ULUSLARARASI İKTİSAT I

MODERN DIŞ TİCARET TEORİSİ

HECKSHER OHLİN TEOREMİ
2022-2023 Güz Dönemi Ders Dönemi
HECKSHER-OHLİN-SAMUELSON
TEOREMİ

HECKSHER-OHLİN-SAMUELSON
FAKTÖR DONATIMI TEOREMİ
 HECKSHER-OHLİN-SAMUELSON

Heckscher’e göre mukayeseli avantajları ortaya çıkaran

ülkelerin faktör donatımlarındaki farklılıktır. Ayrıca dış
ticaret, faktör fiyatlarının bütün dünyada eşitlenme eğilimi
göstermesine yol açmaktadır

Ohlin konuyu ele alırken daha çok üç husus üzerinde

durmuştur.

Birincisi faktörlerin sayısıyla ilgilidir.

İkinci husus, Ohlin, faktörlerin miktarını önemsemiştir.

üçüncü husus, faktör fiyatları veya faktör gelirlerinin

belirleyici özelliğidir.

Amerikalı iktisatçı Paul Samuelson’un 1941 yılında yapmış olduğu katkı nedeniyle bu teoreme Heckscher-Ohlin-Samuelson
Teoremi adı da verilmektedir. Samuelson, Wolfgang F. Stolper ile birlikte yazmış olduğu bir makaleyle bugün Stolper-Samuelson
Teoremi olarak bilinen bir teoremi açıklamıştı. Aşağıda yine geniş olarak açıklanacağı üzere bu teorem, fiyatı yükselen malın
üretiminde kullanılan faktörün de fiyatının yükseleceğini, bunun da dünya çapında ticaretin avantajlarının paylaşımını
etkileyeceğini matematiksel olarak ispat etmektedir.
KLASİK TEORİ VE HOS TEOREMİ
TEOREMİN VARSAYIMLARI
 TEORİNİN AÇIKLANMASI

• Heckscher-Ohlin Teorisinin amacı, ülkelerin ihraç ve ithal mallarının onların sahip oldukları faktörlerle
ilişkisini; sonra da buna bağlı olarak faktör fiyatlarının belirlenişini açıklamaktır.
• Bu nedenle, ülkelerin faktör zenginliklerini belirleyecek bir tanıma ve bu tanıma esas olacak bir kritere
ihtiyaç vardır.
• Faktör zenginliği ya ülkelerin sahip oldukları faktörlerin fiziki miktarına göre veya ülkelerdeki faktör
fiyatları esas alınarak yapılabilir. Ohlin ikinci tanımı benimsemiştir.
• Bu tanımların her ikisi de kendi sınırları içinde teoriyi doğrulayabilir.

• Birinci tanımda fiziki miktarlar esas alınıyor ama faktör bolluğu yalnızca bir arz sorunu değildir.
• Faktör talebinin de rolü vardır.
• İlk tanım yalnızca faktör arzını dikkate almıştır. Ancak ülkelerin faktör talepleri az çok özdeş ise
tanım, teoriyi rahatlıkla doğrulayabilir. İkinci tanımda faktör fiyatları dikkate alınmıştır.
• Dolayısıyla faktör talebi de dikkate alınmış olmaktadır. Bu yaklaşım teoriyi her zaman için
doğrulayabilir. Ancak faktör talebindeki aşırı değişmeler malların üretim fonksiyonlarının da
değişmesine yol açabilir.
FAKTÖR ZENGİNLİĞİNİN FİZİKİ MİKTAR
CİNSİNDEN TANIMLANMASI

K K
   
 L A  L B
KA  KB
LA LB
 FAKTÖR ZENGİNLİĞİNİN FAKTÖR
FİYATLARINA GÖRE TANIMLANMASI

 PK   PK  PK A  PLA
     

 PL A  PL B PK B PLB

• Ülkelere göre Sermaye cinsinden maliyet

tablosu