CHÖÔNG 3

CAÙC QUY LUAÄT PHAÂN PHOÁI XAÙC SUAÁT

 PHAÂN PHOÁI SIEÂU BOÄI
 PHAÂN PHOÁI NHÒ THÖÙC
 PHAÂN PHOÁI POISSON
 PHAÂN PHOÁI CHUAÅN
 XAÁP XÓ CAÙC PHAÂN PHOÁI
 PHAÂN PHOÁI MUÕ
 PHAÂN PHOÁI ÑEÀU
 TOÅNG CAÙC BIEÁN NGAÃU NHIEÂN
PHAÂN PHOÁI SIEÂU BOÄI
  X H (10, 3, 2)

C 30C 102 03 C 31C 102 13 C 32C 102 23

P(X  0)  P(X  1)  P(X  2) 
C 2
C 2
10
C 102
10

X H (N , N A , n ) E ( X )  np
C Nk C Nn kN N n NA
P(X  k )  A A
V ( X )  npq vôùi p  , q  1 p
C Nn N 1 N
 Một lô hàng gồm có 10 sản phẩm, trong đó có 4 phế phẩm. Lấy ngẫu nhiên 4
VÍ DUÏ 1 sản phẩm từ lô hàng. Tính xác suất để trong 4 sản phẩm lấy ra chỉ có 1 phế phẩm.

BÀI GIẢI
10 sản phẩm = N
trong đó có 4 phế phẩm = NA
lấy ngẫu nhiên 4 sản phẩm = n
Gọi X = số phế phẩm trong 4 sản phẩm lấy ra
X H (10, 4, 4)
C 41C 104 14 8
 P ( X  1)  
C 104 21
 Có 20 chi tiết máy, trong đó có 15 chi tiết máy tốt. Lấy ngẫu nhiên đồng thời 4
VÍ DUÏ 2 chi tiết máy. Gọi X là số chi tiết máy tốt trong số 4 chi tiết máy được lấy ra.
a) Tính xác suất để lấy được 3 chi tiết máy tốt.
b) Tính trung bình số chi tiết máy tốt được lấy ra và phương sai của X.

BÀI GIẢI
20 chi tiết máy = N
trong đó có 15 CTM tốt = NA
lấy ngẫu nhiên 4 sản phẩm = n
Gọi X = CTM tốt trong 4 sản phẩm lấy ra  X ∼ H(20; 15; 4)
PHAÂN PHOÁI NHÒ THÖÙC
 X B (3 ; 0,1)

p ( X  0)  C 30 0,10 (1  0,1)3  0
p ( X  2)  C 32 0,12 (1  0,1)3  2
p ( X  3)  C 33 0,13 (1  0,1)3  3

E ( X )  np
X B (n, p ) V ( X )  npq
p ( X  k )  C nk p k (1  p )n  k np  q  mod( X )  np  q  1 vôùi q  1  p
VÍ DUÏ 1

BÀI GIẢI
 ∼

≤ ≤ ⇔ ≤ ≤ ⇔
VÍ DUÏ 2

BÀI GIẢI

 ∼

Y  2200 X  1000  160  2200 X  160000

 E (Y )  E (2200 X  160000)
 
 2200E ( X )  160000  2200  160  0, 8  160000  121600
VÍ DUÏ 3

BÀI GIẢI

𝑪𝟑𝟏𝟖 𝟔𝟖
 =
𝑪𝟑𝟐𝟎 𝟗𝟓


𝟔𝟖 𝟔𝟖
× × (𝟏 −
𝟗𝟓 𝟗𝟓
PHAÂN PHOÁI POISSON
 X P (4)

4 0 4 4 1 4 4 2 4
p ( X  0)  e p ( X  1)  e p ( X  2)  e
0! 1! 2!

X ~ P ( ) E (X )  
k V (X )  
p(X  k )  e 

k!   1  mod X  
VÍ DUÏ 1

BÀI GIẢI
 
  
 Giả sử rằng số xe taxi đi ngang qua trường học của bạn tuân theo phân phối
VD 2 Poisson với trung bình 3 chiếc mỗi 5 phút. Tính xác suất để có nhiều nhất 2
chiếc taxi đi qua trường bạn trong khoảng thời gian 10 phút.
A. 0.4232 B. 0.062 C. 0.105 D. 0.3012

số xe taxi đi ngang qua trường học trung bình trong 5 phút là 3 chiếc
 số xe taxi đi ngang qua trường học trung bình trong 10 phút là 6 chiếc
X = số xe taxi đi ngang qua trường học trong 10 phút
 X ~ P (6)
6 0 6 6 1 6 6 2 6
P ( X  2)  P ( X  0)  P ( X  1)  P (X  2)  e  e  e  0, 062
0! 1! 2!
 B
VÍ DUÏ 3
λ

BÀI GIẢI

 ∼


PHAÂN PHOÁI CHUAÅN
 PHAÂN PHOÁI CHUAÅN


X ~ N ,  2 
b    a  
P (a  X  b )       
     
b   
P (X  b )      0, 5
  
a  
P ( X  a )  0, 5    
  
 
P ( X     )  2  
 
E (X )  
V (X )   2   (X )  
VD : BNN X ~ N 30, 4  
 
X ~ N 30, 4    30;   2
 31  30   28  30 
P (28  X  31)        
   0, 5   1 
 2   2 
    
  0, 5   1  Q 0, 5  Q 1  0, 5328 
CASIO

 34, 5  30 
P ( X  34, 5)  0, 5   
2
   
  0, 5   2, 25  0, 5  Q 2, 25  0, 0122
 
CASIO

 20  30 
P ( X  20)  0, 5   
2
 
  0, 5   5  0
 
 
Chuù yù:   4  0, 5
VÍ DUÏ 1

BÀI GIẢI
VÍ DUÏ 2

BÀI GIẢI


 X ~ N  ; 0, 3 2 
 0, 33 
P ( X    0, 33)  2    0, 7286
 0, 3 

 ∼
VÍ DUÏ 3

BÀI GIẢI


 X ~ N 158 ; 7, 52 

 m  158 
P ( X  m )  10%  0, 5      0,1
 7, 5 
 m  158  m  158
    0, 4   1, 29  m  167, 675
 7, 5  7, 5
VÍ DUÏ 4

BÀI GIẢI


 X ~ N 11 ; 22 

 m  11   0  11 
P (0  X  m )  10%         0,1
 2   2 
 m  11   0  11   m  11 
       0,1     
   5, 5  0,1
 2   2   2 
 m  11   11  m  11  m
    0, 4    
  0, 4   1, 29    1, 29  m  8, 42
 2   2  2
XAÁP XÆ CAÙC PHAÂN PHOÁI
XAÁP XÆ CAÙC PHAÂN PHOÁI

 NA 
X H (N , N A , n ) B  n,  khi N lôùn, n nhoû
 N 
X B (n, p ) P (np ) khi n lôùn, p gaàn 0
X B (n, p ) N (np , npq ) khi n lôùn, p KHOÂNG gaàn 0
Chuù yù: Coâng thöùc tính xaùc suaát cuû a PP chuaån taïi 1 ñieåm
z2
k  
1 1
 

P (X  k )     vôùi  z  e 2
    2
 Danh sách khách hàng của một công ty chứa thông tin của 1000 khách hàng,
VÍ DUÏ 1 700 trong số đó đã mua các sản phẩm mới của công ty trong ba tháng gần nhất.
Để đánh giá thiết kế của sản phẩm, 50 khách hàng được chọn ngẫu nhiên. Tính
xác suất có ít nhất 45 khách hàng trong số các khách hàng được chọn đã mua
sản phẩm mới của công ty trong ba tháng gần nhất.
BÀI GIẢI  NA 
X H (N , N A , n ) B  n,  khi N lôùn, n nhoû
 N 

 700 
X H (1000, 700, 50) B  50,   B (50, 0.7)
 1000 
50
P ( X  45)  P ( X  45)  P ( X  46)  ...  P ( X  50)   50
C k
0,
k  45
7 k
0, 3 50  k
 0, 0007
 Một nhà máy sản xuất sản phẩm với tỷ lệ sản phẩm loại A là 20%. Nếu lấy ngẫu
VÍ DUÏ 2 nhiên 400 sản phẩm, tính xác suất để:
a. Được 80 sản phẩm loại A.
b. Được từ 60 đến 80 sản phẩm loại A.

BÀI GIẢI

 X B (n, p ) N (np , npq ) khi n lôùn, p KHOÂNG gaàn 0

z2
k  
1 1
 

P (X  k )     vôùi  z  e 2
    2
02
1  80  80  1 1 1
 

P ( X  80)      0  e  0, 0499
2
8  8  8 8 2
 80  80   60  80 
P (60  X  80)   
8
  
8
       
   0   2, 5   0   2, 5  0, 4938
   
 Một trường gồm có 10000 sinh viên, trong đó có 1000 học kém. Một Đoàn
VÍ DUÏ 3 thanh tra đến trường, chọn ngẫu nhiên 100 sinh viên để kiểm tra. Tính xác suất
để có 20 sinh viên học kém.

BÀI GIẢI  NA 
X H (N , N A , n ) B  n,  khi N lôùn, n nhoû
 N 


X B (n, p ) N (np , npq ) khi n lôùn, p KHOÂNG gaàn 0
z2
k  
1 1
 

P (X  k )     vôùi  z  e 2
    2

(10 / 3)2
1  20  10  1  10  1 1 
P ( X  20)         e 2
 0, 0005
3  3  3  3  3 2
VÍ DUÏ 4

BÀI GIẢI X B (n, p ) P (np ) khi n lôùn, p gaàn 0


PHAÂN PHOÁI MUÕ
PHAÂN PHOÁI MUÕ

X ~ exp( )
  e   x , x 0 1  e   x , x 0
f (x )    F (x )  
0, x 0 0, x 0
P (X  k )  1  e   k
P (X  k )  e   k
P (a  X  b )  P ( X  b )  P ( X  a )
1
E (X ) 

1 1
V (X )    (X ) 
 2

VD1

X = tuoåi thoï cuûa thieát bò ñieän töû  X ~ exp( )

tuoåi thoï trung bình cuûa thieát bò ñieän töû = 2 naêm
1 1  1
 E (X )  2    =  X ~ exp  
E (X ) 2 2
1
 4
P ( X  4)  e   k  e 2
 0,1353
 C
 Giả sử tuổi thọ (tính bằng năm) của một mạch điện tử trong máy tính là một
VÍ DUÏ 2 biến ngẫu nhiên có phân phối mũ với kỳ vọng là 6,25. Thời gian bảo hành của
mạch điện tử này là 5 năm. Hỏi có bao nhiêu phần trăm mạch điện tử bán ra
phải thay thế trong thời gian bảo hành

BÀI GIẢI
Gọi X là tuổi thọ của một mạch điện tử trong máy tính
1 1
 
 X ~ exp  ,   
E ( X ) 6, 25
 0,16

P ( X  5)  1  e   k  1  e 0,16  5  0, 5506

Vậy có khoảng 55,06% mạch điện tử bán ra phải thay thế trong thời gian bảo hành.
PHAÂN PHOÁI ÑEÀU
 PHAÂN PHOÁI ÑEÀU


X ~ U a , b  
0, x a
 1 
 , x  
 a , b 
 x  a
f (x )   b  a  F (x )   , a  x b
0,  ba
 x  a , b 
1, x b
P (m  X  n )  F (n )  F (m )
a b
E (X ) 
2
(b  a )2 (b  a )2
V (X )    (X ) 
12 12
 Lịch chạy của xe bus tại một trạm xe bus như sau: chiếc xe bus đầu tiên trong
VÍ DUÏ 1 ngày sẽ khởi hành từ trạm này lúc 7 giờ, cứ sau 15 phút sẽ có một xe khác đến
trạm. Giả sử một hành khách đến trạm ngẫu nhiên trong khoảng thời gian từ 7
giờ đến 7 giờ 30. Tìm xác suất để hành khách này chờ
a) Ít hơn 5 phút b) Ít nhất 12 phút.
BÀI GIẢI
Gọi X là thời điểm hành khách đến trạm trong khoảng thời gian từ 7 giờ đến 7 giờ 30.
0, x 0

x
 
 X ~ U 0, 30   F ( x )   , 0  x  30
 30 7h 7h10 7h25
1, x  30 7h15 7h30
a) Hành khách chờ ít hơn 5 phút
 đến trạm giữa 7 giờ 10 và 7 giờ 15 hoặc giữa 7 giờ 25 và 7 giờ 30
P (10  X  15)  P (25  X  30)  F (15)  F (10)   F (30)  F (25) 
 15 10   30 25  1
    
 30 30   30 30  3
 Lịch chạy của xe bus tại một trạm xe bus như sau: chiếc xe bus đầu tiên trong
VÍ DUÏ 1 ngày sẽ khởi hành từ trạm này lúc 7 giờ, cứ sau 15 phút sẽ có một xe khác đến
trạm. Giả sử một hành khách đến trạm ngẫu nhiên trong khoảng thời gian từ 7
giờ đến 7 giờ 30. Tìm xác suất để hành khách này chờ
a) Ít hơn 5 phút b) Ít nhất 12 phút.
BÀI GIẢI
Gọi X là thời điểm hành khách đến trạm trong khoảng thời gian từ 7 giờ đến 7 giờ 30.
0, x 0

x
 
 X ~ U 0, 30   F ( x )   , 0  x  30
 30 7h 7h3
1, x  30 7h15 7h18 7h30
b) Hành khách chờ ít nhất 12 phút
 đến trạm giữa 7 giờ và 7 giờ 03 hoặc giữa 7 giờ 15 và 7 giờ 18.
1
P (0  X  3)  P (15  X  18)  F (3)  F (0)   F (18)  F (15)  
5
TOÅNG CUÛA CAÙC BIEÁN NGAÃU NHIEÂN
TOÅNG CUÛA CAÙC BIEÁN NGAÃU NHIEÂN

baûng pp XS E ( X )
Xi   
daïng PP V (X )
 
 Xaáp xæ: X i ~ N ,  2  N (E ( X ),V ( X ))
 X 1  X 2  ...  X n ~ N  n  , n 
2

1 1  1
2
  1 2
X 
n

X 1  X 2  ...  X n  ~ N  n  ,   n   N   ,  
n n
2

 n
    

   
X 1 ~ P 1 , X 2 ~ P 2 ,..., X n ~ P n  

 X 1  X 2  ...  X n ~ P 1  2  ...  n 
VÍ DUÏ 1

Khaûo saùt 100 SV, X 1,X 2 ,...,X 100 laø soá ngaøy CTXH cuûa SV thöù 1,2,...,100
X 1  X 2  ...  X 100

Moãi X i ~ N 8; 2 . Hoûi2
 100

~ N ???; ??? 
 1 2
Ta coù coâng thöùc X i ~ N ;   2
  X ~ N  ,  
 n 

X i  soá ngaøy CTXH cuûa sinh vieân thöù i trong 100 SV

X 1  X 2  ...  X 100  1 2

 X i ~ N 8; 2 2
 Y 
100
~ N  8;
 100
 
 2   N 8; 0, 04  C

VÍ DUÏ 2

X 1, X 2 ,..., X 200  soá chaám xuaát hieän treân con XX laàn tung thöù 1,2,...,200
ÔÛ moãi laàn tung

 E ( X )  3, 5, D ( X )  2, 9167

 X i ~ N 3, 5 ; 2, 9167 

 
P 300  X 1  X 2  ...  X 200  650  ?

 X 1  X 2  ...  X 200 ~ N ??? ; ??? 
  
Ta coù coâng thöùc X i ~ N  ;  2  X 1  X 2  ...  X n ~ N n , n 2 
VÍ DUÏ 2

CASIO
Baûng soá lieäu   E ( X )  3, 5 vaø V ( X )  2, 9167
X i  soá chaám xuaát hieän treân con XX laàn tung i trong 200 laàn

 X i ~ N 3, 5 ; 2, 9167 
  
 X 1  X 2  ...  X 200 ~ N 3, 5  200 ; 2, 9167  200  N 700 ; 583, 34 
 650  700   300  700 

P 300  X 1  X 2  ...  X 200 
 650   
 583, 34 
  
 583, 34 
  1, 92%
   
 Cho các biến ngẫu nhiên độc lập và có các phân phối như sau: X1 ∼ Poisson(1), X2 ∼
VÍ DUÏ 3
Poisson(2), và X3 ∼ Poisson(3). Đặt Y = X1 + X2 + X3, hãy ước tính tổng kỳ vọng của Y
và độ lệch chuẩn của Y (E(Y) + σ(Y)).
A. 12 B. 8.4495 C. 10 D. 9.5203

Ta coù coâng thöùc

      
X 1 ~ P 1 , X 2 ~ P 2 ,..., X n ~ P n  X 1  X 2  ...  X n ~ P 1  2  ...  n 
AÙp duïng: X ~ P  1 , X ~ P  2  , X ~ P  3 
1 2 3

 Y  X  X  X ~ P 1  2  3   P  6 
1 2 3

 E (Y )  6,  (Y )  6
 E (Y )   (Y )  6  6  8.4495
 B