Vernacular-Practices-Of-Cyberculture - Content File PDF

You have downloaded a document from
The Central and Eastern European Online Library
The joined archive of hundreds of Central-, East- and South-East-European publishers,

research institutes, and various content providers
Source: Przegląd Kulturoznawczy
Cultural Studies Review
Location: Poland
Author(s): Piotr Grochowski
Title: WERNAKULARNE PRAKTYKI CYBERKULTURY
VERNACULAR PRACTICES OF CYBERCULTURE
Issue: 2/2018
Citation Piotr Grochowski. "WERNAKULARNE PRAKTYKI CYBERKULTURY". Przegląd
style: Kulturoznawczy 2:296-303.
https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=790636
CEEOL copyright 2023
PRZEGLĄD KULTUROZNAWCZY
NR 2 (36) 2018, s. 296–303
www.ejournals.eu/Przeglad-Kulturoznawczy/
Piotr Grochowski
OMÓWIENIA I ROZBIORY 
Katedra Kulturoznawstwa
Uniwersytet Mikołaja Kopernika
WERNAKULARNE PRAKTYKI CYBERKULTURY
Magdalena Kamińskia, Memosfera. Wprowadzenie do cyberkulturo-

znawstwa, Galeria Miejska Arsenał, Poznań 2017, ss. 286.
Pisanie książek o cyberkulturze, badań kulturowych nieporozumień (rich

zwłaszcza takich, które mają ambicje points) oraz koncepcji netloru (folklor
formułowania pewnych programów ba- funkcjonujący w obrębie komunikacji
dawczych, jest zajęciem ryzykownym. zapośredniczonej komputerowo) dało
Nie chodzi tylko o kłopotliwą dynamikę bardzo dobre efekty, pozwalając precy-
przedmiotu badań, sprawiającą, że efek- zyjnie i trafnie scharakteryzować naj-
ty wytężonej pracy mogą ulec zaskakują- ważniejsze cechy cyberkultury, odczytać
co szybkiej dezaktualizacji. Ważniejsze znaczenia generowanych w jej obrębie
jest to, iż różnorodność zjawisk, z jaką praktyk i tekstów, pokazać jej zróżnico-
mamy tu do czynienia, ich mgławico- wanie i dynamikę, tudzież zdiagnozować
wość, przenikanie się, nieustanne rekon- tendencje rozwojowe.
figuracje to immanentne cechy cyberkul- Przyjęta w pracy rama teoretyczna
tury, które znacząco utrudniają, a może polega na wykrywaniu i analizowaniu
nawet uniemożliwiają stworzenie jej znaczeń konfliktów i nieporozumień,
systematycznego i programowego opisu. jakie zachodzą pomiędzy uczestnikami
Memosfera Magdaleny Kamińskiej jest komunikacji zarówno w obrębie jednej
próbą zmierzenia się z tym karkołom- kultury, jak i w sytuacji kontaktów mię-
nym wyzwaniem. Próbę tę należy uznać dzykulturowych. Owe kolizje, określane
za udaną. Kluczem do sukcesu okazało jako rich points, są interpretowane jako
się znalezienie takich koncepcji badaw- sygnały „konfliktów aksjologiczno-
czych, których zestawienie w pierwszym -poznawczych generowanych przez roz-
momencie może się wydawać zaskakują- bieżności w zakresie norm, dyrektyw
ce, ostatecznie jednak umożliwiło teore- i sądów uzasadniających normy (…)”
tyczne uporządkowanie płynnego terenu (s. 30). Zakłada się tu zarazem, że w sy-
badań i dało ciekawe wyniki poznawcze. tuacjach takich dochodzi do swoistego
Połączenie sformułowanego przez Mi- zagęszczenia znaczeń i ujawniania się
chaela Agara programu etnograficznych stanowiących podstawę kultury struktur
296 WERNAKULARNE PRAKTYKI CYBERKULTURY

Piotr Grochowski
światopoglądowych, które w warunkach W tej perspektywie widać wyraźnie,
 OMÓWIENIA I ROZBIORY
niekonfliktowych pozostają zwykle nie- że w świecie offline i w rzeczywistości
uświadomione i słabo widoczne. Specy- online mamy do czynienia ze zjawiska-
fika reaktywnych badań etnograficznych mi analogicznymi. Dochodzi tu mia-
sprawia przy tym, że etnograf jest tu nowicie do kształtowania się różnego
z jednej strony swoistym tłumaczem pró- rodzaju tożsamości, podziałów i straty-
bującym odkryć spójność konfliktowych fikacji społecznych, a także włączania
zachowań, a z drugiej strony, dokonując do lub wyłączania z tych konstrukcji po-
obserwacji uczestniczącej, sam w pew- szczególnych jednostek oraz całych grup
nym stopniu staje się jednym z elemen- uznawanych za „swoje” lub „obce”. Kon-
tów tego konfliktu. Odnajdywanie kultu- centrując się na tych procesach, autorka
rowych rich points traktuje się więc nie kreśli wizję cyberkultury jako dynamicz-
tylko jako pozyskiwanie danych, ale też nego pola interakcji, którego jądrem nie
jako rodzaj doświadczenia, które wska- są jakieś jasno określone i trwałe spo-
zuje na „różnice między światem etno- łeczności czy też ich wytwory, ale nie-
grafa a światem, który stara się on opi- ustanna rekonfiguracja i reinterpretacja
sać” (s. 22). społecznych grup i znaczeń. Szczególnie
Etnografia światów cyfrowych w wy- ciekawa i inspirująca do dalszych badań
konaniu Magdaleny Kamińskiej prezen- wydaje się w tym kontekście fundamen-
tuje się przekonująco, dostarczając nie- talna obserwacja dotycząca większości
zwykle bogatych i – by użyć terminologii opisywanych w książce zjawisk. Chodzi
Clifforda Geertza – gęstych opisów, któ- mianowicie o to, że w procesach tych
re umożliwiają skuteczne odkrywanie istotną rolę odgrywa zarówno współ-
wzorów zachowań, norm i wartości, praca, wsparcie czy empatia, jak i kon-
jakie wyznaczają zarówno ogólny spo- flikt, agresja i prowokacja. Szczegółowy
sób funkcjonowania wszystkich użyt- opis oraz wyjaśnienie istoty i funkcji
kowników internetu, jak i poszczegól- owej dialektyki należy uznać za cenny
nych internetowych społeczności. Jak aspekt omawianej pracy. Ujęcie takie
bowiem zakłada autorka, „internet na- ma również tę zaletę, że pozwala w ja-
leży rozumieć zarazem jako środowisko kiejś mierze uniknąć wspomnianego nie-
wytwarzające nadrzędną ponadkulturę bezpieczeństwa związanego z badanem
(cyberkulturę) oraz powiązane z po- cyfrowych form komunikacji, a miano-
szczególnymi platformami partykularne wicie bardzo szybkiej dezaktualizacji
languakultury (cyberkultury), jak i jako jego wyników. Paradygmat współpra-
medium zbiorowej i indywidualnej ko- cy i konfliktu oraz metoda analizy rich
munikacji międzyludzkiej” (s. 25). Tak points sprawiają, że wyłaniający się z za-
rozumiany opozycyjno-symbiotyczny prezentowanych rozważań ogólny model
splot uniwersalnej cyberkultury oraz wie- cyberkultury będzie zawsze w podstawo-
lu partykularnych cyberkultur wyznacza wym zakresie aktualny, choć omawiane
ogólną oś koncepcyjną proponowanego zjawiska niewątpliwie prędzej czy póź-
modelu tłumaczenia zjawisk w ramach niej znikną, a część z nich już dziś należy
badań cyberkulturoznawczych. do cyfrowych „zabytków”.
WERNAKULARNE PRAKTYKI CYBERKULTURY 297

Piotr Grochowski
Dynamikę cyberkultury dobrze opi- nych, nieformalnych i amatorskich, które

suje też zastosowana w Memosferze kon- wchodzą ze sobą w skomplikowane re-

cepcja netloru, która ponadto ma kilka lacje, polegające nie tylko na konflikcie
innych zalet. Po pierwsze, wiąże się ona ale także na swoistym pasożytnictwie.
z przyjęciem szerokiego, antropologicz- Magdalena Kamińska poświęca tym za-
nego rozumienia kultury jako wszelkiego gadnieniom sporo miejsca, pokazując
rodzaju praktyk społecznych. Obecnie subwersywny charakter folkloru inter-
wydaje się to dość oczywiste, ale należy netowego, często przybierającego po-
odnotować, że w pracach dotyczących stać form ekstremalnych bądź różnego
cyberkultury dominowała perspektywa rodzaju elektronicznej agresji kierowa-
zawężająca jej zakres do różnego typu nej zwykle pod adresem konkretnych
działań artystycznych. Analizując co- osób, jednak mającej zarazem szerszy
dzienne praktyki komunikacyjne inter- wymiar anarchicznych praktyk antysy-
nautów oraz zjawiska uznawane często stemowych. Co istotne, tego typu dzia-
za banalne, mało znaczące, niepoważne łania realizowane są zwykle za pomocą
czy wręcz patologiczne, autorka dostar- narzędzi dostarczanych przez większe
cza cennej wiedzy na temat tych zacho- lub mniejsze firmy medialne, próbujące
wań, które nierzadko z różnych powo- w jakiś sposób kontrolować (nie zawsze
dów umykają uwadze badaczy, choć są skutecznie) spontaniczne i subwersywne
społecznie istotne ze względu na swoją działania internautów w celu czerpania
powszechność. W perspektywie antropo- z nich korzyści finansowych. W tym za-
logicznej internetowe memy, selfie czy kresie autorka trafnie diagnozuje jedno
inne emanacje cyfrowego folkloru stano- z kluczowych zagadnień kultury cyfro-
wią bez wątpienia ważniejsze fenomeny wej, jakim jest cyberwładza rozumiana
kulturowe niż twórczość nawet najwy- jako dostęp, możliwość wyrażania opinii
bitniejszych artystów z obszaru nowych i uzyskania podmiotowości w procesie
mediów. komunikacji. Zaprezentowane w książce
Po drugie, netlor we współczesnych analizy przypadków prowadzą do wnio-
badaniach folklorystycznych charaktery- sku, że koncepcja internetu jako medium
zowany jest między innymi za pomocą przyczyniającego się do demokratyza-
takich cech jak wernakularność i hybry- cji życia publicznego być może przed-
dyczność, które uznaje się za jego głów- wcześnie została poddana miażdżącej
ne właściwości1. W ten sposób uwaga krytyce i odesłana do lamusa2. W wielu
badaczy koncentruje się na jednym z naj- sytuacjach „zwykli” internauci okazują
istotniejszych problemów komunikacji się bowiem całkiem sprawnymi agenta-
elektronicznej, a mianowicie dialektyce mi cyberwładzy, potrafiącymi nie tylko
czynników instytucjonalnych, formal- wywalczyć dostęp i prawo głosu, ale też
nych i profesjonalnych oraz spontanicz- zdobyć przewagę nad ograniczającymi
ich czynnikami instytucjonalnymi. Tak
1
Por. R.G. Howard, Electronic Hybridity: The
Persistent Processes of the Vernacular Web,
„Journal of American Folklore” 2008, t. 121 2
Por. W. Orliński, Internet: Czas się bać, Agora,
(480). Warszawa 2013.

Piotr Grochowski
pojmowana cyfrowa demokracja ma jed- lub ekonomicznej fake news funkcjonuje
nak również swoje ciemne oblicze, gdyż, zgodnie z mechanizmami typowymi dla
jak stwierdza badaczka, „jest to tenden- tekstów folkloru5.
cja zarazem niebezpieczna i zbawienna, Kamińska dotyka tych kwestii po-
różnica zaś między faktem a opinią oraz średnio, dostrzegając, że netlor jest ob-
czystym hejtem a merytoryczną krytyką szarem intensywnie penetrowanym przez
będzie w nadchodzących latach przed- instytucje zajmujące się różnego rodzaju
miotem niezliczonych dyskusji” (s. 46)3. marketingiem, które próbują wykorzy-
Dyskusje te w istocie rozgorzały stać siłę wernakularnego autorytetu do
już w 2016 roku, kiedy to na fali bre- realizacji własnych celów ekonomicz-
xitu i zwycięstwa Donalda Trumpa nych bądź politycznych. Przykładem
w wyborach prezydenckich w USA zo- tego typu działań – obok powszechnie
stała przywołana i odświeżona koncep- stosowanego w różnych branżach mar-
cja postprawdy sformułowana kilka lat ketingu wirusowego – może być tzw.
wcześniej przez Ralpha Keyesa4. Ka- astroturfing, który należy uznać za prak-
tegoria postprawdy wydaje się istotna tyki instytucjonalne w bardziej lub mniej
dla zagadnień omawianych w Memosfe- udany sposób imitujące spontaniczne
rze i warto byłoby poświęcić jej więcej i nieformalne zachowania internautów,
miejsca, ponieważ zwraca ona uwagę nie i z tego powodu zaliczane przez autorkę
tylko na niejednoznaczne i często prob- do opozycyjnej wobec netloru kategorii
lematyczne konsekwencje działań podej- netloryzmu. Warto jednak w tym miej-
mowanych przez internautów, ale także scu zwrócić uwagę na to, że stosowane
wskazuje na to, że zmiana technologicz- w badaniach folklorystycznych rozróż-
nych uwarunkowań komunikacji może nienie na folklor i folkloryzm (stylizo-
prowadzić do tego, iż „tradycyjne” plot- wane opracowania folkloru na potrzeby
kowanie czy „klasyczna” propaganda po- występów scenicznych)6 lub propono-
lityczna zyskują zupełnie nowy wymiar wany przez Richarda Dorsona podział
i zaczynają przekształcać rzeczywistość na folklore i fakelore7 na gruncie komu-
społeczną na niespotykaną dotąd skalę. nikacji elektronicznej należałoby poddać
Problem ten był zresztą już wcześniej ponownej konceptualizacji i refleksji.
dostrzegany przez folklorystów, pokazu- Autorka ma niewątpliwie rację, pisząc,
jących, że używany do walki politycznej iż można znaleźć wiele przykładów na
to, „że nie każdy profesjonalny przekaz
wskutek stylizacji na wernakularny lol-
3
Por. P. Grochowski, Mroczna strona folkloru
internetowego. O kilku etycznych, społecznych
i technicznych aspektach netloru oraz jego 5
R. Frank, Caveat Lector: Fake News as Folk-
badań, w: P. Grochowski (red.), Netlor. Wiedza lore, „Journal of American Folklore” 2015,
cyfrowych tubylców, Wydawnictwo Naukowe t. 128 (509).
UMK, Toruń 2013. 6
H. Moser, Vom Folklorismus in unserer Zeit,
4
R. Keyes, Czas postprawdy. Nieszczerość „Zeitschrift für Volkskunde” 1962, t. 58.
i oszustwa w codziennym życiu, przeł. P. To- 7
R.M. Dorson, Folklore and Fakelore: Essays
manek, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsza- toward a Discipline of Folk Studies, Harvard
wa 2017. University Press, Ann Arbor 1976.

Piotr Grochowski
content zwiększa swoją skuteczność” oraz kreowania popularności postaci

(s. 50), a krótki żywot tekstów folkloru o wątpliwych osiągnięciach lub/i kontro-
internetowego rodzi niebezpieczeństwo, wersyjnych cechach, których dojście do
że zanim zostaną one przetworzone władzy może szkodzić interesowi pub-
i wykorzystane marketingowo, staną się licznemu. W swoich rozważaniach kon-
już martwe i wzbudzą raczej niechęć centruje się ona jednak przede wszystkim
niż zainteresowanie. Wydaje się jednak, na tych działaniach amatorskich i nie-
iż rzeczony netloryzm w odróżnieniu instytucjonalnych, które mają wymiar
od folkloryzmu czy funkcjonującego zasadniczo pozytywny, stanowiąc „klu-
w kanałach analogowych fakeloru ce- czowe, choć często niedoceniane pole
chuje się z reguły dużo większym „au- negocjacji norm, potencjalną forpocztę
tentyzmem”, a co za tym idzie – skutecz- kulturowych innowacji, narzędzie walki
nością rozprzestrzeniania się. Owszem, ideologicznej i medium deklaracji tożsa-
słabe podróbki zostają przez internautów mościowych” (s. 57). W tym kontekście
szybko zidentyfikowane i odrzucone, należy podkreślić, że w badaniach cyber-
lecz można wskazać wiele przykładów kultury siły instytucjonalne powinny być
niezwykle skutecznych działań marke- brane pod uwagę na równi z siłami wer-
tingowych, w których teksty opracowane nakularnymi, relacje między nimi są bo-
przez profesjonalistów nie zostają rozpo- wiem skomplikowane, niejednoznaczne
znane lub zakwalifikowane jako misty- i dynamiczne. Dobrego przykładu w tym
fikacja i manipulacja, a w konsekwencji zakresie dostarczają badania nad narra-
ulegają procesowi folkloryzacji i stając cjami spiskowymi prowadzone przez
się elementem spontanicznych praktyk Franciszka Czecha8. Pokazują one mię-
komunikacyjnych, podlegają dalszej dzy innymi, w jaki sposób nieoficjalne
transmisji i przetwarzaniu, tym razem i amatorskie narracje na temat „zamachu
już bez udziału opłacanych specjalistów. smoleńskiego”, konstruowane głównie
Ostatnie wydarzenia polityczne pokazu- w przestrzeni internetu, stały się istotnym
ją, że armie internetowych trolli mogą komponentem kampanii wyborczej Pra-
stanowić bardzo efektywny rodzaj broni, wa i Sprawiedliwości, a po zwycięstwie
której siła rażenia polega jednak nie tyle tej partii w wyborach parlamentarnych
na dobrym wyszkoleniu i sprawności bo- w roku 2015 w pewnym zakresie zostały
jowej samych „żołnierzy”, ile raczej na włączone do głównego nurtu oficjalnych
uruchamianiu swoistej „reakcji łańcu- narracji politycznych. Okazuje się więc,
chowej”, charakteryzującej się tym, że że mamy tu w istocie do czynienia z pro-
zmanipulowane siły wernakularne zosta- cesami dwukierunkowymi: z jednej stro-
ją zaangażowane jako nieświadomi bo- ny instytucje mogą podszywać się pod
jownicy walczący w nie swojej sprawie. siły wernakularne, z drugiej strony te
Kamińska dostrzega to polityczno-in- ostatnie nie tylko działają subwersywnie,
stytucjonalne uwikłanie netloru, a także zwracając się przeciwko instytucjom, ale
wiążące się z nim zagrożenia, w postaci
ekstremizacji życia społecznego, defor- 8
F. Czech, Spiskowe narracje i metanarracje,
mowania wizerunku osób publicznych Nomos, Kraków 2015.

Piotr Grochowski
w pewnych okolicznościach same mogą one oferują. W ujęciu Shifman mem
także ulegać instytucjonalizacji. internetowy to „(a) zespół elektronicz-
Stosowane w obrębie całej pracy ana- nych przekazów, posiadających wspól-
lityczne pojęcie netloru uzupełniane jest ne właściwości w zakresie treści, formy
kilkoma innymi kategoriami zaczerpnię- i/lub modelu komunikacyjnego (stance),
tymi z języka internautów. Warto zwró- który (b) powstał w wyniku świadomych
cić uwagę na dwie z nich, a mianowicie interakcji między uczestnikami komuni-
„lolcontent” oraz „mem internetowy”. kacji i (c) jest przekazywany, naśladowa-
Zwłaszcza to ostatnie pojęcie w świetle ny i/lub transformowany w przestrzeni
tytułu książki zyskuje szczególne zna- internetu przez wielu użytkowników”9.
czenie jako jedna z podstawowych form Badaczka podkreśla zwłaszcza znacze-
komunikacji „cyfrowych tubylców” oraz nie ostatniego z wyróżnionych aspektów,
swoisty znak rozpoznawczy, w pewnym pokazując, że istotą memów bynajmniej
sensie wskazujący granice ich kultury, nie jest to, iż są one po prostu popularne.
a także granice między poszczególnymi W ich transmisji kluczowe znaczenie ma
cybersubkulturami. Autorka stwierdza, zasada naśladowania i swoiste „przepa-
że „postrzegane z perspektywy cyber- kowywanie” treści odbywające się w wa-
społecznej memy okazują się czymś runkach współzawodnictwa i selekcji,
znacznie więcej aniżeli tylko łatwymi do co skutkuje między innymi nieustanną
zlekceważenia »śmiesznymi obrazkami ewolucją oraz powstawaniem wielu wer-
z internetu«. Formują popularną, szero- sji poszczególnych komunikatów. Taka
ko dostępną i mobilną platformę do pub- koncepcja ma dwie zasadnicze zalety.
licznego dyskutowania na temat spraw Po pierwsze, jest pojemna i zdecydowa-
choćby jedynie przelotnie istotnych dla nie wychodzi poza potoczne rozumienie
»cyberludu«” (s. 38). Twierdzenie to memu internetowego jako „śmiesznego
jest bez wątpienia słuszne, warto jednak obrazka z internetu”. Po drugie, pozwala
podkreślić, że kategorie memu interneto- dość precyzyjnie odróżnić memy od in-
wego, lolcontentu oraz netloru nie są do nych zjawisk, które często bywają z nimi
końca zbieżne, a relacje między nimi są utożsamiane, na przykład tzw. wirali.
złożone i niejednoznaczne, w związku W tym kontekście staje się jasne, że mem
z czym nie można traktować tych pojęć internetowy nie jest jakimś specyficz-
jako wymiennych czy synonimicznych, nym gatunkiem netloru, lecz zjawiskiem
uznając na przykład, że mem interneto- ponadgatunkowym, które obejmuje wie-
wy to „sztandarowy wytwór netloru i za- le różnych odmian folklorystycznej ko-
razem lolcontentu” (s. 47). munikacji internetowej. Otwarte i skom-
Kluczem do precyzyjnego rozróżnie- plikowane pozostaje natomiast pytanie
nia i opisu tych kategorii mogłaby być o relację między tymi dwiema katego-
koncepcja memu internetowego wypra- riami. Podstawowym wyznacznikiem
cowana przez Limor Shifman. Kamiń- netloru, obok wernakularności i względ-
ska przywołuje nawet w kilku miejscach
prace tej autorki, lecz nie wykorzystuje 9
L. Shifman, Memes in Digital Culture, MIT
w pełni potencjału analitycznego, jaki Press, Cambridge–London 2014, s. 41.

Piotr Grochowski
nej anonimowości, jest bowiem właśnie mem, a tym bardziej nie można stawiać
wariantywność, która choć mniejsza niż znaku równości między lolcontentem

w przekazach ustnych, pozostaje jego a netlorem. Jest tak dlatego, że znaczna
niezbywalną cechą. Wynika ona z tego, część humorystycznych treści opubliko-
że w tym trybie komunikacji teksty two- wanych przez użytkowników na platfor-
rzy się ze swego rodzaju półproduktów, mach typu vanity site pozostaje martwa
czyli formuł, które zawierając określone w tym sensie, iż nie jest ona transmito-
schematy, podlegają zarazem uzupełnie- wana i przetwarzana, stanowiąc swoiste
niu i aktualizacji w konkretnych sytua- cmentarzysko user-generated content,
cjach, co z kolei umożliwia łatwe i „pół- którym prawdopodobnie interesują się
automatyczne” generowanie (a także głownie – jeśli nie wyłącznie – badacze
odczytywanie) niezliczonych komuni- memów. Z drugiej strony należy również
katów dostosowanych do specyficznych podkreślić, że folklor internetowy, w tym
okoliczności, w jakich są wygłaszane10. także memy, nie musi być koniecznie
Fundamentalną cechą folkloru jest więc lolcontentem, w jego obrębie pojawiają
w gruncie rzeczy to, co Shifman uzna- się bowiem nierzadko treści o charakte-
je za kwintesencję memów, a mianowi- rze zupełnie poważnym. Ich przykładem
cie proces naśladowania i transformacji może być choćby żałobny folklor post-
określonych wzorców tekstowych i mo- smoleński11, wernakularne narracje na
deli komunikacyjnych. temat żołnierzy wyklętych czy znaczna
Szerszej i bardziej precyzyjnej ana- część memów o charakterze antyislam-
lizy wymagałoby również zagadnienie skim i antyimigranckim.
internetowych treści humorystycznych. Wielką zaletą Memosfery jest trafny
Kamińska ma niewątpliwie rację, twier- dobór analizowanych przypadków. Są
dząc, że w myśl wernakularnej definicji one z jednej strony bardzo ciekawe (co
memu „najważniejszą jego cechą, zgod- sprawia, że lektura książki jest wciągają-
nie z oczekiwaniami odbiorców, jest ko- ca), z drugiej strony ilustrują najbardziej
mizm” pozwalający „na zaliczenie go do typowe, a zarazem zróżnicowane i prob-
kategorii określanej najogólniej mianem lematyczne zjawiska cyberkultury, dając
lolcontentu” (s. 37). W istocie powszech- dobry wgląd w jej specyfikę i stanowiąc
ne występowanie niezliczonych odmian swego rodzaju „próbę reprezentatywną”.
komizmu stanowi jedną z charaktery- W kolejnych rozdziałach autorka oma-
stycznych cech nieformalnej komunika- wia internetowe żarty z Jana Pawła II,
cji internetowej. W świetle teorii folk- kulturowe funkcje memu znanego jako
loru oraz przywołanej koncepcji Limor Advice Pole, Pan Andrzej lub Typowy
Shifman wydaje się jednak dość oczy- Janusz, fenomen selfie, cybernostalgię
wiste, że nie każdy lolcontent jest me- jako świadectwo podziałów pokolenio-
wych, problem cyberchondrii i „doktora
10
Por. J. Bartmiński, Wokół lordowskiej koncep-
cji formuły, „Literatura Ludowa” 1975, nr 6; 11
W. Jaracz, Między żalem, uwzniośleniem a teo-
P. Grochowski, Sweet focia jako gatunek fo- rią spiskową. Internetowe narracje wokół kata-
to-folkloru i formuła komunikacyjna, „Kultura strofy smoleńskiej i śmierci Lecha Kaczyńskie-
Współczesna” 2014, nr 2. go, w: P. Grochowski (red.), Netlor, op. cit.

Piotr Grochowski
Google”, internetowe praktyki żałobne praca Magdaleny Kamińskiej w istocie
związane z sytuacjami poronień, cyfro- wyznaczy dalsze perspektywy badań
wy celebrytyzm i wreszcie platformy nad cyberkulturą, dostarczając zarówno
służące publikowaniu wizji narkotycz- inspiracji, jak i teoretycznego modelu
nych i paranoicznych. Dwa pierwsze służącego analizie i wyjaśnianiu zacho-
rozdziały stanowiące wprowadzenie teo- dzących w niej zjawisk. Książka ta może
retyczne oraz zestaw wymienionych wy- być jednak również ciekawą lekturą dla
żej case sudies składają się na monogra- szerokiego grona internautów, stanowiąc
fię, którą w rzeczy samej należy uznać przyczynek do autorefleksji, a być może
za solidne wprowadzenie do cyberkul- także pierwszy krok na drodze do podję-
turoznawstwa. Można mieć nadzieję, że cia jakiejś formy autoetnografii.

Vernacular-Practices-Of-Cyberculture - Content File PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Vernacular-Practices-Of-Cyberculture - Content File PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You have downloaded a document from

The Central and Eastern European Online Library

The joined archive of hundreds of Central-, East- and South-East-European publishers,

Source: Przegląd Kulturoznawczy

Cultural Studies Review

WERNAKULARNE PRAKTYKI CYBERKULTURY

Magdalena Kamińskia, Memosfera. Wprowadzenie do cyberkulturo-

Pisanie książek o cyberkulturze, badań kulturowych nieporozumień (rich

296 WERNAKULARNE PRAKTYKI CYBERKULTURY

CEEOL copyright 2023

światopoglądowych, które w warunkach W tej perspektywie widać wyraźnie,

WERNAKULARNE PRAKTYKI CYBERKULTURY 297

CEEOL copyright 2023

Dynamikę cyberkultury dobrze opi- nych, nieformalnych i amatorskich, które

suje też zastosowana w Memosferze kon- wchodzą ze sobą w skomplikowane re-

298 WERNAKULARNE PRAKTYKI CYBERKULTURY

CEEOL copyright 2023

pojmowana cyfrowa demokracja ma jed- lub ekonomicznej fake news funkcjonuje

WERNAKULARNE PRAKTYKI CYBERKULTURY 299

CEEOL copyright 2023

content zwiększa swoją skuteczność” oraz kreowania popularności postaci

300 WERNAKULARNE PRAKTYKI CYBERKULTURY

CEEOL copyright 2023

w pewnych okolicznościach same mogą one oferują. W ujęciu Shifman mem

WERNAKULARNE PRAKTYKI CYBERKULTURY 301

CEEOL copyright 2023

wariantywność, która choć mniejsza niż znaku równości między lolcontentem

302 WERNAKULARNE PRAKTYKI CYBERKULTURY

CEEOL copyright 2023

Google”, internetowe praktyki żałobne praca Magdaleny Kamińskiej w istocie

WERNAKULARNE PRAKTYKI CYBERKULTURY 303

CEEOL copyright 2023

You might also like