “bat com chan ddy nude mat”... 21‘Trong long me” la chuong 4 héi ki “Nhiing ngdy tho du". Doan trich da ke lai mét céch cdm dong tinh canh bo vo t6i nghiép va ndi budn tii cla bé Héng di m6. cOi bé lai phai xa me, déng thdi téc gid dA ndi lén tinh yéu me vo cing thim thiét cla chti bé ding thuong nay. Chéng chét chua doan tang, ngudi vo tré “dd chita dé voi ngudi khiic”, va lai “ng ndn cing ting qué, phdi bd con cdi di tha huong cau thie”. Ngudsi me phai bo con lai, vao tan Thanh Héa kiém s6ng; mot cudc ra di nhu mot cudc chay trén dé thoat khdi nhimg thanh kién nang né, nhimg cé tuc di man, nhimg con ngudi doc Ac. Me di xa mii, sip dén ngay gid déu b6 ma chua vé. Trong nhing dém ngay mong mdi dgi chy me, bé Héng da bi ngudi c6 day doa, hanh ha mét cach vo cing “cay déc”. Hinh anh ba c6 ciia bé Héng 1a mot ngudi dan ba ding sg. Long da mu i kh6 héo hét tinh ngudi. Gigng néi va céi cudi “rdf kich” cia mu ciing khng thé che dau ban chat déc dc, tan nhin n kin trong day tam hén den t6i. Bat com ma ba c6 cho hai anh em bé Héng an hang ngay chi lA su b6 thi! Anh trai mat, dang 1é my ta phai chim séc yéu thuong cdc chau nhiéu hon, cing cim thong v6i cinh gd kh6n khé cia chi dau minh hon, nhung mu da xir su mot cach tham déc, dé tién, mat hét tinh rudt thit, mat hét tinh ngudi- Giong néi va digu cudi cia ba co nhu Khoi goi, nhu lung lac: “Hdng ! May cé muén vao Thanh Héa choi voi me may khong ?”. Dita chu véi tinh thuong yéu va long kinh mén me da “cui ddu khéng dap” vi biét r5 tam dia den t6i xdu xa cia ngudi dan ba dang d6i thoai voi minh. Bé Héng da phat hién ra ding sau giong ndi “cay déc”, nét mat khi cudi “rat kich” cia ba c6 1a cd mot Am muu ghé tom “ed y gieo rac” vao dau 6c dita chau tho bé “nhing hodi nghi" dé n6 “khinh miét va ruéng rdy” me minh. Nhitng “rdp tam tanh bdn" clia ba cé khong thé nao lung lac duge dita chéu giau tinh thuong me. Nghe dita chéu tra li “khong”, ba cO “giong van ngot”, ci ngot chtta day mua mé tham hiém: “Sao lai khong vao ? Mo may phat tai lim, cb nue dao tritéc dau !”, Hai con mat “long lanh” cha mu nhin vao dita chau dang “im lang ctii ddu xuéng dat” sp khéc, ba c6.“quy hda” v6 vai chéu cudsi ma néi ring: “May dai qua, cit vao di, tao chay cho tién tau. Vao ma bat mg may may va sém stta cho va tham em bé chit”. Ci &c tam dc ¥ cita ba c6 di 16 16 khi hai tiéng “em hé” duge mu “ngdn dai ra that ngot, that ré...”. Ba cé n néi mot cdch mau thudn, tréo tro. Mu vita ndi véi bé Héng: “Me may phat rai lém”, thi ngay sau d6, mé lai déi giong vita ké Ie, vita boi méc ma “vn cit tuoi cwdi”. Nao 1a me may “ngdi cho con bid bén r6 bong den”, Nao la me may “dn van rach ruéi, mat may xanh bing, nguoi gdy rac di". Nao 1a khi c6 ngudi quen goi, thi me may “vi quay di, Idy ndn che...". C6 thé d6 1a su that vé cdnh ngd mot ngudi dan ba chua doan tang chéng ma chita dé voi mot ngudi khdc, dang s6ng trong cdnh nghéo khé, nhung ba c6 ni ra dé lam gi ? Sy doc dia nanh 4c cia ba c6 da x6 day dita chau mé ci dén tot ciing sy dau khé. Dita chdu bj hanh ha dau dén, lic thi nuée mat “rong rong rot xudng hai bén mép réi chan hoa ddm dia 6 cém va 66", Vie thi phai “cudi dai trong tiéng khdc", va cudi cling, 06 hong dita chéu “nghen it khéc khdng ra tiéng”. Nhu mot ké dao ditc gid, mu ta khuyén dita chau “ddnh gidy cho mg may, bio dit suo cing phdi vé. Trude sau cfing mét ldn xdu, ché nhé bin xdi mai due sao ?”... 22Bang ngon ngit, cit chi cd vé ngot ngao ma cay ba c6 da hanh dong mot cach cyc ki tan nin: n6i xau me Hong trude mat be Hong. Mu rip tam gieo rac nhiing hoai nghi dé dita con tho khinh miét va ruéng ray me, Am muu phd v6 va chia lia tinh mau tir cua dita bé m6 coi bO. Mu da lam cho difa chau them phin dau khé, 6 hic ta tuéng nhu mu ha he trong viée béu riéu ngudi chi dau géa bya cia minh. Tue ngit c6 cau: ‘Gide bén Ngo khong soy bang ba co bén chong". Hinh anh ba c6 ciia bé Héng duge noi dén "Trong long me” that dang so va dang ghét. Giong ludi va tigng cudi nham hiém. Tung nhu mu ta'dang bénh vuc, dang bio ve dao dtic 1é gido, nhung that ra mu di hanh dong mot cach tan nhiin doc dc. Nhan vat ba CO, tir ngon ngit, clr chi dén tam If dd duge migu ta rat sOng dong, rat thue. Con nguei dé lai mot vét thuong long Ga mau trong trai tim bé Héng trong “Nhing ngay tha du” Dé sd 9 1. Ma bai Doan van “Trong long me” ndi lén ndi dau x6t, tii cuc cla bé Héng khi ngay gid diu b6 sip dén ma me tha phyong cau thyc vin chua vé; déng thdi ghi lai niém hanh phic sung sung cua em sau gan mot nam xa cach duge gap lai me, duge nga dau vio cdnh tay me thuong yéu. 2. Than bai a. Canh ng6 day bi kich déng thuong: - Sau khi b6 mat, me di buée nita “chuva doan tang thdy 161 ma da chita dé voi nguoi khdc”. Me vao Thanh Héa “tha hutong cau thye”. - Bé Hong va em Qué da m6 céi bé lai phai xa me, s6ng thui thii c6 don, an chyc nam chi giita sy ghé lanh, cay nghiét cia nhimg ngudi ho hang ben noi giau cé. Hinh Anh ba cé rit ghé tém, tim di moi diéu xdu xa dé néi vé ngudi me bé Hong, “c6'§ gieo rac” vao dau 6c non not dita chau “nhiing hodi nghi” dé li gidn tinh me con, lam cho dita con “khinh miét va ruéng ray” me minh. Bé H6ng da trai qua nhiéu dau dén, tii cuc. Liic thi long “hdr Iai”, khée mat “cay cay”. Liie thi nuée mit “rong rng rot andng hai bén mép réi chan hoa dém dia 6 cém va 6 6”. C6 khi truée nhiing Idi xtic xiém cita ba cO nanh dc, c6 hong bé Héng “nghen i? khéc khong ra tiéng”. Tuy vay, bé Héng van thuong me, em “ghé so” ba cd, em cam thi nhiing c6 tuc, “hing thanh kién tan dc", em muén “vd ngay ldy ma cén, ma nhai, ma nghién cho ki ndt vun méi thei”. ‘Téc gid da ty thuat bi kich va cdnh ngQ minh, than phan minh rét chan thyc va cim dong. Néi dau khé ciia dita bé mé céi phai “sdng nhd” 1a bat hanh lim. D6 1 gid wi nhan dao cia nhimg dong héi ki, tu thuat nay. b, Nguoi me cé mét ém diu v6 cting... - Dén ngay gid diu cita b6, bé Héng khong phai giti thu cho me, me cing vé. Me dem vé cho bé Héng va em Qué rat nhiéu qua. Tan hoc vé, em gap me, hoi bat ng, ngac nhién, niém vui suéng khong ké xiét ! ~ Nhu ‘linh cam thiéng liéng”, cht thodng thay m6t béng ngudi ngéi trén xe, ma em di nhan ra me, chay duéi theo, ct tiéng goi r6i rit: “Mg of ! Mo oi ! Ma oil”. D6 ld tiéng goi mimg vui cia tudi tho gap lai me sau mot nam dai xa cach. Cé trai qua canh ng6 mé c6i 6, s6ng c6 don mdi c6 cim xtic Ay. 23+ Phiit dau gap lai me duc ké lai rat “sdig”, rat cm dong. Me cém non vay... me kéo tay con, xoa diiu con hdi... Con “ou lén khée nite no”, me “eiing sur siti theo”... Me van “noi sang”, “doi mdt trong”, “nutée da min”. go ma “mau hong”. Con v6 cling sung suéng “div trong nhin va 6m dp cdi hinh hai mau nui cia minh". Me than yéu dau ¢6 “rdch rudi... xanh bing... gdy rac...” nhu ngudi c6 ndi, trai ‘ai “me vdn toi dep nluc thud con sung tie” - Duge sOng trong lng me 1a hanh phic t6t dO cita bé Héng. Em sung sung “déu nga vao cdnh tay me”, bao “cam gidc dm dp" 48 mat di, nay lai “mon man Khép da thit”. Mai ‘thom tho” tit migng xinh xan nhai tréu cia me lam cho bé v6 cing hanh dién. Phit giay gap lai me, dugc bé Héng néi 1a nhiing phiit “rao re”, va em khang dinh nggi ca: “nguai me cd mét ém diu vd cing”. 3. Két bai a. Tiéu chi dé binh gid héi ki 1a su chan thyc. Chuong “Trong long me” rat chan thyc va cdm dong. Dé 1 gid tri van chuong. Long yéu kinh me, niém sung sung va tu hio dugc gap lai me, giot nude mit, cam gidc ém diu... dé 1a tinh mau ti, long hiéu thao, 1a gid tri nhan van. b. Nguyén Héng I nha van rit c6 ti, do ho’n canh ma hge van khoag. cao. Ong viét truyén nay nam 22 tudi, diéu dé dé cat nghia nhiing doan “quad loti, sa da...” trong mot vai chd. Cai ddng quy nhdt, dep nhdt la tdim long dita con déii voi ‘me. Chiing ta cam phuc va kinh yéu ong. IIL. Bai doc tham khao Me Huy-go Em cé biét thé nao 1a mot ba me khong? Em cé mot ba me khong? Em cé biét thé nio 1A mot dita tré nho khorg? Mot dita tré déng thuong yéu dudi trén truéng, khon kh6, déi khat va c6 doc trén devi, ma Iai thay duge ring 6 bén em, xung quanh em,ao trim em, c6 mot ba me ding; timg buéc, buéc theo em, dimg lai theo em, mim cudi khi em khéc, nhin ngam emi, day em hoc néi, day em hoc doc, day em biét yéu thuong, u Ap nhing ngén tay em vio ban tay ciia minh, ti than em vio long minh, i tam hén em vao trai tim minh, cho em bi khi em con tho 4u, nudi em khi em da én kh6n, lu6n luén hi sinh va thudng goi em: "Con oi” mot cach rat diu hién? (Pham Dic Minh dich) Bai sd 3 Tic nude vo bo (Trich “Tat den”) Ng6 Tat T6 1. Bé luyén tap Dé $6 1. Gidi thigu mot vai nét vé nha vin Ngo Tat TS. Dé s6°2. Tém tit téc phim “Tar den”. Dé 56.3. Neu gid tri tw tung va nghe thuat cita téc phim “Tdr den”. 24Dé so 4. Cam nhan cia em vé tén cai 1é va tén héu can |i truéng qua chuong “Tie nic vo be” Dé 86S, Phan tich nhan vat chi Dau qua chuong “Tic nude vd be" trong tac phim “Tit den”. Dé s0'6. Nha vin Nguyén Tuan viet: “Tren cdi (07 gid ti dat ctia dong lita ngay sua, hign lén mot edi chén dung lac quan ctia chi Dau” Qua trich doan “Tic nirdv va bo”, em hay ching minh ¥ kién wen day cita Nguyén Tuan, UL. Bai van tr luan DESO 1 Ngo Tat T6 (1893 - 1954) qué & Loc Ha, phi Tir Son, tinh Bic Ninh (nay thuge huyén Dong Anh, Ha Noi). Théi trai tré hoc chit Hain, hoc gidi, ong timg dé diu ki khao thi 6 ving Kinh Bac, nén duge goi Ia “ddu wi TO”. Sau 46, Ong tu hoc chit quéc ngit, tré thanh mot hoe gia uyén bac, mot nha bio tign bo, mot nha van hign thuc xuat sic trude nim 1945. Suét trong 9 nam khang chién chéng Php, Ngo Tat TS s6ng va hoat dong van nghe, bao chi tai chién khu Viét Bac. Ly : hang ngan bai bio. Ngo Tat T6 da dugce giai thuong H6 Chi Mink nam 1996. Dé 862 Cau chuyén trong “Tét dén” dién ra trong mot vu déc suu, déc thué 6 mot Tang qué - lang Dong Xa dudi thi Phap thudc. Céng lang bi déng chat. Bon hao li va It tay chan véi roi song, day thimg, tay thuéc, nghénh ngang di lai ngodi duéng thét tréi ké thiéu suru. ig trong ngii lién, tiéng ti va ndi 1én sudt dém ngay. Sau hai céi tang lién tiép (tang me chéng va tang chti Hoi), gia dinh chi Dau tuy vo chéng “ddu (dr mat 161” quanh nam ma van “com khéng dit dn, do khong dit mde”, dén nay da “lén dén bac nhi, bac nhat trong hang viing dinh”. Anh Dau lai bi tran 6m kéo dai may théng trdi... Khong c6 tién nop stu, anh Dau da bi bon cudng hao “hat 16i nluc tdi ché dé giét thit”. Chi Dau tat ta nguge xudi chay vay, phai ditt rudt bin dita con géi dau long va 6 ché cho vg chéng Nghi Qué dé trang trai “mdn ng Nha nuéc". Li truéng lang Dong Xé bat anh Dau phai ndp suat suu cho chit Hoi da chét tir nam ngodi vi “ché? ciing khéng tron duov ng Nha nude”. Bi 6m, bi tréi, bi danh... anh Dau bi ngét di, rai nhu xéc chét, duoc khiéng tri vé nha. Sing sém hom sau, khi anh Dau cdn “din ré ré” dang nehén c6 hiip chéo thi tay chan bon hao I lai ap dén. Ching Iéng lén chiti mang, bich vao nguc va tat danh bép vao mat cl Chi Dau van lay chting tha tréi chéng minh. Nhung tén cai 1¢ di gdm len, r6i nhay théc yao tréi anh Dau khi anh Dau da lan ra chét ngat. Chi Dau nghién hai ham ring thach thttc, réi xéng vao dénh ng& nhao tén cai 1é va tén hdu can If truéng, nhitg ké da “nit nhiéu xdi ca”. 25Chi Dau bi bat gidi len huyén. Tri phii Tu An thay Thi Dao c6 nuée da den don, doi mat sic da gid td bi di. Chi Dau da “ném ror" cd nam gidy bac vao mat con quy dam 6, réi ving chay... “Mén ng nha nude” van con 46, chi Dau phai lén tinh di 6 vi. Mot dém t6i trdi, cu c6 thuong da ngodi 80 tudi md vao buéng chi Dau. Chi Dawwving chay thoat ra ngoai, trong khi “iri tof den nhut myc”. Dé s6 3 Tiéu thuyét ‘Tat dén” cha Ngo Tat Té la mot tic phdm xuat sac cla ddng van hoc hién thuc 1930-1945. Vé mat tu tudng va nghé thuat ‘Tar dén” déu cé gid ui to lén. a. Vé ndi dung tu tuéng - ‘Tat den” gidu gid tri hién thuc. Tac gid da t6 cdo va lén An ché do sutu thug d& man ciia thyc dan Php, di béin cing héa nhan dan ta; suu thué dinh ca vaio ngudi chét; c6 biét bao ngudi phai ban vo do con dé trang trai “mdn ng Nha nude” Khi vu suu thué dén, x6m thén ring ron trong tiéng trong nga lién thc lién hdi suét dém ngay, bon cudng hao bat tri, dinh dap tan nhdn nhig ké thiéu thué, thiéu suu. Céi san dinh x6i thit da tro thanh trai giam hanh ha'nhig ngudi nong dan nghéo khé, hién lanh v6 tdi. Cé thé noi “Tar dén” 1a mot bite tranh x4 hdi chan thyc, mét ban dn danh thép két t6i ché' do thyc dan nita phong kién da 4p btic béc lot, da ban cing héa nhan dan ta. - "Tat dén” gidu gid tri nhan dao. Tinh vg chéng, tinh me con, tinh nghia xém lang gitta nhimg con ngudi cing khé duoc néi dén mot cdch chan thuc. SO phan ngudi phy ni, nhimg em bé, nhimg ngudi cing dinh duoc téc gid néu lén véi bao x6t thuong, nhitc nhéi va dau long. - ‘Tat dén” da xay dung nhan vat chi Dau - mot hinh tugng chan thuc, dep dé vé ngudi phu nit néng dan Viét Nam. Chi Dau cé bao phdm chat tot dep: can cd, tn tdo, giau tinh thuong, nhn nhuc va ding cdm chong cudng hao, chéng dp bitc. Chi Dau [a hién than cia ngudi vg, ngudi me vita sic sdo, via don hau, trong sach. b. Vé nghé thuat. “Tat den”, mot cuén tiéu thuyét c6 quy m6 khiém t6n, trén dudi 200 trang, nhung cé gid tri nghé thuat dic sic. - Vé két cau rat chat ché, tap trung. CAc tinh tiét, chi tiét dan cai chat ché, day 4n tuong lam néi bat chi dé. Hdu nhu nhan vat chi Dau da xuat hién trong téc pham tir dau chi cui. - Tinh xung d6t, tinh bi kich cu6n hut, hap dan. - Khac hoa thanh céng nhan vat. Céc hang ngudi tir ngudi dan cay nghéo khé én dia chi, tir bon cutmg hao dén quan lai déu cé nhing nét riéng, rat chan thu, song dong. ; - Ng6n ngit trong “Tt den” tir miéu ta, ty su dén ng6n ngit nhan vat déu nhudn nhuyén, dam da. Cau van xudi thanh thoat. Tom lai, “Tat dén la mot thién tiéu thuyét ¢6 ludn dé xd hi hodn toan phung sudan qué, m6t dng van cé thé goi la kiét tde” (Va Trong Phung). 26Nhac dén nha van Ngo Tat To (1893-1954) Ia ta nho dén tiéu thuyet ‘Tar den". NOi dén “Tat den” la ta nghi dén than phan chi Dau. Dé la mot ngudi phu no nong dan nghéo khé, céin cit lao dong, gidu tinh thuong chéng thuong con, ding cam chong lai bon cudng hio. Nha van Ngo Tat T6 da xay dung nhan vat chi Dau tigu biéu cho canh ngo kh6n khé va phém chat t6t dep ctia ngudi dan ba nha qué trude nam 1945, Canh "Tite nuoe ve ba” trong “Tat dén” da dé lai nhiéu an tugng sau sic trong Tong ngudi doe vé nhan vat chi Dau _1. Hoan canh cia chi Dau that dang thuong. Chi phai bin ganh khoai, ban 6 Jit rudt bin dita con gai lén 7 tudi cho vg chéng Nghi Qué, méi di np suat suu cho chéng. Nhung anh Dau van bi tri & san dinh, vi cén thiéu mét sudt suu nia. Chi Hoi 14 em rudt anh Dau, chét tir nam ngodi, anh Dau Ia “than nhen” nén phai nop sudt suu dy: “Chét cting khdng trén duge sua Nha mééc!”. Oan nay con mot kéu tri nhung xa! Anh Dau dang 6m nang, bi tr6i suét ngay dém, anh ngat xiu di nhu chét. Bon cudng hao cho tay chan vac anh Dau ri-rugi nhur cdi xe dem dén tra cho chi Dau. Dau khé, tai hoa chéng chat va dé nang lén tam hén ngudi dan ba t6i nghiep. 2. Chi Dau 18 mot ngudi vo, mot ngudi me gidu tinh thuong. Trong con nguy kich, chi Dau da lay goi chéng va tim moi cach ctfu chita cho chong. Hang xém da kéo dén, ngudi an bi, ngudi cho vay gao nau chéo... Chi Dau miic chéo ra bat, lay quat quat cho chéo chéng ngudi dé chéng “an Idy vai ip” vi chéng chi “dd nhin sudng tit sang hém qua d con gi...”. Ting trong, tiéng ta va da néi én. Chi Dau cét tiéng khdn khodn, thiét tha mdi chéng: “Thay em hdy cd’ ngéi day hip it chdo cho 46 x6t rugt”. Li ngudi din ba nha qué mdi chéng an chéo hic hoan nan, chita dmg biét bao tinh thuong yeu, an i v6 vé, Cai cit chi cia chi Dau bé cdi Thu r6i ngoi xung canh chéng “cd § che xem chdng chi dn c6 ngon miéng hay khong” da biéu 16 sy sn séc va yéu thutong cla ngudi v9 déi v6i ngudi chéng dang dau 6m, tinh mang dang bi bon cutng hao de doa! 3. Chi Dau 1a mot ngudi phy nit cting cdi da ding cam chéng lai bon cudng hao dé bio vé chéng. Bon cai lé va tén hau can li trudng, li dau trau ngua v6i tay thudéc, roi song, day thimg lai “sm sdp” xong vao nha chi Dau thét trdi ké thigu suu, Anh Dau vita “run rdy” ké miéng vao bat chao, nghe tiéng thét cia tén cai lé, anh da “Idn ding” xudng phan! Ten cai 1é chiti boi mot céch di man. Han goi anh Dau la “thing kia’”,... hn “tron ngwoc hai mat” quat chi Dau: “May dinh ndi cho cha may nghe ddy a? Sits (ala Nid nck nia am manian ait Kalle Chj Dau di ha minh van xin, hic thi “run run” xin khét, hic thi “thiét tha” “xin Ong rong Iai”. Tén cai 1é méi lic lai Iéng len Ahu con ché dién: “Ding ding, (...) gidt phat cai thing” trong tay anh hau can If truéng, hin chay “sdm sdp” dén chd anh Dau dé bat tréi “digu ra dinh”. Chi Dau van han “tha cho...” thi han “hich ludn vdo nguc chi Dau mdy hich”, tét “dénh bop” vao mat chi, r6i “nhdy vao” canh anh Dau. “Mot ngdy la théi sai nha - Lam cho khév hai chdng qua vi tién” (Nguyén Du). DE trdc suu ma tén cai Ié, “ke Init nhieu vdi cit” da hanh dong mot cach vo cing da man. Moi su nhin nhuc déu c6 gidi han, va lai phai bio vé tinh mang cita chéng, 27bio vé nhan phim cua ban than, chi Dau da kien quyét cu lai: “Chéng roi dan 6m, Ong khong duge phép hanh ha!”. Khong thé lai bude, chi Dau da “nghién hai ham "thach thie: “May tdi ngay chong ha di, ba cho may xen!" Tu thé cia chi Dau cé mot bude nhiy vot. Tir ché nhiin minh tu goi Ia “chau”, goi ten cai Ie bang “éng”, sau dé [a quan hé “161” véi “dng”, cudi cling IA “chdng ba”, “ba” v6i “may!”. Chi Dau da “ding trén dau” bon sai nha, vO lai.'Chi di vd mat ha uy thé va ha nhue chiing! Hai ké déc suu dinh tri ké thiéu su nhung ching da bi ngudi din ba luc dién trimg tri. Ten cai 1é bi chi Dau “him ldy c6", “dn diii ra cita”, nga “chéng quéo” tren mat dat! Ten hau can If trugng bi chi Dau “tim 6 dng cho mot cdi, ng@ nhdo ra thém!”. V6i chi Dau, nha ti cua thye dan cing ching ¢6 thé lam cho chi run so. Trude sit can ngin ciia chéng, chi Dau vin chua ngudi gian: “Tha ngéi th. Dé cho ching né lam tinh lam t6i mdi thé, 161 khong chin due Con giun xéo mii cing quan, chi Dau cing vay, bi 4p bite da man, tinh mang bi de doa, chj da ving lén dénh tra mot cach ding cam. Nha van Nguyén Tuan da c6 mot nhan xét rat thd vi: “Trén cdi 161 gidi toi dat ctia dong hia ngay xa, hién len mé6t chan dung lac quan ctia chi Déu (...). Ban cht cia nidn vat chi Dau rat khée, cit thdy lan xd vao bong t6i ma phd ra...”. Ngo Tat To rat ha hé khi'ta cainh chi Dau cho tén cai 1é va tén hau can Ii trudng mot bai hoc dich ding. Ong i quy luat tat yéu trong xa he 6 dp bite ¢6 dd tranh! Canh ‘Tite nidv vo bo” rat s6ng va gidu tinh hién thyc. Doan van nhu mot man bi hai kich, xung dot dién ra cang thang day kich tinh. Chi Dau duge miéu ta rat chan thuc. Chi giau lng thuong chéng, vita rat ngang tang, cting cdi. Chi ha nhue tén cai 1é goi a “may”, tu xung la “ha”. Cai “nghién hai ham rang’, cdi “dn dtii”, cdi “tim téc léng cho mét cdi”, va cu noi: "Tha ngéi tii...” di néu cao tim voc J6n lao dang kinh phuc cia chi Dau, ciia ngudi phu nit nong dan trong xa hdi cil. Tir hinh anh “Cai cd lan I6i bo song - Gainh gao dua chéng tiéng khéc ni non” (Ca dao) dén hinh anh chj Dau trong ‘Tdt dén”, ta thay chan dung ngudi phu nit Vigt Nam trong van hoc di c6é mot buée phat trién méi ca vétam hén lan chi khi. DE 566 A. Yéu cdu, dinh hudng 1, Cau nhan xét cla Nguyén Tuan: a. Déng Itia ngay xua: nong thon Viét Nam duéi thdi Php thudc. Cai t6i gidi t6i dat: den t6i, lim than. VE 1, “Trén cdi 101 gidi, 161 dat ctia déng ltia ngay xa” 06 nghia 1a, trén cai nén den t6i, lim than cita néng thon Viet Nam dudi thi Phap thudc. b. VE 2,’Hién lén mot cdi chdn dung lac quan ctia chi Dau" - cin di sau phan tich va ching minh: dim dang, chéng choi véi canh ng6 bi tham (thiéu stu, chéng bi trdi, dénh), ding cdm chéng lai bon cai Ié, tén hau can Ii truéng, gidt tron pham cAch trong sach cia minh. 2. Kiéu bai ching minh - phan tich nhan vat theo hai luan diém a va b. Can ¢6 mét cdi nhin toan dién vé nhan vat chi Dau trong tac phim “Tdr den”. 28B. Bai lam Ngo Tat T6 1a nh van xuat sic trong ddng van hoc hign thye 1930-1945 Viet vé nan stu thué da man da bin cing héa nhan dan ta, ca nggi nhimg phim chat 161 dep cia ngudi nong dan, tiéu thuyet “Tar dén” cia Ngo Tat TS 1 mot thanh cong dic sic. Nhan vat chi Dau da duoc khéc hoa thanh mét nhan vat dién hinh vé nguéi phy nit nong dan trong xa hdi ci. Binh luan vé tac phim “Tar dén”, nha van Nguyén Tuan cé nhan xét vé nhan vat chi Dau nhu sau: ‘Trén cdi t6i gidi, 161 dat ca dong lia ngay sua, hién lén mot cdi chan dung lac quan eta chi Dau". Nhan xét cua Nguyén Tuan rat sic sito. Ong chi ra gid tri hién thue'ciia “Tat den” - nt téc phim di phan anh su den 161 kim than ciia nong thon Viet Nam dudi . déng thdi khang dinh thanh cong cua Ngo Tat T6 khac hoa nhan vat chi Dau “mt chan dung lac quan” hién len giita “cdi 161 gidi ti dat ctia déng hia ngdy xva" ay. Chi Dau cé bao phim cl it dep: nghéo khé ma phéim gi trong sach, thuong chéng thuong con, dim dang thio vat, ding cam chéng lai bon cudmg hao... “Ban chat cia nhdn vat chi Dau rat khoe, cit thay lan xd vao bong toi ma phd ra. gidi ti dat ctia dong hia ngdy xa" duge ni dén trong “Tét den” 1a Ring Dong Xa gitia mia suu thué. Tigng trong nga lién, tiéng th va, tiéng md dée suu nd. len sudt dém ngay nghe rat ring ron. Cong lang bi bon cudng hao déng chat dé tréc suu. Bon cai Ig, bon tay chan If truéng véi roi song, tay thude, day thimg, nghénh ngang di lai ngodi dudng thét bat tréi ke thiéu suu. Li truong lang Dong XA ra lénh cho lit tay chan: “Tha hd ddnh! Tha hé tréi! Thang ndo budng hinh dénh chét v6 16i val”. Anh Dau vi t6i thiéu suu ma bi bon cudng hao “bet tdi nlc wei ché dé giét thit!”. Em trai anh Dau chét tir nam ngodi nhung anh Dé phai nép thay vi “Chét citing khdng trén dutge sun Nha nuéc!”. C6 biét bao gia dinh nong din nghéo khé bi diéu dig, bj bit dénh troi da man! Chi Dau phai bin khoai, bin 6 ché, ban dita con gai déu long lén 7 tudi cho Nghi Qué. Chi phai di 6 vii... dé kiém di sé tién trang trai hai suat suru cho chéng va dita em chéng da chét! Cé thé noi “Tét dén” la bite tranh chan thuc vé x4 hOi nong thon den t6i trudc cdch mang, déng thi 1A ban dn danh thép d6i véi cdi xB h6i Ay. Doc “Tar den”, ta ring minh cam thy “cdi 167 gioi 161 dat ctia dong hia ngay xia” nhu TS Hitu da viet: “Nita dém thué thie trong dén, Sdn dinh miu chay, dang thon linh day..." (30 nam déi ta co Bang’) Gitta cai x hoi den t6i, hai hiing ay da “hién Len mot cdi chan dung lac quan cia chi Dau". Ngo Tat TS khong chi thiiu hiéu doi sng ndng thon ma con cd tinh cam gan bé véi nhiing ngudi dan cay lam Id, nghéo kh6. Ong da danh cho nhan vat chi Dau su déng cam, x6t thuong va quy trong. Ong da viét nén nhitng Idi t6t dep nhit vé cai chan dung lac quan cia chi Dau. Chi Dau can cit chiu khé lam an “ddu tét mat 101" thé ma “com khong dii dn, do khong dit mg". Tai hoa don dap: hai cai tang me chéng va em chéng, ri anh Dau bi 6m nang kéo dai may thing tri, gia dirh chi tré thanh “cing dink”. Thiéu suu, chéng bi bat, bi dinh tri di man. Mot nich ba dita con tho, trong nha khong cdn mot hot gao, chi it ti nguoc 29xudi tim mgi céch dé ctfu chéng. Chi da ban ganh khoai, bin 6 ché, dift rudt bin céi Ti len 7 tudi cho mu Nghi, méi tra di mot sudt suu cho chéng! Chi cdn phai di 6 vi 6 trang trai “mén ng Nha nisdc” cho dita em chéng da chét. Trude moi tai hoa, chi da vig vang chng dé. Trong canh ‘Tite nude vd bd”, “cdi chan dung lac quan ctia chi Dau” d& toa sang. Chi nau chéo, lay quat quat cho chéo chéng ngudi, an cdn mdi chéng, an iti chéng dang 6m ‘ré ré” an chéo, Truéc su chiti mang va thdi d hach dich con dé ciia tén cai 1é, chi di nhtin minh van xin “tha cho chdng...”. Nhung khi bi ten cai Ié “hich vao nguc”, “tdt dénh bp vao mat”, anh Dau sip bi tréi, chi Dau da “nghién hai ham rang” thch thite: “May tréi chdng ba di, ba cho may xem!”. V6i quyét tam bao vé chéng, véi stic manh va long ding cém, chi Dau da dinh nga nhao hai ten c6n dé doc dc, nhing ké “hit nhiéu xdi ci”. Chi cim gian phi dinh moi thé lyc tan 4c ciia chinh quyén thuc dan. Chi néi véi chéng sau khi da trimg tri 1d dau trau mat ngua: “Tha ngdi i. Dé cho ching lam tink lam 161 khong chiu duge...”. Céi chan dung chi Dau “lac quan” lim chit! Dep 1 D6i cho sach, rach cho thom. Doc ‘Tat dén”, ta kham phuc truée phdm céich trong sach cita chi Dau. Chi Dau da “vit togt ndm bac” vao mat tén Tri phi Tu An khi han gié trd ché ma! Chi ciing di day cu c6 Thuong ra, khi Io gid 6m lay chi ... Bao luc, tii day, chi khong sg. Tién bac khong mua chudc duge ngudi din bi nha qué nay! Trong dém t6i nhu myc, ta thay “hign lén mét cdi chan dung lac quan cia chi Dau’. C6 ngudi cho rang chi Dau manh dong! Lai cé ¥ kién cho rang cai két cia Tt d&n nhuém mau bi quan? Nha van Nguyén Tuan da phat hién ra “Ban chdt cia chi Dau rat khoé, cit thdy lan xd vao béng t6i ma phd ra”. D6 la mot ¥ rat hay, rat dic sac. Ngay nay, nong thon Viét Nam da cé nhiéu déi méi. Xém lang da ‘ngdi hod”, Anh dién d& toa sang nhiéu x6m thon. Nhing cdi Ti da duge cap sch dén trudng. Doc “Tat den” 1A mot dip dé moi ngudi “dn ci biét moi”. Ta cang thay cdi tam va cdi thi cia Ngo Tat TS khi Ong miéu td bite chan dung lac quan cita chj Dau. IIL. Bai doc tham khao Bai thi nhat “Nét néi'bat 6 chi Déu lit tam long thong con, yéu chéng tha thiét, la tinh vi tha, ditc hi sink”. Dua vao cdc doan trich tac pham, em hay Lam sang to nhan dinh tren Bai lam ‘Tét den” \A tac phdm hign thye xust sie ciia nha van Ngo Tat T6 vé tinh hinh xa hdi Viet Nam, vé nong thon Viet Nam truéc Cach mang thang Tam. © “Tat dén”, Dé chinh 1a nhiing tinh cam cao quy thiéng liéng ma chi Iuén danh cho anh Dau - chéng chi va nhing dita con tho. Chi 1a vo ciia mot anh nong dan ngheo kiét xdc dén ndi phai ban dita con dé ly tién nop stu, 14 me ciia ba difa con nho dai 30trong cai gia dinh da “lén dén bac nhi hae nhdt trong hang cting dinh”, D6 la hinh anh gia dinh chi Dau ndi riéng, gia dinh nhitng ngudi dan Viét Nam dudi ché 46 thue dan ntra phong kién néi chung. Cuge séng cia ca gia dinh chi Dau da vat va chay an timg bi cing kho khan hon khi trong c4i x hoi thoi nat dé vin con nhan nhan, day ray nhiig ké nhu stic vat Nghi Qué vg, sinh vat Nghi Qué chéng, quan phi Tu An, bon cai lé, ngudi nha li truéng Doc hai doan trich “Con 66 twang thiy thiong u...” va “Tie nude vo bo” trong tac phdm “Tat den” ta thy chi Dau chinh 1a hinh anh cia ngudi phu nit Viet Nam véi nhimg phim chat tigu biéu thuong chéng, yéu con. Dir trong moi hoan diy chi Dau van luon dank tron tinh cim d6i véi chéng, con ma khong hé in vat va mA minh chiu dung. Tinh cam chi danh cho nhitng dita con, roi, nén ndi dau tinh mau tir d ac biet la cai Ti. Vi anh Dau, chi sin sang chiu don a chéng. Va tinh cam sau nang chi dinh cho chéng minh di duge Ngo Tat TS khac hoa sau sic va rd nét qua doan trich “Tre nude vd ba”. Sau khi nau duge ndi chéo, chwta nghi gi dén con cai ca, chi mic ngay chéo ra mot cai bat 16n, quat cho chéng ngudi ri an cin mdi chéng: "Thdy em hdy co nip it chéto cho dd x6t rut” Thai do nhe nhang, an céin cia chi déi véi chéng that cam déng biét bao. “Rodi chi dén ldy cdi Tin va ngdi xudng dé nlue c6 § ché.xem chéng chi dn c6 ngon miéng hay khong”. Mot tinh cam yéu thuong sau nang cia chi Dau duge biéu hién qua théi dé an cfin, sur quan tam chim séc chu dao cita chi d6i véi chéng. D6 1a tinh cim cia nhitng ngudi phu nit néng thon Viét Nam boi vi tinh cdm d6 duge biéu hién mot cach kin déo nhung vin sau sic, dam da biét bao qua viée quat chéo cho ngudi, an can mdi chéng réi xem chéng an c6 ngon miéng khong, Tinh thyong dé ciia chi con duge biéu hién qua khia canh khac: viée chi bao vé chéng minh trudc don roi cha bon cai lé, ngudi nha If truéng. Khi chiing sn s6 dén tréi anh Dau thi “Chi Dau xdm mat” voi vang dat con bé xudng dat, chay dén dé tay han: . "- Chau van ong, nha chau vita méi tinh duge mot hic, cdc dng tha cho”. Cach xung h6 “ng - chau" ay thé hign thai do nhan nhuc cita chi Dau. Nhung chi nhn nhuc chi vi muén ctu chéng. Ban dau, dau If. Sau khi chang nhiing chéng khong dugc tha, ma minh cdn bi danh may cdi, chi Dau liéu mang cy lai nhung vin mang thai d6 nén chiu, nhin nhue: “ Chéng 161 dau 6m, cdc éng khong dugc phép hanh ha”. Thé ma ching vin khong tha. Tén cai Ié danh chi Dau may cdi réi van cit nhay vao tréi anh Dau khién chi Dau nghién hai ham rang: *- May trdi chong ba di, ba cho may xem!”, Ban dau, chi Dau nhan nhuc chiu dung, diing 1d 1é ngon ngot mong citu duge chéng . Nhung thay chting chang nhiing khéng tha cho ma con dénh ca minh khién chi thay d6i céch xung ho tit “dng - chau” dén “ong - 161”, 161 ‘may, ba”. Cich thay déi thai do nhanh nhu vay thé hién vic chi khong thé chiu dung canh chéng bi dinh. Dit minh bi danh, chi vin c6 gang nai ni van xin dimg danh chéng chi. Réi viée chi thay d6i i ai st ligt dé bio vé chéng. Va dinh iia chi d6i véi chong Ia vige chi dénh thing tén cai Ie mot chién thing vé vang vi mot ngudi dan ba chan J dan éng. Chinh chi chién thang hai cao cua tinh cam yéu thong va ngudi nha Ii truéng, Dé yéu tay mém lai chién thing va chién thing dé dang truéc ha vige thong chéng, lo chéng bi danh di bién thinh stic manh 31