Tyt Kimya Ders Notu

BİZİM HOCALAR – KİMYA DERS NOTLARI – KİMYA BİLİMİ
------------- KİMYA BİLİMİ-------------

Simyadan Kimyaya
 İnsanların hayatlarını kolaylaştıran materyallerin bulunması, değersiz metallerin altına
dönüştürülmesi, bütün hastalıkların iyileştirilmesi ve ölümsüzlük iksirini bulma uğraşlarına
“SİMYA ( alşimi ) “ denir
 Bunlarla uğraşanlara “SİMYACI ( alşimist )” denir.
 Simyanın teorik temelleri yoktur. Simyacılar uğraşlarını sınama-yanılma yoluyla yapmışlardır.
 Simyada sistematik bir bilgi birikimi yoktur.
 SİMYA BİR BİLİM DEĞİLDİR.
 Simyacıların kimya bilimine büyük katkıları olmuştur.
 Mürekkep, cam, barut, sabun, seramik, alaşım, esans, zaçyağı (H2SO4), kezzap(HNO3) gibi
kimyasallar,
 Altın, gümüş, cıva gibi elementleri bulmuşlardır.
 Bu buluşları yaparken laboratuvarlarlarda kullanılan fırın, imbik, kroze, pota gibi deney araçları ile,
süzme, çöktürme, öğütme, damıtma, kristalleştirme, eritme, özütleme gibi yöntemleri
geliştirmişlerdir.
 Simyacılar astronomi, astrolgi, metalürji, felsefe, tıp, din vb. bilimlere katkıda bulunmuştur.
 18. yy sonlarına doğru
o Deneylerin sistematik yapılması
o Terazinin yaygın kullanılması
o Teorilerin doğrudan deney sonuçları ile ilişkilendirilmesi modern kimyanın başlangıcı
sayılabilir.
ÖRN: Aşağıdaki madde, alet ve kimyasallardan hangileri simyacılar tarafından bulunmuştur.

- Cam - Esans - Sabun - Nükleer enerji
- İmbik - Deterjan - Elektroliz
- Barut - Damıtma - Naylon
*Kimya Bilimine Katkı Sağlayan Bilim İnsanları*

1- Empedokles: Bütün nesnelerin su, hava, toprak ve ateş olmak üzere dört elementten oluştuğunu
ileri sürmüştür.
2- Demokritos: Her şeyin atomlardan ve boşluktan oluştuğunu öne sürmüştür. Atom fikrini ilk ileri
süren simyacıdır.
3- Aristo: Evrenin ateş, su, toprak ve hava olmak üzere dört elementten oluştuğunu ileri
sürmüştür.
 Bu elementlerin dört özelliği vardır.
ÖRN: O2(g)  Hava  Sıcak – Islak
Fe(k)  Toprak  Kuru – Soğuk

4- Cabir bin Hayyan: (Simyanın Babası)
 Kezzap (HNO3), Zaçyağı (H2SO4), Tuz Ruhu (HCl) ve Kral Suyunu (HCl + HNO3)
keşfetmiştir.
 İmbiği keşfetmiş damıtma yapmıştır.
 “Baz” kavramını kimyaya kazandırmıştır.
5- Ebu Bekir Er Raz:
 Kroze, fırın gibi aletleri geliştirmiştir.

 Karıncalardan damıtma yoluyla formik asidi elde etmiştir.
 Maddeleri bedenler (metaller), ruhlar (kükürt, arsenik, civa), taşlar (pirit, magnezya),
tuzlar gibi sınıflandırmıştır.
6- Robert Boyle: Kuşkucu kimyager olarak bilinir. Gazlarda basınç hacim ilişkisini ortaya koymuştur.
Elementi kendisinden daha basit maddelere ayrıştıramayan madde olarak
tanımlamıştır.
7- Antoine Lavoisler: Modern kimyanın öncüsüdür. Kütlenin korunumu kanununu bulmuştur.

KİMYANIN VE KİMYACININ UĞRAŞ ALANLARI
1- Analitik Kimya
 Bir maddenin yapısındaki kimyasalların neler olduğu ve ne kadar olduğu ile ilgilenir.
 Kan, idrar, su, toprak, hava analizi
2- Biyokimya
Canlı organizmanın kimyasal yapısını ve bu yapıda meydana gelen kimyasal değişiklikleri inceler.
3- Fizikokimya
Sıcaklık, basınç, derişim gibi fiziksel faktörlerin kimyasal tepkimelere etkisini inceleyen disiplindir.
4- Polimer Kimyası
Doğal ve yapar polimerleri inceleyen disiplin.
Doğal  Proteinler, Karbonhidratlar Yapay  Naylon, plastik, teflon
5- Anorganik Kimya
Asit, baz, tuz, su, mineral gibi organik olmayan maddelerin kimyasal yapısını inceleyen disiplin
6- Organik Kimya
Karbon bulunduran bileşiklerini, yapılarını, özelliklerini ve tepkimelerini inceleyen disiplindir.
 Petrol, boyalar, ilaçlar, plastikler ilgi alanına girer.
7- Sanayi Kimya
Sanayide kullanılan ham maddelerin imalatı ile ilgilenir.
KİMYA ENDÜSTRİLERİ
1- İlaç Endüstrisi
Doğal veya yapay olabilirler.
2- Petrokimya
Petrol, doğalgaz ve bunların ürünleri ile ilgilenir.
3- Gübre Endüstrisi
Ürün verimini ve kalitesini artıran maddelerdir.
4- Boya Endüstrisi
Metal ve ahşap yüzeylerin daha güzel görünmesi ve korunması için boya yapılır. Boyaların yapılarını
inceler.
5- Tekstil Endüstrisi
İpliğin kumaş olma sürecinde yardımcı olur.
Yanıcı Maddeler
Yanıcı ve patlayıcıdır. Tutuşma sıcaklığı düşüktür.
(Alkol ve Asetonun üzerinde)
Yakıcı Maddeler
Yakıcı ve kolay tutuşabilir maddelerin bulunduğu kaplarda görülür.
(Oksijen, Hidrojen Peroksit)
Aşındırıcı (Korozit) Maddeler

Göz, cilt, metal, cam, kumaş üzerinde aşındırıcı etkiye sahiptir.
(H2SO4, HF, NaOH vb)
Tahriş Edici Maddeler

Ciltte, gözde ve solunum yollarında tahrişe neden olur.
Patlayıcı Maddeler
TNT, nitrogliserin vb.
Zehirli (Toksik) maddeler

Ağız, deri ve solunum yoluyla zehirlenmelere yol açabilir. ( Hidrojensülfür,
etilenamin vb.)
Radyoaktif Maddeler
Radyasyon yayan ve kalıcı hasara neden olan maddelerdir.
Çevreye Zararlı Maddeler

Evsel ve sanayi atıkları
KİMYANIN SEMBOLİK DİLİ
Element: Aynı (TEK) tür atomlardan oluşan saf maddelerdir.

Özellikleri
 Saftırlar.
 Homojendirler.
 Erime, kaynama noktaları, yoğunlukları sabittir.
 Kimyasal ve fiziksel yollarla ayrıştırılamaz.
 Sembollerle gösterilir.
 Günümüzde 118 element vardır. Bunların 92’si doğal diğerleri yapaydır.
 Doğada atomik, moleküler veya bileşikleri halinde bulunurlar.
H C Na S
He N Mg Cl
Li O Al Ar
Be F Si K
B Ne P Ca
Cr Ni Sn
Mn Cu Au
Fe Zn Hg
Co Ag Pb
BİLEŞİK: En az iki farklı elementin belirli oranlarla (sabit oran) kimyasal yollarla oluşturdukları yeni saf
maddelerdir.
 Saftırlar.
 Homojendirler.
 Erime ve kaynama noktaları, yoğunlukları sabittir.
 Kimyasal yollarla ayrıştırılabilirler. (elektroliz)
 Formüllerle gösterilirler. (NaCl, NaOH, K2SO4, H2O)
 Bileşenler arası belirli oran vardır.
ÖRN: H2O
 Bileşikler kendisini oluşturan bileşenlerin özelliğini göstermezler.

Bazı Bileşiklerin Yaygın İsimleri
H2O  Su CaO  Sönmemiş Kireç

HCl  Tuz NaHCO3  Yemek Sodası
H2SO4  Zaç Yağı Na2CO3  Çamaşır Sodası
HNO3  Kezzap NH3  Amonyak
CH3COOH  Sirke Asidi NaOH  Sud Kostik
CaCO3  Kireç Taşı KOH  Potas Kostik
NaCl  Yemek Tuzu
Ca(OH) 2  Sönmüş Kireç
NaClO  Çamaşır Suyu
BİZİM HOCALAR – DERS NOTLARI – KİMYA
ATOM VE PERİYODİK TABLO

ATOM MODELLERİ
DALTON ATOM TEORİSİ BOHR ATOM MODELİ

 Madde, atom denilen küçük taneciklerden oluşur.  Elektronlar ancak çekirdekten belirli uzaklıktaki, belirli
 Atom parçalanamaz, bölünemez. enerjili yörüngelerde bulunabilirler.
 Atom içi dolu küredir. (Bilardo topuna benzetilmiştir.)  Yörünge = enerji seviyesi = kabuk = katman
 Atomlar yoktan var edilemez, yok edilemez, başka bir  Enerji düzeyi (n), bir tam sayı veya harf ile simgelendirilir.
atoma dönüştürülemez. 1., 2., 3. Yörünge veya K, L, M katmanı gibi
 Bir elementin bütün atomları özdeştir.  Elektronlar çekirdeğe en yakın yörüngede ise buna TEMEL
 Farklı elementlerin atomları farklıdır. HAL denir ve kararlıdır. Işın yaymaz.
 Kimyasal tepkimelerde atom türü ve sayısı korunur.  Elektronun dışarıdan enerji alarak (absorlosiyon) daha
 Farklı elementlerin belirli oranda birleşmesinden bileşikler yüksek enerjiye geçmesine “uyarılma” denir.
oluşur.  Uyarılmış hal kararsızdır. Kısa sürede temel hale geri
döner. Bu esnada ışın yayar. (emisyon)
THOMSON ATOM MODELİ

 Katot ışınları tüpü (Crooks Türü) ile yaptığı deneylerde
negatif yüklü taneciğin varlığını kanıtlamıştır. (elektron)
 Atomun yapısında elektron sayısı kadar (+) yüklü tanecik
vardır. Atom nötrdür.
 Atomu üzümlü keke benzetmiştir.
 Pozitif yüklü atom içerisinde elektronlar homojen
dağılmıştır.
 Atomlar çağı 10-8 cm olan kürelerdir.
 Elektronların kütleleri atomun kütlesi yanında ihmal edilir.
RUTHERFORD ATOM MODELİ

 Altın levha deneyi
α ışını kaynağı Altın Levha
 Pozitif yüklü tanecikler çekirdek denilen bölgede

toplanmıştır. Çekirdek çapı 10-12 – 10-13 cm olduğundan
atomun büyük kısmı boşluktur.
 Elektronlar bu boşlukta bulunur ve çekirdek etrafında döner.
 Atomdaki elektron sayısı proton sayısına eşittir.
 Protonların toplam kütlesi atomun kütlesinin yaklaşık
yarısıdır.
 Nötronu keşfetmemiş sadece öngörmüştür. (Chadwick)
ATOMUN TEMEL TANECİKLERİ

 Atomun yapısında üç temel tanecik vardır. Bunlar proton,
nötron ve elektrondur. İyon : (+) veya (-) yüklü atom veya atom gruplarıdır.
Katyon : (+) yüklü taneciklerdir. Atamon elektron vermesiyle oluşur.
Anyon : (-) yüklü taneciklerdir. Atomun elektron almasıyla oluşur.
Tanecik Cinsi Simgesi Yükü Kütlesi
Proton p(Z) + 1 akb ÖRN:

Nötron N 0 1 akb Katyon : Na+1, Mg+2, Al+3, NH4+ vb.
Elektron e- -1 1/1836 akb Anyon : F-1, O-2, P-3, OH-, CO3-2, PO4-3 vb.
NOT: Atom elektron aldığında ya da verdiğinde kimyasal özelliği

değişir.
ÖRN: X-2 iyonu Y+m10 iyonuna iki elektron verdiğinde yükleri
A  Kütle Numarası eşitleniyor. Buna göre Y’nin proton sayısı kaçtır?
Z  Atom numarası
N  Nötron sayısı
e-  Elektron sayısı
 İyon Yükü + e- = Z
ÖRN: OH- ve NH4+ iyonlarındaki p, n ve e- sayılarını bulunuz.
 Z+n=A
(147N, 11H, 168O)
ÖRN:
İyonunda e-, n = ?
ÖRN: X2O4- iyonunda toplam 46 elektron bulunduğuna göre

 X elementrinin proton sayısı kaçtır?
 X elementinin nötron sayısı 6 ise kütle numarası kaçtır?
ÖRN:
X ve Y atomlarının nötron
sayıları eşitse Y’nin kütle
numarası kaçtır?
Atom Çapı: Genel anlamda çekirdek ile son yörünge arası mesafe
atom yarıçapı olarak düşünülebilir. İZOBAR: Kütle numaraları aynı, proton ve nötron sayıları farklı olan
 -
Atom Çapı Nasıl Değişir? Atom e aldığında ya da atomlardır. Fiziksel ve kimyasal özellikleri farklıdır.
40 X, 70 Y
verdiğinde. 19 50
 Atom e- verirse;
o Çekirdeğin çekim gücü değişmez.
o Elektron başına düşen çekim gücü artar.
o Atom çapı ve hacmi küçülür.
ÖRN:
Allotrop: Aynı elementin uzaydaki farklı molekül veya geometrik
-3 +5
15X , 15X, 15X şekillerinin her birine denir.
Çaplarını karşılaştır.
ÖRN:
-2 +1
8X , 10Y, 11Z
 Bağ yapıları farklıdır. Reaksiyona girme istekleri farklıdır.
Çaplarını karşılaştır.
İzoelektronik: Elektron sayısı ve dizilimi aynı olan yapılardır.

* Farklı atom olduklarından fiziksel ve kimyasal özellikleri farklıdır.
İZOTOP: Aynı elementin nötron sayısı farklı atomlarına denir.

ÖRN:
+2 +1 0 -1 -2
ÖRN: 12Mg , 11Na , 10Ne , 9F , 8O
1 2 3 35 37
1H, 1H, 1H 17Cl, 17Cl
ÖRN: Aşağıda verilen taneciklerden izotop, izoton, izoelektronik ve
izobar olanları belirleyiniz.
235 238
92U, 92U 24 X, 23 Y, 24 Z, 25 T, 40 K+2, 36 L-2
12 11 13 11 20 18
 İzotop atomların kimyasal özellikleri aynı, fiziksel özellikleri

farklıdır.
H2 + ½ O2  H2O
D2 + ½ O2  D2O
İZOTON: Nötron sayıları aynı proton sayıları farklı elementlerdir.

- Proton sayıları farklı olduğundan fiziksel ve kimyasal özellikleri
farklıdır.
23 24
11Na, 12Mg
PERİYODİK SİSTEM
Dimitri Mendelyev: Elementleri atom kütlelerine göre sıralayarak bir periyodik sistem oluşturmuştur.
 Bu sıralamada elementlerin fiziksel ve kimyasal özelliklerinin periyodik olarak tekrarlandığı görülmüştür.
 8 dikey grup, 12 yatay sıradan oluşur.
 Modern periyodik tabloya en yakın olan sistemdir.
Henry Masoley: X ışınları ile yaptığı çalışmalarla elementlerin fiziksel ve kimyasal özelliklerinin atom numarasına bağlı olduğunu bulmuştur.
 Artan atom numarasına göre bir periyodik tablo hazırlamıştır.
Periyodik Sistemde Yer Bulma:

 Atomun katman elektron dağılımı yapılır.
 Elektron bulunduran en son katman sayısı periyodu, son katmandaki elektron sayısı ise grubu verir.
ÖRN:
+2
7X 18X 20X
METALLER:  Doğada genellikle bileşikleri halinde bulunurlar.
 Yüzeyleri parlaktır. Işığı yansıtırlar.  Bileşiklerinde daima e- vererek pozitif(+) değerlik alırlar.
 Oda sıcaklığında hepsi katıdır. (Cıva Hariç)  Ametallerle iyonik bileşik yaparlar.
 Isıyı ve elektrik akımını iyi iletirler.  Kendi aralarında bileşik oluşturmazlar. Alaşım oluştururlar.
 Metalik bağ etkindir. Yani sağlam yapılıdırlar.  İşlenebilirler.
 Erime ve kaynama noktaları yüksektir.
AMETALLER(4A, 5A, 6A, 7A)  Erime ve kaynama noktaları düşüktür.

 Bileşiklerinde (+) veya (-) değerlik alabilirler.
 Katı olanlar mat görünümlüdür.
 Metallerle iyonik, Ametallerle yani kendi aralarında kovalent
 Oda sıcaklığında katı, sıvı veya gazdırlar.
bileşik yaparlar.
 Isıyı ve elektriği iletmezler.
 İşlenemezler, kırılgandırlar.
 Genellikle doğada serbest halde moleküler bulunurlar.
YARI METALLER (B, Si, Ge, As, Sb, Te, Po)(3A, 4A, 5A, 6A)  Hem pozitif hem negatif iyon oluştururlar.
 Katı haldedir ve işlenebilirler.
 Fiziksel özellik bakımından metallere, kimyasal özellik
bakımından ametallere benzerler.  Parlak veya mat olabilirler.
 Elektriği ametallerden çok, metallerden az iletirler.
2 10 18 36 54 86
SOYGAZLAR(He, Ne, Ar, Kr, Xe, Rn)
 Kararlıdırlar, bileşik oluşturmazlar.
 Oda koşullarında gazdırlar.
 Serbest halde tek atomludurlar.
 Erime ve kaynama noktaları düşüktür.
PERİYODİK ÖZELLİKLER *** Aynı periyotta soldan sağa doğru iyonlaşma enerjisi genellikle
Atom Çapı: Atom yarıçapı basitçe çekirdek ile elektron bulunduran artar.
yörünge(son) arasındaki mesafe olarak düşünülebilir. 1. iyonlaşma enerjisi 1A < 3A < 2A < 4A < 6A < 5A < 7A < 8A
ÖRN:
3- Elektron İlgisi:
2- İyonlaşma Enerjisi Gaz halindeki nötr bir atoma bir elektron bağlandığındaki enerji
Gaz halindeki nötr bir atomdan bir elektron koparmak için gerekli değişimidir.
enerji miktarıdır.
X(g) + e-  X(g)-1
X(g) + E1  X(g)+1 + 1e
X(g)+1 + E2  X(g)+2 + 1e- Elektron ilgisi artar. Çünkü;
X(g)+2 + E3  X(g)+3 + 1e-
X(g) + E  X(g)+3 + 3e-
NOT: Bir atomdan e- koparılırken hangi iyonlaşma enerjisinde büyük
artış (3,5kat) varsa onun bir eksiği kadar değerlik elektronu vardır.
Elektron ilgisi azalır. Çünkü;
NOT:
E1 E2 E3 E4 (kj)
X 98 271 1461 2924 4- Elektronegatiflik: Bir atomun bağ elektronlarını kendine çekebilme
Y 128 768 1923 3471 yeteneğidir.

Elektronegatiflik artar. Çünkü;
Z 167 353 1849 4013
T 103 214 505 1127
K 195 1352 2048 -
 Gruplarını bulunuz.
 X ile Z ve Y ile K’nın atom numaralarını karşılaştırınız.
Elektronegatiflik azalır. Çünkü;

5- Metalik ve Ametalik Özellik: Elektron verme isteği metalik özellik,

alma isteği ametalik özellik olarak düşünülür.
Ametalik özellik artar.
Metalik özellik
artar.
6- Oksitlerin asitliği ve bazlığı:

Genel olarak;
 Metallerin oksitleri bazik karakterli, ametallerin oksitleri asit
karakterlidir.
 Bazik oksit  Na2O, MgO, Fe2O3 vb.
 Asit oksit  CO2, SO3, P2O5 vb.
Asidik karakter artar.
Bazik karakter
artar.
ÖRN: Atom modelleri ile ilgili; ÖRN: X+2 iyonunudaki toplam tancik sayısı 58’dir. Proton
sayısı nötron sayısına eşit ise elektron sayısı kaçtır?
I- Atom içi dolu berk küredir.
II- Atomun yapısındaki (+) ve (-) yüklü tanecikler
homojen dağılmıştır.
III- (+) yüklü tanecikler çekirdek denilen çok küçük
bir hacimde toplanmıştır.
IV- Atomun çağı yaklaşık 10-3 cm’dir.
V- Elektronlar çekirdekten belirli uzaklıktaki dairesel
yörüngelerde bulunurlar.
İfadelerden hangileri Thomson atom modeline aittir?
ÖRN: 60X ve Y atomları izotop tanecikler olup, Y’nin nötron

sayısı X’den 2 fazladır. Y’nin proton sayısı 32 olduğuna göre
Y+2 iyonundaki elektron ve nötron sayısı kaçtır?
ÖRN: Aşağıdaki ifadelerden hangileri Bohr atom modelinde
yer almaktadır?
I- Elektronlar ancak çekirdekten belirli uzaklıktaki

dairesel yörüngelerde bulunabilirler.
II- Elektronlar çekirdekten en uzak yörüngeden
başlayarak yerleşirler.
III- Temel halde bulunan elektronlar dışarda enerji
alırsa yüksek enerjili yörüngeye geçer. Buna
uyarılma denir.
IV- Yörüngeler K, L, M gibi harflerle ya da 1,2,3 gibi
tam sayılarla ifade edilirler.
ÖRN: X-a iyonu Y+3 iyonuna 2 elektron verdiğinde iyon

yükleri eşitlenmektedir. Buna göre;
I- A değeri 1’dir.
II- Olay sırasında X atomunun hacmi azalır.
ÖRN: Atomun yapısı ile ilgili; III- Olay sırasında Y’nin çekirdek hacmi artar.
I- Proton ve nötronlar çekirdekte elektronlar IV- Olay sırasında her iki iyonun kimyasal özelliği
katmanlarda bulunur. değişir.
II- Atomun kütlesi çekirdekte toplanmıştır. V- Olay sırasında her iki atomun periyodik
III- Atomun hacmini elektronlar yani yörüngeler sistemdeki yeri değişir.
belirler. Yargılarından hangileri doğrudur?
IV- (+) yüklü iyonlara anyon denir.
V- Nötr bir atom 3e- alırsa -3 iyon yükü ile yüklenir.
Yargılardan hangileri doğrudur?

ÖRN: Proton sayısı elektron sayısından 2 fazla olan tanecik

ile ilgili;
ÖRN: atomları ve iyonları ile ilgili;
I- Katyondur.
II- 2 elektron vererek nötr hale geçer. - X ve Z’nin kimyasal özellikleri aynıdır.
III- Çapı nötr atomun çapından büyüktür. - Y+2 ve Z birbirinin izobarıdır.
Bilgileri veriliyor.
Yargılarından hangileri doğrudur? Y+2 iyonunun proton sayısı ve elektron sayısı kaçtır?
ÖRN: CN- (siyanür) iyonundaki proton, nöyron ve elektron

sayısı kaçtır? ( )
ÖRN: X2Y4-2 iyonundaki toplam elektron sayısı 46 olduğuna

göre X atomunun periyodik sistemdeki yeri nedir?(168Y)
ÖRN: 7X, 16Y, 20Z atomlarının periyodik sistemdeki yerlerini ÖRN: X atomunun yüzeyi parlak, ısı ve elektriği iyi iletiyor.
bulunuz. Y atıomu serbest halde tek atomlu ve oda
koşullarında gaz halinde bulunuyor.
X ve Y atomları ile ilgili verilen bilgilere göre

aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A. X metaldir.
B. Y atomu asalgazdır.
C. X elementinin değerlik elektronları serbest ve
hareketlidir.
D. Y atomu kimyasal tepkimelerde elektron verir.
E. X atomu bileşik oluştururken katyon oluşturur.
ÖRN: Modern periyodik sistem ile ilgili;

ÖRN: Metal ve ametallerle ilgili;
I- Elementler atom numaralarına göre yerleşir.
II- Aynı gruptaki elementlerin son katmanlarındaki I- Metallerin elektriği iletmesi kimyasaldır.
elektron sayıları her zaman aynıdır. II- Ametaller moleküler yapıya sahiptir.
III- Yatay sıralara periyot denir. III- Ametaller bileşiklerinde hem pozitif hem negatif
değerlik alır.
Yargılarından hangileri doğrudur? IV- Geçiş metalleri birden fazla pozitif değerlik alır.
V- 6A grubu ametalleri kararlı bileşiklerinde -2
değerlik alır.
Yargılarından hangileri doğrudur?
ÖRN: Modern periyodik sistem ile ilgili;

ÖRN: 1A grubu metalleri ile ilgili;
I- Aynı periyotta sola doğru atom çapı artar.
I- Alkali metal olarak bilinir.
II- Aynı grupta aşağı doğru metalik özellik artar.
II- Aynı periyotta en aktif metallerdir.
III- Aynı periyotta sağa doğru iyonlaşma enerjisi
III- Bileşiklerinde sadece +1 değerlik alırlar.
genelde artar.
IV- Su ile tepkime vererek H2 gazı oluştururlar.
IV- Aynı grupta yukarı doğru elektron ilgisi azalır.
V- 8 tane A, 8 tane B olmak üzere 16 tane grup V- Halojenli bileşikleri tuzdur.
vardır. VI- Aynı grupta emme noktası en yüksek olan atom
numarası en büyük olandır.
ÖRN: 7A grubu elementleri ile ilgili; ÖRN: X: 2 )
I- Halojen olarak bilinir. Y: 2 ) 8 ) 2

II- -1 değerlik aldıklarında soygaza dönüşürler.
III- Hidrojenli bileşikleri asit özelliği gösterir. Z: 2 ) 8 ) 3
IV- Serbest halde iki atomlu moleküler yapılıdır. Verilen katman elektron dağılımlarına göre;
V- Bileşiklerinde her zaman -1 değerlik alırlar.
I- X ile Y aynı gruptadırlar.
Yargılarından hangileri doğrudur? II- İyonlaşma enerjileri X > Y > Z’dir.
III- Y ile Z aynı periyottadır.
IV- X ve Y’nin kimyasal özellikleri benzerdir.
V- Atom çapları Y > Z > X’dir.
ÖRN: Aynı periyotta bulunan X, Y ve Z elementleri ile ilgili;
- Atom numarası en büyük olan Y atomudur.

- Atom çapı en büyük olan Z’dir.
ÖRN:
Bu bilgilere göre;
1. İE 2. İE 3. İE 4. İE
I- Atom numaraları Y > X > Z’dir. X 129 823 2061 4187
II- Değerlik elektron sayısı en küçük olan X’dir. Y 271 505 3844 5621
III- Katman sayıları X=Y=Z’dir. Z 192 1428 2563 5667

Yukarıda verilen iyonlaşma enerji değerlerine göre;
I- X, ve Z alkali metaldir.
II- Y bileşiklerinde +2 değerlik alır.
III- X ve Y aynı periyotta ise atom numaraları Y > X >Z’dir.

TÜRLER ARASI ETKİLEŞİMLER (İYONİK BAĞ)

Atom : Bir elementi oluşturan en küçük yapıtaşı
Na, Fe  Metal
O, F  Ametal
B, Si  Yarımetal
He, Ar  Soygaz
Molekül : En az iki ametalin kovalent bağ ile oluşturdukları yapı.

O2 HCl
N2 CO2 Bileşik
H2 Element CH4
P4 P2O5
S8
İyon : (+) veya (-) yüklü atom ya da atom gruplarıdır. *** İyonik bağ, bileşiği oluşturan anyon ve katyon arasındaki
elektrostatik çekim kuvvetidir.
Anyon - -2 -3
: F , O , N , OH , -
SO4-2, NO3 -
1A 2A 6A 7A İyonik Bağ Kuvveti
Katyon : Ca+2, Al+3, Na+1, NH4+ Li O F

KF NaF LiF
Na Mg
K Na2O MgO
*** Metal ile ametal arasındaki elektronegatiflik farkı arttıkça bileşiğin

iyonik karakteri (özellik) artar.
LiF NaF KF
*** İyonik bileşikler kristal yapılıdır. Katı halde bileşiği oluşturan

iyonlar belirli örgü noktalarına yerleşmişlerdir.
*** İyonik bileşikler katı

halde elektriği iletmez, sıvı
hali ve sulu çözeltileri iletir.
İyonik Bağ: Metal ile ametal arası e- alışverişi ile oluşan bağ türüdür.
ÖRN:
Bİ
LA
R
ZİM
HOCA
TÜRLER ARASI ETKİLEŞİMLER

KOVALENT BAĞ
Kovalent Bağ: Ametal atomları arasında e- ortaklaşması ile
oluşan bağ türüdür. ÖRN:
C 2H 4
H H
:
Polar Kovalent Apolar Kovalent C::C
: :
HCl, H2O H2, O2, N2 H H
:
1
H. (1H, 8O, 7N)
.. ÖRN:
Cl .
Cl
.. H..H NH3 (7B, 1H)
..
17
2 87
.. O::O
:
H..Cl H N H
:
::
..
..
:
:
:
:
H
O :N..
..
..N:
: :
: :
H H
ÖRN:
PF3 (15P, 9F)
ÖRN:
HF (1H, 9F)
: :
:F P F
:
:
: :
:
:
:
: H:
: :
H F
:
:
ÖRN: Metalik Bağ:

SCl2 (16S, 17Cl)
* Metallerin değerlik elektronları serbest ve hareketlidir.
S
Bİ * Bu hareketli elektronların oluşturduğu topluluğa Elektron
A
: : ..
: :
Cl Cl
ZİM L
Denizi veya Elektron Bulutu denir.
..
..
..
CA
.. ..
HO
* Metal katyonların hareketli elektronlara uyguladığı çekim
gücüne Metalik Bağ Denir.
ÖRN:
BH3 (5B, 1H)
H H
B
:
:
:
H
ÖRN:
CH4 (6C, 1H)
H
:
H : C :H
:
H
ÖRN:
CO2 (6C, 8O)
:
O::C::O
::
:
Bİ
LA
R
ZİM
HOCA
Bİ A
R
ZİM L
HO CA
BİLEŞİKLERİN İSİMLENDİRİLMESİ
Kural: İyonik bileşikler isimlendirilirken önce katyon sonra an- ÖRN:

yonun ismi söylenir. Katyon geçiş metali ise değerliği roma ra-
 NaCl 
kamı ile belirtilir.
 MgO 
+1 +2
 Al(OH)3 
H+  Hidrojen Be+2  Berilyum
 LiCN 
Na+  Sodyum Mg+2  Magnezyum  CaCO3 
Li+  Lityum Ca+2  Kalsiyum  Ba3N2 
 AlP 
K+  Potasyum Ba+2  Baryum
 AlPO4 
Ag+  Gümüş Fe+2  Demir(II)  CaSO4 
Cu+  Bakır(I) Cu+2  Bakır(II)  FeCl2 
 PbO2 
Hg+  Cıva(I) Hg+2  Civa(II)
 Hg2O 
Zn+2  Çinko
 Cu(CN)2 
Sn+2  Kalay(II)  LiNO3 
Pb+2  Kurşun(II)
Kural: Kovalent bağlı bileşikler isimlendirilirken; önce 1. ame-

talin latince sayısı ve ismi, Sonra 2.ametalin latince sayısı ve
+3 +4 ismi okunur.
Al+3  Alüminyum Sn+4  Kalay(IV)
1-Mono 3-Tri 5-Penta 7- Hepta 9-Nona
Fe+3  Demir(III) Pb+4  Kalay(IV) 2-Di 4-Tetra 6- Çalışıyorum 8- Okta 10-Dekta
Cr+3  Krom(III)
ÖRN:
NH4+  Amonyum
 SO2
 N2O4
-1  PCl5
H-1  Hidrür OH-  Hidroksit  CCl
 NBr3
F-1  Florür CN-  Siyanür  N2O5
 Cl2O7
Cl-1  Klorür NO3-  Nitrat  SF6
 NH3
Br-1  Bromür CH3COO-1  Asetat
 CO2
I-1  İyodür  NO
-2 -3
S-2  Sülfür N-3  Nitrür
O-2  Oksit P-3  Fosfür
SO4-2  Sülfat PO4-3  Fosfat
CO3-2  Karbonat
HİDROJEN BAĞI: Hidrojenin F, O veya N atomlarından her- ÖRN: HF ve HCl asitlerinin suda çözünürlüklerini kıyaslayınız.
hangi birine bağlı olduğu moleküller arası oluşan bağdır.
DİPOL-İYON ETKİLEŞİMİ: Polar bir molekül ve iyon arasında

gözlenen etkileşimdir.
su
ÖRN: NaCl(k)  Na+(suda) + Cl-(suda)
ÖRN: Aşağıda verilen bileşiklerin hangilerinde moleküller arası

hidrojen bağı vardır?
- CH4 - C2H5OH - CH3 – O – CH3
- HCN - N2H4 - H2S
- Glikol - Gliserol - Şeker
DİPOL-DİPOL ETKİLEŞİMİ: Polar moleküller arası gözlenen

bağ türüdür.
ÖRN: HCl – HCl H2S – H2O
PCl3 – PCl3 OF2 – H2O
London Kuvvetleri(İndüklenmiş dipol etkileşimleri):

**** Molekülde hidrojen bağı sayısı arttıkça kaynama noktası
artar.  En zayıf etkileşimlerdir.
 Kütlesel çekim olarak düşünülebilir.
ÖRN:
 Apolar moleküllerde ve soygazlarda sadece London
I- CH2 – OH kuvvetleri gözlenir.
|  Molekül büyüdükçe, moleküldeki proton, nötron ve
CH2 - OH elektron sayısı arttıkça(Polarlanabilirlik) London kuv-
II- C2H5OH Kaynama noktalarını kıyaslayınız? vetleri artar.
III- CH4
ÖRN: O2(s)
O2 – O2
**** Su içerisinde hidrojen bağı yapabilen moleküller suda daha *London Kuvvetleri
fazla çözünürler.
* İndüklenmiş dipol etkileşimleri
*Geçici dipol etkileşimleri
ÖRN: H2O molekülleri arasında

- Hangi bağlar gözlenir?
- Hangi bağ etkindir?
ÖRN: Hidrokarbonlarda dallanma arttıkça London kuvvetleri

azalır.
1- CH3 – CH2 – CH2 – CH2 – CH3
CH3
|
2- CH3 – CH – CH2 – CH3
CH3
|
3- CH3 – C – CH3
|
CH3
Kaynama noktaları = ?
ÖRN: Aşağıda verilen tanecikler arası gözlenen bağ türlerini

yazınız.
- HF – H2O
- HCl – H2O
- O2 – H2O
- HCl – H2S
- Mg+2 – H2O
- CH4 – C2H6
- NA+ - CZl4
- He - He
MADDEDEKİ DEĞİŞİM ÖRN: Aşağıdaki değişimleri fiziksel ve kimyasal olarak sınıf-

landırınız.
FİZİKSEL KİMYASAL
 Kağıdın yırtılması  Yoğurttan ayran eldesi
 Maddenin kimlik özelliği
 Maddenin kimlik özelliği-
değişmeden boyut, fizik-  Üzümden üzüm suyu
nin değiştiği değişimler-  Suyun donması
sel hal gibi özelliklerin eldesi
dir.
değişmesidir.  Üzüm suyundan şarap
 Yaprağın sararması
eldesi
 Enerji değişimi genelde  Enerji değişimi genelde
40 kj’ün altındadır. 40 kj’ün üstündedir.  Bitkilerde solunum  Demirin paslanması
 Mayalanma, küflenme,  Sütten yoğurt eldesi 

 Kırılma, yırtılma, hal de-
yanma, kimyasal tep-
ğişimleri vs.  Betonun, harcın
kime  Grizu patlaması
donması
 Sütün ekşimesi  Yağlı boyanın kuruması
 Peynirin küflenmesi  Sarkıt, dikit oluşumu
ÇÖZÜNME
 Kömürün küle dönmesi  Fotosentez
 Kömürün toz haline
FİZİKSEL KİMYASAL  Elektroliz
gelmesi
 1A grubu metallerinin  Gökkuşağı oluşumu  Hava yastığının şişmesi
 Tuz ve şekerin suda çö- suda çözünmesi
zünmesi Na(k) +H2O  NaOH +  Havadan azot gazı
 Atomdan e- koparılması
H2(g) eldesi
 Metallerin asit veya
 O2, N2, He gibi gazların
bazda çözünmesi
suda çözünmesi
Zn+HCl  ZnCl2 + H2
 CO2, SO3 gibi gazların

O2(g) + H2O O2(suda) suda çözünmesi
CO2 + H2O2H+ + CO3-2
İLETKENLİK
FİZİKSEL KİMYASAL
 elektron(e-) hareketi ile İyon hareketi ile sağla-

sağlanan iletkenlik nan iletkenlik
 Metal ve alaşımların Asit, baz ve tuz çözeltile-

elektriği iletmesi rinin elektriği iletmesi
ÖRN: Aşağıda verilen madde ve tür çeşitlerini eşleştiriniz. ÖRN: 20Ca ve 17Cl atomları arasında oluşacak bileşik için;
1) CO2 a) Atom I- İyonik bağlı bileşiktir.

II- Bileşiğin formülü CaCl2’dir.
2) He b) İyon
III- Bileşiğin Lewis gösterimi şeklindedir.
3) SO4-2 c) Molekül IV- Bileşiğin ismi “Kalsiyumdiklorür”dür.
V- Oluşan bileşiğin katı hali elektriği iletir.
4) C6H12O6 VI- Oluşan bileşik oda koşullarında gazdır.
ÖRN: Aşağıda verilen madde çiftlerinden hangileri arasında ÖRN: LiCl, NaCl ve KCl bileşikleri ile ilgili;
güçlü etkileşim gözlenir?
I- Hepsi iyonik bağlıdır.
1) Na+ - Cl- II- Erime noktaları sırası KCl > NaCl > LiCl’dir.
2) Fe – Fe III- İyonik karakter sırası KCl > NaCl > LiCl’dir.
3) CH4 – C2H6 IV- Sulu çözeltileri elektriği iyi iletir.
4) H2O – H2O
5) NH3 molekülünde N-H arası V- KCl’nin Lewis elektron yapısı şeklindedir.
ÖRN: “Kimyasal bağlar; maddelerin kimyasal özelliklerini be- ÖRN: 1H, 6C, 9F, 16S, 11Na, 13Al elementlerinden oluşan aşa-
lirleyen güçlü etkileşimlerdir. Kimyasal olaylar esnasında kopar ğıdaki bileşiklerden hangileri elektron ortaklaşması ile oluşur?
veya oluşurlar.”
Buna göre aşağıda verilenlerden hangileri kimyasal bağ tanı- ** CH4 ** SF6 ** H2S
mına uyarlar?
** Al2S3 ** NaF ** CS2
I- H2O molekülleri arası etkileşim
II- MgCl2 bileşiğinde Mg+2 ile Cl- iyonu arası etkileşim
III- Sıvı azotta N2 molekülleri arası etkileşim
IV- SF2 bileşiğinde S ve F atomları arası etkileşim
V- He gazında He atomları arası etkileşim
ÖRN: 8O, 9F elementleri arasında oluşan OF2 bileşiği ile ilgili; ÖRN: Aşağıda verilen bileşik isimlendirmelerinden kaç tanesi
doğrudur?
I- Kovalent bağlı bileşiktir.
II- 8 çift ortaklanmamış elektron bulunur.
III- Bileşikte F atomu kısmi negatif yüklüdür.
1) MgCl2  Magnezyum Klorür
2) Fe2O3  Demir Oksit
3) Ca(OH)2  Kalsiyum Hidroksit
4) Al2S3  Dialuminyumtrioksit
5) H2O  Di hidrojenmonoksit
6) NO  Azotoksit
7) PCl5  Fosforpentaklörür
8) CO2  Karbondioksit
ÖRN: 6C ve 1H elementlerinden oluşan C2H2 ( ) bi-

leşiği ile ilgili;
I- 2 tane polar 3 tane apolar kovalent bağ içerir.
II- C ve H atomu oktetini tamamlamıştır.
III- C ve H arası bağa hidrojen bağı denir.
ÖRN: Aşağıda verilen moleküllerden hangilerinin Lewis e-

nokta yapısı doğrudur?
ÖRN: X ve Y elementleri arasında oluşan bileşiğin Lewis elekt-

ron nokta yapısı aşağıda gösterildiği gibidir.
ÖRN: Aşağıda verilen moleküllerden hangilerinin C2H5OH’ta,
hangilerinin CCl4 sıvısında çözünmesi beklenir? (6C, 7N, 16S)
Buna göre;
** CO2 ** SCl2 ** CH4
** NH3 ** CH3OH
I- XY3 bileşiği kovalent bağlıdır.

II- X 5A grubu, Y ise 7A grubu elementidir.
III- 3 çift bağlayıcı elektron vardır.
IV- 10 çift ortaklanmış elektron vardır.
V- X ve Y elementleri oktetini tamamlamıştır.
ÖRN: Metallerin aşağıdaki özelliklerinden hangileri metalik bağ
Yargılarından kaç tanesi doğrudur? ile ilgilidir?
I- Yüzeylerinin parlak olması

II- İşlenip tel ve levha haline gelmesi
III- Isı ve elektriği iyi iletmesi
ÖRN: Aşağıda verilen moleküllerden hangileri polardır?
(4Be, 5B, 6C, 7N, 8O, 1H, 9F)
ÖRN: Metalik bağ ile ilgili;

** BeCl2 ** OF2 ** NH3 ** O2
I- Pozitif yüklü metal katyonu ile elektron bulutu ara-
sındaki etkileşimdir.
II- En zayıf etkileşim türüdür.
III- Periyodik sistemde sola ve aşağı doğru metalik
** C2H5OH ** H2S ** CH4 ** HF bağ kuvveti artar.
** C3H8 ** BBr3
ÖRN: X ve Y atomları arasında oluşan XY bileşiğinde elekton-

ların yoğunluğu aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.
ÖRN: XY3 molekülü polar bir molekül olup molekülde 10 çift
ortaklanmamış elektron bulunduğuna göre
Verilen şekle göre;
I- X elementi 3A, Y elementi 7A grubundadır.
II- 3 çift bağlayıcı elektron bulunmaktadır.
III- X ve Y elementleri arası bağ polardır.
I- X ile Y atomu arasındaki bağ polar kovalenttir.
II- Molekülde Y atomu kısmi negatif yüklüdür.
III- XY molekülü apolardır.
ÖRN:
X ve Y atomları ar-
sında oluşan bileşik
yandaki şekilde gös-
terilmiştir. Buna göre;
I- Bileşik kovalent bağlıdır.

II- X oktetini Y ise dubletini tamamlamıştır.
III- Molekül polardır.
IV- 4 çift bağlayıcı 4 çiftte ortaklanmamış elektron bu-
lunur.

ÖRN: Aşağıda verilen moleküllerden hangilerinde kalıcı dipol ÖRN:

hangilerinde geçici dipol vardır? (1H, 6C, 7N, 8O)
Sıvı NH3’te gözlenen bağ-
lar yanda gösterilmiştir.
Şekle göre;
** O2 ** NH3 ** CCl4 ** CO
** HCl ** C2H6 ** H2O
I- a ile gösterilen güçlü b ile gösterilen ise zayıf etki-

leşimdir.
II- a elektron alışverişi, b elektron ortaklaşması ile
ÖRN: Aşağıda verilen molekül çiftlerinin arasında gözlenen et-
oluşur.
kileşim türünü belirtiniz.
III- Fiziksel olaylarda b bağı kopar veya oluşur.
I- HF – HF IV- a ile gösterilen bağa hidrojen bağı denir.
II- HCN – HCN V- a molekül içi b ise moleküller arası bağa örnektir.
III- CO2 – CH4 Yargılarından hangileri doğrudur?
IV- CO2 – H2O
ÖRN: MgO2 tuzunun sulu çözeltisinde aşağıdaki etkileşimler-

ÖRN: “Hidrojen atomunun F, O, N atomlarından herhangi biri- den hangileri gözlenmez?
sine bağlı olduğu moleküller arası gözlenen etkileşime hidrojen I- İyon-dipol etkileşimi
bağı denir.” II- Hidrojen bağı
Yukarıda verilen tanıma göre aşağıdaki moleküllerden hangi- III- İndüklenmiş dipol-iyon etkileşimi
lerinde hidrojen bağı gözlenir?
1- HF
2- HCN
ÖRN: Aşağıda verilen moleküllerin kaynama noktalarını karşı-
3- CH3 – O – CH3
laştırınız.
4- C2H5OH
5- HCl I- KCl IV- HCl
6- H2
ÖRN: Pentan(C5H12) bileşiğinin izomerleri aşağıda verilmiştir. II- CH2 – OH V- CO2

Bu üç bileşiğin kaynama noktalarını karşılaştırınız. |
CH2 – OH
** CH3 – CH2 – CH2 – CH2 – CH3 III- C2H5OH VI- CH4
** CH3 – CH – CH2 – CH3

| ÖRN: Aşağıda verilen moleküllerin kaynama noktalarını karşı-
CH3 laştırınız.
CH3
1- NH3 2- H2O 3- HF
|
** CH3 – C – CH3
|
CH3
ÖRN: Aşağıdakilerden hangisi diğerlerinden farklı bir tür deği-

şimdir?
A) Demirin akkor haline gelmesi

B) Ekmeğin küflenmesi
C) Sarkıt dikit oluşumu
D) Üzüm suyundan şarap eldesi
E) Tuzlu suyun elektriği iletmesi
ÖRN: Aşağıdakilerden hangilerinde “Kömürün küle dönmesi”

ile aynı tür değişim gözlenir?
I- Sütten yoğurt eldesi

II- Suyun elektroliz edilerek H2 ve O2’ye ayrılması
III- Gümüşün kararması
IV- Ham petrolün rafine edilerek benzin eldesi
V- Gökkuşağı oluşumu
VI- Hava yastığının şişmesi
Kırmızı Oklar Yönünde;

 Maddenin düzensizliği artar.
 Maddenin enerjisi artar.
 Maddenin yoğunluğu azalır. (genelde)
 Bu olaylar ısı alan (endotermik) olaylardır.
 Enerji değişimi en büyük olan süblimleşmedir.
KATI SIVI GAZ

 Tanecikler arası boşluk yok dene-  Boşluk katılara göre fazla, gazlara  Boşluk maksimumdur.
cek kadar azdır. göre azdır.
 Maddenin en yoğun halidir. (Su  Yoğunlukları katılardan düşük  Yoğunluk minimumdur.
hariç) gazlardan yüksektir.
 Maddenin en düzenli halidir.  Katı hale göre daha düzensizdir.  En düzensizdir.
 Titreşim ve öteleme hareketi ya-  Titreşim, dönme ve öteleme hare-

 Titreşim hareketi yapar. keti yapar.
par.
 Belirli şekil ve hacmi vardır.  Belirli şekli yoktur. Hacmi vardır.  Belirli şekil ve hacim yoktur.
 Sıkıştırılamaz  Sıkıştırılamaz. Akışkandırlar.  Sıkıştırılabilir. Akışkandır.
Suyun Farklı Hallerinin Önemi

 Suyun +4oC’de yoğunluğu maksimumdur.
 Su donduğunda hacmi artar, yoğunluğu azalır. Bu durum göllerde ve akarsularda canlı yaşamını sağlar.
 Deniz ve göllerdeki sular buharlaşır. Sonra yağmur, kar, dolu olarak tekrar toprağa döner.
 Buna su döngüsü denir. Su döngüsü içilebilir su kaynağı sağlar.
 Su insan vücudu için de çok önemlidir. İnsan vücudunun %55-75’i sudur.
 Atmosferdeki su buharına nem verir.
Endüstride Hal Değişiminin Önemi

LPG (Likit Petrol Gazı): LNG (Likit Natural Gaz)
 Propan ve bütan gazlarından oluşan bir karışımdır.  Metan ve etan(%95 üzeri) başta olmak üzere hidro-
 Doğalgaz veya ham petrolden elde edilir. karbon gaz karışımıdır.
 Sıvılaştırılabildiği için depolanması ve taşınması ko-  Sıvı halde saklanabilmektedir.
laydır.  Elektrik üretimi, sıcak hava eldesi, pişirme ve ku-
 Yanıcı ve parlayıcıdır, yakıt olarak kullanılır. rutma, seramik ve cam sanayi, metal işleme alanla-
rında kullanılır.
Soğutucu Akışkan: Buharlaşırken ortamdan ısı alarak ortamın sıcaklığını düşüren madde.
 Bir maddenin soğutucu akışkan olabilmesi için uygulanabilir basınçta sıvılaşabilir ve buharlaşabilir olmalıdır.
HAVADAN AZOT VE OKSİJEN GAZI ELDESİ

 Hava çok yüksek basınçta (40atm) sıkıştırılır.
 Sıkıştırılan hava soğutularak sıvılaştırılır. (-200oC)
 Su ve CO2 ayrılmış olur.
 Azot ve oksijen gazı ayrımsal damıtma ile ayrılır.
KATILAR
Kovalent Katılar: Çok sayıda atom veya molekülün kovalent
bağ ile oluşturdukları yapı.
Kristal Amorf
 Belirli geometrik şekil  Belirli geometrik şekil
var. yok.
 Tanecikle belirli örgü ÖRN: Elmas Grafit
 Rasgele yerleşim var.
noktalarına yerleşmiş
 Belirli erime sıcaklığı  Erime noktası sabit
var. değil.
 Sert ve sıkıştırılamaz.  Yumuşama aralığı var.
 Genelde sert ve
sıkıştırılamaz  Silisyumkarbür, Kuartz, Silisyumnitrür
 Plastik, cam, tereyağ  4A grubu elementleri oluşturur.
 Serttirler ve yüksek erime, kaynama noktaları vardır.
Metalik Katılar: Metallerin katı haline örnektir.

KRİSTAL KATILAR
 Metalik bağdan dolayı; Erime ve kaynama noktaları
yüksektir. Yüzeyleri parlaktır.
 Isı ve elektriği iletirler.
İyonik Katılar: İyonik bileşiklerin katı halidir.

 Tanecikleri bir arada tutan kuvvet elektrostatik çekim
kuvvetidir. Bu kuvvet güçlü etkileşimdir.
 İyonik katıların erime ve kaynama noktaları yüksektir.
 Oda koşullarında katıdırlar.
 İyonik katılar elektriği iletmezler.
 Sulu çözeltileri veya erimiş halleri elektriği iletir.
NaCl, MgBr2, ZnS, MgO, CaF2 vb.
Moleküler Katılar: Kovalent bağ ile oluşmuş moleküllerin katı

hali. (I2(k), CO2(k), H2O(k), HI(k))
 Bu tanecikleri bir arada tutan kuvvet; hidrojen bağı,
dipol-dipol, London kuvvetleri olabilir.
CO2(k) H2O(k) HI(k)

London Hidrojen Dipol-dipol
Kuvveti Bağı Bağı
 Bu etkileşimler zayıf olduğundan erime ve kaynama

noktaları düşüktür.
 Isı ve elektriği iletmezler.
SIVILAR DENGE BUHAR BASINCI: Sıvısı ile dengede bulunan

buharın yaptığı basınçtır.
VİSKOZİTE: Sıvılarda akmaya karşı gösterilen dirençtir.
Tersine ise akıcılık denir.
NELERE BAĞLI?
** Aynı sıcaklıkta sıvıların viskozitesi sıvıyı oluşturan 1) Sıvının Cinsi

tanecikler arası çekim gücüne bağlıdır.
2) Sıcaklık
3) Saflık
ÖRN: Gliserin, su ve hidroklorik asitin viskozitelerini aynı
sıcaklıkta karşılaştırınız.
KAYNAMA: Buharlaşmanın sıvının her yerinde olduğu andır.

Veya; sıvının buhar basıncının bulunduğu ortamdaki doş
** Bir sıvının viskozitesi sıcaklık ile ters orantılıdır. basınca eşit olduğu andır.
Çünkü; sıcaklık arttıkça tanecikler arası boşluk artacak, ** Buharlaşma her sıcaklıkta, kaynama tek sıcaklıkta olur.
tanecikler arası çekim gücü azalacak buna bağlı olarak
** Buharlaşma yüzeyde, kaynama sıvının her yerinde olur.
akıcılık artacak, viskozite azalacaktır.
** Buharlaşma yavaş, kaynama hızlıdır.
BUHARLAŞMA: Sıvı yüzeyindeki taneciklerin yeterli enerji

alarak yüzeyden ayrılmasıdır.
NOT: Aynı ortamda kaynayan bütün sıvıların buhar basınçları

birbirine eşittir.
** Buharlaşma her sıcaklıkta olur.
ÖRN: Alkol  KN = 78oC
** Buharlaşma sıvının yüzeyinde gerçekleşir.
Su  KN = 100oC
** Buharlaşma ısı alan (endotermik) bir olaydır.
» 1 atm’de kaynarken buhar basınçları eşittir.
** Sıvı yüzeyinden birim zamanda ayrılan tanecik sayısına
Buharlaşma Hızı denir. KAYNAMA NOKTASI NELERE BAĞLI ?
1- Sıvının Cinsi : Tanecikler arası çekim gücü ile

Buharlaşma Hızına Etki Eden Faktörler doğru orantılıdır.
2- Dış Basınç : Dış basınç arttıkça kaynama noktası
1) Sıvının Cinsi : Tanecikler arası çekim kuvveti yükselir.
arttıkça buharlaşma hızı azalır. 3- Saflık : Sıvıda uçucu olmayan katı
2) Sıcaklık : Sıcaklık arttıkça buharlaşma hızı çözülürse kaynama noktası yükselir.
artar.
3) Yüzey Alanı : Yüzey alanı arttıkça buharlaşma hızı
artar.
4) Nem : Havadaki nem miktarı arttıkça
buharlaşma hızı azalır.
5) Dış Basınç : Dış basınç arttıkça buharlaşma hızı
azalır.
6) Rüzgar : Rüzgar buharlaşma hızını arttırır.
Yoğuşma: Bir gaz ya da buharın sıvıya dönüşmesidir.

Yoğuşma ısı veren(ekzotermik) bir olaydır.
Bizim Hocalar – Kimya Ders Notları

GAZLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ Sıcaklık: Gaz taneciklerinin davranışını etkileyen

özelliklerden biride sıcaklıktır.
 Gaz tanecikleri arası boşluk fazladır.
 Gaz tanecikleri arası etkileşim azdır.  Kelvin cinsinden sıcaklığa “mutlak sıcaklık” denir.
 Gazlar sıkıştırılabilirler. Yüksek basınç düşük Büyük “T” harfi ile gösterilir.
sıcaklıkta sıvılaştırılabilirler.  Gazlarda kinetik enerji, basınç ve hacim mutlak
 Gazların sıcaklığı artırılır ise genleşirler. sıcaklık ile doğru orantılıdır.
 Gaz tanecikleri çok hızlı hareket ettiği için gazlar çok  Kelvin = Celcius + 273
düzensizdir.  ToK = toC + 273
 Gazlar bulundukları kaba homojen dağılırlar.
 Gazlar bulundukları kabın yüzeyine çarparak basınç
meydana getirirler. Miktar: Gazın basınç ve hacmini belirleyen diğer bir faktör
 Gazlar bulundukları kabın şeklini alır hacmini gazın miktarıdır.
doldururlar.
 Gaz miktarı hesaplamalarda “mol” cinsinden belirtilir.
 Gazlar bulundukları kaba yayılırlar yani akışkandırlar.
 1 mol madde=N tane madde = 6,02.1023 tane madde
 Gazlar birbirleri ile her oranda homojen karışım
oluştururlar yani gaz karışımları çözeltidir.
 Gaz molekülleri titreşim, dönme, öteleme hareketi
yaparlar. HAL DEĞİŞİM GRAFİKLERİ
ATMOSFER BASINCI: Atmosferdeki havanın yeryüzüne

yaptığı basınç
 Atmosfer basıncı barometre ile ölçülür.

 Deniz seviyesinde atmosfer basıncı 1 atm’dir.
(760mmHg)
 Yükseklere çıkıldıkça atmosfer basıncı azalır.
PLAZMA HAL: Atom, molekül iyon ve serbest elektronların

tamamının aynı ortamda bulunduğu haldir.
GAZ BASINCI: Bir kapta bulunan gazın, kabın iç yüzeyine
çarpması sonucu meydana gelen basınçtır.  Belirli bir şekil ve hacimleri yoktur.
** Gaz basıncı manometre ile ölçülür.  Manyetik alandan etkilenirler.
 Isıyı iyi iletirler.
** Gaz basıncı “P” ile gösterilir ve genelde birim olarak “atm”  Yüksek sıcaklık ve basınçta oluşur.
kullanılır. (1 atm = 76 cmHg = 760 mmHg)  Yoğunlukları katı ve sıvılara göre daha azdır.
Hacim: Maddenin boşlukta kapladığı alandır. Gazın hacmi ÖRN: Güneş, yıldızlar, mum, kibrit alevi, şimşek ve yıldırım,
bulunduğu kabın hacmine eşittir. volkanik lavlar, floresan lamba, neon ışıklar, televizyon.
** Hacim ile gösterilir ve genelde birim olarak “L” veya
cm3 kullanılır. (1L = 1000cm3 = 1000ml)
 Lamba yapımında, televizyonlarda, ısıya dayanıklı
** Hacim terimi bir gaz için yalnız belirli sıcaklık ve basınçta tıbbi donanım, gıdaların ambalajlanması vb. yerlerde
anlam ifade eder. kullanılır.
** Normal koşullarda (0oC, 1atm) bütün gazların 1’er molleri
22,4 L hacim kaplar.
** Oda koşullarında (25oC, 1atm) ise 24,5 L hacim kaplar.
Bizim Hocalar – Kimya Ders Notları

BİZİM HOCALAR – KİMYA DERS NOTLARI – TEMEL KANUNLAR
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI
Kütlenin Korunumu Kanunu: Antoine Lavoisier tarafından bulunmuştur.
N2(g) + 3H2(g)  2NH3(g)
(N≡N) (H-H) H N H
ÖRN: C3H5(OH)X + YO2  ZCO2 + 4H2O
9,2 g ag 13,2g 7,2g
x, y, z, a = ?
ÖRN: 3Cu + XHNO3  3Cu(NO3)2 + 2NO + YH2O
Verilen denkleştirilmiş tepkimede x ve y nedir?
ÖRN: Eşit kütlede X ve Y2 alınarak tam verimle tepkimeye sokuluyor. 240 gram XY2 bileşiği oluşurken
X’in yarısı tepkimeye girmiyor. Başlangıçta kaç gram X alınmıştır?
Sabit Oranlar Kanunu: Joseph Proust tarafından bulunmuştur.
 Bir bileşiği oluşturan elementler arasındaki sayıca veya kütlece oran sabittir.
ÖRN: H2O için (H:1 O:16)
𝑛𝐻 2
Sayıca birleşme oranı =
𝑛𝑂 1
𝑚𝐻 2.1
Kütlece birleşme oranı =
𝑚𝑂 1.16
ÖRN: Fe2O3 bileşiği için (Fe:56 O:16)
𝑚𝐹𝑒
1- =?
𝑚𝑂
2- 42 gram Fe en fazla kaç gram oksijenle birleşir?
ÖRN: 24 gram CH4 oluşturmak için C ve H2’den en az kaçar gram alınmalıdır? (C:12 H:1)
𝑚𝑋 𝑚𝑋
ÖRN: XY2 bileşiğinde =1 ise XY3 bileşiğinde =?
𝑚𝑦 𝑚𝑦
ÖRN: Eşit kütlelerde alınan Mg ve S’ten en fazla 21 gram MgS oluşmaktadır. Hangi elementten kaç gram
artar? (Mg: 24 S:32)
ÖRN: X ve Y elementleri arası oluşan XY2 bileşiği için verilen
grafiğe göre;
15
𝑚𝑋
1) =?
𝑚𝑦
12 16 2) 10 gram X en fazla kaç gram Y ile birleşir?
ÖRN: 18 gram Al ile 8 gram O2 alınarak tam verimle Al2O3 oluşturuluyor.
1- Kaç gram bileşik oluşur?

2- Hangi elementten kaç gram artar?
3- Artan olmaması için hangi elementten kaç gram eklenmelidir?
(Al:27 O:16)
Katlı Oranlar Kanunu: John Dalton tarafından bulunmuştur.
 İki element arası birden fazla bileşik oluşuyorsa, elementlerden birinin sabit miktarına karşılık
diğerinin değişen miktarları arası orandır.
ÖRN: N2O ve NO2 bileşiklerinde O’lar arası katlı oran = ?
4
ÖRN: N2O ve N2Ox bileşiklerinde O’lar arası katlı oran ise x = ?
5
ÖRN: Aşağıdaki bileşik çiftlerinden hangilerinde katlı oran vardır?
I- CH4 , C2H6
II- Al2O3 , Al4C3
III- C2H4 , C5H10
IV- HClO2 , HClO3
ÖRN:
m X gazı
2. bileşik X ve Y arasında oluşan bileşikler için kütle
14 grafiği verilmiştir. 1. bileşiğin formülü XY2
1. Bileşik ise 2. bileşiğin formülü = ?
8 16 m Y gazı
ÖRN: X ve Y’den oluşan iki bileşikten 1.sinde kütlece %75 X, 2.sinde kütlece %10 Y bulunmaktadır. 1.
bileşiğin formülü XY4 ise 2. bileşiğin formülü nedir?
𝑚𝐴𝑙 9
ÖRN: Al2O3 bileşiğinde kütlece birleşme oranı = ‘dir. Buna göre;
𝑚𝑂 8
I- 2,7 gram Al kaç gram O ile birleşir?
II- 51 gram Al2O3 ‘te kaç gram oksijen bulunur?
III- Al ve O’nin mol kütleleri arası oran kaçtır?
𝑚𝑋 2
ÖRN: XY3 bileşiğinde kütlece birleşme oranı = ‘tür. X’in mol kütlesi 32 ise Y’ninki nedir?
𝑚𝑌 3
ÖRN: Aşağıda verilen maddelerden hangisinde kütlece sabit oran vardır?
- Naftalin - Çelik - Glikoz

- Kolonya - Kezzap - Meyve Suyu
- Alüminyum - Alkol - Kurşun
ÖRN: Mg3N2 + 3X  3MgO + 2NH3
Verilen denkleşmiş tepkimede 100 gram Mg3N2 ile bir miktar X’in tepkimesinden 120 gram MgO
ve 32 gram NH3 oluşmaktadır. Buna göre X’in formülü ve kütlesi nedir?
ÖRN: 10 gram X ile 18 gram Y’nin tepkimesinden 24 gram X2Y oluşurken 4 gram Y artmaktadır. Bu
deney sonuçları aşağıdakilerden hangilerini kanıtlamak için kullanılabilir?
I- Kütlenin korunumu kanunu

II- Sabit oranlar kanunu
III- Katlı oranlar kanunu
ÖRN: XY3 bileşiğinin kütlece %25’i X ise X2Y3 bileşiğinde Y’nin kütlece %’si nedir?
ÖRN: Aşağıda verilen bileşiklerde O atomunun kütlece yüzdelerini büyükten küçüğe doğru sıralayınız.
I- NO
II- N2O
III- N2O5
𝑚𝑋 7 𝑚𝑋
ÖRN: X2Y3 bileşiğinde kütlece birleşme oranı = ise XY bileşiğinde nedir?
𝑚𝑌 3 𝑚𝑌
𝑚𝑁 7
ÖRN: N2O bileşiğinde kütlece birleşme oranı = ise 216 gram N2O5 elde etmek için en az kaçar
𝑚𝑂 4
gram N2 ve O2 gereklidir?
ÖRN: m bileşik
40 Fe2O3 bileşiği için yanda verilen grafiğe göre;
10 1) Fe ve O atomlarının mol kütleleri oranı nedir?
2) Fe3O4 bileşiğinde 4,2 gram Fe en fazla kaç gram O ile

7 28 m FE birleşir?
ÖRN: Aşağıda verilen bileşik çiftlerinden hangilerinde katlı oranlardan bahsedilir?
I- CH4 – CO2
II- N2O – NO2
III- C2H4 – C5H10
IV- FeS – FeSO4
ÖRN: FeO ve Fe2O3 bileşiklerinde oksijenler arası katlı oran kaçtır?
ÖRN: Aşağıda verilen bileşik çiftlerinden hangilerinde 1. bileşikteki Y atomunun 2. bileşikteki Y

atomuna katlı oranı ½’dir?
I- XY – X2Y4
II- X2Y – XY2
III- XY2 – X2Y3
ÖRN: CH4 ve CxH6 bileşiklerinde C atomları arası katlı oran ½ ise x nedir?
ÖRN: X ve Y’den oluşan 2 bileşikten birincisinde 14 gram X 3 gram Y ile, ikincisinde 56 gram X 8 gram Y
ile birleşmektedir. Buna göre;
I- 2. bileşikteki Y’nin 1. bileşikteki X’e katlı oranı nedir?

II- 1. Bileşiğin formülü XY3 ise 2. bileşiğin basit formülü nedir?
ÖRN:
mX
1. bileşik Yanda verilen grafikte X ve Y’den oluşan iki bileşik ile
14 ilgili kütle grafiği verilmiştir. 1. Bileşiğin formülü X2Y
2.bileşik ise 2. bileşiğin formülü nedir?
8 16 mY
ÖRN:
m bileşik
1. bileşik Yanda verilen grafiğe göre 1. bileşiğin formülü X2Y6
9 ise 2. bileşiğin formülü nedir?
8 2.bileşik
7,2 mx
ÖRN: 2 hacim X2 gazı ile Y2 gazı artansız tepkimeye girerek aynı koşullarda 2 hacim Z gazı oluşmaktadır.
Buna göre Z’nin formülü nedir?
ÖRN: X2 ve Y2 gazı bulunduran sistem için aşağıdakilerden hangileri doğrudur?
I- X2(g) + 3Y2(g)  2XY3(g) tepkimesi artansız gerçekleşirse piston

B’ye gelir.
II- X2(g) + 2Y2(g)  X2Y4(g) tepkimesi artansız gerçekleşirse piston C’ye

gelir.
III- X2(g) + Y2(g)  2XY(g) tepkimesi artansız gerçekleşirse piston A’ye

gelir.
MOL KAVRAMI
*** 6,02.1023 taneciğe 1 mol denir. ÖRN: 1 mol H2S için;

 Kaç mol molekül içerir?
Avagadro Atom  Kaç mol H içerir?
Sayısı Molekül  Kaç mol S içerir?
İyon  Kaç mol atom içerir?
 1 mol Ca = N tane Ca = 6,02.1023 tane Ca =
 1 mol O2 = N tane O2 = 6,02.1023 tane O2 =
 1 mol CN- = N tane CN- = 6,02.1023 tane CN- =

ÖRN: 2 mol H2SO4 molekülü için;
 Kaç mol molekül içerir?
ÖRN: Hayali bir markette şekerin 6 milyar molekülü 1 liraya
 Kaç tane molekül içerir?
satılmaktadır. Buna göre şekerin 1 molü kaç liradır?
 Kaç tane O atomu içerir?
(N: 6.1023 alınacak)
 Kaç tane H atomu içerir?
 Kaç mol atom içerir?
 Kaç tane atom içerir?
ÖRN: 1 tane P2O5 için;

ÖRN: 2 mol CO2 4 mol O içerir?
4 mol O içeren CO2 2 moldür?
 Kaç tane P içerir?
 Kaç tane O içerir?
ÖRN: 12 mol atom içeren H2O kaç moldür?

ÖRN: 15 tane NH3 için;
 Kaç tane N içerir?
 Kaç tane H içerir?
ÖRN: 0,6.N tane N atomu içeren N2O kaç moldür?
ÖRN: N tane H2S için

 Kaç tane H içerir?
 Kaç tane S içerir?
ÖRN: 2,408.1023 tane C2H6 için;

I- 0,4 moldür.
II- 2.N tane C atomu içerir.
III- 2,4.N tane H atomu içerir.
ÖRN: 3,01.1023 tane Br içeren CaBr2 için;

I- 0,5 moldür.
II- 0,25.N tane Ca içerir.
III- 0,75 mol atom içerir.
ÖRN: Oksijen sayıları eşit olan N2O, NO2, N2O5 molekülleri

için;
I- Mol sayılarını,
II- Molekül sayılarını,
III- N atomu sayılarını
Kıyaslayınız.
MOL – KÜTLE İLİŞKİSİ

* Gerçek Atom Kütlesi * Mol Atom Kütlesi
 1 tane atomun kütlesidir.  1 mol (N tane) atomun kütlesidir.
 1 tane 126C   1 mol 126C 
 1 tane 56Fe   1 mol 56Fe 
 1 tane H2O   1 mol H2O 
ÖRN: Aşağıda verilenleri kütlelerine göre kıyaslayınız. ÖRN: 22,4 gram KOH kaç moldür? (K:39 H:1 O:16)
I- 1 mol O2
II- 2 molekül-gram O2
III- 3 tane O2
IV- 4 molekül O2
V- 5 atom gram oksijen
VI- 64 akb O2
VII- 160 gram O2

(O:16)
ÖRN: 160 akb SO3 gazı için;

I- 2 moldür.
II- 2 tane molekül içerir.
ÖRN: 4 mol C2H6 kaç gramdır? (C:12 H:1) III- 8.N tane atom içerir.
(S:32 O:16)
ÖRN: Aşağıda verilen maddelerin kütlelerini kıyaslayınız.

I- 4 mol H içeren CH4 gazı
II- 80 akb SO3 gazı
III- 2 molekül gram H2
IV- 5 molekül O2
(H:1 O:16 C:12 S:32)
ÖRN: Eşit kütlede alınan CO2 ve N2O molekülleri için

aşağıdakilerden hangileri eşittir?
(C:12 O:16 N:14)
I- Mol sayıları
II- Molekül sayıları
III- Atom sayıları
IV- Oksijen atom sayıları
ÖRN: NO ve SO3 gazlarından oluşan 5 mollük karışımın

kütlesi 200 gram ise;
I- nNO ve nSO3 = ?
II- Karışımdaki O atomunun mol sayısı = ?
(N:14 O:16 S:32)
MOL – HACİM İLİŞKİSİ ÖRN: 3,6 gram H2O için;
I- 0,2 moldür.
II- 0,6.N tane atom içerir.
*** Normal koşullarda (NK) (0oC 1 atm) 1 mol gaz 22,4 L III- NK’da 4,48 L hacim kaplar.
hacim kaplar.
(H:1 O:16)
*** Oda koşullarında (25oC 1 atm) 1 mol gaz 24i5 L hacim
kaplar.
ÖRN:
22,4 L  1 mol 11,2 L  1 mol
44,8 L  1 mol 5,6 L  1 mol ÖRN: İçerdikleri atom sayıları eşit olan NO ve CO2’den
oluşan karışımın NK’daki hacmi 112 L olduğuna göre
67,2 L  1 mol karışımın kütlesi nedir? (N:14 O:16 C:12)
89,6 L  1 mol
ÖRN: 0,4 mol He gazı NK’da kaç L hacim kaplar?
ÖRN: 0,2 mol C3H4 ve 0,3 mol C2H6’dan oluşan karışımın

NK’daki yoğunluğu kaç g/L’dir? (C:12 H:1)
ÖRN: NK’da 44,8 L hacim kaplayan SO3 gazı kaç gramdır?
(S:32 O:16)
ÖRN: NK’da yoğunluğu 1,25 g/L olan gaz aşağıdakilerden

hangileri olabilir?
I- N2 II- C2H4
ÖRN: N tane atom içeren CH4 gazının NK’daki hacmi nedir?

III- C4H8 IV- N2O
V- CO
ÖRN: 9,2 gram NO2 kaç moldür? (N:14 O:16) ÖRN:
I- 1 atom-gram Fe
II- 1 molekül-gram O2
III- 5 tane CH4
IV- 2 molekül SO3
V- 1 mol C6H12O6
Verilen maddeleri kütlelerine göre kıyaslayınız.
(Fe:56 O:16 C:12 H:1 S:32)
ÖRN: NK’da 67,2 litre hacim kaplayan SO3 gazı kaç gramdır?
(S:32 O:16)
ÖRN: Eşit kütlelerde alınan C3H4 ve C2H6 gazlarından

C2H6 gazında 2 gram hidrojen bulunduğuna göre C3H4
gazında kaç mol C bulunur? (C:12 H:1)
ÖRN: 1,204.1023 tane CH4 gaz molekülü NK’da kaç litre

hacim kaplar? Kaç gramdır? (C:12 H:1)
ÖRN: 6 gram NO gazı bulunan kaba X gram CO2 gazı

ilave edildiğinde oksijen atomunun mol sayısı iki katına
çıkıyor. Buna göre X=? (N:14 O:16 C:12)
ÖRN: 8,8 gram CO2 ve 1,2 gram He gazlarından oluşan

karışımın NK’daki hacmi kaç litredir? (C:12 O:16 He:4)
ÖRN: Kapalı sabit hacimli kapta bulunan 80 gram SO3

gazı üzerine 80 gram HF gazı ekleniyor.
Buna göre;
I- Gaz yoğunluğu iki katına çıkar.

II- Molekül sayısı 5 katına çıkar.
III- Atom sayısı 3 katına çıkar.
(S:32 O:16 H:1 F:19)
ÖRN: 21,2 gram çamaşır sodası (Na2CO3) için;
I- Kaç moldür?
II- Kaç tane atom içerir?
III- NK’da kaç litre hacim kaplar?
(Na:23 C:12 O:16)

ÖRN: Eşit kütlede alınan C3H8 ve CO2 gazları için; ÖRN: 1 tane X atomunun kütlesi 7.1023 gram olduğuna göre
1 mol X2 molekülü kaç gramdır? (N:6.1023)
I- Mol sayıları eşittir.
II- Atom sayıları eşittir.
III- NK’daki hacimleri eşittir.
(C:12 H:1 O:16)
ÖRN: m gram C2H6 gazında bulunan atom sayısı nedir?

ÖRN: N tane atom içeren SO3 gazı kaç gramdır? (C:12 H:1)
(S:32 O:16)
ÖRN: Avagadro sayısı bilinen değeri 6,02.1023 yerine ÖRN: CO2 ve N2O3 gazlarından oluşan karışımda 2N tane
12,04.1023 alınsaydı; azot atomu ve 5N tane oksijen atomu bulunduğuna göre;
karışımın NK’daki hacmi nedir?
I- 1 molekül H2O 36 gram olurdu.
II- Demir atomunun yoğunluğu iki katına çıkardı.
III- 1 mol He gazı 44,8 L hacim kaplardı.
Yargılarından hangileri doğrudur? (H:1 O:16)

ÖRN: 32 gram X2O3 bileşiğinin 9,6 gramı oksijen olduğuna

göre X atomunun mol kütlesi nedir? (O:16)
ÖRN: 128 akb SO2 gazı için;
I- 2 moldür.
II- 6 tane atom içerir.
III- 128/N gramdır.
Yargılarından hangileri doğrudur? (S:32 O:16)
ÖRN: 50 gram CuSO4.xH2O bileşiği ısıtılarak kristal suyu

tamamen buharlaştırılıyor. Katı kütlesi 18 gram azaldığına
göre x kaçtır? (Cu:64 S:32 O:16 H:1)
TEPKİME TÜRLERİ  Net İyon Denklemi

1- Yanma Tepkimeleri
Ag+(suda) + Cl-(suda)  AgCl(k)
 Yanıcı bir maddenin O2 ile tepkimesine yanma
denir.
 Seyirci İyonlar
a. Metallerin Yanması(Oksitlerin Tepkimeleri)
 Yavaş yanma tepkimelerine örnektir. Na+, NO-3 (Çözeltide Kalanlar)
Fe + O2  Fe2O3 (Paslanma)
3- Sentez Tepkimeleri
Mg + O2  MgO
İki veya daha çok maddenin tepkimeye girmesiyle yeni
b. Ametallerin Yanması
bileşiklerin oluştuğu tepkimeler
C(k) + O2(g)  CO2(g)
S + O2(g)  SO3(g)
c. Bileşiklerin Yanması: Bu tepkime sonucu bileşiği ÖRN:

oluşturan elementlerin ayrı ayrı oksitleri oluşur.
H2 + Cl2  2HCl
 CH4 + O2  CO2 + H2O
N2 + 3H2  2NH3
 C3H8 + O2  CO2 + H2O
 C2H5OH + O2  CO2 + H2O NH3 + HCl  NH4Cl
 H2S + O2  H2O + SO2
ÖRN: Aşağıdakilerden hangileri yangın söndürücü olarak

4- Analiz Tepkimeleri: Bir maddenin kendisinden daha
kullanılabilir? (6C, 16S, 7N) basit maddelere ayrıştığı tepkimelerdir.
* CO2 * SO2
ÖRN:
* SO3 *N2O5 H2O  H2 + ½ O2
2HgO  2Hg + O2
2- Çözünme-Çökelme Tepkimeleri CaCO3  CaO + CO2
 İki veya daha fazla tuz çözeltisi karıştırılırsa bu
çözeltilerden gelen iyonlar ile az çözünen bir tuz KClO3  KCl + 3/2 O2
oluşabilir ve bu tuz çöker.
5- Asit-Baz Tepkimeleri: Nötrleşme Tepkimeleri

ÖRN: AgNO3(suda) + NaCl(suda)  AgCl(k) + NaNO3(suda)
ASİT + BAZ  TUZ + H2O
Ag+ NO3- Na+ Cl-  Asitten gelen H+ ile bazdan gelen OH-‘nin birleşmesi
ile su oluşur. Bu olaya nötrleşme denir.
AgNO3(suda) NaCl(suda) Ag+ NO3-
Na+ Cl-
H+ + OH-  H2O
Karışım
AgCl(k)
NOT: Asit-Baz tepkimeleri denkleştirilirken H+ sayısı ile OH-

sayısı eşitlenir.
ASİT  HCl, H2SO4, H3PO4, HNO3
BAZ  NaOH, KOH, Mg(OH)2, NH3
ÖRN: HCl + NaOH 
H2SO4 + KOH 
H3PO4 + Mg(OH)2 
HNO3 + NH3 
ÖRN: ÖRN: Aşağıdakilerden hangileri yangın söndürücü olarak

kullanılır?
1- C3H8 + 5O2  3CO2 + 4X
2- CaC2 + 2X  C2H2 + Y - CO -CO2 -H2O
Yukarıda verilen tepkimeler denk olduğuna göre X ve - N2O5 - SO3 - P2O3

Y’nin formülü nedir?
- SO2 - P2O5
(6C, 7N, 1H, 16S, 15P)
ÖRN: X(NO3)2 ve Na2CO3 katılarından oluşturulan sulu

ÖRN: Aşağıda verilen tepkimeleri denkleştiriniz. çözeltiler karıştırılıyor. XCO3 katısı oluşuyor. Buna göre;
I- Çözünme-çökelme tepkimesidir.
II- Net iyon denklemi
C4H9OH + O2  CO2 + H2O
X+2(suda) + CO-23(suda)  XCO3(k)’dır.
III- Seyirci iyonlar Na+ ve NO3- iyonlarıdır.
Al4C3 + H2O  Al(OH)3 + CH4
ÖRN: AgNO3(suda) + NaCl(suda)  AgCl(k) + NaNO3(suda)

ÖRN: H2S(g) + O2(g)  H2O(g) + SO2(g)
tepkimesi ile ilgili;
Verilen tepkime ile ilgili; I- Yer değiştirme tepkimesidir.
I- Yanma tepkimesidir. II- Çözünme-çökelme tepkimesidir.
II- Homojen tepkimedir. III- Kimyasal tepkimedir.
III- Tepkime en küçük tamsayılarla denkleştirildiğinde Yargılarından hangileri doğrudur?
O2’nin katsayısı 3/2’dir.
Yargılardan hangileri doğrudur?
ÖRN: Aşağıdakilerden hangilerinde çözünme-çökelme olayı

ÖRN: Yanma tepkimeleri ile ilgili; gözlenir?
I- Maddelerin O2 ile tepkimesidir. I- Mağaralarda sarkıt dikit oluşumu

II- Her zaman ekzotermiktir. II- Çaydanlığın dibinde kireç birikimi
III- Genellikle başladıktan sonra kendiliğinden devam III- Asit-Baz tepkimesi sonucu tuz oluşumu
eder. IV- Bakırın kalaylanması

ÖRN: Aşağıdaki olaylardan hangilerinde asit-baz tepkimesi

gerçekleşir?
I- Mide yanması olan kişinin kabartma tozu içmesi

II- Arının soktuğu yere amonyak sürülmesi
III- Hamurun içerisinde maya konulması
ÖRN: Aşağıda verilen maddelerden hangileri asit-baz

özelliği gösterir?
* H2SO4 * MgO
* CaCO3 * N2O
* NaOH * HCl
* CO2 * P2O5
ÖRN: Aşağıda verilen tepkimeleri denkleştiriniz.

Tamamlayınız.
 HCl + Ca(OH)2 
 H2SO4 + KOH 
 H2CO3 + Fe(OH)3 
 H3PO4 + NaOH 
ÖRN: Aşağıdaki tepkimelerden hangileri asit-baz hangileri

nötürleşmedir?
 SO3 + Na2O  Na2SO4
 HCl + NH3  NH4Cl
 HNO3 + KOH  KNO3 + H2O
 H2CO3 + Ca(OH)2  CaCO3 + 2H2O

MİKTAR GEÇİŞLERİ
ÖRN: 9,6 gram Mg yeterli HCl ile tepkimeye sokuluyor. MgCl2 ÖRN: CaCO3 + HCl  CaCl2 + CO2 + H2O
ve H2 oluşuyor. (Mg:24)
Verilen tepkimede 250 gram CaCO3 yeterli HCl ile
a) Kaç mol HCl kullanılır? tam verimle tepkimeye sokuluyor. Kaç gram H2O oluşur?
b) Oluşan H2 gazının NK’daki hacmi nedir? (Ca:40 C:12 O:16 H:1)
ÖRN: CaCO3(k)  CaO(k) + CO2(g) ÖRN: Kapalı sabit hacimli bir kapta bulunan 10 mol O3
gazının bir kısmı parçalanarak O2 gazına dönüşüyor. Kapta
m gram CaCO3 yukarıdaki tepkimeye göre tamamen 12 mol gaz bulunduğuna göre O3’ün % kaçı O2’ye
parçalanıyor. Katı kütlesi 17,6 gram azaldığına göre m nedir? dönüşmüştür?
(Ca:40 C:12 O:16)
ÖRN: NK’da 4,48 L C3H8 gazı tamamen yakılıyor.

Kullanılan havanın NK’daki hacmi kaç litredir?
(Havanın hacimce 1/5’i O2’dir)

ARTAN MADDE ÖRN: N2 ve H2 gazlarından oluşan 40 L’lik karışım
tepkimeye sokularak NH3 oluşturuluyor. Tepkimede N2’nin
ÖRN: 2 mol N2(g) ve 10 mol H2(g) tam verimle tepkimeye
bittiği ve son hacmin 32 litre olduğu bilindiğine göre
sokuluyor.
başlangıçta kaç litre H2 vardır?
a) Kaç mol NH3(g) oluşur?
b) Hangi gazdan kaç mol artar?
ATOM AĞIRLIĞI BULMA
ÖRN: 0,2 mol XO3 gazının kütlesi 16 gram olduğuna göre

mAX = ?
ÖRN: Eşit mollerde C2H4 ve O2 alınarak tepkimeye
sokuluyor. Tepkime sonunda en fazla 6 mol CO2 oluştuğuna
göre;
a) Başlangıçta kaçar mol C2H4 ve O2 alınmıştır?

b) Hangi gazdan kaç mol artar?
c) Artan olmaması için hangi gazdan kaç mol
eklenmelidir?
ÖRN: 0,01’er mol X2Y ve X2Y3 moleküllerinin kütleleri sırası

ile 0,44 ve 0,76 gram ise mAx ve mAy = ?
ÖRN: Eşit kütlede Ca ve Br2 alınarak tam verimle CaBr2

oluşturuluyor. Tepkime sonunda 12 gram artan madde
olduğuna göre kaç gram CaBr2 oluşur?
ÖRN: 2XOH + H2YO4  X2YO4 + 2H2O
Tepkimesinde 16 gram XOH ile 19,6 gram H2YO4 tepkimeye

girerek 28,4 gram X2YO4 oluşuyor. mAx = ? (H:1 O:16)
YÜZDE VERİM KARIŞIM
ÖRN: 20 mol N2O5 % 50 verimle parçalanarak N2 ve O2 ÖRN: C2H6 ve C3H4’ten oluşan 5 mollük karışımın kütlesi
oluşuyor. Tepkime sonunda kapta kaç mol gaz bulunur? 180 gram olduğuna göre; (C:12 H:1)
a) nC2H6 ve nC3H4 = ?
b) Karışımda toplam kaç mol H atomu vardır?
ÖRN: Eşit mollerde alınan C3H8 ve C2H4 gazlarını

ÖRN: Kütlece %60 C içeren kömür örneği % 50 verimle
tamamen yakmak için toplam 16 mol O2 gazı kullanıldığına
yakılarak NK’da 112 litre CO2 oluşuyor. Başlangıçta alınan
kömür örneği kaç gramdır? (C:12) göre toplam kaç mol CO2 oluşur?
ÖRN: 10 mol N2 ve 15 mol H2’den %30 verimle kaç mol ÖRN: He, CO2 ve CS2’den oluşan 10 mollük karışım
NH3 oluşur? yakılıyor. Tepkime tamamlandığında kapta 4 mol SO2 ve 7
mol CO2 olduğuna göre başlangıçta karışımın % kaçı He’dur?
ÖRN: Cu ve Ca’dan oluşan 0,4 mollük karışım yeterli HCl ile

tepkimeye sokulduğunda NK’da 6,72 litre H2 gazı oluşuyor.
Buna göre başlangıçta mCu = ? (Cu:64)
ÖRN: C3H4 + O2  CO2 + H2O tepkimesi için; ÖRN:
** Soruda tepkime sonunda 7,2 gram su oluştuğuna göre

derse!!! (C:12 H:1 O:16)
Verilen grafikte X2 ve Y2 gazlarından Z gazının oluşumu ile ilgili

** Soruda tepkime sonunda NK’da 67,2 L CO2 gazı oluşuyor grafik verilmiştir. Grafiğe göre;
derse!!!
I- Tepkime tam verimlidir.

II- Homojen tepkimelere örnektir.
III- Z gazının formülü YX3’tür.
IV- 3 mol X2 ve 1 mol Y2 artmıştır.
ÖRN: 5,4 gram Al yeterli HCl ile tepkimeye sokuluyor. Oluşan

H2 gazının NK’daki hacmi nedir? (Al:27)
Al + HCl  AlCl3 + H2(g)
ÖRN: Aynı koşullarda 20L X2 ve 40L Y2 gazları tam verimle

tepkimeye sokularak X2Y3 gazı oluşturuluyor. Hangi gazdan
kaç litre artar?
ÖRN: 40 gram CaCO3 katısının bir kısmı ısıtılarak parçalanı-

yor. Oluşan CO2 gazının NK’daki hacmi 2,24L ise CaCO3’ın %
kaçı parçalanır? (CaCO3: 100)
ÖRN: Eşit kütlede CH4 ve O2 alınarak tepkimeye sokuluyor.
NK’da 22,4L CO2 gazı oluştuğuna göre başlangıçta kaç gram
CH4 ve O2 gazı alınmıştır? (C:12 H:1 O:16)
ÖRN: Eşit kütlede SO2 ve O2 alınarak tam verimle tepkimeye ÖRN: 4’er mol Mg ve O2 alınarak tam verimle MgO oluşturu-
sokuluyor ve SO3 gazı oluşturuluyor. luyor. Bu tepkime ile ilgili; (Mg:24 O:16)
Tepkime sonunda artan maddenin kütlesi ve cinsi verildiğine
göre; (S:32 O:16)
I- Kaç gram SO3 oluşur?
II- Başlangıçta kaçar gram alınmıştır?
III- Artan olmaması için kaç gram madde ilave edilme-
lidir?
Hangi soruların cevabı verilebilir?
Çizilen grafiklerden hangisi doğrudur?
ÖRN: 10 mol N2O4 gazının bir kısmı N2O4  N2 + 2O2 denk-

lemine göre ayrışmaktadır. Tepkime sonunda kapta 16 mol gaz
bulundupuna göre kaç mol N2O4 artmıştır?
ÖRN: 7,6 gram CS2 ile 12,8 gram O2’nin tam verimle tepki-
mesi için aşağıdakilerden hangileri doğrudur?
(CS2 + 3O2  CO2 + 2SO2)
I- 0,2 mol SO2 oluşur.
II- 0,1 mol O2 gazı artar.
III- Sınırlayıcı madde O2’dir.
ÖRN: C2H4 ve CS2’den oluşan 4 mollük karışım yakılıyor. ÖRN: Saf olmayan 100 gram CaCO3 örneği yeterli H2SO4 ile
Tepkime sonunda 6 mol SO2 oluştuğuna göre kaç mol CO2 olu- aşağıdaki tepkimeyi veriyor. Tepkime sonunda NK’da 8,96L
şur? CO2 gazı oluştuğuna göre örneğin saflık derecesi % kaçtır?
(Ca:40 C:12 O:16)
CaCO3 + H2SO4  CaSO4 + H2O + CO2
ÖRN: Ca ve Au elementlerinden oluşan 10 gramlık karışım

yeterince HCl ile tepkimeye sokulduğunda normal koşullarda ÖRN: 8 mol NH3 gazı %25 verimle N2 ve H2 gazına parçala-
3,36L H2 gazı oluşuyor. Buna göre karışımdaki Au miktarı nıyor. Tepkime tamamlandığında kaçta kaç mol gaz bulunur?
yüzde kaçtır? (Ca:40)
ÖRN: Kapalı sabit hacimli kapta 10 mol X2 ve 12 mol Y2 %50

ÖRN: Kütlece %60 saflıkta C içeren 60 gram kömür örneği verimle tepkimeye girerek XY2 oluşturuluyor. Tepkime tamam-
asetilen gazı elde etmek için tamamı aşağıdaki tepkimelerde landığında kapta kaç mol madde bulunur?
kullanılıyor.
CaO + 3C  CaC2 + CO
CaC2 + 2H2O  C2H2 + Ca(OH)2
Kaç mol asetilen elde edilir? (C:12)
ÖRN: 2C(k) + O2(g)  2CO(g)

Fe2O3(k) + 3CO(g)  2Fe(k) + 3CO2(g)
Yukarıda verilen basamaklı tepkimelerde 11,2 gram metalik Fe

elde etmek için kaç gram saf C kullanılmalıdır? (Fe:56 C:12)
ÖRN: XC2 + 2H2O  X(OH)2 + C2H2

Yukarıda verilen tepkimede bir miktar XC2 ile 7,2 gram H2O
tepkimesinden 14,8 gram X(OH)2 oluşmaktadır. Buna göre X’in
mol atom kütlesi (mA) kaçtır? (H:1 O:16 C:12)
ÖRN: 0,2 mol XO3 bileşiği 16 gram olduğna göre X’in atom
kütlesi kaçtır?
KARIŞIMLAR b) İyonik Çözünme: Asitler, Bazlar, Tuzlar
Karışım: En az iki farklı maddenin aralarında bir oran

olmaksızın fiziksel yollarla oluşturdukları yeni saf olmayan
NaCl(k) + Su  Na+(suda) + Cl-(suda)
maddelere karışım denir.
HCl(g) + Su  H+(suda) + Cl-(suda)
NaOH(k) + Su  Na+(suda) + OH-(suda)

Çözelti: Bir maddenin başka bir madde içerisinde homojen
dağılması ile oluşan karışımlardır.
c) Moleküler Çözünme: Çözünme esnasında
iyonlarına ayrışmayan çözünme türü.
** ÇÖZELTİ = ÇÖZÜCÜ + ÇÖZÜNEN
Bir Tane En az bir tane

C6H12O6(k) + su  C6H12O6(suda)
Dağıtan Dağılan
O2(g) + su  O2(suda)
** mçözelti = mçözücü + mçözünen

** Şeker, Alkol, Oksijen gazı, Azot gazı vb…
** Vçözelti < Vçözücü + Vçözünen
Çözünme: Çözücü moleküllerinin çözünenin etrafını

sarmasıdır.
** Çözücü (Dağıtan) su ile “hidratasyon”, diğer maddeler ise

“salvatasyon adını alır.
a) Atomik Çözünme: Alaşımlar  Pirinç, Lehim,

Amalgam vb. Çelik, Bronz
Pirinç  Bakır + Çinko
(Cu) (Zn)
ÇÖZELTİ ÇEŞİTLERİ
Derişik ve Seyreltik Çözelti: Elektriği ileten ve iletmeyen:
Derişik  Derişimi Fazla  Çözüneni Fazla İleten(elektrolit)  İyon içeren  Asit, Baz, Tuz
Seyreltik  Derişimi Az  Çözüneni Az İletmeyen(elektrolit olmayan)  İyon içermeyen  Moleküler

Çözünen
ÖRN:
Fiziksel Hallerine Göre Çözeltiler
Bakır(k) + Çinko(k)  Pirinç
Gümüş(k) + Civa(s)  Amalgom Katı
Palladyum(k) + H2(g)  Palladyumda Hidrojen
Su(s) + Şeker(k)  Şerbet
Su(s) + Alkol(s)  Kolonya Sıvı
Su(s) + CO2(g)  Gazoz
Azot(g) + Kurşun(k)  Azotta Kurşun
Azot(g) + Su(s)  Azotta Su Gaz
Azot(g) + O2(g)  Hava

ÖRN:
HETEROJEN KARIŞIMLAR
** Her yerinde aynı özelliği göstermeyen, tek madde gibi

görünmeyen en az iki fazlı karışımlardır.
Süspansiyon: Katı ve sıvılardan oluşan heterojen karışım.

Kum+su, Kireç Taşı+su, Magnezyum sütü+su (Mg(OH)2)
 Sönmüş Kireç + Su -- Badana

Ca(OH)2 + Su -- Badana
Su ilave edilirse derişim ?
 Mg(OH)2 + H2O  Bazı antibiyotiklerde kullanılır.
Emülsiyon: En az iki sıvıdan oluşan heterojen karışımlardır.
- Zeytinyağı+su, Su+benzin, Su+mazot, Su+CCl4, Süt vb.
Doymuş ve Doymamış
Aeresol: Gaz+katı veya gaz+sıvı heterojen karışımlardır.
** X tuzunun 25oC’deki çözünürlüğü 40g X/100g su
- Bulut, sis, nemli hava, duman, tozlu hava, deodorant
Adi Karışım: Katı+katı heterojen karışımlardır.
- Demir tozu + Kükürt tozu, Salata, Şeker+kum

DERİŞİM TÜRLERİ
Derişim: Birim hacimde çözünmüş madde miktarı veya çözü- ÖRN: Kütlece %20’lik 800 gram şeker çözeltisi ile %40lık
nenin çözücüye oranıdır. 200gram şeker çözeltisi karıştırılıyor. Son çözelti kütlece %
kaçlıktır?
1- Kütlece Yüzde Derişim
ÖRN: Kütlece %30’luk 300 gram şeker çözeltisi ne demektir?
ÖRN: 24 gram tuz ve 36 gram sudan oluşan çözelti kütlece

yüzde kaçlıktır? ** Hacimce Yüzde Derişim
ÖRN: Hacimce %80’lik alkol çözeltisine kaç ml su ilave edi-

lirse hacimce %40’lık 1600 ml çözelti elde edilir?
ÖRN: 100 gram alkol ve 375 gram sudan oluşan karışım ha-
ÖRN: Kütlece %40’lık NaOH çözeltisinin 200 gramına kaç cimce %kaç alkol içerir? (dsu=1 dAlkol=0,8)
gram daha NaOH ilave edilirse %50’lik olur? (NaOH:40)
** ppm(Milyonda Bir)
𝑚𝑔 𝑚𝑔 çö𝑧ü𝑛𝑒𝑛
ppm = ,
𝑘𝑔 𝐿 çö𝑧𝑒𝑙𝑡𝑖
𝑚𝑔 𝑔
ya da ppm = .106, . 106
𝑘𝑔 9
ÖRN: 500 gram doğal kaynak suyu örneğindeki CO 3-2 iyonu

miktarı 1,5.10-4 gram olduğuna göre çözelti kaç ppm’dir?
KOLİGATİF ÖZELLİKLER ÖRN:
*** Çözeltilerin; çözeltide çözünmüş maddenin derişimine bağlı

olan özellikleridir.
*** Kaynama noktası, Donma noktası, Ozmoz, Buhar Basıncı
*** Çözücü sıvı çözüneni katı olan çözeltiler
** Tuzlu su, şekerli su vb.
** Çözünmüş katının derişimi arttıkça çözeltinin kaynama nok- Kaynama Noktaları ?

tası artar, donma noktası düşer.
Donma Noktaları ?
ÖRN:
I- Saf Su
II- %40’lık tuzlu su
III- %15’lik tuzlu su
Yukarıda verilen çözeltilerin kaynama ve donma noktala-

rını karşılaştırınız.
DOYMAMIŞ TUZLU SUYUN ISI-SICAKLIK GRAFİĞİ
Çözücü ve Çözüneni Sıvı Olan Çözeltiler
 Bu çözeltilerin kaynama ve donma noktası; çözeltiyi

oluşturan sıvıların kaynama ve donma noktaları ara-
sında bir değer alır.
 Hangi sıvıdan fazla konulmuşsa çözeltinin kaynama ve
donma noktası o sıvıya daha yakındır.
 ÖRN; alkol+su, benzen+toluen vb…
KARIŞIMLARIN AYRILMASI b) Basit Damıtma: Katı, sıvı homojen karışımların ayrıl-

ması
1-) Mıknatıs ile Ayırma: Fe, Ca ve Ni elementleri manyetik  Tuzlu Su
alan tarafından çekilirler.
4-) Çözünürlük Farkı İle Ayırma

** Demir tozu + Kükürt tozu
a) Kristallendirme Yöntemi
** Nikel tozu + Talaş Şekerli su, Sıcaklık değişimi ile şekerin çözünürlüğü-
Mıknatıs ile ayrılırlar. nün aniden değişimi esas alınır.
b) Ayrımsal Kristallendirme
NaNO3 + NaCl karışımı
*** Atık kağıt ayrıştırma, hurda araçların taşınması ve sanayide

bacalardan metal tozlarının ayrılmasında kullanılır.
2-) Tanecik Boyutuna Göre Ayırma:
a) Eleme: Buğday + Toprak, Kepek + Un, Kömür + Kö-

mür tozu, Çakıl + Kum vs..
b) Süzme: Katı+sıvı ve katı+gaz karışımları ayrıştırmada
kullanılır.
c) Ekstraksiyon(Özütleme, Çekme)
ÖRN: Tebeşir tozu + su, Talaş + su, Baca gazları, Duman,
 Çayın demlenmesi,
gaz maskeleri, arabalarda yağ ve hava filtreleri
 Söğüt ağacından aspirin elde edilmesi,
c) Diyaliz: Yarı geçirgen zar ile kanın süzme yöntemiyle  Şeker pancarından şeker eldesi
ayrıştırılmasıdır.  İlaç ve parfüm ham maddelerinin eldesi
örnek verilebilir.
3-) Yoğunluk Farkına Göre Ayırma:  Çözücü olarak sadece su kullanılmaz.

 Üç fiziksel hal içinde uygundur.
a) Ayırma Hunisi: En az iki sıvıdan oluşan heterojen ka-
rışımların ayrılmasında kullanılır.
* Zeytinyağı + su, benzin + su vb.
b) Yüzdürme (Flotasyon) Yöntemi: Katı-katı heterojen

karışımların ayrılmasında kullanılır.
ÖRN: Kum+Talaş
4-) Kaynama Noktası Farkı İle Ayırma:
a) Ayrımsal Tamıtma: Sıvı+sıvıdan oluşan homojen karışım-

ların ayrıştırılmasında kullanılır.
ÖRN: Karışımların genel özellikleri ile ilgili; ÖRN: Zeytinyağı + Su

I. Homojen karışımlara çözelti denir. Şeker + Su Yanda verilen üç çözelti ile ilgili;
II. Bir katı sıvıda çözünmüyorsa süspansiyon oluşturur. Tebeşir Tozu + Su
III. Şerbette su ile şeker arasında bir oran yoktur. I. Üçüde heterojen karışıma örnektir.
IV. Zeytinyağı + su karışımı fiziksel yollarla ayrıştırılır. II. 1. ve 3. karışım çok fazlı, 2. karışım tek fazlıdır.
V. İki madde birbiri içerisinde çözünüyorsa homojen karışım oluşur. III. 1. karışım süspansiyona, 3. karışışım emülsiyona örnektir.
Yargılarından hangileri doğrudur? IV. 1. ve 3. karışım fiziksel yollarla, 2. karışım kimyasal yollarla bile-
şenlerine ayrılır.
V. 1. karışımı ayırırken en uygun yöntem ayırma hunisidir.
ÖRN: Aşağıdakilerden hangileri çözeltiye örnektir?
ÖRN: Molekül yapıları birbirine benzeyenler birbiri içerisinde çözü-
1) Gazoz 2) Hava 3) Şerbet 4) Kolonya
nürler yani genel ilke benzer benzeri çözer.
Su polar bir moleküldür. Yukarıdaki ilke gereği aşağıdaki molekül-
5) Lehim 6) Boya 7) Sprey 8) LNG
lerden hangilerinin suda çözünmesi beklenir?
9) Türk Kahvesi 10) Süt 11) Sis 12) Amalgam

* NaCl * HF * CO2 * N2
13) Yoğurt 14)Alkol 15) Zeytinyağı + su

* CH4 * NH3 * C2H5OH * HCl
* BH3 * H2S 5
B, 6C, 7N, 16S
ÖRN: Yukarıda verilen örneklerden çözelti olanlarından hangilerin-

de çözücü (dağıtan) ile çözünenin (dağılan) fiziksel hali aynıdır?
ÖRN: Aşağıda verilen türler ve bu kimyasal türler arasındaki etkile-

şimlerden hangileri yanlıştır?
ÖRN: Aşağıdaki bilgilerden hangileri bileşikler için doğru, karışım-
lar için yanlıştır? 1. NaCl + Su Dipol - Dipol
2. HCl + Su Hidrojen Bağı
I. En az iki farklı tür atom içerir.
Bİ
3. HF + Su Hidrojen Bağı
II. Oluşturan atomlar arasında sabit bir oran vardır.
LA
R
ZİM
4. O2 + Su İndüklenmiş Dipol - İndüklenmiş Dipol
III. Oluşturan atomlar kimlik özelliklerini kaybeder.
HOCA
5. CCl4 + I2 Geçici Dipol - Geçici Dipol
IV. Fiziksel yollarla bileşenlerine ayrışırlar.
6. Mg + CCl4
+2
İyon - İndüklenmiş Dipol
V. Hal değişimleri esnasında sıcaklık sabittir.
7. CH4 + He London Kuvvetleri
ÖRN: Bir miktar etilalkol ile sudan oluşan karışım ile ilgili; (C2H5OH)
ÖRN: Aşağıda verilen tanımların neyi nitelediğini bulunuz.
I. Homojen karışımdır.
I. Tek tür atom içeren saf madde
II. Çözücü ile çözünen arasında hidrojen bağı oluşur.
II. Tek tür molekül içeren saf madde
III. İki fazlı görüntü vardır.
III. Aynı tür molekül farklı tür atıom içeren madde
IV. Karışımın uçuculuğu saf sudan daha fazladır.
IV. Farklı tür molekül içeren madde
V. Farklı tür atom içeren madde
VI. Farklı tür atom içeren hal değişimi sırasında sıcaklığın sabit olma-
dığı madde
Bizim Hocalar 1
Bİ A
R
ZİM L
HO CA
2 Bizim Hocalar
ASİTLER - BAZLAR - TUZLAR
ASİT: Suda çözündüğünde ortama H+ iyonu veren veya H3O+ iyon ÖRN: Aşağıdakilerden hangileri asitler ve bazlar için ortaktır?
derişimini artıran maddelerdir. I. İndikatörlerin rengine etki ederler.
II. Sulu çözeltilerinde H+ iyonu içerirler.
HCl + su H+(suda) + Cl-(suda)
III. Tatları acıdır.
HBr + H2O H3O+(suda) + Br-(suda)
H2SO4 + su 2H+(suda) + SO4-2(suda)
H3PO4 + su 3H+(suda) + PO4-2(suda)
CH3COOH + su CH3COO-(suda) + H+(suda)
ÖRN: Aşağıda verilen maddelerden hangilerinin pH değeri 7’den

küçüktür?
* Sirke * Şampuan * Elma suyu * Çamaşır Suyu

Asitlerin Genel Özellikleri
»» Su içerisinde iyonlaşarak çözünürler. * Kostik * Limon Suyu * Kireç * Diş Macunu
»» Sulu çözeltileri elektriği iletir.
»» Tatları ekşidir. (Limon, portakal, elma suyu) * Akü Suyu *Domates * Deterjan
»» Cildi yakar ve tahriş ederler.
»» Aşındırıcı etkisinden dolayı cam kaplarda saklanırlar. (HF hariç) OKSİTLER
»» Ayraçların rengine etki ederler.
»» Asitler turnusol kağıdını kırmızıya boyar.
Metal Oksitler Ametal Oksitler
»» Bazlarla nötrleşme tepkimesi vererek tuz ve su oluştururlar.
»» HCl + NaOH NaCl + H2O
»» CO3-2(karbonat)’lı bileşiklerle tepkimesinden CO2 gazı oluşur. Bazikoksit Amfoteroksit Asitoksit Nötroksit
»» CaCO3 + H2SO4 CaSO4 + CO2 + H2O Na2O Al2O3 CO2 CO
»» pH değerleri 7’den küçüktür. Fe2O3 ZnO SO3 NO
MgO N2O3 N 2O
BAZ: Suda çözündüğünde ortama OH- (hidroksit) iyonu veren veya

MgO + H2O Mg(OH)2 Su Mg+2(suda) + 2OH-(suda)
OH- iyon derişimini artıran maddelerdir. Su
SO3 + H2O H SO
2 4
2H+(suda) + SO4-2(suda)
NaOH + su Na +
(suda)
+ Cl (suda)
-
HBr + H2O H 3O +
(suda)
+ Br-(suda)
H2SO4 + su 2H + SO4-2(suda)
Bİ
+
A
(suda)
R
ZİM L
H3PO4 + su 3H+(suda) + PO4-2(suda)
CA
CH3COOH + su CH3COO -
+H
+
HO
(suda) (suda)
Bazların Genel Özellikleri

»» Suda iyonlaşarak çözünürler.
»» Sulu çözeltileri elektriği iletir.
»» Tatları acıdır.
»» Cilde kayganlık hissi verirler. (Sabun, şampuan, deterjan)
»» Ayraçların rengine etki ederler.
»» Kırmızı turnusolu maviye boyarlar.
»» Asitlerle nötrleşme tepkimesi vererek tuz ve su oluştururlar.
»» Ca(OH)2 + H2CO3 CaCO3 + 2H2O
»» pH değerleri 7’den büyüktür.
İNDİKATÖR (Ayıraç): Asidik ve bazik bölgede farklı renk olan asit ve

baz çözeltilerini ayırt etmek için kullanılan maddelerdir.
Doğal indikatörlere örnek olarak kırmızı lahana, ortanca çiçeği, üzüm

ve çilek suyu verilebilir.
Asidik Ortam Bazik Ortam

Kırmızı Lahana Pembe Yeşil
Ortanca Çiçeği Mavi Kırmızı
Bizim Hocalar 1
ASİT VE BAZLARIN TEPKİMELERİ
***** Asit ve bazların tepkiemelerine aynı zamanda nötürleşme ÖRN: 0,4 mol H2SO4’ü tam nötürleştirmek için gerekli NaOH kaç
denir. moldür?
NÖTÜRLEŞME: Sulu çözeltilerde asitten gelen H iyonu ile bazdan
+
gelen OH- iyonunun birleşerek H2O oluşturmasıdır.

H+(suda) + OH-(suda) H2O(s) (Nötürleşme)
NOT: Tam nötürleşme olabilmesi için asitten gelen H+’nın mol sayısı
bazdan gelen OH-’nin mol sayısına eşit olmalıdır.
nH+ = nOH- olmalıdır.
***** Asit - bazların tepkiemelerinden tuz ve su oluşur.
ÖRN: Aşağıdaki tepkimeleri denkleştiriniz. ÖRN: 14,8 gram Ca(OH)2’yi tam nötürleştirmek için gerekli HCl kaç
gramdır? (Ca:40 H:1 O:16 Cl:35)
»» NaOH + HCl
»» Mg(OH)2 + HBr
»» Fe(OH)3 + H2CO3
»» KOH + H2SO4
»» Ca(OH)2 + H3PO4
»» CuO + HCl
»» Mg(OH)2 + SO3
ÖRN: Aşağıda verilen sulu çözeltilere kırmızı turnusol kağıdı sırasıyla

daldırılıyor. Turnusoldaki renk değişimini belirleyiniz. 16S, 3Li pH Kavramı: Bir maddenin asit veya baz olduğunu belirleyen sayı-
sal değerdir. Çözeltideki H+ derişiminin -logaritması alınarak bulunur.
SO2(suda) Li2O(suda) O2(suda) Asit Baz

0 7 14
pH
Nötr
(I) (II) (III) »» Bir çözeltinin pH değeri 0-7 arasında ise asittir. pH değeri sıfıra
Bİ A
yaklaştıkça asitlik artar.
R
ZİM L
»» Çözeltinin pH’ı 7-14 arasında ise bazdır. pH değeri 14’e yaklaştık-
HO CA
ça bazlık artar.
ÖRN: Aşağıda mol sayıları verilmiş asit ve bazlar karıştırılıyor. Son

durumda pH aralıklarını tespit ediniz.
I. 1,5 mol H2SO4 ile 1 mol Ca(OH)2

II. 2 mol HCl ile 1 mol Mg(OH)2
ÖRN:
1 2 III. 3 mol H3PO4 ile 10 mol KOH
Asit Baz
Çözeltisi Çözeltisi
(I) (II)
1 nolu uçtan CH4, CO, NH3 ve N2O5 gazlarından oluşan karışım
gönderiliyor. 2 nolu uçtan hangi gazlar çıkar?
Bizim Hocalar 1
Asit ve Bazların Metallerle Tepkimeleri
a) Soymetal + Asit: Soymetaller asitlerle tepkime vermezler.

Cu Hg Ag Pt Au
Yarısoy Tamsoy
İstisna:
Cu + HNO3 Cu(NO3)2 + NO(g) + H2O
NO2(g)
Hg + H2SO4 HgSO4 + SO2(g) + H2O
**** Tam soy metaller (Pt, Au) hiçbir asitle tepkime vermezler. Sadece
bir asit karışımı olan KRAL SUYU ile tepkime verirler.
KRAL SUYU: (HCl + HNO3)
a) Aktif metal + Asit: Soymetallerin haricindeki bütün metaller aktif

metaldir. Aktif metaller asitlerle tuz ve H2 gazı oluşturur.
Al + HCl
Ca + H2SO4
K + H3PO4
a) Metal + Baz: Metaller bazik karakterli olduğundan bazlarla tepkime

vermez. Amfoter metaller hariç.
Amfoter metaller : Pb, Sn, Zn, Cr, Al
KOH + Zn
NaOH + Al
Bİ A
R
ZİM L
HO CA
2 Bizim Hocalar
KARIŞIMLAR SORU ÇÖZÜMÜ - 2

ÖRN: Kütlece %40’lık 250 gram tuzlu su çözeltisindeki su ve ÖRN: Toğunluğu 1,4 g/cm3 olan 500cm3 tuzlu su çözeltisinde
tuz miktarı nedir? 280 gram tuz bulunmaktadır. Çözelti kütlece % kaçlıktır?
ÖRN: Kütlece %20 şeker içeren 200 gram çözeltiye kaç gram ÖRN:
şeker ilave edilirse kütlece %50’lik olur? I) Kütlece %20’lik 100 g tuzlu su
II) Kütlece %10’luk 500 g tuzlu su
III) Kütlece %30’luk 50 g tuzlu su
Yukarıda verilen çözeltilerin;
- Kaynama noktalarını,
- Donma noktalarını,
- Buhar basınçlarını karşılaştırınız.
ÖRN: 160 gram 60 gram şekerden oluşan çözelti ile 140 gram su
40 gram şekerden oluşan iki çözelti karıştırılıyor. Son karışımın
kütlece %’si kaçtır?
Bİ A
ÖRN: “Su içerisinde uçucu olmayan bir katı çözündüğünde kayna-
R
ZİM L
ma noktası yükselir. Donma noktası düşer.”
HO CA
Aşağıdakilerden hangisi verilen bilgi ile ilgilidir?
I) Su dolu cam şişenin buzlukta çatlaması
II) Deniz suyunun göl suyuna göre daha geç donması
III) Arabalara antifiriz konması
ÖRN: Kütlece %40’lık ve %15’lik tuz çözeltileri hangi oranda
IV) Turşuların kışın daha geç donması
karıştırılırsa son çözelti kütlece %20’lik olur?
V) Buz tutan yollara tuz atılması
Bizim Hocalar 1
ÖRN:
Sıcaklık oC
B
A Yanda doymamış tuzlu su
100+a
100 çözeltisinin zamanla sıcak-
lığının değişim grafiği ve-
25 Zaman(dk) rilmiştir. Grafiğe göre;
5 15
I) 15. dakikaya kadar kinetik enerji artar.
II) Kaynama 10 dk sürmüştür.
III) Kaynama 100+a oC’de başlamıştır.
IV) A ile B noktaları arasında çözeltinin derişimi artar.
V) Çözeltiye su ilave edilirse 100oC’de kaynayabilir.
ÖRN:
Saf Su Doymamış Doymuş

Tuzlu Su Tuzlu Su
I II III
Yukarıda verilen kaplardan 1.sine şeker, 2. ve 3.süne tuz ilave

ediliyor. Çözeltilerin kaynama ve donma noktaları ve özküt-
leleri nasıl değişir?
Bİ A
R
ZİM L
ÖRN: Aşağıda verilen karışımları ve karışımları ayırmada kul-
HO CA
lanılan yöntemleri eşleştiriniz.
I) Demirtozu + kükürt tozu karışımı A) Eleme
II) Tebeşir tozu + tuz karışımı B) Rüzgarda savurma
III) Buğday + saman karışımı C) Ayrımsal kristallendirme
IV) Kum + çakıl karışımı D) Suda çözme
V) Alkol + su karışımı E) Ayırma hunisi
VI) Benzin + su karışımı F) Mıknatıslama
VII) Şeker + tuz karışımı G) Ayrımsal damıtma
2 Bizim Hocalar
HAYATIMIZDA ASİTLER VE BAZLAR BAZI ÖNEMLİ TUZLAR

1) Asit ve Bazların Faydaları ve Zararları • Asit ve bazların tepkimeleri sonucu oluşan kristal yapılı mad-
delere TUZ denir.
• Kimya endüstrisinde birçok alanda asidik ve bazik maddeler-
den yararlanılmaktadır.
• Tuzların su içerisinde (+) ve (-) yüklü iyonlar halinde ayrılma-
sına “iyonlaşma” denir.
• Tedavide veya hastalıktan korunma amaçlı ilaçlarda.
• Deterjan, sabun ve diğer temizlik ürünlerinde.
NaCl(k) + su Na+(suda) + Cl-(suda)
• Kozmetik ürünlerde örneğin; üzün suyundan elde edilen gloki-
Mg(NO3)2 + su Mg+2(suda) + 2NO3-(suda)
lik asit cilt bakım ürünlerinde kullanılır.
• Laktik asit, malik asit, tartarik asit toniklerde ve nemlendirici

kremlerde kullanılır.
• Yağışlar birçok kayaçta bulunan tuzları çözer. Bu nedenle akar-
sular, göller ve denizler tuz içerirler.
• Bazı asitler ve bazlar yediğimiz sebze ve meyvelerde bulunur.
• Bazı reçellerin yapımında kireç kullanılır. (Kabak, Kayısı)
1) NaCl(Sodyumklorür)
• Karınca ve ısırgan otunda bulunan formik asit küf ve bakteri-
lere etki ettiği için gıda sektöründe koruyucu olarak kullanılır.
• Yemek tuzu olarak bilinir.
• Birçok bitkinin kabuğunda ve yaprağında bulunan benzoik asit
• Beyaz renkli, kristal yapılı bir bileşiktir.
gıdaların bozulmasını engellediği için reçel, turşu, gazlı içecek
• Karlı yollarda buzlanmayı engellenemek için kullanılır.
ketçap yapımında kullanılır.
• Mide öz suyunun oluşmasında görev alır.
• Kireç ve pas çözücü olarak kullandığımız temizlik malzemeleri
• Vücutta su dengesini korumak, sinir ve kas hücrelerinin sağlığı
için önemlidir.
asidiktir. (Örnek; Tuz Ruhu, Kezzap)
• Çaydanlıkta toplanan kireç sirke ile çözülür.
• Sebze ve ham derilerin saklanılmasında kullanılır.
• Lavabo açıcılar ve yağ çözücüler bazik özelliktedir.
• Serum yapımında kullanılır.
• (Örnek: sudkostik: NaOH, potaskostik: KOH)
• Serum fizyolojik %3’lük NaCl çözeltisidir.
• Mide özsuyu %0,4 oranında HCl içerir.
2) Na2CO3(Sodyum Karbonat)
• Asetik asidin alüminyumdan oluşan tuzu, sağlıkta kan durdu-
rucu olarak kullanılır.
• Çamaşır sodası olarak bilinir.
• Asitler ve bazlar vücudumuzda göz, deri gibi kısımlara ve elbi-
• Birçok maden suyunun bileşenidir.
selerimize zarar verebilir.
• Tül ve beyaz çamaşırlar için kullanılan deterjanların üretimin-
de kullanılır.
• Asit ve bazlarla çalışılırken gerekli önlemler alınmalıdır.
• Çalışılan ortam sürekli havalandırılmalıdır.
• Suyun sertliğini giderir.
• Deneyler yapılırken gözlük, önlük takılmalı ve deneyler çeker
• Cam üretiminde kullanılır.
ocakta yapılmalıdır.
• Diş macunlarında köpürmeye yardımcı olur.
Bİ
3) NaHCO3(Sodyum bi karbonat)
ASİT YAĞMURLARI VE ÇEVREYE ETKİSİ
A
R
• Yemek sodası veya kabartma tozu olarak bilinir.

•
ZİM
Fosil yakıtlarından açığa çıkan CO2, SO2, NO2 gibi asitoksit-
L
CA
• Ayakkabı ve ayakkabılıklarda ve buzdolaplarında kötü kokula-
HO
lerin su buharı ile tepkimesinden asitler oluşur ve toprağa asit
rı gidermek için kullanılır.
yağmuru olarak düşer.
• Bazı yangın söndürücülerde kullanılır.
CO2 + H2O H2CO3
• Bakterilere karşı ağız gargarası olarak kullanılır.
SO2 + H2O H2SO3
4) CaCO3(Kalsiyum Karbonat)
• Asit yağmurlarına fabrika bacalarından, araba egzozlarından • Kireç taşı olarak bilinir.
ve evlerin bacalarından çıkan gazlar sebep olur.
• Mermer, tebeşir, kireç üretiminde ve kağıt ile plastik sanayisin-
de kullanılır.
ASİT YAĞMURLARININ ZARARLARI
• Toprağın asitliğini düşürmede kullanılır.
• Toprakta asit oranı artar, mineral dengesi bozulur.
• Seramik ve PVC üretiminde kullanılır.
• Toprağın verimini düşürür.
5) NH4Cl(Amonyum Klorür)
• Ormanlardaki bitki örtüsünü yıpratır.
• Doğal ve tarihi eserleri aşındırır, zarar verir.
• Nişadır olarak bilinir.
• Nefes darlığına ve kansere neden olabilir.
• Suda çözülerek hidrolize uğrar, asit çözeltisi oluşur.
• Kuru pil ve bazı patlayıcılarda kullanılır.
ASİT YAĞMURLARINDAN KORUNMAK İÇİN
• Şampuanlarda kıvam artırıcı olarak kullanılır.
• Yenilenebilir enerji kaynakları kullanılmalıdır.
• Gıda ve yem sektöründe, gübre üretiminde kullanılır.
• Toplu taşımaya önem verilmeli, taşıtların egzozlarına katalitik
• İlaç sanayisinde, soğuk algınlığı ve öksürük şuruplarında kul-
lanılır.
dönüştürücüler takılmalıdır.
• Bacalar her yıl temizlenmelidir.
Bizim Hocalar 1

Tyt Kimya Ders Notu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Tyt Kimya Ders Notu

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tyt Kimya Ders Notu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

BİZİM HOCALAR – KİMYA DERS NOTLARI – KİMYA BİLİMİ

------------- KİMYA BİLİMİ-------------

ÖRN: Aşağıdaki madde, alet ve kimyasallardan hangileri simyacılar tarafından bulunmuştur.

*Kimya Bilimine Katkı Sağlayan Bilim İnsanları*

ÖRN: O2(g)  Hava  Sıcak – Islak

Fe(k)  Toprak  Kuru – Soğuk

4- Cabir bin Hayyan: (Simyanın Babası)

5- Ebu Bekir Er Raz:

 Kroze, fırın gibi aletleri geliştirmiştir.

7- Antoine Lavoisler: Modern kimyanın öncüsüdür. Kütlenin korunumu kanununu bulmuştur.

KİMYANIN VE KİMYACININ UĞRAŞ ALANLARI

Aşındırıcı (Korozit) Maddeler

Tahriş Edici Maddeler

Zehirli (Toksik) maddeler

Çevreye Zararlı Maddeler

KİMYANIN SEMBOLİK DİLİ

Element: Aynı (TEK) tür atomlardan oluşan saf maddelerdir.

 Bileşikler kendisini oluşturan bileşenlerin özelliğini göstermezler.

Bazı Bileşiklerin Yaygın İsimleri

H2O  Su CaO  Sönmemiş Kireç

ATOM VE PERİYODİK TABLO

DALTON ATOM TEORİSİ BOHR ATOM MODELİ

THOMSON ATOM MODELİ

RUTHERFORD ATOM MODELİ

α ışını kaynağı Altın Levha

 Pozitif yüklü tanecikler çekirdek denilen bölgede

ATOMUN TEMEL TANECİKLERİ

Proton p(Z) + 1 akb ÖRN:

NOT: Atom elektron aldığında ya da verdiğinde kimyasal özelliği

ÖRN: X-2 iyonu Y+m10 iyonuna iki elektron verdiğinde yükleri

A  Kütle Numarası eşitleniyor. Buna göre Y’nin proton sayısı kaçtır?

ÖRN: X2O4- iyonunda toplam 46 elektron bulunduğuna göre

İzoelektronik: Elektron sayısı ve dizilimi aynı olan yapılardır.

İZOTOP: Aynı elementin nötron sayısı farklı atomlarına denir.

 İzotop atomların kimyasal özellikleri aynı, fiziksel özellikleri

İZOTON: Nötron sayıları aynı proton sayıları farklı elementlerdir.

Periyodik Sistemde Yer Bulma:

METALLER:  Doğada genellikle bileşikleri halinde bulunurlar.

AMETALLER(4A, 5A, 6A, 7A)  Erime ve kaynama noktaları düşüktür.

X(g)+1 + E2  X(g)+2 + 1e- Elektron ilgisi artar. Çünkü;

X(g)+2 + E3  X(g)+3 + 1e-

X(g) + E  X(g)+3 + 3e-

NOT: Bir atomdan e- koparılırken hangi iyonlaşma enerjisinde büyük

Y 128 768 1923 3471 yeteneğidir.

T 103 214 505 1127

K 195 1352 2048 -

Elektronegatiflik azalır. Çünkü;

5- Metalik ve Ametalik Özellik: Elektron verme isteği metalik özellik,

6- Oksitlerin asitliği ve bazlığı:

Asidik karakter artar.

İfadelerden hangileri Thomson atom modeline aittir?

ÖRN: 60X ve Y atomları izotop tanecikler olup, Y’nin nötron

I- Elektronlar ancak çekirdekten belirli uzaklıktaki

ÖRN: X-a iyonu Y+3 iyonuna 2 elektron verdiğinde iyon

Yargılardan hangileri doğrudur?

ÖRN: Proton sayısı elektron sayısından 2 fazla olan tanecik

ÖRN: CN- (siyanür) iyonundaki proton, nöyron ve elektron

ÖRN: X2Y4-2 iyonundaki toplam elektron sayısı 46 olduğuna

Kimya Bilimine Katkı Sağlayan Bilim İnsanları

HCl C2H6 ** H2O