- 1

..

..

1001 TEMEL ESER

1

Teretiman
1001 TEMEL ESER

•
ｙＺｺｮ＠
SEY ｏ＠ ALi TU: ｓ＠

ｂ｡ｳｫｹ＠ ｬＺｺＮｲ｡ｹｮ＠
ｾｅｃ＠ DET AKY ILDJZ

miR'AT·Dl
AliH
<ÜLKELERiN AYNASI>

Tercüman gazetesinde
bu eser Kervan ｋｩｴ｡ｰ￧ｬｫ＠
ofset tesislerinde ｢｡ｳｬｭｴｲ＠
1
1001 Temel Eser'i
iftiharta sunuyoruz
Tarihimize mina, milli ｢･ｮｬｩｭｺ＠ güç ka-'
tan kütüphaneler dolusu birbirinden seçme eser-
Iere sahip bulunuyoruz. Edebiyat, tarih, sosyo-
loji, felsefe, folklor gibi milli ruhu ｧ･ｬｩｴｲｮ Ｌ ｯｮ｡＠
yön veren konularda "Gerçek eserler" .elimizin
altmdadJI'. Ne var ki, elimizin ｡ｬｴｮ､ｫｩ＠ bu
eserlerden ￧ｯｵｮｬｫ｡＠ istifade edemeyiz. Çünkü
devirler ､･ｩｭｬｲ＠ yol ｡￧ｭＬ＠ dil ､･ｩｭＬ＠
ｹ｡ｺ＠ ､･ｩｭｴｲＮ＠
ｨ｡ｺｲｬｮ＠
A. Ｎ＠
 Gözden ve gönülden uzak ｫ｡ｬｭ＠ unutul-
maya yüz ｴｵｭ＠ -Ama ､･ｲｩｮ＠ hiçbir ･ｹ＠ önüne sennek, ｯｮｬ｡ｲ＠ ｬ｡ｹｫ＠ ｯｬ､ｵｫ｡ｲ＠ yere oturt-
ｫ｡ｹ｢･ｴｭｩＬ＠ ￧ｯｵｮｬ＠ daha da önem kazan- ｭ｡ｫｴｲＮ＠
ｭＭ binlerce cilt eser, bir süre daha el ｡ｴｬｭｺｳＬ＠
ｴ｡ｲｩｨＮ＠ derinliklerinde kaybolup gideceklerdir. Bu bakundan 1001 Temel Eser'den maddi
Çünkü ｯｮｬ｡ｲ＠ derleyip toparlayacak ve hiç bir kar beklemiyoruz. ｋ｡ｲｭｺ＠ sadece gu-
günümüzün türkçesi ile ｢｡ｳｫｹ＠ ｨ｡ｺｲｬｹ｣ｫ＠ rur, iftihar, hizmet zevki ｯｬ｡｣ｫｴｲＮ＠
ｬ･ｲ､ｫｩ＠ kalemler, gün geçtikçe ｡ｺｬｭｫｴ､ｲＮ＠
KEMAL ILICAK
Bin ｹｬｫ＠ tarihimizin içinden süzülüp gelen
ve bizi biz yapan, kültürtimüzde Ｂｋ￶･ｴ｡＠
vazifesi gören bu eserleri, tozlu raflardan kurta-
c e e e s e
ｲｰＬ＠ nesillere ｵｬ｡ｴｮｹ＠ ｰｬ｡ｮ､ｫＮ＠
Tercüman Gazetesi Sahibi
Sevinçle ｫ｡ｲｬｹｰＬ＠ ümitle ｡ｬｫ､ｭｺ＠
"1 000 Temel Eser" serisi, Milli ｅｩｴｭ＠ ｂ｡ｫｮｬﾭ
ｮ｣｡＠ durdurulunca, bugüne kadar ｹ｡ｮｬ＠
66 esere yüzlerce ek ｹ｡ｰｭ＠ ､ｮｫ＠ ve
"Tercüman 1001 Temel Eser" dizisini ｹ｡ｮｬﾭ
maya karar verdik. "1000 Temel Eser" serisini
ｨ｡ｺｲｬｹｮ＠ çok ､･ｲｬｩ＠ bilginler heyetini, yeni
üyelerle ｧ･ｮｩｬｴｫＮ＠ ａｹｲ｣｡＠ 200 ilim ｡､ｭｺﾭ
dan yardun vaadi ｡ｬ､ｫＮ＠ ｔ･ｲ｣ｭ｡ｮＧ＠ ｹ｡ｮ＠
ｨ｡ｹｴｮ､ｫｩ＠ ｧ･ｮｩ＠ ｩｭｫ｡ｮｬｲ＠ 1001 Temel Eser
için daha da güçlendirdik. ａｲｴｫ＠ ｫ｡ｲｮｺ＠ gu-
rurla, cesaretle ￧ｫｭ｡ｺＬ＠ eserlerimizi gözlere
ve gönüllere sergilememiz ｺ｡ｭｮ＠ ｧ･ｬｭｩ＠ bulu-
nuyor. Milli ､･ｲ＠ ve manada her kitap ve her
yazar bu serimizde yerini bulacak, hiç bir art
､ｮ｣･＠ ile ､･ｲｬｩ＠ ､･ｲｳｩｺＬ＠ ､･ｲｳｩｺ＠ de ､･ｲｬｩ＠
gibi ortaya ｫｯｮｭ｡ｹ｣ｴｲＮ＠ Çünkü esas gaye bin
ｹｬｫ＠ tarihimizin temelini, ｭ｡ｹｳｮ＠ gözler
 ÖNSÖZ

Saglam temelc dayanan kültür; ｡ｨｳｩｹｾｴｬ＠ gençli-

ｩｮ＠ ｹ･ｴｩｭｳｮ､＠ en büyük amildir.
Ecdad ile ｢｡＠ ｫｯｰｭｵ［＠ dili diline; töresi töresine
ＮＺｹｭ｡ｮ＠ nesiller; kökleri ve ､｡ｬｲ＠ ｢ｵ､｡ｮｭ［＠ yine
de meyve vermesi beklenen bir ｡￧＠ gibidir.
Dal; gövdeye ｹ｡ｫｮ＠ ｯｬｭ｡ｳ＠ ve daha iyi beslenebilme-
si için ｢ｵ､｡ｮｲＮ＠ Fakat kökün ｢ｵ､｡ｮ＠ sonucunda yine
de meyve ummak; çok zordur ve uzun bir ｢･ｫｬｹｩ＠ ge-
rektirir.

Kütüphaneler dolusu mebhir ｫ｡ｹｮｾ［＠ ecdad ya-

､ｩｧ｡ｲ＠ eser; kendilerini tozlu raflardan kurtaracak se-
lahiyetli eller beklemektedir. Ne ｹ｡ｺｫ＠ ki ｯｮｬ｡ｲ＠ anla-
yacak; biz yeni neslin istifadesine sunacak anahtarlar
bir bir ｡ｲｭｺ､ｮ＠ ｡ｹｮｬｭｫｴ､ｲＮ＠

Bugünkü neslin ｺ､ｲ｡｢ｮ＠ ､ｯｫｵｮ｡ｹ＠ hiç hacet

yoktur kanaatindeyim. Çünkü ･｣､｡ｮ＠ halk ｬｩｳ｡ｮｹ［＠
ｨ｡ｬｫｮ＠ ｡ｮｬｹ｢ｩ･｣＠ bir tarzda kaleme ｡ｬ､ｾ＠ eserleri
｡ｮｬｹｭｫｴ､ｲＮ＠

Bugünkü ｫｯｮｵｬ｡＠ cTürkçe»yc aktarmaya ￧｡ｬﾭ

ｭ＠ ｍｒＧａｔＭｬｩ＠ ｍｅａｌｋ＠ (ÜLKELERIN AYNA-
SI) bunlardan birisidir. MücWt önsözünde· «Eseri her-
kesin anlayabilmesi; dört senelik ｳｫｮｴ＠ ve ｺ､ｲ｡ｰ＠
dolu günlerimizi ￶ｲ･ｮｩｰ＠ bize ｡｣ｭｬｲ＠ için ｨ｡ｬｫｮ＠ ko-
ｮｵｴ＠ lisanda ｹ｡ｺ､ｭﾻ＠ diyor.
10

Nesiller ｡ｲｳｮ､ｫ Ａ＠ ｢ｯｬｵｫ＠ kendisini ｡￧ｫ＠ gös-

termektedir.
Eserin daha iyi ｡ｮｬ｢ｩｭ･ｳ＠ ｡ｮ｣ｶｬ＠ ｢｡＠ taraf-
ta Seydi Ali Reis'in ｡ｨｳｩｹ･ｴＬ＠ eserlerini ve impara- SEYDt AU REIS
torluk devrimizdeki Hint seferlerini ｫｳ｡｣＠ belirttim.
Eseri çevirirken bilhassa metne ｳ｡､ｫ＠ kalmaya Aslcn Sinop'ludur, sonradan Galata'ya yerle:;;mis.
gayret ettim. Birbirlerine « . . . gelüp ... gidüp• diye ｢｡ﾭ ＠ ir. ｒ｡ｨ｣ＺＮ［＠ Dar'u-> ｓｮ ＺＧ ｡ Ｍ ＠ Amire ｫ｣ｴｨ､｡ｳ＠ Hüseyin
lanan cümleleri müstakil birer cümle haline getirdim. ａ｡､ｲＮ＠ Büyük ｢｡ｳ＠ da Fatih ｺ｡ｭｮ､＠ Galata ter-
ￇ｡ｴｹ｣＠ ｩｲｬ･＠ numaralayarak ｫｩｴ｡｢ｮ＠ sonunda sanesi ｫ･ｴｨ､｡ｬ＠ ｹ｡ｰｭｴｲＮ＠ Scydi Ali bu aile ｭ･ｳｬｩﾭ
｡￧ｫｬ､ｭＮ＠ ni devam ettirerek küçük ｹ｡ｴ＠ tersane hizmetine gir-
ｩｲｬ･ｮＬ＠ bilhassa ｯｫｵｮ､ｬ｡ｲ＠ gibi ｹ｡ｺｬｮｳｭ＠ ｭｩＬ＠ Rodos'un ｺ｡ｰｴｮ､＠ (1522) ｢｡ｬｹｲｫ＠ donanma-
dikkat ettim. ａｮｬ｡ｭｹ｣ｫ＠ kelimeleri ｫｩｴ｡｢ｮ＠ so- ｮ＠ Akdeniz'deki biitün hareketlerine. Barharos'un mai-
nunda bir lügatçe halinde takdim ettim. yetinde ｳ｡ｶｬｲ＠ ｫ｡ｴｬｭＬ＠ Prcvezc muh:lrebesinde Os-
Çeviriele hatarn ｯｬｭ｡ｳ＠ ｭｵｨ｡ｫｴｲＮ＠ ｄ･ｲｬｩ＠ oku- ｭ｡ｮｬ＠ ､ｯｮ｡ｭｳ＠ sol cenah ｫｵｭ｡ｮ､＠ olarak te-
ｹｵ｣ｴ｡ｲｭｮ＠ bu cür'etimi samirniyetle ｢｡ｳｬｭｲ＠ mqüz ｴｭｩ＠ ve daha sonra ｋ｡ｰ､ｮＭ＠ Derya Sinan P
en büyük ､ｩｬ･ｭｲＮ＠ ｡＠ ile birlikte ｔｲ｡｢ｬｵｳｧＧｮ＠ fethinde (1551) ｢ｵｬｮｭﾭ
Müellifin arzusuna uyarak ruhunun ｡､＠ ｯｬｭ｡ｳｮ＠ lur.
·diliyor ve eseri; gönlü bu vatan için çarpan gen<; kar-
｣Ｚ･ｬｲｩｭ＠ ithaf ediyorum. Bu seteriere muvazi olarak bahriye- ｴ･ｫｩ｡＠ için-
deki mevkilerde ｹｫｳ･ｬｭｩＬ＠ önce ａｺ｡ｰｬｾｲ＠ ｋ｡ｴｩｰｬｾＧｮ･＠
NECDET AKYILDIZ sonra G3lata tersanesi ｫ･ｴｨ､Ｇｬｾｮ｡＠ tayin ･､ｩｬｭＬ＠ ni-
hayet Hassa reis! yani, devlete ait harp gemisi kuman-
Ｚ ｨｮ＠ ｯｬｭｵｴｲＮ＠

Seydi Ali Reis, Trablusgarb seferinde iken Cidde'.

ye ｳ｡ｬ､ｲｮ＠ hatta Süveys tersanesini tehdid ed<'n Por-
tekiz'lileri ｂＺＮ｢ｵＧｬ＠ Mendep ve Basra körfezinden ￧ﾭ
karmak için otuz ｫ｡､ｲｧｾｬ＠ bir donanma ilc Umman
､ｾｮｩｺ･＠ ｡￧ｬｮ＠ ｍｳｲ＠ kapdam Piri Reis'in ｍ｡ｳｫｴＧ＠
zapt ve Hiirmüz'ü muhasara etmesine ｲ｡ｾｭ･ｮ＠ donan-
ｭ｡ｮ＠ büyük ｫｳｭｮ＠ Basra'da ｢ｲ｡ｫ＠ üç ｫ｡､ｲｧ＠ ｩ･＠
geri dönmek zorunda ｫ｡ｬｭ＠ ve gemilerden birisi de
 13
12
ｄ･ｲｧ｡ｨＭ＠ Ali ｭｴ･ｦ｣ｲｩｫ｡ｬ＠ ｣ｶｩｨ＠ edildi ve ｢ｩｲｫｭ＠
yolda ｰ｡ｲ￧ｬｮ､＠ ancak iki ｫ｡､ｲｧ＠ ile ｍｳｲＧ｡＠ olan dört ｹｬｩｫ＠ ｵｬＮｦ･ｳｩ＠ de ödcndi. Bukadar maceradan
avdct ･､｢ｩｭ＠ idi (1552). sonra ｡ｲｴｫ＠ kendisi de donanma hizmetinden ｡ｹｲｬｭ＠
Piri Reis bu ｢｡ｲｳｺｬｮ＠ ｣･ｺ｡ｳｮ＠ ｨ｡ｹｴ＠ ile öde- olacak ki çok geçmeden Diyarbekir ｴｲｮ｡＠ deftt ｲ､｡ｬﾭ
ｭｩ［＠ ｓｶ･ｹ＠ ｫ｡ｰｴｮｬｾ＠ Katif ｳ｡ｮ｣ｾ､＠ mazul Mu· ｮ｡＠ tayin olundu (Recep ｳｯｮｬ｡ｲ＠ H. 964 1 ｍ｡ｹｳ＠ son-
ut Reis'c t.!vcih ･､ｩｬｭ＠ ve kendisine Basra'daki do- ｬ｡ｲ＠ 1557) ve bu vazifede iken ll. 970 Cema7iyel e\'ve-
nanmadan 8 gemiyi orada ｢ｲ｡ｫ＠ ､ｩ･ｲｬｮ＠ ｡ｬｰ＠ ｬｮ､･＠ (27 I. ｋ｡ｮｵ＠ 1562, 25 Il. Kanun 1563) vefat etti
ｓｶ｣ｾﾷＨＺ＠ getirmesi ｣ｭｲｯｨｮｵ＠ !di. Onun ｭ｡｣･ｲｬ＠ seyahati ｫｳ｡＠ Lamanda her. tarafa ya-
Bu ｳｲ｡､＠ Kanuni, Nahcivan seferine hareket et- ｹｬ､＠ \'C ﾫｂ｡ｮ＠ Seydi Ali ｊ｡ｬｴＺｲｩ＠ ge1di• ｳ￶Ｎ＠ Türkçe-
ｴｩｮ､･＠ Ｈ＠ 8 Ra zaman 960 1 28 ａｵｳｴｯ＠ 1553) Seydi de bir mesel olarak ｹ･ｲｬｴｩＮ＠
Ali'de sefer-i hümayun hizmeti için ordu ile birlikte
yola ￧ｫｴＮ＠ ESERLERi:
Halep ｫｩ｡ｮ＠ ｶ｡ｮｬ､ｫｴ＠ bir müddet sonra lS
ｫ｡､ｲ＠
ｾ＠
\'L 2 barça ile Basra'dan ￧ｫ｡ｮ＠ Murat Reis'in Bir denizci olarak kendisine ｨ｡ｫｬ＠ bir ￶ｨｲ･ｴ＠ te-
Hürmü7 ｡￧＠ ｫｬ｡ｲｮ､＠ bir Portekiz ､ｯｮ｡ｳ＠ ile ｧｩｲＭ min ･ｴｭｩ＠ olan Seydi Ali Rcis, telif ･Ｍｴｩ＠ gemi sevk
＠ ｩ＠ muharebeyi ｫ｡ｹ｢･ｴｩ［＠ barçalardan birisinin ､ｩﾭ ve idaresine; deniz ｣ｯｲ｡ｦｹｳｮ＠ ve hey'ete dair esereri
man eline ｧ･￧ｴｩ＠ ve hayli hasara ｵｲ｡ｹｮ＠ ｏｳｭ｡ｮｬ＠ ge- ile de bir ilim ｡､ｭ＠ hüviyetini haiz ｢ｵｬｮ､＠ gös-
milerinin tekrar Basra'ya ｳｮ､＠ haberi ｡ｬｮ､Ｎ＠ ｴ･ｲｭｩＮ＠ O kadar ki; Katip Çelebi'ye göre Seydi Ali
Bunun üzerine Kanuni; 960 Zilhicce ｳｯｮｬ｡ｲ､＠ Rcis'ten sonra tersane ｯ｣｡ｮ＠ onunla mukayese edi-
(1. Kanun ｢｡ｬｲ＠ 1553) Seydi Ali Reis'i 150 akçe yevmi- lecek bir ｢｡ｫｳ＠ ｧ･ｬｭｩｴｲ＠ IBkz. Tuhfct'ul Kibar
w ile ｓ｜Ｇ｣ｹ＠ ｫ｡ｰｴｮｬ＠ tayin ve Basra'daki donan- s. 62, ｳｴＮ＠ 1147)
ｮ｡ｹ＠ ｡ｬｰ＠ ｍｳｲＧ｡＠ getirmeye memur etti.
1 Muharrem 961 (7 l.Kanun 1553) de Seydi Ali
MiR'AT-1 ｾ＼Ｎ｜ｩｎａｔＺ＠
Reis yl·ni görevini devralmak üzere Halep'ten har:=k<!t
､ｴＮ＠
. ＠
.
ｕｳｴｵｲｬ｡｢ｮ＠ imal v:: istimalincit.>n; ｧｩＮｮ･＠ ｩｲｴｦ｡ｮＮ＠
D0rt ｹｬ＠ k.,d.1r sürer. uzun ve ｭＳ｣･ｲ｡ｬ＠ bir ｶｯｬ｣ﾭ
<.uluktan c;onra Edirne'de Huzur'u ｡ｨｮ･ｶ＠ ｫＮ｢ｵｬ＠
dan; ｹｬ､ｺ｡ｲｮ＠ ｵｺ｡ｫｬｮ､［＠ ｫｴｬ･ｮｩ＠ ve ￶ｾｬ･＠ vaktinin
edildi. ｓ･ｲｧｺｴｩｮ＠ nakl ve ｧ￶ｲｴ＠ muhtelif müs. tayininden nehirlcrin ＼ｊ｣ｮｩｬ＠ tespitinden \e rub'u
lüman hükümdar ve beylerinden ｧ･ｴｩｲ､＠ 18 mektubu müceyyibden bahsedt•n bu eser ｢･＠ mak:lle halindt>
takdim edince ｰ｡､ｩｨｮ＠ ve sadrazam Rüstem ｐＲ｡ｮ＠ ｴ･ｲｩｰｮｭ＠ 120 babdan ｭｴ･ｫｩｬ､ｲ＠ Scydi Ｎ｜ｬｩ＠ ｾ･ｩＡＧ＠
iltilat ve ｩｨ｣［｡ｮｬｲ＠ nail oidu. Ancak ￶ｬ､＠ rivayetle- !!sas itibariyle bahriycye ait olan bu eserine ilm-i mi·
ri ｺ･ﾷｩｮ＠ ｍｳｲ＠ ｫ｡ｰｴｮｬ＠ ｋｵｲ､ｯｬ＠ H17.lr Reise ｶ･ｲｩﾭ cumdan ｢｡ｺ＠ bahisler de iHh'e ･ｴｭｩｲＮ＠
ｭｩ＠ ｯｬ､ｴｾｵ＠ için ｓ･ｾﾷ､ｩ＠ Ali Reis'e 80 akçe yevmiye ile
 15
＠ Yazma ｮｩｳｨＮ＠ ｉｳＮ＠ Pni\·ersitl!si Kütüph. Nu: TY. gar-üstü ｳ｡ｨｩｬ･ｲ＠ ile Hint ｣ｴ･ｮｩｾ､ｫ＠ adalar: rüzgar-
1824) lar; tayfunlar ve seyr ü sefer ｹｯＡｬ｡ｲ＠ ｨ｡ｫｮ､＠ mühim
ｲｮ｡ｬｦＮｴ＠ ihtiva ermek ｾ｣［＠ ｡ｹｲ｣＠ dördüncü ｢｡ｮ＠ Y. ·
2 - HlJLASo\T'EL-HAY'A ni Dünva (Amer!ka) )'a ｡ｴ＠ bir ｦｮｳｬ＠ da ilave ･､ｩｬｭ＠
｢ｵｬｮｭ｡ｫｴ､ｲＮ＠ Katip Çelebi ｃｩｨ｡ｮｭＧｳ､＠ Seylan;
Halcp'tl! bulunurken hcy'et \'C riyazi\\at dersleri Cava; ｓｵｭ＼ｴｲ｡Ｚ＠ w ､･ｲ＠ adalar ｨ｡ｫｮＮｬ＠ ｶ･ｲ､ｩ＠ b:!-
,,lan Sevdi Ali Rcis; ｨｯ｣ｲＬ＠ Hamdullah b. ･ｶｨ＠ Ccma-
kddin'in bu ilim sa: ｡ｬｲｮ､＠
...
Türkçede de bir eserin
giyi aynen ｍｨＡｴＧ･ｮ＠ ｮ｡ｫｬ･ｴｭｩ＠ ､ｩｴｲ＠ ｲ｡ｮｨ＠ escr!n
Hint Okyanusu'n3; ､･ｮｩ＠ astrono'llisine vt· fiziki ｣ｯﾭ
｢ｵｬｮｭ｡ｳ＠ ｬｺｵｮ＠ ｢｣ｩｲｴｭ･ｳ＠ üzerine Ali ｋｵ￧Ｇﾭ : afyaya ait ｫｳｭｬ｡ｲ＠ g<"çen ｡ｳｲｊｮ＠ ｩｴ｢｡ｲ＾＠ n bir çc•k
nun hev'ctc dair ｆＺｴｨｩｹ｣＠ isimli eserini tercüme ･ｴｭｩ＠ Avrupa dillerine ｴ･ｲ､Ｎｭ＠ ･､ｩｬｭｴｲ＠ .
Ｎｮ｣｡ｫ＠ ｢ｵｮＮｬ｡＠ iktila etmeyerek Mahmud b. Omar a!-
ｬＬＮＧ｡ｭｩｮ､･＠ ve ｋ｡､ｺｴｫＭｩ＠ ｒｬｭｩ＠ Musa ｐ｡Ｇｮ＠ escr- 4 - ｍｒＧａｔ＠ Al Ｇｍｅａｌｋ＠
lerinden de layebianarak tercümesine birçok ilaveler
ｹ｡ｰｭｴｲＮ＠ Seyd! Ali Reis'in Hindistan'dan ｂ｡､Ｇ＠ dönü-
Ｈｙ＼ｬＮｭ｡ｲＺ＠ ａｹ｡ｳｯｦｾﾷ＠ Kütph, Nu·: 2591 / ｎｵｲｯ［ﾭ ｮ､･＠ yol ｡ｲｫ､ｬｮ［＠ görülen ･ｨｩｲＡ｣＠ seyrolumm
manive, Nu: 2911) ac-aip ve garaibi; ziyaret olunan türbeleri ve çekilen
ｭ･｡ｫｬ｣ｴｩ＠ anlatan bir kitap ｹ｡ｺｭｳｮ＠ istemeleri üze-
3 -· ｔａｒ＠ｋ AI.·MUHiT ｆ＠ ｌｍＧＴﾷｅｆａｋ＠ rine kaleme almaya ｢｡ｬ､＠ bu eseri 965 Saferi orta-
VA'L ABHUR ｬ｡ｲｮ､＠ (1. Kanun ｢｡ｬｲ＠ 1517) ｳｴ｡ｮ｢ｵｬＧ､＠ tamamla-
ｭｴｲＮ＠ ｓｶ･ｹ＠ ｫＺｴｰ｡ｮｬ＠ ｾ｡ｹｩｮ､･＠ itibaren ser-
St:ycli <\li R"i<: ｫｳＺｬ｣｡＠ Muhit ｡､＠ ile ｴ｡ｮｭ＠ olan
Ｓￜｺ･ｴｩｮ＠ bir ｨｩｫ｡ｹｾｳ＠ olan bu eserde Scydi Ali Rei<>,
bu ｭｴ＾ｨｵｲ＠ eserini 1554'tc B ＼Ｉ＠ darabad'da bulunurkl·n
ｧ･￧ｴｩ＠ mcmlckctler; ｴ｡ｮＺ＠ hükümdarlar ve ｡ｨｩ､＠
kaleme ｡Ａｭｯ［ｴｲＮ＠ Geçirdiili tecrübelerden .;onra kap-
ｴ｡ｮｬ＠ a ·.·c ｾ･ｮｲ｣ｩｫ＠ ｫＺ｡｜＠ uz olmadan Hint denizlc- ｾ［ｬ､ｵ＠ vak'alar ｨ｡ｫｮ､＠ malümat vermektedir. ａｹｮ＠

r:nc!c Ｚｾｯｬ［Ｎｹｫ＠ sevr :i ｳｃＧｦｾ＠ ｩｭＡ｜Ｎｦｮ＠ verecek bir ki- zamanda bir sey3hatnamc ｶ｡ｳｦｮ＠ haiz olan ｍｒＧａｔ＠
ｴＺｰ＠ ｨ｡ｺｲｬｭｫ＠ ｩｳｴ｣ｾｬＧｮ＠ mHC'!l!f eserini telif e-:krkcn ａｌＧｍｅｋｩｮ＠ Türkçe metni Nccip ａｳｭＧｮ＠ t-ir mu-
bu huo;usta cv\ ele<' ｹＺｬＷｭｾ＠ olan birçok kitaplardan kaddimesi ilc birlikte Ahmet Ce\'det ｴ｡ｲｦｮ､＠ ｮ･ﾭ
ｈｩｦ［､ｬＧ＠ ｾｴ＠ ig.t [: ih: htllllara ｡ｨｳｩ＠ ｮｳ｡ｨ･､ｬｲｩ＠ de
rcdilmist!r. Bizim; bugünkü dile aktarmaya ￧｡ｬｲｫ･ｮ＠
ｫ｡ｴｭｲＮ＠ On bah ve elli fnsla ｡ｹＺＭｬｮ＠ olan eser ＮＺｩｨﾷｴ＠ •
＼ＮｹｮＺ＠ zanun ｨ･ｳ｡｢［＠ ｴＺｫｶｩｭｬ･ｲ［＠ ｰｳｵｬ｡＠ ｴ｡ｫＭＮ［ｩｭＺ＠ ·; göz öniindc• ｢ｵｨｮ､ｲｭｺ＠ kitap da .hu ｢｡ｳｫ＠ ol-
ＮＺｩ･ｮｺ｣ｬｫｴｾ＠ ehemmiyetli bnz• ｹｬ､ｺｩ｡ｮ＠ tulu' ve grup- ｭｵｴｲＮ＠ (Dersaadct-lkdam ｍ｡ｴ｢ｳＮ＠ 1313)
ｾＮｲ［＠ ｭ｣ｾｨｴｲ＠ limanlar: ｈＺｮ､ｩ＼ｴ｡Ｇｲ＠ ｲｺｧ｡ＭＺｬｴ＠ ve i i_i7-
lö

Hayrullah ö,..s ve Mustafa Nihat Özön ｴ｡ｲｦｮ､＠

da ｢｡ｺ＠ seçmeler ｶ｡ｰｮｵＡｲＮ＠ (Hindistan'dan ｳｴ｡ｮ｢ｵｊ ﾷ ｡＠
193.5 Ank.'.
Bunlardan baska eser H. Fricdrich Die7. ｴ｡ｲｦＮﾭ
dan Almancaya (Denkwürdiegkeiten von Asien. Berlin
1815. Il. 133-267), HlNT VE UMMAN ｓｅｆｒｌ＠
M. Morris ｴ｡ｲｦｮ､＠ ｫｳｭ･ｮ＠ ｆｲ｡ｮｳｺｾｹ＠ (Journal
Vasb dö ｇ｡ｭＧｮ＠ 1498'de Ümit Burnu ｹｯＡｬ＠
Asiatigue 1R26. 9-10),
Hindistan yolunu ｫ･ｾｦｭｳｩ＠ Portekiziileri Hint deni-
A. Vambcry ｴ｡ｲｦｮ､＠ ｮｧｩｬｺ｣･ｹ＠ (The Travcls
ｾｮ･＠ ｡￧ｬｭｹ＠ sevk ･ｴｭｩＮ＠ Basra körfezi ｧｩｲｮ､･ｫ＠
and Adven Tures of the Turkish Admiral Sidi Ali Reis. Hür'rm.iz ｂｯ｡ｺＧｮ＠ zaptelrnek suretiyle ｭｩＮｳｬ｡ｮｾ＠
London 1899), ｲｮ＠ elinde bulunan ticaret yolunu ｫ｡ｰｭｬｲ､＠ (1515).
Ｎ＠ Zumminab ｴ｡ｲｦｮ､＠ da Rusçaya (Mt!mlekct- ｏｳｭ｡ｮｬｲ＠ ｍｳｲ＠ ve Suriye'yi ｩｧ｡ｬ･ｲｮ､＠ önce
ler Küzgüsi. ｔ｡ｫ･ｮｴ＠ 1963) tercüme ･､ｩｬｭｴｲＮ＠ ＾ｯｲｴ･ｫｩｺｬｮ＠ Hintiiiere ｵｹｧｬ｡､ｫｲ＠ Ｕｩ､･ｴｲ＠ dola-
Eserin müellif ｨ｡ｴｹｬ＠ olan ｮｳｨ｡＠ ｔｯｰｫ｡＠ sa- ｹ＠ Gücerat Hükümdan 1. Mahmud Han (1458-1511)
ｲ｡ｹ＠ Kütph. Revan ｋ￶ｫ＠ ｫｳｭＬ＠ Nu. 1470'de ｫ｡ｹｴｬﾭ Kaosu Gavri'den ｹ｡ｲ､ｭ＠ ｩｳｴ･ｭ＠ ve o da 1508 ｳ･ｮｾｩﾭ
､ｲＮ＠ dc Hüseyin Bey ｫｵｭ｡ｮ､ｳ＠ bir filo ｧ￶ｮ､･ｲｭｩ＠ fakat
St!ydi Ali Reis ayni zamanda ｡ｩｲ＠ olup ｩｲｬ･ｮ､＠ bu filo pek ｢ｩｲ･ｹ＠ ｹ｡ｰｭＭ［ｴＮ＠
'<Katibi» ｭ｡ｨｬｳｮ＠ ｫｵｬ｡ｮｭ＠ ve «KatibH Rumi» diye Portekiztilerin ｋｺｬ､･ｮｩ＠ ve Aden'de ｹ｡ｰｴｫｬｲ＠
de ｴ｡ｮｭｲ＠ Mürcttep ､ｩｶ｡ｮ＠ ｯｬｭ｡ｹｰ＠ eserlerinde; tahribat üzerine bunlara ｫ｡ｲ＠ elli ｰ｡ｲ￧ｬｫ＠ bir donan-
bilhassa Mir'at al-Memalik'te ｩｲｬ･ｮ､＠ örnekler ma gönderildi ise de bu donanma da bir ｩ＠ göremcdi.
•
mevcuttur.
Seyahati ･ｳｮ｡､＠ hükümdarlara takdim ･ｴｩ＠ OSMANULAR'LA PORTEKIZLlLERIN
gazelleri sayesinde iltifat ve ihsanlara nail ｯｬｭｵ＠ hat-
ta ｍ･ｨ､＠ ve Kazvin'de ｯｬ､ｵｾ＠ gibi yine gazelleri sa- ｋａｒｬｌｍｓｉ＠
yesinde hapisten ｫｵｲｴｬ｡｢ｩｭＮ＠
Hindistan'da ￇ｡ｴｹ｣＠ ￶ｲ･ｮ＠ Seydi Ali Reis bu Memlüklerin tarihe ｫ｡ｲｭｳｮ､＠ sonra Porte-
dilde de ｩｲｬ･＠ ｹ｡ｺｭｴｲＮ＠ ￇ｡ｴｹ￧＠ ｩｲｬ･ｮ＠ ｢･ｮ＠ l<izlilerin buralarda ､ｯｬ｡ｭｳ＠ Osmanltiara ｫ｡ｲ＠ da
Hümayun ｡ｨ［＠ ､ｯｵ＠ Türkçesini kullanmada ｧ￶ｳｴ･ｲ､ｩ＠ siyasi ve iki isadi bir darbe idi. ｇｩＮ｣ｲ｡＠ hükümdan
muvaffakiyeHen ､ｯｬ｡ｹ＠ onu Ali ｩｲ＠ Nevai ile mukayese ｂ｡ｨ､ｲ＠ ｡ｨ＠ 153S'te ｏｳｭ｡ｮｬ＠ ｓｵｬｴ｡ｮＧ＠ elçi ve name
ederek kendisine eMir Ali ｩｲ＠ Sanh ｮｶ｡＠ ｶ･ｮｩﾭ göndert>rek karadan ｍｯｬ＠ ｨｫｭ､｡ｲ［＠ denizden Por-
tir. tekizliler'e ｫ｡ｲ＠ kendine ｹ｡ｲ､ｭ＠ edilmesini ｩｳｴ･ｭＮ＠

F: 2
ｳ＠ 19

Kendisine gönderilecek asker ve gemile!'in ｭ｡ｳｲｦｬﾭ ｊＺｲ＠

Deni/ ｫ＠ ｧＺ､Ｎ＠ ｬＺＭｮ｡＠ <Jidugu için ha; ｢ｩﾷ＠ netice
na ｫ｡ｲｬ＠ olmak üzere emanet olarak Mekke'ye gön- ddt" edcmc;den ｮｵｨ｡＠ ,ara\1 ｫ｡ｬ､ｲ［＠ geriye dönciü \'e
ｩＮ｢･｜､ Ｇ ｩ＠ isgal ･ｴＡＮ＠
､･ｲｩ＠ 50 ｾ｡ｮ､ｫ＠ ile bir milyon 270 bin 600 miskal al-
ｴｮ､｡＠ sarfedilmesini ｹ｡ｺｭｴＮ＠
ｄｯｮ｡ｭ＠ hareketi uzun bir ｨ｡ｺｲｬ＠ gerektiri- ｬｊｉｾｔ＠ ｄｉＢ Ｎ ｎｚｉＧｾｄｅ＠ ｐｏｒｔｅｋｩｚｌ＠
yordu. Bu ｩ＠ için evvelce ｍｳｲ＠ Beylerbeyi olup o an·
￧ﾷａｒｐｉｍｌ＠
da Anadolu Beylcrbcyi olan ｈ｡､ｭ＠ Süle) man Pa-:-a
;?<>rev ｬＮＺ＠ nd iri Id i.
Piri Reis'ln Hint ｾｵｬ｡ｲ､＠ fallyett n ölümü.
ｂ｡ｨ､ｲ＠ ｡ｨＬ＠ kendilerine üs vcnl:- Diu ｡､ｳｮ＠
ｧ＠ Portekizliler ｴ｡ｲｦｮ､＠ 13 ｵ｢｡ｴ＠ 1537 (Ramazan ｈ｡､ｭ＠ ｓｬｩ｣ｹｭ｡ｯ＠ ｐ｡ Ｇｮ＠ ｍｳｲＧ｡＠ dönü<;;ünden
943) d<: katiedildL Bunun üzerine ｓ｡ｨ､ｲＧｮ＠ Mckke'. )>unra Ponekizliler ｋｺｬ､･ｮｩＧＺ＠ girerek Cidde'vi ｩｧ｡ｬ＠
:.ll emanet bulunan 300 ｳ｡ｮ､ｫ＠ ｡ｬｴｮ＠ ve ｧｭ＠ verilen Llmek istediler; fabt muvaffak ｯｬ｡ｭ､ｲＮ＠
l m ir ÜLcrine ｈ｡､ｭ＠ Süleyman ｐ｡＠ ｴ｡ｲｦｮ､＠ ｳｴ｡ｲ ﾭ
bul'a nakledild!. Bu '>'?fer Süvey, Ａ｣ｲｾ｡ｮｳｩ＠ ｹ｡ｫｮｶ＠ tesebbüs
dtiler. Bunda da muvaffak ｯｬ｡ｭ､ｲ［Ｎ＠ fakat Tur-i
SüWV!> tersanesinde muhtelif büyül:lükte 76 pa .. Sina ｢ｳｴ｡ｮ＠ ＮＧﾷｮｬｴ｡ｲ＠ H. 950/1543. Bir müddt•t
ça ｧ･ｭ＠ ｩｮ｡＠ edlldi. Bütün ｬ･ｶ｡ｺｭｴ＠ ikmal edilip ｨ＼ﾭ Aden'i ele ｧ･￧ｩｲ､ｬｾ＠ de Piri Rcis bizzat ､ｯｮ｡ｳ＠
n•kete geçirildi. ｈ｡､ｭ＠ Süleyman ｐ｡＠ ｫｵｭ｡ｮ､Ｚｳｊﾭ ilc ｢ｵｲ｡ｹ＠ onlardan ｫｵｲｴ｡ｭＮ＠
ki donanma ille ｯｬ｡ｲＺＮｫ＠ 1538 ｈ｡ｺｩｲｮ､＠ Aden'i zap·
tt: tti.
Piri Reis H. 958/lSSl'de otuz kadar gemiden mü-
･Ａ＾｣ｫｩｬ＠ Sü\'en ､ｯｮ｡ｭｳｹＡ＠ Hint denizine ￧ｫｴ＠
Beni Tahir kabilesinden olan Aden hakimi Amir b. ｍ｡ｳｫｴＧ＠ zaptctti. Yetmh ｰ｡ｲ￧ｬｫ＠ ､ｭ｡ｮ＠ donanma-
Davud'u hile ile gemisine getirterek idam etti. Yedne ｳｮ＠ bozarak Hürmüz ｡､ｳｮｫｩ＠ Hiirmüz kalesine ｳﾷ＠
kendi ｭ･ｲ｡ｳｮ､＠ Behram Bev'i sancak beyi ｴ｡ｙｮ＠ ｾｮ｡ｹ＠ mecbur eti. ｄｭ｡ｮ＠ ｭｵｨ｡ｳＺｲ＠ ettiyo;c de ka-
\.tl i. ｾｶ＠ ｡ｬｭ｣ｾＮ＠ Piri Reis buradan Basra'ya geçti. Basra
ｈ｡ｾｨｭ＠ Sülevman ｐ｡＠ ､ｯｮ｡ｳｹｨ＠ Diu önlerine ｭ｡ｮｾ､Ｎ＠ ｫ･ｾ＠ :ortekizlilcrin Basra körfezini kapa-
ｾ･ｬ､ｩＮ＠ ｂ｡ｨ､ｲ＠ ＺｴｨＧｮ＠ yerine Miran ｍ･ｨｭｾ＠ ｡ｨＭｆｲｵﾭ
mak ｳｴ･､ｫｬｲｮ＠ duyunca içeride mahsur kalmak is.
:,i hükümdar ｯｬＺｮｵｴＮ＠ ｓ｡ｨ､ｲＧｮ＠
3. Mahmuc; ｹ･ｮｩ＠
temeyl!rek alelacele kendine ait üç ｫ｡､ｲｧ＠ ile denize
｡￧ｬ､Ｎ＠ ｄｩ･ｲ＠ gemi ve askerler orada ｫ｡ｬ､Ｎ＠ Bu suretle
ｐｯｲ･ｫｩｺＺｬ｣＠ ｡ｮｬｲｫ＠ idareyi ele ｡ｬ､［＠ ｈ｡､ｭ＠ Sü-
･ｶｭ｡ｲ＠ ｐ｡Ｇｹ＠ ｫ｡ｲ＠ da POL tekizlilerle ittifak ) ｡ｰｴＮ＠ yola. ￧ｫ｡ｮ＠ Piri Reis gemilerinden birini de yolda kn-
ｓｩｬ･ｾﾷｭ｡ｮ＠ Pa!:-a \irmi gün kadar kaleyi ｮｨ｡ｳｲ＠ etti. ｢･ｴＮ＠ H. 960 senesinde ｓｶ･ｹＧ＠ oradan da ｍｳｲＧ｡＠
Ｇ｡ｲ､Ｎ＠
Bu arada ｐｯｲｴｫｩ＠ ､ｯｮ｡ｭｳ＠ gelmekte oldUfll ｨＺＭ
20

Bu hareketi 1stanbul'a bildirildi. Hürmüz muha-

ｳ｡ｲｮ＠ ｫ｡ｬ､ｲｭｳ＠ ve ､ｩ･ｲ＠ gemilerle askeri ｂ｡ｳｲＧ､ｾ＠
｢ｲ｡ｫ＠ gelmesi se"l)ebiyle suçlu görülerek ｍｳｲ＠
､ｩｶ｡ｮ＠ ｢｡＠ kes il､＠ ve ｭ｡ｬｲ＠ müsadere edildi. (1)
Piri Reisten sonra ｓｶ･ｹ＠ ｫ｡ｰｴｮｨ＠ Katif San- HiNT ｓｅｆｒｌ＠ HAKKINDA
cukbeyi Murad Reis'e verildi. Portekiz ､ｯｮ｡ｭｳ＠
Hint ve Aden denizindeki faaliyetinden ､ｯｬ｡ｶ＠ Basra'-
., '
KISA ｂｒ＠ ｇｒ＠
da ｫ｡ｬｭｳ＠ emrolundu.
Murad Rcis ｾｩｲ＠ ara ｦｲｳ｡ｴ＠ bulup ､ｯｮ｡ｭｳｹｬ＠ ｏ ｳ ｭ｡ｮ ｨ ｬ ｡ｲ ｡＠Hin t ülkeleri ｡ｲｳｮ､ｫｩ＠ ilk tarihi
Basra'dan ｡ｹｲｬ､Ｎ＠ Hürmüz ｂｯｾＧｮ｡＠ ｧ･ｬ､ｩ＠ ｳｲ｡､＠ münasebetler, bü)'ük Türk tarihçisi Selman Reis'in
büyük bir Portekiz ､ｯｮ｡ｳ＠ ile ｫ｡ｲ Ａ ｬ｡ＵｴＱＮ＠ Burada (Ö. 1527) Hindis:an seferinden sonra ｢｡ｬｲ Ｎ＠
bütün gün devam eden ｩ､･ｴｬ＠ bir muharebe oldu. Mu- Ümit Burnu'nu ｫ･ ｦ･ ｴｩｫ ･ ｮ＠ sonra ､ｯｾｵ＠ ticaretini
rad Reis çok ｺ｡ｹｩＺｴ＠ ｶ･ｲ､ｩｮ＠ Basra'ya geri dönme- ellerine geçirt.!rt.!k Hind denizinin hakimi ｯｬ､ｵｫ｡ｲｮ＠
•
ye mecbur ｫ｡ｬ､ Ｎ＠ Bu ｳ｡ｶｴ＠ ｭ･ｨｵｲ＠ kaptanlardan Sü- iddia eden Portekizliler; 1515 ｹｬｮ､｡＠ Cidde emiri Hü-
leyman ve Receb reisler ･ｨｩ､＠ oldu. Murad Reis; Piri seyin Bey ile birlikte Hindistan içlerine kadar gelen
Reis gibi idam edilmedi fakat azledildi. H. 959/1552. Selman Reis ｫｯｭｵｴ｡ｳｮ､ｩ＠ Memlük ､ｯｮ｡ｭｳ＠ da
Donanma Basn'da mahsur ｫ｡ｬ､［＠ bir gemi de Porte· yenilgiye ｵｲ｡ｴｮ｣Ｌ＠ bütün Hint ｹ｡ｲｭ､ｳｮ＠ ve ｋｺｬ ﾭ

k.izlilerin eline geçti. deniz'e ｨｫｭ･ｴｮｹ＠ ｫ｡Ｑｭｬｲ＠ ve o diyariarda bu-

lunan ｈｩｮｴＭｳｬ｡ｭ＠ memleketleri üzerindt> ｡ｲ＠ ｢ｳｫｬﾭ
ｴ･＠ bu olaydan sonra ｓｶ･ｹ＠ ｫ｡ｰｴｮｬｾ＠ Seydi ra ｧｩｲｭｬ･､Ｎ＠ Hatta bir ara otuz yedi ｰ｡ｲ￧ｬｫ＠ bir
-'li Re is tayin edildi. donanma ile ｋｺｬ､･ｮｩＧ＠ Cidde ｬｩｭ｡ｮ＠ kadar gel-
ｭｩＱ･ｲＬ＠ fakat bir ･ｹ＠ elde ederneden geri dönüp git-
ｭｩｬ･ｲ､Ｎ＠
ｬｴ･＠ tam bu ｳｲ｡ｬ､＠ ｍｳｲＬ＠ ｏｳｭ｡ｮｬｲ＠ eline
ｧ･￧ｭｩ＠ ve Hint seferinden henüz ､￶ｮｭ＠ olan Selman
Reis de ｏｳｭ｡ｮｬ＠ ､ｯｮ｡ｭｳ＠ hizmetine ｧｩｲｭｴ Ｎ＠
' (15 17)
Selman Reis ｏｳｭ｡ｮｬ＠ ､ｯｮ｡ｭｳ ｡＠ girdikten he-
'
m en sonra Yavuz Sultan Selim ｴ｡ｲｦｮ､＠ bin kadar
(/) Hürmüz ｵｨ｡ｳｲｮ､＠ｭ Piri Reis·in ｲｶ･ｴ＠ alarak mu· Türk denizeisiyle ｓｶ｣ｹ＠ Ａｩｭ｡ｮ＠ gönderildi. Burada
Ｑ｡ｳｲ＠ ｡ｬ､ｲｄ＠ｫ rivayetini Peçevi (Tarih·i Peçevt yeni bir tersane kurdu. Cidde emiri Hüseyin Bey ile
s.
352) ve Ali kabul etmeyerek garaza hamlediyorlar. ｢ｩｲｬ･ｫ＠ 22 ｰ｡ｲ￧ｬｫ＠ bir dom•nma ile Portekiziiierin
22
23
･ｬｵ｣＠ bulunan ｋ ｡ ｭ･ ﾷ ｡ｮ＠ ｡､ｳｮ＠ Sl'fer ｹ｡ｰｴ Ｎ＠ Orada
göndererek Kanuni Sultan SüiC) man 'dan ｹ｡ｲ､ｭ＠ ta-
bulunan ｫｦ＠ irieri ､｡ ｴｰＬ＠ adaya bir miktar asker ｢ﾭ
lep ･ｴｭｩＬ＠ ､ｭ｡ｮｩｲ＠ ｫ｡ｲ＠ kendisinin ve ülkesinin
ｲ｡ｫｴ Ｎ＠ Henüz Mcmliik 'leri n elinde bulunan Yemen'i de
ｨ ｩ ｮｭＡ＠ edilmesini ｩｳｴ･ｭ＠ ＠ i. ( 1536)
ｏｳｭ｡ｮｬｲ＠ idaresine ｫ｡ｴｮ＠ sonra geri dönüp tek-
ｩｴ･＠ ｂ｡ｨ､ｲ＠ ｡ｨＧｮ＠ Kanuni 'den istec.lil?i bu ｜Ｇ｡ｲ､ｭ＠
rar ｓｶ･ ｾﾷ ･＠ geldi,
teklifi, uzun ｺ｡ｭｮ､ｲ＠ ｺｨｩｮｬ｣ｲ＠
-
｢ｴｬ｡ｮ､ｲ＼Ｎ＠ Hint mese-
.
Selman Reis, bu ｳｲ｡､＠ ｍｳｲＧ｡＠ gelen sadrazam lesini bir an önce ha!letmek isteyen ｏｳｭ｡ｮｬｲ＠ için
｢ｲ｡ｨｩｭ＠ ｐ｡Ｚｶ［＠ ｈｩｮ､ｳｴ｡Ｇ＠ ｺ･ｮｧｩｬＬ＠ Portekizlile- b ｲ＠ ve!o-ile ｯｬｭｵｴｲＮ＠
rin elinde bulunan ｬｩｭ｡ｮｲ＠ durumu ve Hint dcni7 Nt: varki, gene! olarak ifade etmek gc.>rekirsc, Hin.
volunun ｏｳｭ｡ｮｬ＠ t icaretine ｳ｡ｬｹ｣＠ ｹ｡ｲｬ＠ belir- distan n· ｣ｩｶ＿Ｎｲｮ､Ｚ｜＠ ｹ｡ｮ＠ ｭｳｬｩＮｮ｡ｵ＠ ｹ｡ｲ､ｭ＠ et-
ten ｧ･ｮｩ＠ bir ｬ｡ｹｨ＠ sundu. (1525) Selman Reis'in bu mek ｐＰＺｴ･ｫｩｺｬ｣ｲｮ＠ Hmt ｬｩｭ｡ｮｲ＠ ｩ･ｲｮ､ｫ＠ egemen·
Ｑ｜ｹｨ｡ｳ［＠ ｏｳｭ｡ｮｬｲ＠ Hint denizi ｺ･ｲｯ､ｫｩ＠ merak- liklerine son vermek ｭ｡ｫｳ､ｹｬ＠ ｧｩｲｬ･ｮ＠ bu sefer-
ｬｾｲｮ＠ ｡ｲｴｭ＠ ve bilahare ｧ･ｬ｣ｩ＠ gibi ｭ･ｨｵｲ＠ Hint ler maalesef istenile'1 neticeyi vermedi. 1538 ｹｬｮ､｡＠
ｳ､｣ｲｬｩ＠ ｩ｣［ｮ＠ bir zemin ｨ｡ｺｲｬｭｴＮ＠ Ｈｨｭ｡ｬ＠ ､ｯｮ｡ｭｳ＠ ｢｡ｾｮ､＠ denize ｡￧ｬｮ＠ ｈ｡､ｭ＠
Süleyman ｐ｡Ｇｮ＠ ｈｮｴ＠ seferini bir larafa ｢ｲ｡ｫｳ､Ｌ＠
Bu ｳｲ｡､＠ ｈｩｮｴＭｬ｡ｲ＠ ülkeleri ｡ｲｳｮ､＠ da bir ta-
･ｬｩｲ＠ üç scfcrin !)zellikle hu sefcrlcre ｫ｡ｴ ｬ｡ｮ＠ kaptan-
ｾ＠ ｭ＠ ｫＺｲｬ｡＠
ortaya· ￧ｫｭｴＮ＠ Babür ｡ｨＧｮ＠ ｯｾｨＮｴ＠
ｬ｡ｲｮ＠ ｡ｋ｢･ｴｩ＠ ｡￧ｯ［ｮ､Ｍ ｢ｾﾷｫ＠ hir talihsizlik eseri ol-
Hlimayun ｡ｨＬ＠ Hindistan'da bir hayli yerleri zapt ve
､ｵｮ＠ söylemek, kanaatimizce ｹ｡ｮｬ＠ bir ｹ｡ｲｧ＠ ol-
memleketine ilhak ettikten sonra Gücerat hükümdan
masa gerektir.
ｂ｡ｨ､ｲ＠ ｡ｨ Ｇ ｮ＠ üzerine ｶｲｭ＠ ve ülkesini ｩｧ｡ｬ＠ ct-
Ocaktan ｹ･ｴｩｭ＠ büyük bir denizci olan Piri Re-
mcve ｢｡ｳｬｮｴ Ｎ＠
is'in 1551'de otuz ｰ｡ｲ￧ｬｫ＠ bir donanma ilc ￧ｫｴ＠ ikin-
Zate n t•skiden beri Hindistan'a hakim olmak için ｣＠ Hint seferinde ｵ｡ｲ､＠ ｢｡ｲｳｺｬｫｴｮ＠ ､ｯｬ｡ｹ＠ idam
￧｡ｬｮ＠ ｐｯｲｴ･ｫｩｬ＠ de bu iki islam hükümdar ara- l'dilmesi. hemen bir sene SO!lra (1552) Murad Reis'in
ｯ［ｮ､｡＠ ￧ ｫ｡ｮ＠ kavgadan istifade ederek ｇ｣･ｲ｡ｴＧｮ＠ ｭ･ﾭ on ｢･＠ parça ｫ｡､ｲｧ＠ ile Hürmüz'de Portekiztileric
hur b ir ｩ｣Ｚ ｬＧ Ｚ ｴ＠ ｬｩｭＺｴｮ＠ olan Diyu ｬｩｭ｡ｮ＠ ｺ｡ｰｴ･ｭｩﾭ ｹ｡ｰｴ＠ ｳｭﾷ｡ｴ＠ bir ｢｡ｲ＠ kazanamayarak ｂＺｳｲ｡Ｇ､＠
lcrdi . Porte kiz ｫｯｲｳ｡ｮｬ＠ Hint denizinde ticaret ;.,zledilmesi!. Ve nihayet 1553'de dördüncü Hint sefe-
'apan ｳｬ｡ｭ＠ ｣｡ｲｬｮ＠ ｳ｡ｬ､ｲｰＬ＠ ｭ｡ｬｲｮ＠ ｹ｡ｭ＠ ve rine ￧ｫ｡ｮ＠ \·e iyi bir denizci ｯｬ､ｵｾ＠ kadar büyük bir
'.!Cm ilcrini talan ettikleri de zaman 1:..aman lstanbul'a nlim de olan Mir'at-ül Memalik (Memlcketlerin Ayna-
ｬ｡ｮ＠ ｾｩｫｦｷ･ｬｲ＠ Ｚ ｵ｡ｳｮ､＠ idi. ｳＩ＠ ｡､ｬ＠ ｭ･ｨｵｲ＠ eserin mücilifi Seyyid-i Ali Reis'in ve
｡ｲｫ､ｬｮ＠ ｢｡ｮ､＠ geçen korkunc felaketler, bu
ｂ｡ｨ､ｲ＠ ｡ｨ Ｌ＠
bir tarafta eskiden beri ､ｩｾｭ｡ｮｬｲ＠ ｡ｬｩｨｳｺｮ＠ bariz birer örneklerdir. ·
ｯｬ｡＠ Portekizlilcr, ､ｩ･ｲ＠ taraftan Hümayun ｡ｨ＠ ile ba-
Bu ｹ｡ｺｭｮ＠ ｡ｳｬ＠ ｭ｡ｫｳ､ｮ＠ ｴ･ｫｩｬ＠ eden ve o . . -
<;>a ￧ ｫＬｮ｡ｹ｣ Ｎ ｡ｫｬ［ｮ＠ ｡ｮｬｾＺ｣Ｌ＠ ｳｴ｡ｮ｢ｵｬＧ＠ bir eic;i
ｮ｡ｬ＠ denizcilik tnrihinde mi.istcsna bir yeri olan Sev-
 25
24
ｾｩｲｬ･＠ ｶ｡ｺｲｭｴＮ＠ Nitekim Hindistan'da iken Delhi hü-
vid-! Ali Reis; ･ｳｩｺ＠ bir kaptan, büyük bir ｡ｩｲ＠ ve ger- ｫｮ､｡ｲ＠ Humayun ｡ｨ Ｇ ｡＠ takdim ･ｴｩ＠ gazelleri çok
çek bir ilim ｡､ｭｲＮ＠ ｂ｡ｫ＠ hir tabirle; kalemi ile ｫ ﾭ ｢ｾ･ｮ＠ ｨｾｭ､｡ｲ［＠ kendisine • Mir Ali ｩｲ＠ Sani• diye
ｬ｣ｮ＠ ｡ｹｮ＠ maharcttc kullanabilen hakiki bir san'at- ｨｴ｡｢＠ ederek takdirlerini ｢･ｬｩｲｴｭＮ＠ Sevdi Ali Rcis
ｫ｡ｲ､Ｎ＠ gerek Anadolu lehçesi gerekse ￇ｡ｴｹ＠ lt>hÇesi}le ｹ｡ｺ､Ｚ＠
ｇｬ｜｡ｴＧ＠ tersane ｫ･ｴｨ､｡ｳ＠ Hüseyin ａ｡Ｇｮ＠ oJllu ＠ bu ｩｲｬ･ｮ＠ de yine •Mir'at-ül Memalik• isimli kita-
｜Ｉｬ｡＠ Ali Rcis'e, ｓ｣ｹ､Ｍｩ＠ ｧ･ｭｩ｣ｬｮ＠ ataianndan miras ｢ｮ､｡＠ ｴｯｰｬ｡ｭｲＮ＠

olarak ｫ｡ｬｭ＠ ｯｬ､ｵｮ＠ bizzat kendisi söylüyor. Bu ￇ･ｩｴｬ＠ tarihlerde, ｫｳｭ･ｮ＠ veya tamamen ｮｧｩｬｺ｣･Ｌ＠
nizden ｏＧ｡＠ ｡ｮ､［＠ ､ｯｭ｡＠ bir denizci• demek, her Almanca, ｆｲ｡ｮｳｺ｣Ｌ＠ Rusça gib ｹ｡｢ｮ｣＠ dillere terceme
ｊＺｬ､ｴ＠ ntUh1WigU Olmasa gerektir. edilen bu kitap, bizde ilk defa 1313 tarihinde Ahmet
Küçük ｽ｡ｴ＠ tersane hizmetinde bulunan ve dc.•- Cevdet ｴ｡ｲｦｮ､＠ ｫ､｡ｭ＠ ｍ｡ｴ｢ｳｮ､＠ eski Türkçe
nizciliklc ilgili bütün ｫｩｴ｡ｰｬｲ＠ okuyup, tüm bilgileri Ｈｏｳｭ｡ｮｬ｣Ｉ＠ olarak ｢｡ｳｬｭ＠ ve Türk ｯｫｵｲｬ｡ｮ＠ isti-
ögn.ncn Sc,)'Yid-i Ali Reis'in ｧ･ｮ￧ｬｩＬ＠ Hayreddin ｐ｡ｾ＠ fadesine ｳｵｮｬｭｴｲＮ＠ Ne · var ki harf ｩｮｫｬ｡｢､＠
Sinan ｐｮ｡＠ gibi büyük deniz ｫｵｲｴｬ｡＠ ｡ｲｳｮ､＠ geç- sonra adeta bir ｵｭ｡｣＠ gibi gösterilmek istenen Os-
ｭｩｾｴｲＮ＠ Deniz muharebelerinin hile ve inceliklerini biz- manhca; genç nesiller ｴ｡ｲｦｮ､＠ okunamaz bir hale
zat bu muharcbelerde ￶ｲ･ｮｭｩｴＮ＠ gelince, ､ｩ･ｲ＠ bütün Ｎ ｾﾷ｡ｨＭ･ｳｲｬｩｭｺ＠ gibi bu kitap da
Seyyid·i Ali Reis, 961 H. (1553 M.) tarihinde mer- bir kenara ｡ｴｬｲｫ＠ unutulup ｧｩｴｭＮ＠
hum Piri Rcis'in Basra'da ｢ｲ｡ｫｴ＠ ､ｯｮ｡ｹ＠ getir- Tercüman Gazetesi 1001 Temel Eser serisi içeri-
mek üzere ｍｳｲ＠ ｫ｡ｰｴｮｬ＼＠ tayin edildi. Dördüncü sinde yeniden ｹ｡ｮｬｲ＠ ve ｩｭ､ｫ＠ Tiirkçemize ak-
Hint seferi diye bilinen ve gerçekten korkunç serü- ｾ｡ｲｬｫ＠ genç nesillerin istifadesine sunubn Mir'at-ül
ｶ･ｮｬ ｾ ｲ Ｎ＠ ｨ･ｹ｣｡ｮｬ＠ vak'alar ve acaip olaylarla dolu olan Memalik (Ülkelerin ａｹｮ｡ｳＩ＠ ｫｩｴ｡｢ｮ＠ büyük bir ｢ｯｬｵﾭ
bu mc:;.akkatli yolculuk tam dört ｹｬ＠ ｳｲｭｴＮ＠ ｵ＠ ､ｯｬｵｲ｡｣ｮ＠ yürekten ｩｮﾷｭｹｯｲｵＮ＠ ｅｭ･ｾｩ＠ geçen-
Sey ·id- i Ai, hu uzun ve mihnetli seyahatinde ba- leri bu ｣｡ｬｮｲ､＠ ､ｯｬ｡ｹ＠ tebrik ･､ｲ［ｾ Ｎ＠
ｾｮ､｡＠ geçen ｯｬ｡ｹｲ＠ ｍｒＧａｔＭｏｌ＠ MEMALlK CMt-m-
Ａ ｴ＾ｫ｣ｬＮｲｮ＠ a\ ｮｳＩ＠ ismini ｶ･ｲ､ｩ＠ bir kitapta ｴｯｰｬ｡ｭｾ＠ ÖMER KARA YU MAK
Ｇ Ｎ＠ Kanuni ｓｵｬｴｾｮ＠ Süleyman'a takdim ederek ｰ｡､ｩｳｨｮ＠
｡ｦｮ＠ mazhar ｯｬｭｵｴｲＮ＠
ｩｲｬ･ｮ､＠ ﾫｋ｡ｴｩ｢ｯ＠ ｭ｡ｨｬｳｮ＠ kullanan ve •Kati-
bi-i Rumi,. uiye de ￶ｨｲ｣ｴ＠ bulan Seyyid-i Ali Re is, st--
vahati ｾＮＺｳｮ｡､＠ ､ｯｬ｡ｭｫ＠ .mecburiyetinde ｫ｡ｬ､＠
Hint, Sind, 1\fganistan, Pakistan, Mnveraünnehir. ｈ｣ﾭ
r<lsan, Azerbaycan v s. gibi yerlerde ､ｯｬ｡ｲｫ･ｮ＠ ￇ｡ﾭ
ｴ｡ｾﾷ｣＠ Türkçesini de ￶ｲ･ｮｭｩ＠ ve bu lehçe ile de güzel
 Bismlllahlrrahmanlrrahlm
'
Sonsuz hamd ve ＭＮ｡ｹｾｵ［＠ sena, butun ｭ･ｶ｣ｵ､｡ｴ＠
yoktan var edip, lütuf denizine ､｡ｬｲｮＬ＠ vacib-ul-Vü-
cud, yegane ｨ｡ｹｲ＠ vc cömertlik sahibine ki O ne güzel
hakiki kudret sahibi, ｡ｮ＠ yüce ve ｢｡＠ ｨ･ｲｹｩ＠ kap-
layan yegane ｨｫｭ､｡ｲＮ＠

ｙ｡ｲ､ｰ＠ ftlemi Hak verdi ･ｲｦ＠

Cümleden ademi ｫｬ､＠ ･ｲｦ＠
ｈ｡ｫＬ＠ ey dil arayub seyyah ol
Ma'rifet bahrine var mcllah ol (1)

SeHimlar, dualar, tazarru ve niyazlar, yegane yara-

ｴ｣＠ olan ａｬ｡ｨＧｮＬ＠ sevgisinin ･ｲｦｩｮ＠ bütün alemleri ya-
ｲ｡ｴｰ＠ günahlara ･ｦ｡ｴ￧ｩＮ＠ alemiere rahmet olarak gön-
､･ｲｩ＠ ｫ｡ｩｮｴ＠ efendisi, ｹ｡ｲｴｬｮ＠ gururu Pey-
Ｚ［｡ｭ｢･ｲ＠ Efendimize, aile ･ｦｲＭ｡､ｮ＠ be bütün ｡ｳｨ｢ｮ＠
ol'>un.
Eyledi nefs bizi ｧ｡ｲｫＭ＠ günah
ｋｬ＠ ･ｦ｡ｴ＠ ide rahmet Allah
Himmet it ｲｺＭ＠ ｨ｡ｲ､･＠ ｹ｡ｲｮ＠
Yüzümüz ｡＠ ola, olmaya siyah (2)
•
DiNtN KORUYUCUSU ｐａｄｈｉ＠ MEDH HAKKINDA
•
ｍｳｬｭ｡ｮｲ＠ ｰ｡､ｩｨｮ＠ dua etmek dahi her
müslümana ｬ｡ｺｭＬ＠ ehemmhetli, belki de fan \'(' en

,
28

Jüzumlu bir ･ｹ､ｩｲＮ＠ Bilhassa sultanlar ｳｵｬｴ｡ｮＬ＠ zaman nimerin ｫｹｭ･ｴｩｮ＠ bilen bir miktar gt!mici ile, karadan,
ve zeminin ｢｡ｫｮＬ＠ heybetli, cihangir, ｨ｡ｭ･ｴｬｩＬ＠ ada- ｏｳｭ｡ｮｬ＠ ｬｫ･ｳｩｮＬｾ＠ ､ｯｲｵ＠ yola ￧ｫｴＮ＠
letli, gayet cömert, ｡ｴｬｧｮＬ＠ kara ve denizterin büyük
ｂ｡ｴｮ＠ Gücerat ülkesi, Hint, Sind, Buhter ｢｡＠
ｾｵｬｴ｡ｮＬ＠ güçli\, ･ｲｦｬｩＬ＠ ｺｾｭ｡ｮｬ＠ ｡ｾｲｮＬ＠ en zengin. Sul-
＠ emin yani Zahulistan, ｂ･､ｨ｡ｮ＠ ülkesi, Hotlan, Tu-
tan Selim ｯｾｬｵ＠ Sultan Süleyman Han için -Allah öm-
ran, ｲ｡ｮ＠ yani Mavera'ünnehr. Horasan, ｈ｡ｲ･ｺｾ＠ ｬｫｾ＼ｩ＠
rünü uzun, devletini, ｨｫｭ､｡ｲｬｾｮ＠ ölünceye ve ｫﾭ
ｮｾ＠ ｋｰ￧｡ｫ＠ çöliinü geçtik. Bu taraflardan yol bulama.
yamete kadar devam ettirsin. Amin.
､ｫＮ＠ ｎｩｨ｡ｾﾷＨＢｴ＠ Horasan ｍ･ｨ､ｩＧｮ＠ lrakeyn yolu ile
ｹｴｮｩ＠ Kazvin ve Hemedan'dan ｂ｡ｾ､Ｇ＠ ｶＺｲ｣ｨｫＮ＠
Duam ｾｬ､ｵｲ＠ ･ｨＭｩ＠
rumun ilahi
Saadet ber le geçsun sal-u ｭ｡ｨ＠ Yolun ､ｯｲｵｬＡ［Ｌｴｮ｡＠
emin olarak ｂ｡ｾ､Ｇｮ＠
ａｭｮ＠ ｫｲｮ｡Ｍ｢｣ｩＬ＠ hakant Çinin ￧ｫｴｭｺ＠ zaman, tertemiz ve sözünün eri yol arkada$·
ｍｵｴｩｾ＠ Hintl-u Sind·in ｐ｡､ｩｨ＠ (3) Ａ｡ｲｭ＠ bana gderek:.

ｋｔａｂｉｎ＠ ｙａｚｉｌ＠ SEBEBI - Kim, bu ｭ･｡ｫｴｬｲ､ｮ＠ kurtulduktan ｳｯｮｾＮ＠

bu ､｡＠ ve çöl ｧ･ｺｩｬｴＮｾｲｭ＠ uzun uzachya ｡ｮｬｴｰＬ＠ bu
ｳ･ｦｩｮＬ＠ Mekke ve Cidde seferlerinden daha yorucu ol-
Bu ｫｩｴ｡｢ｮ＠ ｹ｡ｺｬｭｳｮ＠ sebep ｵ､ｲＺ＠
､ｵｮ＠ söylerse, ｭ｢｡ｬ＠ ･ｴｭｩ＠ olur.
Saadetlf.t ｐ｡､ｩｨＭ＠ alem penab Efendimiz (Allah
O'na olan ｹ｡ｲ､ｭｮ＠ ｡ｲｴｳｮＩ＠ ｡ｲｫ＠ seferi ｳｲ｡ｮ､＠ Tehlikelerle dolu bu seferde meydana gelen zor-
Halep'tc ｫｬ｡､ｲ＠ yerde, bu acize ｍｳｲ＠ ｫ｡ｰｴｮｬﾭ luk ve ｳｫｭｴｬ｡ｲ＠ anlatmaya. ｣ｯｫｵｮ＠ Hint denizi mü-
ｮ＠ lutfeuiler. rekkep ve Sind ｯｲｭ｡ｮｬ＠ kalem olup bin defa ￧ｯｾ｡ｬﾭ
ön"e ｍｳｲＧ､｡ｮ＠ Basra ｴｩｭ｡ｮ＠ gönderilen donan- ｴｬｳ｡Ｌ＠ hakiki ･ｫｩｬｲｮ＠ ｢ｩｮ､ｾ＠ birini ve vüz muha!'ip
ma gemilerinin, ｍｳｲＧ｡＠ gt>ri getirilmesi ferman buv- bir araya gelse, tehlikelerin ｫｯｲｵｮ￧ｬｾ＠ onda bi-
ruldu. rini ｹ｡ｺｰ＠ anlatamaz.
Bu vüksek ･ｭｩﾷ＠ mucibince Basra ･ｨｲｩｮ＠ ｶ｡ｲ､ｫＮ＠
Hiç olmazsa görülen ･ｨｩｲｬＬ＠ ｧ･ｺｩｬ ﾷ＠ çok ＠ uhaf 'e
Mevcut ｾｬ｡ｮ＠ ｯｮ｢･＠ parça ｫ｡､ｲｧ＠ ile Hürmüz denizin- ｡ｬ｣ｫ＠ yerler, ｺｩｹ｡＠ et otunan ｭ･ｺ｡ｲｬｾ＠ ve sonra da
den ｍｳｲＧ｡＠ ､ｯｾｲｵ＠ yola ￧ｫｴＮ＠ çekilen elem ve ｳｫｮｴｬ｡ｲ＠ ｡ｮｩｴｬｰ＠ bir kitap ｭ･ｹ､ｾﾭ
Ama (Kul tedbir ｡ｬｲＬ＠ Hak takdir eder) sözü gibi ｮＺ＠ ｧ･Ｚｲｩｬｭｳｮ＠ arzu ediyoru7.. Ki ｩｴ･ｮｬｲＬ＠ keder do-
tedbir. takdire uygun ､ｭ･ｩＮ＠ ｍｳｲＧ｡＠ varmak mü- lu ｭ｡｣･ｲｺ＠ ｡ｮｩｹｰ＠ halimize ｡｣ｳｮｬｲﾻ＠ diye devarn-
ｶｾｳ･ｲ＠ ｯｬｭ｡､Ｎ＠ lster istemez Hint ülkesine ￧ｫｴＮ＠ ｄｾﾭ ｬ＠ surette ｳｲ｡＠ edince Ｈ､｣｜Ｇ｡ｭｬ＠ ｢ｩｲ･ｹ＠ arzu etmek, o
Ｚｩｺ＠ yoluyla gitmek mümkün ｯｬｭ｡､Ｎ＠ ｍｳｲＧｬ＠ gemiciler- ｾ･ｹｩｮ＠ meydana gclme!iine seb.:p olur) ､ｮ｣･ｳｩｹｬ＠ k:-
den ｰ｡､ｩｨ＠ hazretlerinin hclftl ｴｫｭ･ｩｮ＠ vevip ｹ･､ｩｾ＠ iaba ｨ｡ｬ､ｭＮ＠ ｙ｡ｰｭ｣ｫ＠ \'(" sec''li sözlerden ｫ｡￧ｮＭ
 rak, ｨ･ｲｫｾｳｩｮ＠ unlayabilmesi :':in, günlük lbanla yaz-
､ｭ Ｎ＠ ｩ｜Ａｳｴｦｭｺ＠ \c ｯｴｵｲ､ｭｺ＠ saltanat c\'i olan fs-
ｲＮｮｨｵｬＧ｡＠ ｶ｡ｲｮ｣Ｌ＠ ｳｫｮｴ＠ \C elemli günkrle keder dolu
ｨｫｦｷｭｩｺ＠ sona ｣ｲ､ Ｎ＠
ｍｒＧａｔＭￜｌ＠ ｍｅａｌｋ＠ ＨｴＬ［ｌｋｅｒＢＧ＠ .\YNASI)
Her ne kadar çekilen czhetlerl! göre ｫｩｴ｡｢ｭｺ＠
ｾｍｈｎｅＱＭａﾷ＠ :knilmcsi ｬ｡ｺｭ＠ gelirse de, her \'i. DEST ANlNA ｇｒ＠
1.1yctin, gelilen her mc-mleketin ､ｵｲｭｬ｡＠ bu 'kitapta
Ｚｮｬ｡ｴ､＠ için isminin ｍｒＧａｔＭｃｌ＠ ｍｅａｌｋ＠ (Ülkele- Yine d\!ryayi ｭｩｨｮ｣＠ eyledi ､＠
rin ａｶｮ｡ｳＩ＠ ｯｬｭ｡ｳ＠ daha uvgun görüldü. Mcvc· i ｧ｡ｮ＠ ｢｡ｾ､ｮ＠ ｡＠ u b eldi ｨｵｲｾ＠
Dehr idüp ｡ｩｫｲ｣＠ kinesini
ｭｩ｣ｬｴＬ＠ｕ tfostlarla yüzyüz':' ｧ･ｬ､ｩｭｺ＠ zaman. bu Garka k.asd etti ten ｾ､ｩｮ･ｳ＠ (Sl
l:icrau vadisinde ｯＮ［｡ｫｮ＠ ｶｾ＠ ､ｩｹ｡ｲＭ＠ gurbette ah edip iP-
k ver<' k ｡ｬ＼ｹＧｮ＠ ｦ｣ｩｴＮ＠ ｨ｡ｶｲ＠ ､｡＠ ile ｡ｮｰ Ｌ＠ kederli gönlii· Padi!jah ﾷ＠ Alem-pcnah ｈ｡ﾷｾｲ･ｴｬｩ＠ H. 960/1553 sene-
Ｚｵ＠ ｭｬＧｮ＠ ｣ｬｭＧ･ｲｩ､Ｍ Ｎ＠ si ｒ｡ｭｺｮ＠ ｯｲｴ｡ｬｮ､＠ ｢ｾｫ＠ n: ｭｵｾ＠ uam bir ordu
ｬ･＠ ｄｯｵ＠ Seft-ri'ne ￧ｫｴｬ｡ｲ＠ ｋｬ｡ｭｫ＠ ￧ｩｮ＠ Halep ｩｳｴｫＺﾭ
Hn ki)i ｩＭＮ｣ｲ＠ kova altmdc ad metine yöneldiler. Bu acizc de ｓｴＧｦ･Ｍｩ＠ Hümayun'da
, ｈｾ｜＠ r il,· Ｚｩ＠ ki:n ｫｬＺ｡ｲ＠ ｡ｮ＠ yad hizmet görevi ｶ･ｲｩｬｭｴＮ＠ Zafer müjdelcyen ordu ile yo-
ｓ｣ｲｧｊＮＭ［ｴｮ＠ hen ､｡ｊ［＠ ｺｩｫｲ･ｾｰｭ＠ la koyulduk. Saadetlü ｐ｡､ｩｨｭｺｬ＠ mübarek Ramazan
ｂｲ＠ dua ik• ｡Ｑｬｮｫ､ｲ＠ murad (.tl ｢｡ｹｲｭｮ＠ ｙ･ｮｩｨｲＧ､＠ (1) id rak ettik. Oradan Seydi
Gazi'ye geçip türbeyi ziyaret etti.
Konya'ya ｶ｡ｲｮ｣［＠ Molla Rüm (2); Sultan'ul Ulema
(3); ･ｭｳＭｩ＠ Tebrizi ve ･ｹｨ＠ Sadru'd-Din Konevi Haz-
retleri'ni ziyaret ettik. Kayseri've ｈｮ｣｡＠ ･ｹｨ＠ Evhaud
-din Kirmani; ＮＡｹｨ＠ Burhanud-din Muhakkik; ･ｹｨ＠
Bahau'd-din ｯｬｵ＠ ･ｹｨ＠ ｢ｲ｡ｨｩｭ＠ Aksarayi ve Davud-u
Kayseri'yi ｺｩｶ｡ｲ｣＠ ettik. Buradan Halcp'e ｶ｡ｲ､ｫＮ＠

(I) Bursa ｙ･ｮｩｾｨｲＧ＠

(2) Mevlana Celô.leddin-i Rumi'nin ｢ｵｺ＠ kaynaklardaki ismi
(31 ｍ･ｶｬ｡ｮＧ＠ babaM
 33
leri bozulur. Bu durum ｳｴ｡ｮ｢ｵｬＧ､＠ duyulunca kap-
4
Hz. Da\ ud; Zt:kcriyya ve ｂ･ｬｫｹ｡＠ pcygamberler ｴ｡ｮｬｫＬ＠ Basra ･ｨｲｩｮ､＠ Katiyf ｳ｡ｮ｣ｾ､＠ aziedilen
ile ashabdan Sa'd Ensari; Sa'id Ensari ve ､ｩ･ｲ＠ salihte- Murad Bey'e verilir. Mevcut olan gemilerden iki barça,
rin kabirl.erini ziyaret ettik. ｢･＠ ｫ｡､ｲｧ＠ ve bir kalitenin Basra ｬｩｭ｡ｮ､＠ ｫ｡ｬｭＺＭ＠
Mübarek Kurban ｢｡ｹｲｭｮ＠ ｓ｡､｣ｬ＠ ｐ｡､ｩｨ＠ ile emredilir. Bir ｫ｡､ｲｧ＠ da Bas>:a ｬｩｭ｡ｮ､＠ ｹ｡ｮｰ＠ mah-
orada geçirdik. volur. Geriye kalan ｯｮ｢･＠ ｫ｡､ｲｧ＠ ve iki barça ile
Önceden ｍｳｲ＠ ｋ｡ｰｴｮ＠ Piri Be) (4), ｓｶ･ｹ＠ iske. Murad Bey, ｍｳｲＧ｡＠ gitmek ümidiyle Basra'dan ｡ｹｮｬｴＧＮ＠
lesinden otuz kadar ｢｡ｴｲ､［＠ ｫ｡､ｲｧ［＠ kalite ve kalyon Hürmüz önlerine geldikleri zaman ､ｭ｡ｮ＠ donanma-
ile ｋｺｬ､･ｮｩ＠ yoluyla Cidde'ye ｵｲ｡ Ｎ＠ Oradan Ye- Si ile ｫ｡ｲｬＮ＠ Büyük bir ｳ｡ｶ＠ ölur. Kaptan Rei"i
men'e ｶ｡ｲ＠ ve Bab'ul Mendep ｢ｯ｡ｺｮ､＠ ￧ｫ｡ｲＮ＠ olan Süleyman Reis, Recep Reis ve askerlerden bir
Aden önünde ｨｲ＠ ve Zafar yoluyla Rc's-ul Hud'u çok ｫｩ＠ ･ｨｩｴ＠ olur. Barçaya da ､ｭ｡ｮ＠ el koyar. Tek-
geçer. Yolda fazla sis ve bulut ｯｬ､ｵｮ｡＠ gemiler bir- rar Basra'ya kalan gemilerin ｹ｡ｮ＠ gidip, memleke-
birinden ｡ｹｲ＠ ､･ｲｬＮ＠ ｨｲ＠ ｹ｡ｫｮ､＠ bir ｫｳｭ＠ par- !e dönmeye ｩｭｫｾｮ＠ ｯｬｭ｡､ｾｮ＠ ｰ｡､ｩｨ＠ arz edince
￧｡ｬｮｲＮ＠ Bir ｫｳｭ＠ kurtulur. Umman'rr güneyindeki ｫ｡ｰｴｮｬ＠ görevi bu aciz kula verildi.
Maskat kalesini fcthedcr. ｈ｡ｬｫｮ＠ esir edip, Hürmüz
ｐ｡､ｩｨｮ＠ aciz kulu ve ､ｵ｡｣ｳ＠ KATtBi ROMl ya-
ve Braht ｡､ｴ｜ｬｲｮ＠ ｹ｡ｭｬｲＮ＠ Basra Ａｩｭ｡ｮ＠ gelince
ni fakir ｈￜｓｅｙｎ＠ ｯｬｵ＠ ｓｅｙｄＭＱ＠ ａｌ＠ eskiden beri de-
､ｭ｡ｮ＠ « kafir dona n ｭ｡ｳ＠ geliyor» Jiye habt'r ｡ｬｲﾭ
ｮｩｺ｣ｬｾ･＠ ｭ･ｲ｡ｫｬ＠ olup, denizcilik tahsilini ｹ｡ｰ＠ ta-
lar.
mamlamaya can-u gönülden ｲ｡ｺ＠ idi. Saadetli ｰ｡､ｩ＼ｨ＠
Maskat kalesinden esir ｡ｬｮ＠ ､ｭ｡ｮ＠ ｫ｡ｰｴｮ＠
efendimizlt> Rodos fethinde beraber bulundum. O ｺＺﾭ
da:
mandan bugüne ka,dar Akdeniz'de ｹ｡ｰｬｮ＠ bütün sa-
• - ｄｯｮ｡ｭ＠ gelmesi ｭｵｨ｡ｫｴｲ Ｎ＠ Burada
ｶ｡ｬｲ､＠ ve fetbedilen bütün kalelerde merhum ve
､ｵｲｭ｡ｹｮＮ＠ yoksa ￧ｫ｡ｭｺｳｮＡﾻ＠ dcyinc..! ､ｯｮ｡ｭ＠
ｭ｡ｾｦｵｲ＠ Hayreddin Reis, Sinan ｐ｡＠ ''C ､ｩｾ･ｲ＠ kaptan-
hepsini ￧ｫ｡ｲｭｹ＠ muktcdir ｯｬ｡ｭｹｰＮ＠ kendisine ait
larla pek çok hizmetkrlc bulundum. Akdeniz'in hPr
üç parça ｫ｡､ｲｧ＠ ilc ､ｭ｡ｮ＠ gelmeden ev\'el limandan
ｫ￶･＠ ve ｢ｵ｣｡ｾｮ＠ ､ｯｬ｡ｴｭＮ＠ ｄ･ｮｩｺ｣ｬｾ＠ ait bilgimi pe-
ｳ￧ｲ｡ｹｰ＠ ￧ｫ｡ｲＮ＠ Bir ｫ｡､ｲｧ＠ da Bahreyn ｹ｡ｫｮ､＠ ｰ｡ｲ ｾ＠
ｫｩｴｲｰＬ＠ bu konudaki ilimierin hepsini ｹ｡ｺｰ＠ ￶ｾｲ･ｮﾭ
￧｡ｬｮｲＮ＠ ｫｩ＠ ｫ｡､ｲｧ＠ ilc ｍｳｲＧ｡＠ \·anr. ｄｩｾ･ｲ＠ gemiler
Basra'da ｫ｡ｬｲ Ｎ＠
dim. Heyet ilminde Ｈ｡ｳｴｲｯｮｩＩ＠ ｦ･ｮＭｩ＠ hikmette ve
､･ｮｩｺ｣ｬｾ＠ ait ､ｩ･ｲ＠ konularda ve ｶｬ､ｺ｡ｮ＠ durumu
Ku bad Pa<,;a hazret leri ｍｳｲ＠ ｳ｡ｮＺ＠ ｲ＠ k ｢｣ｬ･ｲｩｮ､＠
askere kumandan olan Ali ｂｾｶﾷ｣＠ ｫ｡ｰｴｮｬ＠ teklif edt:r. ｨ｡ｫｮ､＠ kitaplar ｹ｡ｺ､ｭＮ＠ Ana ve baba atalanm. b:!.
fakat o ｲ｡ｺ＠ ｯｬｭ｡ｶｮ｣＠ karadan ｍｳｲＧ｡＠ geçer. ｇ･ｭＭ hassa ｳｴ｡ｮ｢ｵｬＧ＠ fethinden beri Galata'da tersane
ｬ＼･ｴｨ､｡＠ ｹ｡ｰｧ･ｬｭｩｲ､Ｎ＠ Her biri deniz ilminde
mahir ｫｩｬ･ｲ＠ olup, maharetleri ｡￧ｫ＠ ｧ￶ｲｬｭｴＮ＠ Bu
(4) ｋｩｴ｡｢Ｍ＠ Bahriye'nln ｹ｡ｺｲ＠ Piri Reis (Ö.K.) F: 3
 35
yüzden denizcilik ｳ｡ｮｴ＠ bana ｡ｴｬｲｭ､ｮ＠ miras oh-
rak ｫ｡ｬｭｴＮ＠ ｾ･ｹｨ＠ Davut Tai ziyaret edildikten sonra kal'at-üt-tavr
ｬｴ･＠ bütün bunlar göz önüne ｡ｬｮｲｫＬ＠ deniz ilmi. Ｈ ｫｵ＠ ｫ｡ｬＧｳ Ｉ＠ önünden geçilip, ｫ｡ｬ Ｇ ｡Ｍｹ＠ bir'e ｶ｡ｲｬ､Ｎ＠ Mü-
r.i ｨ｡ｫ＠ ile bilen bir adam ihtimali ile 960 H. = (l552 seyyeb ｫ｡ｳ｢＠ öniinden ｆｲ｡ｴ＠ nehri ile gazveye yani
M.) Zilhicce'sinin sonlannda ｍｳｲ＠ ｫ｡ｰｴｮｬ＠ hizme- Karbela'ya geçildi. Hazret-i ｭ｡＠ Hüseyin ve diler
ti bu fakire hediye edilip, Basra ｬｩｭ｡ｮ､＠ bulunan ･ｨｩ､ｬｲｮ＠ ｭ｡ｫｬｲ＠ ziyaret edildikten sonra, ･ｦ｡ｴ＠
gemilerin tekrar ｍｳｲ＠ ｴ｡ｲｦｮ＠ getirilmesi emredildi. ｴ｡ｲｦｮ､＠ çöl yolu ile ｍ･ｨ､ Ｇ ･＠ yönelindi.
Bu yüce ferman üzerinde 961 H.=(l553 M.) Mu- ｫ ｩ ｮ｣ｩ＠ gün Haire'ye, yani Necef'e ｶ｡ｲｬ､ Ｎ＠ Hz. Adem,
harrem'inin birinci günü Halep'den Basra'ya ､＼Ｄｬ＠ yo- Hz. Nuh ve ･ｭ Ｇ ｵｮ＠ peygamberlerin, Hazreti Murtaza
la ￧ｫｰＬ＠ Bireci.k önünden ｆｲ｡ｴ＠ köpriisü ile geçilip Ru- Ali - Allah ondan rau olsun- ziyar .:t edilerek ｋｩｦ･ Ｇ ｹ･＠
ha (6)'ya ｶ｡ｲｬ､Ｎ＠ ｢ｲ｡ｨｩｭ＠ ａｬ･ｹｨｩｳ｡ｭＧｮ＠ ｭ｡ｫ＠ ziya- ｶ｡ｲｬ､ Ｎ＠ Kufe mescidi camiler ve H:c:. Murtaza Ali'nin
ret edilip, Nusaybin'den Musut'a geçildi. Burada da evi, Kanberin ve düldül'ün ｭ｡ｫ＠ göriildükten sonra
Hazreti Ytlnus ve Cercis paygamberlerin, ･ｹｨ＠ Muham- Hüseyiniye kalesine gelindi. Yolda Harun Peygamber
med Gurabili, Musullu Fetih ve yine Musul'lu Gadibül- ile ｯｬｵ＠ ZUlküf Ｍａｬ｡ｨＧｮ＠ ｳ･ｬａｭ＠ üzerlerine olsun- zi-
｢｡Ｇｮ＠ makamlan ziyaret edildikten sonra Baldat'a yaret olunup, oradan Hille'ye geçildi. Burada da evliva-
yönelindi. Tikrit kalesinden Samire'ye ｵￇ｡ｹｰ＠ ｬｭ｡Ｍ＠ dan sahib-üz-zaman yani ｬｭ｡ Ｍ ＠ Muhammed Mehdi'-
Aliyy-ül-Hadi, lmam ｈ｡ｳｮＭ＠ askeri de ziyaret olunup nin ｭ｡ｫ Ｌ＠ Hz. Ali'nin ｫ｡ｲ､･ｩ＠ ｩｭ｡Ｍ＠ Ukeyl ve ･ｭｳ＠
ｾｨｲＭｩ＠ ａｫ＠ (7) ve ｍ｡Ｇｵｫ､ｮ＠ Harbi ｫ｡ｳ｢＠ ve Semike mescidi ziyaret edilip, ｆｲ｡ｴ＠ nehri yine köprü ile geçil·
ｫ｡ｳｲ＠ yolu ile ｂ｡ｾ､ｴＧ＠ ｶ｡ｲｬ､Ｎ＠ Köprüden Baldat nehri dikten sonra tekrar ｂ｡､ｴＧ＠ gelindi. Ve burada gemi-
ｹ｡ｮ＠ Dicle geçilip, ｙｵＧ｡＠ Nebi (A.S.), ｴｭ｡Ｍ＠ Azam. lere girilerek Basra'ya doÇ\! yola ￧ｫｬ､ Ｎ＠
Ｑｭ｡Ｍ＠ Ahmed ibn-i Hambel, ｬｭ｡Ｍ＠ Yusuf, ｬｭ｡Ｍ＠ Yolda Medayin ･ｨｲｩ＠ seyredilip, ｋｩｳｲ｡Ｇｮ＠ ｴ｡ｫ＠ ve
Muhammed, ｬｭ｡Ｍ＠ Muhammed Gazalt, Ays ibn-i ｳﾭ ｳ ｡ｨＭ＠ ｚ･ｮ｡Ｇ＠ kasn ｴ･ｭ｡＠ olunduktan sonra ｓ･ｬｭ｡ｮＭ＠
hak (A.S.), imam Musa ＮｋａｺｭＬ＠ ｩｭ｡Ｍ＠ Muhammed Ta- ｆ｡ｲｩ＠ de ziyaret edildi. Ammare ｢ｯｐｺ＠ geçilip, ｖ｡ｳｴ＠
ki, Kanber Ali, ･ｹ｢＠ Abdulkadir Geylani, Cüneyd-i Bal- ｾｯｬｵ＠ ile Zekiye'ye ｶ｡ｲｬ､Ｎ＠ ｋ｡ｲｳｮ､＠ bulunan tlzeyir
dadi, Ma'ruf Kerhi, ･ｹｨ＠ ｩ｢ｬＬ＠ ｳｭＭｵ＠ Sakati, ｈ｡ｬ｣Ｍ＠ Ｈ ａＮｓ Ｎ ＩＧｮ＠ kabri ziyaret edilip, Içd kalesi ile ｍ･ｲ｡＠ ka-
Mansur. ｂ･ｩｲ＠ Hafi, Cömerd Kasab, Behl-ül Divane, lesi önünde ｓ｡､ｲＭ＠ Süveybe kalesine ｶ｡ｲｬ､ Ｎ＠ Daha son-
Fudayl ibn-i ｹ｡ｺＬ＠ ･ｹｨ＠ ｡ｨ｢･､Ｍｩｮ＠ Sühreverdi ve ra Basra nehrine gelinip Safer ｡ｹｮ＠ sonunda ･ｨｲ＠
girildi.
,
Ｍｾ＠
BASRA VtLAYETtNDEJd DURUIIU BEYAN EDEJt
(6) ｴｭｬｫｩ＠ URFA Ｇ･､ｩｾ＠ mU: te/U iw akf .,_ • •
(1) ｓｏｭｬｲ･Ｇ､＠ ｾ＠ ｾＬＮ＠ ｴ･ｲｾ＠ urop bir ｾ ﾷ＠
hir ｴ｡ｭＮ､ｲ＠ (0. Jr.) Ertesi gün Mustafa ｐ｡＠ .Hazretleriyle müllkat
｜Ｇ Ｚｬｰｴｫ Ｎ＠ Elimi1.de olan ｆ･ｲｭ｡ｮＭ＠ ･ｲｩｦＧｬ＠ görünce, mev-
 37
36
ｆｲｫ｡ｴ＠ ile inceden ineeye ｡ｲｴｮ＠ ｹ｡ｰｭｳ＠ için Hür-
cud olan ｯｮ｢･＠ parça ｫ｡､ｲｧｹ＠ teslim etti. Tamire müz ｴ｡ｲｦｮ＠ gönderdi. Bir ay kadar o taraflarda ､ｯｬ｡ﾭ
muhtaç yerler, mümkün mertebe gözden geçirilip kala- ｴＮ＠ Dört parça ､ｭ｡ｮ＠ gemisinden ｢｡ｫ＠ gemi ｯｬｭ｡､ ﾭ
ｦ｡ｴｬｮ､Ｎ＠ Reisierde Hünnüz ganimetierinden ｫｵｭ｢｡＠ ｧｮＬ＠ ｯｩｬ｡ｮ＠ da mevsim itibariyle ｨｾｲＮ｡ｭｮｫｩ＠ gemiler
bulunup, onunla, her gemiye su ｩｨｴｹ｡｣ｮ＠ gidennek ())dugunu bildirince asker gemilere binip ｍｳｲＧ｡＠ ､ｯｲｵ＠
￧ｩｮＬ＠ yeter derecede ｫｮｴ｡ｳ＠ ｩｬ･ｴｫＮ＠ Mevsim uzak ｯｬ､ｵｾ＠ yola ￧ｫｴＮ＠ (1 ｡｢ｮ＠ 961/2 Temmuz 1554)
için, ｢･＠ ay kadar orada ｫ｡ｬｰ＠ Mescid-i Ali, Hasan el·
HtlRMtlZ ｄｅｎｚｩ＠ MEYDANA GELEN
Basri, ｔ｡ｬｨｾＮ＠ Zübeyr, Enes b. Malik, Abdurrahman b.
Avf, Ashab ･ｨｩ､ｬｲ＠ (Allah onlardan ｲ｡ｺ＠ olsun) ni zi- OLAYLARI ANLATlR
yaret ettik. Bir gece ru'yamda ｫｨ｣ｭｮ＠ ｨ･ｲｬｮｭｩ＠ ol- Bu senenin ｡ｨｮ＠ birinci günü, Basra ｬｩｭ｡ｮﾷ＠
､ｵｮ＠ gördüm. ･ｹｨ＠ ｍｵｨｹ､ｩｮＭ＠ A'rabi'nin (K.S.),: dan yola ￧ｫｴＮ＠ ｐ｡＠ Hazretleri ｹｵｫ｡ｲ､＠ ismi geçen
Bir vak'ada Hz. Peygamberin ｫｬ｣＠ berelenip ａｳｬ｡｢Ｍ＠ ･ｲｩｦＧ＠ y ;,1 ｡ｲｫＺｬｾ＠ oi ｮ＠ ｬ＠ içi ＺＬ＠ ｆｲｫ｡ｴｳ＠ ile Hürmüz'e
Kirama ma'lubiyet geldi, diye ｮ｡ｫｬ･ｴｩ＠ de bu !cizit nmnca bize ｾ￶ｮ､｣ｲｩＮ＠ ｡ｴｵｬＭａｲ｢Ｇ､ｮ＠ Mahze·ri yolu
ｨ｡ｴｮ､＠ idi. Çok ｫｯｲｭｵｴＮ＠ Peygamber efendimiz ile ａ｢ｾ､｡ｮ＠ ve ｈｺｲ＠ ａｬ･ｹｨｩｳ｡ｭＧｮ＠ ｭ｡ｫｮ＠ ziyaret
Hazretleri dua ettiler. ｳｬ｡ｭ＠ ordusunun muzaffer oldu- ettikten sonra Hünnüz denizine ｡￧ｬ､ｫ＠ Dospot ve
gu kalbime dogdu. Duaya ｢｡ｬｭｫ･ｮ＠ ｵｹ｡ｮ､ｭＮ＠ Bu ｵｳｴ･ｲ＠ ｫｹｬ｡ｮ､＠ Cezire-i Muhtereme yani Harek'e
ｶ｡ｫＧｹ＠ kimseye söylemedim. Çok zaman zihnimi ｭ･ﾭ geldik. Hz. Ali'nin ｯｾｬｵ＠ ｭ｡＠ Muhammed Hanefi ｶｾ＠
gul etti. Mustafa ｐ｡ｾ＠ Hazretleriyle ｡ｮｬｰ＠ o ｫ｡ｬＧｹ＠ Ashab ･ｨｩｲｬｮ＠ (Allah onlardan ｲ｡ｺ＠ olsun) ziyaret
Hüveyz fethine ｧ￶ｳｴ･ｲｩｬ＠ tayfalarta gitti. Bu acizi de ｾ＠ ｾｴｩｫＮ＠ ｩｲ｡ｺＧｮ＠ ｬｩｭ｡ｮｲ､＠ olan ｒｨ･ｲＧ＠ ｶ｡ｲ､ｫＮ＠ Fars
ｫ｡､ｲｧ＠ ile Al:fclncoglu ｴ｡ｲｦｮ､＠ ･ｨｲ＠ bir zarar gel- topraklanna, yani, ｩｲ｡ｺＧｮ＠ ･ｴｲ｡ｦｮ＠ gezdik. Denizde bir
mesin diye Cezayir ･ｨｲｩｮ＠ gönderdi. Gemilerde olan Çin'liye ｲ｡ｳｴｬ､ｫＮ＠ ｄｭ｡ｮ＠ nerede ｯｬ､ｵｮ＠ sorduk
ｍｳｲ＠ askeri Mustafa ｐ｡＠ ile beraber gitti. ａｬ｡ｨＧｮ＠ Haberleri ｯｬｭ｡､ｮ＠ ögrenince, ａｲ｡｢ｩｳｴｮＧ＠ güneyin-
• hikmeti, ｫ｡ｬＧｮ＠ fethi müyesser ｯｬｭ｡､ Ｎ＠ Yüzden faz- de, ｈ｣ｲＬ＠ yani, Lahsa ｹ｡ｫｮ､ｩ＠ Katif sehrine ｶ｡ｲ､ｫ＠
la tüfekçi askerim orada ･ｨｩ､＠ oldu. Orada da bir ｫｬ｡ｶｵｺ＠ bulup haher sorduk ｄｭ｡ｮ｣｜ｲ＠
Hemekadar bu hadiseye iizüldümse de, ｹｵｫ｡ｲ､＠ bir haber ｡ｬｮ､ｫＮ＠
Ｚｮｬ｡ｴｭ＠ ｲｹ｡ｮ＠ tabiri olarak ｹｯｲｵｾｬ｡､ｭＮ＠
Fakat, takdirin tedbir ile ､･ｩｴｬｲｭ＠ günden Buradan Behreyn'e geçtik. ｏｲ｡ｮ＠ Hakimi olan re-
caha ｡ｩｫｲ､Ｎ＠ is Murad ile ｧ￶ｲｴｫＮ＠ Ondan da ､ｭ｡ｮ＠ haber
ｾ ｯｲ､ｵｫ Ｎ＠ O da denizde ｱｭ｡ｮ＠ yoktur dedi.
Olacak nesne olur çar-u naç!r
Gerek sen gönlünü gen tut gerek dar (6) Bahreyn'de, ne garip bir hikmettir ki, Ｈ､｡ｬｧ￧ｲＩ＠
denizciler, tahminen sekiz veya daha fazla kulaç derin ·
Mevsim sonu ｹ｡ｫｬｮｴ＠ ｐ｡＠ Hazretleri denizci- !ikten, ellerine birer tulum ｡ｬｰ Ｌ＠ denize dalarak dip-
liktc mahir ･ｲｩｦ＠ isminde bir ｡ｨｳＬ＠ bir ｰ･ｲｫ｣ｮ､＠ yani
38 39

men velkenleri fora edip demir ｡ｬ､ｫＮ＠ ｓｩｬｨ｡ｮｭｺ ＠ ha-

ten, ellerindeki tulumu ｴ｡ｬ＠ su dolduruyor ve her za.
ｺｲｬ｡､ｫＮ＠ Hazreti ａｊｬ｡ｨＧｮ＠ ｹ｡ｲ､ｭｮＬ＠ peygamberler \e
man reis Murad'a ｧ･ｴｩｲｹｯｬ｡､Ｎ Ｎ＠ O su, yaz günlerinde,
velilerin himmederine ｳｴｮ｡ｲｫ＠ flandralan dikip san-
bütün ､ｩｾ｣ｲ＠ sulardan daha ｳｯｵｫ＠ ve ｨｯ＠ ｯｬ､ｵｾ＠ ￧ｩｮＬ＠
caldan ｡￧ｴｫＮ＠ ｈ｡ｺｲｬｫ＠ ｴ｡ｭｬｮ｣Ｌ＠ ｇｬ｢｡ｮｫＭ＠ Mu.·
reis her zaman ondan içiyordu.
hammedi ile hemen ｳ｡ｶｾ＠ ｢｡ｾｬ､ｫＮ＠
Bu acize de, ｳ｡ｹｧ＠ göstererek, o sudan gönderdi.
Öyle hi ﾷ＠ tor ve liii t:K ｳ｡ｶ＠ oldu ki, dille ｡ｮｬｴﾭ
Hakikaten gayet iyi bir su idi. Hazret-i ａｬ｡ｨＧｮ＠ kudre·
lamaz. Sonunda ａｬＧｨｮ＠ ｹ｡ｲ､ｭ＠ iJP P?rtekizJilerin bh'
tine ｡ｮ＠ ve ｢ｹｫｬｮ･＠ nihayet yoktur. Allah her ･ﾭ
lalyonu topla <-uru!up kendisini FekkulerUad ｡､ｳｮ＠
ye hakkiyle ｨｾｫｩｭ､ｲＮ＠
｢｡ｴｮｫｲ＠ etti, fakat, ｫｵｲｴｬ｡ｭ､Ｌ＠ içindekilerle bera-
Onlarca (sulan ｡｣＠ ve ｴ｡ｬ＠ olan) iki denizi ｳ｡ｬｶ･ｲﾭ
ber banp gitti.
ｭｩ＠ (birbirine ｫ｡ｶｵｹｯｲｬＩ＠ (*) ayeti bunun ｨ｡ｫｮ､ﾭ
Galiba görmedi ￧･ｭＭｩ＠ encUm
､ｲ＠ ve $ehre bu ismi vermenin sebebinin bu su ｯｬ､ｵｾ＠
• Bu kadar hadise-i ｵｺｭ｡ｹ＠
ｩｮ｡｣､ｲｬＮ＠ ｖ･ｬｨ｡ｳ＠ oralardan da geçip Cezire-i
Bilmezem kim nice tl bir ideyim
ｋｳＬ＠ ｹＺｵｩＬ＠ Eski ｈｴｩｮｺＧ･Ｌ＠ ｾ･ｺｩｮＺｈ＠ ｂｲ･ｨｴ＠ ve ｙ･ｩｬ＠ De.
.Sana bu ｶ｡ｫＧＭｹ＠ ｫ｢ｲ｡ｹ＠ (7)
niz'in yani, Hürmüz Denizi'nin birçok ｡､ｬｲｮ＠ ｵｾ ﾭ
Mesiht
ｲ｡､ｫＮ＠ Hiç uirinde bir haber alamadtk.
ｙ｡ｴｳ＠ ｺ｡ｭｮ＠ kadar ｩ､･ｴｬ＠ ￧｡ｲｰｴｫＮ＠ En so-
Hürmüz'ü geçince-, Basra'rlan yol ｡ｲｫ､＠ olan
nunda ､ｭ｡ｮ＠ ｫ｡ｰｴｮ＠ ümidi ｫｮｨｰ＠ korklu ve ge-
･ｲｩｦＭＧ Ｌ＠ Mustafa ｐ｡＠ Hazretlerini, Hürmüz selametle
milerine emir topu ｡ｴｰ＠ ｳ｡ｶ Ｎ＠ kes ｩ｡ｲ･ｴ＠ verdi. Bar-
geçildi diye bir mektupla geriye gönderdik.
• çalar tremola edip, Hürmüz ｴ｡ｲｦｮ＠ ､ｾ＠ ｾ｡ｬｴｰ＠
Cilgar ve ｃ｡､＠ sahillerinden Kimzar ve Lime de·
yüz çevirdiler.
mekle bilinen ｫ｡ｳ｢ｹ＠ geçtik.
Saadettti ｰ｡､ｩｨ＠ efendimizin emrineteki kullar ola-
Horfekan ･ｨｲｩ＠ ｹ｡ｫｮｩ＠ ｧ･ｬ､ｩｭｺ＠ zaman, yol- rak, ａｬ｡ｨＧｮ＠ ｹ｡ｲ､ｭｩｬ･Ｌ＠ ､ｭ｡ｮ＠ yendik ve din ､ﾭ
culugumuzun ｫｲｮ｣Ｌ＠ mubarek ｒ｡ｭｺｮＧ＠ da onun-
ｭ｡ｮ＠ hezimete ｵｾｴｫＮ＠ Derken ｫ｡ｲｮｬ＠ ｢｡ｳｴＮ＠ De-
cu günü, ikinci ｺ｡ｭｮｹ､Ｎ＠ (10 Rctmazan 1 9 ａｵｳｴｯＩ＠
niz süt ｬｩｭ｡ｮ､ Ｎ＠ Aniden ｩ､･ｴｬ＠ bir ｦｲｴｮ｡＠ ￧ｫｴＮ＠ ｋｹ＠
ａｮｳｺＬ＠ ｹｩｲｭ｢･＠ Portekiz gemisiyle ｫ｡ｲｬｴＮ＠ Bu
ｹ｡ｫｮ＠ oldulu için sabaha kadar hafiften yol ｡ｬ､ｫＮ＠ Dal-
gemilerin dördü karaka biçiminde büvük barça, üç ta-
galar ｫｹｬ｡ｮ＠ döt\ip gittikçe karlezi temizledi ve ｦｾｬ｡ﾭ
nesi bi.:yiik k.. l.}c,r,, ｡ｩｴ＠ tanesi kalyondan biraz küçük
ca ｹｾｭｵｲ＠ ｹ｡ｻ､Ｎ＠ Biraz denize ｡￧ｬｲｫ＠ yine ｳ･ｾｮｩ＠
<Jian karavelC', ｯｮｫｩｳ＠ ｡ｲｫｳ＠ yüksek, ｨ｡＠ ｴ｡ｲ＼ｦ＠ uzun
çevirip yolumuza devam ettik. Ertesi gün Horfegan'a
ve keskin, iki direkli çt.:Ctirmeden büyük olan grab bi-
ｶ｡ｲ､ｫＮ＠ Askerler su ikmalierini ｹ｡ｰｴｫｮ＠ sonra, Um-
çimi gel'niler idi. Üzerimize ､ｯｲｵ＠ geldiler. Biz de he- man'dan, Arnman ｫ｡ｳ｢ｮＬ＠ ·yani, ･ｨｲＭｩ＠ Suhar'a gel-
dik. Böylece onyedi gün tekrar denizde yolculuk yap-
ｴｫ Ｎ＠
(*) RahmA S1lre.; ａｾ＠ : zg
 41

Mubarek ｒ｡ｭｺｮＧ＠ ｹｩｲｭ｡ｬｴｮ｣＠ günü -ki Kadir ､ｲｧ｡ｬｮ＠ reisierinden ａｬ･ｭ｡ｨ＠ reis, Kara Mustafa,
Gecesiydi- Maskat kalesi ve Kalahan önlerine geldik. Kalafat Memi, gönüllü kurnandan ｄｲｩ＠ Mustafa Bey
{25 ａｧｳｴｯＩ＠ ve ､ｩ･ｲ＠ ｍｳｲＧｬ＠ asker liletçilerden ikiyüz kadar insan
ｴｯｰｬ｡ｮ､Ｎ＠
Sabahleyin, aniden, limandan oniki büyük Barça
ve yirmiiki grab ile ｴ｡ｭ＠ otuzdört ｳ｡ｹｺ＠ askerle Kürekçi ｴ｡ｹｦｳ＠ ｡ｲｰｬ､ｮＮ＠ Bunlar, karaya ￧Ｎ＠
dolu gemi bize ､ｯｲｵ＠ yelken ｡￧ｴＮ＠ Barçalar, katyonlar, ｫｮ｣｡Ｌ＠ ｳ｡ｹｺ＠ Necid'li Arap ｳｬ｡ｭ＠ ordusunun ｹ｡ｲ､ｮﾭ
ｨ･ｲｹｩ＠ göze ｡ｬｰＬ＠ maysterlerini ｴ｡ｫｬｲ＠ ve yedek yel- na ｫｯｴｵ＠ 1ve karada yol gösterdi.
kenlerini de ektediler. Karaveteler çenber yelkenlerini
Katir olan araplar da barçalarda ｫ｡ｬｭ＠ ｯ｡ｮ＠ kefe-
｡￧ｴｬｲＮ＠ ｇ･ｭｬｲｩｮ＠ ｦｬ｡ｮ､ｲ＠ süsleyip üzerimi1..e üze-
re-i fecere'yi ｡ｬ､ｲＮ＠ Onlar da bir arap kabilesi olup,
r imize hücum ettiler.
karaya ￧ｫ｡ｲ＠ arap vilayetlerine çekilip gittiler. Allah
Biz yine Yaradan'a ｳｾｮｰ＠ ｫｹ､｡＠ ｯｮｬ｡ｲ＠ gelmesi- f8hldlmdlr ki, merhum Hayrettin ｐ｡＠ lle beraber
ni bekledik. Barçalar gelip ｫ｡､ｲｧｬ＠ ｶ｡ｮｴ＠ ｩ､･ｴ ﾭ bulundum. Andrea Dorla ve Cend Da11a ｹ｡ｰｬｮ＠ sav8f-
li bir top, tüfek, ok ve ｫｬ￧＠ mücadelesi ｹ｡ｰｬ＠ öyle bir larda böyle bir gemi sav••• ｯｬｭ｡ＢｴｲＮ＠ Gece olunca,
ｳ｡ｶ＠ oldu ki ｡ｮｬｴｭｺＮ＠ Hürrnüz körfezinde yine ｦｲｴｮ｡＠ ￧ｫｴＮ＠ Barçalar, ｩｫ･ｲ＠
büytik demir çapa ｡ｴＬ＠ ve ｬ･ｶｩｴｲ＠ ｢｡ｾｬ､ﾷｲＮ＠ Grab-
Birbirine ￧｡ｴｮ＠ gemilerden pencere ｢ｹｫｬｾｮﾭ
lar demir ｴ｡ｲｹｰ＠ karaya oturdular. ｋ｡､ｲｧｬ＠ da ça-
de delikler ｡￧ｬｹｯｲＬ＠ yelkeniere ve gemilere ｡ｴｬｮ＠ ok-
pa ｴｵｲ｡ｭ､Ｎ＠ Halk aciz duruma geldi. ｳｴ･ｲ＠ istemez
lar, ｯｮｬ｡ｲ＠ kirpiye döndürüyordu.
sahilden ｵｺ｡ｫｬｰ＠ yelken ｡￧ｴｫＮ＠
ｔ｡ｬｲ＠ ketekieri kim ｹ｡､ｮｲ＠
U gece, Arap topraklanndan ｡ｹｲｬｰＬ＠ uçsuz bucak-
Herbiri deryada döküntü olur (8)
ｾｺ＠ denize ､ｴｩｬＮ｣＠ Sonra, Kirman vilayetinden. Cay
Bir ｫ｡､ｲｧｭｺ＠ ｹ｡ｫｴｬｲ Ｎ＠ ｈ｡ｫ Ｇ ｮ＠ hikmetine bak ki, (Jask) topraklanna ｶ｡ｲ､ｫＮ＠ ｂｵｲ｡ｮ＠ ｫｹｬ｡ｲｮ､＠ bir li·
ｫ｡､ｲｧ＠ ile ｢｡ｲ￧ｬ＠ ｹ｡ｮ､Ｎ＠ ｂ･＠ barça ile ｢･＠ ｫ｡､ｲｧ＠ man ｯｬｭ｡ｹｰＬ＠ ｡￧ｫＬ＠ yani ｹ｡ｬ＠ idi. ｋｹ＠ seçilince, dernit
｢｡ｴｮ＠ bra edip hepsi ｨ｡ｴＬ＠ mahvoldu. Bir ｢｡ｲ￧ｬ＠ ｡ｴｰ＠ bir iki gün öylece yürüdük. Sonra, Mekran vila·
yelken kuvvetiyle ｯｭｵｲｧ｡ｳ＠ üzerine karaya oturduysa yetinden Kiçi Mekran'a ｶ｡ｲ､ｫＮ＠ ａｫ｡ｭ＠ ｯｬｭｵｴＮ＠ Bu-
da o da heln oldu. nun için ｫｹ｡＠ ｹ｡ｮｭ､ｫＮ＠ Sabaha kadar ｯｬ､ｵﾭ
muz yerde, bir ｡Ｌ＠ bir ｹｵｫ｡ｲ＠ ettik. Kuru ｳ｡ｬｮｴ＠
Böylece iki ｴ｡ｲｦｮ＠ askeri de kuvvetten kesildi.
ｴ｡ｹｦ＠ berbad ･ｴｭｩＮ＠ Nihayet bin türlü eza ve cefa
Kürekçi ｴ｡ｹｦｳｮＬ＠ ki.lrek çekmek, siya etmek ve top
ile, ertesi sabah ｫｹ｡＠ ｶ｡ｲ､ｫＮ＠
｡ｴ･ｬｲｮｫ＠ tlikatleri ｫ･ｳｩｬｭｴＮ＠ Zarur'i olarak demir
｡ ｴｬ､Ｎ＠ Demirler gernilerin ｫ￧ｮ｡＠ ｡ｬｮ､Ｎ＠ Bu halde yine Bender ｂｵｲ｡ｳＬ＠ ･ｨ｢｡＠ ismiyle bilinen bir yerdi.
ｳ｡ｶ＠ devam etti. Denize sandallar indirilip batan ka- Orada, bir bölük ｢｡Ｍｯｺｵｫ＠ deniz askeri gördük, bir
\
42
ｓ｡ｬ､ｭ＠engine gönül ｺ･ｶｲ｡ｫｮ＠ ｡ｨ＠ onara
de ｡ｫｴｲｭｬ＠ ｶ ｡ｲ､ Ｎ＠
Gözcüleri bizi gorunce, hepsi
bir araya ｴｯｰｬ｡ｮ＠ bize bir adam gönderdiler. Biz Beh diye n'olsa gerek idelirn Allah onara (9)
ｭｳｬ｡ｮｺ＠ deyince, reisieri gemiye geldi. Gemileri- (Necatt)
mizde içecek bir yudum su dahi yoktu. Reis bize deyip birkaç gün denizde ｫ｡ｬ､ Ｎ＠
içecek suyun yerini gösterince, kendinden ｧ･￧ｭｩ＠ olan Tahminen Re's-ul ｈ｡ｴ Ｇ ＠ ･￧ｭｩｧ Ｌ＠ Zefar ve ｩｨｲ＠ ｫﾭ
askere yeni bir hayat geldi. O gün orada su bulunca ｹｬ｡ｮ＠ ｹ｡ｫｮｬｲ＠ ｧ･ｬｭｩｴｫ＠ ki, gün ｢｡ｴｳｮ､Ｌ＠ fiJ tu-
kendi kendimize bayram ｹ｡ｰｴｫ Ｎ＠ O gün, bizim bayra- ｦ｡ｮ＠ adiyle ｭ･ｨｵｲ＠ bir ｦｲｴｮ｡＠ koptu. Detil yelken aç-
ｭｺ､ Ｎ＠ mak, bir tente bile göstermeye Imkan yoktu.
Ayni reis bize ｫｬ｡ｶｵｺ＠ etti ve Guadar isimli
iskeleye ｶ｡ｲ､ｫＮ＠ Bir bahre ､ｴ＠ ｫ･ｴｩＭ､ｬ＠ yok kenare hiç
Ora ｨ｡ｬｫ＠ ｂｵｬ｣ｩｳｴ｡ｮ Ｇ ｬ＠ idi. ｐ｡､ｩｨｬｲＬ＠ Me!lk Di- Bir bad-bani rast ､･ｾＡ＠ rüzgare hiç (10)
nar ｾｬｵ＠ Melik Celalü'd-Din idi. Gvadar hakimi gemi- Yetimt
ye gelerek Saadethi ｰ｡､ｩｨ＠ efendimize ｾｨｬｫ｡ｮ＠ RüzgAr hiç göz ｡￧ｴｲｭｹｯ､ｵ Ｎ＠ Akdeniz'de olan ｦｲ ﾭ
bildirdi. Daha evvel donanma Hürmüz'e ｧ･ｬｭｩｫｮＬ＠ ge- ｴｮ｡ｬｲ＠ bunun ｹ｡ｮ､＠ hiç ｢ｩｲ･ｹ＠ ､･ｾｩｬＮ＠ ｓｲ｡＠ datlar
milerle yiyecek ve adam ｧ￶ｮ､･ｲｭｩＬ＠ fakat donanmaya gibi olan dalgalar, Akdeniz'dekilerden kat kat yüksek-
ｹ･ｴｩｭｬｲ､Ｎ＠ Her ne zaman Hürmüz'e donanma ti. Geceyi gündüzden ｡ｹｲｴ＠ edemiyorduk. Gemilerde
gelse elli ｡ｬｴｭ＠ gemi ile erzak ｧ￶ｮ､･ｲｩｬｭ Ｎ＠ Her olan ｡ｾｲｬｫｴｮ＠ heps ini denize döktük. ｈ｡ｦｺ Ｇ ｮ＠
yönüyle, ｹ｡ｲ､ｭ＠ etmeye linAde ｯｬ､ｵｫ｡ｮ＠ ￧･ｩｴｬ＠ vc-
silelerle bildirdiler. ･｢ Ｍ ｩ＠
tarik u bin- i mevc u girdlbi çonin hail
Melik Celilü'd-Din'e: tnp-Allah, si7in-bu durumu- Küca danend hal-u ma sebk-i baran sahilha (11)
nuz ｨ｡ｺｲ＠ ｯｬ､ｵｾｮｺ｡＠ ｩ｡ｲ ･ ｴｩｲ Ｎ＠ Siz yine ｨ｡ｺｲ＠ olun, beytini yad ettik.
diye mektup gönderip, kara ve deniz ｫｬ｡ｶｵｺ＠ istedik .
･＠ yarar iki adam göndererek, Saadet)(k ｰ｡､ｩｨ＠ efen. ｒｺｧａｲｮ＠ ｡ｲ､＠ ｡ｲｫｳ＠ kesilmeden devam etti. AJ-
dimize itaat ve ｢｡ｦｨｫｬｮ＠ ispat ettiler. ｬ｡ｨＧｮ＠ takdirine boyun ･ｾｫｴｮ＠ ｢｡ｫ＠ ￧ｫ｡ｲ＠ yol yok·
tu ｡ｲｴｫ Ｎ＠

Ht NT OKYANtJSUNDA MEYDANA GELEN Hazret-i ａｬ｡ｨ Ｇ ｮ＠ ｹ｡ｲ､ｭｮ Ｌ＠ Peygamber ve velile-

rin himmetlerine ｳ ｾｮ､ｫ Ｎ＠
OlAYlAlti ｂｴＮｄｨ｡＠
Bazen, kederli zihinleri teselli için, Yetimi'nin:
Rüzgardan biraz aman ｡ｬｮ｣ Ｌ＠ ａｬ｡ｨ Ｇ ｮ＠ ｹ｡ｲ､ｭｮ＠
ｄｭ･＠ engin gama ｦｲｴｮ｡＠ çoktur savulur
ｳｮ｡ｲｫＬ＠ Hint Okyanusuna ｡￧ｬ､ｫ＠ ve Yemen ｴ｡ｲｦﾭ
ｓ｡ｫｮ＠ felek ｲｺ｡＠ ol , görününce karalar (12)
na ､ｾｲｵｬｫ Ｎ＠
 4S
Sonunda; ｈ｡ｫＧｮ＠ ｹ｡ｲ､ｭｬ＠ cezir ｺ｡ｭｮ＠ geldi.
Rüzgar da ters esmeye ｢｡ｬ､Ｎ＠ Yani hafiften çapaz•
• lama hatta pupa-pruva esmeye ｢｡ｬ､Ｎ＠
beytini söyler bazen de dertli gönülleri teskin için:
Vücudun ｺ･ｶｲ｡ｫｮ＠ sal ｢｡ｨｲＭ＠ ｡ｫ＠ ｲｺｧ｡ｮ､＠
Ey gönül. gel ､ｭ･＠ gam ｧｩｲ､｡｢ｮ＠ derya-dil
ｈ＼ｴ｡Ｇｮ､ｲ＠ onannak sanma ey dil;
Bir iki gün essun savursun, böyle kalmaz
ｲｺｧａｮ､＠ (13)
rüzgar
Ertesi sabah erkenden yelkenleri indirdik. ａ￧ｫｧ￶ｺ＠
derdim. Bu ｦｲｴｮ｡＠ en gün ｾ｡､ｲ＠ böylece devam etti.
gemicileden birini contaya ｢｡ｾｬｹｰ＠ yelkensiz sereni
Bir gün bile durgunluk yüzü göstennedi. ｙｯｬ､｡ｲＺ＠
diktik. ａｬｴｮ｡＠ bir manivela sokup sereni bir direk boyu
ｾｮｩｺ＠ si_virya bulunun. Allah'.Jn izniyle iyi olur diye
ｫ｡ｬ､ｲ＠ k.
ｧ｣ｮｵｬ･ｦ＠ ｡ｬｹｯｲＬ＠ nasihat ediyordum.
Etrafa ｢｡ｫｬ､ｴ＠ deniz ｫｹｳｮ､｡＠ Camher viUiye·
Denizde; iki ｫ｡､ｧ＠ ｵｺｮｬｾ､｡［＠ hatta daha bü-
yetindeki kilise göründü. Tekrar ｡ｾ＠ indirdik. Yel-
yük ｢｡ｬｫｲ＠ gördük. ｋｬ｡ｶｵｺｲＺ＠ Dokunmaz; korkma-
kenleri ｴ｡ｫｰ＠ Formiyan ve Mangalur'un önünden geç-
ｹｮ＠ dediler. ·
tik.
Nihayet med-cezir ｯｬ｡ｹ＠ meydana geldi. · Bulun- Bir ara Sumenat kilisesi evler ｡ｲｳｮ､＠ kayboldu
､ｾｵｺ＠ ｾ･ｲ､＠ med ｯｬ｡ｹ＠ daha fazla ｯｾ､ｵｮ｡＠ ｾ･ﾭ ise de sonradan ｓｵｭ･ｮ｡ｴＧＱ＠ önünden de geçtik. Niha-
ｫ､＠ ｫｾｲｦ･ｺ＠ ｹ｡ｫｮｬｲ＠ ､ｴｫ＠ . . Karaya ｹ｡ｫｮ＠ ｯｬ､ｵｾＭ . yet Diu'ya ｶ｡ｲ､ｫＮ＠ Diu ､ｭ｡ｮ＠ elindeydi. Bunun için ｾ＠
muza ｡ｲ･ｴ＠ olmak üzere deniz ｡ｴｬｲ［＠ kocaman ｹｬ｡ｮﾷ＠ . oraya gitmekten ·çekindik. O gün yelken ｡￧ｭ､ｫ＠ Ser-
lar; harman ｢ｹｫｬｮ､･＠ ｫ｡ｰｬｵｭ｢ｲ＠ ve ｲｩｴ･Ｍ＠ dürneo ile yol ｡ｬ､ｫＮ＠ Gittikçe ｲｩｺｧｾ＠ ｨｺｮ＠ ｡ｲｴ､Ｎ＠
. bahr gördük. Gemilerin dümenleri zaptedilemeyecek hale geldi.
•
Denizin rengi ｢･ｹ｡ｺｩｭ＠ ｢｡ｬ､＠ Bu hali gören ｫｩ･ｲ＠ yular ile dörder ｫｩ＠ bin bela ile zaptedebiliyordu.
ｫｬ｡ｶｵｺｲ［＠ ｢｡ｾｲｭｹ＠ ｢｡ｬ､ｲ＠ (feryad ettiler) ve bu· Kardiya üzerinde ｩｮｳ｡＠ ､ｵｲｭ｡ｳ＠ ｩｭｫ｡ｮｳｺ､Ｎ＠ ｂ｡＠
bir ｧｩｲ､｡｢ｮ＠ meydana ｧ･ｬ｣ｩｮ＠ ｩ｡ｲ･ｴＮ＠ Bu denizd; tarafa hiç kimse gidemiyordu. Gemicilerle çok zor an-
bu durum iki yerde meydana gelir ki birisi ｈ｡｢･ｩｳｴｮ＠ ｬ｡｢ｩｹｯｲ､ｵｫＮ＠ Reisler ve yelkenciler karnaralarmda
sahillerinde Guardaful ve ､ｩ･ｲ＠ de Sind ｹ｡ｫｮｬ､＠ bir an bile ､ｵｲ｡ｭｹｯｬＮ＠
•
Çckid körfczidir. Bunlara tutulan gemilerin kurtulma Nihayet ｰ｡ｲｬ＠ askerlerin ￧ｯｵ＠ anbara doldu. (De-
ｩｭｫ｡ｮ＠ ｯｬｭ｡､ｾ＠ deniz kitaplannda ｹ｡ｺｬ､ｲ＠ dediler. niz) gemilerin üstündeki uzun ｡ｾ￧ｬｲ＠ ｡ｬｰ＠ gitti.
Hemen; ｢ｵｬｮ､ｭｺ＠ yerin ､･ｲｩｮｬ＠ ölçtük. ｂ･＠
ｖ･ｬｨ｡ｳ＠ o gün bir ｫｹ｡ｭ･ｴ＠ günü idi. Sonunda Hin-
kulaç derinlik ｶ｡ｲ､Ｎ＠ Hemen orta yelkenleri ｢｡ｾｬｹｰ＠
､ｩｳｴ｡ｮＧ＠ Gücerat eyaletine ｶ｡ｲ､ｫＮ＠ Fakat ｢ｵｬｮ､ｾﾭ
sereni yisa ettik ve devriye koyduk.
muz ｾﾷｲｩｮ＠ ｲ･ｳｩ＠ ｯｬ､ｵｮ＠ bilmiyorduk.
Gemiyi orsazir edip muhkem alat ､ｲｫＮ＠ Bir ta.
raf dik ｯｬ､ｵｮ｡＠ o gün ve gece kürek ｫｵｬ｡ｮ､Ｎ＠
 47
ａｮｳｺ＠ ｫｬ｡ｶｵｺ ｡ ｲ Ｚ＠ Dikkat edin; önümüzde girdap-
YAri çatlak var diye ｢｡ｾｮ｣＠ demirleri funda ettik. gemiler ｯｲ｡､ｹ Ｎ＠ ｂ｡ｺ＠ ｫ｡､ｲｧｬ＠ kenara ｹ｡ｫｮ＠ olduk-
Fakat gemiyi ｨ｡ｲｰｵｴ･＠ muhkem Ｎ￧ｩｮ･ｹｰ＠ ｢｡ｴｲｮｬ＠ ey- ｬ｡ｲｮ､＠ ､｡ｬｧｲｮ＠ ｩ､･ｴｬ＠ dötmeleri sebebiyle aciz
ledik. duruma geli'IÜf, kürek, sandal ve variHcri denize dö-
Kürekçi ｴ｡ｹｦ ｳ ＠ karlindierini bozup, herkes soyun- ｫｬｭＬ＠ kendileri de karaya ｯｴｵｲｭ Ｎ＠ ｖ･ｬｨ｡ｳＬ＠ ｢･＠
du. gün, ｢･＠ gece, bu ｫ｡ｳｲｧ＠ ve ｩ､･ｴｬ＠ ｹ｡ｴｭｵｮ＠ demir
üzerinde geçirdik. Çünkü, bu mevsim, ｈｩｮ､ｳｴ｡ Ｇ ｮ＠
ｂ｡ｺｬｮ＠ varil, ｢｡ｺｬｮ＠ tulum ｨ｡ｺｲｬｹｰ＠ birbirleriy- ｹ ｾｭｵｲ＠ mevsimi idi. Elimizden ne gelirdi ki (Gökten
le ｨ･ｊａｩ｡ｴｬｲ Ｎ＠ Ben de soyunup kölelerimi azad et-
ne yapr da yer onu kabul etmez ki) sözüne boyun et-
tim ve Mekke fakirlerine -Allah onlan ･ｲｦｬｮ､ｩｳｾ＠
dik. Bu ｢･＠ günde hiç kimse gündüz ｧｮ･ Ｌ＠ gece de
yüz filan ｡ ､｡ｭ Ｎ＠ Sonunda demirlerin biri küpe, bi-
ｹｬ､ｺ｡ｲｮ＠ bir eser gönnedi. Gece gündüz elimi1.den
ri de paçoz dibinden ｫｮｬ､Ｎ＠ Tekrar iki demiri ｳ｡ｾｬｭﾭ
pusula ve saat ＼ｬｭ･､ｩＮ＠
ca ､￶･ｹｩｰ＠ ｢｡ｾｬ､ｫＮ＠ Böylece bir müddet daha ｦｲｴﾭ
Sözün ｫｳ｡Ｌ＠ herkes ｡ｫｮｬ＠ içinde. ｳｫｮｴｹ｡＠ bat-
nadan kurtulduk.
ｭ＠ olarak, dünyadan ümidini kesti.
Fakat ｫｬ｡ｶｵｺｲＬ＠ ｢ｵｲ｡ｳ＠ Diu ile Darnan ｡ｲｳ､Ｌ＠
burada gemi batsa, hiç kimsenin kurtuhaa ümidi yok- Afitabi ､ｯ｡＠ devlet ｧｮ･ｩ＠ birgiin ola
tur. Hemen yelkenleri ｡￧ｰＬ＠ ､ｭ｡ｮ＠ ｹ｡ｫｮ､＠ bir Hak teala kulunu kahr ile daim ｫｬｭ｡ｺ＠ (14)
yere varmak gerekir deyince, ben aciz hemen bulun-
､ｵｾｭｺ＠ yerin git-gelini, yani ｡ｫｮｴｳ＠ hesap et- diye ｡ｲｫ､ｬ＠ teselli veriyorum.
tim. ａｬ｡ｨＧｮ＠ hikmeti olacak ki, orada dahi, ､･ｭｩｲｬ＠
olan üç gemi yan ｹ｡ｴ＠ ve içierideki tayfa,
Haritadan pusulaya bakarak yerimizi buldum. Ve
ｫｹ｡＠ ｹ｡ｫｮ＠ olup ｯｬｭ ｡ ､ｭｺ＠ ｨ･ｳ｡ｰｬ､ｾｭ Ｎ＠ ｋｵｲＧ｡ｮ Ｍ ＠
ｋ･ｴｩ＠ ｩｫ･ｳｴ＠ kanim ey ｢｡､ Ｍ ＠ ｵｲｴ･＠ berhiz
Kerim'den bir fal ｢｡ｫｴｭ Ｎ＠ ｹｩ＠ ｯｬｭ｡ｳｮ＠ aiamet gör-
ｂ｡･､＠ ki bawinem an ｹａｲ Ｍ ＠ ｡ｩｮｲ＠ (15)
düm.

Gemilerin s ulanna ｢｡ｫｴｭＮ＠ Hemen hemen ､￶･ｭ ﾭ deyip Allah'a ｳ｡ ｹ ｳ ｺ＠ ｹ｡ｬｶｲ ＠ ve ｹ｡ｫｲ ｴ｡＠ hulundular
ler tamamen sularta ￶ｲｴｬｭ Ｎ＠ ｇ･ｭｴｲ＠ iyice sulan- ａｬ｡ｨＧｮ＠ izniyle, hepsi ｳ｡ｾ＠ salim olarak karaya ￧ｫｴ ﾭ
ｭｴ Ｎ＠ Hemen ｳ ｵｬ｡ｲ＠ ｢ｯ｡ｬｴｭｹ＠ ｢｡ｬ､ｫ Ｎ＠ ｂ｡ｺ＠ yerler- lar ve kurtuldular.
den geminin lumbozlan bulunup ｡￧ｬ､＠ ve biraz su bo-
｡ｬｴ､ Ｎ＠ ｫｩｮ､＠ ｺ｡ｭｮ＠ hava da biraz ｡￧ｬ､ Ｎ＠ Hindis- GÜCERAT'TAKi DURUMU BEYAN EDER
ｴ｡ｮＧ＠ Gücerat eyaJetinin Darnan ｩｳｮｬ＠ vilayeti önün-
deydil$:. ｋｹ､｡ｮ＠ ｵｺ｡ｫｬｾｭ＠ iki mil ｫ｡､ｲＮ＠ Bütiin Hazret'i ａｬ｡ｨ Ｇ ｮ＠ inaveti ile, ｢･＠ gün sonra riizgAr
biraz ｨｺｮ＠ kesti, ｯｲｴ｡ｬｫ＠ siit liman oldu.
 49
Parçalanan gemilerin top ve ､ｩｾ･ｲ＠ ｫｳｭｬ｡ｲｮ＠ Gü- Bu acize uyan bir miktar gemici ile ･ｬ｢ｩｲｾ＠ edip
cerat ｰ｡､ｩｨ＠ Sultar Ahmed'in amirlerinden ｄ｡ｮ＠ ￧｡ｨｲｫＬ＠ her gemiye birer ｫｬ｡ｶｵｺ＠ ｡ｬ､ｫＬ＠ Surat isimli
hakimi melik Esed'c yani ｫ｡ｬＧｹ＠ Daman•da emanet ｢ﾭ limana ､ｯｲｵ＠ yola ￧ｫｴＮ＠
ｲ｡ｫｴＮ＠ Orada, Kalküta'dan ｧ･ｬｭｩ＠ olan birkaç pal"Ça
cönk, yani mevsim gemisi ｶ｡ｲ､Ｎ＠ Hareket etmek üzere Bin türlü bela ile denize ｡￧ｬｰ＠ yelken - kürek gi-
､ｩｬ･ｲＮ＠ Kotuvallan gemiye gelerek, KalkUta ｰ｡､ｩｨ＠ derken Sultan Ahmed'in vezir-i ｡ｺｭ＠ lmad-ül-Melik'•
Samirinin, saadetiCt ｰ｡､ｩｨ＠ hazrederine ｢｡ｾｬｫ＠ vr den bir gurab ile, Surat kotuval'i (beyi) AAa Hamza
hürmetlerini bildirdi. geldiler. Mektup getirip, ､ｭ｡ｮ＠ ｴｯｰｬ｡ｮｳ＠ ｯｬ､ｵﾭ
nu ｄ｡ｮＧ＠ ｡￧ｫ＠ bir yer ｯｬ､ｵｾｮＬ＠ tedbirli ｯｬｭ｡ｺ＠
Gece gündüz, Porteki1. k:afiri ile harp ｨ｡ｬｩｮ､ｾ＠ ol- ｧ･ｲｫｴｩｮ＠ bildirdiler.
｣［ｵｫｬ｡ｲｮ＠ bildirince, · ｫ｡､ｲｧｬ＠ ｫｬ｡ｶｵｺ＠ yapan, o
vilayetten ｫｬ｡ｶｵｺ＠ Al· ile Samira'ya: Allah dilerse, Do- ｋ｡ｬＧｹ＠ Surat'a ｧ･ｬ､ｩｾｭｺＬ＠ ｯｲ｡ｮ＠ tehlikede ol·
ｮ｡ｭＭｹ＠ Hümayun, ｍｳｲＧ､｡ｮ＠ ge!ip o taraflan ､ﾭ ､ｵｾｮ＠ haber verdiler. Biz de ayni ｧ￶ｲｩｴ･＠ idik.
mandan ｫｵｲｴ｡｣Ｌ＠ ｹｬｭ｡ｮｺＮ＠ diye bir mektup y?. · ｂ･＠ gün Horkari'de ｳｵｬ｡ｲｮ＠ ￧･ｫｩｬ､＠ zaman yol al-
ｺｰ＠ o gernitere g()nderdik.
､ｫＬ＠ ｳｵｬ｡ｲｮ＠ ｫ｡｢ｲ､ｾ＠ zaman demir ｡ｴｫＮ＠
O ･ｨｲｩｮ＠ valisi olan Melik Esed bu Acize haber .
Bin türlü ｭ･｡ｫｴ＠ ve .çile çekerek, sonunda Allah'-
!!i.indererek, ｭ｡ｮ＠､ ､ｯｮ｡ｭｳ＠ gelmek Uzere bu-
ｮ＠ ｹ｡ｲ､ｭ＠ ilc, Basra ｊｩｭ｡ｮ､Ｌ＠ Gücerat'a, ｋ｡ｬＧｹ＠ Su-
ｬｵｮ､Ｌ＠ tedbirli ｯｬｭ｡ｺＬ＠ ｋ｡ｬＧｹ＠ Surat'a varmava rat'a üç ayda ｶ｡ｲ､ｫＮ＠ Oradaki müslüman halk, bizim
￧｡ｨｭｺ＠ bildirdi.
ｧ･ｬｩｭｺ､ｮ＠ sevindiler. ｈｺｲ＠ ｹ･ｴｩｮｺＬ＠ ｇ｣･ｲ｡ｴＧｮ＠ ih-
Bu haberin, gemilerdeki tayfa ｡ｲｳｮ､＠ ｹ｡ｬｭｳ＠ tilali ｺ｡ｭｮ､＠ gelip ｹ｡ｲ､ｭ｣＠ oldunuz
üzerine, ｢｡ｺｬｲ＠ ｯｲ｡ｾ＠ ｫ｡ｬｰＬ＠ Melik Esed'e tAbi oldu.
ｂ｡ｺｬｲ＠ da: • Gerçi, Hz. Nuh ｺ｡ｭｮ､＠ beri denizde ｩｭ､ｫ＠
ｦｲｴｮ｡＠ gibi bir ｦｲｴｮ｡＠ ￧ｫｭ｡ｴＮ＠ Amma, Hz. Adem
Suyu bardakta ､･ｭｩｬｲＬ＠ gemiyi ｾａｴ｡＠ devrinden bu yana da ｄｩｹ｡ｲＭ＠ Rum'dan ｈｩｮ､ｳｴ｡Ｇ＠
Bizden evvel bu cihan seyrin eden ehli vukuf bu ｴ｡ｲｦｬｮ＠ bir korsan, yani denizcilikte mahir bir
Alem-i beni koyup ｢ｾｨｲ＠ ｨ｡ｶｳｮ､＠ ydar kaptan ｧ･ｬｭｩｴＮ＠ Umudumuz -Allah dilerse- ya-
Bu Ali (*) ise, ｡ｮ＠ ｡ｫｬｮ＠ idrakine yuf (16) ｫｮ＠ zamanda Gücerat vilayeti ｏｳｭ｡ｮｬ＠ ülkesine ｫ｡ｴｬｳｮ＠
ve Hint ｬｩｭ｡ｮｲ＠ toprak ｯｬ｡ｳ＠ ､ｩｬｭ｡ｮ＠ elinden ｡ｬｮﾭ
diyerek sandallara ｡ｴｬ､ｲ＠ ve karadan Yetim Surat'a maya ￧｡ｬｳｮＬ＠ dediler.
gitmeye karar verdiler.
ｍ･ｲＬ＠ az önce, Gürecat ｰ｡､ｩｨ＠ merhum Sultan
ｂ｡ｨ､ｲＬ＠ ｡ｫｲｨｳｮ､＠ 12 ｹ｡ｮ､＠ Sultan Ahmed
(*) Bü Ali·Ebu Ali : /bni Sin4
F: 4
 ｳ＠
50
kalesini fethedip Hüdavent Han ve Cihangir ｈ｡ｮ Ｇ ＠ bir
isimli bir ､･ｬｩｫ｡ｮｹ＠ ｰ｡､ｩｨ＠ ｹ｡ｰｭｴＮ＠ Yeni ｰ｡､ｩｨ＠ miktar fil ve askerle Surat'a gönderdi. Kendisi de Ah·
tahta oturup cülus ｢｡ｨｩ＠ ､｡ｴｮ｣Ｌ＠ ｎ｡ｳｮｬＭｍ･ｩｫ＠ ｭ･､｡｢ Ｇ Ｚ＠ ､ｯｲｵ＠ yürüdü. Ahmedabad'da da Sultan Ba-
isimli büyük bir han, nnun ｰ｡､ｩｨｮ＠ kabul etmedi, ｨ｡､ｲ Ｇ ｮ＠ ｡ｫｲ｢ｳｮ､＠ Sultan Ahmed isimli bir genç,
Çetr ｫ｡ｬ､ｲｰＬ＠ ｰ｡､ｩｨｬｫ＠ iddia eder. Bir çok adam çetr ｫ｡ｬ､ｮｰＬ＠ ｰ｡､ｩｨ＠ ｯｬｭｵ＠ ve tahta ｧ･￧ｭｩ ｴ ｩＮ＠
ｴｯｰｬ｡ｹ＠ Buruç ｫ｡ｬＧｳｮ＠ ｡ｬｲＬ＠ içine asker koyar. Ken- Sultan Ahmed oraya vanuca, ana ｫ｡ｲｳ＠ ｣ｫ Ｎ＠ r··
disi de hir yerde oturup ､･ｶ｡ｭｬ＠ ｴｯｰｬ｡ｮ＠ halinde olur yük bir ｳ｡ｶ＠ ｹ ｡ｰｬ､ Ｎ＠ Kendisi ｹ｡ｲｬｮ､ Ｎ＠ Hanlanndan
Kcrre'deki arneli kara katirierinin ｢｡＠ olan ku· Hasan Han da ､ｮ｣･ Ｌ＠ ｳ｡ｶ＠ bitti ve oradan ｫ｡￧ｴＮ＠
mandana mektup ve adam göndererek, ﾫｹ｡ｲ､ｭ｣＠ olun Önceden ｰ｡､ｩ ｡ｨ＠ olan Sultan Ahmed tahta geçti.
da, Gücerat Ａｩｭ｡ｮｬｲＬ＠ yani Damao; Surat; Buruc; Ke· ｎ｡ｳＮｲﾷｬ＠ Melik de kederinden ölünce, Gücerat'da hava
tabiye; Suminant; Mt>ngalur ve Farmeyl!n sizin olsun; düzeldi.
Karasi benim olsun• der. Kafir bu durumu ￶ｲ･ｮｩ｣Ｌ＠ Hüdavend Han'a elçi
Sultan ,\hmtd de, ｯｲ､ｵｹｬ｡＠ Buruc üzerine vürür ' gönderip: «Bizim sizinle bir ｩｭｺ＠ yoktur. Bizim ｩﾭ
Harp· ｢｡ｬｮ＠ ak ･ｲ＠ 'ken, h izim geldilimizi ｩｴｲｬ･ﾷＮ＠ miz ｍｳｲ＠ ｫ｡ｰｴｮ＠ ｩｬ･､ｲｯ＠ diye bu acizi onlardan iste·
Hemen adam gönderip tüfe-kçi ve ､ｩｾ･ｲ＠ askerlerden iki di. Onlar da bu teklifi kabul etmediler ve: •Biz onu
ｶ･ｲｭｹｩｺＡｯ＠ diye de cevap verdiler. ｙ｡ｮｭ､ｫｩ＠ askert
yüz kadar ｡ｲｫ､ｭｺ＠ alarak Buruc üzerine yürüdü.
lt!r. Buraya ｧ･ｬ､ｩｾｐｭｺｮ＠ üçüncü günü, hakikaten, kA· ler elçiyi öldürmek istediler. Fakat ben mani oldum
fi ::in Ku\'Ve; Diu; ｩｹｵｬ＠ ve Besaya ｫ｡ｰｴｮｬｲ＠ ve derya ve onlara: «Kendimize gelelim, ｢ｵｲ｡ｳ＠ hir ｰ｡､ｩｨ＠
ｫ｡ｰｴｮ Ｎ＠ ｫｳ｡｣Ｌ＠ kafirio ｢･＠ ｫ｡ｰｴｮＬ＠ yedi büyük kah memleketidir. Sonunu bekleyelim.»
vo ve ｾ ･ｫｳｮ＠ grt!b ile geldi. Bizim burada bulundut"u·
muzdan haberdar olunca, bizimle ｳ｡ｶ＠ ｢｡ｬ､Ｎ＠ ｂｩ＠ Hele derd-ü belaya sabr edelim
de sahile ￧ＮＺｰ＠ ￧｡､ｲｬｭｺ＠ kurduk. Siperler ｹ｡ｰｴｫ＠ Görelim akibet Allah neyler (17)
Iki ay kadar, gece gündüz harbe ｨ｡ｺｲ＠ olduk. (Necati)

Bu ｡｣ｩｺｮ＠ ortadan ｫ｡ｬ､ｭｩｳ＠ için ｎ｡ｳｲＭｬ＠ Melik dedim.

denilen ｵｴｬｩｮＬ＠ kafirler!e ittifak edip, ｢｡ｺ＠ fedailere ｍ･ｾ ｲ＠･
bu acizin gemisinden bir ｫｾｦ ｩ ｲ＠ aletç i ｫ｡￧ｰ＠
(birlik akçe) vadederek, gece ￧｡､ｲｩｮｺ＠ gönderdi· elçinin gemisine ｧｩｲｭ＠ ve bizim için: • Ben onlann
ler. Nöbetçiler ｵｹ｡ｮｫ＠ ｢ｵｬｮ､｡Ｎ＠ selAmeti kaç· ､ ｵｮ｡､＠ haberdanm. Bayram ･ｲｴｾｩ＠ gitmeleri la-
makta buldular. ｫｩｮ｣＠ defa yemekte zehiriemek yo- ｭＮ＠ Bunlan teslim almak ｢･ｮｩ｟＠ va'dim olsun • ､･ｭｩ Ｎ＠
luna gittiler. Bu sefer de Surat kalesinde Kutuval bu- Bunu haber alan askerler, kafirio gemisini ｢｡ｳｰ＠ bu
lunan Hüseyin ａｾ｡Ｎ＠ bu acizi tertipten haberdar etti ｡ ､｡ｭ＠ ｹ｡ｫｬ､ｲＮ＠ Kale önüne getirerek idam ettiler.
Biz de dikkatli bulunduk. ａｬ｡ｨＧｮ＠ izniyle ｰｬｾｮ｡ ﾭ E lçi bu vaziyeti görünce korktu.
nnda muvaffak ｯｬ｡ｭ､ｲＮ＠ Sultan Ahmed de Buruc
 52
33
Bu ･ｨｩｲ､＠ Tan ｡ｾ｣＠ demekle bilinen hurma ne-
i;inden bir ｡ｾ￧＠ ｶ｡ｲ､Ｎ＠ Bunun her ｢ｵ､｡ｾｮ＠ bir su tinin ｭ｡ｮｳ＠ tecelli etti. Herkesin ｡ｫｬ＠ ｢｡ｮ＠ veldi.
testisi asarlar. ｂｵ､｡ｮ＠ ucunu kesip testinin içine so- Kftfir beyleri bu ｨ｡､ｳ･ｹｩ＠ ｩｴｰ＠ birçok ibretler a!-
､ｬ｡ｲＮ＠ Elçi hemen o anda araba tutup, Sultan Ahmed'in
karlar. Buradan kan renginde bir su akar. Bu su, gü-
ｧｩｴ＠ yöne ､ｯｲｵ＠ gitti.
ｮ･ｩ＠ hararetiyle az zamanda bir nevi ｡ｲ｢＠ döner.
Her ｡ｾ｣ｮ＠ ｡ｬｴｮ､＠ bir meyhane ｶ｡ｲ､Ｎ＠ Halk ､･ｶ｡ｭｬ＠ Hüdavend Han, askere ･ｬｩｲ＠ ｡ｬｴｭｲ＠ akçe ulGfe
oraua yiyip içerler. • ､｡ｴＮ＠ Adil Han da Buruc'da olan halka ｡ｹｮ＠ ･ｫｩｬ､＠
Askerlerden ｢｡ｺ＠ ｴｹｮ･ｩ＠ bozuk olanlar orada içip ulufe ､｡ｴ Ｎ＠
birbirleriyle ｳ･ｲ､｡ｬｮ＠ öldürmeye ｳ￶ｺｬ･ｩｲＮ＠ ｙ｡ｴｳ＠
vakti gelirler. ｙ｡ｾｵｲ＠ isimli bir serseri, hançerini çe- Halk iki ｖ｜＼｢ｮ＠ beri ulOfc ｹ＠ ｧ￶ｲｭ･ｩ＠ ve bir·
birini yoldan ￇＡ Ｇ Ｇｍ ｭｴＮ＠
kip, Çerakese Serdan Hüseyin ａｾ｡Ｇｮ＠ üzerine hücum
eder. ｂ｡ｺ＠ ｡ｲｫ､ｬｮ＠ ｫ｡ｲ＠ koyup menetmek isteyin- Yiyec-ek hiç bir ･ｹｩｭｺ＠ ｫ｡ｬｭｴＮ＠ G>!milerde de
cc, iki ｹｩｾ､＠ yaralar ve ｈ｡｣＠ Memi isimli ｩ･＠ yarar bir ｡ｬｾｴ＠ ve ｬ･ｺ｡ｶｭｴ＠ diye hiç bir ･ｹ＠ yoktu. Gemiler eski.
yig-idi de öldürür. ｭｩｴＮ＠
Askerler bana ､ｯｲｵ＠ gelerek: «Bu haramzadenin
｢｡ｫｮ､＠ gel!• dediler. Bu gemilerle bundan sonra ｍｳｲＧ｡＠ gitmek imkan-
Ben de: «Bu yer ､ｩ･ｲ＠ ｰ｡､ｩｨｮｴｲＮ＠ burada bizim ｳｺ､｡ｲ＠ diye, bir ￧ｯｵ Ｌ＠

bükmümüz geçmez. ｮ｡ｬｨＬ＠ sabah sahiplerine haber

verilir» deyince. ﾫｐ｡､ｩｨｭｺｮ＠ hükmü her yerde ge- Bederya der menafi ｢ｩｭ｡ｲ･ｳｴ＠
çerlidir. ｓ･ｲ､｡ｮｭｺｳＮ＠ ･ｲＧｩ＠ hükmü ne ise sen haber ｅ･ｲ＠ hahi selamet der kenarest (18)
ver, biz ｨ｡ｫｮ､＠ geliriz• dediler. Ben de ｫ･ｴ｡ｲｮ＠ (Sadi)
Mecid'de (l),
cCana can, göze göz, buruna burun, ､ｩ･＠ ､ｩ＠ ve beytini söylediler, bir ｫｳｭ＠ da:
va ra lar birbirine ｫｳ｡ｴｲＮ＠
diye ｢ｵｹｲｬｭ｡ｫｴ､Ｎ＠ Buna göre onu da öldürülmt>si Ger fülk-i felek akil midir ol
gerekir deyince, hemen onu da öldürdüler. ｨｴｩｹ｡ｲ＠ eyle derya seferin (19)
Bu hadiseyi gören ､ｩ･ｲ＠ ｡ｺｧｮｬｲ＠ da teskin oldu. (Yetimt)
Hakikaten ﾫｋｳ｡ｴ＠ sizin için hayat ｶ｡ｲ､＠ (2) ayt>·
Yani hepsi de bu hususta bir ･ｶ＠ . dediler. Nihavet
.
Gücerat vila)'etinde gemicilerin ￧ｯｾ＠ ｫ｡￧ｴ Ｎ＠ Gemileri
Surat kalesinde olan Hüdanvent Han'a bayraklar ve
(!) Maide Süresi : Ayet: 45 bütün her ･ｹｩｬＬ＠ deniz yoluyla memlekete gönderil-
(11) Bakara Stlresi, Ayet : 179
mek üzere, kefaleten ｢ｲ｡ｫｴｭＮ＠ Hüdavent Han ve Adil

_ \_ _ _ _ _ _ _ _ _ ｾ ｟Ａｉ ｌＮ｟＠ _ _
 55
ｾ｡ｮＧ､＠ borç ｳｾ･ｴｬｲｩｮ＠ alarak, bu acize tabi olan, pa-
､ｾｨ＠ ｨ｡ｺｲ･ｴｬｮ＠ tuz ve ･ｫｭｩｹｬ＠ helalinden yiyip hikayesinde ｯｬ､ｵ＠ gibi, ｳ ｲｴｬ｡ｮ､＠ bükmedecek kim-
geçmen kullanndan ｍｳｲ＠ yeniçerileri ｋ･ｴｨｵ､｡ｳ＠ Mus- se ｯｬｭ｡､ｮ＠ ｡ｮｬｴｲ､Ｎ＠ ａｫ｡ｭ＠ olunca yine yerlerine
tafa ａｾ｡Ｌ＠ Tüfekçiler Serdan Ali ａ｡Ｌ＠ ｂ￶ｬｫ｢｡ｲ＠ Vt' giderlerdi.
､ｩｾ･ｲ＠ ｩ･＠ yarar adamlardan elli ｫｩ Ｍ ｩｹｬ･＠ Allah'a tevek- Sözün ｫｳ｡Ｌ＠ bin türlü eza ve cefa ile, Mahmuda-
kül edip, bad'a geldik. ｏｮ｢･＠ gün nihayetinde de ｇ｣･ｲ｡ｴＧｮ＠ ｢｡ﾭ
･ｨｲｩ＠ Ahmedabad'a ｶ｡ｲ､ｫ Ｎ＠ ｐ｡､ｩｨ＠ lmad'ul Melik ve
Muhakkak her ｺｯｲｬｵｮ＠ bir ｫｯｬ｡ｹ＠ ｶ｡ｲ､Ｎ＠ ､ｩ･ｲ＠ hantarla ｧ￶ｲｭ･ｬ＠ ｹ ｡ｰｴｫ Ｎ＠ Sultan Ahmed'e fa-
Gönlünü ｨｯ＠ tut ki bu Allah ｫ･ｬｭ､ｲ Ｎ＠ kirhane hediye111izi sunduk. ￇ･ｩｴｬ＠ ihsanlanna mazhar
olduk. Alemin ｳｮ｡＠ ｰ｡､ｩ ｡ｨ＠ efe ndimiz hazretleri-
beytinin manasma uyduk. ne hürmetler edip ｢｡ｬｫｲｮ＠ bildirdiler. Bu acize
962 senesi Muharreminin evvelinde Ahmedabad'a de bir at, bir ｫｾｴ｡ｲ＠ deve ve ｨ｡ｲ￧ｬｫ＠ ihsan ettiler.
､ｯｲｵ＠ yola ￧ｫｴ Ｎ＠ Birkaç günde Buruc'a ve bir okadar Ahmedabad ｹ｡ｫｮ､ｩ＠ ｃ･ｲｫ＠ denilen yerde ･ｶｨ＠
günde de Blodra'ya ｜ Ｇ ｡ｲ､ Ｎ＠ Sonra Campanur yolu ile Ahmed Ma'ribi'yi ziyaret ettik.
yola devam ettik. ·
Birgün, Sultan Ahmed'in veziri ｡ｺｭ Ｌ＠ lmad-ül
YoUarda tuhaf ｡ｾ￧ｬｲ＠ gördÜk. Mesela herbirinin ｾ ｍｬｫ Ｇ ｮ＠ ｫｯｮ｡､＠ ､ｭ｡ｮ＠ elçici ile bir araya geldik.
tepes i semaya varan ve üzerlerinde bir kanadmdan di-
･ｲ＠ ｫ｡ｮ､＠ 14 ｫ｡ｲ＠ ｢ｹｫｬｮ､･＠ her ｡￧ｴ＠ ｳ｡ｹｺ＠ lmad-ül Mülk, elçiye: «Biz, ｏｳｭ｡ｮｬ＠ ｐ｡､ｩｨｮ＠
yarasa ｶ｡ｲ､ Ｎ＠ ｭｵｨｴ｡｣ｺＮ＠ Bizim gemilerimiz ｯｮｬ｡ｲ＠ limanianna git-
. . ｾｵ＠ ｡ｾ￧ｬｮ＠ kökleri yüksekten ｴｯｰｲ｡＠ ｩｮｹｯ ﾷ＠ n mese, bizim halimiz eskisi gibi olur. Hem o bir ｳｬＱｭ＠
ｮ､＠ yerden tekrar bir ｡￧＠ büyüyordu. Bu tarzda ｰ｡､ｩｨｲ Ｎ＠ Onun ｫ｡ｰｴｮ＠ bizden istemeniz dolru
bir agaçtan on, yirmi, hatta daha fazla ulu ｡￧ｬｲ＠ ｢ｩｲ･ｹ＠ midir?• deyince, bu acize de bir gayret gelerek;
meydana ｧ･ｬｭｩｴＮ＠ cbre mel'un, beni bozgun donanma ile buldunuz. ｦｮ｡ｬﾭ
Bu ｡｣ｮ＠ ismi o yerde Tub idi. Bu ｡￧ｬｲ､ｮ＠ her tah'u ｒ｡ｨｦｵｴＮＬ｟ｹｫｭ Ｎ＠ ,zamanda alem'in ｳｭ｡＠ padi-
｢ｩｲｮ＠ gölgesinde binlerce adam gölgetenebiiirdi Yot- ｡ｨ＠ ｨ｡ｺｲ･ｴｬｩｮｦ＠ ｳ ｡ｹ･ｳｕ､ Ｌ＠ ｈｲｮｕｺ Ｎ＠ ､･ｩｬ Ｌ＠ Diu, belki
!annda zakkumdan ｢｡ｫ＠ b ir ･ｹ＠ yoktu · d e Kuvve dahi s ize ｫ｡ｬｭｹ｣ｴｲＬ＠
o

Gücerat ､ｩ ｹ ｡ｲｮ､＠ ｰ｡ｮｬｲ＠ haddi ｨ･ ｳ ｡｢＠ vok-

tu. Bu yerle r, ｭ｡ｹｵｮｬｲ＠ da ｹ･ｴｩｰ＠ ｢｡ｮ､ Ｑ 6ｯＺ ＭＺ＠ ｹ･ｾｬｲ Ｍ Deniz üstünde yürürüz,
di. . ｄｭ｡ｮ＠ arar buluruz,
Her gün, nerde konaklasak, binlerce maymun, et- Öcümüz komaz ahnz
［｡ｦｭｺ＠ çevirirdi. ￇｯｵｮ＠ elinde ｹ｡ｶｲｵｬ＠ da bulu- Bize Hayreddinli derler
nurdu. He r biri tuhaf hareketler yaparak Cihan ｡ｨ＠
dedim.
56 51

K!\fir de ｩｭ､･ｮ＠ sonra Hint limanlanndan ｫｵ＠ dokunmaz, oradan tnarruza ｵｲｾｭ｡､ｮ＠ ｳｨ｡ｴ＠ ve se-
uçmaz• diye cevap verdi. lAmetle ｧｩ､ｬｲｭＮ＠ ｅ､ｲＬ＠ hakikaten ufak bir zarar
Aciz de •deniz yoluyla gitmek gerekli defildir. tn- yapsalar kendilerini ￶ｬ､ｩｲ･ｭＮ＠ ｡ｹ･ｴ＠ böyle yap-
｡ｬｨＬ＠ Allah nasip ederse, karadan gitmek, bana da- ｭ｡ｳｬｲ､＠ bu kaide muteber ｯｬｭ｡ｺ､Ｎ＠
ha ｫｯｬ｡ｹ､ｲ＠ deyince, kafir ｫｯｮｵｭ｡､Ｌ＠ meclisi ter. Kervana bir zarar gelip Batlar kendini öldüriince,
ketti. ｢ａｴＡ＠ olan ayinlerinde Rajput çok büyük ｩ､･ｴ＠ gös-
Birkaç gün sonra, Sultan Ahmed, Buruc vilayetini terir ve yapaniann ölümüne sebep ｯｬｵｲｭＮ＠ O ｶｩｬｾﾭ
bu acize teklif etti. Bir çok da dirlik tayin etti. ｆ｡ｫ＠ yetteki R.ejput beyleri, topluca, orada olan Rajputlan,
kabul etmedim. cGiicerat eyaJetini tamamen verseniz ｯｾｬ｡ｮＬ＠ ｫｺｬ｡ｲ＠ ve kendine tAbi olantan tamamen öl-
durmam mümkün ､･ｩｬｲ＠ dedim.
､ｲｬ･ｮｩＮ＠
Bir gece ｩｹ｡ｭ､＠ Hz. Ali (K.V.)'yi gördüm. Önüm- Ahmedabad'daki müslümanlar da buna güvenerek
de ｹ｡ｺｬ＠ bir ｫｬｾｴ＠ ｰ｡ｲ￧ｳ＠ ｶ｡ｲ､Ｎ＠
bize iki Bat gönderdiler. Ücreti tayin ettik ve o sene-
- Bu Hazreti Allah ･ｦｫ｡ｴｩ､ｲＬ＠ seninle beraberdir, nin safer ｡ｹｮ＠ ｯｲｴ｡ｬｮ､Ｌ＠ kara yolu ile, ｏｳｭ｡ｮｬ＠
korkma! ｅ･ｲ＠ Hz ａｬ｡ｨＧｮ＠ ･ｦｫ｡ｴｩ＠ bizimle olmasa, yad lllkesine ､ｯｲｵ＠ yola ￧ｫｴＮ＠ Arabalar ile ｢･＠ günde
vilAyetterin sulan bile bizden ｫ｡￧ｲ､Ｌ＠ dedi. Puten ･ｨｲｩｮ＠ geldik. Puten'in Piri ･ｹｨ＠ ｎｩｺ｡ｭＧ＠ ziya-
rd ･ｴｫＮ＠ Orada, Sir Han ve ｫ｡ｲ､･ｩ＠ Musa Han, aske-
Ertesi sabah bu ｶ｡ｫＧｹ＠ arkada5Iara ｡ｮｬｴｭＮ＠ Hep- rini ｴｯｰｬ｡ｭ＠ ｒ｡､ｮｰｵｲ＠ ｈ｡ｮ Ｇ ＠ Bülluç Han ile harp
si de Allah'a ｫｲ･ｴｩｬ＠ ve hemen ｰ｡､ｩｬｵｮ＠ huzuruna ｨ｡ｺｲｬｾｮ､ｹＮ＠ Bizim gitmemize mani olmak istedi.
￧ｫｰ＠ sehayat için izin istediler. Saadetlt\ ｐ｡､ｩ Ｎ ｡ｨ＠ haz- Oraya giderseniz, onlara ｹ｡ｲ､ｭ＠ edersiniz, birkaç gün
retlerine hünneten izin verdiler. durun, vaziyet düzelince, ｳｨ｡ｴ＠ ve selAmetle gidersiniz
Bu ･ｨｩｲ､＠ olan Danyan keferesinin hanilerinden deyince, c Yüce olan Altah'a yemin olsun ki, biz kim ·
yani, gayet bilginlerinden Bat ismiyle bilinen bir toplu- scye ｹ｡ｲ､ｭ＠ etmek için gelmedik. Kendi yolumuza gi-
Juk ｶ｡ｲｭＮ＠ Tüccar ve ､ｩ･ｲ＠ yolcutan bir ･ｨｩｲ､ｮ＠ deriz ve elimizde ｰ｡､ｩｨｭｺｮ＠ fennam var,• diye bin
￴｢ｩｮ･＠ götünnekle mesul ｩｭｬ･ｲＮ＠ ｋ｡ｲｨｾｮ､＠ da türlü ｹ｡ｬｶｲｰ＠ ｹ｡ｫｲｮ､＠ sonra, itimat edip ｧ･￧ｩ＠ iz-
az bir ücret ｡ｬｲｭＮ＠ ni verdiler.
￶ｹｬ･＠ ki: YoUarda Ra,jput kafiri, yani Hintlinin at-
ｬｳＬ＠ gelip ｫ･ｲｶ｡ｮ＠ soyup talan etmek istese, bu Battar ｅｹｬ･ｧ｡ｮＭ＠ Hind bilen Piten · seferin
hançerlerini çekip ｧ￶ｾｳｊ･ｲｩｮ＠ dayartar ve ｣｢ｩ＠ b\m- ｨｴｩｹ｡ｲ＠ ･ｹｬ｣ｾｳｮ＠ mihen seferin
lara kefiliz. Kervana zarar verirseniz, kendimizi öl- ｙｬ｡ｭｫ､ｮ＠ akik boldi göztim
dürürüz• deyince, Rajput onlara bürmeten kimseye Dir görem ･ｹｬｭｩ＠ Yemen <:eferin
 ｄｲｾｩ＠ ･ｫｩｭｬ＠
damenim pürdür Hemen develeri ･ｴｲ｡ｦｭ ｺ｡＠ çöktürttük ve her taraf-
"
Güyya ･ｹ ｬｾ､ｵｭ＠ Aden seferin tan tüfekleri ￧ ｫ｡ｲ､ Ｎ＠ Kafirler tüfekleri görünce, ariarn
Yuragum boldi ｮ｡ｦ･Ｍｶ＠ pUJ'hun 6Önderip; «biz ￧｡ｴ ｭ｡ｫ＠ için gelmedik, vergi istiyoruz•
Niklay min itub Hoten seferin deyince; • bizim yükümüz ilaç ve boncuktur. Onun da
Ya ilahi yine müyyesser ｫｬ＠ 'ergisini gönderdik, ･ｾｲ＠ yine ｩｳｴｹｯｲ｡ｮｺ＠ göndere-
KAtibi bendene vatan seferin (20\ Jim» dedik. Cevap olarak dönüp bir tarafa çekildiler.
Biz de yolumuza devam ettik.
Nihayet, oradan da kurtulup, yola koyulduk. Be-
ｩｮ｣＠ gün Radinpur'a geldik. Mahmud Han ile ｧ￶ｲﾭ ｏｮ｢･＠ gün Riksan ve çölde gittik. Bir gün Sind ｳ ﾭ
tük. O da türlü güçlükler ￧ｫ｡ｲ､Ｎ＠ Sonunda Uç arkada. ｮ､｡Ｌ＠ Vanke isimli ･ｨｲ＠ ｶ｡､ｫ Ｎ＠ Orada tekrar deve
ｭｺ＠ ｡ｬｫｯ ｹ ｡ｲｬｴ＠ ､ｩｾ･ｲｬｮ＠ izin verdi. Yolda Rajput tutup ｢･＠ günde Guna ve ｂ｡＠ Feth ｶ｡ｲ､ｫ＠･ｨｩｮ
Ufirleri ｶ｡ｲ､Ｌ＠ fakat beyleri ｹ｡ｲ､ｭ＠ için . oraya ｧ･ｬｭｩ ﾭ
ｍ･ｲ＠ Sind ｰ｡､ｩｨ＠
Hasan Mirza ｫｲ＠ ｹｬ＠ kadar
lerdi. Ondan, orada bir ｹ｡ｺ＠ ｡ｬ､ｫＮ＠
Sind ｰ｡､ｩｨｬ＠ ｹ｡ｰｭ＠ olup ｢･ ＠ ｹｬ､｡ｮ＠ beri bir göm-
Sind'e ｶ｡ｲｮ｣Ｌ＠ develer ｫｩｲ｡ｬ､＠ ve Ahmedabad'- lekle, ata ｢ｩｮ･ｭ､＠ için, gemilerle Seyhun ｲｭ｡ｾｮ＠
dan bizi getiren Batiani ücretlerini vererek geri çevir- ｡￧ｬｭｴＮ＠ Her nereye ｣ ｡ｮ＠ isterse oraya gidiyordu.
dik.
Sind eyaJetinin ｰ｡ｹｩｴｨ＠ olan Tutte'de sultan olan
ｳ｡＠ Turhan ｡ｨ Ｌ＠ Hasan ｍｩｲｺ｡ Ｇ ｮ＠ ｩ･＠ yarar ｡､ｭｬｮ＠
StND Vti..AYETINDEKt ｍａｃｅｩｬｴｕｚｉ＠ ANLATlR
öldürdü ve Nusredabad kalesinde olan hazinesini aske-
re ､｡ｾｴ Ｎ＠ ｈｵｭ｡ｹｩｮ＠ ｰ｡､ｩ ｡ｨ＠ ｡､ｮ＠ hutbe ｯｫｵｨｰ＠ nak-
Mübarek Rebiülevvel ｡ｹｮ＠ birinde yola ￧ｫｰＬ＠ lcare ￧｡ｬ､ｲ Ｎ＠
onuncu ｾｮＬ＠ Rajput ･ｨｩｲｬｮ､＠ Parkin isimli ･ｨｾ＠ ,
｜Ｂ｡ｲ､ｫ Ｎ＠ J afir üzerimize hücum edince, beylerinin mek- ｡ｨ＠
Hasan Mirza da Bekr'den Suhan Mahmud
tubunu g..isterdik ve biraz hediye verdik . Yol verdile! isimli ｳｩｴ＠ ｫ｡ｲ ､ ･ ｩ ｮｩ＠ karadaki askere serdar tayin ederek
ve •Yolda bin kadar Rajput leifiri ｶ｡ｲ､Ｌ＠ dikkatli olun» kendisi dört yüz parça gemi ile ､･ｮｩＬ＠ Mir ｬｳ｡Ｇｮ＠
diye tembih ettiler. üzerine gelir.

Ertesi gün sabahleyin yola ￧ｫｴ Ｎ＠ Birgün, sabah Orada, bizim geldilimizi haber ｡ｬｮ｣＠ adam ｧ￶ｮ ｾ＠
vakti ｡ｮｳｺ Ｌ＠ ｫ｡ｲ､ｮ＠ Rajput geliyor, diye bir gürül- derdi. Bizi hürmetle ｫ｡ｲｬ､ Ｎ＠ Rebiülahir ｡ｹｮ＠ ｨ｡ｾ ﾷ＠
tü koptu. lannda ｧ￶ｲｭ･＠ ｹ｡ｰｴｫＮ＠

Görüldügü gibi, R•jput ｡ｬｹ＠ Fakirane biraz hediye arzedince, bu acize hürmel
Deveciler götürdii redd-ü ｬ｡ｹ＠ (21> ve ilcram ettiler. ￇ･ｩｴｬ＠ hil'atler hediye edip ｡､ｭｺ＠
gayb ordusu koydular.
60
61
Bu acize ticaret merkezi Lahor'u vermeyi teklil' Bekr'e ､ｯｲｵ＠ yola ￧ｫｴＮ＠ Hatunu gelip ｫ｡｜Ｇｵｮ｣＠ onun-
ettiler. Kabu! etmeyip gitmek için izin istedik. ｬｮ｡ﾷ＠
w günü Mirza vefat etti.
tah ｵ＠ kale fethedildikten sonra ｳｨ｡ｴ＠ ve selametle ｺｩﾷ＠
dersiniz deyip. ｰ｡､ｩｨ＠ efendimiz hazretlerine bit ｈ｡ｬｫｮ＠ ｳ￶ｹｬ･､ｩｾｮ＠ göre ｫ｡ｲｳ＠ ｴ｡ｲｦｮ､＠ zehir·
mektup ｹ｡ｺ､ｬｲＮ＠ lendi.
ｈ｡ｳｬ＠ bizi de Mir lsa ile ｳ｡ｶ＠ sevketti. Müslü·
manlar ｹ｡ｬｶｲｰ＠ ｹ｡ｫｲ､ｬＮ＠ cTUfeklerinize mermi koy- Er isen avrada inanma ahi
ｭ｡ｹｮＮ＠ Biz hepimiz bir ｫ｡ｶｩｭｺＮ＠ ｋ｡ｲ､･ｬｩｭＷ＠ ve ço· Avrat el ｡ｴ＠ enbiyaya dahi
｣ｵｫｬ｡ｲｭｺ＠ ･ｫｳｲｩｹｬＡｴ､ｯ＠ dediler. Hakikaten de öyle
idi. Sultan Mahmud, ｭ･ｨｵ＠ ｍｩｲｺ｡Ｇｮ＠ ｭ｡ｬｮ＠ hemen
Sind ･ｹｨｬｲｩｮ､＠ ･ｹｨ＠ Ab'dul Vehhab ile ｧ￶ｩﾭ üç ｫｳｭ｡＠ ｡ｹｲ､Ｎ＠ Bir ｫｳｭｮ＠ ｨ｡ｮｭＬ＠ bir ｫｳｭｮ＠
ｨｯ｣｡ｳ＠ ile Mir ｳ｡Ｇｹ＠ gönderdi. Cenazeyi de Tutte'ye
ｰ＠ ｨ｡ｹｲ＠ ､ｵ｡ｳｮ＠ ｡ｬ､ｫＮ＠ ･ｹｨ＠ Mirin ve ･ｹｨ＠ Cemali'yi
ziyHet ettik. Mir ｳ｡＠ ile bir.ay kadar ｳ｡ｶｴｫＮ＠ Serkuplar gönderdi. Bizi kendi gemisine koydu. ａｴｮＮ＠ devesini ve
｣ｬｩｾ･ｲ＠ ｩ･＠ yarar ･ｹ｡ｳｮ＠ kendisi ｡ｬｰ＠ karadan Bekr'e ､ｯﾷ＠
ｹｳ＠ edilip toplar ｫｵｬ｡ｮ､Ｎ＠ Her iki tartatan da bir çok
insan telef oldu. Tütte bir ｡､ｲＮ＠ ｋ｡ｲ､ｮ＠ oraya top ru yola ￧ｫｴＮ＠
Ur etmedi#i için fethetmek mümkün ｯｬｭ｡､Ｎ＠ ｎｩｨ｡ｶ･＠ Elli kadar gemi ile ｍｩｲｺ｡Ｇｮ＠ cenazesi ve ｨ｡ｮｭ＠ Tut-
｡ｲｬｮ＠ girip sulh aktettik. · te ｴ｡ｲｦｮ＠ yönelince askerler ＼Ｎｬｩｾ･ｲ＠ gemileri Ｚｶ｡ｾｭＡｹｰ＠
Mir ｳ｡Ｎ＠ Hümayun ｐ｡､ｩｨ＠ ｡､ｮ＠ hutbe akutmak ｫ｡￧ｴｬｲＮ＠ ｔ｡ｹｦｳｺ＠ yerin! a!- ｫ｡ｬ､Ｎ＠ ａｲｫ｡､ｬ＠ ｴ｡ｹｦｬｲｮ＠
ve nakkare çalmakt.an vazgeçti. ､ｬ｡ｲＮ＠ ｙ｡ｭ＠ etmek için her taraftan ￇ｡ｾｴＺｶｬｲ＠ hücum
Yine ｡ｨ＠ Hasan Mirza'ya tabi oldu. ｏｾｬｵ＠ Mir ｓ｡ｾ＠ ettiler. Tüfekle ｫ｡ｲ＠ koyup bin zorlukla oradan uzak-
lihi hediyelerle ｟ ｡ｨＧ＠ gönderdi. ｡ｨ＠ Hasan Mirza da, ｬ｡ｴｫＮ＠ ａｫｮｴｹ｡＠ ｫ｡ｲ＠ on gün kadar gittik.
ｯｾｬｵｮ｡＠ Mir ｳ｡Ｇｮ＠ askere ､｡ｴ＠ hazineden geriye ｎ｡ｳｲｰｵ＠ denilen ･ｨｲ＠ ｶ｡ｲ､ｫＮ＠ Bu ･ｨｲｩ＠ racalar, yani
kalan ne varsa hediye verdi. Rajput ｢･ｹｬｲｩ｡ｭｊ､Ｎ＠ ｏｲ｡ｹ＠ ｹ｡ｾｬ､ｫｮ＠
O vilayeti Mir lsa'ya ｢｡ｫ･ｮｴ＠ ｹ｡ｰｴＮ＠ Veziri Monla orada haber ｡ｬ､ｫＮ＠
Yari ile ferman, ahidname ve ｴｵ＠ ile yeniden nakkare
gönderdi. Mir lsa'ya tabi olup hapiste olan Argun ve Mir ｳ｡Ｌ＠ on bin kadar ｩ･＠ yarar adamla Sultan Mah.
Turhan'dan on kadar ｍｩｲｺ｡Ｇｮ＠ her birine hil'at giydi- mud'un ｡ｲ､ｮ＠ gitti. ｏｬｵ＠ Mir Salih, seksen parça ge-
rip azad etti. Mir lsa da orada olan ｍｩｲｺ｡Ｇｮ＠ hatunu mi ile ｡ｲ､ｭｮ＠ geliyoruz deyince, ､ｕｮｫ＠ ve dönme_
ｈ｡｣＠ Begümü hemen gönderdi. yi uygun bulduk. Bir araya toplanarak, ｢｡ｭｺ､ｫｩ＠ be-
ｬ｡ｮ＠ ､･ｦｩｬｮｳ＠ için onbir bin ihlas okuduk. Yine
Cemaziyel evvel'in ilk günlerinde asker ile Sultan
THtte ｴ｡ｲｦｮ＠ dör.dük ve üçüncü gün denizde Mir Sa-
Mahmud karadan Mir ｡ｨ＠ Hasan Mirza gemilerle
lih'le ｢ｵｬｴｫＮ＠ Bir miktar hediye ile gemisine gittik.
 63
62
Sultan'a bir miktar hediye sunduk ve sohbette
Nereye gidiyorsunuz diye sordu. Biz de. ｢｡ｮｺ＠ Mir bulunduk.
ｴｾ｡＠ gidiyor, biz de gidiyoruz,,. deyince; clsa geçti ait- Sultan Mahmud da, Hümayun ｐ｡､ｩｨ＠ ｡､ｮ＠ hut-
tl, siz geriye dönün• dedi. Oe ｯｫｵｴ｡｣ｾｲ＠ bildirdi. Mir lsa ile de aralan bulunup
. Ｎ ｇ｣ｭＡｩｮｺ＠ ｯｬｭ｡､ｧｮＬ＠ bu yüzden gidemeyecetimi· sulh ｹ｡ｰｬ､Ｎ＠ Merhum ｍｩｲｺ｡Ｇｮ＠ ölümüne:
ra.. ｳｯｹｬ｣ｮ･Ｌ＠ ｯｮ｢･＠ gemici verdi. Zaruri olarak geriye
dondü.k. Tekrar on gün kadar yol ｡ｬ､ｫｴｮ＠ sonra, bir. ｡ｨ＠ Hasen-i Sind ki Ｚｬｨ＠ irdi veli
gün, Sind ｫ｡ｳ｢ｮ＠ ｶ｡ｲ､ｫＮ＠ Mir lsa ile ｧ￶ｲｾｭ･＠ ￇｫｴ＠ ecel ｣｡ｭｮ＠ tapu fena
ｹ｡ｰｴｫ Ｎ＠ Merhum ｍｩｲｺ｡Ｇｮ＠ ｹ｡ｮ､＠ ｢ｵｬｴｮ｡＠ beyler de ｈ｡ｴｦＭ＠ gayb etti tarihini
orada idiler. Sulh taraftan ｯｬ､ｵｫ｡ｮ＠ ｳ｡ｶ＠ ｲｺ｡ｬｮ＠ Cennet-i firdevs ｭ･ｫ｡Ｎ ＠ ola (22)
ｯｾ Ｎ ｭ｡､ｾａ＠ bildirdikleri zaman, Mir lsa, bize ｳ｡ｹｧ＠
ｧｯｳｴ･ｲｰ＠ ｫｲ｡ｭｬ､＠ bulundu. Bizi serbest ｢ｲ｡ｫｴ＠ ve diye tarih ､ｵｲｭＮ＠ Bu tarih ､ｲｭ･ｹｩ＠ Sultan Mah-
•Birkaç gün daha burada bizimle ｫ｡ｬｮＬ＠ ｩｮ｡ｬｨＬ＠ Mir mud çok ｢･Ｚｮ､ｩＬ＠ hemen orada iki de gazel söyledim,
Salih'i Hümayun ｐ｡､ｩｨＧ＠ ｧ￶ｮ､･ｲ｣ｩｺＬ＠ beraber gi- birincisi:
､･ｲｳｩｺＮ＠ çünkü Sultan Mahmud, sizi Bekr'den ｢ｲ｡ｫﾭ
ｾ｡ｺＬ＠ o, Ferah ｍｩｲｺ｡Ｇｮ＠ oAludur. Dirnalmda hAll pa- Firkatin elini tur olur bilmez idim
､｡ｨｬｫ＠ ｳ･ｶ､｡＠ ｶ｡ｲ､＠ dedi. Fakat. acizane bu tek- Asla, ben ｾｮ＠ hayalini ｫｬｭ｡ｺ＠ idim.
!ifini kabul etmedim. •Bize ruhsat verin, ｡ｬｮ＠ ge- Ahir beni uçar etti senin ｡ｫｮ＠ anla
mileri bizimle gönderin ve bir elçi ｫｯｵｮＮ＠ ｬｮ｡ｨＬ＠ 0
Öz halime kalsa senden ｡ｹｲｬｭｺ＠ idim
da (HUmayun) ｰ｡､ｩｨ＠ ｡､ｮ＠ hutbe okur ve ｡ｲｮｺ､＠ Derdimi sana ｹｾｬ｡ｳ＠ ey meh-i çe'mlm
sulh olur. Bir dt'm gilziimün ｹ｡Ｇｩｮ＠ ben silmcz idim
..ｄ･ｶ｡ｭｬ＠ ｳｲ｡＠
edince, elinde olan yedi parça ge- Bilsem beni ｲ･､ｵｴｩｾｮＡ＠ ahir senin
ｭｹ＠ bana teslim etti. Bir elçiyi beraber ｫｯｵｰ＠ gemi- Her giz ｣ｩｾｮ･＠ ey Peri gelmez idim
ci verdi . Saadetli ｰ｡､ｩｨ＠ efendimiz hazrederine ｢｡ﾭ Hicr ｡ｴ･ｩｮ＠ Kfttibi ol ｴ｡ｮｳｭ＠
ａｫ＠ ｹｯｬ､｡＠ munca zaman ｹｬｭ｡Ｗ＠ idim (23)
na gelen musibeti ｹ｡ｺ､＠ ve biz de yola ￧ｫｴＮ＠
Yolda, koca koca timsahlar seyrettik. ｋｹｬ｡ｲ､Ｎ＠
hiçbir zaman birbirimizden ayn gezemedik. ikincisi de ￶ｹｬ･＠ idi :
ｙ｡ｲｳｺ＠ her ｫ｡ｹ､＾＠ bulsam beyt-ul ｡ｨｺｮ､＠ mena
Simçr ve Maci'lilerle hergün ￧｡ｲｰｫＬ＠ binbir Alem ol Yusuf likadan ayru ｺｩｮ､｡ｲ＠ mena
ｾｩＭＮ［ｬｴｫ･＠ birkaç günde Siyam'a geldik.
ｄｭ｡ｮ＠ ｩｴｲｭ＠ beni çün yoluna olmaz senin
Oradan, Patn ve Duble volu ile Bekr kalesine ·Dostum, ol söz bAri vall.:th ｢ｨｴ｡ｮ､ｲ＠ mena
ｶ｡ｲ､ｫＮ＠ Sultan Mahmud ve ｾｲｨｵｭ＠ ｍｩｲｺ｡Ｇｮ Ｎ＠ veziri ･ｲｨｴＭｩ＠ latin ｫｬ ｳ ｡ｮ＠ da can bir sam ne tenk
\1olla Yari lle ｧ￶ｲｭ･＠ ｹ｡ｰｴｫＮ＠
 65
Ey tabibirn sana ｭｫｬｩｲｳ･＠ ｡ｳｮ､ｲ＠ mena Ertesi gün kuyulara ｢｡ｫｴＬ＠ su ｢ｵｬ｡ｭ､ｫＮ＠ ｂ｡ｺ＠
Ilgaç ･ｴｲ｡ｦｭＬ＠ melamet sengi gönlUm ｬ､＠ olur. adamlar, ｴ｡ｭ＠ ｲｺｧｾ＠ ve susuzluktan ölüm hall dere-
Gam çerigin def' içün ol ｹ｡ｨｩ＠ ｫｵｲ￶ｧ｡ｮ､＠ me!la cesine geldi. Her birine ｔｩｲｹ｡ｫＭ＠ Faruk verdik de, hu
Atlanngla Katibi bendeni ｫｬ､ｮｧ＠ hem-sigal halden bin bela kurtuldular.
Nimeting ｨ｡ｫ＠ begum ol ｵｨ＠ ｩｮｳ｡､ｲ＠ mena Bu hali görünce, çöl yolundan vaz geçtik. (Garip
(24) ｬｲｩ＠ kör gibidir) derler. Bunun gibi, ｢ｩ＠ de geriye Mav
Bu gazelleri Sultan'a arz edip gitmek için izin kalesine döndük. ｬｩｫｲ･ｴｭｺ＠ çölde, serçe bilyüklü-
ta1ep ettim. Sultan bu ､ｩｬ･ｾｭｺ＠ kabul etti ve Saa- ｾｮ､･＠ kanncalar seyrettik. Beraber olan Sind'liler
､･ｴｬｦＮ＠ ｰ｡､ｩｨ＠ ｾｦ･ｮ､ｩｭｺ＠ hazretlerine bir mektup orman yolundan gitmeye korktular. Sonunda arka-
ｹ｡ｺ､＠ ve: ､｡ｬｲ＠ teselli edip nasihat ederek,
«Fakat, Kandehar yolunda, Özbek sultanlanndan
Haydar Sultan ｯｬｵ＠ ｂ｡｢､ｲ＠ Sultan, binlerce adam Kadir olan ince ｩｲ＠ efgine
ｴｯｰｬ｡ｹ＠ kazak ｯｬｭｵｴｲＬ＠ hiç kimseyi geçirmemek- Sunsa tedarikle sunur ､ｭ｡ｮ＠
dir. Re'yi kavi ｶＺｨｩ､＠ u elf olsa er
Hem ｂ｡､Ｍ＠ Semum ｺ｡ｭｮ､ｲＬ＠ ｩｭ､ｫ＠ vakitte o Re'yi kavi ｳ｡ｭｴ､ｲ＠ ehl-i zafer
tarafa gidilmez. Birkaç gün durun, size bir miktar Biz, olavuz vahid u ､ｭ｡ｮ＠ maye
adam ｫ｡ｴｰ＠ Lahor yoluna gönderelim Gerçi orada Bize yeter ayet-i cKem minfie• (25)
da Ced taifesi ｶ｡ｲ､Ｌ＠ dikkatli bulununa dedi.
Orada :la bir aydan fazla ｫ｡ｬ､Ｎ＠ dedim. On tüfek önde, on tüfek arkada ve direrleritti
Bir gece rüyamda valimedi gördüm. «Hazreti Fa- de ortaya ｹ｣ｲｬ･ｴｩ､ｭＮ＠ Hak ｔ･｡ｬｴ＠ Hazretlerinin niha-
ｴｭ｡＠ ＨｒＮａＩＧｹ＠ ､ｕｭ･＠ gördüm. Senin ｳｨ｡ｴ･＠ gelme· yetsiz inayetine ｳｾｮ｡ｲｫ＠ yola . revan olunca, bu vazi-
ni bana müjde ｫｬ､ﾻ＠ dedi. Sabahleyin ｶｯｬ､｡ｲ＠ mü.i - yeti gören Sind'liler de bizimle can alan ormana gir·
de haberini verdim ve Sultan Mahmud'a ｶ｡ｲｰ＠ vak'a- diler. Bin bela \·e mihnet ile on günde Oçi'ye ｶ｡ｲ､ｫＮ＠
ｶ＠ ｡ｮｬｴｭＮ＠ Murlaka gideriz deyince ruhsat verdi- ･ｹｨ＠ ｢ｲ｡ｩｭ ile ｧ￶ｲｰ＠ ､ｵ｡ｳｮ＠ ｡ｬ､ｫＮ＠ ･ｹｨ＠ Cema1i
ler. Bir ｹ｡ｨｩ＠ at, bir katar deve, bir hayme, bir ｡ｭﾭ ve ･ｹｨ＠ Celali Hazretleri (K.S.) ni ziyaret edip, mü-
yane. yani, sayeban ve yol ｨ｡ｲ￧ｴ＠ ihsan buvurdu. t-arek ｒ｡ｭｺｮＧ＠ ･ｲｩｦＧｮ＠ evvelinde yola ￧ｫｴＮ＠
iki yüz elli ｨｺ＠ ｓｮ､＠ silvarisi ｫｯｴｵ＠ ve HUmayun Pa- Kare nq'hrini keJek ｢｡ｴｵｹｰ＠ geçince Sindlileri
､ｩ｡ｨＧ＠ bizi dinlemesi için bir mektup ｹ｡ｺ､Ｎ＠ serbest ｢ｲ｡ｫｴＮ＠ Oradan, ａ｢Ｍ＠ Maçvare'ye geldik.
Mübarek ｓ｡｢ｮ Ｇ ｮ＠ ｯｲｴ｡ｬｮ､＠ yola revan olduk. ｏｲ｡ｹ＠ da gemiyle geçtik. Orada ｢･ｹｕｺ＠ kadar Ced
Sultan Pur yolu ile ｢･＠ günde Mar ｫｾｬ･ｳｩｮ＠ var- ｶ｡ｲ､Ｎ＠ Fakat tüfeklerden korkup hiçbir ･ｹ＠ ｹ｡ｰｭ､ﾭ
､ｫＮ＠ Orman yolunda Ced taifesi ｶ｡ｲ､＠ deyu çöl yolu- lar. Oradan da yola revan olup ｯｮ｢･ｩ｣＠ gün, Ra-
nu tercih ettik. ｭ｡ｺｮＧ＠ ｯｲｴ｡ｬｮ､＠ ･ｨｲｩ＠ Multan'a geldik.
p: 5
 67
Bu arada, bir ay kadar bir zaman geçti. Bunun so-
66 nunda hepimizi ｰ｡､ｩｨＧ＠ gönderip ｹ｡ｮｭｺ､＠ da
adam ｫｯｴｵｬ｡ｲＮ＠ Zaruri olarak yola revan olduk. Derya-
ｈｬｎｄｓｔａ＠ ｄｙａｒｉｎｋｴ＠ ｓｅｒｇｖｚｔｬ＠ ｹ＠ Sultan-Pur'u gemilerle geçip ｈｩｳ｡ｲＭ＠ Firuz ｡ｨ＠ yo-
luyla yirmi gün kadar yürüyerek Zilkade'nin sonlann-
BEYAN EDER da Hind ｐ｡ｹＭ＠ ｴ｡ｨｮＬ＠ yani, Delhi ･ｨｲｩｮ＠ vannca, Hü-
l':ayuri ｰ｡､ｩｨ＠ haberdar oldu. Han, hanan, ､ｩｾ･ｲ＠ han-
ｬｫ＠
olarak, ･ｨｲＭｩ＠ Multan'da Hz. ･ｹｨ＠ Babaad- !ar ve sultaniann 400 fil ve binlerce adam ile Saadetili
Din Zekeriyya, ･ｹｨ＠ Rükned-Din ve ･ｹｨ＠ Sadrud-Din ｐ｡､ｩｨ＠ Hazretlerinin izzet ve hürmetine ｫ｡ｲｬｭ＠
(Allah onlara rahmet etsin)i ziyaret ettik. ･ｹｨ＠ Mu- için gönderdi. Bu acize de bir at, iki hil'at ve ｨ｡ｲ￧ｬｫ＠
hammed Racu ile ｧ￶ｲｭ･＠ Ｍｹ｡ｰ＠ ､ｵ｡ｳｮ＠ ｡ｬ､ｫＮ＠ Mir gönderip o gün orada Han-Hanan büyük bir ziyafet
Miran ve Mirza Hasan Sultan ile ｧ￶ｲｭ･＠ ｹ｡ｰ＠ mü- ; ｶ｡ｰｬ､＠ ve ｄｩｹ｡ｲＭ＠ Hind'de Divan Ｈｴｯｰｬ｡ｮＩ＠ gece ol-
saadelerl ｡ｬｮ､ｫｴ＠ sonra Lahor'a ､ｯｲｵ＠ yola ￧ｫｴＮ＠ ､ｵ＠ Için ｡ｫｭｩ･ｹｮ＠ ｴ｡Ｇｺｭ＠ ve tekrtm ile ｐ｡､ｩｨＧｭ＠ di.
Sadgire'ye' ｶ｡ｲｮ｣＠ orada da ･ｹｨ＠ Hamid ile ｧ￶ｲｭ･＠ ｶ｡ｮＭ＠ Rumayununa götürüldük.
ｶ｡ｰ＠ ､ｭｮ＠ ｡ｬ､ｫ＠ ve oradan ･ｶ｡ｬＧｩｮ＠ evvelinde (Hediyye, hediyye edenin kuvvetine göredir.) sözü
•
Lahor'a ｶ｡ｲ､ｫＮ＠ ＿･ｲｩｮ｣Ｌ＠ ｡､ｮ･＠ bir mikdar hediye arz ettik. ｐ｡､ｩｨ＠
ile mülakat ｹ｡ｰｴｭｺ､Ｌ＠ Hindistan fethi için
ｍｾ･ｲＬ＠ önceden Hindistan ｰ｡､ｩｨ＠ olan ｩｲ＠
ｈ｡ｮＧ＠ ｯｾｬｵ＠ Selim ｡ｨ＠ vefat edip fskendPr Han pa-
｡ｨＭ＠ cem rutbet hümayun baht
｣Ａｩ｡ｨ＠ ofunca, Hümayun ｐ｡､ｩｨ＠ bunu ｩｴｰ＠ Kabil'den
Yedi iklim Hint ki çün ｡ｴ･＠
Hint'c ｹｲｭＬ＠ evvela Lahor'u ｡ｬｰ＠ zaptederek içine
ｋｲ､＠ ｅｦｧ｡ｮ＠ Delhi ni ｡ｬ､＠
ｾ､･ｭ＠ ｫｯｶｭｵＬ＠ kendisi ･ｨｲＭｩ＠ ｓｨｮ､＠ (Sehrend) önün-
Boldu fermanberi bari ｳ･ｶｫ＠
de ｳｫ･ｮ､ｲ＠ Han ile ｫ｡ｲｴｰ＠ onu basarak dört yÜz
Ol fetibe ettiler tarih
til ve darbzenleriyle dört yüz ｡ｲ｢ｳｮ＠ ｡ｬｭＬ＠ ｳＧｬｴ･ｮﾭ
Talii devlet ｈｵｭ｡ｹｮ･＠ (26)
den Han kaçarak Mankul isimli kaleye girip bir mik-
tar adam ile ｋ･ｭｩｲ＠ ｍｩｲｺ｡ｬｮ､＠ ｡ｨ＠ Ebu'l ｍＡ｡ｬｩＧﾭ diye tarih ､ｩ［ｲｭ＠ ve iki gazel arz ettim,
yi serdar ederek ｡ｲ､ｮ＠ ｳ｡ｬｭＮ＠ Kendisi Delhi'ye va- •
ｲｰ＠ ｨ｡ｮｬｲ､＠ Özbek ｳｫ･ｮ､ｲ＠ ｈ｡ｮＧ＠ Agra'ya gön- ｅ･ｲ＠ ki halime rahm itmesey habib benim
､･ｲｭｩＬ＠ Nice · han ve sultaniann kimisini ｈｩｳ｡ｲＭ＠ Fi· ｬ｡｣＠ kayda tapar derdime tabip benim
ruz ｡ｨＧＺ＠ kimini de Sibnel, Beyane ve Kenv.iç'e gön- Visal-i yari bana ｫｬｭ｡ｺ＠ idi hak ruzi
､･ｲｭｩＬ＠ ht'r tarafta beyler ve askerler ｳ｡ｶ＠ üzere Ezelden, ey dil eger bolmasa nasib benim
iken biz de Lahor'a ｶ｡ｲｭ＠ bulunduk. ･ｨｩｲ＠ hakimi ｡ｲ｢ＭＧｬｉｩｮ＠ için mest olundu ey saki
olan Mirza ｡ｨ＠ yol \'enneyip; ｐ｡､ｩｨＧ＠ gitmeYince ｍ･ｲ＠ ki girmegey ilgimge hiç rakib menin
yol yok dedi. Sonunda ｰ｡､ｩｨ＠ halimizi arzettik. Or-
du:vu .Htimayun'a gönderin diye emir geldi
 Revamidur dimegeysin min içün hergiz ｣ｐ｡､ｩｨ＠ Hazretlerine elçi gönderip senin ￶ｲｮ＠
Niçun durur ｧ｡ｭＭ＠ hlcrimden ol garib menin arzedelim.» diye buyurduklarmda:
Yüzini Katibi görgeç hezar ｩｶ･＠ bilen Fahr·i Klinat Efendimiz: «Suç olan yerden sa-
Kul etti ｧ￶ｮｩｕ＠ ol ｵｨＭｩ＠ dilferib menin (27) ｫｮｺＮ＠ buyuruyorken ben bunu ihtiyar edemem. Zi-
ra kasdi olarak bu villyete ｾ･ｬｭｩ＠ ve buradan Röm'a
ｫｩｮ｣＠ gazel: elçi ｧ￶ｮ､･ｩ＠ olurum • diye turlü ｹ｡ｬｶｲｰ＠ yakarma
ile izin lütfeyleyip eFakat ｩｭ､＠ üç ay yatmur mevsi-
Vast ümidim yok benim ｭｵｬ｡ｫｩｮｹＭ＠ yarimin midir, yollar ｊｵｴｲ Ｎ＠ Gitmek mümkün ､･ｾｬｩｲ Ｎ＠ O zama-
Arzu Julmam ｢･ｨｩｴ＠ ａｫＭ＠ ､ｩｬ｡ｮ＠ na kadar durum Husuf ve küsuf'u Zeyç ve bütün tak-
Ey tabibirn ･ｩｬｮ＠ ､｡ｲｵ＠ ｩｦ｡ｳ､ｮ＠ bana •
virolere müracaat edip usturlap ｹ｡ｲ､ｭｬ＠ yolunu gös-
･ｲｨｴＭｩ＠ la'lini bir derdin bilen bimanmm ter. Laire-i Muaddil risalesini oku. ｅｾ･ｲ＠ üç aydan evvel
Akl u fikr ü sabr u ｨｵｭ＠ ｫｬ､＠ yatma ｡ｫＭ＠ yar · olursa, buyurun gidin, izin size.• diye ahd u eman etti.
Vadi-i hicranda ｫ｡ｬ､ｭ＠ ne ｫｬｾｮ＠ ｮ｡￧ｭ＠ Zaruri olarak orada durduk. Gitmekten me'yus ｯｬ｡ｲｾ＠
Meclis-i hassa rakib ruyi siyehni çalma ｣ｒ｡ｨｴｮ＠ birincisi ye'stir• sözüne uyduk amma. ne ge-
Sakiya! ･ｫｬＧｩ＠ kabibinden ｡ｮ＠ ｢ｩｺ｡ｮ＠ cemiz gece ne ｧｮ､ｺｭｾ＠ gündüz. Hiç rahat yüzü
Kitibi, Husrev boluptur nazm ara ｩｲｮ＠ kelam görmedik. Sonunda, ｹｵｫ｡ｲ､＠ ｰ｡､ｩｨ＠ da ｡､＠ geçen ri·
Vasf-u la'H yar birle men ｫｲｩ＠ saleyi, ｢｡ｮ､＠ sonuna kadar okuyup usturlab ile
goftarumin (28) Husuf ve küsuf ｯｬ｡ｹｮ＠ gösterdik.
Okre tamamen fethedildi. Onun fethine dair de he-
Bu gazellerden ｐ｡､ｩｨ＠ çok zevklendi. ｺｩｮ＠ talep men bir tarih ､ｲｰ Ｚ＠
ettitimizde riza göstermeyip bu hakire Yüzlük vazife
ｬ･＠ ｐ･ｲｫｮ Ｍ ＠ haraca caykir verdi ve her ｹｯｬ､｡＠ yüzbin Felek-rif'at Humayun ｡ｨ＠ Gazi
akçe dirlik tayin etti. Acizane bu teklifi kabul etme" Salar pertev ｬｩｶ｡ｳｮ＠ mihr u maha
yip gitmek için izin talebinde bulunduAumda cBir ｹｬ＠ ｙ･ｴｩ＠ Hint'ine ｫｬ､＠ Delhi'ni fet h
bari bizimle burada ｫ｡ｬｮ＠ diye ｳｲ｡＠ etti. Nüzul etti ｨｩ｣｡ｲＭ＠ din penaha
Bu ｳｲ｡ｮ＠ da cevap verip cSaadetlö ｐ｡､ｩｨ＠ Haz- ｙ｡ｰｲ､＠ nice ｨ｡ｮ＠ ögre ｳ｡ｲ＠
retlerinin emr-i ･ｲｩｦｬ ｩ ｹｬ･＠ deryaya ￧ｫｰ＠ ､ｭ｡ｮＭ＠ hak- Verip köp istimaletler sipaha
sar ile cenk ettim. Tufan ile ､ｩｹ｡ｲＭ＠ Hint'e ､ｴｕｭ Ｎ＠ Be- ｄ･ｶ｡ｭ Ｍ ＠ devletinde fethi ｡ｮ＠

nim ､｜Ａｶｬ･ Ｎ＠ ｫ｡ｰｳｮ＠ varmam ｬａｺｭ､ｲ＠ ki böylece kUf- Müyesser boldu, minnet ol ilaha
fan haksar ｮ＠ ahvali devletl6 ｰ｡､ｩｨ＠ hazretlerine ma- Etti ona bir eksikli tarih
lUm ola. Umulur ki böylece vilayet-i Gücerat kafirio Mübarek bolsun ögre ｰ｡､ｩｨ＠ (29)
elinden kurtulur• ､･ｩｾｭＺ＠ dedim.
 ,

70

Bu tarih çok ｢･ｮｩｬ､Ｎ＠ Bir gün mevzuu getirip, 71

/

Sultan Mahmud Bekri'nin durumunu arzettik. Bit

ｭｺ､｡＠ dünyada kim nasib boluptur ahirette hem yüzU-
ahid-name ｧ￶ｮ､･ｭｳｩ＠ için taleb ve ricada bulunduk,
mUnce bolgay.• .
kabul ettiler ve bir ahidname gönderdiler. Tutra yeri·
diye enva-i muhabbetler arz etti.
ne ｺ｡ｦ･ｲｮｨ＠ elini vurdu. Sultan Mahmud'a gidince,
Monla Yari'nin mektubu da ￶ｹｬ･＠ idi,
ｓｵｬｴ｡ｮ＠ veziri Monla Vari bu acize bir ｭ･ｫｴｰ＠ gön-
derdi.
MONLA ｙａｒｉＧｎ＠ MEKTUBUNUN ｓｵｴｅｔｬ＠
Sultan Mahmud'un Mektubunun Sureti
'
ｙｵｫ｡ｲ＠ ｴ｡｢ｵ､＠ ｡ｲｺＭ＠
dua ve senadan song ma-
ｴｩｹ｡ｫ＠ ve arzumendliklardin söng söz ol kim ta. ruz-i re'yi mihr-i aray ve zami,r-i ferah efzay ol kim ta
bik-i muhibbi devlet millakat ve saadet makalatdan bu zerre kalil'ul ｳｴｩ｡Ｍｵ＠ devlet mtilazemet vesaadete
mahrum ｢ｯｬ｣Ｎ＠ Gice ve gündüz bu fikir ve zikirde idi
muvasalattan mahrumdur.
kim «Ya Rabb; kaçan bolgay kim ol saadet. penah Haz- Lahza belki lemha yadlanndan gafil imas.
ｲ･ｾｩ＠ ｐ｡､ｩｨ＠ zafer ､･ｳｴｧ｡ｨｮ＠ ､･ｲｧ｡ｨｮ＠ her· sözüne bu
fakir-i dinin ｡ｲｳｮ､＠ devletbalik bayed otub tavr-i Çu gurbet içre mena ｶ｡ｳｨｮｧｺ＠ nasib imas
·&.rze yeti görtib her kil u kaH kim ol meclis-i ftUde o Men garibni ger ｳｯｲ｡ｮｧｺ＠ garib imas (31)
bilkay harçani ｭ･ｲｵｨ＠ bitib; boyatip Ｄ｡ｲｹ＠ bargeyler.
Bu esnada adam gelUp tae u hasse ve meftuh ve Dahi ol Hazretten ahidname bida mektub-i ･ｲｩｦ＠ kil-
ton geturup ferman ve ahidnameni birdilar. Çün Haz. ｴｵｲｭ｡､ｬＮ＠ Hazret-i nüvab-i sultan ve bevasir-i vadii
ret-i ｐ｡､ｩｨＭ＠ Dm ｰ･ｮ｡ｨ＠ mübarek pençelerini ol fer.
ｨｩ｣ｲ｡ｮｧｹｳ＠ külfet boldu. Ve her zaman sultan eyturlar
man yüzünde bu fakir gördü bildi kim bu niyabet ol kim olardan köp menfa'l biz hizmet ｡ｹ･ｳｴ＠ ｫｬｭ｡､ｩ＠
seadet penahindir. ve taksir köp boldi.
ｚ｡Ｇｦ･ｲｮｬｩ＠ pençesi ｧｦｮ＠ pençesini kildi pest Ey dost bilaf-i ､ｯｳ ｡ ｲｩ＠ ｫｬｭ｡＠
Bu mesel ｭ･ｨｵｲ､＠ kim dest der balayi Gurbette koyup köp, mena hari ｫｬｭ｡＠
dest (30) Gafletini unut munca mening halimden
ｙａｒＧｮｩ＠ unutma terk-i YARI kd ma. (32)
Ve ol ｦ･ｲｭ｡ｮ＠ ｢｡ｩｹ･ｳｮ､＠ Hazret-i ｐ｡､ｩｨＭ＠ din-
penah özleri gelin gevher nisarlan bilan merkum ｫｬｰ＠ Çün ｩｴｮ｡｢Ｍ＠
mucib-i metal ｨ｡ｴｲ＠ irdi; bu ｲｵ｢｡ｧ＠
ｲ､ｬ｡＠ kim Vahid'Ud Dehr; Ferid'Ul Asr Emir Seydi All ihtisar ｫｬｰ＠ dua bitildi. diye sonsuz niyazlar arz etti.
bari sözüngni arzga yeti gördü ve derece-i kabul tapti ｓｵｬｴ｡ｮＧ＠ mektubunu ｰ｡､ｩｨ＠ arz ettim.
deyu ｢ｵｹｲｬｩＮ＠ ｮ｡ｬｨ＠ bu ｲ｡｢ｴ＠ ki sizing bizimg ara- «Ei elden üstündür» misalinden çok ｨｯｬ｡ｮ､Ｎ＠ Ve bu
hakire ruhaiye ｫ｡ｲｬ＠ vermemi teklif buyurdular.
 7J
ｒｵｨｬ｡ｲＬ＠ keyfiyet-i meyden kaçan kim aldur
72 • Sakiya ｴ｡ｮｲ＠ ｭｳｮ＠ ol gülçehre ne ｨｯ＠ haldur
ｎ｡ｫ､Ｍ＠ ömr nikini ｭ･ｴ｡Ｍ＠ vaslgaharç ｴｧ｡ｮ＠
Tam ｺ｡ｭｮ､ｲ＠ ｲｬｮ｣･ｳｩｹ＠ •Memur özürlü, özür de Dil bilen ｫ･ｮｧｩ＠ koy aleme ol dellaldur
ｩｮｳ｡ｬｲ＠ en cömerti ｹ｡ｮ､＠ makbuldür• diyerek Mürdeler ｩｬｹ｡ｓｮ､＠ ｬ｡Ｑ＠ ｭ･ｳｩｨ｡､ｲ＠ veli
arz-t cevap ettim. Zülf-ü cadu, ￧･ｭＭｩ＠ fettan, gamzesi kattaldur
Leb1eri yarin çiçektir, dil niçin meyl etmesin
Dest-i hun aludin etti pençe-i ｭ･ｲ｣｡ｮ＠ pest Her nim-rese kim çiçek bolgay gönül
Bu meseldir il arakim dest ber balayi dest meyyaldur
Ol leb-i meygtln ･ｾｲ＠ mecliste bir dem bolga' Tilbe bolup ｹｾｬ｡ｭ＠ ｫｵｬ｡＠ ben dib katibi
Saki kan ｹｾｬ｡｢＠ sürahi cam-i mey bolsun ｩｫ･ｳｴ＠ Sim ･ｫ＠ birla derun-i sine mal'a maldur. (34)
Mest-i ｡ｫ＠ ehli takva ta'ni koysun ittiniz
lleineisi de:
Daima ｨｯｹ｡ｲ＠ ｡ｲｳｮ､＠ bulur mazur mest
Zahirin görme ｫｩｮ＠ batinga ｫｬ＠ nazar
Zahida ma'naga bak adam imas suret perest Çin ､ｵｮｲｺ＠ ｬ｡ｦｮｧ＠ ｣｡､ｵｨｾ＠ ｹｬｧ｡ｮ＠ imas
Küfr ｩｳｮ｡､＠ ｨ｡ｴｮ＠ ey sanem bühtan imas
Ba'is-i keyfiyyetigni kayda zevk itgey senin
･ｲ｢ｴＧｩ＠ la'lini birmen hasta ki deruni koy
￧ｭ･ｧ｡ｮ＠ vahdet ｡ｲ｢ｮ＠ Katibi ruz-i elest. (33)
Ey tabibirn el benim derdime hiç derman ｩｭ｡＠
ｓ￶ｹｬ･､ｩｾｭ＠
bu gazeli ｐ｡､ｩｨ＠ gördü, ve ￧･ｩｴｬ＠ ih- Ayb ｭ･ｳ＠ mu ｬ｡ｦＭ＠ ｡ｫ＠ urak kilup ｵ｡ｫ＠ ara
ａｫ＠ ｭ･ｹ､｡ｮ＠ anmg kim ｢｡＠ caltan imaz
sanlarda bulundu. Bu aciz kula ｣ｫｩｮ＠ Mir Ali ｩｲ＠ di-
ye hitap buyurdu. Aciz de ｫｩｮ｣＠ Mir Ali ｩｲ＠ demek Yara itin ｫｬｭ｡ｳｵｮ＠ ｡ｾｲ＠ birla goft u guy
Hem nefs bolmak ｭ･ ｬ ･ｾｩ＠ ･ｹｴ｡ｮ＠ bilen çesban
•reva ､･ｾｩｬｲＮ＠ ｈｵ･Ｍￇｩｮ＠ olmaya muktedir olsak ｲ｡ｺ＠
imas
oturduk.• dedim.
Iyd ｶ｡ｳｬ＠ birgey il ol ｫ｡＠ ｹ｡ｮｧ＠ (katibi)
ｐ｡､ｩｨ＠
tekrar cAllah hakkiyle bilir ki bir sene bu ｋ｢ｬ･＠ den yansun yüzi her kim ona kurban
ｾ｡ｲｺ､＠ ￇ｡ｴｹ＠ ｴ｡ｹｦｳｮ＠ haydi haydi Mir Ali ｩｲＧ＠ unut- imas (35)
turursun• deyip ￧･ｩｴｬ＠ lütuflar gösterdi.
Bir gün yine sohbet ｳｮ｡､Ｌ＠･ ｐ｡､ｩｨｮ＠ ｹ｡ｫｮ＠ Bu gazeller vilayet-i Hint'de ｭ･ｨｵｲ＠ oldu. Herke-
sin dilinden ､ｭ･ｺ＠ oldu. Bi.rgiln, Mirzalardan Padi·
ｭｩｲｺ｡ｬｮ､＠ ｈｯＭｨ｡ｬ＠ Bey isminde, ｐ｡､ｩｨｮ＠ ok-
｡ｨｮ＠ afitabecisi Abdurrahman bey isimli bi.r genç -ki:
vay kurucusu olup onunla mubahesede bulunan ､･ｾｲﾭ yeni ｹ･ｴｩｭ＠ olup o da ｰ｡､ｩｨｮ＠ makbulü ve ｨ｡ｹｬ＠
li bir genç, bir münasebetle bu acize iki gazel teklif ｮ｡ｺｬｳ＠ idi.- Ekseri hususi sohbetlerde ｨ｡ｺｲ＠ bulunur,
buyurdular. sohbete ｫ｡ｲＬ＠ dedi-kodu ederdi. ｬ･＠ de ｩｲ＠ mubahe-
Kafiye ve redifini tayin ettiler. ａｲｫ｡ｳｮ､＠ mec-
ｬＡＭ＾ Ｍ ｩ＠ Humayunda okudum.
74

sesinde bulunup, bu münasebetle iki gazel söyledim. 75

Birincisi:
•- ｐ｡､ｩｨｭＬ＠ Rum'dan ｭ｡ｫｳ､ｮｺ＠ Rum'un mer-
Ol periçebre kaçan naz eylegey kezi ise. o Sivas vilAyetidir. O zaman Hindistan çoktur.
Nalege ｵ｡ｫ＠ ｡ｺ＠ eyiegey Fakat ｐ｡､ｩｨＭ＠ Rum'a tabi olan memleketler ise Hin-
Yeridir ol ｧｯｮ｣｡＠ dil-i bülbülü distan onun onda biri kadar yoktur.» diye cevap ver-
ｇｬ･ｮ＠ köyünde pervaz eylegey dim. ｐ｡､ｩｨ＠ ta ﾫｍ｡ｫｳ､ｭ＠ ｴｭｬｩ､ｲｯ＠ deyince, •Padi-
ａｫ＠ oldur be7m·i gamda sakiya ｡ｨｭＬ＠ bu hakinn ｨ｡ｴｮ＠ gelen ｵ､ｲ＠ ki, lskenderin
Nalc sin ｮ･ｹ｢ｲｬ｡＠ demsaz eylegey dünyaya hükmedip yedi iklime malik ｯｬｭ｡ｳＬ＠ galiba Pa-
ｴｬ･ｲ＠ ile hem sifal eylab beni ､ｩ｡ｨＭ＠ Rum ｯｬｭ｡ｳｮ､ｲＮ＠ Zira. rub'u ｭ･ｳｫｦｮＧｵ＠ bo-
Ömrünü alemde ｮＺｭｴ｡ｺ＠ eylegey yu, ＨｵｺｮｬＩ＠ ｳｯ ﾷ＠ ve ｨ｡ｴ＠ istiva (ekvator) dan eni
Dilher oldur ｡ｫ＠ ey Katibi 66• dir. Astronomi kitaplannda onun ｧ･ｮｩｬ＠ dört bin
Lutfunu köp, cudini az eylegey (36) kere bin ve 668670 ｦ･ｲｳ｡ｨｴＮ＠
Buna göre. bunlann hepsini gezip, buralara hük-
ｫｩｮ｣ｳ＠ de: • metmesi kolay ､･ｩｬｲＮ＠ Galiba her iklimden ｐ｡､ｩｨＭｾ＠
ｔ･｢ｩｨ＠ edip lehine özün bade ｫｬ､＠ nef Rum gibi hissedar oldu da, onun için yedi iklime hük-
Nergis gözünge ｯｨ｡ｲ＠ itenni human def' metti deniyor.» deyince ｣ｐ｡､ｩｨＭ＠ Rum'un yedi iklim-
Davet müyesser olsa dua ｢ｲｬ｡＠ ol peri de yeri var ｭ､ｲ＿ﾻ＠ diye sual etti.
ａｹ｡ｮ＠ bir dua bilen asan irurdi def' Cevaben «Evvela Yemen. I. iklimden. Mekke·i ･ﾭ
Ol ay, hicab iter yüzini zengin ｡｢､ｦ＠ rife II. iklimden. ｍｳｲＮ＠ III. iklimden, Halep IV. iklim-
Kil ey sabah ｹ･ｴｩ＠ aradan ｫｬ＠ ｨｩ｣｡｢＠ ref' den payitaht Konstantiniyye V. iklimden, Kefe VI. ik-
Gördükçe kametinge sucud ･ｴｩｭ＠ bu kim limden, Bu din ve Beç 7. iklimdendir.
Dirler nemaz caiz imas ｢ｯｬｭ｡ｹｮ｣＠ ･ｦＧ＠ Bunlann herbirinde ｐ｡､ｩｨﾷ＠ Rum'un Beylerbey-
ｙ｡ｮｰ＠ ｹｫｬｳ｡＠ dil ｮｯＧｬ｡､ｲ＠ demin Katibi leri ve ｫ｡､ｬｲ＠ olup. hüküm ve idare ederler. Bundan
ｎ｡ｲＭ＠ ｦｲ｡ｫ＠ barçe-i ｶ｣ｦ､ｵｭ＠ ｫｬ､＠ sef' (37) ｢｡ｫ＠ -Hakikatini Allah Bilir- vilayet-i Gücerat'ta
Surat isimli liman da. Hoca ｂ｡ｨｴ＠ ve Kara ｈ｡ｳｾｮ＠ isim-
ｖ･ｬｨ｡ｳＬ＠ onlarla mübaheseden gece-gün, bir an bi- li ｡ｫｬｲ､ｮ＠ ｩｴｬ､ｮ･＠ göre Çin vilayetinde bayram
le geri ｫ｡ｬｭ､＠ ve hiçbir vakit ｰ｡､ｩｨｴｮ＠ ayn dur- olur. ａｫｬ｡ｲ＠ bayram ｮ｡ｭｺ＠ ｫｬｭ｡＠ isterler. Her tai-
ｭ｡､Ｎ＠ fe, kendi ｰ｡､ｩｨｬｮ＠ ｡､ｮ＠ hutbe okumak arzu eder. Di.
Bir gün, ｰ｡､ｩｨ＠ bu hakjre: ｹ｡ｲＭ＠ Rum ｡ｫｬｮ＠ da Çin ｈ｡ｫｮ＠ ｶ｡ｲｰ＠ «Bizim padi-
• - Vilayet-i Rum mu y?ksa Hindistan ｭ＠ büyük· ｡ｨｭｺ＠ Mekke ｶｾ＠ Medine ve ｫ｢ｬ･＠ ｰ｡､ｩｨｲﾻ＠ diye
tür. diye sual ｳｯｲｵＺＭｾ｣＠ arz edince Ufir iken insafa gelip Ｎｍ･ｫ＠ ve Medine
ｰ｡､ｩｨ＠ ｡､ｮ＠ hutbe ｯｫｵｹｮ＠ diye hükmeder. Rumi
｡ｫｬｲ＠ hatibe hil'atlar giydirip fil üzerinde ･ｨｲｩ＠ rte7-
76 77

dirirler. Sonra bayram ｮ｡ｭｺ＠ ｫｬｰ＠ Çinde Rum Padi- cAllah'a yemin olsun ki bu daha güzel» diye be-
｡ｨ＠ ｡､ｮ＠ hutbe okunur. Böyle bir durum ｢｡ｫ＠ ki- ｾ･ｮ､ｩＡ＠ izhar etti. Bunu burada anlatmaktan maksa-
min ｨ｡ｫｮ､＠ ｯｬｭｵｴｲ＿ﾻ＠ deyince, insafa geldi. Han- ､ｭｺＬ＠ ｭ｡ｴｬＡ＠ zikretmek ､･ｾｩｬＬ＠ Humayun ｐ｡､ｩｨｮ＠
Ianna ve sultanianna hitaben «Hakikaten yeryüzünde iki matla! ｡ｲｳｮ､＠ tereddüt edip bu daha güzeldir de-
ｹｩｮ＠ belirtmek içindir.
ｰ｡､ｩｨｬｫ＠ ｮ｡ｭ＠ Devletlü ｈ､｡ｶ･ｮｩｧｲＧ＠ ｨ｡ｫ､ｲＬ＠
｢｡ｫｬｲｮ＠ de!ildir.» diye itiraf eyled( Bir gün de, Yine birgtin, Mirzalardan Mühürdar ｡ｨｩｮ＠ Bev
ｋｮｭ＠ Hamndan sual edip c Ona da ｳ｡ｬｴｮ＠ saadetlü Pa- isimli ｰ｡､ｩｨｮ＠ makbul ve ｳｲ､｡＠ olan gence gittim.
､ｪ｡ｨ＠ verir» diye cevap ｶ･ｲ､ｩｭＺ＠ «Onun hutbede ken- ｐ｡､ｩｨｴｮ＠ izin talep edip, sebepsiz izin isteme ol-
di ismi okunur diye ｩｴｬ､Ｎ＠ dedi. Buna da: ｣ｐ｡､ｩﾭ ｭ｡ｳｮ＠ diye de iki gazel ｹ｡ｺｰ＠ beraberinde gönderdim
ｨｭ［＠ ｰ｡､ｩｨｭｺ＠ ､ｩｾ･ｲ＠ ｰ｡､ｩｨｬｲｮ＠ umumi bir imti- Gazellerden birincisi:
yaz olarak hutbe ve sikke sahibi ｰ｡､ｩｨｫ＠ ihsan eder•
deyince, sözlerimi kabul edip, ｰ｡､ｩｨ＠ hazretlerine Her seher ey yüzü gül ｧｬ･ｮ＠ köyünge yanp
dualar ettiler. ｙｬ｡ｲ＠ ahvaline dil, ･｢ｮｭ＠ ･ｫｩｭｮ＠ tarih
Birgün, ｰ｡､ｩｨ＠ ｬ･＠ Delhi ･ｹｨｬｲｩｮ＠ ziyaret kas- Görgeç ey gonce dehen gül yüzüngi ｧｕｬ･ｮ､＠
diyle ata bindik. ･ｹｨ＠ Kutb-u'd Din Pir Delhi ･ｹｨ＠ Ni- Gül bilen gonce ｨ｡｣ｬ＠ buldu hayadan ｫｺ｡ｲｰ＠
zam Veli, ･ｹｨ＠ Ferid ｫｲ･ｮ｣Ｌ＠ Mir Husrev Dehlevi Ey tabibirn dil-i mecruh ｩｦ｡＠ tapsa ne ylr
ve Mir Hüseyn Dehlevi'yi ziyaret ettik. Mir Rusrev'in Sen ･ｫｲ＠ lebini kara ｢｡ｲｧ＠ bir ｬ｡ｨ＠ sanb
ｳ｡ｮ､ｵｫ＠ ｢｡ｮ､＠ merhumun ｩｲｬ･ｮ､＠ okuyup din- ｙｲ･ｩｭ＠ hicr elemi ｢ｲｬ｡＠ mçün pUrhundur.
ledik. Gör gez ey dil, ｡ｮ＠ ol hunige ｢｡ｮｧ＠ ｹ｡ｲ｢＠
Katibi sen reh-i ｡ｫ＠ içre seramed boldun
ｄ･ｲｹ｡Ｍ＠ ･｢ｲ｡Ｇｮ＠ ｭ｡ｴｬＡＭ＠ ve buna nazire olan
ｔ｡ｬ＠ Ferhad ile Mecnunu, alar ｫ｡ｬ､＠ harib (38'
ｭ｡ｴｬｲ＠ ｡ｮｬ､Ｎ＠ Orada bu barikin kalbine bir ｭ｡ｴｬｾ＠
ｫｩｮ｣＠ gazel de:
､ｯｾｵｶ･ｲｩＮ＠
ｋｩｰｲｾ＠ okuna ｫ｡＠ ｹ｡ｲｮ＠ keman yasar
ｐ｡､ｩｨＺ＠
«Gerçi ｫｳｴ｡ｨｬ＠ olacak ama, Mir Hus- Dil'i sirnin üzre penbe-i ､｡ｮ＠ ｮｩ｡＠ yasar
rev'in ruhaniyyetinin kuvveti sayesinde, içimde bir ｍ｡ｲｵ＠ bolma hüsnünge ey ｫ｡ｬｮ＠ keman
ｭ｡ｴｬ＠ ､ｯｵ＠ deyince, ｰ｡､ｩｨＺ＠ «Oku!• diye israr etti. Rüstem lering ｫ･ｭ｡ｮ＠ ah\r zernan yasar
Bitab bolsa dil ｴ｡｢ﾷ＠ hicringden ey per\
Bir parça ekme!e kanaat eden ｫｩ ｩ＠ en büyük ａｨｭ＠ terahhum eylab ona sayeban yasar
ｫｩ､ｲＬ＠ Kasr visal-i yare gönül ｫｬｮ｡＠ uruc
Onun ｩＬ＠ bütün alem ｰ｡､ｩｨｬｲｮｫ･＠ ａｫＬ＠ kemend-i ｡ｨＭ＠ ona nerdiiban yasar
daha iyidir. Dil ｲｩｴ･ｮｧ＠ ￧ｫ｡ｲｴ＠ ･ｫｩｭｮ＠ KAtibt
diye söyleyince, ｰ｡､ｩｨ＠ bir hal olup: ｏｨ｡ｲ＠ ki yare ｢｡ｲｭ＠ içün ｡ｲｭｮ＠ yasar (39)
 79
1

74 tekrar at, ｢｡ｴｮ＠ ｡ｹ＠ giyecek ve yol ferman verdiler.

Bu gazeller arada bir bahane idi. ﾷｓ｡ｹｳｺ＠ tazarru ve Gitmek üzere iken Ｍａｬ｡ｨＧｮ＠ hikmeti- (Hümayun
nivazda bulunduk. O da ￧･ｩｴｬ＠ vaadlarda bulundu. Ni- ｡ｨＩ＠ cuma günü ｡ｫｭ＠ ｮ｡ｭｺ＠ vaktinde halka görün-
hayet bir gün sevinçli haberi getirdi. cRuhsat verildi; düler. Kasr'dan ￧ｫ｡ｲｬ･ｮ＠ ezan okunuyordu. Adet-i
halini nazmen ｰ｡､ｩｨ＠ bildir• deyince hemen bir ar- ･ｲｩｦｬｮ＠ üzere daima ezan okunurken hürmeten diz
zuhal ｹ｡ｺｰＺ＠ ａｹ｡ｭｺｮ＠ ｢｡ｬｮ､＠ ｹ･ｴｩＬ＠ Bundan böy. çöküp ｯｴｵｲｬ｡､Ｎ＠ Yine öyle ｹ｡ｰｴｫ＠ ve orada (Tedbir
le gitme ｺ｡ｭｮ､ｲ＠ diye halimizi arzettim. Bu müna- takdiri bozamaz) sözünde ｯｬ､ｵｾ＠ gibi merdivenden
ｾ･｢ｴｬ＠ de iki gazel söyledim. Birincisi: ､ｴｬ･ｲＮ＠ Mübarek ｢｡ｬｲ＠ ｹ｡ｲｬｮ､＠ ve kollan ｫｲｬ､Ｎ＠
Halk birbirine girdi. Bir - iki gün ､Ｚｨ｡＠ orada ｫ｡ｬ､Ｎ＠
Devleti senin bilen ･ｲ＠ ey dil bulursa yar Etrafa nameler gönderHip cElhamdü Lillah Parli-
ｋｬｧ｡ｹ＠ vefalar ol sanem-i ｵｨ＠ u ｩｶ･ｫ｡ｲ＠ ｡ｨ＠ iyi ｨ｡ｬ､･ｩｲｯ＠ diye haber ｳ｡ｬｮ､Ｎ＠ Fakiriere ｳ｡､｜ｫﾭ
Bir bir ｫ｡ｬｳ＠ hak-i rehin ey peri lar ､｡ｬｰ＠ askere in'am ve ihsanlar verildi.
Tevfir akçe ｢ｯｬｭ｡ｹ､＠ ｡ｮ＠ olupta ipar Merdivenden ､ｬ･ｲｩｮ＠ üçüncü günü; pazartesi
･ｦｴ｡ｬｵ＠ sürsem ol leb-i unnablannge ger günü dar-i zahmetten ､｡ｲＭ＠ rabmete intikal ettiler.
Her ｫ｡ｹｳ＠ bolsa ｨｵｭｩ､ｰ＠ itürge ｮ｡ｲＭ＠ yar Ｈｰｨ･ｳｩｺ＠ biz ａｬ｡ｨＧｮｺ＠ ve yine O'na ､￶ｮ･｣ｩｺＩ＠
Girye ｫｬｵｰ＠ ･ｩｫｧ＠ yüz ｳｲｴｭ＠ bu kim (1) ｏｬｵ＠ Celalu'd-Din Ekber Mirza; Han Hanan ile ｡ｨ＠
Göz ｹ｡ｮ＠ bolursa ｳｵｹｲｧ｡ｬ＠ ｫｬ｡ｹ＠ nisar Ebu'l - Meali'yi görmek .için daha önceden ｧｩｴｭｬ･ｲ､Ｌ＠
ｙｵｫ｡ｲ＠ ｴ｡｢ｵｾ､＠ ･ｨ｡＠ korka imni Onlara; ciddiyeti hemen bildirildi. ｐ｡､ｩｨｮ＠ huzurun-
Derdini Katibi sanga arz eylese nibar (40) da olan hanlar son derece müteessir olup: ｩｭ､＠ hali-
miz nice olur, diye üzüntülerini belirttiler. Acizane
ｫｩｮ｣＠ gazel Rum ｴ｡ｲｺｮ､＠ idi:
onlan teselli ederek: Merhum ve ｭ｡ｦｵｲ＠ Sultan Selim
Gafil ohna ､ｴｮ＠ yer mülk-i ｈｩｮ､Ｍｴ｡ｲ＠ Han Ｈａｬ｡ｨＧｮ＠ ｾ＠
nlhmet ve ma'fireti üzerine olsun) Haz-
Meyl edip orda kalanlar cümle ｳ･ｲｧ､｡ｮ＠ retleri ｡｟ＡｩＺｾｴ･＠ irtihal ettikleri zaman Saadetlu ｐ｡､ｩｨ＠
Alemi ｧ･ｴ＠ eyliyenler dediler bilittifak tahta ｾ｣･ｹ＠ kadar merhum ｐｩ＠ ｐ｡＠ ￧･ｩｴｬ＠ tedbir-
Hak budur dünyada cennet, memleket-i ler ｡ｬ､Ｚ＠ AliHalk haberdar ｯｬｭ｡､Ｎ＠ Siz de öyle tedbir ｡ｬｮ＠
ＰＵｭ｡ｮ､ｲ＠ ki, ｯｬｵｮ｡＠ haber gidince, kimse haberdar ｯｬｭ｡ｳｮＮ＠ dt>-
ｖ｡ｲｰ＠ anda bir nazar görmek ･ｨｩ｢｡ｮ＠ yüzün yince, onlar da güzel tedbirler ｡ｬ､ｲＮ＠ Eskiden ｯｬ､ｵ＠
ｂｩｬｭ＠ ol ev hasta dil her derdine ､･ｲｭ｡ｮ＠ gibi, divan ￶ｬ･ｮｩ＠ çekildi ve ｰ｡､ｩｨ＠ itaatlerinden do-
ｄ＠ ｡ｹｾｮ＠ Hümayun ｐ｡､ｩｨＧｮ＠ ruhsat al ｬ｡ｹＬ＠ umeraya, adet üzere ｢｡ｨｩ＠ ､｡ｾｴｬＮ＠ ﾫｐ｡､ｩｨ＠
Daima ､ｭｬ･ｲ＠ ｡ｮ＠ ｩ＠ ｩｨｳ｡ｮ､ｲＮ＠ ￇ｡ｲ｢Ｇ＠ gidiyor» diye at ｨ｡ｺｲｬｮ､Ｎ＠ Hava iyi ､･ｩｬ＠ di-
Meyl ederse kalmaya dil-i ｴｦｬ＠ ｈｩｮ､ｾｴ｡＠
Katibt ｵｹｭ｡ｳｮ＠ ona ol dahi ｯｬ｡ｮ､ｲＮ＠ (41) (1) ｋｵｲＧ｡ｮﾷ＠ Kerim Bakare Silresi, Ayet: (156)
Bu arzuhal ve gazelleri görüp merhamet ve ･ｦﾭ
kate gt>lerck ruhsat inayet buyurdular. Bu ｢･ｮ､ｹｾ＠ ､ｯ＠
 81
｢ｵｬｮ､ｾ＠ tarafa yöneldik. Kelinur'e ｶ｡ｲ､ｫ Ｎ＠ Oradan
ye vaz geçildi. Ertesi gün halka ﾫｇ￶ｲｩｮ＠ var.» diye ilAn Kale-i Manküt ｫ｡ｲｳｮ＠ ｶ｡ｲｰ＠ Celalu'd-Din Ekber
edildi. Fakat müneccimler bu saat iyi ､･ｾｩｬｲ＠ diye men ｰ｡､ｩｨ＠ ve Han Hasan ile ｧ￶ｲｩｴｫ Ｎ＠
edince, askerler çok ｳｫｬ､｡ｲ Ｎ＠ Mirza, Bayram ｈ｡ｮ Ｇ ｮ＠ ｨｯ｣｡ｳ＠ Molla Pir Muham-
Sonunda ｰ｡､ｩｨｮ＠ musahiblerinden olup boyu med'i gönderip ﾫ ｩｭ､＠ fetret ｺ｡ｭｮ､ｲ Ｎ＠ Birkaç gün
ｫｳ｡＠ olmakla beraber, yüz cihetinden ｰ｡､ｩｨＧ＠ benze- burada bizimle kalabilirlerse viiAyet-i Hint ve Sind' in
yen Monla Bikesi denilen ｡ｨｳＬ＠ üç gün, denize bakar ne ｴ｡ｲｦｮ＠ isterlerse onlara gösterilir» diye buyurduk-
bir eyvan üzerinde tahta geçirdiler. ｐ｡､ｩｨ＠ elbiseleri- lannda bu fakir, derhal merhum ｰ｡､ｩｨｮ＠ ferman-
ni giydirip yüzünü gözünü ｳ｡ｲ､ｬＮ＠ ｬ｡ｲｮ＠ ｡ｬｰＬ＠ ölüm ､ｯｬ｡ｹｳ＠ bir tarih ve mersiye gibi
bir gazel söyledim. Bunu hell'en huzura arzettim.
ｈｯＭｨ｡ｬ＠ Bey ｢｡ｵ｣ｮ､Ｌ＠ (Mir ｍ･ｮｩＩ＠ ｹ｡ｮ､＠ du-
rup bütUn sultanlar, Mirzalar, reaya ve avam, gelip de- Hind içinde bir Humay irdi, Humayun ｐ｡､ｩｨ＠
niz kenanndan ｰ｡､ｩｨＧ＠ göriip dualar ettiler. ｡､ｩｹｮ･＠ Bir dem içre boldi ｵ＠ nakkar eyledi azm ale
￧｡ｬｮｰ＠ doktora hil'at giydirildL Böylece, ｰ｡､ｩｨｮ＠ ｨﾭｳ Ol musibetni ｩｴｧ･￧＠ ｫ｡￧ｧｲｰ＠ zari bilen
hatta ｯｬ､ｵｾ＠ ｢ｩｬ､ｲｭ＠ oldu. lttiniz tarihi fevt boldu Humavnn ｐ｡､ｩｨ＠ (42)
ｧ＠
' .
..:e e .•

Hemen ertesi gün, umera'ya gidip veda ettim. Pa- .

､ｩ｡ｨｮ＠ ｳｨｬ｡ｴ＠ haberleriyle RebiUl-evvel'in ｯｲｴ｡ｳｮ､Ｌ＠ Bu münasebetle ｵ＠ gazeli de arze'\tim:
ｐ･ｲｭ｢＠ gUnü Lahor'a ､ｯｲｵ＠ yola ￧ｫｴＮ＠ ･ｨｲＭｩ＠ Su-
ａｲｺＭ＠ cevr u cefa ｭ｡ｳ＠ ｡ｨ＠ ｢ｯｬｭ｡､ｮ＠
nipet'e oradan Panipet'e, oradan ｋｮ｡ｬＧ＠ geldik. Sonra
ｓ｡ｫｮ＠ ｵ｡ｫｮ＠ ey meh-i hodnin ｡ｨ＠ ｢ｯｬｭ｡ｫ､ｮ＠
ｔ｡ｮｳｲＧ＠ oradan da ･ｨｲＭｩ＠ Semaniye'ye ｶ｡ｲ､ｫ Ｎ＠
ｾ Ｍ ･ｨｲＭｩ＠ Rum'un ･ｩｮ､｡＠ ｢｡ｲｰ＠ daim geda bolmak
Orada, hakim-i hükUmet olan Kara ｂ｡｢､ｲ＠ Sul- Menkaberan durur kop Hind u Sind'nin ｡ｨ＠
tan'a ﾫｐ｡､ｩｨ＠ halka göriindü» diye haber verip her ｢ｯｬｭ｡ｫ､ｮ＠
yerde ﾫｐ｡､ｩｨ＠ ｳ｡ａ､ｲﾻ＠ diye, soranlara cevap vererek Habibin köyünda mena rakib olmak ｴｬ｡ｲ＠ hemrab
Sihrind yolu ile Maçvare'ye oradan da Baçvare'ye var- Hodaya meni sen sakla onun ｨ ･ ｭｲ｡ｨ＠ ｢ｯｬｭ｡｣､ｮ＠ •
､ｫ Ｎ＠ Meni öltürse ol, ｨｬｮｩ＠ koyun, mengi ｫｬｮｧ＠ ter'ip
Meram oldur ｫｩｮ＠ ｫｩ＠ ､･ｶｬｴｨ｡＠ ｢ｯｬｭ｡ｫ､ｮ＠
Sultan-Pur nehrini gemilerle geçtik. Epey bir yol
Vefa ｫｬｭ｡＠ müyesser bolsa sanga ol ｣･ｦ｡Ｍｰｩ＠
｡ｬ､ｫ＠ ve Rebiül-ahir'in evvelinde tekrar Lahor'a gel-
Rakibin Katibi gam ｴ｡ｲｭｾｮ＠ agahi
dik. Celalu'd-Din Ekber Mirza ｐ｡､ｩｨ＠ oldu. Orduya
｢ｯｬｭ｡ｫ､ｮ＠ (4)
cülus ｢｡ｨｩ＠ ､｡ｾｴ Ｎ＠ Lahor ve ､ｩ･ｲ＠ yerlerde ｡､ｮ＠
Mirza, ｢｡ｳｮ＠ ｦ･ｲｭ｡ｮｬ＠ göriince bir ｨｯ ＠
hutbe okundu. Lahor hakimi Mirza ｡ｨ＠ bize yine yol
oldu. Ruhsat verip dört bin kadar adamla beraber,
vermedi. ﾫｐ｡､ｩｨｴｮ＠ emir geldi, Kabil ve Kandehar
F: 6
ｴ ｡ｲｦｬｮ＠ kimse gidemez,. deyince, tekrar ｰ｡､ｩｨｮ＠

＠
 82

tekrar Lahor'a geldik. ｡ｨ＠ Ebu'l Meali'yi tutup ｢｡ｾﾭ

83
layarak Lahor kalesine gönderip hapsettiler. ｄｲﾭ Çölde çok ｳ｡ｹ､＠ ｣｡ｭ＠ bulunur. ｂｵｮｬ｡ｲ＠ da fil-
､ｾｭ＠ tarihe ücret olarak bir pervane hediye ettiler. lerle avlarlar. Mesela fillerin üzerinde ｫ｡ｰｬ＠ duracak
Her birine birlik ｨ｡ｲ￧ｬｫ＠ lütfedildi. Beylerle Lahor'da yerler yaparlar. ｂｵｮｬ｡ｲ＠ içerisine adamlar girer ve
ｴｯｰｬ｡ｮ＠ yol ｨ｡ｺｲｬｮ＠ ｢｡ｬ､ｫＮ＠ sahalarda ､ｯｬ｡ｵｲＮ＠ Fil ｣｡ｭ＠ ･ｲｩｮ｣Ｌ＠ iki ､ｩｹｬ･＠
Hint'in acaip ve garaibini seyrctfik. Garaibinden onu yere ｢｡ｳｴｮｲＬ＠ ｡｜Ｇ｣ｬｲ＠ da üzerinden inerek keser-
biri ｵ､ｲＺ＠ • ler. ｃ｡ｭＧｮ＠ çölde ｹ｡ｮ＠ da bu suretle yakalar-
ｂｵｲ｡ｮ＠ keferesine ｇ｣･ｲ｡ｴＱｬ＠ «Banyan• Hin- lat. Fakat bunun kuvveti, ､ｩ･ｲ＠ ｨ｡ｹｶｮｬｲ＠ kuvveti-
､ｩｳｴ｡ｮｬｲ＠ cHindu• derler. ne benzemez. Bunun dilinde öyle bir kuvvet ｶ｡ｲ､＠
Bunlar kitabi ｯｬｭ｡ｹｰ＠ alemin kctdim ｯｬ､ｵｾｮ｡＠ ki, ｡ｴｬ＠ bir kimseye vursa, ｡ｴｮ､＠ ､ｲＮ＠

kaildirler. Hatta merhum Hi.imayun ｐ｡､ｩ＼ＮｨＧｴｮＬ＠ bir zaman,

ｋ｡ｶＭ＠ ｫ｡ｴｳＧｮ＠ biri, ｡､ｭｮ＠ birini ｫｯｶ｡ｬ､Ｌ＠ çaresiz
Birisi ölünce, ölüyü sahibine yükleyip su ｫ･ｮ｡ｲ＠
getirerek ｡ｴ･＠ yakarlar. Erkek ölüp ｫ｡､ｮ＠ geride kalan adam, yüzü koyun yere ｵｺ｡ｮ､Ｎ＠ Havvan ｡､ｭｮ＠
ｴｯｰｵｮ､｡＠ ｢｡ｮ＠ kadar her ｴ｡ｲｦｮ＠ ｹ｡ｬ､＠ diye ye-
ｫ｡ｬｲｳ Ｌ＠ ･ｾｲ＠ ihtiyar ise, onu yakmazlar. ｅ･ｲ＠ kocaya
min ･ｴｩｮ＠ ｩｴｭＮ＠
varmaya muktedir ise ister ｳｴ･ｭｺ＠ yakarlar. ｋ｡､ｮ＠
Ｈｃ｡ｭＩ＠ ｋ｡ｴｳＧｮ＠ iyisi vilayet-i Bahra.yic'de olur.
kendi ｩｳｴ｣ｾｹｬ･＠ yansa, kavmi ｾ｡ｺｬｲ＠ ･ｬｮ｣ｲ＠ yapar-
lar. ｅｾ･ｲ＠ ehl-i ｳｬ｡ｭＧ､ｮ＠ bir ｴ｡ｫｭ＠ kimseler ｴｯｰｬ｡ｮ＠ Galiba, Bahri Kattas demek, Bahrayic'den ｫｳ｡ｬｴﾭ
ｭｴｲＮ＠ Çünkü Kattas kara ｨ｡ｹｶｮ､ｲＬ＠ deniz ｨ｡ｹｶｮ＠
yanmak isterken ellerinden zorla ahalar ｡ｬｮ＠ mül-
､･ｩｬｲＮ＠
kü olur, ｲｫ＠ ､｡ｶｳｮ＠ bulunamaz1ar. Onun için pa-
ｅ･ｲ＠
Hint ､ｩｹ｡ｲｮ＠ ｡ｬ｣ｫ＠ ･ｹｬｲｩｮ＠ anlatacak
､ｩ｡ｨ＠ ｴ｡ｲｦｮ､＠ yanarken halk mani ｯｬｭ｡ｳｮ＠ diye
adamlar ｨ｡ｺｲ＠ bulunur. olursak, mevzu ､ｮ｡＠ ￧ｫｭ＠ ｯｬｵｮｺＮ＠
Neyse ki, Rebiiil Ahir'in ｯｲｴ｡ｬｮ､Ｌ＠ Lahor'dan
ｂｵｲ｡ｮ＠ tuhaf adetlerinden birisi de ｵ､ｲＺ＠ Kabil'e ､ｯｮ＠ yola ￧ｫｴＮ＠ Lahor nehrini gemile!"le geç-
Burada talimli ceylanlar ｶ｡ｲ､Ｎ＠ ｂｵｮｬ｡ｲ＠ boy- tik. Bundan sonra., ｫ｡ｲｭｺ＠ büyük bir neh!r ￧ｫｴＮ＠
nuzlannda kemend olur. ｖ｡ｨｩ＠ ｣･ｹｬ｡ｮｲ＠ ｹ｡ｮ＠ sa- ｋ｡ｲｹ＠ geçmek için gemi ｢ｵ｡ｭ､ｫ Ｎ＠ Ket'ler ｹ｡ｮ＠ se-
larlar, ｶ｡ｨｩ＠ ceylanlar bunlan görünce, «cins cinsi rir ve göze (desti)lerle kclekler ｢｡ｾｬｹｰ＠ nehri geçtik.
çeker• kabilinden, ｯｮｬ｡ｲ＠ ｹ｡ｮ＠ gdip ｢｡＠ ｢｡＠ ve- Oradan da Behere'yc geçtik. Beherc nehrini de gemi-
rirler. O zaman talimli hayvanlar boynuzlanndaki leric geçtik. ｍｩｲｺ｡Ｇｮ＠ pervanesini Bchcre Seyyid'ine
kemendi ｯｮｬ｡ｲ＠ boynuzianna geçirip kendilerini gösterip cAllah'a yemin olsun ki. ｐ｡､ｩｾｨ＠ vefat edin-
yere atarlar. Ceylan hareket ettikçe !cemend ｳｫｬｲ＠ ce, halktan mal ｡ｬｮｭ､Ｌ＠ henüz üzer1erindedir. Adam
ve kaçamaz. O zaman gidip onu yakalarlar. Bi.itün vazife1endirip üç-dört günde ｴｯｰｬ｡ｮ＠ kusursuz tes-
Hint ､ｩｹ｡ｲｮ＠ ｣･ｹｬ｡ｮ＠ bu usulle avlarlar. lim edilsin» ､･ｩｭｺ＠ zaman, yol ｡ｲｫ､＠ olan Mir
Babus ve ､ｩ･ｲ＠ beyler ile ｭ｡ｶ･ｲ｣＠ ettik. ｡ｨ＠ Ebu'l
Meali, Lahor kalesinden ｫ｡￧ｰ＠ belirsi:r. hir tarafa git-

..... ＠ -
 85

ti. ｂ｡ｺｬｲＬ＠ ｋｾ｢ｩｬ＠ ｴ｡ｲｦｮ＠ ｫ｡￧ｴ＠ dediler. Orada karde- Humayun ｐ｡､ｩ｢Ｇｮ＠ oluilan Muhammed Hakim
ｩ＠ Kehmerd beyi ｶ｡ｲ､Ｎ＠ Bunun için beyler korkup du- Mirza ve Ferabfal ｍｩｲｺ｡Ｇｹ＠ görüp ｍｵｮＧｭ＠ Han ile
ｲ｡ｭ､ｬＮ＠ Siz birkaç gün durun, ｨ｡ｲ￧ｬｫ＠ ｡ｬｰ＠ öyle ge- mülakat ｹ｡ｰｴｫＮ＠ Hümayun ｐ｡､ｩｨ＠ merbumun fer-
lin? Fakat yollarda korku ve tehlike ｶ｡ｲ､＠ deyince, ｭ｡ｮｬｲ＠ görüp hürmet gösterdiler.
｡ｲｫ､ｬ＠ ｭ｡ｾ･ｲ＠ ettik. eKim kanaat ederse do- Kabil güzel bir ･ｨｩｲ､Ｎ＠ ｅｴｲ｡ｦ＠ ｫ｡ｲｬ＠ ､｡ｾｬｲＬ＠
yar, kim de ｴ｡ｭｨｫｲｬ＠ ederse ｡ｹｾ＠ ､･ｲ＠ sözünü dört bir ｹ｡ｮ＠ da akar sulu ｢｡ｬｲ＠ ￧･ｶｲＡｮｭｩｴ＠
ｨ｡ｴｲｩｹｫ＠ ｨ｡ｲ￧ｬｫｴｮ＠ feragat edelim. Yol ｡ｲｫ､ﾭ Her ｴ｡ｲｦ＠ zevk, safa, sohbet meclisleriyle doludur.
ｬ｡ｲｭｺ､ｮ＠ ｡ｹｲｬｭｫ＠ uygun ､･ｩｬｲＬ＠ deyince, hepsi Halk, ucdan uca, latif ve mUzeyyen güzellikler ｩ￧ｮ､ｾ＠
ｲ｡ｺ＠ oldu ve beraberce yola koyulduk. ｈｯ｡｢＠ suyunu zevk ve safa ederler. Saz ve sözleriyle ｨ｡ｬｫ＠ daima ･ｮ＠
gemilerle geçip Neylab'a ｶ｡ｲ､ｫＬ＠ ｯｲ｡ｹ＠ da gemilerle içkili, halinden memnun ve lOplu baldedir.
geçip Zabulistan ｴｯｰｲ｡ｫｬｮ＠ ayak ｢｡ｳｴｫＮ＠
Olur mu biçbir zaman insan hurlye mail,
BUHTER ｚｅｍｎＬ＠ ｙａｎ＠ ｚａｂｕｌｓｔｎＧｄ＠ Var iken ｬｵｩｹ｡ｮＭ＠ ･ｨｲｩ＠ KAbil (44)

ｖａｋ＠ OLAN ｓｅｒｇￜｚｔ＠ BEYAN EDER Fakat ｢ｩｮ｡ｬｲ＠ biç birisi gözümüze gelip vatan
urzusu gönlümüzden bir an olsun gitmedi. Gitmek is-
Mübarek Cemaziyel Evvel'in birinci gunu, Nil te)'lince, ｍｵｮＧｭ＠ Han eYallarda kar var, ｈｩｮ､ｫｵ＠
Abad'dan Kabil'E: ､ｯｾｲｵ＠ yöneldik. Fakat, Adem Han ､｡ｾｬｮ＠ bu vaziyette geçilmez. Birkaç gün burada ka·
demekle bilinen, ａｦｧ｡ｮｬＧ､＠ çekinerek, ｡ｫｭ､ｮ＠ ｬｮﾻ＠ dedi.
sür'atle ilerleyerek sabahleyin ､｡ｩｮ＠ ･ｴｩｮ＠ ｶ｡ｲ､ｫＮ＠ Bu faki:- de «Erlerin azm.i, ､｡ｾｬｲ＠ yerinden oy-
Afganhlar hahcrdar olmadan, ｡ｦｫｬ＠ beraber, ､｡＠ ｮ｡ｴｲ＠ derler, gayret gerekir» deyince çöpcülük ve ｫｬ｡Ｎ＠
＠ tE·klerindcn hareket ederek ､｡ｬｲ＠ ｴｮ｡､ｫＮ＠ ｄ｡ﾭ vuzluk yapan tayfa üzerine hakim ohm Mir Nezri'yJ
larda binlerce Afganh ile ｫ｡ｲｬｴＮ＠ Tüfek ｡ｴｰ＠ kav- gönderip bu tayfalardan, ｡ｴｬｲ＠ ve ･ｹ｡ｶ＠ ､｡ｾｮ＠ ｡ｲﾷ＠
ga ederek ａｬ｡ｨＧｮ＠ ｹ｡ｲ､ｭｬ＠ kurtulup ｐ･｡ｶｲＧ＠ gel- mak için üç yüz adam vazifeiendirdi. Mübarek Cema·
dik. Hayher geçidini ｡ｲｫＬ＠ ｃｵ｡ｹｩＧ･＠ geldik. ａｴｾﾭ ziyel Ahir'in ｢｡ｬｲｮ､＠ yola ￧ｫｰ＠ ｋ｡ｲ｢ｾＧ＠ oradan
ｭｺ＠ bu ､｡ｾｬｲ＠ iki gergerlan gördük ki, herbirisi bi- da Çarikiran'a, sonra da Pervan, yani ･ｨｲＭｩ＠ Mervan'-
rer küçük fil kadar olup, ｩｫ･ｲ＠ ｫ｡ｲ＠ ｵｺｮｬ､｡＠ a ｶ｡ｲ､ｫＮ＠
｢ｯｹｮｵｺｬ｡ｲ＠ ｶ｡ｲ､Ｎ＠ Fakat, vilayet-i ｈ｡｢･Ｇｴ＠ ｯｬ｡ｮｲﾭ Mir Nezri vazifelendirilen bu üç yüz ｫｩｹ＠ bir
ki, daha uzun olur diye ｭ･ｨｵｲ､Ｎ＠ araya ｴｯｰｬ｡､Ｎ＠
Lcmegan'a ｶ｡ｲｰ＠ Hezara i'Yinden bin bela ile Buh- Hakikaten ｡ｴｬｲ＠ ve ･ｹ｡ｬｲ＠ arkalanyla bir bir
ter Zemin, yani vilayet-i Zabulistan'a gelip pay-i ｴ｡ｨ＠ ￧ｫ｡ｲ､ｬＬ＠ ｶｾｬ｢｡ｳＬ＠ bin belA ile ､｡ｾ＠ ｡ｴｫＮ＠ O gün ､｡ｾ＠
olan Kabil ･ｨｲｩｮ＠ ｵｬ｡ｴｫＮ＠ dibinde bir kentte karar ｫｬ､Ｎ＠
 87

86 Ey gönül ｡ｫｮﾷＮ＠ tarikin sana t:!fhim eyledim

Gam yeme ｩｭ､･ｮｧ＠ kim rehnüma boldum sana
VILAYETＭ＠ ｂｅｄｈａｎ＠ VE HOTLAND'DA VAKl
ｋｦｹＭ＠ yare azm idermin tabi'ol ｾｹ､ｩｬ＠ tana
AHVａｌ＠ BEYAN EDER
ｈ｡ｴｲｮ＠ cem'olsun andan ｰｩｶ｡＠ boldum sana
Mübarek Recebin evvelinde ･ｨｲＭｩ＠ Endirnb'a Kenc-i gamda Katibi halim gönip, dilher dedi
ｶ｡ｲ､ｫＮ＠ Oradan, ｂ･､ｨ｡ｮ＠ vilayetinden olan Tahkan'a
｡､＠ ol ey birnar gam geldim ｩｦ｡＠ boldum
ｶ｡ｲ､ｬ｣ Ｎ＠ Ornda Süleyman ｡ｨ＠ ve ｯｬｵ＠ ｢ｲ｡ｨｩｭ＠ MirLa
ile mülAkat eyledik. ｴｫ＠ olarak ｧｩｴｭｺ＠ gün, ｢ｲ｡ｨｩｭ＠ sana (46)
Mirza ｫ｡ｲ＠ gelip bir ￧｡ｲ｢､＠ bir miktar hediye ve
Onlar ､［＠ sonsuz lütuf gösterdiler. Belh ham Mu-
bir gazel ile ｍｩｲｺ｡Ｇｮ＠ huzuruna ￧ｫｴＮ＠
｡ｭ･､＠ Han ile Burak Han ｡ｲｳｮ､＠ ､ｩｭ｡ｮｨｫ＠ ol-
Ｑｵｮ＠ anlatarak: uO yollar tehlikelidir. Pir Muh\Ull-
Eger ｢｡ｾ ﾷ ｳｩｮ＠ ol ｡ｹｫｩｧ＠ cisming hUM eyle
med ｈ｡ｮＧ＠ kiiçUk ｫ｡ｲ､･ｬｩ＠ çapulculuk ｹ｡ｰｴｮ､Ｌ＠
ｙｬｩｮ＠ ｧ￶ｲｮ･＠ tiler bolsang gözüng ｹ｡ｮｧｩ＠ al
Kunduz, Kavadyan ve Termid taraflannda hükumet
eyle
kuvveti ｺ｡ｹｦｴｲＮ＠ Fakat Bedeh,an ve llotlan yolu emni-
Rakiba ol sanemning küfür zülfün ｫｬｭ｡＠ ･ｮ､ｩ＠
y<:tlidir. O taraftan gidin• dedi ve bu hakire ｐ｡､ｩｨ＠
Yuri ｫ｡ｹｴｮ､ｭ＠ öz küfür nikda bol özge hayal eyle
ve Mirza at ve hil'at ihsan ettiler. Hotland'da Cihangir
Gedayi güya bolgay biz gönül ol hace-i hüsning
Ali Han, ｐ｡､ｩｨｮ＠ ｨ｡ｮｭ＠ küçük ｫｺ｡ｲ､･ｩｮｾ＠ bir
ｚ･ｫ｡ｴ Ｍ ＠ ｶ｡ｳｬｮ､＠ bizge niçun ｢ｩｲｮ･ｳ＠ sual eyle
mektup verdiler. Oradan da yola k\lyulduk. ｐ｡ｹｩｴｨ＠
Elifler dal alar kes sinmi eda itmeng istersen
ｂ･､ｨ｡ｮＧＬ＠ yani ｋ･ｭＧ＠ geldik.
Rakibing ey elif- karnet banb kadini dal eyle
Eger ekber ｡ｫ＠ talib irseng ｶ｡ｳｬ＠ olmakga ｐ｡､ｩｨＧｮ＠ ￇ｡ｲ｢＠
ve Hümayun ｐ｡､ｩｨＧｮ＠ Dev-
Özingni Katibi ｮ｡ｲＭ＠ muhabbet birle kal eyle (45) vabe isimli bahçesini gezdik. ｂｵｮ､Ｎ＠ sonra ｋ｡ｬＧｹ＠
Zafer yolu ile Rustah ･ｨｲｩｮＬ＠ oradan Bender Sumtr.
Bu gazeli Mirza okuyup çok ｢･ｮ､ｩ Ｎ＠ ｋ｡ｲｬｫ＠ ye geldik. Amu suyu, yani ｃｾｹｨｵｮ＠ ｲｮ｡＠ tulumlar-
ｩｲ＠ okuduk. Hemen ｐ｡､ｩｨＧ＠ da acizane bir hediye la geçtik. ｋａｧ｡ｲ＠ ｴ｡ｲｦｮ､＠ vilayet-i Hotland'da Dd-
sunduk . ｈｵｺｲｬ｡ｮ＠ ￧ｫｮ｣｡＠ ｾｩｲ＠ gazel de onlara söyle- li'ye ｶＺｲ､ｫＮ＠ Mir Seyyid Ali Hemedan' hazretlerini zi-
dim. yaret edip oradan Külabe ･ｨｲｩｮ＠ ｶ｡ｲ､ｫＮ＠ Cihangit
Ｎ｜ｬｩ＠ Han ile rnülakat edip mektubu verdik. ｏｮ｢･＠ adam
Alem-i ervahda kim ｡ｩｮ＠ boldum sana . ｫｬ｡ｶｵｺ＠ ｡ｬｰ＠ Çarsu ･ｨｲｩｮ＠ ｶ｡ｲ､ｫＮ＠ Oradan Polsenkin'e
Hak bilur ta ol zamandan müptela boldum sana ｵｾｹｰ＠ köprüden geçtik. ｋｬ｡ｶｵｺｲ＠ serbest ｢ｲ｡ｫｴＮ＠
Kuht ｣ ､ｮｵｲｳ｡＠ ni bar ger demni ･ｲ｢｡Ｍ＠ nazar
Hamdülillah ｐ｡､ｩｨｭ＠ hak-i pa boldum sana
 •

S8

TURAN - ZEMIN ｖｌａｙｅｔｎｄＬ＠ YANt 89

MAVERAtl'N ｎｅｈｒＧｄ＠ VAK.t OLAN Han ve Buhara'da Burhan Seyyid Han kendi adlanna
hutbe ｯｫｵｴｭｬ｡ｲ､Ｎ＠ Burak Han bu sebepten onlara
AHVALt BEYAN EDER bir ･ｹ＠ ｹ｡ｰｭＬ＠ sadece ｯｮｬ｡ｲ＠ ｭ･ｧｵｬ＠ ･ｴｭｩＮ＠

ｅｶ･｡＠ ｓ･ｭｲｫ｡ｮ､Ｇ＠ ｡ｬｰ＠ ｺ｡ｰｴ･ｭｩＬ＠ oradan da

Köprüden geçip, Turan-Zemin, yani Mavera'iin Sebz üzerine ｹｲｭ＠ ve burada büyük bir ｳ｡ｶ＠ ya.
Nehir'e ｧｩｲ､ｾｭｺ＠ gün, orada istirahat ettik. ｰｬｭｴＮ＠ Rumilerin ｫ･ｴｨｵ､｡ｬｲ＠ ､ｮ｣･Ｌ＠ ｯｲ｡ｳ＠ da zap-
Ertesi gün yola ￧ｫｰ＠ Hazarnüve, oradan da Çar- ｴ･､ｩｬｭ＠ ve oradan Buhara'ya ｧ･￧ｩｬｭｴＮ＠ ｂｵｲ｡ｳ＠ uzun
｡ｮ｢＠ ｫ｡ｳ｢ｮ＠ ｶ｡ｲ､ｫＮ＠ Hoca Yak!.lb Çarhi'yi ziyaret müddet muhasara edilince, Buhara ｈ｡ｮＧ＠ Seyyid Bur-
ｾ､ｩｰ＠ oradan ￇｾｮｹ｡ｴＧＬ＠ yani ｈｩｳ｡ｲＭ＠ ｡､ｵｭｮＧ＠ var- han, Karakul'u Pir Muhammed Han'a verdi. O da ｮｩﾭ
､ｫ Ｎ＠
ierini, yani, küçük ｫ｡ｲ､･ｬｩｮ＠ gönderip Karakul'u
Bundan sonra Singerd ､｡ｮ＠ ｡ｴｫＮ＠ ｄ｡ｾ､＠ de, ｺ｡ｰｴ･ｭｩＮ＠ Sonunda mecburen Burak Han'a tabi
vamh surette ｹ｡ｾｵｲ＠ ｹ｡ｾ､Ｎ＠ ｙ｡ｾｭｵｲ＠ sulan büyük olup ｡ｲｬ＠ düzeldi, sulh oldu ve o vilayet, yine Sey-
bir ｲｭ｡ｫ＠ gibi ｡ｫｴＮ＠ yid Burhan'a tefviz edildi. Burak Han, Karakul üze-
ａｬ｡ｨＧｮ＠ (C.C.) kudretini ｴ･ｭ｡＠ etHk rine yürüdü. ｐＢｲ＠ Muhammed'in ｫ｡ｲ､･ｬｩ＠ aman di-
Buradan, ｾｲＭ ﾷ ｩ＠ Sebz'e, yani, ｋ･＠ demekle bili- leyip ･ｨｲｩ＠ verdiler. ｏｲ｡ｹ＠ da Seyyid Burhan'a verdi.
nen ･ｨｲ＠ geldik. Sultan ｈ｡ｩｭＧｬ･＠ ｧ￶ｲｴｫＮ＠ O da ge- Kendisi Semerkand'a ｧ･ｬ､ｩｾ＠ zaman, ｢ｩｲｴ｡ｫｭ＠ kimse-
￧ｩ＠ izni verdi. Semerkand ile ･ｨｲＭｩ＠ Sebz ｡ｲｳｮ､ｫｩ＠ !crle Rumilere ａ｡＠ olan kimse ｔ｡ｫ･ｮｴ＠ ve Türkistan
､｡ｾ＠ binbir güçlükle geçip Kasaba-i ｍｳｲＧ｡＠ ｵｾｲ｡､ｫＮ＠ Bu, yolu ile Rum'a ､ｯｲｵ＠ yola ￧ｫｴＮ＠
radan yola devam ederek ｡ｨｮＭ＠ ｍｵ｡ｺｭＧｮ＠ ｢｡ｬﾷ＠
ｲｮ､｡＠ cennet misali Semerkant'a geldik. Nevruz Ah- Beraberinde olan Ahmed ￇ｡ｶ＠ da, Buhara ve
med Han ile mülakat edip «Herkesin hediyesi kendi Harzem yolu ile Rum'a ､ｯｲｵ＠ yola ￧ｫｴＮ＠
derecesindedir• kabilinden bir miktar hediye sunduk
Bir ｫｳｭ＠ yeniçeri de Seyyid Burhan'a vanp bir
Han, bu hakire, bir at ve ｢｡ｴｮ＠ ｡ｹｾＮ＠ yani mu·
ｫｳｭ＠ hanm ｯｵｬ｡ｮ＠ yanmda kalch. Kendi ｹ｡ｮ､＠
teaddid hil'atler inayet ettiler.
:--üz elli kadar adam ｫ｡ｬ､Ｎ＠
ｍ･ｾｲ＠ Burak Han'a saadetili ｰ｡､ｩｨＬ＠ alem-penah
hazretleri, ･ｹｨ＠ Abdül-I.atif ve ｄ｡､＠ elçi ile bir Yukanda ｡ｮｬｴ＠ olayian bu fakire ｡ｮｬｴｰ［＠
miktar tüfckli asker ve top ｧ￶ｮ､･ｩｴＮ＠ •Saadetlu ｐ｡､ｩｨ＠ ｹ｡ｮ､＠ ｹ｡ｬｮ｣＠ olduk. Sözünü ka-
Mülakat ｹ｡ｰｴｾｭｺ＠ zaman Semerkand ｰ｡､ｩｨ＠ le ｡ｬｭ､ｫＮ＠ Bize ｹ｡ｲ､ｭ｣＠ ｯｬｳ｡ｮｺ＠ ｢ｩｲ･ｹｬ＠ yapabilir-
Abdul-Utif Han ｯｬｭｵＬ＠ yerine Burak Han Semer- dik» deyip, bu acize bir vihlyet vermeyi teklif etti.
kand ｈ｡ｮＧ＠ ｯｬｭｵｴＮ＠ Fakat, Belh'de 'Pir Muhammed Ben de. eBu kadar adamla bir ｩ＠ ｹ｡ｰｬｭｺ＠ ve Padi-
｡ｨＧｮ＠ emri olmadan biz böyle ･ｹ＠ ｹ｡ｰｭｺ＠ deyin-
ce: ｩｭ､Ｎ＠ size adam ｫ｡ｴｰ＠ vaziyyeti devlet ｫ｡ｰｳｮ＠
90 cSeyyid Burhan yine bize ｭｵｨ｡ｬｩｦＮ＠ ｏｾｬｵｭ＠
Harzem ｡ｨＧ＠ Sultan Bey'le ､ｭ｡ｮｬｫ＠ eder diye ｩｴﾭ
｢ｩｬ､ｲ･ｹｮ＠ deyip, Hoca Ahmed Yesevi (K.S.) ev- lir. Cenk ihtimali varsa Acduvan'a geçip elçiyi bekle-
ｬ｡､ｮ＠ ｓ｡ｲ､Ｍ＠ Alem ･ｹｨＧｩ＠ tayin ･ｴＮ＠ Bir mektup ya- yin. Vaziyeti ｡ｲｴｰ＠ ￶ｲ･ｮｩＬ＠ ･ｲ＠ muhalefet yoksa
zarak: «Bundan sonra ｐ｡､ｩｨ＠ Hazretlerinin her ne ｾ＠ yol j)e gidin, varsa, orada ｫ｡ｬｮ＠ dedi. Biz de öyle
emri varsa onunla amiliz,,. deyip gitmeye ruhsat ver. ｹ｡ｰ＠ mübarek ｒ｡ｭｺｮＧ＠ ｢･ｩｮ｣＠ günü yola girip
ui. ｂ｡ｫ･ｮｴ＠ Semerkand'da, Danyal (A.S.), ｈｺｲ＠ (A.S.) Kale demekle maruf ･ｨｲ＠ ｶ｡ｲ､ｫＮ＠ Oradan Keremene
ｮ＠ ｭ｡ｫｮＬ＠ Resuluilah (S.A.V.)'in ｨｲｫ｡ｬｮ＠ ve na- ･ｨｲｩｮ＠ geçip orad3n da Devva'ya badehu Semerkand
ｬｮ｡＠ ve Hz Ali (K.V.) hattiyle ｹ｡ｺｬｭ＠ ｋｵｲＧ｡ｮＭ＠ Ke- nehrini geçip Acduvan'a ｶ｡ｲ､ｫＮ＠
rim'i ziyaret ettik: Hoca Abdul-Halik Acduvani'yi ziyaret ettik. ｾｩｲﾭ
Ulema ve ｭ･｡ｹｩｨｴｮ＠ hidayet sahibi ･ｹｨ＠ Ebu ｺ ｡Ｇ ｹ＠ orada ｢ｵｬ｡ｭ､ｫ＠ ve ｳｨ｡ｴｬｩ＠ bir haber de ala·
Mansur Maturidi, ｡ｨ＠ Zende, Hoca Uheydullah ･ｹｨ＠ mayarak oradan da yola devam ettik.
-ul Ahrar, Hoca Abdi Birven, Hoca Abdi Derven Ço- Pul ｒ｢｡ｴＧ＠ ｧ･ｬ､ｩｭｺ＠ Harzem ｡ｨ＠ ｓｵｬｴ｡ｮ＠
pan, ｋ｡､ｺ･ Ｍ ｩ＠ Rumi, fetva sahibi Maveraü'n Nehirli ordusu tamamen ｋ｡ｹｭ＠ ve ｋ｡｣ｭ＠ giyerek ｳ｡ｶ＠ ha-
ulema mezarlan yani 4440 mezar ziyaret ettik. ｺｲｬｮ､｡＠ idi.
Bir gün sohbet ･ｳｮ｡､Ｚｬ＠ Burak Han bu hakire: ａｮｾｺ＠ Han Ali Bey -ki ｯｬｵｮ｡＠ ｡ｴｬｫ＠ edip gön...
｣ｇ￶ｲ､ｾｮｺ＠ ･ｨｩｲｬ､ｮ＠ hangisi ｨｴｊｵｮｺ｡＠ gitti?• di- ｵ･ｲｭｩｴＭ onu orada görlip bu fakire: cNereye pidi-
ye sordular. Aciz de: ｹｯｲｳｵｮｺ＿＠ diye sordu. ｣Ｂｂｵｨ｡ｲＧｹＬｯ＠ deyince.
.. ｵ＠ anda Buhara ｈ｡ｮＧ＠ Seyyid Burhan Harzern-
Dil ser-i kuyun koyup etmez ｢･ｨｩｴＭ＠ arzu ｡ｨ＠ Sultan ile harbetmek için gelmek üzeredir. Lüt-
Her ｫｩｹ･＠ kendi ･ｨｲｩ＠ ｹ･＠ gelir ｂ｡ｾ､Ｇｮ＠ (47)
fedip bize ｹ｡ｲ､ｭ｣＠ olun• diye ricada bulundu.
(Necati) Bu fakir de; cbiz kimseye ｹ｡ｲ､ｭ＠ etmek için gel-
medik. ｈ｡ｮ＠ bize ｹ｡ｲｬ＠ yani emri bu ､･ｾｩｬｲＮ＠ ｡ｹｴＺ＠
deyip cevap verdim. Han bu cevaptan ｨｯｬ｡ｮ､＠ ve; ｳ｡ｶ＠ ihtimali olursa Acduvan'a gelip orada elçiyi
cHakikate· ＠ ､ｯｲｵ＠ söylüyorsun. Amma bur(lda kalsay-
bekleyin diye ｢ｵｹｲｭｬ｡､ﾻ＠ deyince, Acduvan ta-
､ｮｺﾻ＠ ﾷ ､ｩｹＮｾ＠ buyurdular. ｈ｡ｮ＠ elçisi ｓ｡､ｲＭ＠ Alem ･ｹｬ＠ ｲ｡ｦｮ＠ yöneldik. Minare önüne ｹ｡ｫｬｴｾｭｺ､＠ yüz
Türkistan yolu ile gitmek istedi. «0 yollarda ｍ｡ｮｧｴ＠
ＢＭ ｾ ﾷ､｡ｲ＠ Alaçapan Ｈ￧･ｩｴｬ＠ renkli Tatar) ｡ｲ､ｭｺｮ＠ at
yani Nugaylann halka zulüm ve ､ｭ｡ｮｬｫ＠ ｹ｡ｰｴ＠
ｫ ｯ ｴｾｲｵｰ＠ «Mirza ｹ｡ｲｬｫ＠ ｫｬ､Ｌ＠ ､｡ｶｲｮ＠ diye bir yol-
ｩｴｬｹｯｲＮ＠ Kazak ve ｫ｡ｺ￧ｳ＠ çok olup ehl-i ｬｳｾｭﾷ｡＠
､｡ｭｺ＠ ｫｬ￧＠ ￧｡ｬ､Ｎ＠ Biz de kenara ｡ｴｬｰ＠ hemen ｶｵｲﾭ
asla yol vermezler. ｙ｡ｫｬ､ｲｮ＠ soyup ellerinden
mava ｨ｡ｺＮｲｬｮｭｫ･＠ ｢ｩﾷ＠ ulu Seyyid ｫｯ｡ｲ＠ geldi.
gelen ｫ￶ｴｬｾ＠ yapmakta insanlar ｡ｲｳｮ､＠ ｭ･ｨｵｲﾭ
özbeklere: cSabredin. .\cele ･ｴｭｹｩｔ＠ deyip ､｡ｴＮ＠
､ｵｲｬ｡Ｎｯ＠
tki ｹ｡ｮ､＠ ｡､ｭｬｲｹ＠ Mirza gelip dualar etti.
O yol uygun ｢ｵｬｮｭ｡ｹｰ＠ Buhara ｴ｡ｲｦｮ＠ yönelin-
cc, Burak Han bu acize:
92 93
cLutfedip gitmeyiniz, bir kenara çekilip seyredi-
niz. deyince, naçar geriye döndük. gözler kör olur) bu fakiri Ribat'tan ok ile bir zalim
On kadar adamla ｍｩｲｺ｡Ｇｮ＠ huzuruna ￧ｫｴｭ Ｎ＠ Mil- vurup ｹ｡ｲｬ､ Ｎ＠ Her taraftan ｫｬ￧｡＠ üzerime ｳ｡ｬ､ｲﾭ
IAkattan sonra Mirza yine ricada bulunup; cbize yar- lar. Ölümün ･ｩｾｮ＠ ｧ･ｬｭｩｫｮ Ｌ＠ onlarla beraber olan
､ｭ＠ edin• deyince, buna ｲ｡ｺ＠ ｯｬｭ｡､Ｎ＠ «Bari tüfekle- Rumiler, bu hali görüp fakiri ｴ｡ｮ､ｬｲ Ｎ＠ Özbeklere ｫﾭ
ri bize verin• dedi ve on kadar ｴｦｾ＠ bizden alarak ｬ￧＠ çekerek:
Özbeklere ､｡ｾｴ Ｎ＠ Bize de csiz bir tarafa çeklip sey- eBu, kendisi Han'a ｧ･ｬｭｩｴｲ Ｎ＠ Buna niçin böylr
redin• diye gururlu bir ･ｫｩｬ､＠ söylendi. Seyyid Bur- muamele ediyorsunuz?• diye hamle edince. ÖZbekler
ｬ ｡ｮ Ｇ ＠ gözünde asla büyütmüyordu. benden el çektiler. Han'a haber verdiler, Han gel-
di. ｅｳｩｺ＠ bir ｹｩｴＮ＠ Beni ｫｵ｣｡ｬ ｹ ｰ＠ özür diledi. cÇa-
Yemiyen ｫｩ＠ yadelden tabanca ｴｭ｡＠ ｡ｮ､＠ ｧ･ｬｭｩ＠ bulundunuz. Kuru ｹ｡ｮ､＠ ｹ｡＠
Demirdendir ｳ｡ｮｲ＠ kolundaki pençe (48) da yanar misali gibi oldu• deyip çok özür diledi. ｫｩ＠
sultan tayin edip ｹｯｬ､｡ｲｭｺ＠ köprüden geçirirken,
O Ｚｮ ､｡＠ ｫ ｡ ｲ､｡ｮ＠ Seyyid Burhan göründü. Mirza iki ｹｯｬ､｡ｭｺ＠ yine ｫｬ￧｡＠ ｹ｡ｲｬ､ Ｎ＠

köprüden geçerek ｒ｢｡ｴＧｮ＠ ｹ｡ｮ＠ ｶ｡ｲ､Ｎ＠ Ben de ar- ｙ｡ｨｩ＠ bir ｹ･､ｾｩｭＬ＠ bütün ｹｩ･｣ｾＮ＠ bir seyisha-
ｫ｡､ｬｲｮ＠ ｢ｵｬｮ､ｾ＠ tarafa yöneldim. Halk ｡ｲｳｮﾭ ｮ･ｩ＠ ve on kadar ｡ｴｭｺ＠ ｹ｡ｭｬ､ｲ Ｎ＠ Bin belA ile
da bulunan ｡ｬｴ＠ ｹｯｬ､｡ｭ＠ Mirza ile köprüden geçti. köprüyü geçip bir tarafta durduk. Nihayet han, bu
Bu aciz dört ｹｯｬ､｡＠ ile ｶ｡ｲｰ＠ ｨ｡ｬｫ＠ bir çardak avlusu- fakire lütfedip: ﾫｒ｢｡ｴ＠ içinde olan Rumilere tenbih
na koyduk. Seyyid Burhan hemen göz ｫ｡ｲｴｰ＠ önün- tt, ｒ｢｡ｴＧ＠ \'ersinler. Onlar ｧｮ｡ｨｳｺ､ｲ Ｎ＠ Onlara sözü-
de bin kadar ｋｺｬ＠ ayak, yani ｂｵｨ｡ｲＧｮ＠ yetimleri, müz yok» deyince Ribat'a gittik. Her birini ￧｡ｾｲｫ＠
ｫｲ＠ kadar Rumi okçu olup yaman askeri ｶ｡ｲ､ Ｎ＠ Bir ｣ｳ｡ｶｴｮ＠ vazgeçin. Benim burada bulunmamdan ､ｯｾ＠
anda ｍ ｩ ｲｺ｡Ｇｹ＠ ｢｡ｳｰ＠ tüfekle ｹ｡ｲｬ､Ｎ＠ ｬ｡ｹＬ＠ Han sizi affetti,• deyince, onlar da ｒｩ｢｡ｴＧ＠ verdi-
Mirza, ｴｵｾｮ Ｌ＠ nakkaresini ve ｨ･ｲｹｩｮ＠ ｢ｲ｡ｫｰ＠ Kaybolan atlardan ｢ｩｲｫ｡￧＠ bulundu Ama birçok tü-
i\ç ｹｯｬ､｡ｭｺ＠ ｫ｡￧ｴ Ｎ＠ Birini süngü ile vurdular. Biri fet kayboldu. Evvelce yolda tutulan iki ｶｯｬ､｡ｭｺ＠
de ､ｩｾ･ｲ＠ bir yerde ･ｨｩ､＠ oldu. Üç nefer bir ｭｩｫｴ｡＠ da serbest ｢ｲ｡ｫｬ､ Ｎ＠ Bundan sonra ｴＭｨｲｩｮ＠ ｹｯｬｵｮ＠

Özbek'le ｒ｢｡ｴ Ｇ ｡＠ girdi. tuttuk.

ａｫ｡ｭ＠ ｺ｡ｭｮ＠ Buhara'ya ｶ｡ｲ､ｫ Ｎ＠ Seyyid Burhan.
Seyyid Burhan onlarla ￧｡ｴｭ＠ üzereyken. iki
bu hakire: «Dünya ve ahirette atam ol. Bu viiAyet
ｶｯ ｬ､｡ ｳ ｭｬ｡＠ attan inerek , askere ｫ｡ｲ＠ gidip: cMirza
Saadetlu ｐ｡､ｩｨｮｲ Ｎ＠ Sen ｂｵｨ ＼Ｎ Ｍ ﾷ ｡Ｇ､＠ otur, ben Ka-
nerededir ?• d iye sordum.
rakulda ｯｬ｡ｹｭ ＠ diye müteaddit rica ve isteklerde
eRibat ile ￧｡ｴｭｫ＠ üzeredir• dediler. «Beni bulununca ﾫ ｡ｹ･ｴ＠ bütün Maveraii'n Nehir'i bana
Han'a iletin• ､･ｩｾｭＬ＠ birkaç ｫｩ＠ önüme ､ｰ＠ verseler bu vilayetlerde kalamam. Ama, siz ｈ｡ｮＧｭ＠
köprüden geçtik. Ribat önüne vannca (kaza gelince olan ｣･ｦ｡ｹ＠ Ｍｩｮ｡ｬｨ devlet ｫ｡ｰ ｳ ｮ｡＠ arzederim
94

ｐ｡､ｩｨ＠ Hazretleri ｴ｡ｲｦｮ､＠ ￧･ｩｴｬ＠

inayetler gelip 95
ümidederim ki ｈ｡ｮｬｫ＠ size müyesser olur• dedim Çe-
ｩｴｬ＠ ｫｯｮｵｭ｡ｬｲ､＠ sonra, gayet memnun ve mesrur Buhara'da: Hz. Hoca Bahaeddin ｎ｡ｫｩ｢･ｮ､Ｌ＠ Ka-
olarak bu fakiri ziyaret ettiler. ｓ｡ｹｳｺ＠ lutuflar fC)s- ､＠ Han, Çar Bekir, Hoca Ebu ｈ｡ｦｳＭ＠ Kebir, ｓ｡､ｲｵｾ＠
terdiler. Sena, ｔ｡Ｎ［Ｇｵ＠ ･ｲｩ｡Ｌ＠ ･ｹ｢Ｍｵｬ＠ ｾｬ･ｭＬ＠ Seyyid \tir ｋ･ＮｬｭＬ＠
ｏｮ｢･＠ gün Buhara'da ･ｬｮ､ｩｫＮ＠ Hergün, bulundu- Pir Hoca Bahaud-Din ｎ｡ｫｩ｢･ｮ､Ｌ＠ Sultan ｳｭ｡ｩｬ＠ Sa- -
ｵｭｺ＠ ￧｡ｲ｢＠ gelip sohbet eder, temaslarda bulu- mani, Hz. Eyyub (A.S.) Ka'b'ul ａｬ｢｡ｲ＠ ve ･ｭＡ＾Ｍｵｩ＠
nurduk. Bu arada, kendi ｬｩｳ｡ｮｲ＠ ｴ｡ｲｺｮ､＠ gazel söy- Eimmet'ul Serahsi'yi ziyaret edip Harzem'e ､ｾ＠ yo-
lememi de teklif ettiler. la ￧ｫｴＮ＠ Karakul ･ｨｲｩｮ＠ ｶ｡ｲｰ＠ oradan Farib önün-
den Amudezya, yani, Ceyhun'u gemilerle geçtik. Mü-
ｈ｡｣ｬ＠ boldi görüp ｲｵｨｳ｡Ｍ＠ yari ｢｡ｾ､＠ güllar barek ｣ｶ｡ｬ＠ ｡ｹｮ＠ ｢｡ｬｮｪ＠ vilayet-i ｲ｡ｮＭｚ･ｭｩＬ＠
ｆｩｧ｡ｮｭ＠ ｧｵ＠ edi.p ｧｬ･ｮ､＠ ötti barçe bülbüllar yani, Horasan ､ｩｹ｡ｲｮ＠ ayak ｢｡ｴｫＮ＠
Yüzü gül, kameti gar gar, gözü nergis. lebi gonce Evvela Çarcoy isimli ･ｨｲ＠ ｶ｡ｲ､ｫＮ＠ Burada Hace-i
Ni bolgay ｢｡ｧ＠ ol Jale-ruh sançgav karanfillar ｍ･ｾｨ､＠ ｬｭ｡＠ Ali ｍｵｳ｡Ｇｮ＠ ｫ｡ｲ､･ｩｮ＠ ziyaret ettik.
Cihan gülzannda manendi yok ol ｫ｡､Ｍ＠ ｩｭ｡､ｮ＠ Sonra, yola devam ederek çölden, yani, Bt>riyya-i Hc--
Boluptur baih hüsni içre zülfi taze sümbüllar r&san'dan ａｭｵ､･ｲｹ｡Ｇｮ＠ kenanyla Hnrzcm'e ､ｯｾｵ＠
ｙ［Ｚｮｧ＠ gör-geç kara zülfing ｰ･ｲｩ｡ｮ＠ ｫｬ､＠ ｡ｫｨｭｮ＠ ｹｯｬ｡ｮ､ｫＮ＠
Gönglini ｳ｡Ａ､＠ ｳ･ｶ､｡＠ ｮｩｫｬ｡ｹ＠ ｩ｢ｵｭ＠ güllar
Demidur aç gözüngnü, ｧ｡ｦｬ･ｴ＠ koy, ｣｡ｭＭ＠ mey ｮｊＵ＠ ｣＠ Gece gündüz arslanlarla mücadele ettlk. ｙ｡ｬｮｺ＠
Uyutmaz (Katibi) bezm ehlini ｡ｶｺＭ＠ kalaklar (49) ｢｡ｮ＠ kimse su alamaz oldu.
Nihayet bin türlü belA ile on günde Hezaros'a
Bu gazelöen çok ｨｯｬ｡ｮ､Ｎ＠ ｂｩｲｫＺ￧＠ gün ｩｲ＠ üzerin- geldik. Oradan da ｢･＠ günde Hive'ye ｶ｡ｲ､ｫＮ＠ Orada
de ｫｯｮｵｴＮ＠ Sonunda gitmek için izin ｩｳＡ･､ｾｭＺ＠ da Mahmud Pir Yarvuli'yi ziyaret ettik.
cBari demir tüfekleri bize verin, biz size ne kadar is-
terseniz ｢｡ｫｲ＠ tüfek verelim• dedi. Zarl!ri ohrak ka- ｖｕｙｅｔＭｴ＠ RAR2EM VE ｄｅｔＭｴ＠ KJPÇAK'T\
lan tüfekleri onlara teslim ･ｬｴｫＮ＠ O da ｫｲ＠ ｢｡ｫｲ＠ tü-
fek ｶ･ｲ､Ｎ＠ Kaybolan yedek yerine bir abhk at ve iki VAKt ｏｌｾｎ＠ AHVALt BEYA!'Il EDER
､･ｾｲｬｩ＠ kitap himmet edip ruhsat verd:ler Bu nrada
Burak Han'dan elçi gelip ｯｬｵｮ＠ Ｎｦｮ＠ diledi. So- Miibarek ･ｶ｡ｬＧｩｮ＠ ｳ･ｮｬ｡ｲ､＠ Hive ･ｨｲｩｮ､＠ ge-
nunda yine yer verip Acduvan Ｇ ＠ Abdal Sultan'a tayin ￧ｰ＠ ｢･＠ günde ｈ｡ｲｺ･ｮＧ＠ geldik. Dost Muhammed Han
etti. Yine Ｎｲ｡ｬｮ､＠ sulh olup alem emniyet ve sü- ve ｫ｡ｲ､･ｩ＠ ｬ＠ Sultan ile müllkat ｹ｡ｰｴｫＮ＠
kun ｢ｵｨｮ｣｡＠ biz de yol ｨ｡ｺｲｬｫｩｮ＠ ｢｡ｳｬ､ｫＮ＠ •
･ｹｨ＠
Necmü'd-Din KübrA, ･ｹｨ＠ Ali ｒ｡ｭｴｮＬ＠ ･ｹｨ＠
Helvetiyan, ｭ｡＠ Muhammed Bargi, Sahib-i Ku1uri
 '17
96 halk görünce, Rus ｯｬ､ｵｮｺ＠ zannederler,• diye ten.
bih olundu. Elden ne gelir, biz de onlar gibi giyindik.
Caru'llah Allame, yani Sahib-i ｋ･｡ｦ＠ tefsir ｣［Ｎｨｩ｢＠
'
Monla Hüseyin Harzemi, ｓ･ｹ､＠ Ata ve Hekim ａｴ｡ Ｇ ｹ＠ ａｬ･ｮ＠ ｭ･ｮｦ｡ｴｩ＠ öz bekini
1iyarct ettik. ･ｨｲＭｩ＠ Vezir'de merhum ve ｭ｡ｾｦｵｲ＠ ｾｹｨ＠ Hak ｡ｬｲｮ＠ ｹｯ＠ eylegey pakini
Abdüllatif'in vefat ･ｴｩｮ＠ ｩｴｮ｣･Ｌ＠ ｳ｡｢ｲｺｬｭｰ＠ bir- ａ＠ talkan bilen korut ｢｡ｲｮ＠
kaç ｹｯｬ､｡＠ ｬ･＠ acele ･ｨｲＭｩ＠ Vezir'e ｶ｡ｲ､ｫＮ＠ ｋｩｾ＠ bir barça tapman ･ｫｭｾｩｮ＠
Mahdum·u Azam ve ･ｹｨ＠ Abdüllatif'i ziyaret et- ｋｭｺ＠ içip alar ｡ｲ＠ dt etin
Lik. Merhum ･ｹｨ＠ ａ｢､ｩＮｬ｡ｴｦＧ･ｮ＠ gayri, ｢ｹｫｬＡｲｩｮ＠ ｄ｡ｩ＠ görmey biz özge ｹｩｭ･ｮ＠
ｴＮｳ｡ｶｵｦ＠ yolunda pirimiz ｯｬｭ｡ｲ＠ ､ｯｬ｡ｶｳｹ Ｌ＠ ruha- ｋ｡ｺ＠ ｫ｡ｺ｣ｳ＠ köptür
riyellerine ｳｮ､ｫＮ＠ Ruh-u :,;erifleri, ｃ･ｮ｡｢Ｍ＠ ｈ｡ｫＧｮ＠
ｫ｡ｴｮ､＠ daima ｡､Ｌ＠ merzuk ve Cennet-i Naim'de hoc;- ｋ｡ｲｶｮ＠ talab ｫｬｧ｡ｲ＠ bilakcc
nudluk içinde ｯｬｭ｡ｲ＠ için, Kur'｡ｮ＠ Kerim hatmettik. ｏｬｳｮ＠ ､ｩｳｮ＠ ･ｲｫｩｮ＠

ｒｵｨｬ｡ｲ＠ için yemek ､｡ｴｫＮ＠ Bu fani ､ｮｹＺ｡＠ Hak budur ol ｧ｡ｺｹ＠ ekber iter
sonsuzluk bahçesine gittiklerine: Çapgay ｡ｮ＠ ｫｬ￧＠ bilen 6egini
ｕ￧ｲ｡ｹｰ＠ tahtagan ｴ｡ｮｲ＠ sözümün
･ｹｨ＠ AbdülJatif Pir-i Harzem (Katibi) ｹ｡ｬｧｮ＠ ｧ･ｲ｣ｩｮ＠ (51)
ｄ｡ｲＭ＠ dünyadan eyledi rihlet
Ruh-1 Kuddus etti tarihin ｖ･ｬｨ｡ｳ＠ ｹｯｬ､｡ｲｮ＠
gönlünü ｡ｬｰＬ＠ ﾫ ａｫｬ＠ ｢｡ｮ､＠

Eyle ya Rabbi ｭ｡ｫｮ＠ Cennet (50) olan kimseden zarar görmemek için ｬ｡ｺｭ＠ gelen vazi-
yeti ｡ｬｭ､ｲＮ＠
diye tarih ､ｲｭＮ＠
ｍ｡ｮｧｴ＠ 5ebebivle ａ｡ｴｹ＠
ｍｩｲｺ｡ｬ＠Han ｯｬｭ｡ｲ＠ Böyle ｭ＠ bu yerde çünkü töre
ｯｧｵｬ｡ｲ＠ ｈ｡｣＠ Muhammed Sultan, Timur Sultan v<.· Giyem kürküni göynüne göre (52)
Muhammed Sultan'dan mektuplar ｡ｬｰ＠ Harzem'e gel- C.ive nasihat ettim.
､ｫ＠ •
Hoca Ahmed Yesevi ･ｶｬ｡､ｮ＠ Burak ｈ｡ｮＧ＠ el- Hepsi o ｫｬ｡＠ girdiler. Mübarek Zilkade'nin ilk
;isi ｓ｡ｲ､Ｍ＠ Alem ･ｹｨ＠ de geldi, orada ｨ｡ｺｲ＠ oldu. ･ｹｨ＠ gününde yola ￧ｫｴＮ＠
Hüseyin Harzemi'nin zaifeleri, ｹ｡ｮｾＮ＠ ｭ｡ｬ､ｵｲｮ･Ｍｩ＠ a'- Bir aydnn fazla bir zaman ｋｰ￧｡ｫ＠ çölünde avare
ｺ｡ｭＧｮ＠ kerimelen ･ｹｨ＠ Hüseyin ｈ｡ｲｺ･ＮｩＧｮ＠ ｯｾＡｵ＠ ve yürürlük, güz ｦ｡Ａ＾ｬ＠ ｯｬ､ｵｾｮ｡Ｌ＠ çölde ｫｵ＠ uçmaz, ker-
birçok miislüman yol ｡ｲｫ､＠ oldular. Elbiselerimizi van geçmez ｯｬｭｵｴＮ＠ Çünkü burada bitki cinsinden
ｲＮｬ､ｫ＠ ｄｩｾ･ｲ＠ halk koyun derisinden kih·kler edindiler. hir habbe, su ｡ｳｬｮ､＠ bir katre bir ･ｹ＠ bulmak
F: 7
«Herkesin bu tarzda ｧｩｹｮｭ･ｳ＠ ｬ｡ｺｭ､ｲ Ｎ＠ Çünkü, Man-
ｧｴ＠ ｴ｡ｹｦｳ＠ Özbeklerden ｦ･ｮ｡､ｲＮ＠ Ba5ka türlü ｧｩｹｮｭ＠
91 99
:nümkUn delildi. Uçsuz ｢ｵ｣｡ｫｳＺ＠ bitkiden yoksun bir
çöl olup, Bari elemini (Katibi) def'eylemen bolur
ａｹ｡ｲ＠ irür (erer) hernin elemi gayri mündefi' (55}
Yｯ､＠ anda ｶｵｨ＠ tay ra gtda
Su ｢ｵｬ｡ｭｺ､＠ ｫｵｲ｢｡＠ buçga (53) Elden ne gelir? Çarnaçar yine Harzem'e geldik..
! Burak ｈ｡ｮＧ＠ elçisi, yine Semerkand'a gitti. Dijer halk
Nihayet bin bell ve ｳｫｭｴ＠ ile ｧｬ･ｲ､ｮ＠ bir gün orada ｫ｡ｬ､Ｎ＠ Harzem ｈ｡ｮ＠ dost Muhammed Han bu
Sam ismiyle ｭ･ｨｵｲ＠ mabaUi ･￧ｩｰ＠ ｓ｡ｲｹ｣ｫ＠ ｫ｡ｳ｢ﾭ acize:
na ｶ｡ｲ､ｫＮ＠ Burada birçok ｨ｡｣＠ ve evvek:e izinli olarak
gelen Rumilerden elbisesiz iç ｫｩｹｬ･＠ ｫ｡ｲＱｴｬ｣Ｚ＠ Bi- «Ne taraftan gitmek istiyorsunuz?• diye sordu-
ｵｮ､｡Ｚ＠
ze:
- •Nereye gidiyorsunuz? ｈ･ｴ､ｲ＠ ｈ｡ｮＧ＠ Rus al. •Arzumuz, Horasan ･ｨ､ｩＧｮＬ＠ｍ ｉｲ｡ｫｾａ｣･ｮ Ａ＠ yo-
､Ｎ＠ Ahmed ￇ｡ｶｵＬ＠ Rus ile çetin ｳ｡ｶ＠ ｹ｡ｾｴＮ＠ ａｴ｡ｭｺＮ＠ Ju ｂ｡､Ｇ＠ ｶ｡ｲｭｫｴ＠ deyince; «burada ｫ｡ｬｮＮ＠ Mun.
ｍｯｮｧｴ＠ Minalanndan Arslan Mirza'nm ｴ･｢｡ｳ＠ olup ｧｴ＠ babarda ｹ｡ｩ＠ gider, yollar ｢ｯ＠ ｫ｡ｬｲＮ＠ ｬｮｾ｡ｨ＠
yol kesen oldu, dönün!• deyince, Ruslar da hertaraf edilir. Batdad buradan hayli uzak-
ｴｲＢ＠ deyince:
Tecridleri:r. neylicekdir bize efllk
Dokuz cebel(i ｳｯｹｭＮａ＠ bir ｹｬｾ･￧ｩ＠ (S4) Senden olursa yare eter ｢ｵｾ､＠ ｭｵｲｩｫｮ＠
Sa'yet gönül ki ａｫ｡＠ Baldad ｲ｡ｫ＠ delil (56)
dedim. Yol ｡ｲｫ､ｬｮ＠ l"ICtl ｯｬｭ｡､Ｎ＠
Birkaç ｮ＠ Har-
7em'dc k:\ltn'-tn (acelecilik ･ｹｴ｡ｮ､Ｎ＠ yav-.hk Rah- dedim. Nihayet Han izin ve bir ｹ｡ｨｩ＠ yahu, yani bir
ｭ｡ｮ､ｲＩＮ＠ ｾｲ･ｴｩｭ＠ sonu nereye varacak, deyip Bu- güzel at verdi. Arabalan yol ｡ｲｫ､ｩｮ＠ ｢｡ｴｊｬ､Ｎ＠
rak ｈ｡ｮＧ＠ eleisi ｓ｡､ｲＭ＠ Alem ･ｹｴ＠ ve d!fer müslü- Kalzem nehrinden ｩｲｶ｡ｮ＠ yolu ile IPtmek istedik.
manlar dönünce, mecburen b!z de döndük Fakat halk ona ｲ｡ｺ＠ ｯｬｭ｡､Ｎ＠ ｩｲｶ｡ｮＧ＠ Kufe tarahndan
Rum askeri gelip Abdullah Han ile çetin ｳ｡ｶｬｲ＠ yap-
trmen ｩｾｬＭ＠ｶ yara, gönül boldu mümtenib ｭＬ＠ hala o taraflardan Rum ｨ｡ｬｫｮ＠ bu taraflarda
Öldüm gamivl! ｢ｯｬｭ｡､＠ halimga muttali' yol yoktur. ｈ｡ｳｬ＠ Çerkez ｴ｡ｲｦｮ､ｵ＠ ￧ｫ｡ｮ＠ ､･ｭｩｲｫ｡ｰ＠
ｖ｡ＧｺＭ＠ hadis ｬ｡Ｑｮｧ＠ tefstr eyledi yolu iyice ｡ｲｴｮｬ､Ｎ＠ ｩｭ､ｫ＠ halde Çerkezler isyan
R)'hmet ana ki barc-e ulus boldu müntefi' etmek üzeredir dediklerir.de Horasan ve Irak volunu
sorduk.
K<'otür cihanda ｯｮ｣･＠ Jeb'ü ll1e hadduli
Sen serv-kad ｦ｢ｩ＠ hani lrir ｫ｡､ｲＮ＠ murtefi' ｡ｨＧｮ＠ ｵ＠
anda ｐ｡､ｩｨＭ＠ alem penah'a itaatlan
Bülhül-tik ila nale vu ahi seberge çe ｶ｡ｲ､＠ diye haber ｡ｬ､ｫＮ＠ Fakat yollarda olan ｋｺｬ｢｡＠
ｂ｡･､＠ ki rahmet idip ota ol )!onca mUstemi' beyleri sizi ｳ｡＠ ve salim ｡ｨ＠ ｡ｲ､ｭｺｊＬ＠ｶ dedik le-
 101
100
HORASAN ｶｴｬａｙｅｔｎｄｋｊ＠ ｓｅｒｇｴｬｚｔ＠
rinde ｣ａｬ｡ｨＧｮ＠ ￶ｬ､ｲｭ･ｩｾ＠ kimse öldünnez. Ölüm-
den korkan kimse de yola girmez: BEYAN EDER

Yime hicran ｧ｡ｭｮ＠ ey dil ecelden ￶､･ｮ＠ ａｬ｡ｨＧｮ＠ ｹ｡ｲ､ｭ＠ ile ａｭｵ､･ｲｹ｡Ｇ＠ geçip ｫ｡ｲ＠ ｫｹｳﾭ
￶ｬｭ＠ yok na konduk. ｄｩ･ｲ＠ ｡ｲｫ､ｬｮ＠ bekledik.
Yetecek Ｇｵｳ｡ｮ＠ ｨ｡ｴｮ＠ ｹ｡ｺｬｭ＠ ta ｹｵｬｭ＠ Mahtume-i ｡Ｇｺｭｮ＠ kerimeleri, yani ･ｹｨ＠ Hüseyin
yok (57) Harzemi'nin ｫｺｬ｡ｮ＠ ｜､ｭ gönderip: •Rüyamda Atam
Mahtume-i ｡Ｇｺｭ＠ gördüm. Büyük ｢ｲ＠ toplulukla ･ｨｲＭｩ＠
deyip, ｩｳｴ｡ｲ･＠ ｹ｡ｰｴｭＮ＠ O yoldan ｢｡ｫ＠ ､ｩ･ｲ＠ yollar- Vezir'den Harzem'e ｾ･ｬ､ｩＮ＠ Halk kendileri'ni ｫ｡ｲｬｹｰ＠
dan gitmeye imkan yoktu. ｈ｡ｳｬＭ＠ · kelam, Hazret-i ｧ･ｬｩ＠ sebebini sorduklannda. «Mir 5-eydi Ali ･ｨｲＭｩ＠ Ve-
ｈ｡ｫＧｮ＠ sonsuz ｹ｡ｲ､ｭﾷｮ＠ tevekkül ve ｫ｡ｨｴｮ＠ guru- zire gelip üzerimize ｋｵｲＧ｡ｮＭ＠ Kerim tilavet ettirdi. Biz-
ｮ＠ (S.A.S.)'nun bereketi bol mucizt>lerine tevessül ev- den ｹ｣ｴｲ､ｭ＠ talep etti. Bunun için ona ｹ｡ｲ､ｭＬ＠ onu
ledik. ｳｨ｡ｴ･＠ Horasan'a geçirmeye ｧ･ｬ､ｩｫｴ＠ diye buyurdular.
deyip, bu fakiri müjdelediler. O ･ｶｫ＠ ile ertesi sabah
Dahi yol ｢ｵｬｭ｡､＠ olup naçar erkenden yola ￧ｫｴＮ＠
ｕｾｲ｡､ｭ＠ bizzaruri ahir kar
Devreven'e geldik. Muhammed ｓｵｬｴｭ＠ ｧ･￧ｩ＠ için izin
Çünkü , «zaruretler, mahzurlu ･ｹｬｲｩ＠ mübah ｫﾭ verdi. Oradan ｂ｡ｾＧｹ＠ ｶ｡ｲ､ｫＮ＠ Polat Sultan da geç-
lar• kaidesi ｫ･ｮ､ｩｬ＠ meydana ￧ｫｭｴｲＮ＠ Öyle memize mani ｯｬｭ｡､Ｎ＠ Nisa'ya ｾ･ｬ､ｩｫＮ＠ Daha önce, Merv'-
de Han olan Tin Muhammed'in ｫ｡ｲ､ｾｩ＠ Ali Sultan'la
ise hemen develer ｫｩｲ｡ｬｹｰ＠ ona göre ｨ｡ｲｾｫ･ｴ＠ etmek
müllkat ｹ｡ｰＬ＠ ｈ｡ｮＧ＠ ve ｴ＠ Sultarun ｭ･ｫｴｵｰｬ｡ｮ＠
ｬ｢ｭ､ｲＮ＠
verdile. O da serbestçe gitmenize izin verdiler. ｈ｡ｳｬＬ＠
Harzem ｐ｡､ｩｨ＠ Dost Muhammed Han'dan, git- hepsi de Saadeth1 ｐ｡､ｩｨＧｮ＠ emirlerine itaat edip ram
met için izin istedik. '>lan kimselerdi.
eBu vaziyette ､ｭ｡ｮ＠ içine gitmek münasip de- Oradan da yola koyulduk. Baverd ･ｨｲｩ＠ yolu ile
ｾｬ､ｩｲ＠ deyince, mevcut olan tüfeklerin ｹ｡ｮｳ＠ Han'a fus ･ｾｮ＠ geldik. Orada da ｭ｡＠ Muhammed Hani-
ｹ｡ｲｳｮ＠ da Sultan'a verip izin ｡ｬ､ｫＮ＠ Tin Muhammed'- n Hazretleri ve Pirdevsi-i Tusi'yi ziyaret ettik. H. 964
senesi Muharrem ｡ｹｮ＠ ilk ff\inü Horasan ･ｨｲｩｮ＠
in ｫ｡ｲ､･ｩ＠ Ali Sultan'a vermek üzere bir mektup al-
geldik
､ｫＮ＠ Yol için ｡ｺｫ＠ ve su için nihenkler ｨ｡ｺｲｬ､ｫＮ＠ Ya-
radan'a ｳｮｰ＠ Zilhicce ｡ｹｮ＠ ｢｡ｮ､＠ Horasan diya. Horasan ｡ｨ＠ yani lmam Ali Musa ｒｺ｡＠ hazretle-
rini ziyaret ettik. Denizde tufana ｴｵｬ､ｾｭｺ＠ vakit,
ｲｮ｡＠ ､ｯｮ＠ yola ￧ｫｴＮ＠
102
lOS
ｭ｡＠ Hazretlerinin türbelerine bir toman ｡､ｭｴｫ＠ (Katibl) sörw ｮｺ｡ｭ＠ ｩｮｴｺ｡ｭ＠ ｮ｡ｺｭ＠
ｎ･ｺｲｴｭｩ＠ oldulumuz bir ｴｯｭ｡ｮ＠ ｍｩｲＭ＠ Mütevelliye ve Derdi ｬｹｫ､ｵｲ＠ ｬｵｲｳＧＡ＠ｫ ｾｮ｡＠ Süleyman birla
difer büyüklerio kabirierine de sadakalar ､｡ｬｴｭＮ＠ bahs (51)
Behram ｍｩｲｺ｡Ｇｮ＠ otlu ｢ｲ｡ｨｩｭ＠ Mirza da orada
Sultan idi. ｡ｨＧｮ＠ otlu Süleyman Mirza da orada idi. Gazel bitince -Nasreddin Hoca'ya me-scitte pul
Onlarla ve vekili, yani veziri Gökçe Halifeyle ｢ｵｬｰ＠ oku ､･ｭｩｬｲＬ＠ yeri delil ､･ｭｩＭ bunun gibi, biz, bu-
Mirza1ardan ｡ｨＧ＠ gitmek için adam iste-dik. Kabul <aya, sizinle bu hususu ｫｯｮｵｭ｡＠ için ,elmedik. Bu-
t>ttiler ve bize bir ziyafet tertip ettiler. ｋｯｮｵｭ｡＠ es- rada sadece tesadüfi olarak bulunuyoruz. Yoksa bir
ｮ｡ｳ､＠ bu acize Hz. Ali ile Ebubekr, ömer ve Osman suale cevap vermeye muktedir detfliz. Çünkü Pev-
Hazretleri (Allah onlardan ｲ｡ｺ＠ olsun) nin halifelikleri pmber Efendimiz «Hakikat Ｑ｜ｃ､ｴｲ＠ ｢ｵｹｲｭｬ｡､Ｎ＠
ｶｾ＠ büyüklükleri ｨ｡ｫｮ､＠ S<!ninle ｫｯｮｵ｡ｬｭ＠ deyip, Fakat sizin kasdiniz, bi7.im Hz. Ali evlitlanna olan
｢｡ｺ＠ sualler sordular. Bu aciz de: ｮｵｨ｡｢･ｴｩｭｺ＠ imtihan ise:

«Ahmak'a cevap ｳｫｦｴｵｲ＾＠ sözüne uyarak ｫｵｴ＠ ａｳｩｴ｡ｮＭ＠ Murtauya IDdsntwm bar menin
ettim. Suali ｴ･ｫｲ｡ｬｹｮ｣Ｚ＠ Daim.ud·debr ol ･ｩｫ､ｮ＠ fetih ｢｡ｭ＠
bar
men in
Ayb irur saki mey itmek lal-i canan birla bahs Kanberimin, ｩｲﾷ＠ ｹ･ｺ､｡ｮＧ＠ sürmiyen elin
Hiç ｡｣ｴ＠ su eylegeymi ｡｢Ｍ＠ hayvan birla bahs
Derd-u ｡ｫｮｧ＠ buna hikmet diizdü isen ｾｬ･ｲ｡＠ ne sual u ne cevabtm bar menin (59)
ｴ｡ｰｭ･ｹ＠
deyince, sual sormaktan vazgeçtiler ve ellerinden kur-
Eyleganlar ilm-i hikmet içre tokman birla
bahs tulduk. Sonra Gazi Bey isiml! bir adam celdi ve eBu
Bil kaza birla kaderden akl ile ｫｬｳ｡＠ cedel kadar ｡､ｭ＠ ｡ｨＧ＠ göndermek uygun defildir. Bun.
Men salinunnin ｫｬｵｲ＠ anka Sülevman birla lar, kendilerine ｫ｡ｴｭｺ＠ adamlan yolda öldürebilir
bahs ve ｫ｡￧ｰ＠ gidebilirler. Burak Han'a telen Rumi1erin
Lütf-u kahnflldan ne bolsa ｲ｡ｺｭｮ＠ bal u ve bal bunlar ｯｬｭ｡ｳ＠ ｭｵｨｾｬ､ｩｲＮ＠ Veyahut, bunlarda gizli
Haddi ｲｭ｡ｳ＠ bendening kim !ola sultan birla
mektuplar olabilir. Onlan ｡ｲｴｮｰ＠ JÖI'meden, bunlan
bahs
Ders-i ｡ｫ＠ itme zahid birla ･ｹ､ｬ＠ gaft u gu ｢ｲ｡ｫｭＺ＠ dofru detildir.• diye söyleyince, Mirza da:
Cehl irur dini olanlar ｫｬｳ｡＠ nAdln birla bab• (Kim bil"fCY ifitirse ona ｫ｡ｱ＠ tediHr alar.) sözüne da-
Can u dil birla n'ola laling lçün ｫｬｳ｡ｭ＠ niza' yanarak ertesi sabah erkenden ikiyii% ｺｲｨｬ＠ ｭｵｨ｡ｦｺ＠
Ayb imas siki ｡ｲ｢＠ ｬｩｳｴｮ､｡＠ yarin birla bahs r önderip ｋ･ｲｶ｡ｮｳｹＧ＠ ｫｵ｡ｴｲ､Ｎ＠
104 105

｣ｄｯｾｲｵ＠ ｴｵｬｭ｡ｹｮ｣＠ ･ｲｩ＠ bulunmaz• kabilinden, Karlrini her giz bilir mi ademin
hepimizi tutup, herkese bir ｭｵｨ｡ｦｺ＠ tayin ettiler. Be- Kerm u serdin çekmiyenler alemin (60)
ni de iki hizmetçimlo:: Gökçe halifenin vekilinin ｯ､｡ｳＮ＠
na koydular ve ｡ｴｬｲｭｺ＠ da birer ｫｩｹ･＠ teslim ettiler. oiye dertli gönlüme teselli verirdim. Üzüntü bazan gi-
ｄｩｾ･ｲ＠ ･ｹ｡ｬｲｭｺ＠ da emanet ｢ｲ｡ｫｴＮ＠ Hali ｨ｡ｺｲ､＠ der, bazan de beni m4hvedecek duruma ｾ･ｬｩｲ､Ｎ＠
burada ｫ＠ mevsimiydi. ｅｹ｡ｬｲ､ｮ＠ ｡ｹｲｬｮ｣＠ titremeye
｢｡ｬ､ｫＮ＠ Ertesi gün Mirza, ｹ｡ｮｭｺ､＠ bulunan emirna- Meydir ey saki ｩｬ｡｣＠ ｫｩ＠ bolgay "amnak
meleri ve ｰ｡､ｩｨｬｲｮ＠ ｡ｬｮ＠ ｭ･ｫｴｵｰｬ｡ｲ＠ ｡ｬ､ｲＮ＠ Bir Zehr-i gam der'ine hiç mist!ke bolmaz tiryak?
keseye koyarak mühürlediler. ａｲｫ｡､ｬ＠ bu durumu
Kenç-i hüsnünde iki ｬｦ＠ holuptur iki mar
görünce, ｨ｡ｹｴｬｲｮ､＠ ümidi kestiler.
Ben de: ｯｂｵ＠ duruma kendimiz kendi istegimizle Kati çün gamzesi tatibieri ｴｾＭ＠ ､ｨ｡ｫ＠

､ｴｫＮ＠ Kendi ､･ｮ＠ ｡ｬｭｺ＠ derler. ｄｯｵｭ､｡ｮ＠ kurtu- Ol ｫｯｹ｡＠ ｴ｡ｬＧ＠ görkan ,ni ｫｬｵｲ＠ ｨｵｲｮ＠ yAd
ｬ｡ｭ､ｫ＠ ki ölümden ｫｵｲｴｬ｡ｭＮ＠ Bundan böyle bunun S9fi bir zerre kine seni de ｹｯｾ＠ ｩｮ＠ idrak
çaresi sabretmektir. Çünkü büyükler cSabr ile koruk Ol sanem, gayra vefaloir ｫｴ｡＠ ｬ｡ｹｫ＠ ｭ＠ menin
helva olur,• ､･ｭｩｾｬｲ＠ ki, <;abr ｫｵｲｴｬｾｮ＠ ｡ｮｨｴｲＮ＠
ｔｾＭ＠ ｭｪｧ｡ｮ＠ bilen sanma mundak ｫｴ｡＠ çak
､ｲ＠ ve bütün ｳｫｮｴｬ｡ｲ＠ ona yül<selir.
Yar rahm etti görüp ｢｡ａｩ､ｴｭ＠ ｡ｲ＠ bilen
Sabriyle yetdi devlet-i cavid (Katibi) boldu ｩｮｧ･￧＠ ｡ aAyar helak (60
Sabriyle bitdi meyve-i ümid
ｂ｡ｾ､･ｨ＠ sabriyle biter ｨｵ･＠ Bu gazeli ｨ｡ｴｮ､＠ geçirirken uyudum. Uyku ile
ｈｵ･＠ hem sabrile olur ｴｵ･＠ ｵｹ｡ｮｫｬ＠ ｡ｲｳｮ､＠ gönlüme bir ｭｳｲ｡＠ ､ｴＮ＠ Uyku-
Harndi dan ｵｹ｡ｮ｣Ｌ＠ •Bu bana ilahi bir ｩｬｨ｡ｭ､ｲＺｯ＠ deyip,.ha-
Hemen ｃ･ｮ｡｢＠ Hakk'a te,·ekkül edip sonunu göz- ｴｮｭ､｡ｫｩ＠ hemen ｹ｡ｺ､ｭＮ＠ Bununla bir murabba dü-
roeye koyulduk. züp ｭ｡＠ Ali Musa ｒｺ｡Ｇｹ＠ ithafen gönderdim.
Yare yol iki kademdir, birisini cane bas
Çünkü bu meydane girdik, ｡ｹｮ＠ merdane bas Aleme ｧ･ｬｭｩ＠ ､･ｾｩｬ＠ senin gibi bir delir
(Necati) Haddi yoktur kim seninle pençe vura ｮ･ｲＮｩ＠
ｋｬ＠ terahhum vadi-i mihnette ｫ｡ｬ､ｭ＠ hen fir
Sonunda bütün ｡ｲｫ､ｬｮ＠ ｢｡ｬ､ｲＮ＠ Gerçi beni Ya Ali senden meded ､ｴｭ＠ bana ol dest-gir
｢｡ｬｭ､ｲ＠ ama, ｢｡ｭ＠ ｢･＠ muhaflz diktiler. Mir-
ｺ｡Ｇｮ＠ bu hareketine çok ｫｲｬ､ｭＮ＠ •••
 •

106 107

Çehre-i zerdim ･ｩｴｮ､＠ vanp hile eyledim ｕｭ｡ｲ＠ bana inayet ｫｴ｡＠ oniki imam
ｚｬｦｩｫｲＭ＠ mührün ile sinemi çlk eyledim Melceimdir ahir u ｢｡ｴｮ､＠ anlar ey humarn
Lafeta illl Ali ｳｲｮ＠ idrak eyledim Cümlesinin ･ｩｾｮ＠ yüz sürüp oldum gulam
Ya Ali senden medeel ､ｴｭ＠ bana ol dest-gtr Ya Ali senden meded ､ｴｭ＠ bana ol dest-gir
• •
••
••

Alem-i rü'yada ｡､＠ edip ｢･｡ｲｴ＠ evledin Milinet-i gurbet benim ｢｡ｾｮｭ＠ ｰｲＭｨｦｮ＠eyledi
ｒ｡ｨＭ＠ emni gösterip bana ｡ｲ･ｴ＠ｩ ｾＩ･､ｩｮ＠ Derd-i firkat gözlerim ｹａｮｩ＠ ceyhun eyledi
Gönlümü viran iten ｹ｡ｰｴｮ＠ imare-t evledin ｎ｡ｲＭ＠ hasret halimi gayet ､ｩｾ･ｲＭｧＨｵ＠ eyledi
Ya Ali senden meded ､ｴｭ＠ bana ol -dest-gtr Ya Ali senden meded, ､ｴｭ＠ bana ol dest-gir
• •
••
••
(K!tibi) ola muhibb-i ｨ｡ｮ､Ｍ＠ Mustafa
Fal idub ismin senin girdim yola ey nik-nlm
Hint u Sind'i, Maveraun Nehr-i ｧ･ｴ＠ ittim Nur-u ･ｶｫｩｮｬ＠ derCini daim ola pür safa
Sana mensub iken ol ｬａｹｫ＠ ｭ､ｲ＠ çekmek cefa
tema m
Cin u dilden tengri ｡ｨｩ､ｲ＠ ｳ｡ｮ､ｲ＠ ilticam Ya Ali senden meded, ､ｴｭ＠ bana ol dest-gir
Ya Ali senden meded ､ｴｭ＠ bana ol dest-gtr
•••
••• Bu murabba. ileri gelen ｫｩｬ･ｲ＠ ｡ｲｳｮ､＠ ｭ･ｨｵｲ＠
uldu. Bir gün ｭ｡＠ Ali'nin türbe hizmetçilerinden bi-
Hint'den azmeyledim ｡ｨＭ＠ Horasan ｡､ｮ＠ ri bana gelerek (Hakikat veya gayri hakikat) •Rüyam-
ｅｩｴｮ･＠ yüz sürüp kul ｯｬｭ｡＠ ･｣､｡ｮ＠ da bir sabah Hazrt"ti Ali e!-Murtaza bana gelerek:
Bir nazar ｫｬ＠ ben garibin nale u feryadma eMir Seydi Ali'yi ziyaret eyle! • deyip beni sana gön-
Ya Ali senden meded ､ｴｭ＠ bana ol dest-gir derdi• dedi ve ￧･ｩｴｬ＠ ｹ｡ｬｶｲｩ､＠ bulundu,
••• Bu olay ･ｨｩｲ､＠ ｹ｡ｬ､Ｎ＠ ｈ｡ｬｫｮ＠ bi7e ｫ｡ｲ＠ meyli-
Eyledi kin seni alemde ｺ｡ｴｮ＠ ol Celil nin ｡ｲｴｭｳｮ＠ sebep oldu.
ｬｲｴｩｦ｡Ｇ＠ kadtin içtin (Hel et§) ｲｵ･ｮ＠ delil ｭ｡＠ Ali'nin türbe mütevellisi ve ､ｩ･ｲ＠ seyyid-
Himmet eyle halime, rahm ide ｡ｨＭ＠ Erdebil ler ｍｩｲｺ｡Ｇｮ＠ ｮ｡ｺ＠ ｢｡＠ vurarak:
Ya Ali senden meded ､ｴｭ＠ bana ol dest-gtr
«Bir ｫｩ＠ ｬｭ｡ｮ＠ ziyarete gelip adak verse ｡ｨＧ＠
••• gitmek isteyip, hali ｨ｡ｺｲ､＠ ｡ｨｮ＠ ｰ｡､ｩｨ＠ Rum'a bü-
 ｾ＠
108
Ne bolur halim menin ol gamzesi rnekkar ile
yük ｳ｡ｹｧ＠ olsa, ａｵｲ｡＠ günü gibi mübarek günlerde ｂ｡Ｍ＠ dehring zevkini ｫｬｭ｡＠ dô!er sen
böyle kimselere eziyet edilmesi ､ｯｾｲｵ＠ olamaz. Bunlar- (Kltibi)
da bir hile ve tuzak ｯｬｳ｡ｹ､Ｌ＠ meydana ￧ｫ｡ｲ､Ｎ＠ Çünkü, Ömrünü otkar yörü bir serv Ｎ ＠ ｨｯ＠ reftar ile (62)
Allah teala ｫ･ｴ｡ｭＭ＠ kadim ve ｆｲｫ｡ｮＭ＠ azim'inde
(Mücrimler yüzlerinden ｡ｮｬｲＩ＠ ｢ｵｹｮ｡ｫｴ､ｲＮ＠ Bun- ｫｩｮ｣＠ gazel:
larda kat'iyen öyle bir ihtimal yoktur ki böyle bir hal
meydana gelsin• derler. Alim ve Seyyidlerin bu vol- .Ol ｹ｡ｲＭ＠ ｫｩＬ＠ bana mihrihan botmaz ｩｭ＠
daki sözleri Mirza'ya çok tesir eder. Aciz de: · ａｫ＠ olan ora ｡､ｵｭｮ＠ bolmaz ｩｭ＠
Dil-i bülbüle ｧｬ･ｮＬ＠ ｫｵｹＭ＠ den yek
Kendini tarif ･､ｲｭｩ＠ misk-u ter ｇｬｺ｡ｲＭ＠ cihanda ｡ｩｹｮ＠ bolmaz ｩｭ＠
Öksüz ｯｬ｡ｮ ﾷ＠ ｧ￶｢･ｾｩｮ＠ kendi keser ａｫｭ＠ duyurdu eylega ･｢ｲｮＭｩ＠ ulvi
(Necati) Hiç ｵＧｬ･ｳｩ＠ ｡ｴ･ｩｮ＠ nihan bolmaz ｩｭ＠
ｍｪｧ｡ｮｬｲ＠ sinernden ｡ｴｰ＠ yetti dile
､･ｩｾ＠ gibi, ｩｲ､･ｮ＠ ｢｡ｺ＠ laflar ettim. Mirza'ya haber Amma ni ｫｬ｡ｹ＠ ｺ｡ｨｮ＠ iyan bolmaz ｩｭ＠
f!Önderip «Bu haberin ､ｯｲｵｬｮ｡＠ ve yalana da ihtima- Ey (Katibi) daim ｩｴｲ＠ biz eyledin
; ｶ｡ｲ､Ｎ＠ Bize ｨ｡ｫｳｺｬ＠ etme.• Öldürse ｫｩ＠ rakibi, kan bolmas ｩｭ＠ (63)

•••
Dime kim idesin kala yanuna
Sana kalursa kalmaz ｯｬ｡ｮｵ＠
,
Üçüncü gazel:
aeyip hale ｭｮ｡ｳｰ＠ üç gazel ｹ｡ｺ､ｭ＠ ve gönderdim. Bana cevr edüp cefa ｫｬ｡ｮ＠ ｳ｡ｮｲｬ＠ ｹ｡ｲ､＠
Bunlardan çok ｨｯｬ｡ｮｭＮ＠ Beni ｴ｡ｮｲ＠ ｭｳｮ＠ ey gönül, bais-bar ｡ｾｹｲ､＠
Gözlerim ｹ｡ｮ＠ rahm eyleyip ｹ｡ｵｲｭ＠
Birincisi: hüsnünil
Derler ey ｭ･ｨＭ＠ deva, ｫ｡ｲ＠ ｡ｫ＠ ､ｩ｡ｲＮ＠
Sendin ey dil, ｵｲｭ＠ cehdet ｶ｡ｲ＠ ol var'ile ｒｵｨｬ｡ｲｮ＠ ｢｡Ｍ＠ cinan bolgay, lebin ｡｢Ｍ＠ havat
ａｴｩ＠ ｢ｯｬｭ｡ｫｴｲ＠ amma ｫｬ＠
hazer ｡ｹｲ＠ ile Ey tabibirn ne sebebden gözlerin ｢ｩｲｮ｡､＠
ｈ｡ｴｮｭ＠ cemet ｬ･｢Ｍ＠ ｣｡ｮＭ｢ｩ＠ ile ey peri Tapsa bir dernde içerdi ｫ｡ｮ＠ ｡ｫｬｲｮ＠
ａｫｬｭ＠ ｫｬｭ｡＠ ｰ･ｲｩ｡ｮ＠ zülf-ü amber-Mr ile Garnzesi ol ｨｩｶ･ｦ｡ｮ＠ görinücek ｨｴｭ｡ｲ､＠
ｃ｡ｭＭ＠ ｡ｫ＠ ｮｦｩ＠ idip meyin koymeyin öz halime (Katibi) bendeni reddetmen ｹ｡ｭｮ､ｲ＠ dostum
ｍ･ｳｴＭ＠ menin ｴ｡｢ｧｭ＠ ｡ｬｭｺ＠ zahida ｨｯｹ｡ｲ＠ ile Ol ･ｩｾｮ＠ ｮｬｴ｡ｲ＠ ｶ｡ｨｩ＠ ｨｩｺｭ･ｴｕｲ､Ｎ＠ (64)
Zülfü sahir, ￧･ｭｩ＠ pür-fitne. öziinun ｩ＠ at
 ll{)
lll

Sonunda Mirza, ｡ｨＧ､ｮ＠ korktu ve ｹ｡ｰｴｩｮｾ＠ ｰｩ ﾭ l'.an Bestam'a geldik. ｭ｡＠ Muhammed Eftah, ･ｹｨ＠
man oldu. ａｵｲ｡＠ günii hepimizi serbest ｢ｲ｡ｫｴ Ｎ＠ Tek- Bayezid-i Bistami ve ･ｹｨ＠ Abu'l Hasan el- ｈｲｫ｡ｮｩｹ＠
• ar bu acize bir ziyafet verdi. ａｴｬ｡ｮｭｺ＠ ve ･ｹ｡ｬﾭ ziyaret ettik. Ertesi IÜft. yola ￧ｩｫｰ＠ Dampn'a geldik. O
ｲｭｺ＠ geriye verdi. Fakat çok ･ｹ｡＠ kaybolmustu. gece ｡ｲｫ､ｬｮ＠ Ranuuan ｂ￶ｬｫ｢｡＠ ismiyle ｢ｩｬｮ･＠
ｾｲｴ＠ ｾ＠ ｫｩｴ｡｢ｾｮ＠ ｡ｬ､ＺＮ＠ Emirname ve mektuplan salih ve dindar bir kifiye ｲＧｶ｡ｳｮ､＠ Bayezid-i Bistamf
｢ｲ＠ keseye koyup mühürledi. Kopça ｾ ＠ ｢｡＠ Ali Bey -40 ､･ｲｶｩ＠ ile gelip:
isimli bir yasa vul il ve onun ｢｡ｫｮｬ､Ｌ＠ o sene-
nin Muharrem ｡ｹｮ＠ ortalannda ｡ｨＧ＠ gönderdi. eDta edelim ki Mir Seydi Ali ｡ｲｫ､ｩｹｬ･＠ sat-
｡ｨ＠ ve ｂ･ｨｲ｡ｭＧｮ＠ birer ｨ｡ｮｭｊ＠ ｬｭ｡＠ ziyare- salim vatanlanna varsmlar.• diye dua ederler. O adam
re ｧ･ｬｮＺＧｩｲ､Ｎ＠ Yola beraber ￧ｫｴＮ＠ Yolda sohbeti epey ('a okuyup sonra bir yol ｦ･ｲｭ｡ｮ＠ ｹ｡ｺ､＠ ve mühürledi.
ｬ･ｲｴｫ Ｎ＠ ｡ｨＧ＠ ｶ｡ｲｮ｣Ｌ＠ herbiri de ￧･ｩｴｬ＠ lütuflarda • Yollarda kimse size mani ｯｬｭ｡ｳｮＮ＠ diye bu acizi ha-
ｾ ｵｬｮ､｡ｲ Ｎ＠ ｏｮｬ｡ｲ＠ maiyyeti ile yollarda dostluk ku- berdar etti ve ｃ･ｮ｡｢＠ Hakkm Kemal-i Keremine ￜﾷ＠
run, yüzlerine gülün diye ｡ｲｫ､ｬ＠ öt{it verip na- kürler ettik. Bu can veren haber, ölü gönüllere taze bir
sihat eyledim. hayat verdi. Damgan'da metfun lmam-zade Cafer'i zi-
' yaret etdk. Sonra Sumnan'a gelip ･ｹｨ＠ Alaud'devle-i
ａｳ｡ｹｩ＠döktü tefsirini bu ｨ｡ｦ･ｳｴ＠ Sumnani Hazretlerini ziyaret ｾｴｬｫＮ＠ Orada da bize bir-
Ba dustan telattuf b.t ､ｮ｡＠ mudara (65) ￧ｯｫｬ｡ｲ＠ hücum edip mezhep üzerinde ｫｯｮｵｭ｡＠ iste·
Ｈｒ｡ｦｺＩ＠ diklerinde ｡ｲｫ､ｬＺ＠ ＨａｬｴｮＬ＠ ｩｴｫ｡､ｭ＠ ve mezhebini
gizli tut.) hadisiyle hareket edin. Zira:
deyip, günlerden birgün ｎｩ｡｢ｵｲＧ＠ geldik
ｭ｡＠ zade Muhammed Mahruk ve ･ｶｨ＠ ａｴ｡ｲ Ｇ＠ Akil olanlar eylemez bir an
ziyaret ettik. · Zehebi, mezhebi. zehabi iyan.
Horasan vekili ａ｡＠ Kemal ile mülqkat ｹ｡ｰｴｫ Ｎ＠ O
da geçmek için izin verdi. Oradan Sebzvar'a geldik. dedim.
ｂ｡ｺ＠ edepsiz kimseler, bize hücum E"dip, ｫ｡ｮｴｬｲﾭ Onlar da nasihatimi dinlediler. Ertesi gün sabahle·
ria: ﾫｴ＠ ürür, kervan yürlir• diyerek, bin belli ile el- yin yola ￧ｫｴＮ＠ Yollarda dahi herbirine birçok nasihat
lerinden kurtulduk. edip. ｨｵｹｬ｡ｲｮ＠ göre onlara teselli verirdim

-\CEM IRAK'lNDA VAKt OLAN Sofi ne :.eved safi tader ｮ･ｧｴ＠ cami
AHVALt BF.YAN EDER Sisyar sefer bayed ta ｢ｯ､･ｶ＠ hami
Günlerden bir gün Irak topraklanna ayak ｢｡ｳｴｫＮ＠ Molla Rumi
Demavend ､｡＠ t:teklerindcn yani Mazenderan ｴ｡ｲｦｮ Ｍ >eytinin ｭ｡ｮｳ＠ ｡ｮｬｴｰＺ＠
112 113
yin. ｂ｡ｫｬｭ＠ sonu ne olacak " diye ｳｫ＠ ｳｫ＠ tenbih et-
«Hiçbir kimse sizden ｦ｡ｺｬ＠ ｧ･ｺｭｩ＠ ､･ｩｬｲＮ＠ ｵ＠ ｨ｡ｬｾ＠ ti. ｡ｨ＠ da, ｍ･ｨ､Ｇ＠ vekil olan Gökçe Halife ile, vezir
de biraz ｰｩｫｮ＠ olmak ｬ｡ｺｭ､ｲＮ＠ ａｫｬ＠ ｢｡ｮ､＠ olan bir olan Mir ｍ･ｮｩＧｹ＠ azledip, eBuolan niçin daha önce
kimse, adi ve rezil kimselerin sözlerine ｡ｬ､ｲ＠ etmez.» hana haber vermeden gönderdiniz?,. diye çok ｫｺ､Ｎ＠
ｬ･､ｩｭＮ＠ Onlar da sözk.rimi kabul edip nasihatimi dinle-
｣ｩｬ･ｲＮ＠
Bunun üzerine bizimle beraber gelen ｋｯｰ￧｡｣＠ Ali
Bey. bana Yesavul Pir Ali'yi gönderip: cBunlarm sizi ｡ｬﾭ
Hep birlikte bir gün Rey ･ｨｲｩｮ＠ geldik. lma.n koymalanndan ｨ｡ｹｲ＠ umulmaz. ｅ･ｲ＠ Ü7erinizde para
Abd'ul-Azim ve ｭ｡＠ Hüseyin (R.A.) ｮ＠ zevcesi Bibi varsa, bize emanet ｢ｲ｡ｫｮＮ＠ ｅ･ｲ＠ Hak TealA ｫｵｲｴｬ＠
･ｨｲｩ｢｡ｮＧ＠ ziyaret ettik. Orada ｡ｨｮ＠ ｯｾｬｵ＠ Muhammed müyesser ederse yine sizin olur ve ･ｲ＠ bir hal olursa
Hudabcnde Mirza ve Korucu ｢｡＠ Sondan aita ile mü- ､ｭ｡ｮ＠ gitmektense bizde ｬｴ｡ｳｮＮ＠ dedi. eBunca za-
lakat ettik. ｍ･ｲ＠ evvelce, ｡ｨＬ＠ ｳｭ｡ｩｬ＠ ｍｩｲｺ｡Ｇｹ＠ Kazvin'- ｭ｡ｮ､ｲ＠ gezen kimsede para bulunmaz. Ölmekten kor-
den Horasan'a gönderip, onu Kazvin'e davet ･ｴｭｩＬ＠ ls- kan buralara gelmez. Allah-u Teala ｋ･ｬ｡ｭＭ＠ Kadim ve
mail ｍｩｲｺ｡Ｇｮ＠ Horasan'da baz. ､ｵｲｭｬ｡＠ göze ｢｡ｴｭＬ＠ ｋｵｲＧ｡Ｑﾷ＠ Azim'in de (Ecelleri ｧ･ｬ､ｩｾ＠ zaman onu ne ｴｩｲ＠
o yüzden Kazvin'de ｡ｨＧｮ＠ emriyle emirlerden biri öh saat tehir edebilirler, ne de bir saat önce alabilirler)
､ｲｬｭｴＮ＠ Muhammed Han da Herat'da ｳｭ｡ｩｬ＠ Mir- diye ｢ｵｹｲｭ｡ｫｴ､Ｎ＠ Bunu kabul ve tasdik ettik. Buna
ｺ｡Ｇｮ＠ birçok ｡､ｭｮ＠ ｫ｡ｴｬ･ｭｩＮ＠ ｙｩｮｾ＠ Muhammed göre Allah Tebareke ve TealA ￶ｬ､ｲｭ･ｩｮ＠ öldUnnex.•
Huda-Bende'yi ｩｳｴ･､ｾ＠ zaman ｡ｨＬ＠ yukl\nda bahsetti- diye: cevap gönderdim ve sonra Allah'a yöneldim. ｡ｨ＠
ｩｭｺ＠ Korucu ｢｡＠ ile, yine ｯｮＬ＠ Muhammed han'a gön- kese içerisinde olan emir-name ve ｰ｡､ｩｨｬｲｮ＠ ｡ｬｮ＠
derip ｳｭ｡ｩｬ＠ ｍｩｲｺ｡Ｇｹ＠ davet etti. mektuplara ｢｡ｫｴＮ＠ Bizimle beraber gelen ｨ｡ｮｭｬｲＬ＠ ｹ｡ｾ＠
ni, ｡ｨＧｮ＠ ve Behram ｍｩｲｺ｡ｮ＠ hatunlan da bizim için:
Muhammed Huda-bende ile müllkat ･ｴｩｾｭ＠ za-
man, ｡ｨＧｮ＠ saadetlu ｰ｡､ｩｨ＠ hazretlerir.e olan samimi «Mazlum kimselerdir!er, yolda hallerine ｶ｡ｫｦ＠ ol-
ｬ＾｡ｨｫｲｮ＠ ｡ｮｬｴＮ＠ Biz de ｨ｡ｴｲ＠ ｫ￶･ｭｩｺ､＠ ｰ･ｲｩ｡ｮﾭ duk.• diye ･ｨ｡､ｴ＠ ettiler. Bi!' murabba ｹ｡ｺｰ＠ ｡ｨＧ＠
ｨｫｬ｡ｲｭｺ＠ yadettikten sonra ertesi gUn yola ￧ｫｴＮ＠ Bir- gönderdim.
t-uçuk ｡ｹｬｫ＠ bir zamanda, yani sefer ｡ｹｮ＠ sonlannda
ｉｲ｡ｫＧｮ＠ ｰ｡ｹｴｨ＠ olan Kazvin'e geldik ｡ｨＧ＠ ｍ･ｲ､｡ｮＭ＠ ｄｬ､Ｇ･＠
ruz ne bord olsa süvar
｡ｨＧＬ＠ geldiitirniz haberi arzolununca hiçbirimizi Zülfikare ､ｵｲｭ｡ｺ＠ Rüstem u istendiyar
･ｨｲ＠ ｳｯｫｭ｡ｹｰ＠ Sebze-giran ismiyle bilinen bir kente No'la ｡ｮ￧＠ dese lütfeyleyip perverdigir
gönderdiler. ｂ｡ｭｺＬ＠ ｡ｨＧｮ＠ vekili, yani, veziri ｡ｺｭ＠ LAfeta illa Aliyyun laseyfe i11a Zülfikaru
olan Masum Bey'in Divan bekçisi Mahmud Beyi koydu.
•
ｅｩｫ＠ ａ｡ｳ＠ gelip ｡､ｬｮｭｺ＠ ve kaç ｡ｴｭｺ＠ ｯｬ､ｵｾｮ＠ yaz- ••
､Ｎ＠ Kendi ｨ｡ｬｫｮ＠ bi7.den gizli olarak: «Her gece ｢･ｫｬｾ＠ F: 8
｡＠
115

Her zaman a'daya ol ｡ｨＭ＠ vilayet salsa at ｡ｨ＠bu ｭ｡ｲ｢＠ görünce vekili Masum Bey'e em-
ｄ｡ｲ｢Ｍ＠ ･ｮｩｲｯ＠ gören fenint'ler olurdu mAt rederek: cYann sen davet edip bir ziyafet ver. Öbür gün
Vasf edüp ｡ｮ＠ ｡ｴｮ＠ ederdi ｆ｡ｨｲＭ＠ ｫ｡ｩｲｴ＠ de biz veririz ve müjde haberini verin. Hangi yoldan git-
U feta ｩｬｾ＠ Ali, li seyte illa z\JtfiUr mek isterlerse o yoldan gönderelim.• ､･ｭｩＮ＠ Hakikaten
• ertesi gün Masum Bey bizi ､Ｚｶ･ｴ＠ ederek büyük bir zi-
••
yafet verdi ve izin mtijdesini 1)ildirip: ｣ｅｲｫｴｮＧ＠ saadet'e
ｯｬ＠
gazada kifiri ｬｵｲＮｮ｡＠ etmi5ti yemin elçimiz gitmek üzeredir. ｅｾ･ Ｑ ＠ Azerbeycan yani Tebriz
Öyle ￧｡ｬ､＠ ｵｾ＠ oldem kana gark !)ldu zemin ve Van yolu ile gitmeniz münasipse ｹ｡ｫｮ､＠ gidilmesi
Dedi ｨ｡ｫｮ､＠ ･ｨ｡､ｴ＠ eyleyup Ruh-ul Emin ｫ｡ｲｩｭ＠ ､ｵｲｭ｡Ｎ＠ deyince, bu fakir de ｋ＠
Lafeta illa Ali la seyfe illa Zülfikar vaktidir. O yola gücümüz yetmez ｂ｡ｾ､＠ yolunu ih ..
•
•• san edin.• diye rica edince: ｡ｨＧ＠ ｡ｲｺ･､ｬｩｭｯ＠ ｣･ｶ｡｢ｮ＠
•
verdi.
Eyledi ana ｣｡ｴ＠･ ｨｩｬＧ｡ｴｮ＠ Hakk ata ....
ｋｬ｣ｮ､｡＠ kan damlarsa tekmidir ruz-i gad Ertesi gün de ｡ｨ＠ davet ettiler. M:Hakat ･ｳｮ｡ﾷ＠
Dediler cümle Melaike eyleyip ;\na dua da fakirane hediyelerimizi arzettik. Ziyafet ･ｳｮ｡､＠
Lafeta illa AH, La sevfe illa zulfiUr birçok ｫｯｮｵｭ｡ｬｲ＠ ｹ｡ｰｬ､Ｌ＠ ｩｲｬ･＠ söylendi. Bizim ha·
••• !imizi tamamen ｡ｮｬｹ｣Ｌ＠ beylerine hitaben: ｏｮｬ｡ｲ＠
yüzlerinde sccde izleri ｶ｡ｲ､ｯ＠ ayetini ｨ｡ｴｲｬＮ＠ Yani:
ｩｲ＠ yezdandan ｫ｡￧ｲ､＠ havf ed\ip birbeyan
Kahramanlar ｴＭ＠ hünt!r yüzünden isterdi eman "Bunlann yüzlerinde hile ve burdaJan eser yoktur.
Bunlar, ｨ｡｣＠ ve ｧ｡ｺｩ､ｲｬ･Ｎｯ＠ dedi. Evvelce arzedilen ｢ﾭ
Merd olup herkim ｫｬ￧＠ ｫｵ｡ｮｳ＠ eder bi gürnan
Lafeta illa Ali, la seyfe illa zulfikar rahim ｍｩｲｺ｡Ｇｮ＠ vekili Gökçe Halife ve Mir Mevsinin
ｭ･ｵｲｩｹｬ＠ iade olundu .
•
••
Bu acize bir at, iki hil'at, bir yük ipek ve yol için
Nara urup eylese ｡ｨＭ＠ necef ｡ｺｭＭ＠ ｳ｡｜Ｇ＠
｢｡ｺ＠ malzeme verdi. ｫｩ＠ serdar'a ｩｫｴ＾ｲ＠ hil'at ve ｢･＠ ar-
SaJsa seyfi katnn ､ｯｹｭ｡ｺ＠ ana ､｡＠ u ｴ｡＠ ｫ｡､＠ birer hil'at verdi. Saadetlu ｰ｡､ｩｨ＠ hazretlerine
Halk olup ferman-beri derlerdi koyup yen• ｢｡＠
sonsuz hürmet ve muhabbetlerini arzettiler
Lafeta illa :\li, la seyfe illa zulfikar
• Son derece ｢｡ｬｫ＠ gösten!iler. ｡ｨ＠ bir gün bu aci .
••
zi Mehterhanesine davet edip ziyafet verdiler. Kendine
Hayher'in ｫｯｰ｡ｲ､＠ ｫ｡ｰｳｮ＠ kodu alemde nam ･ｦｩｶｮ､＠ beyleri oraya gönderdi.
ａｲ｡＠ Asdi ｴｾｮ＠ ｡､＠ oldu cümle has u am
Murtezaya Kanber olup (Katibi) eder mudam •Devletin ｢ｹｫｬｾｮ＠ göstermek ｣ｮ＠ ｢･ｲ＠ yü1
Lafeta illa Aliyyun la seyfe illa zülfikaru ve biner toman'a ｹ｡ｰｬｭｴｲＬ＠ niye birçok büyük kadife
 ･＠ 11'1

ve ｩ｢ｲｭ､･ｮ＠ resimli, ｩｬ･ｮｭ＠ küçük ｨ｡ｬｲＬ＠ birçok ｡ｦｩｮ＠

göre küçük ｧ￶ｲｮ･＠ ｧｮ｡ｨｬＧ｜ｲ､＠ sö-
paha biçilmez tahtlar, ustaca ve resimli olarak ｹ｡ｰｬｭ＠ zünü reddedip eBundan ｢｡ｫ＠ Hz. ａｩ･＠ (R.A.) ｨ｡ｫｮﾭ
haymeler, ｯｴ｡ｾｬｲ＠ ve ￧｡､ｲ＠ bölmeleri gösterdi. Umera- da ｢｡ｺ＠ terbiye ve edebe ｡ｹｫｲ＠ ･ｹｬｲ＠ ｳ￶ｹｬ･ｮｩｲｭ＠ diye
ｳｮ､｡＠ Musahib olan ｹｺ｢｡＠ Hasan Bey, bu gördütü- ｩｾｴｬｹｯｲＮ＠
müz ･ｹｬｲ＠ için: eBunlar büy:.ik bir ha7inedir.• diye
söyledi. Ben de: Ｎｐ｡､Ａｨｬｮ＠ hazinesi, ｡ｬｴｮＬ＠ ｧｭ＠ ve Buna göre de Hazreti Risalet- penah'a ｢｡ｺ＠ yüz ｫＮ＠
harb aletleridir. Bunlar hazine ､ｾｩｬｲＮ＠ deyince, afal- ＱＮ｡ｲｴ｣＠ ･ｹｬｲ＠ isnad ･､ｩｬｭ＠ olur ki O'na küfürdür Bu
ｬ｡ｹｰ＠ ｫ｡ｬ､Ｌ＠ cevap veremedi. durumda o kavim mürted (dinden ､￶ｮｭＩ＠ olur ki, on-
ｬ｡ｲｮ＠ öldürülrnd.!ri dinen hel51 ve bu zamanda kazan-
Elçileri olan Sabit ａ｡Ｌ＠ bizden önce Tebriz yolu ile ､ｫｬ｡ｲ＠ mallar gan!ere mubah olur. ｋ｡､ｮ＠ ve çocuklan
gitti. Bizi bir ay kadar ｢ｲ｡ｫｭ､ｬＮ＠ Birkaç defa davet esir edilir. ｅ ･ｲ＠ bu ￶ｹｬ･､ｩｫｲｮ＠ ､￶ｮｭ･ｬｲｳ＠ hap-
edilip sohbetlerde bulunduk. Bir !'Ohbet ･ｳｮ｡､Ｚ＠ scdilirler. ｡ｹ･ｴ＠ ''önerlerse, ｨ｡ｮｭｩ＠ tekrar nikah
.. ｯｩｹ｡ｲＧ＠ Rum'dan Burak Han'a ｹ｡ｲ､ｭ＠ için üç yüz ye- ｫｹｭ｡＠ suretiyle veya tekrar ｫｹｭ｡､ｮ＠ ｹ｡ｮ｢ｩｬｲ･Ｎ＠
niçeri ｧ￶ｮ､･ｲｩｬｭＮ＠ diye söyle-yince, ben de: cOnlar ､･ｩｭＬ＠ inkar edi!):
Burak Han'a ｹ｡ｲ､ｭ＠ için ｧ･ｬｭｩｲ､ Ｎ＠ ｈ･ｴ､ｩｲ＠ Han
yolunda Hoca Ahmet Yesevi (K.S.) c.wlAtlanndan Baba "Her kim Hz. ａｩ･Ｇｹ＠ ｦｵｨ＠ isnad ederse, o bizce de
5cyh'i Çerkezler ･ｨｩ､＠ edip ｹｯｬ｡ｲｮ＠ ｫ･ｳｭｩｬｲ､Ｎ＠ Mer- 1 afirdir. Bu suretle hem ｫｦｲ･ｴｭｩＬ＠ !\em de ｋｵｲＧ｡ｮ＠ in-
hum ve ｮ｡ｧｦｵｲ＠ ･ｹｨ＠ Abd'ul-LAtif Hazretlerini geçir- kar ･ｴｭｩ＠ olur. Çünkü, O'nun, (Hz. ａｩ･Ｉ＠ ｨ｡ｫｮ､＠ Al-
mek için ｧ￶ｮ､･ｲｩｬｭＮ＠ ｡ｹ･ｴ＠ ｹ｡ｲ､ｭ＠ için ｧ･ｬｭｩ＠ ol- Ａ｡ｬＧｵ＠ Teala ｋｵｲＧ｡ｮ＠ Kerim'in birçok yerinde, iffet ve
ｳＺｬ｡ｲ､Ｌ＠ binlerce asker gönderilirdi.• dedim. Sözüme iti- ｢･ｮｾ｡ｴｩ＠ ｡ｨｩ､ｬｫ＠ ･､ｾｲＮ＠ Fakat, Hz. Ali'ye muhalefet et-
mat ettiler. ｴｩｾ＠ için. Hz. ａｩ･Ｇｹ＠ muhabbetlmiz yoktur.• diye bunu
itiraf etti.
Bir gün, mecJ:ste, ｵｬ･ｭ｡ｳｮ､＠ ve ayni zamanda
｡ｫｲ｢ｳｮ､＠ olan Mir ｢ｲ｡ｨｩｭ＠ Safevi bana bir suat Tekrar: ｂ｡ｫｬｭ＠ buna ｮ｡ｳｬ＠ cevap vereceksiniz.
c;ordu: .. ｯｳｭ｡ｮｬ＠ alimlerinin bizi tekfir etmelerinin se- ｈ｡ｾｩｳＧ＠ ･ｲｩｦＧｴ＠ (Ümmetimin alimleri Beni ｳｲ｡ｩｬＧｮ＠ Ne-
bebi nedir?• Ben de: cAshaba küfredilir diye ｩｴｬｹｯｲＮ＠ bileri gibidir.) ｨｵｹｲｬｭ＠ iken, din büyüklerine dil
｡ｹ･ｴ＠ böyle bir ･ｹ＠ varsa, ｦｫｨ＠ ｫｩｴ｡ｰｬｲｮ､Ｚ＠ Ｈ･ｹｨ｡ｮＧ＠ ｴ Ｎ ＷＮ｡ｴｬｹｯｲｭｵ＠ ､･ｩｭ＠ •Bu ｳ￶ｹｬ･､ｩｮｺ＠ alimler ara.
küfretmek küfürdür) diye ｹ｡ｺｬ＠ ve ｫ｡ｹｴｬ､ｲＮﾻ＠ dedi- ｳｮ､｡＠ bizimkiler dahil ､･ｾｩｬ＠ midir? diye sordu. Ben de
ｾｩｭ､･Ｎ＠ cLatife yüzünden ümmetten olan ｵｬ･ｭ｡ｮ＠ hepsi da-
· ｬｭ｡Ｍ＠･ A'zam'a göre öyledir, ama, ｬｭ｡Ｍ＠ ｡ｦｩＧﾭ hildir.• dedim ve tekrar: ｣ｍ｡ｬｃｭｵｺ＠ ､･ｾｩｬ＠ midir ki,
alimler ｨ｡ｫｮ､＠ cAlimierin eti zehirlidir. Kim onlann
nin ｧ￶ｲｮ･＠ göre, bu küçük ｧｮ｡ｨｬｲ､Ｎﾻ＠ diye ce-
etini koklarsa hasta otur ve }:im de yerse ölür.• diye
vap verdi. Ben de: ＷＮｩｫｲｯｬｵｮｭｴ＠ Buna göre onlara dil uzatanlara dün-
..

1
 118 ｴ＠

ya ve ahirette mutlaka bir ｢ｾｬ＠ gelecektir.• deyince . Rum Ｈｏｳｭ｡ｮｬ＠ Ülkesi) da ordu ｰ｡､ｩｨｭＮｮｲ＠ Bun-
daha cevap veremedi. Sözü kesip cBütün bunlar uy. dan ､ｯｬ｡ｹ＠ Beylerbeyi ve ｕｭ･ｲ｡ｳＬ＠ diter kullanndan
［Ａｵｲｭ｡､Ｎ＠ deyince, ben de cÇevirelim birer sayfa• di- ｡ｹｮ､ｲＮ＠ Bunlann, ｰ｡､ｩｨｭｺｮ＠ emri ･ｲｩｦｬｮ､＠ bir
)erek sohbetimize geçtik. nebzecik ｡ｹｮｩｭｬｲ＠ ihtimali yoktur.• dedim. Orada
｡ｨＧｮ＠ ｢｡ｺ＠ Emirleri: ﾫ｢ｲ｡ｨｩｭ＠ Mirza ｍ･ｨ､Ｇ＠ ｡ｬ､ﾭ
Bir gün ｡ｨ＠
bu acize: ｣ｵ＠ kadar yer gezip ､ｯｬ｡ﾭ
＠ kitaplan ｡ｨＧ＠ getirsin, tam yeridir. ｡ｨ＠ onu mu·
ｴｮ Ｎ＠ ｇ￶ｲ､ｾｮ＠ memlekelterde hangi ･ｨｩｲ＠ ｨｯｵｮ｡＠ git.
hakkak getirtir• dediklerinde ben : • Fitne ｵｹｫ､｡ｲ＠
ti?• diye sorunca, ｡￧ｫＺ＠
ａｬ｡ｨｮ＠ ｬｾ･ｴｩ＠ onu uykusundan ｵｹ｡ｮ､ｲ＠ olur• sö-
zünü ｨ｡ｴｲｬｹｫＬ＠ cGeçenden geçelim, giden ｧｩｴｭｲ＠
Gezip seyreytedim her ･ｨｲｩｮ＠ gerçi bu
｡ｲｴｫＮ＠ diye cevap verdim. Sonunda izin talep etmek için
､ｮｹ｡＠
｡ｨＧ＠ bir gazel söyledim:
Nhirini .görmedim hergiz Stanbul u ｇ｡ｬｴＧｮ＠
ａｫ＠ isen ｨｏｮＭ＠ gam yemekten ey dil tezzet al
dedim. ｾｨ＠ da bu sözümü tasdik etti ve devamla: cOs- Arif isen, ｣｡ｭﾷ＠ mey ｮｵ＠ eyleyip bir halet al
ｲｮ｡ｬ＠ Beylerbeyi ve emirlerinin dirlikleri kaç tümen Bi ｢･ｫ｡､ｲ＠ mal, dünyaya gönül meyl clyemc
ｯｬｵｲ＠ diye sordu. Ben de cevap olarak: ｣ｄｩｹ｡ｲﾷ＠ Rum'da ｋｳ｡Ｍ＠ Karun'u var ｧｵ＠ eyle andan ibrel al
ｐ｡､ｩｨｭｺｮ＠ Beylerbeyilerinin ve ｏｭ･ｲ｡ｳｮ＠ dirlik- Almaya can nakdini minnel mi eylemezsin
leri kendilerine mahsustur. Askerlerinin her birinin pa• bana
､ｩ｡ｬｴｮ＠ ｢｡ｫ＠ dirlikleri ｶ｡ｲ｣ＡＮ＠ ｄｩ･ｲ＠ ｰ｡､ｩｨｬｮ＠
ｋｬ＠ tekellüm bir nefes , benden ｡ｮ＠ bi minnet al
ｵｲｯ･｡ｳｮ＠ ､ｩｲｬ＠ kendilerine hükmettikleri askere gö-
redir. ｅｾ･ｲ＠ ｐ｡､ｩｨｭｺｮ＠ Beylerbey1eri ve ｵｲｯ･｡ｳｮ＠ Rahm edip ben natüvane girdi gamzen zahmine
bu ･ｫｩｬ､＠ ･ｭｩｲｬｮ､＠ olan askerlerin dirlikleri ｴｯｰｬ｡ｮ＠ Ey tabibirn bari gel ｮ｡ｫ､Ｍ＠ ｨＺｹ｡ｴ＠ iicret al
kendi dirlikleri ile toplansa ､･ｩｬ＠ toman, birçok beylik, Gezme Mecnun gibi ｬＧ｡ｲ､＠ ahes ey kühkün
belki de birçok yüz geliri olurdu. ｍ･ｳｬｾ＠ Rumeli, Anado- ａｫ＠ vadisinde ｡ｫｩｲ､＠ ol bana, bir sanat al
lu, ｍｳｲＬ＠ Budin, Diyarbekir, ｂ｡ｾ､ｴＬ＠ Yemen ve Cezayir'in Yari görc;em ölmeden, kar etti hasret ｣｡ｮｭ＠
｢｡ｴ＠ ｫｳｭ＠ Beylerbeyleri'nin her birinin emrindeki asker- Cehdedip ey hasta-dil, dest-i ecelden mühlet al
lerin dirlikleri, ､ｩｾ･ｲ＠ ｰ｡､ｩｨｬｮ＠ bütün askerlerinin
ｰｨ･＠ yok Hubb'ul vatan, ｩｭ｡ｮ､ｲ＠ (Katibi)
dirliklerinden ｦ｡ｺｬ､ｲＮ＠
Halini arz eyleyip ｡ｨｾ＠ Ke· emden ruhsat
ｄｩＡｾｲ＠ Beylerbeyi ve ｵｭ･ｲ｡ｮ＠ dirlikleri de ayni al (66)
･ｫｩｬ､ｲＮ＠ ｓｵｬｴ｡ｮｫ＠ Emirle'rine ｩｬｹｫ＠ olan da budur.
Diter villyetlerin ｰ｡､ｩｨｬｮＬ＠ ｨ｡ｮｬｲ＠ ve sultanlan ile Bu gazeli ｡ｨ＠ çok ｢･ｾｮ､ｩ＠ ve ondan ｨｯｬ｡ｮｲｫ＠ git·
kendi ｴ･｢｡ｾ＠ olmalan ｢｡ｫｭｮ､＠ iyi geçinir. ｖｩｬｾｹ･ｴＭｪ＠ rnek için izin verdi.

L
 120 121

ｓ｡､･ｴｬ＠ ｰ｡､ｩｨ＠
hazretlerinin yüko;ek ｡ｨｳｩｹ･ｴｬｲﾭ Humav berhemc miirgan ezan ･ｲｦ＠ dared
ne mektup ｹ｡ｺ､ｬｲ＠ ve ｡ｲｺｯｬｵｮｭｳ＠ canu gönülden di- Ki ustuhvan hard u canavar ｮ･ｹ｡ｺｲ､＠
•eycrek sonsuz muhabbetler gösterdiler.
«Huma ｫｵ＠ kemik ｹ･､ｩ＠ ve ｣｡ｮｬ＠ mahluku incit-
ｙＡ｢｡＠
Hasan Bey'in ｫ｡ｲ､･ｩ＠ Nazar Bey'i bir mik- ｭ･､ｩ＠ için bütün ｫｵｬ｡ｲ､ｮ＠ ･ｲｬｦｩ､Ｎ＠
tar adam ile bize ｫ｡ｴｬｲ＠ ve t.!krar hil'at verdiler.
Bundan ｡ｮｬ｣Ｎ､＠ gör, bu ｫｵＬ＠ kemikten ｢｡ｫ＠
Kazvin'de medfun ｭ｡＠ ･ｨｺ｡､＠ Hüseyin'i ziyaret
bir ･ｹ＠ yemez, ｹ｡ｬｮｺ＠ kemik yer ve onunla ｹ｡ｲ＠ derler.
ettik. Mübarek Rebi'ul Ahir'in ｢｡ｾｮ､＠ ｂ｡､ｴ＠ ･ｨｲｩｮ＠
ｾ＠ ogru yola ￧ｫｴＮ＠ Sultaniye ｹ｡ｫｮ､ｩ＠ Ebhur isimit ｂ｡ｺｬｮ＠ da ￶ｹｬ･＠
hikaye ederler. Bu ｫｵ＠ ｡｣ｫｴｧ＠ za-
ｾ･ｲｩｨｮ＠ önünden geçerken orada medfun Pir Hasan b. man ｫ･ｭｩ＠ ｡ｬｰ＠ ｨ｡ｶｬｮｲＬ＠ yükselditen sonra ｫ･ｭｩ＠ ye-
.11 hi'nin ha rab ｯｬｭｵ＠ türbesini ziyaret ettik. ｋｵｲｫ｡ｯＧ＠ re ｢ｲ｡ｫＮ＠ Kemik yere ｶ｡ｲｮ｣＠ parça parça olur. O par-
ｾﾷＮｴｫ＠ Orada da ･ｹｨ＠ Muhammed Dem-tiz b. Hoca Ah- ￧｡ｬｲｮ＠ hepsini ayni ölçüde yapar ve ｯ､｡ｮ＠ sonra ｹ･ｲｭｩＮ＠
met Yesevi'yi ziyaret ettik. Oradan Dergüzün ･ｨｲｩｮＬ＠
ｲ｡ｮＧ､＠ büyük ｩｬ･ｲ､ｮ＠ｫ herkes bir yerde ､ｭ｡ｮ＠
" radan da Hemedan'a ｶ｡ｲ､ｫＮ＠ Ayn'ul Kudat Ｈｋ｡､Ｍｬｲｮ＠
ｫ｡ｲｳｮ＠ ￧ｫ｡ｭｺ＠ (duramaz) oldu mu, Huma ｫｵ＠ gibi
ＮＺ￶ｺＩ＠ Hemedani Hazretleri ve Peygamberimiz (S.A.S.) in
ｹｩ･｣ｮ＠ evvelce ölçüp biçer ondan sonra yerdi. Böyle
ｯ｡ｹｲｫｴ＠ Mekke'li muhacirlerden Pir Ebu-I ａｬ｡Ｇｹ＠ zi-
ｹ｡ｰ＠ yiyerek ｨ｡ｳｮ＠ ｫ｡ｲｳＮｮ＠ ￧ｫｭ｡ｳ＠ gerekirdi» sözü
yaret ettik. Oradan Sadabad ｫ｡ｳ｢ｮ＠ ｶｮｲｰ＠ serhad
bir hikaye halinde ｶ｡ｲｭＮ＠
beylerinden olan Bey ｯｬｵ＠ Hasan bey'e ｹ･ｴｩｫＮ＠
O gün Nazar Be:v'e geriye dönmesi için izin verdik
O da ￧･ｩｴｬ＠ ihtimam gösterip hürmet etti ve ziyafet
ve o geriye döndü.
verdiler. Oradan da Elvend ve Nihavend ､｡ｾ＠ ｴ｡ｲｦｮﾭ
dan, y.·mi Luristan etelinden Bistan ､｡ｮ＠ geldik. Ertesi gün sat-ahieyin ｋ｡ｬＧｹ＠ Zencir'den yola ￧ｫｮﾭ
C.l dokuz ölüm dedikleri büyük nehirden geçip ･ｨｲｩﾭ
ｭｾ＠ ｋ｡ｳｭＧ＠
ziyaret ederek oradan Veysel Kara-
tan'a J!eldik. Bu ･ｨｮ＠ sonunda ｂ｡､＠ ･ｨｲｩｮ＠ ｵｬ｡ｴｫ Ｎ＠
ni (R.A) ｹ＠ ziyaret ettik. Kasr-i ｩｲｮ＠ yolu ile Kürdistan
￧ｩｮ､･＠ ｫ｡ｬＧｹ＠ Zencir'e geldik. O gün gökyüzünde an- ｈｺｲ＠ ｐ｡＠
hazretleriyle mülakat edip ￧･ｩｴｬ＠ iltifat-
ｳｺｮ＠ bir Huma (cennet) ｫｵ＠ eöründü. ｩＺｲｮ｡＠ mazhar olduk.
Halk bunu cHayra alamettir.» diye sevinç ve mutlu- Oradan da ｄｩｹ｡ｲＭ＠ Rum'a ､ｯｲｵ＠ yola ￧ｫｴＮ＠
lukla seyrettiler. ｂ｡ｺｬｲ＠ onun ｵｲｬｮ＠ ｢｡ｺｬﾭ SON DURUMU ｂｅｙＮｾｎ＠ EDER.
ｲ＠ da ､ｩｾ･ｲ＠ hallerini ｡ｮｬｴｰ＠ durdular. ＨｂｾｋｙｅＭｴ＠ ａｈｖｌＭ＠ BEYAN EDER)
Nitekim, ･ｹｨ＠ Sadi Ｈａｬ｡ｨｮ＠ rahmeti onun üstüne Mübarek Cemazivel evvel'in ilk günlerinde Dicle ya-
olsun) de ￶ｹｬ･＠ buyuruyor: ni ｓ｡ｴ＠ ｂ｡､Ｍ＠ gernileric geçtik. Önceden ziyan•t etti-

J
 123
122
ｈ｡ｲ･､ｩｬｾｭｺ＠ zaman, ｃ･ｮ｡｢＠
Hakk ilk evvela Vi-
ｩｭｺ＠ ziyaret yerlerini tekrar ziyaret edip yola ltoyul- layet-i Rum'u a'bad ｰ｡､ｩｨｭｺｮ＠ ömrü devletini ziyad u
du.k. ｋ｡ｳｲ＠ Sum.ke ve Harbi yolu ile Tikrit'e ･ｬ､ｩＮｫ＠ Ora- berziyad, muzaffer ordusuna daima ｩｳｴ･ｮ＠ nail, ､ﾭ
dan Musul'a ｶ｡ｳｬ＠ olduk. ｅｯｫｩ＠ Musul ve Cizre yolu ｩｾ＠ ｭ｡ｮ＠ her zaman yerlerde inietir ｩｮ｡ｬｨ Ｎ＠ Amin!
Nusaybin' e geldik. ｄｩｹ｡ｲ｢ｫＧ､ｮ＠ Mardin yolu ile Amcl'c
geldik. Orada ｐ｡＠ ｳｫ･ｮ､ｲ＠ Hazretl'!ri ile mülakat edip Bi hürmeti Seyyid'il Murselin, deyince onlar da tas-
￧･ｩｴｬ＠ lütuflanna mazhar olduk. Birçok defa sohbette dik ettiler ve ｋｯｭｵ＠ hükumetleri ben de bilirim. Ha-
bulunduk. ｂ｡､ｺｮ＠ geçenleri ｩｴｫｬ･ｲｮ､＠ hayrette kikaten ｡ｮｩｴｺ､＠ bin ｦ｡ｺｬ､ｲ Ｎ ＬＮ＠ dedi. Sohbet esna-
ｫ｡ｬｰＺ＠ «Sizin ｢｡ｮｺ､＠ geçenler, ｄａｲ｡ｮ＠ ｢｡ｮ､＠ geç- ｳｮ､｡＠ benim ￶ｬ､ｭ＠ haberinin memlekette ｩｴｬ､Ｌ＠
ｭ･ｩｴｲＮ＠ Sizin ｧ￶ｲ､ｬｦｵｺ＠ garip ve tuhaf ･ｹｬｲｩ＠ Belki- ｍｳｲ＠ ｫ｡ｰｴｮｬｭ＠ Rodos Sancak Beyi ｋｵｲ､ｯｬ Ｇ ｮ｡＠ ve-
ya ve ｃｩｨ｡ｮＭ＠ ｲｹ｡ｳｮ､＠ ｧ￶ｲｭ･ｩｴＮ＠ deyip, pditi- ｲｩｬ､ｮ＠ zikrettiler.
miz yerlerin ｰ｡､ｩｨ＠ ve askerlerini sordu. Ben de: Kur'-
｡ｮＭ＠ Kerim'de. O zaman ben de: « ｐ｡､ｩｨｭｺ＠ ＮＺｬ＠
olsun. Memuri-
yet ｩ ｩ＠ ｫｯｬ｡ｹ､ｲ Ｎ＠ dedim ama, Ｍｧｮ＠ gönlümü teselli için:
•＠ - E lif; Lim; Mim .
2 - Rumlar (l>otu ｒｯｭ｡ｬｲＩ＠ ｭ｡ｩｑ｢＠ oldu; ｒ｡｢･ｴ＠ .edermi adem olanlar bir haneye
3 - Arap ülkesine ･ｮｹ｡ｫ＠ yerde.. Halbuki onlar Sayd olma dame, ey gönül aldanma daneye
bu yenilgilerinden sonra muhakkak galib gelecekler. Sehm-i kaza bilirsin ･ｲｩｵ＠ ｮｩ｡･ｹ＠
4 - Birkaç ｹｬ＠ içinde. .. Önünde ve sonunda emir Çekmek gürnan ｲｴｩｨｮ･＠ alemde yaneye
ａｬ｡ｨＧｮ､ｲＮ＠ O gün Ｈｒｯｭ｡ｨｬｲ Ｇ ｮ＠ üstün geldili gün) mü'- Gördün zamane ｵｹｭ｡､Ｌ＠ sen uy zernaneye
minler ferahlanacak.
S - ａｬ｡ｨＧｮ＠ Ｈｂ･､ｲＧＩ＠ ｺ｡ｦｾｲ＠ vermesiylc. O diledili- •
••
ne zafer verir. O Azizdir. Rahimdir.• (*) ｢ｵｹｲｬｭｴＮ＠
Bunun gibi yer yüzünde ne ｏｳｭ｡ｮｬ＠ ülkesine denk bir Ney gibi iniesen no'la her dem idüp figan
ülke, a • de ｐ｡､ｩｾｨＭ＠ Aiempenah'a benzer bir ｰ｡､ｩｨ＠ Kanun edindi ｫ｡､ｮ＠ cenk etmeyi cihan
ｶ｡ｲ､Ｎ＠
Çünküm senin turana raks eylemez zaman
Güç eyleme usule, gözet dairen hernan
ｐ｡､ｩｨＭ＠ Rum'a nisbet ｡ｨ＠ olanlar hak budur Gördün zemane ｵｹｭ｡､ Ｌ＠ sen uy zernaneye
Bir ｫｩ＠ benli hacibde ｰ｡､ｩｨ＠ olmak durur
Ne de ｏｳｭ｡ｮｬ＠ askerine benzer bir asker ｶ｡ｲ､Ｎ＠ •
••
Ma'rib u ｍ｡ｮｫｴ＠ Rum'un ｬ･｣ｲｩ＠ ｾｨｵｲ､Ｎ＠
ｂ｡＠ etme dehre, hürmet için olma mübtezel
Kande azmeylese anlar daima mansurdur.
Her ｫｩｹ･＠ nasib ｾ･ｬｩｲＮ＠ budurur mesel
(' j Rum Suresi. Aret= 1·5
124 125

El vermese zemane, ｳ｡ｫｮ＠ eyleme cedel Ergani'de Zülkif Peygamberi ziyaret ettik. Oradan
Pendim kabul eyle, benim sözüm asla gel Harput yolu ile Malatya'ya geldik. ｍｵｴ｡ｬｩｫＭ＠ Seyyid
Gördün z;.mane ｵｹｭ｡､ Ｌ＠ ｾｮ＠ uy zernaneye Gazi ｓｵｬｴ｡ｮ Ｇ ＠ ziyaret ettik.

•
Oradan, Vilayet-i Rum, yani Sivas'a geldik. Orada
•• da Ali ｐ｡＠ Hazretleri ile mülakat ettik. Onlar da son-
suz lütuflar gösterdiler. Orada Abdülvahhab Gaziyi ziya.
Dünya senin ola, tutahm, neylesin görek
ret edip Ali Baba ile mülakat ederek ､ｵ｡ｳｮ＠ ｡ｬ､ｫｴｮ＠
Akil odur ki, yok yere harc etmeye emek
Ｎｯｮｲ｡＠ ｳｴ｡ｮ｢ｵｬＧ＠ ､ｯｲｵ＠ yola ￧ｫｴＮ＠
Sanma ｭ･ｲ｡ｮ＠ üzre döner daima (elek
Kan ｯｶ｡ｳｮ､＠ Karahisar ｡ｨＧ＠ ve Bozok içinden
ｇｵ＠ et nasihatim, hele benden sana demek
ｈ｡｣｢･ｫｴＧ＠ geldik. Sultan ｈ｡｣＠ ｂ･ｫｴ｡＠ Hazretleri ve
Gördün ｵｹｭ｡､＠ zema"le sen uy zernaneye
Bahm ｓｵｬｴ｡ｮ＠ ziyaret ettik. Oradan ｋｲ･ｨｩＧ＠ c geçip ora-
da da Ahi Evran ve ａｫ＠ ｐ｡＠ hazretlerini ziyaret edip -
••
• ａｹ｡＠ yolu ile ｖ｡ｲｳｫ＠ içinden geçtik. ｋｲｬｭ｡ｾ＠ ￇ･ｮｩﾭ
ｾｩｲ＠ köprüsünden geçerek Ankara'ya ｶ｡ｲ､ｫ＠ ｈ｡｣＠ ｂ｡ｹ ｾ＠
ｙ｡ｺｭ＠ nekim mukadder ise levh'e çün kalem
ram Sultan Hazretleri, ･ｶｬ｡ｴＡＧ＠ ve ｈｺｲ＠ Aleyhisselam'-
Elbette ｢｡＠ gelse gerek ｹ｡ｺｬｮ＠ rakam
ｮ＠ ｭ｡ｫｮ＠ ziyaret ettik. ｃｾｮ｡｢ｩ＠ ｐ｡＠ hazretleriyle
｡､＠ olma hürmet eyle fena gelse çekme gam
mülakat ettik. Onlar da büyük iltifat gösterdiler. Bu-
Ey (Katibi) cihanda nedir ￧･ｫｴｩｾｮ＠ elem
radan Beypazar yolu ile Bolu'ya oradan da Mudurnu'-
Gördün ｵｹｭ｡､＠ zemane sen uy zernaneye
::a ｵｲ｡ｹｰ Ｌ＠ Göynük'e geldik. 5eyh ａｫ･ｭｳ､ｩｮ＠ Haz-
retlerini ziyaret edip ｔ｡ｲｫｬ＠ Yenicesinden Geyve'ye
deyip Hazreti ｈ｡ｫｮ＠ sonsuz lütfuna tevekkül ettim. Fa- ｶ｡ｲ､ｫＮ＠ ｓ｡ｫｲｹＧ＠ köprüden geçtik. ａ｡￧､･ｮｩｺ＠ geçip
kat, Hürmüz ｩｭ｡ｮ＠ｬ ve Gücerat ülkesinin ｏｳｭ｡ｮｬ＠ tll- Sapanca yolu ile lzmit'e gidip Ncbi Hoca hazretlerini
kesi'ne ｫ｡ｴｬｭ＠ ｡ｲｺｵｬ＠ ｨ｡ｴｲｭ､ｮ＠ ￧ｫｭ｡､Ｎ＠ Kendi ken-
ziyaret ederek Gebze yolu ile tlsküdar ｢ｯｾ｡ｺｮ､＠ Da-
dime: ｲｵｳ｡ｬｴｮＧ＠ en büyük ve en güzel ･ｨｲｩ＠ ｳｴ｡ｮ｢ｵｬＧ＠
ｳｨ｡ｴ＠ ve selametle ｶ｡ｲ､ｫ Ｎ＠
Senin gitmez ｢｡ｮ､＠ bu havalar
DimatJn cümle toprak ､｡ｬｭｹｮ｣＠ Bizi tehlikelerden çekip ￧ｫ｡ｲｮ＠ ve ｬｫ･＠ in, en
Bu ｳ･ｲｧ､｡ｮｬｾ＠ ｰ｡ｹｮ＠ yoktur ｨ｡ｹｲｬｳｮ＠ ｳ｡＠ salim ｵｬ｡ｴｲｮ＠ Allah'a ho.md ol!\un.
Vücudun serteser hak ｯｬｭ｡ｹｮ｣＠ Böylece, üzüntü, ｳｫｮｴＬ＠ ｢｡ｭｺ＠ gelen olay ve zah-
!I'etlerle dolu dört ｹｬ＠ tamam oldu. 964 senesi Receb'-
diye nasihat ettim. Asitane-i Saadete yüz sürmek ümi- inin ilk günlerinde akraba, dost, kabile ve ｾ｡ｲ､･ｳｬｩＭ
diyle Vilfty<.·t-i Rum'a ､ｯｲｵ＠ yola ￧ｫｴＮ＠ mize ｫ｡ｶｵｴＮ＠ ·
128 127

Bu ihsan ve nimetiere bizi ｫ｡ｶｵｴｲｮ＠ Allah-u Tea. ｭ｡ｬｮ＠ ｡ｲｴｬ､Ｎ＠ Birisi ｍｳｲ＠ ￧｡ｶｵ＠ oldu. ｄｩｾ･ｲｬ＠
la'ya hamd olsun. Hamd olsun, hamd olsun! diledikleri yere gitmekte serbest ｢ｲ｡ｫｬ､Ｎ＠ Dört se-
ｓ｡､･ｴｬ＠ ｐ｡､ｩｨ＠ efendimiz, devletle Edirne'de bu- i elik ulufeteri verildi.
ｵｮｭ｡ｬ＠ ､ｯｬ｡ｹｳｩ･＠ ｧ･ｬｩｭｺｮ＠ ikinci gürü yola ￧ｫﾭ Mübarek Recep Ｇｬｹｮ＠ ｳｯｮｬ｡ｲ､＠ ｓ｡､･ｴｬ＠ Padi-
＠ ｫＮ＠ Edirne ･ｨｲｩｮ､＠ ｰ｡ｹＭ＠ ｴ｡ｨ＠ saadetlerine yüz sür- ｡ｨ＠ Hazretleri kuvvet u ikbal, Saadt-t u ichil ile lstan.
mek, ａｬ｡ｨｮ＠ ｹ｡ｲ､ｭｬ＠ yine müyesser oldu. bul'a ､ｯｲｵ＠ yola ￧ｫｴＮ＠
Çatalca ｫｯｮ｡＠ ｧ･ｬｩｮ､ｾ＠ elin hu aci7 ｫｵｬ｡ｲｮ＠
Ol sanem in derd ü ｡ｫ＠ sana ey dil yar ｭ＠ Diyarbekir Ｈｄｩｹ｡ｲ｢ｫＩ＠ ｴｭ｡ｲ＠ ､･ｦｴｲ｡ｬｮ＠ ｩｨｾ｡ｮ＠ et.
Ben senin hal!ne ｲ･ｫ＠ ettim ne zevk ｮ＠ var ｩｭ＠ tiler.
Hak i ｰ｡ｹｮＬ＠ ｢｡ｮ＠ tae ettin ol ｡ｨｮ＠ yine Allah ｔ･｡ｬｮ＠ ｹ｡ｲ､ｭ＠ ve ｧ￶･ｴｭｳｩｹｬ＠ ｐ｡､ｩｨ＠
ｈ｡ｮ､ｵ＠ Iiilah kim senin ｢｡ｮ､＠ devlet bar ｩｭ＠ Hazretlerinin ｳ｡ｾｬｫｮ､＠ ｨ･ｰｩｭＮ＠ Ｚｲｺｵｭ｡＠ ｫ｡ｶｳﾭ
Ol tabib-i can benim ＡＧ｡ｬｩｭ＠ sorsa itiniz tuk.
Kcnc-i gamda mihnet derdin bilen birnar ｩｭ＠
Allah Teala ｈ｡ｺｲ･ｾｬｩ＠ ｳ｡､･ｴｬ＠ ｰ｡､ｩｨｭｺｮ＠ ￶ｮﾭ
ａｫｬｭ＠ ｹ｡ｾｭ＠ edip dil mülkümü aret ｫｬ｡ｮ＠
. ünü, ôev;etini ･ｲｦ＠ ve ｡ｦ･ｲｩｮ＠ kat kat eylesin. ｄｕﾭ
Dostlar ｡ｬ､ｭ＠ haberi bir gamzesi tatar ｩｭ＠
ｭ｡ｮ＠ daima ｡ｹｫｬｮ＠ Ｚｬｴｮ､｡＠ ve ｳ｡ｹｬｲｮ＠ az cly('-
Zülf-i yari vas•fedip ｫｬ､ｮ＠ muattar alem!
: ｮＮ＠ Amin!
Görsc ｩｴ ﾷ ､ｩ＠ ｮ･ｶ｡ｹ＠ Katibi a-tar ｩｭＮ＠ (67)

Ey ｶ｡ｲ､ｭ＠ ｾｴｬ･ｮｲｩ＠ en ｨ｡ｶＡｲｬ＼［＠ olan ａｬ｡ｨｭ＠

•••
. -Bi hürmeti seyyid'el t!nelin vel ahirio
Ya ｬ｡ｨｩ＠ cümlemizi .:!yledin dünyada 5ad
Nihayet ｳ｡､･ｴｬ＠ ｐ｡､ｩｨＭ＠ alem-penah hazretlerinin
Ahirette dahi eyle ｲ｡ｨｭ｣ｴｩｮｬｾ＠ ber murad.
inayet \C ｩｨｳ｡ｮｬｲ＠ mazhar olduk. ｖｺ･ｲ｡Ｍｹ＠ 'Izam
dahi ￧･ｩｴｬ＠ lütuflar gösterdiler. Bilhassa ｒｳｴｾｭ＠ ｐ｡＠
Bu hikayeden, örnek ｡Ａ｣Ｚｬ＼ｲ＠ \'P i-:- ｨ｡ｫｮＡｬ＠
fAllah ｩｮ＠ ｫｯｬ｡ｹｴｲｳｮＩ＠ haz!·etleri sonsuz ｬｴｵｦｫ｡ｲＮＺ＠ mükemmel bilgi ve tecnibesi olanlara ￧ｫ｡ｮ＠ ｾｴ＠ ｵ､ｲＺ＠
;!ÖSterdi. ￇ･ｩｴｬ＠ ihsan ve ｹ｡ｲ､ｭｬ＠ bulundu.
Hiç ｫｩｭｾ･＠ olur olmaz heva ve hevesiere ｡ｰｬｭＭｫ
Ｈｮｳ｡＠ ｩｨｳ｡ｮＧ＠ kölesidir.) kabilinden ｩｨｳ｡ｮｬ＠ Ａ＾ｮＮ＠
mahcub olarak can'u gönülden kabul ettim.
Bu acize günlük 80 akçe ile ﾫｄ･ｲｧ｡ｨＭ＠ Mualla mü- Ｈｋ｡ｮＬ＠
tiikenmek ｩｬｮ･ｶ＠｢ bir ｨｊｩｮ･､ｲ Ｎ Ｉ＠
ｴ｣ｦｲｩｫ｡ｬﾻ＠ sadaka olundu. sözü, daima kulaklar ｮ､ｾ＠ olup ona röre ､｡ｶｲＳｮｾ＠ ..
Beraber olan ｫ･ｴｨｵ､｡ｬｲｮＮ＠ ｭ｡ｬＮｲ＠ 8'er akçe ｡ｲｴﾭ ａｬ｡ｨＧｮ＠ takdiri ve ､･ｾｩｭｬ＠ ilahi ｫ｡ｭ＠ ｩ｣｡｢＠ !.!'ll-
ｲｨｰ＠ yine ｍｳｲＧ､｡＠ ｭｴ･ｦｲｩｫ｡ｬ＠ verildi. Bir bölükba- h-'te ､ｰ＠ vatan ･ｶｩＢＺ､ｮ＠ uzak, tiirlii zaluklar içinde
ＡＧｴＺｮ＠ 8 akçe, ve ､ｩ･ｲ＠ yol ｡ｲｫ､ｬｮ＠ ＶＧ｡ｲ＠ ＺＮｫ ￧ ｣＠ ah edip ｩｾｬ･ｹｲｴＧＭｫ＠ bela ｧ［ｲ､｡ Ｑ
Ｚｮ､｡＠ ｾｶｳｩＷ＠ - ｨ｡ｲｫ｣［ｺＬ＠ ＺＭ
128

ｩ＼Ｎｮｴｬ｡ｲ＠ içindi!. bu gurbet ｹ･ｲｩＺ､＠ ｡ｬｹｰ＠ inierken (va-

tan sevgisi ｩｭ｡ｮ､ｲＩ＠ hadis'i ･ｲｩｦＧｮ＠ göre ｶ｡ｴｮ＠
arzedip memleketine yönelen ｫｭｳ･＠ ｳｬ｡ｭ＠ ｐ｡､ｩｨﾭ
ｮ＠ ･ｫｭｾｩｮ＠ ｨ｡ｫｮ＠ bilip ･ｩｫｬｲｮ＠ yüz sürmeye ni-
vet etse. muhakkak o ｡ｨｳｮ＠ j)Ck çok ､ｩ｣［＠ Hak Teala
ﾷ ｴ｡ｲｦｮ､＠ kabul edilip diinya ve ahiret sanetini temin ｊＮｔａｂｉ＠ HAZIRLARKF.N ｆ｜ｙｩ＾ Ｎ ｜ｌａｎｄｉｃｍ＠ ESERLER
eder. ｮｳ｡ｬｲ＠ ｡ｲｳｮ､＠ makbul, medh<!di!meye Ａｾｹｫ＠
\'e ､ｩｬ･ｾ＠ ｩｬ･ｲ＠ muhakkak olur. Sözlerimi ａｬ｡ｨＧｮ＠ son-
. uz lütuf ve ｹ｡ｲ､ｭｬ＠ ｡｢ｮ＠ ｡ｹＺｮ＠ ｢｡ｬｮ､＠ H. ＠ - ａ､ｶ｡ｲ＠
Adnan· ｏｳｭ｡ｮｬ＠ Tü•·klerinde llim s.
ｾＶＴ＠ senesinde ｇ｡ｬｾｴ＠ 'da bitirdim.
68-73. Ist. 194b
965 Senesi Sefer ｡ｹ＠ ｯｲｴ｡ｬｮ､＠ da ｫｩｴ｡｢ｮ＠ ｹ｡ｬｭﾭ
: ＠ tamam oldu. 2- Ahmet Rcf'et: Tarih ve ［ｯｭ ｦｹＺｬ＠ Lügati c. 4, s. 96
3 - Buhari Seyyid Süleyman: ￇ｡ｾｴｹ＠ Lügati .
.4 - ｂｵｲｳ｡ｬ＠
M Tahir· ｏ ｳ ｭ｡ｮｬ＠ Miiel!ifleri. c. 3,
s. 270-272
S- Daver Abidin. ｮｩｲｾ＠ ｄ･ｴｩＷ ＭＺ ｩｬｾ＠ s. 31-46
6 - ｄ･ｶｬｩｯｵ＠ Ferit: Osma'lhca-Türkçe Ansiklope-
dik ｌｧ｡＠ . ｾ＠
Ank ＱＹＶ＠
7 - ｈ｡｣＠ Hüsey.n: ｬ｡ｶ･ｩ＠ Münteh!\b!t-i Lügat-i Oi-
mani ｳｴ＠ 1297
8 - Hammcr: Hammer Tarihi. C. S, 29. kitap
s. 204-208, C. b , 33. kitap s. 116-121
9 - ..................... : ls lam Ansiklopedisi. (C. 10, S. A.
Reis maddesi)
10 - M. Süreyya: Sicill-i Osmani. C. 3, s. 498
JJ - Mehmed ｫｲＺ＠ Esfar-i Bahriye-i Osman)·c.
s. 443-454

P: 9
130

12 ｾ＠ ｍｮ･｣ｩｭ｢｡＠ Ahmet: Sahaif'ul Ahbar. C. ｾ Ｎ＠

s. 506
13 - Mehmet Salihi: ｋ｡ｭｏｳＭ＠ Osmani. ｳｴ Ｎ＠ 1313.

14 - Mehmed Murad: Tarih-i Ebu'l Faruk. C. J,

IS -
s. 219- 225
Orhunlu, Cengiz: Seydi Ali Reis. Tarih Ensti-
.. AÇIKLAMALAR

tüsü Dergisi, C. 1, s. 29-56, ｳｴ Ｎ＠ 1970 (1)

16 - ｐ｡ｫｬｮ＠
M. Zeki: ｏｳｭ｡ｮｬ＠ Tarih Deyimleri ve Allah ｡ｬ･ｮ＠ ｹ｡ｲｴｰ＠
onu ｭ｡ｨｬｦｫｴ＠ ･ｲｦｬｮ､ｩＮ＠
Sözlügü, ｳｴ Ｎ＠ 1946 ｹ｡ｲｨｫｬＺｮ＠ en ｲ･Ｍｦｬｩｳ＠ｾ olarak da ｩｮｳ｡＠ ｹ｡ｲｴ Ｎ＠
17 - Peçevi: Tarih-i Peçevi. C. 1, s. 363-384 Ey göniil; ｈ｡ｫＧ＠ arama hususunda seyahatlere çtk.
llim ､･ｲｹ｡ｳｮ＠ bir denizci oJ.
18 - ..... ... .. ........... : Solak-Zade Tarihi s. 534-539
19 - ･ ｭｳ･､ｩｮ＠ Sami: Kamus'ül A'lam. ｳｴＮ＠ 1306-1316
-------
(2)
20 - ･ｭ ｳ ･､ｩｵ＠ Sami: Kamüs-i Türki. lst. 1317
Netsirniz bizi günaha ｢｡ｴｲ､Ｎ＠
21 - Ttetze A. : 16. ａｳｲ＠ Türk ｩｲｮ､･＠ Gemici dili. (Ya Resulallah) bise ･ｦ｡ｴ＠ et. (Ümitvanz ki) .\I-
Türkiyat Mec. C. 9, ｳｴ Ｎ＠ 1951 lah da rahmetiyle muamele eder.
22 - ｕｺｵｮ￧｡ｲｨ＠ 1. ｈ｡ｫ Ｚ＠ ｏｳｭ｡ｮｬ＠ Tarihi. C. 2, ｋｹ｡ｭ･ｴ＠
günü bize lütfunla muamele buyur k i o
s. 379-3lSY, T.T.K. Ank. 1949 gün yüzümüz ak olsun; siyah ｯｬｭ｡ｳｮＮ＠

23 - ｕｺｵｮ￧｡ｲｨ＠ Ｎ＠ ｈ｡ｫ Ｚ＠ ｏｳｭ｡ｮｬ＠ Devletinin Mer-

kez ve Bahriye ｔ･ｫｩｬ｡ｴ Ｎ＠ Ank. 1948
(3)
24 - ｙｵｲ､｡ｹｮ＠ Hüseyin G. : ｳｬ｡ｭ＠
Tarihi Dersleri
Ey ｬ｡ｨａ Ｇｭ ［＠ Sen'den duam ｵ､ｲ＠ ki. ｐ｡､ｩＵＳｨｵｮﾭ
s. 290 ａ Ｎ ￜ Ｎ Ｎｆ Ｎ＠ ｹ｡ｮｬ＠ Ank. 1971
zm ｹｬ＠ ve ｡ｹ＠ saadet içinde geçsin. Ｈｓｫｮｴ＠ ve iizüntii
görmesin.)

Onun elçisi Çin 'in ｨ｡ｫｮ＠ demektir. Ona itaat ｾ､･ｮ＠

de Hint ve Sind'in ｰ｡､ｨｲＮ＠
 133
132
(9)
(4)
Gönül ｳｾｮ､｡Ａ＠ ａｬ｡ｨＧｮ＠ önünde (huzurunda) cngi-
Herkes dünyada bir nam ｢ｲ｡ｫｭ＠ ister ｾＡ＠ Iten - ne ｢ｲ｡ｫｴｭＮ＠
ｬｳｭｩ＠ o ｳｩｭｬ･＠ yld etsinler.
Benim de ｭ｡｣･ｲｺ＠ anlatmaktan ｭ｡ｫｳ､＠ ｢ｲ＠
ｨ｡ｹｲ＠ du" ｬ･＠ ｡ｮｭ＠ ￧ｩｮ､ｲＮ＠ (10)

ｇ￶ｬ＠ ｴ･ｫｮｳ＠ öyle bir denize ､ｵｴ＠ ki hiç sahil yol( .

(5) Durmadan esen rüzgara da ｫ｡ｲ＠ koyacak bir yel-
Yine ｳｫｮｴ＠ denizi ｣ｯｴｵ［＠ keder dalgalan ｢｡ｭｵﾭ ken yok.
dan ｡￧ｰ＠ ￧Ｆｬ､｡Ｎ＠ Zaman bütün ､ｭ｡ｮｬｴ＠ ortaya
ｾｯｹｵｰ＠ bedenimizi yok etmeye azmetti. (ll)

,. Gece ｫ｡ｲｬＺ＠ dalga ve girdap korkusu gibi en-

(6) geller içinde iken; sahildt! rahat içinde olanlar bizim
halimizden ne anlar.
Sen gönlünü gerek ferah tut gerekse ｳｫｮｴｬＺ＠
Kaderde ne ｹ｡ｺｬｭｳ＠ ister istemez o olur
(12)

(7) ｆｲｴｮ｡＠ ｣ＬＮｯｬ､ｵｮ｡＠ ､ｯｬ｡ｹ＠

keder denizine dal-
ma; elbette ｦｲｴｮ｡＠ kesilir. Ey felek; karalar görü'1ün-
Galibcl göz(ler) bu kadar büyük bir hadiseye ｾｨｩ､＠ c.e ｳ｡ｫｮ＠ ol; bu ｫ｡､ｲｹｬ＠ yetin.
ｯｬｭ｡ｴｲ Ｎ＠ Bilemiyorum ki bu büyük ｶ｡ｫＧｹ＠ sana na-
ｳｬ＠ ｡ｮｬｴｹｭ Ｎ＠

(13)

(8) Vücudun ｹ｡ｰｲｮ＠ ｡ｫ＠ denizine ｢ｲ｡ｫ［＠ rüzgar ke-

silir.
Bu ｴ｡ｮ［＠ ｦ｡ｹ､ｳｺ［＠ ｢ｯ＠ ･ｹｬｲｩ＠ durmadan kim ｒｺｧ｡ｲ＠
estirip döndüren ａｬ｡ｨＧ､ｲＮ＠ Birgün olur
gönderiyor rüzgar kesilir ey gönül.
Hepsi de denize dökülüyor.
------- •

l
134 136
(14) (19)
cAfitabi• bir gün ｢｡ｨｴｭｺ＠ bize güler; buradan Ey Felek; ｳ｡ｨｬ･＠ ￧ｫｭ｡＠ felek ｡ｫｬ＠ ｭ､ｲＮ＠
kurtuluruz. Yine de deniz seferini tercih edin.
Çünkü Allah kulunu daima
rakmaz.
ｭ･｡ｫｴ＠ içinde ｢ﾭ --------
(20)

Hint insanlariyle birlikte ｐｩ･ｮ＠ seferine ｫｴｬｭ｡ｹ＠

(lS) azmeden güçlüklerle dolu bir sefere ｫ｡ｴｬ､ｾ＠ ｢ｩｬ＼＾ｾＮ＠
ａｬ｡ｭｫｴｮ＠ gözlerim ｫｺ｡ｮｰ＠ akik ｴ｡ｮ＠ döndü.
Felakete ｵｲ｡ｭ＠ bir gemi içindeyiz.
Der ki Yemen seteri ｹ｡ｰｮ＠ göreyim.
Ey müsait rüzgAr es ki sahildeki sev.giliye ｶ｡ｲｬｭＮ＠
ｇ￶ｺｹ｡＠ rncilerimle ･ｴｩｭ＠ dopdoludur. Güya Aden
seferi ｹ｡ｰｴｭＮ＠
ｙｲ･ｩｭ＠ kan dolu misk kesesine döndü. Hoten se-
(16)
fen ｹ｡ｰ＠ ta ben ne ｹ｡ｰｭＮ＠
Bizden evvel bu alemi gezip gören ｡ｫｬ＠ ｫｩｬ･ｲ＠ su Ey ａｬ｡ｨＧｭ＠ Katibi kuluna ｶ｡ｴｮ＠ gitmeyi yine
bardakta gemi ｫ｡ｴ＠ sakin durur. ｋ｡ｲｹ＠ ｢ｲ｡ｫｰ＠ de- nasib et.
niz ｨ｡ｶｳｮ､＠ ｹｬ｡ｲｳ＠ ｢ｮｩ＠ Sina bile olsa onun ｡ｫｬｮ＠
yuf.
(21)

ｇ￶ｲｬ､＠ gibi gelenler hakilcaten ｒ｡ｪｰｵｴｬｲ､Ｎ＠

(17) Deveciler; onlann isteklerine red ｣･ｶ｡｢＠ verdiler.
ｂ｡ｭｺ＠ gelen bu belalara sabredelim.
ｂ｡ｫｬｭ＠ sonunu Allah nereye ｶ｡ｲ､Ｎ＠ •
(22)

- ------- Sind ｡ｨＧ＠ olan ｡ｨ＠ Hasan bir veli idi. •

(ll) Eceli geldi ve ruhu ölümsüzlük ･ｲ｢ｴｩｮ＠ içti.
... Onun da ｶ｡ｲｬ＠ gaibden gelen bir ses oldu. Yani san·
Her nekadar denizde birçok faydalar varsa da;
ki öyle bir kimse dünyada mevcut deliidi zaten.
selamet istiyorsan o ｫｹ､｡ｲＮ＠ Cennet-i Firdevs ｭ･ｫａｮ＠ ola: 962
---·---.,....-
 13'1
136
defetmek ·için senin ｡ｫｮ＠ iyi bir hüzün gidericidir
(23) bana.
ａｹｲｬｧｮ＠ bu kadar uzun ｳｲ･｣ｩｮ＠ bilmezdim. Hat- Hediye ･ｴｩｮｺ＠ atlarla Katibi kulunuzu ､ｮｩﾭ
ta bunu ｨ｡ｴｮ､＠ dahi geçirmezdim. ｾｮｺ＠ ispat ettiniz. Beyim; bu nimetiniz ulu bir ih-
ｳ｡ｮ､ｲ＠ benim için.
Senin ｡ｫｮ＠ en sonunda beni divane etti.
Bana kalsa ben senden ｡ｹｲｬｭｺ､Ｎ＠
Ey ｧ￶ｭｮ＠ nuru; benim derdimi sana ｡ｾｳ＠
ben o gözümün ｹ｡ｮ＠ silmezdim. (25)

En so;1unda beni ｲ･､｣ｩｮ＠ bilseydim; ser.in Nice arslam yere ｶｵｲｭ｡ｾ＠ kudreti olan kimse;
･ｩｮ＠ hiç gclmezdim. ､ｭ｡ｮ＠ ｢ｩｲ･ｹ＠ verirken tedbirli olur.
Katibi; ｡ｹｲｬｫ＠ ｡ｴ･ｩｮ＠ neden ｧ･ｬ､ｩｾｮ＠ bir bilsem
ｇ￶ｲ＠
keskin ve kuvveti bine ｫ｡ｲ＠ bir olsa da
onun ｡ｫ＠ ｵｲｮ｡＠ hiç ｢ｩｲ･ｶ､ｮ＠ ｹｬｭ｡ｺ､Ｎ＠
yine de ｧ￶ｲ＠ kuvvetli ve sükut etmesi sonunda zafer
------ ｵｭ､＠ içindir.
(24) Biz tek olsak; ､ｭ｡ｮ＠ çift olsa da ｢ｩｲ･ｹ＠ ､･ｾｩﾭ
mez. Bize «Kem min fie•: (cemaatten kaç ｫｩ＠ gelir-se
Yar olmadan nerede olursam ｯｬ｡ｹｭ＠ ｯｲ｡ｳ＠ bir
gelsin) ayeti kafidir.
hüzün evidir benim için.
Dünya; o '\ usuf gibi güzel sevgiliden ayn; zindan-
､ｲ＠ bana .
(26)
Madem ki ､ＮｩＭＺ［ｭ｡ｮ＠ beni onun yolunda ｫ｡ｹ｢･ｴｭｩﾭ
Senin rütbcn; tran ｨｫｭ､｡ｲｬｮ＠ rütbt-sidir ey
tir; o senin olamaz.
｢｡ｨｴ＠ mubarek ｫｩＮ＠
Böyle bir söz benim ｡ｫｭ＠ hiçe saymak ｯｬ､ｵｮﾭ
dan bana ｩｦｴｲ｡､Ｎ＠ Yedi ｩｫｬｭ＠ hüküm ｳｲ､ｾ＠ Hindistan; ｡ＮＦ･ｾﾷ ﾷ Ｍﾷ＠
ｄｵ､｡ｧｮ＠ ･ｲ｢｣ｴｮ､＠ bana versen de ｣｡ｮｭ＠ al- içindedir. Çünkü ａｦｧ｡ｮｩｳｴＧ＠ ｹ｡ｫｰ＠ ｹｫｴ［＠ Oelhi'nl
san; ne olurdu. ｡ｬ､Ｎ＠ Hiç olmazsa verilen emri yerine getirecek olan
yani yine kendi tebaan ｢｡＠ ｫ｡ｬ､ｲ Ｎ＠
Ey ｧ￶ｮｬｴｩｭＮ＠ tabibi; Ｈ､ｵ｡ｮ＠ ･ｲ｢ｴｩｮ＠ bana
vermek) sana güç geliyorsa da senin için can vennek Bu fetihe bir tarih ､ｲｬ･＠ ki o da:
bana ｫｯｬ｡ｹ､ｲＮ＠ Talii devlet ｈｭ｡ｹｵｮ･Ｚ＠ H. 962'dir.
ｅｴｲ｡ｦｮ＠
çapulcularla dolu ｯｬ､ｵ＠ ve senin ｡ｫ［ｮ＠
içimde kabaran bir ｴ｡＠ ｯｬ､ｵ＠ halde gam ordusunu
138 139

(27) Kitibi;. ｰ｡､ｩｨ＠ ｩｲ＠ güzel gelmektedir; yarin du-

Ｇ ､｡ｮ＠ aniatmakla ben ｴ･ｫｲ＠ etmekteyim.
｡ｹ･ｴ＠ sevgilim benim halime ｡｣ｭｺｳ［＠ derdime
､･ｲｮ｡＠ olacak ｬ｡￧＠ nerede bulunur.
Ey gönül; benim nasibim ｯｬｭ｡ｳｹ､＠ ezelden Allah (29)
benim ona ｫ｡ｶｵｭｮ＠ ｹ｡ｺｭ､Ｎ＠
Ey Ｎ･ｶｧｬ［＠ ､ｵ｡ｾｮ＠ ｫｲｭｳ＠ için kendimden Talii yüksek Gazi Hümayun ｡ｨ＠
geçtim ki benden ｢｡ｫ＠ kimse ona ｶｵｲ Ｎ ｴｭｾｳ Ｎ＠ ｾ＠ Parlak ｳ｡ｮ｣ｫｬｲｭ＠ göklere yütseltiyor.
· Reva ｭ､ｲ＠ ki sen hiçbir zaman ｢･ｮｭ＠ ￧ｮ Ｚ＠ ｵ＠ ga- ｖ｡ｲｰ＠ Hindi:>tan'a Delhi'yi fethettiler ve dinin
Ａｰ＠ benden ｡ｹｲ＠ ｯｬｭ｡ｮ＠ kederiylç_. niye ｫ｡ｶｲｵｬｹｯ＠ merkezine indiler. Askerinin gönlünü alarak onlar sa-
yesinde birçok ham önünde diz çöktürdü. Allah'a
demiyesin. .. .. .. ....
Katibi bin türlü ｩｶ･＠ bilen yuzunu gorunce; o ｮ｡ｺｬ＠ ｫｲｬ･＠ olsun ki fetih; onun ､･ｶ｡ｭＭ＠ devletinde mü-
ｾｯｮｬ＠ c#lendiren beni kendine kul etti. yesser oldu. Bu ｦｾｴｩｨ･＠ de bir tarih ､ｴｩｲｭＺ＠
•Mübarek olsun Otre ｰ｡､ｩｨＺ＠ H. 962

(28) (30)

Sevgilinin yüzüne hasretim; yoksa . ｯｾ｡＠ ｫｾｶｵｭ｡ﾭ ｚ｡ｦ･ｲｮ＠ eli; elinin rengini alt etti.
va ｨｩｾ＠ ümidim yok benim. Ben ｣･ｮｴ＠ ｳｴ･ｭＡＬｯ｟ｾＭｵ Ｎ＠ Bu misAl ｭ･ｨｵｲ､＠ ki el elden üstilndür.
Yani sevgilinin kendisini istemiyorum. Sadece yuzunun
｡ｴｹｭ＠ ben. ------·- -
(31)
Ey hasta gönlümün tabibi; ､ｵ｡ｮ＠ ｴ｡ｨｾｮ［＠
derdine ｩｦ｡＠ yeri olarak bilen ｨ｡ｳｴＱｭｮ＠ ｩｦ｡＠ ･ｩｾＮﾭ Gurbette oldulunuz için bana ｶ｡ｲｭｺｳＮｮ＠ Fakat
dir taJ.imi ｳｯｲ｡ｮｺ＠ tuhaf bir hareket ｹ｡ｰｭ＠ ｯｬｭ｡ｺｳﾭ
ｓ･ｶｧｬｩｮ＠ ｡ｫ［＠ ｡ｫｬｭ［＠ fikrimi ; ｳ｡｢ｮｭ＠ ve ｵｲＭ ｮｺＮ＠

ｲｵ＠ ｹ｡ｾｭ＠ etti. .

Hicran vadisinde ｫ｡ｬ､ｭ［＠ ne yapsan ￧｡ｲ･ｳｺ＠ ｳ･ｶｾＮ 1
ﾷ＠
(32)
lin im.
Ey dost ｾｮｩ＠ hn:Atp ｢｡ｫｬｮ＠ dost edinme.
Devlet ｭ･｣ｬｩＮｲｮ＠ rakip olarak yüzünün .;irkin-
Uzun müddet 'beni gurbete ｡ｬｫｯｹｵｰ＠ｳ itibardan dü-
ｈｩｮ＠ ortaya atma. Ey saki; ben onun çirkinlitlnden
ｕｲｭ･ Ｎ＠
ｵｳ｡ｮｭＮ＠
 141
140
Ey Katibi; ｡ｫｮ､＠ deli olup beni köle ederek ｡ﾷ＠
Benim yüzümden gelen bütün gafleti unut. ｂｭ＠ lama.
ｙａｒＧｹｩ＠ unutup terketme. ｇｭ＠ göz ｹ｡＠ taneleriyle ｧ￶ｳｭ＠ dopdoludur.

-----·--
(33) (35)

Kan ｢ｵｬ｡ｭ＠ elin mercan gibi elini ｡ｬｾ＠ etti.

Sözlerine ｫｺｹｯｲｵｭ＠ fakat ｢ｹ｣ｬｾｮ＠ ｡ｫ＠ ｹｬﾭ
Zaten bu bir meseldir ki el elden üstündür. ､ｲ｡ｭｺＮ＠
O ｫｲｭｺ＠ dudakh sevgili mecliste bir an bulunsa; Ey ｳ･ｶｧｬｩ［＠ ｽ｡ｰｴｫｬｲｮ［＠ küfürdür demek iftira ol-
saki kan ｡ｬｲ［＠ içki sürahisi k:nhr. maz.
ａｫ＠ ｳ｡ｲｨｯｬｵｮ＠ takva sahipleri fena söz söyle-
sinler; ｢ｲ｡ｫｮＮ＠ ａｫｬ＠ ｢｡ｮ､＠ olanlar ｹ｡ｮ､＠ bu sar- Ey gönlümün tabibi; ､ｵ｡ｮ＠ ･ｲｨｴｩｮ､＠ hastn-
ｨｯｬｵｫ＠ mazur görülür. na vermeyip gizlersen benim derdime kimse derman
ｋｩｮ＠ ､＠ ｧ￶ｲｮ･＠ ､･ｩｬ＠ ruhuna bak. Ey zahid; olamaz.
sen manaya bak; ｧ￶ｲｮ･＠ bakanlar adam ､･ｾｩｬｲＮ＠ ａｫ＠ ｬ｡ｦｲＮ＠ ::>rak edip ｡ｫｬｲ＠ ｶｵｾｭ｡ｫ＠ ｡ｹｰ＠ ､･ｾｩｬ＠ mi-
Katibi; ｹ｡ｲ､ｬ＠ günü vahdet ｡ｲ｢ｮ＠ içmeseydi dir.
senin ｶ｡ｲｬｾｮ､＠ ､ｯｬ｡ｹ＠ ｮ｡ｳｬ＠ zevklenirdi. Onun ｡ｫ＠ ｵｲｮ､｡＠ kimin ｡ｫｬ＠ ｢｡ｮ､＠ gitme1. ki.
Sevgiliye söyleyin elalem ile dedikodu edip dur.
ｭ｡ｳｮＮ＠

ｍ･ｬｩ＠ ･ｹｴ｡ｮ＠ ile bir ｶ｡ｲｬｫ＠ olarak görmek ､ｯｖｴ＠

(34) ､･ｩｬｲＮ＠
•
Katibi onunla ｫ｡ｶｵｭ＠ ｢｡ｹｲｭｮ､＠ ｫ｡＠ ｶ｡ｹｮ＠
ｙ｡ｮｫｬｲ＠ ｩ￧ｫ＠
tesiriyle ｫｺ｡ｲ､ｾ＠ zaman; bilir mi- ona versin.
sin o ｧｬｹｩＮ＠ ne güzel olur. Her kim onun ｡ｫ＠ yolunda kurban olmazsa ｫ｢ｊ･ﾭ
Ömür ｧｺ･ｬｩｮ＠ sana ｵｬ｡ｭｫ＠ için yollareta har· den yüzü ｹ｡ｮｰ＠ ｫｺ｡ｲｳｮ［＠ ｵｴ｡ｮｳＮ＠
｣｡ｹｮ＠ diliyle öteye beriye söyleyip yayan ｴ･ｬ｡､ｲ＠
Ölü gönülleri dirittmekte ､ｵ｡［＠ can tazeleyen bir
veli gibidir. Zülüfleri büyüleyici; gözleri gönül ｡ｨ｣［＠ (36)
gamzesi ｡ｫｬｲ＠ öldürücüdür.
Sc\'gilinin ､ｵ｡ｫｬｲ＠ bir çiçek gibidir. Gönül niye O peri yUzlü güzel ne zaman naz etse; ｡ｫｬｲ＠ ｾｮﾭ
ona ｴｵｬｭ｡ｳｮＮ＠ Her yeni açmaya ｢｡ｬｹｮ＠ ￧ｩ･ｾ＠ gö- lemeye ｢｡ｬｲＮ＠ O gonce dudakh sevgilinin bülbül gibi
nül ｫ｡ｰｬｭｶ＠ mcvyaldir.
lG 143

｡ｫｹｮ＠ dili beni ｧｬｩｳｴ｡ｮ＠ ･ｴｲｾｦｮ｡＠ bir çit halinde Ey günlümün doktoru; sen ･ｫｲ＠ ､ｵ｡ｮ＠ bir an
sarsa yeridir. kara ｢｡ｮｭ＠ sarsan da ｹ｡ｲｬ＠ gönlüm ｩｦ｡＠ bulsa ne
Ey saki; ｡ｫ＠ gam meclisinde iniltisini neyle be- olur.
raber ￧ｫ｡ｲｮ［＠ ney gibi inleyendir. Onu görünce, ｢｡ｩｮｭ＠ delerek ｫ｡ｮｭ＠ ､￶ｫｴｩｮ＠
Beni alemle köpekler kadar deAersiz görüp ·kendi ｢ｩｬ､ｾｭ＠ halde ondan ｡ｹｮｩ､ｬ＠ için ｡ｹｲｬｫ＠ elemiyle yU-
､Ａｾ･ｲｩｮ＠ yükseltsin. Ey Katibi; ｡ｫ＠ sevgili ｩｨｳ｡ｮ＠ bol; ｲ･ｾｭ＠ neden kan ile doludur. Katibi sen ｡ｫ＠ yolunda
｣￶ｭ･ｲｴｬｩｾ＠ az eylesin. ｢｡ｴ＠ gidiyorsun. Ferhad ile Mecnun'u ｫｮ｡ｹ｢ｩｬｲｳ Ｎ＠
Çünkü onlar ｡ｫ＠ ｹｾｬｵｮ､｡＠ ｫ｡￧ｴｬｲＮ＠

(37)
--------
(39)
ｄｵ､｡ｾｮ＠ rengine benzedili için içki bana fayda
verdi. Yarin ｫ｡［＠ ｫｩｲｰｹｬ･＠ bir keman ｴ･ｫｩｬ＠ ediyor.
ｇｭ＠ kalbinin üzerinde penbe yanaktan bir ni-
Nergis ￧ｩ･＠ senin gözüne benzer; o da büyUleyi-
｡ｮ＠ meydana getiriyor.
dir. lçkinin verdili sersemiili giderebillr mi?
ｇｕｺ･ｬｩｮ＠ gururlanma ey ｫ｡ｬｮ＠ keman.
Ey peri yüzlü;--6ua ile birisini ￧｡ｬｲｭｫ＠ mümkün
Rüstemlerin ｫ･ｭ｡ｮ＠ ecel yapar. Güzellik ve kud-
ｯｬｳ｡ｹ､［＠ bir dua ile senin ｹ｡ｮ､＠ olanlan defederdim.
retinle ｾｵｲｬ｡ｮｫ＠ bu kadar cefa etme; çünkü ｢ｲ＠
O ay yüzlü; yüzünü iyice ｫ｡ｰｴｹｯｲＮ＠ ｙ･ｴｩ＠ ey saba
gün sen de öleceksin ..
ｲｺｧ｡＠ perdeyi ｫ｡ｬ､ｲ＠ aradan.
Ey güzel; gönlüm; ｡ｹｮｬｫ＠ ｡ｴ･ｩｮ､＠ ､･ｲｭ｡ｮｳｺ＠ ha-
Boyunu görünce secdeye ｫ｡ｰｮ､ｩｬｭ＠ kimdir aca-
le gelse yine kendi ｡ｨｭ＠ merhamete gelerek onu ko-
ba. Derler ki çift (secde; rek'at) olmadan namaz caiz
rur.
· olmaz.
Katibi; gönül ｹ｡ｮｰ＠ ｹ｡ｫｬｳｮ＠ ne olur deme. Sevgiliye gönlünü takdim etmeye gitmek için ｡ｫ［＠
ａｹｲｬｫ＠ ｡ｴ･ｩ＠ bütün vücudumu ｢｡ｬ､Ｎ＠ ah kemendlerinden merdiven yapar.
Katibi; gönül ipine ￧ｫ｡ｲｴｬ＠ ｧ￶ｺｹ｡＠ tanelerini•
sevgiliye takdim edilecek bir ｡ｲｭｾｮ＠ yapar.
(38) •
Ey gül yüzlü; her seher vakti gönill, çiA tanesi gibi
(40) '
göz ｹ｡ｬｲｮ＠ dökerek, ｧｬ･ｮ＠ köyüne gidip haline ｡ｾＮ＠
Ey gonca ､ｵ｡ｫｬＬ＠ gül yüzünü ｧｬ･ｮ､＠ gören gül Ey gönül; ｡ｹ･ｴ＠ sevgili saadeti seninle bulursa; o
ve goncalar ｵｴ｡ｮ￧ｬｲ､＠ ｫｺ｡ｲ､ｬＮ＠ ｩｶ･ｬ［＠ oynak sevgili sözünde dursun.
 145
144 Olanlar bir anda oldu ve o ölüme yöneldi.
Bu ｡｣ｫｬ＠ haberi duyunca ｡ｾｬｹｲｫＺ＠
Ey peri yüzlü ; yolunun ｴｯｰｲ｡ｾ＠ bir bir ￧ｩｾｮ･ｳ Ｎ＠
- ｄ･ｹｩｮ ｺ＠ tarihi (Fevt boldu ｈｭ｡ｹｦｮ＠ ｐ｡､ｩｴ Ｚ＠
Anber gibi kokulu ｯｬｳ｡ｹ､＠ da ｢･ｹ｡ｺｬｾ＠ ｯｬｭ ｡ ｳ｡ｹ､＠
962) •
Her nerede sevgilinin ｡ｴ ･ ｩ＠ ｡ｫｬｭ＠ ｢｡ｭ､ｮ＠ ala-
cak olsa orada onun o ｫｲｭｺ＠ ､ｵ｡ｫｬｲｮ＠ busemi
kondururdum.
ａｬ｡ｹｲｫ＠ ･ ｩ ｾ ｩｮ･＠ yüz ｳ ｲ､ｭ＠ kimdir ki gözya- (43)
ｭ＠ görünce ihsanlar saçacak. ｩｳｴ･＠ zorluk ve eziyet ､･ｩｬ＠ ｣ｩｨ｡ｮ＠ ｰ｡､ｩｨｮ＠ bui-
Ey ｹｵｫ｡ｲ､＠ kendisine ｢｡ｾｨｬｴｭ＠ ｡ｲｺ･ｴｩｭ＠ ｡ｨ［＠
ｭ｡ｫｴｲ Ｎ＠
Katibi korkmadan derdini sana anlatsa ne olur.
Ey ay yüzlü; kendi ｡ｫｬｮ＠ ｡ｬｮ＠ ｡ｬｭｫｴｯｮ＠
ｳ｡ｫｮＮ＠
ｄｩｬ ･ ｾｭ［＠ ｏｳｭ｡ｮｬ＠ ｐ｡､ｩｨ Ｇ ｮｭ＠ ･ｩｾｮ＠ ｶ｡ｲｰ＠ daima
(41)
bir dilenci ｯｬｭ｡ｫｴｲＮ＠
Dikkat et; ｢ｵｬｮ､＠ yer; Hindistan memleketi- Hint ve ｓｩｮ､Ｇ＠ ｰ｡､ｩｨ＠ ｯｬｭ｡ｳ＠ ｢｡ｫｭｮ､＠ hiki-
dir. yeciler birçok ･ｹ＠ ｡ｮｬｴｹｯｲＮ＠
Burada ｫ｡ｬｮ ｹ｡＠ niyetlenenlerin hepsi avare ｫｩｲＭ Sevgilinin köyünde yol ｡ｲｫ､ｭ＠ bana rakip ol·
sclerdir. mak istiyor.
Ey ａｬ｡ｨｭ＠ Sen beni onun ｹｯｬ､｡＠ olmaktan koru.
ｄｮｹ｡ ｹ ＠ gezip ､ｯｬ｡ｮ＠ herkes; cHakikaten Cennet O beni öldüri.irse kan dökmeyi ｢ｲ｡ｫｮ＠ ve beni is-
ｏｳｭ｡ｮｬ＠ Memleketi'dir• ､･ｭｩｴｲＮ＠ · teyin. Çünkü ｫｩｮ＠ arzusu ｩｳｴ･､＠ saadeti bulmak-
Ey gönlü hasta ｫｩ ［＠ craya ｶ｡ｲｰ＠ bir an dostlann ｴｲ Ｎ＠
ｶｺｩＮｮ＠ görmek h er derde ､･ｮ｡ｲＮ＠ Ey cefa veren; Katibi'nin; rakibin verdili kedere
ｈｮ｡ｹｵ＠ ｰ｡､ｩｨｮ＠ ayatma kapanarak ondan izin ｵｹ｡ｮｫ＠ bulunmaktan sana verdili sözde ､ｵｲｭ｡ｳ＠
al. Çünkü omm ｩ＠ daima ､ｭｬ･ｲ＠ ｩｨｳ｡ｮ､ｲ Ｎ＠
ｮｹ･ｳｲ＠ olsa.
ｂ｡ｺ＠ çocuk ｴ｡｢ｩｬｲ＠ Hindistan'da kalmaya mey-
lcdcrlerse Katibi sen onlara ｫ｡ｴｬｭ ［＠ çünkü sen de
erkcksin . (....)
Kabil ･ ｨｲｩｮ＠ güzetleri varken insan huriye göni.\1
(42) verir mi?
ｈｮ､ｩｳｬ｡＠ içinde bir hüma ｫｵ ｵ＠ ｶ｡ｲ､Ｚ＠ Hümayun
ｐ｡､ｩｨ＠
F: 10
146 147

(45) Keder hazinesinde Katibi'nin halini o dilber gö·

rüp: - Sevin eY. hasta; keder geldim ｩｦ｡＠ oldum sa-
ｅｾ･ｲ＠
o ay ｫ｡ｨｹ＠ ｶ｡ｲｳｮ＠ ｣ｩｳｭｮ＠ ona hilAl eyle·. na, dedi.
Yüzünü görmek istersen gözlerinden ｫ｡ｮｬ＠ ｹ｡ｬｲ＠
｡ｬ＠ t. -------
Ey ｲ｡ｫ｢ｩｮ［＠ o sevgilinin ｩｮｳ｡＠ günaha sokan zi.ilfii. (47)
nü ､ｮ Ｇ ｮ･Ｎ＠
• Yürü; geriye dön ve o günaha sokan zülüfleri kendi Gönül sevgilinin köyünü ｢ｲ｡ｫｰ＠ ta cenneti arzu et-
ｫ･ｮ､＠ bol bol hayal eyle. mez.
Ey sevgilinin ､ｩｬ･｣ｳ［＠ biz onun güzellik ｴ｡｣ｮ＠ ｈ･ｲｫｾ＠ kendi memleketi ｂ｡､ｴＧｮ＠ iyi gelir.
buldukta o bize ona ｫ｡ｶｵｴｮ､＠ ､ｯｬ｡ｹ＠ ｺ･ｫａｴｮ､｡＠
niye vermiyor; sor ｢｡ｫｬｭＮ＠
Elitler da! olunca naz yapman için onl.an kes- (48)
sin ｮｩ＿＠
Ey elif boy!u, rakibinin boyunu git dal eyle. . El ｡ｭｮ＠ yemiyen kendini kuvvetli sanar.
Ey Kalibi; ｾ･ｲ＠ büyük bir ｡ｫ＠ ｵｬ｡ｮｹ＠ kararhy-
san; ｫ｡ｬ｢ｮ＠ muhabbet ｡ｴ･ｩｹｬ＠ yak; erit.
(49)

ｂ｡ｾ､［＠ yarin yüzünü gören güller utançlanndan

(46) . ｫｺ｡ｲ､ｬＮ＠
Seni ta ruhbr aleminde iken ｧ￶ｲｭｴＮ＠ Benim ｩｮｬ･ｹｭ＠ duyan güt bahçesindeki biitiin
Allah bilir ta o zamanda sana ｶｵｲｴｭ Ｎ＠ bülbüller öttü.
｡ｹ･ｴ＠ ｫ｡ｲ､ｮ＠ bakanlar ｫ｡ｮ＠ gözlerine siinne Yüzü gül; boyu servi; gözü nergis ￧ｩ･ｾ＠ ve duda.
edinirietse ne ｹ｡ｰｬｭＮ＠ Allah'a hamdolsun ki ｰ｡､ｩｨｬ＠ ｧＮ＠ gonca çiçek gibidir. O JAle yüzlünün ｢｡ｮ＠ karan-
ｮｹ｡ｾ＠ toz oldum. ｦｬ･ｲ＠ ｳ｡￧ｬ＠ ne olur. · ·
Ey gönül; ｡ｫ＠ yolunu sana ￶ｾｲ･ｴｩｭＮ＠ ａｲｴｫ＠ hundan Dünya ｧｬｩｳｴ｡ｮ､［＠ onun ｩｭｲ＠ gibi olan boyu.
böyle kederleome Çünkü sana yol gösterici oldttm nun benzeri yoktur. Onun güzellik ｢｡ｬｮ､＠ zülfü taze
Ey gönül; sevgilinin köyüne gitmeye ｫ｡ｲｬｹｳｮ＠ sümbüller olur.
beni takibet. Yiizünü görünce siyah zülüflerin ｡ｫｬｭ＠ ｢｡ｭ､ｮ＠
｡ｬ､Ｎ＠ Gönlümü sevdaya ｳ｡ｬ､Ｎ＠ Buna güller ne yapsm.
ａｫｬｮ＠ ｢｡ｮ＠ topla. Bundan böyle bu yolda sana Tam ｺ｡ｭｮ､ｲ［＠ gözünü dört aç; ､｡ｬｧｮｨ＠ ｢ｲ｡ｫ［＠
reis oldum.
141 149
｡ｫ＠ ｡ｲ｢ｮ＠yudumla. ｉｳｴｲ｡ｰ＠ iniltileri ｡ ｫ＠ meclisine de. (52)
vam edenleri uyutmaz ey Katibi.
.Madem ki bu yerde aJet böyledir
------- Ben de elbisemi ona göre giyerim.

(50)
(53)
ｈ｡ｲ･ｭ Ｇｩｮ＠ ｮｩＮｵ＠
Abdüllatif ､＠ ･ｹｨ＠
Dünya c\·indcn ahiret yurduna göçtü. •
Orada ｶ｡ ｨ ｩ＠ hayvanlar ve ｵｬ｡ｲ＠ｫ için hiçbir yiyecek
ａｺｲ｡ ｬ＠ ( >\S.) larihini ｴ ｡ ｭ｡ｬ､＠ yoktu. ｋｵｲ｢ ｡＠ dahi ｹｫ｡ｮｭ＠ için su ｢ｵｬ｡ｭｺ､ Ｎ＠
E yle «Ya Ra ob ｭ｡ｫｮ＠ cennet•: H . 962

Ｎ＠

(54)
(51)
ｂｺ＠ ｨ･ｲｹ､Ｈ［ el-ayak Ａ ｬ＠ ￧･ｫｭｩ＠ ｫｩｭｳ･ｬｲｺ［＠ bi:tc
Alemin ｭ｡ｬｮ＠ Ｎ･ｮ､ｩ＠ menfaati için ｧ｡ ｳ ｢･､ｮｬｾ ｲ ｩ＠ fclekler ne ｹ｡＾｣ｫｬｲ Ｎ＠ Bir ｹｬ､ｲ＠ yolda olan k;m scyi
Allah yok etsin. dokuz ､｡ｬ＠ soyamaz.
ｙ･ｭ ･ ＠ ｫ｡ ｵ ｬ ｭｵ ＠ unb kaymak ｯｬ｡ｮ＠
Kimse b ir parça ･ ｫｭ･ｩｮ＠ bulamaz.
Onlar kmuz ￧ ｩｰ＠ at eti yerler.
(55)
Bizim ｹ｣ｭ･ｾｩｺ＠ görmesinler.
ａｳｫ ･ ｲｬ･＠ ve.. ｜ Ｇ ｡ｾｭ｣ｬｲ＠ çoktur. Yare ｫ｡ｶｵｭｹ＠ gitme; gönül ｲ｡ｺ＠ ｯｬｭ｡､ Ｎ＠
Ölü; ､ｩ［＠ erkek bütün ｫ･ｲｶ｡ｮ＠ hiçbir hileye ｢｡＠ Onun ｧ｡ｭＬｹｬ･＠ öldüm fakat o halimden bilmedL
vurmadan talan ederler. Yeni vaiz ｧｺ･ｬｩｮ＠ ｡ｮｬｴＮ＠
Haki;catte güya onlar biiyük savas yapariar. Rahmet olsun ona ki herkes ondan ｦ｡ｹ､ｬｮＮ＠
Onlann ｫｬ￧＠ tutabilenlerini öldiirün. Cihanda gonca dudak ve hile ｹ｡ｮｫｬｲ＠ çoktur
ｋｦｴ＾ｩ ［＠ ､ｯｲｵ ｹ ｵ＠ ｹ ｡ｮｬ ｴ｡ｮ＠ ｡ｹｲ ｡ ｢ ｬ･｣ｫ＠ kim<-e!<!r Fakat sen ser\'i ｧ｢ｩ＠ boyuola ｫｹｮ･ｴ＠ ｢｡ｫｭｮ､＠
ｴ｣ｾ｡､ｦ＠ ederlerse sözünun yalan ｭ＠ gerçek mi ｯｬ､ＺＮｾｵﾭ yükseKsin.
nu anlarlar.
Bulbul ｳ ･ ｳ＠ gibi ｩｮｬｴ＠ ve ｡ｨｭ＠ seherde ｹｫ ｳｾ ｬｩｲ＠ Id
-------- o gonca gibi ｳｾ ｶｧｩｬ＠ ｳ･ｩｭ＠ ｩｴｰ＠ merhamete gelsin .
 - 1&1

Bilenlerin; haddini bilmezlerle ｫｯｮｵｭ｡ｳ＠ cahH-

Katibi; elemini giderme. Çünkü ｡ｾｹｲ＠ bunu haber
Iiktir.
｡ｬｮ｣＠ seni ｧ･￧ｭｩ＠ eleminden ｢｡ｫ＠ bir eleme sü-
￧ｴ･ｮ＠ ve gönülden senin la'lin için gürültü yapsam
rükler.
ne olur. ·
Ey saki; ｡ｲ｢＠ hususunda yar-an ile ｫｯｮｵｭ｡＠
(56) ｡ｹｰ＠ ､･ｩｬｲＮ＠

ｄｯｾＺＮ､｡＠ bul'.lnmak hasebiyle sevgitinin seneten uzak Katibi ｮｺ｡ｭ［＠ ｩｮｴｺ｡ｭ［＠ ｮ｡ｺｭ＠ görse derdi ki:
ｯｬｭ｡ｳ＠ ､ｮｬｩｲｳ･＠ de; sen ￧｡ｬ［＠ çünkü ｡ｫ＠ uzak- - Hz. Süleyman'la ｫｯｮｵｭ｡＠ sana ｬ｡ｹｫｴｲＮ＠
Jan ｹ｡ｫｮ＠ eder; ｂ｡ｾ､ｴ＠ yakma gelir.
(57)
(59)
Hz. Ali'nin türbesinin ･ｩｾｮ＠ ｢｡ｨｬｾｭ＠ var benim.
Ey gönül; ｡ｹ､ｫｴｮ＠ ､ｯｬ｡ｹ＠ gam yeme. Çünk'ti ece- Bana her zaman bu ･ｩｫｴｮ＠ ｡￧ｬｮ＠ yeni bir ｫ｡ｰ＠
linden önce kimse ￶ｬｭ･ｩｴｲＮ＠ ａｬｮ｡＠ ￧･ｫ｣ｾ＠ ･ｹ＠ ｶ｡ｲ､Ｎ＠
ｹ｡ｺｬｭ＠ olup ta ｳｩｬｮｭ＠ kimse de yoktur. Ben senin Kanberinim.
ａｬ｡ｨＧｮ＠ ａｲｳｬ｡ｮＧ＠ türbesine el sürmeye ne bir-
･ｹ＠ sormak ve ne de ona bir cevap vermek isterim.
(58)
Ey saki; sevgilinin ｲｬｵ､｡ｹ･＠ içki içmek ｡ｹｰｴｲＮ＠
(60)
Hiç ｡｣＠ su ｡｢Ｍ＠ hayat ile mukayese edilebilir mi?
ａｫｮ＠ derdi buna hikmet düzdü ise Alemde iyilik ve kötülük görmeyenler ｩｮｳ｡＠ ｫｹﾭ
ｮｳ｡ｬｲ＠ ｭ｡ｮｴｫｩ＠ olarak Lokman hekimle bu husu- met·ini bilemez. Ｈｆ･ｬｩｮ＠ çemberinden geçmeyen in-
su ｫｯｮｵｭ｡ｳｬｲＮ＠ Çünkü çaresi yoktur. san ｫｹｭ･ｴｩ＠ bilemez.)
Gönül ｹ｡ｮｬｫ＠ ｡ｬｮ＠ ｹ｡ｺｳｮ＠ ｫ｡ｲ＠ ｫｯｹｭ｡ｾ＠
kalksa; ben Anka ｫｵｮ＠ Hz. Süleyman'la ｫｯｮｵｭｾＭ
(61)
ｳｭ＠ ｨ｡ｴｲｬｭＮ＠
ｮｳ｡＠ ｫ･､ｲｬｮｩ＠ zaman onun ｩｴ｡｣＠ içkidir.
Lütuf ve ｫ｡ｬｲｮ､＠ boyu-bosu ne olsa ｲ｡ｺＺｶｮ Ｎ＠
Gam ｺ･ｬｲｩｮ＠ gidermeye ｴｩｲｹ｡ｫＨ＠ faruk) hiç mi ça-
Benim ne haddime ki o sultan ile ｫｯｮｵ｡ｹｭＮ＠
re olmaz.
Ey gönül; ｡ｫ＠ derdini zahidle dedikodu etme.

___ ｌＧ＠ Ｍｾ ａｌ Ｍ ｾＭ
152

Güzellik ｨ｡ｩｮ･ｳ＠ olan ｢｡ｮ､ｫｩ＠ iki zülüf; iki ｹＭ ' (63)

lan gibi olup ｢｡ｫｮ＠ hayran olanlan öldürmek için
ｨ｡ｺｲ＠ bekleyen ｫｬ｣｡＠ benziyor. O din ｳ･ｶｧＺｩ＠ bana ｭｴ＾ｲｨ＼･＠ ･ｴｭｺｩＮ＠
O ｧ￶ｳｴ･ｲｩｬ＠ güzel yüzü ｢ｲ｡ｫ＠ huriyi ､ｮｰ＠ Ona ｡ｫ＠ okm hiç ｳ･ｶｩｮｭｺＮ＠
de ne olacak. Ey sofi ; görüyorum ki senin ｡ｫｬｮ＠ da Cihan ｧｬｺ｡ｲｮ｣＠ bülbülün kalbine ｧｬ･ｮ＠ olarak
｢ｩｲ｡ｺ｣ｫ＠ olsun bu ｾ ｺ･ｬ＠ ￧･ｬｭｩＮ＠ ｜Ｎ･ｮ＼Ａｩ＠ küyünaen ｢｡ｫ＠ bir yer mesken ｯｬｭ｡ｺＮ＠
O gii7.elin benden ｨＺｫ｡ｳｮ＠ vefa etmesi ｬ｡ｹｫ＠ ｭ ﾭ Büyük bir titizlikle insanlar ｡ｫｭ＠ duyurdu.
､ｲＮ＠
Atec:;in ak\'i ｬＮ￧＠ gizli ｫ｡ｬｭＱＮ＠
ｋｩｲｰｾｮ＠ ｫｬ￧｡ｲｩｹ･＠ sanma ki böylece vurup Gilnlüme saplanan kirpik ｯｫｬ｡ｲｮ＠ söküp ｡ｴｭ＠
Ｎｫ｡ｬ｢ｩｮ＠ yaracak. Yar halimi görüp bana ｡｣､Ｎ＠ ＧＢｮｭＺ＠ n<' yaps:\m ｶ･ｲ､ｩ＠ ｡｣＠ gü<>terilemez.
Ey Katibi; bunu duyan ｡ｹｲ＠ leederinden helale ol- Ey Katibi; da;ma «bir ｫｩ＠ rakibini öldürse kan
du. ｹＮｰｭ＠ olmaz,. ､ｾｬｩｮ＠ ｩｴｫＮ＠

(62)
(64)
Ey gönül; hastatanan sen idin; ､ｩｮ＠ ｳｫ＠ ve o sev-
gili ile mücadele et. ｂＺＮｮ｡＠ ｨ｡ｫ＼＾＿Ｎ＠
edip ezivet eden ｾ ｡ｮｲｬ＠ sevgilidir.
Sulh yapmak iyidir. amma ｹ＼Ａ｢｡ｮ｣ｬｲ､＠ çekin. B:mi ｴ｡ｮｲ＠ ｭｳｮ＠ ey göniil; sebep olan ｢｡ｫｳ､ｲＮ＠
Ey peri yüzlü; hayat veren ､ｵ｡ｫｬｲｮ＠ ｡ｫｬｭ＠ Gözlerimin ｹ｡ｮ＠ ｡｣ｹｰ＠ güzel yüzünü ｳｬ｡ｴｭＮ＠
topla. Ev dertli gönüllerin ､･ｶ｡ｳ＠ olan ay yüzlü, derler
Arnher kokulu zü!Hflermle ｡ｫｬｭ＠ ｰ･ｲｩ｡ｮ＠ etme. ici ｫ｡ｲＵ＠ ｡ｫ＠ sevgi!idir.
ａｫ＠ Usesinin ｡ｲＮ｢ｮ＠ içip beni kendi halime ｢ﾭ Yanakl;mn Cf'nnet bahçl!si \ 'C ､ｵ｡ｫｬｲｮ＠ ölümsüz-
ｲ｡ｫｭｹｮ＠ i:il.. ￧･ｭｳｩ＠ olsa da.
Ey zahid; ben ｡ｫ＠ ｡ｲ｢ｹｬ･＠ mt>st olduktan sonra
ｨｯｾｶ｡ｲ＠ ile ｴ｡｢ｩｭ＠ ｵｹｭ｡ｺＮ＠ E) tabibim; neden ｧ￶ｬ･ｲｩｮ＠ ｨ｡ｳｴ､ｲ Ｎ＠
Ziilüfleri büylileyici; gözleri ｢｡ｴｮ＠ ￧ｫ｡ｮ｣Ｚ＠ kal- ａｫｬ｡ｲｮ＠ bir vniunu bulsa ｫ｡ｮ＠ bir solukla içer-
bi hiled. Benim halim bu ｢｡ｫ＠ hileli ile ne olacak. di.
Ey Katibi; zaman ｢｡ｾｮｴ＠ zevkini tadma.k istersen O ｶ･ｦ｡ｳｺｮ＠ ｹＬｭ｡＠ görülürse; kan ｡ｬ｣＠ ｯｬ､ｵ＠
Ömrünii; ｹｩＮｲｴ＠ güzel bir servi boylu ile ｯｹｮＺﾭ ｡ｮｬｲ Ｎ＠
tarak geçir. ｋ＿ｴＡｨｩ＠ kulunu reddet'tle dostum . O iyidir ve ･ｩﾭ
ｩｮ＠ ｡ｬｴｮ＠ güzel; ｶ｡ｫＵｲ＠ bir ｨｩｺｭ･ｴｫ｡ｲ､ Ｎ＠
154 155

(65) O ｰ｡､ｩｨｮ＠ ｡ｹｮ＠ ｴｯｰｲ｡ｮ＠ yine ｢｡ｮ＠ tae

eWn
Umumi emniyet ve huzur kendisini iki kelimeyle Allah'a hamd olsun ki ｳ ･ｮｩ＠ ｢｡ｭ､＠ devlet var-
gösterdi. ｮｵ Ｎ＠

nostlara ｫ｡ｲ ＠ zarafetle muamele: O ｣｡ｮｭ＠ doktoru benim halimi sorarsa ona de-
ｄｭ｡ｮｩｲ＠ ｫ｡ｲ＠
- yüzlerine gülerek onlan idare. yiniz ki IstJrap hazinesinde ｳｫｮｴ＠

ｹ｡ｾｭ｣ｴ＠
Ey dostlar; haber ｡ｬ､ｭ＠
eden güzelin bir ｴ｡ＺＭｦ＠
ki ｡ｫＡｭ＠
derdiyle hasta ｩｭＮ＠

tatar ｩｭ
､ｾｴｰ＠
Ｎ＠
gönlümü

(66) Yarin rolliflerini anlatarak alemi kokuya ｢｡ｴｲ､ｮ Ｎ＠

Bari o sevgili; servet u ｳ ｡ｭｲｮ＠ kaybeden KA-
Ey gönül: ｡｜ｫ＠ isen ｳｴｲ｡ｰ＠ ｫ｡ｮ＠ içmekten lezzet al.
tibi'nin güzel koku ｳ ｡ ｴｾｮ＠ görse.
Arif isen ｡ｫ＠ ｾ｡ｲ｢＠ içip ｯｮ､ＺＮ＠ bir huy al.
Mal yok olup gidicidlr; dünyaya· bel. ｢ｾｬ｡ｭＮ＠
Karun'un hikayesini dinle ondan ￶ｴ＠ al.
Can ücretini almak için bana minnet mi etmezsin.
Bir kelime ｫｯｮｵ＠ onu benden ücretsiz al.
Ben ｺ｡ｶｬｹ＠ ｡｣ｹｲｫ＠ yanak çukuruna ｳ｡ｰｬｮ､Ｎ＠
Ey gönlümün tabibi bari gel hayat nakdini ücret al.
Mecnun gibi avare avare ､｡ｾｬｲ＠ gezme ey dait gezen
ａｫ＠ vadisinde bana talebe ol; bir sanat elde et.
Aynhk ｣｡ｮｭ＠ yetti: ölmeden yari bir daha göre-
bilsem
Ey hasta gönül; biraz daha dayan; ölümün elin-
den mühlet al.
Ey l(itibi; ｰｨ･ｳｩｺ＠ vatan sevgisi ｩｭ｡ｮ､ｲ＠
ｄｵｮｭ＠ ｡ｲｺ Ｚ ､ｩｰ＠ kerem sahibi ｰ｡､ｩｨｴｮ＠ izin al.

(67)

By gönül; o güzelin ｡ｫ＠ -derdi sana yar ｩｭＮ＠ ＠

Ne zevkin ｶ｡ｲ､＠ l<i senin için göz ｹ｡＠ döktüm.
 ..
SULTAN MAHMUD'UN MEKTliBU

Selam ve muhabbetlerimden sonra.. Sevinç ｶ･ｲｾＮ＠

Jevlet ｧ￶ｲｭ･ｬｩ＠ ve saadet getiren ｫｯｮｵｰ＠ ｹ｡ｺｭﾭ
lar sona erdi.
Gece ve gündüz ｵ＠ ､ｮ｣･＠ idim ki:
«Ya Rabbi, o zafer sahibi ve saadet gölgeeisi olan
ｐ｡､ｩｨｬ＠ ｡ｲｭｺ､＠ dostluk olsa ..
Her ･ｹｩ＠ mecliste ｫｯｮｵｰ＠ en ince ｴ･ｦｲｵ｡ｮ＠ ka-
dar inceleyip ona göre hareket edelim.
Bu arada bir adam gelip tae, hil'at, bayrak ve elbi-
se getirdi. Ferman ve ahidnamenizi verdi.
Bu fakir, ｐ｡､ｩｨ＠ hazretlerinin mübarek ellerini o
ferman üzerinde ｧ￶ｲ､＠ zaman ｡ｮｬ､＠ ki, bu elçilik
o sadaret ｰ･ｮ｡ｨ､ｲＮ＠
Ve o ferman ｨ｡ｩｹ･ｳｮ､＠ ｐ｡､ｩｨＭ＠ din ｰ･ｮ｡ｨ＠ biz-
zat imzalayarak verdikleri ｹ｡ｺｬ､ｲＮ＠ Ahidnameyi arza
｡ｳｲｮ＠ tek ｡､ｭ＠ ve ｺ｡ｭｮ＠ biricik ｩｮｳ｡＠ Seydi
Ali'yi ｧ￶ｲ･ｶｬｮ､ｩ＠ ve kabul ｯｬｵｮ､ｾ＠ ｹ｡ｺｬ､ｲＮ＠ ln-
｡ｬｨ＠ bu ｲ｡｢ｴ＠ sizinle bizim ｡ｲｭｺ､＠ dünyada ｮ｡ｳｬ＠
vaki oldu ise, ahirette de öyle olur.
 LOGAT
Abes. ｂｯ［＠ saçma ･ｹＮ＠ Akik: Çok kere ｫｲｭｺ＠
ａ｢Ｍ＠ hayvan: Hayat suyu; renkte olan bir cins
hayat veren su. ､･ｲｬｩ＠ ｴ｡Ｎ＠
Ablik (Ablak): ａｫ＠ ak; ka- Al: Koyu penbe renk; hu-
ｲ｡ｳ＠ kara olan ･ｹＮ＠ zur; nezd; yer; ça-
ａ｢ｬｩＺ＠ siyah ve beyaz ni- mur; toprak; hile.
｡ｮｬ＠ Alar: Onlar.
Afitabeci: ･ｭｳｩｹ｣Ｎ＠ Pa- Alud: ｂｵｬ｡ｭ［＠ ｢ｵｬ｡ｊｫＮ＠
､ｩ｡ｨ＠ ｧｮ･＠ ｾｮﾭ Anber-bar: Anber ｹ｡､Ｍ
dan koruyan. ran; güzel koku ｮ･ﾭ
Agah: Bilgili; baberli u- reden.
ｹ｡ｮＱ｣Ｎ＠ Aret: ｙ｡ｭ［＠ çapu.
MOLLA ｙａｒＧｎ＠ MEKTUBU AgAhi: Bilgililik; Ｎｵｹ｡ｮｫＭ Arzumendlik: lstek.
ｬｫＮ＠ Asan: Kolay
ｙｵｫ｡ｲ､ｩ＠ ｡ｲｺＭ＠ dua ve senadan sonra. ａＺ＠ Ak Asitan; ｅｩｫ＠
Agaz: ｂ｡ｬｭｫ＠ ａ｡ｲＺ＠ (Yemek) yer
ｇｮ･＠ gibi parlak fikirleri, gönlü açan kalbi güçlü, Akçe: ｏｳｭ｡ｮｬ＠ devrinde ａｩｹ｡ｮＺ＠ ｋｵ＠ ｹｵｶ｡ｳ［＠ mes-
kuvvetli, devlete ｢｡ｬ＠ ve bahtiyar bir ｫｩ＠ ile ｢ｵｬﾭ eski bir para birimi. ken; ev.
maktan mahrum olduk. ｂ･ｹ｡ｺ＠ ｭｳＮ＠ ａｴＺ＠ Sulh; ｢｡ｲｫｬ＠
(B)
Belki bir ｡ｮｬｫ＠ ｢｡ｫｴｮ＠ bile gafil olmaz.
Bad-han: Yelken; gemi kalb; yürek; .gönül;
Dahi, o hazretten ahidname ve mektubu ･ｲｩｦ＠ ge- sere ni. ha ｴｲＮ＠
tirmediler. Bad-bani: Y etkenci Barça: Daha çok yük ta-
Bad .. ＠ ｓ･ｮｭｵＺ＠ Sam ye- ｮｭ｡ｳ､＠ ｫｵｬ｡ｮＮ＠
Hz. Sultan naibi ve hicran vadisinin ｧ￶ｺ｣ｩｬ＠ (nü
li; ｳ｣｡ｫ＠ rüzgAr. lan; 2-3 direkli; ｡ｬｴ＠
ｹ｡ｰｴｭＩ＠ uzun sürdü. Sultan hazretleri her zaman der-
ｂ｡､＠ ｯｲｴ･Ｚ＠ Geminin yol düz; kalyon ｳｮｦﾭ
ler ki:
｡ｬｭｳｮ＠ müsait rilz. dan büyük bir gemi.
• - Onlardan çok fayda gördük. Biz ｬ｡ｹｫ＠ olan hiz- ｾｲ Ｎ＠ Barçe: Cümle; hep.
meti ｹ｡ｰｭ､ｫＮ＠ Kusurumuz çoktur. ｕｦ＠ uzatmak ｢ｫﾭ Bais: Sebeb; iJlet; gönde- ｂ｡ｲｧｹｳｮＺ＠ ｖ｡ｲｳｮ［＠ ula·
ｫｮｬ＠ ｧ･ｴｩｲ｣＠ ￧ｩｮ＠ burada sözlerimi bu rubaiyle ren. ｲｳ｡ｮＮ＠

bitiriyor ve dua ediyorum. BAl: Kanat; boy; bos; Bari: Hiç olmazsa.
ｵｯ＠ 1Gl
Caygir: Yer tutan; yerle- fa; eziyet; zulüm; si-
ｂ｡ｴｲ､Ｚ＠ ｋ｡､ｲｧ＠ nevin. Bih (Beh): ｹｩ＠
･ｮ［＠ ｹ･ｲｬｭｩＮ＠ tem
dt!n; orta ve yanm Bile: ｬ･＠
diye iki ｳｮｦ＠ olarak Cebelu: Cebeli; asker. Ceyhun: ｃｯｫｵｮ［＠ ｴ｡ｫｮ＠
Bilakac: Hile ile.
gösterilen; 26-36 o Cedel: Sert ｭｮ｡ｫ［＠ Cihan ｡ｨＺ＠ Muzafferu'a
Birn: Korku, tehlike.
ｴｵｲ｡ｫｬ＠ ve çift kürek- Bimar: Hasta ｴ｡ｲｭ［＠ kavga. ·Din (1405 - 1467)
li bir harp ｧ･ｭｳＮ＠ ｃ･ｦ｡ﾷｰｩＺ＠ Cefa veren . Karakoyuolu padi-
Birdila: (Birmek: Ver·
Her ｫｲ･ｩ＠ 5-7 ｫｩ＠ ｡ｨｬｮ､ＡｔＧＮ＠
mek) Verdiler. Caide: ｙｩｴ［＠ ｢｡ｨ､ｲＮ＠
çekerdi. ｐ｡＠ ｢｡ｴｲＮ＠
Cud: Cömertlik
Birgey: Versin Cevr: ｈ｡ｫｳｺｬ［＠ eza; ce- ｃｵＺ＠ ｃｯｭ｡［＠ kaynama
､｡ｳｮ＠ her ｫｲ･ｩ＠ 7 Birla: ｬ･＠
ｫｩ＠ ＠ ￧･ｫｲ､Ｎ＠ SOO kü- (Ç)
Bitildi: (Bitmek: ｙ｡ｺ＠ Çak: Yank; ｹｲｴｫ［＠ ｹｲｴﾭ
rekçi; 216 cenkçi ve yazmak) ｙ｡ｺｬ､Ｎ＠ ＼［｡ｲ｢ｾＺ＠ çenber ｓ｡ｲｧ［＠
､ｩｾ･ｲ＠ gcmicisiyle be- maç.
Bitik: Mektup Çerik (Çeril): Asker
raber 800 müretteba. Çapan: Don; elbise; cüb-
Bocalatmak: Gemiyi geri be. Çesban: ｌ｡ｹｫ［＠ münasip;
ｴ＠ bulunurdu. Kürek-
döndürmek. ｹ｡ｫｲ［＠ uygun.
çiler arasmda 3'er Alaçapan: ｋｲｭｺ＠ elbise-
Boldi: (Bolmak: Olmak; Ii ｃ･ｮＺ＠ Göz
cenkçi bulunurdu.
ｂ･ｨｩｴＺ＠ Cennet mevcut; peyda) oldu. Çapmak: (At ｫｯｴｵｲﾭ Çetr: ￇ｡､ｲ［＠ gölgelik
Berhiz: Kalkan; ｳ￧ｲ｡ﾭ Bolgay: Olsun; olacak. mak; talan etmek; ｫﾭ Çin: Hiddet
yan; ｡ｴｬｮＮ＠ ｂｯｬｭ｡ｧｹ､Ｚ＠ Bulmaya. ｬ￧｡＠ vurmak) Çonin: Böyle; böylece
｣｡ｫｴＮ＠ Çapgay: ｓ｡ｶｳｮ＠
Beytü-I ahzan: Dünya. Çün: Çünkü; ｮ｡ｳｬＮ＠
(Yusuf'unu kaybedt!n Bu Ali: Bbu Ali Hüseyin
b. Abdullah. ｋｳ｡｣Ｌ＠ (D)
Hz. Yakub'un evi} gi· ｄ｡ｩﾷ＠ Dahi
gi üzüntüyle dolu bir ｢ｮＭｩ＠ Sina veya ･ｹｨ＠ Dehr· Dünya; ｺ｡ｭｾｮ［＠ de-
Reis diye de ｴ｡ｮｲＮ＠ Dam: Tuzak; ｡＠ vir.
ev. Damen: Etek
Bezm-i gam: Gam mecli- ｂｵ￧｡Ｚ＠ ｙｫ｡ｮｳＮ＠ Deli al· Teltil
Dana· Bilen; bilici; bil- Demsaz: ａｲｫ｡､＠
si. Bühtan: Yalan; iftira. giç ｄ･ｲｧ｡ｴＭｩ＠ mualla: BUyük
(C) ｄｦｵｩＺ＠ ｬ｡￧［＠ deva ｫ｡ｰ［＠ saray.
Cadü: ｃ｡､［＠ büyücü; bü- na can katan; sevgi· Danende: Bilen; malü-
yiileyici Derun ·i sine: Kalb; yü-
li. ｭ｡ｴｬ＠ rek; gönül
ｃ｡｣ｴｬｫＺ＠ Acuzellk Def': Öteye itme; verme; Dest-gir: Elinden tutan;
ｃ｡ｮＭ｢ｨＺ＠ Can veren; Cavid: Daima kalacak o- Qt'tadan ｫ｡ｬ､ｲｭＮ＠ ｹ｡ｲ､ｭ｣＠
hayat ｢｡ｬｴｶｮ［＠ ca- Tan; ebedi; sonsuz.
F : 11
182 163

ｄ･ｶｬ ･ ｴｨ｡ｮｬ ｫＺ＠ Hüküm - Dilir : Yürekli ; cesur; yi- (G)

､｡ｲｬｫ＠ ｩ ｳｴｾｩＮ＠ ｩｴ Ｎ＠ Gamze: Süzgün ｢｡ｫＮ ［＠ Görkan : Görgülü; güzel·
Dib: (Edib); söyleyip Dimegeysin: Demiyecek- Çene veya yana k çu · ｧ￶ ｳ ｴ･ｲｩｬ Ｎ＠
ｄ､｡ｲ Ｚ＠ Yüz: çehre sin. kuru Göze· Dcsti
ｄ ｩ ｾ･ｲＭｧＨｮ Ｚ＠ Bozuk; ､･ｾ Ｎ＠ ｇ ｾ ｲ ｧ Ｎｲ Ｚ＠ ａｲ､￧［＠ ､｡＠ ser- Grab: Uzun: ｢｡ ＠ sivri ｶＺ＠
Dirlik: ｏｳｭ｡ｮｬ＠ ｭｰ｡ ｡ｲ ﾭ
visi keskin bir ｡ｲ＠ do ·
ｭｩ ［＠ ｢｡ｫｬｭ＠
ｴｯｲｬｵ Ｇ ｮ､｡＠ belirli
Di hak: Gülme Gar: Suya batma; ｢ｯｵｬ Ｍ ｮＺ ｮ｡＠ gemisi. Gü ·
bir toprak ｰ｡ｲ￧ ｳ ＠
Dilferib. Gönlü aldatan· ma. vertesi ｡ｬｴｮ､＠ kürek
･ｾｴｮ､ｩｲｬ｜＠ Dürr-i ･ ｫ Ｚ＠ ｇ￶ｺｹ｡ ＠ in- Geda: Dilenci; yoksul. çek.ilirdi. ｓ｡ｶ＠ grab.
ｄｬＭｩ＠ ･｢ｮｭＺ＠ ￇｩｾｮ＠ dili. cisi. Ger: ｅ･ｲ＠ kelimesinin ｫＭ ｬ｡ｲ Ｎ ｮ＠ ｫｰ･ｴｬｲＡ＠
ｳ｡ｬｴｭ＠ ･ｫｬｩ Ｎ＠ Na- gayet yüksek olurdu.
(E)
ｺｲｮ､｡＠ ｫｵｬ｡ｮｩｲＮ＠ Gularn: Tüyü ￧ｫｭ｡＠
Efgen: ｄｲ･ｮ ［＠ ｹｫ｡ｮ［＠ Ehibba: Dostlar; sevgili- ｇ･ｴ＠ etme: Gezmek; do- genç; köle; esir.
yere atan; ｡ｴ｣［＠ ｹ ﾭ ler; ｴ｡ｮ､ｫｬｲ ［＠ bil- ｬ｡ｾｭｫ［＠ seyretmek. Guy etmek: Söylernek
ｫ｣［＠ ､ｲ｣ Ｎ＠ dikler Git: Gel Güftar: Söz
El ＨｬＩＺ＠ Darbe Girye: ａｬ｡ｭ［＠ ｡ｩｹｾ［＠ ｇｬｮ｡ｫ Ｍ ＠ Muhammedi
Eflak: Sernalar; gökler;
Eylega: ｮｳ｡＠ göz ｹ｡＠ (Gülbank) : Bir ｡ｺＭ
zamanlar; bahtlar; ·Eylegan: Insanlar Ginnegey: Geçsin; daha dan ve ahenkle oku-
talihler Eyturlar: Diyorlar önce ､｡ｶｲｮｳ Ｎ＠ nan dua.
Eh: ｋ｡ｲ､･＠ Eytur ki: Söyler ki Girdabi: Tehlikeli bir yer. ｇｬ･ｮ Ｚ＠ Gül bahçesi
Girdap; bela. Gülzar : Gül bahçesi; gül
(P)
Goft u gu: Dedikodu ｴ｡ｲｬｳＮ＠
Ferrnan-ber: Verilen em- Filori: ａｬｴｮ＠ sikke; lira Görgeç: Görünce Gün: Renk; boya
ri ｡ｬｰ＠ icra eden Fir: ｩ､･ｴ［＠ belecan; a - (H)
ｆ･ｲＮ｡ｮＺ＠ Alim; hekim; cele Habbe: Ufak tane ｈ｡｣ｬ Ｚ＠ ｕｴ｡ｮｭ［＠ ｵｴ｡ｮ｣Ｍ
yegane, mümtaz. Firkat: ａｹｮｬｫ＠ Habib: Sevgili; seven; dan yüzü ｫｺ｡ｲｭ＠
Petret: ｫｩ＠ vak'a ｡ｲｳｮＮ＠ ｆｩｬ｡ｮ､ｲＺ＠ ｆｩｬ｡ｭｮ＠ u- dost. Hacil bolrnak: Utanmak.
daki zaman; ｵｹｫﾷ＠ runu, eskiden harp Hace: Sahip Hadd: Yanak
luk; zaaf gemilerinin büyük Hace-i hüsn: Güzellik sa- Hail: ｫｩ＠ ･ｹ＠ arasmda
Fettan: Fitne ve fesada ldireklerine (grandi) hibi veya bir ･ｹ＠ önünde
ｴ･ｶｩｫ＠ eden; cuibeli; çekilen ens.iz ve uzun Hacib: Perde; ｫ｡ｰ［＠ per- perde olan; engel.
gönül ｡ｬ｣＠ sancak. deci; ｫ｡ｰ｣＠ HAk: Toprak
lM - 165

Hal-u ma: Halimiz· du- ｈｯＺ＠ ｹｩ［＠ garip; tuhaf ｳｴｩｨ｡ｲ･Ｚ＠ Bir ｩｮ＠ ｨ｡ｹｲｬ＠ htiyak: ･ｶｫｬｮｭ［＠ gö-
rumumuz ｈｵＺ＠ Akti; ｵｲ＠ olup ｯｬｭ｡ｹ｣ｮ＠ an- ｲ･｣ｾｩ＠ gelme; özleme.
Handan: Gülen; gülücü; ｈｵ･Ｚ＠ ｂ｡ｫ＠ lamak üzere abdest ｴｩｮＺ＠ Ｈｴｭ･ｫ［＠ etmek; yap-
sevinçli ｈｵｹ｡ｲＺ＠ ａｫｬ＠ kendine ｹｾｲ＠ ｡ｬｰ＠ dua ederek uv- mak; ｫｬｭ｡Ｉ＠ ｙ｡ｰｮＮ＠
Hari: Hor; hakir; ｢｡ｹｴ［＠ olan ｫｵｹｾ＠ yatma. ｈ｡ｹｲｬ＠
ltmegev: ｙ｡ｯｳｮ［＠ etsin.
ｩｴ｢｡ｲｳｺ＠ Humam: Himmetli; a- ｯｬｭ｡ｹ＠ arzu etme.
lstimalet: Gönül çekme; lvan: Gözle görünen; za-
Harib: ｋｾ｡ｲｩ［＠ firar eden zimli; bir ｩ･＠ ｳｭｫ＠
ｳ｡ｮｴｰ＠ o ｩ＠ ｢｡ｲｭＮ＠ teselli etme: avutma. hir; ｡ｩｕｲ［＠ meydan-
ｈ｡ｲｰｵｴ･Ｚ＠ ｂ｡ｬｫ＠ ｳｲｴ＠ bi-
çiminde. Humar: tçkiden sonra . -
tsit!!ec: .
ｳｩｴｮ｣･Ｎ＠ . da.
ｈ｡･ｭＺ＠ Maiyyet ｨ｡ｬｫ＠ gelen ｢｡ｳｾｲ［＠ ser- (K)
ｈ｡ｴｦＺ＠ ｂ｡ｾｲｮ［＠ seslenen semlik. beraber denecek ka-
Kac: Hile: tezvir
Hatif u Gayb: Gaibden Hiimayun: Kuvvetli: mü- Kaçan kim: Ne zaman ki dar alçak ve hare-
seslenen; gaibden ge- barek ketleri pek seri idi.
Kad: ｍ｡ｬｺｵｮ＠ olma; ｨｲｳ＠
len ses. Hun: Kan; öldürme; öc.
Kadd: Boy ｋ｡､ｭＡＺ＠ mevcudu 330
ｾ＠

Hayme: ￇ｡､ｲ＠ Hunhar: Kan dçen; kan Ka dem: Ayak; ｡､ｭ＠ ｫ｡､ｲＮ＠ 15. ｡ｳｲ＠ son.
Hel eta: ｮｳ｡＠ suresi dökücü; zalim ｋ｡､ｲｧＺ＠ Buna ecnebiler ｬ｡ｲｮ､＠ bir ｫ｡､ｲｧﾭ
Hemrah: ｙｯｬ､｡［＠ yol ar- Huni: ｋ｡ｮｬＺ＠ kan dökme- Gali ve Galer de de- ·rla bir büyük top ile
ｫ｡､Ｎ＠ ye meyilli. mektedirler. Bunlar dört ､ｾｴｲ｢｡ｺ･ｮ＠ ve ｣･ﾭ
Her giz: Asla; kat'iyyen; Huri: Gözleri iri; ｳｩｶ｡ｨ＠ 25 ｯｴｵｲ｡ｫｬ＠ olup ｳ｡＠ kiz adet de pranki
hiçbir vakit; hiçbir pek sivah; ｢･ｹ｡ｺ＠ pek ve sol kürekleri ade. topu bulunurdu.
suretle beyaz ｫｺｬ｡ｲＮ＠ Cennet di .50 olmak icahedi· Kalafatlamak: Gemi ve
ｈｭＺ＠ Hiddet; ga1.ab. teki ｫｺｬ｡ｲ Ｎ＠
vorsa da Tuhfet'ul ｫ｡ｶｾ＠ kalafatlamak.
Hod: Kendi ｈｵｲＺ＠ ｃｯｭ｡［＠ ￧｡ｾｬｴＮＧ＠ Kibar'da kaydedifdi- ｔ｡ｨｴｬｲｮ＠ ｡ｲｳｮ＠
Hoda: Allah ｈｵ･Ｚ＠ ｂ｡ｫ［＠ ｳ｡ｬｫｭＮ＠ ｩｮ･＠ göre bir otura· ｴｫ｡ｹｰ＠ ｕ＼ｴｮ･＠ zift
•
Hodaya: Ev ａｬ｡ｨＧｭ＠ Huc;e.ç1n: ｂＮ｡ｫ＠ toplayan ｮ＠ .veri ocak vani sürmek.
.... .
(I - t)
ｾ＠

mutfak ｯｬ､ｵｾｮ｡＠ Kalak: ￧＠ ｳｫｮｴ［＠ ､ﾷﾭ

49 kürekli idi. Her rap.
Ilgaç: ａｫｮ｣［＠ çapulcu ttm-i hikmet: ｍ｡ｮｴｫ＠ ｫｩｲ･ｮ＠ 4-S'er kü- Kalte (Kalite): Buna ec-
llgamak: ｄｭ｡ｮ＠ mem- lmas: ｭ･ｺ［＠ ､･ｾｩｬ＠ rekçi çekerdi. ｋ｡､ｲﾭ nebiler Kalvota: G,.
• •
leketine ｡ｫｮ＠ etmek; lpar: Misk; ud; anber gi- galar gayet uzun ve li ta; Galyot derlerdi.
talan etmek. bi ･ｹｬｲ＠ ensiz; hemen su ile Çektiri cinsinden o
 166 • 167
lan kalite 19-24 otu_ riyesinde gayet bü- Keyfi\'et: Bir ｾ･ｹｩｮ＠ mey- vo!du. ｎ｡ｭ＠
serveti-
rakh bir gemi idi. yük gemilere verilen dana gelmesi; husus; nin ｢ｹｫｬ＠ dola-
Takip için ｫｵｬ｡ｮﾭ isim. is·. vak'a; mecara.
' ｹｳｬ｡＠ «Karun kadar
lan .k?litelerde h<lrp ｉＨ｡ｲ･Ｚ＠ Damla ｋｬ｡ｹ＠ nisar· ｓ｡￧｣ｫｴｲＮ＠ zengin• diye ｫｵｬ｡ｮﾭ
zamanJf\da 220 kadar Kattal: Çok öldürücü. ｬｲＮ＠
Kilu kal: Dedikodu
ｳ｡ｶ￧＠ bulunurdu. Kavda tapar: Nerede bu- ｋｩｨｵｲｭ｡､ｬ (Kiltur- Ｚ＠
ｋｮｴ｡ｳＺ＠ Ｈｋ｡ｮ･＠ (?) Su-
ｄｭ｡ｮ＠ takip ･ｴｩｾ＠ lunur. mak: Getirmek) Ge-
lu maddeler koyma-
￧ｮ＠ ｢｡＠ ｴ｡ｲｦｮ､＠ ｋ｡ｹｴｮＺ＠ Dönün; geriye tirmediler
ya mahsus bir kap ki
topu bulunurdu. dönün. Kine: ｂｵｺ［＠ ､ｭ｡ｮｬｫ＠
ölçü olarak da ku!·
Kalyon: Üç direkli yel- Kek: ｇ･ｮｩ［＠ bol; ｨｯＮ＠ Kb,: Din. mezhep
Ａ｡ｮｬｲＮ＠ ｇ･ｮｩ＠ ｡ｺｬ＠
ｋｯｹ｡Ｚ＠ ｇｮ･＠
kenleri büyük harp Kelek· Nehirlerde ve ö- su destisi.)
gemilerindendi. 2-3 zellikle Dicle'de ｩﾭ Kotuval: ･ｨｩｲ＠ ｡ｳ［＠ ka-
ｋｳ｡Ｍ＠ Karun: Karun'un
｡ｭ｢ｲｬ＠ ｯｬ｡ｮｲ＠ var. leyen bir nevi sal ki Ic ｫｵｭ｡ｮ､＠
hikayesi. Karun; Be. Köp: Çok
､Ｎ＠ ｫｩ＠ ｡ｭ｢ｲｬ＠ 60 ｩｲｬｭ＠ tulumlar
n.i tsraifden ve Hz. ｋｵｬ｡Ｚ＠ Köle; ｹｯｬ､｡＠
- 80, üç ｡ｭ｢ｲｬ＠ üzerinde durur.
Musa ＨａＮｓＩＧｮ＠ mütc· Kurugan: Kurutan; kö-
80-110 toplu ｯｵﾭ Kem mim fie: Cemaat-
｡ｈｩｫｴｮ､＠ bir ｺ｡ｴｮ＠
du. Bizde ilk aera ll. tan; bölükten kaç ki- künü ｫ｡ｺｹｮＮ＠
f ｩｳｮ､ｲＮ＠ Hz. ｍｵｳｾ｜＠ Kuy: Köy
Bayezid ｺ｡ｭｮ､＠ ｩＮ＠
(A.S.):n ､ｵ｡ｳｶｬ＠ fak. r Kuca: Yer; nereye; nasJl
ｫｵｬ｡ｮｭｴｲＮ＠ Göke, Kenc: Define; hazine iken zengin ｯｬｭｵｴＮ＠ Kiihl· Sürmeli: c;ürme
barça; burton; kara- Kenc-i gam: Keder hazi- Sonradan günahkar
nesi ￧･ｫｩｬｭＮ＠
ka; karavele; firka- ｯｬｭ｡ｳ＠ sebebiyle ser- Kühkun: ｄ｡ｾｨＮ＠ ､｡＠ renk.
teyn ve kapak hep ｋ･ｮｧｭｫＺ＠ Dedikodu
\'et ｶｾ＠ ｓＺｬｭ｡ｮ＠ mah-
yapmak. li.
kalyon ￧･ｩ､ｲＮ＠ (L)
ｋ･ｮｧｩＺ＠ Dedikodu
Kamet: Boy. ｮｳ｡＠ a- La feta illa Ali: Hz. Ali'- cak olan bütün her
ｋ･ｴｩＺ＠ Gemi
yakta Ｎ､ｵｲ＠ hal- den ｢｡ｫ＠ ｹｩｴ＠ yok- ･ｹｩ＠ bilip melekleri-
Kethüda: Bir daire veya
deki ｵｺｮｬｴ＠ tur. ne ｹ｡ｺ､ｲ＠ yer.
ｫｯｮ｡＠ • idaresine
Kanber: Hz. Ali'nin sa- La'I: Dudak: ｫｭｺ［＠ al Lulivan: Güzeller
memur olan mute- Leb: Dudak
､ｫ［＠ ｶ･ｦ｡ｫｾｲ＠ kölesi. Lika: Yüz; çehre
med adam; emin ve- ｌ･ｫｲＺ＠ Askerlik
Kande: Nerede; ne taraf- kil-i umur. Liva: Sancak
•
ta. Lc\'h: Levh-i mahfu1. Lumboz: Vapur karnara-
Kevn: Olma; var olma;
Karavele: ｏｳｭ｡ｮｬ＠ bah- Allnh'tn (C.C.) ilmi. larma ｡ｹ､ｮｬｫ＠ veren
ｶ｡ｲｬｫ［＠ vücud.
• ｃ･ｮ｡｢Ｍ＠ ｈ｡ｫＧｮ＠ ola- rencc-re.
168 ･＠

(M) yen; ｧ￶ｲ･｣ｩ＠ gelen: Müstemi: Dinleven; din-

Mah {meh): Ay lan teessürü anlat- can atan. leyici.
ｍ｡ｨＭ＠ ￧･ｭｩＺ＠ Gözümün mak için ｹ｡ｺｬｮ＠ Muttalib: Haberdar, ma- Müteferrika : ｐ｡､ｩｨ［＠

nuru m<mzume. ｬｵｭ｡ｴＮ＠ sadrazam ve vezirle-

Marifet: Herkesin yapa- Mesiha: Hz. lsa gibi nef- Müi.>tc:zel: Pek bol ve u- rin emirlerini götü-
ｭ｡､ａ＠ ustahk; bil- sinde ölülere can ve- cuz ･ｹ［＠ orta ｭ｡ｬ［＠ ren.
me; ｢ｩｬ［＠ ｨｯ｡＠ git- recek kuvvet bulu- ､･ｲｳｩｺ［＠ hor kulla-
Mürtefi': ｙｩＮｫｳ･ｬｭ［＠ yüce
ｍｮ､･ｦＺ＠ ｇ･￧ｭｩ［＠ savul·
me. nan. Nefesi tesirli. ｮｬ｡Ｎ＠
ｭｵＮ＠
Maye: ａｳｬ＠ ve lüzumlu Mevc: Dalga Mümteni: ｒ｡ｺ＠ olmayan Müntefi': Kazanan; fay-
madde; ｡ｳｬ［＠ esas; Meygün: ｡ｲｰ＠ renginde Mürde: Ölü; ￶ｬｭ＠ olan dalanan.
güç; iktidar. olan; ｫｲｭｺｹ｡＠ çalan
(N)
Mayesterc: Ｈｋｵｺ･ｹＭ｢｡ｴﾭ ｍｨ･ｮＺ＠ Eziyetler; ｭ･｡ｫﾭ
katler; ｳｫｮｴｬ｡ｲＮ＠ Naçar: Çaresiz; zaruri o- Nerre ｩｲＺ＠ Erkek arslan
dan esen hafif ve se-
lan Netenk: ｓｫｮｴ＠ ve kede-
rin rüzg{lr) Geminin Mihr: ｇｮ･Ｎ＠
Nadan : CS·hil; bilme- re mahal yoktur. Kü.
grandi direAinin en Mihriban: ･ｦｫ｡ｴｬｩ［＠ mer·
yen; kaba çUk ､･ｾｩｬ［＠ nice.
alttaki sereni ve bu• hametli; muhabetli;
ｎ｡ｦ･ＭｶＺ＠ Misk kesesi gi. Neva: Ses; ｮ｡ｭ･［＠ kuv-
na ｢｡ｾｬ＠ yelken. güler yüzlü.
bi. (Mecazi: Sevgili- vet; servet u saman,
ｍｾｫｩｲＺ＠ Çok hileUr; du- Misk-ter: Mis kokulu ter
nin ｳ｡￧＠ gibi) niyet; meram.
｢｡ｲ｣Ｎ＠ Mu'tar: Pek fakir olup
Nakd: Servet Nibar: Ne var.
Melamet: ￇｫｭ｡［＠ azar- dilenmeyerek ｕｳ｡ｮＭ＠ ｎｨ｡ｮＺ＠ Gizli; ｳ｡ｫｬ［＠ ｳｲＺ＠
lama. hal ile hacetini ifade Nakd-i Ömür. Ömür ser-
veti. görünmeyen.
Melce: ｓｧｮ｡｣ｫ＠ yer. eden kimse. ｾｩｨ･ｮｫＺ＠ Su ｫ｡｢＠
Mellah: Gemici; gemi ile Müjgan: Kirpikler Nakkare: Davul; küçük
Niklav: Ne ｹ｡ｰｭ＠
seyahat eden; gemi- Mundak: ￶ｹｬ･｣［＠ böyle- davut
Nik nam: ｹｩ＠ nam kazan.
cilik ilmini bilen. ce; bunun gibi Nale: ｮｬｾｭ･［＠ inilti; figan ｭ［＠ ivi ｡､ｬ［＠ iyi ünlü
ｍｴＧｮｫ｡｢ｾｲＺ＠ ｍ･ｮｫ｡｢ｾ＠ Musahib: Birisiyle sohbet Nari yar: ａｴ･ｬｩ＠ sevgili. Nim res. ｙ｡ｲ＠ ｹ･ｴｩｭＺ＠
anlatan. eden; ｫｯｮｵ｡［＠ ar- Natuvan: ｚ｡ｹｦ［＠ kuvvet- ｹ｡ｲ＠ ham olan
Merdane: Cesurane; er- ｫ｡､［＠ ｰ｡､ｩｨｬｮ＠ siz; zebun. Nisar: Saçma; serpme;
. kekçe, insaniyetli. hususi ｩｬ･ｲｮ､＠ bu- ｎＮＺｺｩｲ＠ Bakan; idare eden ､｡ｾｴｭＮ＠ Bir ､ｾｮﾭ
:.fersiye: ａ｜ｾｴ［＠ birinin Ö· lunanlardan herbiri. Nef': Fayda; menfaat de ｳ｡￧ｬｮ＠ akçe: sa-
lümü üzerine duyu· ｍｴ｡ｫＺ＠ ｴｩｹ｡ｫｨ［＠ özle- ｎ･ｲ､｢｡ｮＺ＠ Merdiven çan
170 171

(O - Ö) Pruva: Geminin ｢｡＠ tara· Pür fitne: Fitne dolu

Olavuz: Oluruz, ｯｬ｡｣ｺＬ＠ ｦＮ＠ Geminin önünden Pürhun: Kan dolu
ｮＡ［＠ ｹｫＮ･＠ etekli ve
ｯｬ｡ｭＮ＠ il.!ri ､ｯｲｵ＠ istikameti Pürsafa: ｓ｡ｦｳ＠ çok; safa
ｳｬｩＮ＠ ￧｡､ｲＮ＠
Piir: Dolu dolu.
Opkemek: Bitirmek Otkar: ｓ￧ｲ｡［＠ geçer
R
Orsa etmek: ｙ･ｬｫｮｲ＠ Ögden: Evvelden: önce-
den Ref': ｋ｡ｬ､ｲｭ［＠ yükselt- ｒｵｨＭ＠ Kudsi: Cebrail a-
mümkün ｯｬ､ｵ＠ k.a· me; ｹｵｫ｡ｲ＠ ￧ｫ｡ｲｭＮ＠ teyhisselAm
dar ｲｺｧ｡ｮ＠ ･ｳｴｩ＠ Ögürmek: Döndürmek.
Reftar: ［ｇｩ､＠ ｹｲ［＠ Ruh-ul Emin: Cebrail A-
tarafa ｹ｡ｫｬｴｲｮ｜Ｎ＠ çevirmek.
Ögrc: Önüne hareket. leyhisselam.
gitmek. Rehnüma: Yol gösteren; Ruhsar: Yanak; yüz; çeh-
Özbik: Kendisinin gibi.
ｏｴ｡ｾＺ＠ Hükümdar ve bü- ｫｬ｡ｶｵｺ［＠ delil re.
Özge: ｂ｡ｫ［＠ ､ｩ･ｲ［＠ ｡ｾＮ＠
yiiklere mahsus ｧｾＭ yar. ｒ･ｫＺ＠ ｋｳｫ｡ｮｭ［＠ ｧｰ＠ ta ｒｦ･ｮＺ＠ ａｹ､ｮ［＠ parlak;
ｋｳｫ｡ｮｭｹ＠ gerek. belli; meydanda
(P)
tiren.
Paçoz: Ｈￇｩｰｯ＠ - Alera: Perkene-i harac: ｄｭ｡ｮ＠ ｒｦｺｩＺ＠ ｒｺｫ［＠ ·kuvvet; ｡ｺｫＮ＠
Rihlet; Göç; Ruz-i elest: Allah (C.C.)
ￇ｡ｰｮ＠ z;ncire bag- dan ｡ｬｮ＠ harp ge. göç&me;
ｬ｡ｮ､＠ yer) misi. ölme. ｮ＠ bütün ruhlan ya-
Rif'at: Yükseklik; yüce-
Pak: Temiz; lekesiz; ha- Pertev: Ziya; nur; ｵ｡［＠ ｲ｡ｴｫｮ＠ sonra on-
lis; mübarek; mu- parlakhk. lik; büvük ve büyük lara: cElestü bi Rab·
riitbe. ｢ｩｫｮＺ＠ Ben sizin
kaddcs; aziz. Pert'ane: Ferman.
ｒｩｴ･Ｚ＠ ｰｬｩｫ［＠ ilgi; ｢｡＠ Rabbiniz ､･ｾｩｬ＠
Payan: Son; nihayet; ga- Pervaz: ｂｩｲ･ｹｮ＠ ･ｴｲ｡ｦｮＺ＠ mi-
Rub'u meskiin: ｄｮｹ｡＠ yim, ､･ｩｾ＠ gün. tn-
ye, uc. t:1hta \'eva ｫｵｭ｡ｴｮ＠
3/4 ü sudur. ｇ･ｲｩｹｾ＠
B.ipaynn · Sonsuz geçirilen ･ｶ［＠ kcnar- san ｢｡ﾷ＠ ｹｲ､ｬｮ
Pcnd: ￖｴ［＠ nasihat ｬｫ＠ kalan; oturulan ｫｳﾭ ｬ｡ｮｧ｣Ｎ＠
ma denir. ｒｃＺＱＮＭｩ＠ ｈ｡ｲＺ＠ ｋｹ｡ｭ･ｴ＠
ｾ･ｲ｜Ｇ､ｩｧ｡Ｚ＠ gü-
Peri-çehrt•: Pcri yüzlü;
güzel.
Perkende: Yelken ve ｫｾ＠
ｬｫ｡ｴ＠
ｹ･ｴｩｲｮＺ＠
Bütün mah.
besleyen ve
ｃ･ｮ｡｢＠
Ruh: Yanak; yüz; çehrc

ｓ｡ｾｮｵｲＺ＠ Ｈｓ｡ｮｭｫＺ＠ Bir

., nü.

Sahir: Büvucü; büyüle-

reklf' hareket eden Hakk.
ｨ｡Ａﾷｲ＠ harp gemisi. Pest: ａｾ｡＠ ölünün faziletlerini ｹｩ｣Ｎ＠
ｳ｡ｹｰ＠ ｡ｬｭｫ［＠ yad Sal: ｙｬ＠
Çcktiri ＧＩｴｮｦｭ､｡＠ o- ｐｶ｡Ｚ＠ ｂ｡ｫｮ［＠ rei-.
etmek: tasavvur edip SaJik: Dinin ･ｭｲｴｩｾ＠
lup 18- ·19 çift kü. ｐＺｰ｡Ｎ＠ Geminin ｡ｲｫｳ［＠
bir bir saymak) ａｾﾭ ･ｹｬｲ＠ uygun hart!-
ｲ･ｾｩ＠ ve ｴｯｰｬ｡ｲ＠ var· ｫ￧［＠ gemiye arkadan
lar; yad eder.
､Ｎ＠ gefen ｲｩｺｧ｜ｯＮ＠ kette bulunan: ya-
172 173

rar ; ･ｬｶｲｩ ｬｩ ［＠ iyi uy. nasetli söz söyleme. veya gemiyi ge- ｹｫ＠ tice; hitam.
yun. Serdirme: Hafiften ( ?) riye yürütme. Suyrgal: Daima ihsan ve
Sancgay: Saçmak Serencam: ｂ｡ｴｮ＠ geçen; Sof.i: Tasavvuf ehli in'am. ｂ｡ｨｩ＠ ve ih-
Sari. Cihet ; yan; taraf macera. Song: Son ; nihayet ; ne- san
ｳ ･ｮｴＮ＠ ＨＩ＠
Sergerdan: Avare
Sayd: Av; avlama ; avlan- ｡､ ｩ ｹ｡ｮ･ Ｚ＠«Sevinç hava- mak; vermek; np-
Serir: Taht; yatacak yer.
ma. ｳＬＮ＠ gibi bir ･ｹ＠ ol- rnek.
Serkop: ｂ｡＠ vurmak i-
ｓ｡ ｹ ･｢｡ｲ Ｚ＠ Gölgeci; h ima- ｭ｡ｳ＠ ｬ｡ ｾ＠ ＠ ･ｨ｡ Ｚ＠ Ey ｡ｨ ［＠ ey padi-
çin harpte kullam-
yeci. ｡､ｵｭｮ Ｚ＠ ｓ･ ＮＺ ＮＧｩ ｬｩ［＠ mes- ｡ｨ Ｎ＠
lan bir alet.
Sebk -i b aran: ｙ｡ ｭｵ Ｎﾭ rur; m ah-:tc. ･ｨ Ｍ ｩ＠ Rum : Osmanh pa.
ｹ｡ｭ Ｎ＠
Sangçay: (Sançmak : Saç
｡ｫｩｲ､ Ｚ＠
Talt!be: ￧ ｲ ｡ｫ＠ di ｡ｨ＠ ＠
maç) Saçarsa; saça-
Sef': Eliyle ｹ ｡ｫｬｹｊ＠ ｡ｭｹｮ･ Ｚ＠ Hayrne; ￧ ｡､ｲ ［＠ ｩ ｫ ･ｳ ｴ･Ｚ＠ ｋｮｫ ［＠ ｫｲｬｭ［＠
cak olursa.
çekmek; ｡ ｴ･ ＠ alaz!a. kara perde ｹ･ｮｩｬｭＮ＠
Seng: ｔ｡＠
mak; zehir bir kim- ｣｢ Ｚ＠ Gece ｩｭ｡､Ｚ＠ ｩｭｲ＠ ｡ｴ｣＠
senin yiizünü karart- ｓ･ｲｫＺ＠ ｂ｡＠ ｫ｡ｬ､ｲｮ［＠ i- ･ｦＧ Ｚ＠ Çift (tekin ｫ｡ｲ ｴＩ＠ ｩｲＺ＠ Arslan
ｭ Ｚ ｫ ［＠ ｮｩ｡＠ koymak; taatsiz; muhalif. Buna göre ｭ ｳ ｲ｡ｮ＠ ｩｲＭ･ｦｧｮ Ｚ＠ Arslanzadeden
i5aretlemek. Serteser: ｂ｡ｴｮ｢［＠ ｭ｡ｮｳＺ＠ eDerler ki ｩ ｶ･ｕｲＺ＠ ｎ｡ｺｬ［＠ ｩｶ･ｊ［＠
Sefinc: Gemi: vapur. hep; bütün . iki rek'attan az na- cilveli; ･､｡ｬＮ＠
Sehm: Ok; yay; korku ; Sevar olmak: Binmek; maz caiz ､･ｩｬｲ＠ ｦｨ Ｚ＠ ｎ｡ｺｌ［＠ oynak; ser-
hisse; ｰ｡ ｹｾ＠ ､･ｨ ･ｴ Ｎ＠ (Süvari) olur. best
Seramcd : ｂ｡＠ gelen; en- Seyishane: Seyisin ｫ｡ｬ､ ﾭ ･ｦｴ｡ｬｵ Ｚ＠ Mec. Buse al- ｵｬ･ Ｚ＠ Alev; ｡ｴ･＠ alevi
｢｡ｴ ｡＠ bulunan ; mümta?.: ＠ yer (T)
re i' Sifal: Alçaklar Tabanca: Tokat; ｡ｭｲ＠ Tapmagey· (Tapmak, bul·
Seren: Gemi direkleri ü- Sigal: Fikir; ･ｮ､ｩ ［＠ dü- Tab': Tabiat; huy; yara- mak; ｰ･ｲｳｴｩ＠ et-
zerinde; yelken aç. ｮｭ･ｫＮ＠ ､ｨ［＠ mühür damga mek; gaibi mevcu.
mak için yatay ola- Sim ･ｫ Ｚ＠ ｇｭ＠ (e ben- vs. vurmak detmek) ｂｵｬｭ｡ｳｮ＠
rak ｢｡ｾｬ ｡ ｮｭ ＠ ｧ￶ ﾭ zeyen) ｧ￶ｺｹ｡ Ｎ＠ Tabu'. Biat; ｢｡ｾｬｫ＠ Tar: Dar; ｳｫ＠
dertere (ince ; düz· Sine: ｇ￶ ｳ＠ Tal'at: Yüz; surat; çeh- Tarih: (Tarimak. Serp-
ve uzun ｡￧＠ çubuk) Sivirya bulunmak: ｈ｡ｺｲ＠ re; güzellik mek; saçmak) ｂｯ｡ｬﾭ
denir. olmak. Talkan: YaAla kavrul- ｴｰ［＠ etrafa ｳ｡￧ｰＮ＠
Serd: ｓｯｵｫ ［＠ sert; kaba: Siya etmek: ｋｲ･ｾ＠ ter- ｭｵ＠ un. Tarik· ｋ｡ｲｮｬｫ＠
ｨ｡ ｩ ｮ ［＠ ､ｧｮ＠ ve mü - sine kullanarak ka- Tapman: ｂｵｬｭ｡ｹｮ＠ Tatar: Tatar; ｰｯｳｴ｡｣＠
174 175
Tcb (l'ab): ｓｴｭ｡＠ Tevfir: ￇｯ｡ｬｴｮ＠ (V)
Tecrid: Soyma; soyulma: ｔｦｬＺ＠ Küçük çocuk Vahdet: Birlik; ｹ｡ｬｮｺｫ Ｎ＠ Vebal: Günah; azab; ｩ､ﾭ
ｨ･ｲｹ､ｮ＠ el ayak Tig: ｋｬ￧＠ Vahid u elf: Binbir det; ｡ｲｬｫＮ＠
çekip Allah'a yönel- Tike: Parça: yama; !ime. (Y)
me. ｔｩ｢･Ｚ＠ Deli ｙ｡ｨｩＺ＠ ｹｩ［＠ güzel muru; yasak memu-
Tefhim: Anlatma; anla- Tiryak Ｍ＠ Faruk: Zehir ve Yarmak: Varmak ru.
ｴｬｭ｡［＠ bildirme; bil- ｢｡ｺ＠ ｨ｡ｳｴｬｫｲ＠ kar Yarib: ａｹ､ｮｬ｡ｴｰ＠ Yitercek: Kafi derecede-
_siirilme. ＠ eskilerin kullan- de; yeterince çek.
ｙ｡ｲＺ＠ ｄｯｾｴ＠ ol; ｢｡ｮ＠
Tefviz: ｓｩｰ｡ｲ＠ etme; da. ､＠ bir ilaç; panze- Yeti görüp: Kafi görüp
ｴｭ［＠ bir gayrimen-. hir. Yasar: Düzer; ｴ･ｫｩｬ＠ e- Yezdan: Allah
kulü bilinen fiatiyle Toman: ｲ｡ｮＧ､＠ on bil! der. ｍｳｲ｡､Ｎ＠ Kirpi- Yibargeyler: Yapacaklar
birinin üstünde ｢ﾭ akçe yani elli ｫｵｲ＠ ｩ＠ okuna yarin ｫ｡＠ ｙｬ｡ｳＺ＠ ａｩ｡ｳ＠
rakma. ｫｹｭ･ｴｩｮ､＠ ｡ｬｴｮ＠ sik·· keman yasar• yani ｙｬ｡ｫ･｣ｩＺ＠ Bir ｹｬ＠ geç-
Telattlllf: Nazikane mua- k e. eYalin ｫｩｲｰｾ＠ ka- meden.
melede bulunma. t'Tremola: Gemiyi çevir- ｹｬ｡＠ keman ｴ･ｫｩｬ＠ ｙｯｾ＠ eylegey: Yok etsin
Terahhiim: Merhamet; rnek. eder•. Y uyu1ｭｵＺ＠ (ÖI'')
u ｹｫ｡ｮＭ
etme; ｡｣ｭＮ＠ Tilr: 'Büyük Yesavul: Muhafaza me- ｭＺ＠ ｴ･ｭｩｺｬｮＮ＠
Ter'ib: Arzu ettirme ｔｵ･Ａ＠ ａｺｫ［＠ nnk. (Z)
ro-O) Za'feran: Safran otu de-
ｹ｡ｰｬｭ＠ cetvel
nilen sanya boyamaya
ｕ￧ｲ｡ｹｰＺ＠ (Uçramak: Te- Usturlab: Eskiden ｹｬﾭ Zülf: Sevgili ｳ｡￧［＠ özellik
yaran bir ot.
sadüf etmek; rast ､ｺｩ｡ｮ＠ arza naza- Zahm: ｓｫｴｮ｡＠ le yüzün iki ｴ｡ｲｦｮＺ＠
gelmek) Tesadüf e- ran yükseklik derece- Zahme: Vurma; yare dan sarkan saç bö-
dip sini ölçmeye yarayan Zerd: San lükleri.
Uh1fe: Sip3hilere; Yeni- alet. Zevrak: Sandal: ｫ｡ｹ＠ ZülfikAr: Hz. Peygamber
çenlere üç ayda bir
Zeyç. ｙｬ､ｺｩ｡ｮ＠ hareket (S.A.)'in Hz. Ali'ye
verilen ｭ｡＠ . ｕ｡ｫＺ＠ ａｫ［＠ ｡ｫｬｲＮ＠ ve yerlerini göste- hediye ettikleri ucu
Ultan: Yuvarlanan; te- Beytte cNalege ｵﾭ ren astronomlarca çatal ｫｬ￧Ｎ＠
kerlenen ｡ｫ＠ agaz ey legey•
· Unnab. (Renk olarak)
Yani: ａｫｬ｡ｲ＠ figan
ｋｲｭｺ＠
'Ussa: Tasa; keder; kay- eylemeye ｢｡ｬｳｭＡ＠
gu; gam; hiizün deniyor.
 •

ｔｅｈｃￜＧ｜ｉａｾ＠ 1001 ｔｅｾｉｐＮｌ＠ F.SER

ｓｅｉￜＧｊｄｾ＠ ÇIKAK KiTAPLAR

1 YUNUS lMRE 33-TüRKLERiN SOY KUTuGu

2 HUZUR
34 AHMET HARAMI OE:STANI
3-18. YUZYIL TURK ORF VE 3!>-A'MAK-1 HAY AL
ADE TL ERI 36-KABUSNAM E 1
ＴＭｅｉｈ＠ f'OGLU DI V ANI KAHUSNAME ll
!> ORUC BEG TARIHI 37-MUNECCiM ｂａｉ＠ TARIHI 1
6-HOZGUN MüNECCiM ｂａｉ＠ TARiHI ll
7-f..1EVLANA 38-ASiRETTEN DEVLETE
8-E_MI R SULTAN (Türkoye ｴ､ｲｩｨ＠ 1)
9 BUH RANLARlMlZ J 9-iMPARATORLUK YOLU
IG-luRKL[ RIN MAN!;Vi GUCU (Turkiye ｴ｡ｲＱ＠ ＠ ll)
ll BiR LAMANLAR iSTANBUL 4G-CiHAN HAKiMiYETi Ｈｔｕｲｫｹ･＠
12 TüRKiYEMEKTUI->LARI tarihi lll)
13-NECAII llEY DiVAN! 4 I-OLGUNLUK ÇAGI (Turktyc
14-BARBAROS HAVRElli N PA· tarih i IV)
SAl 42-SONUN ｂａｌｎｇｬｃｉ＠
1!> ｉｊａｒｂｲｾｏｓ＠ ｉａｙｒｾ＠ r ri N PA· (TurkiYe tarihi V)
SA ll 43-SONA OOGRU (Turkly., ｬ｡ｲ＠
16-SOSY ALi S 1 ULKELF"ROE VI)
f'IKI R SANATlN KADERI ＴＭｄｅｒｋｎ＠ Ｈｔｵｲｫｹ｣＠ tarilll
ＱＷＭｔｌｒｩｦａ＠ VI ｔｅｋｩｌａｉﾷ＠ V ll)
MIZ 45 BüYüK SANCAGIN
18-TURKIYI.:.'NIN OöR T YILI GöLGESiNDE
19-Ki1Ail 1 BAHRiYE 1 46-BiZANS ｔａｒｩＭｬ＠ 1
f<.ITAB--1 ｂａｈｒｩｙｾ＠ ll 47 BiZANS TARiHi ll
2G-GlCE HiKAYELE:Ri Ｈｍｵ＾｡ｭｴﾷ＠ 48-ENVARU'L ａｬｋｎ＠ 1
r ｴ｡ｮ｣＠ ＴｾｅｎｖａｒｕＧｌ＠ ａｬｋｎ＠ ll
21 FATIH'iN TARiHI 5G-ENVARU'L ASIKIN lll
22 RAMAZANNAME 51 - 1001 HADiS 1
23-GAZI MUSTAFA KEMAL 52-1001 HADiS ll
24 ZAGRA MUI TuSUNUN HA· 53-MEVLANA CELALEDDIN
TIRALARI RUMi
ＲＵＭｅｖｒａｉ＼＠ PCRiSAN 54-iSTANBUL TURK KALEL.ERI
26-KAR ACAOCLAN 55-MUHAMMEOiYE 1
21-cAN CEKlSt N TuRKiVE 56-MUHAMMEDiYE ll
28-HUDiN KANUNNAMFSI 57-MUHAMMEOiVE lll
29 iSLAM MEDENiYEri 58-MUHAMMEDiYE IV
JG-AHLAK 59-TüRKiVE'DE ｓａｎｔＮｒ＠
Jl TURKIVE'Yi AOYLE VE ZENEATLAR
GöRDuM
6G-OELHi TüRK iM PARA r OR·
32-LEHÇETu'L HAKAYlK LUCU

ra