Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 22

2022/12/11

欧拉公式,世界上最完美的数学公式!

传奇的欧拉

 1707年欧拉生于瑞士巴塞尔,一个牧师家庭,13岁入读巴
塞尔大学,15岁大学毕业,16岁获硕士学位,19岁开始发
表论文,26岁时担任了彼得堡科学院教授;
 欧拉是历史上最多产的数学家,他一生写下886种书籍论
文,平均每年写出800多页。他不但在数学上作出伟大贡
献,而且把数学用到了物理领域;
 在他去世后的第80年,彼得堡科学院院报还在发表他的论
著。彼得堡科学院为了整理他的著作,足足忙碌了47年;
 欧拉进行计算看起来毫不费劲儿,就像人进行呼吸,像鹰
在风中盘旋一样。

分离变数步骤图:
 分离变量法的适用范围和解题步骤
 边界条件可实施变量分离的条件
u ( x, t )  X ( x )T (t )
偏微分方程 

分离变量
X (0)  0 X (l )  0

常微分方程(关于X)+边界条件  本征(值)函数

常微分方程(关于T)+初始条件  叠加系数

通解   本征函数
本征值

1
2022/12/11

分离变量法的应用范围:

 (一)具有齐次边界条件的齐次方程

 (二)对非齐次边界条件的处理(齐次方程)

 (三)对非齐次方程的处理(齐次边界条件)

 (四)对非齐次方程的处理(非齐次边界条件)

作业
(12月31日之前交)

P160-161
3,7,10,17,27

P172
2(改为第二类边界边界条件,再做一次) ),6

P175
1,2,4

2
2022/12/11

§II. 8.2 Inhomogeneous equations

 (一)对非齐次边界条件的处理

(齐次方程)

 (二)对非齐次方程的处理

(齐次边界条件)

 (三)对非齐次方程的处理

(非齐次边界条件)

例题:

 ut  a 2u xx  0 (0  x  l , t  0)

u (0, t )  1 (t ), u (l , t )   2 (t )
 u ( x,0)   ( x)

由于本定解问题具有非齐次边界条件,需要进行边界齐次化

叠加原理:

u ( x, t )  w( x, t )  v( x, t )

3
2022/12/11

如何处理非齐次的边界条件?

u ( x, t )  w( x, t )  v( x, t )

w(x,t): 满足齐次边界条件

w(0, t )  0 w(l , t )  0
v(x,t):满足非齐次边界条件,而且易解

v (0, t )  u1 (t ) v ( l , t )  u2 ( t )

u ( x, t )  w( x, t )  v( x, t )

 2 (t )  1 (t )
v( x, t )  1  x
l

满足:

 x
 vt  a 2
v xx  u1
  u2  u1  (0  x  l , t  0)
 l
 v(0, t )  1 (t ), v(l , t )   2 (t )
 u2 (0)  u1 (0)
v( x,0)  u1 (0)  x
 l

4
2022/12/11

w( x, t )  u ( x, t )  v ( x, t )
 x
 vt  a vxx  u1  l  u2  u1 
2
 ut  a 2u xx  0
 
u (0, t )  1 (t ), u (l , t )  2 (t )  v(0, t )  1 (t ), v(l , t )  2 (t )
 u ( x, 0)   ( x)  u (0)  u1 (0)
 v( x, 0)  u1 (0)  2 x
 l

 x
 wt  a wxx    '1 (t )  l (  '2 (t )   '1 (t )) (0  x  l , t  0)
2


 w(0, t )  w(l , t )  0
 x
w( x,0)   ( x)  1 (0)  l (  2 (0)  1 (0))

我们不得不面对:非齐次方程
+齐次边界条件

Questions:
 分离变量法能求解无界问题吗?

 在分离变数法的应用中,应该如何选择坐标系?例如:

  2u  2u
 2  2 0
 x y
u  f  
  a
 对于非齐次边界条件情况,我们是否也能直接地进行变量
分离?如何处理?

 两个端点均具有第二类边界条件时,为什么将边界条件齐
次化时,辅助函数不能是一次式,需要二次式?

5
2022/12/11

(二)对非齐次方程的处理(齐次边界条件)

两种方法:

(1)傅里叶(Fourier)级数法

(2)冲量定理法

(1)傅里叶(Fourier)级数法
(又称本征函数展开法)

傅里叶级数法的的求解思路:
(1)将未知函数和非齐次项按照对应的齐次问题的本征函
数展开,
(2)展开系数未知,表示为变量 t(或另一变量)的函数
(3)代入非齐次方程和初始条件(或者另一变量的边界条
件),得到一个有关变量 t(或另一变量)的非齐次
常微分方程(或边值);
(4)求解常微分方程得到叠加通解。

6
2022/12/11

【例题】

  2u 2  u
2

  a  f ( x, t ) 0  x  l, t  0
  t 2
x 2

 u (0, t )  0, u (l , t )  0 t0
u ( x,0)   ( x), u ( x,0)   ( x) 0 xl
 t

这个定解问题:非齐次方程
+齐次边界条件(第一类)

请画线找出对应关系
边界条件与齐次线性方程(波动方程)的解

nπa nπa nπ
0 (Cn cos
第一类 u(x,t) C0 Dt t Dn sin t)cos x
边界 n1 l l l

 
 nπat nπat  nπx
第二类 u(x, t)  un (x, t)   An cos  Bn sin sin
边界 n1 n1  l l  l

第一和二类 
 2n 1 2n 1  2n 1
边界
u(x,t)  C cos
n0
n
2l
πat  Dn sin
2l
πat sin
 2l
πx

7
2022/12/11

首先考虑齐次方程和边界的解
(第一类齐次边界条件):

  2u 2  u
2

  a 0 0  x  l, t  0
  t 2
 x 2

 u (0, t )  0, u (l , t )  0 t0
u ( x,0)   ( x), u ( x,0)   ( x) 0 xl
 t

 
 nπat nπat  nπx
u ( x , t )   u n ( x , t )    An cos  Bn sin  sin
n 1 n 1  l l  l

 n 
X n ( x)  sin  x,
满足齐次边界条件正交完备系  l 
n  1, 2,3,

再进一步考虑非齐次方程
  2u 2  u
2

  a  f ( x, t ) 0  x  l, t  0
 t x 2
2

 u (0, t )  0, u (l , t )  0 t0
u ( x,0)   ( x), u ( x,0)   ( x) 0 xl
 t

将齐次方程的本征函数解作为基函数,引入如下的傅里叶级数:

 n 
u ( x , t )   Tn (t ) sin  x
n 1  l 

 kx kx 
f ( x)  a0    ak cos  bk sin 
k 1  L L  
nx
1 L k f ( x, t )   f n t sin
 k L  L
ak  f ( ) cos d l
L n 1

2 l n
1 L k
f n t    f ( , t ) sin d
L  L
bk  f ( ) sin d
L l 0 l

8
2022/12/11

Assume

 n 
u ( x , t )   Tn (t ) sin  x
n 1  l 
Introduce Fourier transformation to ‘every body’

 n  2 l  n 
f ( x, t )   f n (t )sin  x , f n (t )   f ( x, t )sin  x  dx
n 1  l  l 0  l 

 n  2 l  n 
 ( x)  n sin  x  , n    ( x)sin  x  dx
n 1  l  l 0  l 

 n  2 l  n 
 ( x)   n sin  x  ,  n    ( x)sin  x  dx
n 1  l  l 0  l 

(方程)的分离变量

 nx 
u2
u2
u ( x, t )   Tn t sin  
 a 2 2  f ( x, t ) n 1  l 
t 2
x 
n x
f ( x, t )   f n  t  sin
n 1 l

 2u 2  u
2 
  nx  2 n 2 2  nx 
 a   n T t  sin    a Tn t  sin  
t 2 x 2 n 1   l  l2  l 

 nx 
  f n t sin  
n 1  l 
n 2 2
Tn t   a 2Tn  t   fn t 
l2

9
2022/12/11

  an  
2

Tn (t )    Tn (t )  f n (t )
  l 
T (0)   , T (0)  
 n n n n

Tn (t )  wn (t )  vn (t )

 an
2

 wn    2
an
 wn  0  vn   
 vn  f n
  l    l 
 wn (0)   n , wn (0)   n vn (0)  0, vn (0)  0
 

 an
2
 wn   
 wn  0
  l 
 w ( 0)   , wn (0)   n
 n n

an an
wn  An cos t  Bn sin t
l l
  n  An

 an
 n  Bn
l

 an  l  an 
wn t    n cos  t   n sin  t
 l  an  l 

10
2022/12/11

利用微分方程求解法直接求解如下问题

 an
2
 vn   
 vn  f n
  l 
vn (0)  0, vn (0)  0

如能够求(猜)出 vn,之后再进行如下步骤:
Tn (t )  wn (t )  vn (t )
 an  l  an 
wn  t   n cos  t   n sin  t
 l  an   l 
vn (t )  ...

 nx 
u ( x, t )   Tn t sin  
n 1  l 

 2a2
T1 (t ) 
T1 (t )  A sin t
l2
对应的齐次微分方程为:
 2 a2
T1 (t )  T1 (t )  0
l2
 2 a2 a
特征方程:r 2  2
 0的根为r  
l l
则通解为:
a a
X  C1 cos t  C2 sin t
l l

11
2022/12/11

设方程的特解:
x*  a1 cos t  b1 sin t
x*  a1 sin t  b1 cos t ,
x*   a1 2 cos t  b1 2 sin t
代入非齐次微分方程中得
 2a2  2a2
( a1 2  a1 ) cos t  ( b1 2  b1 ) sin t  A sin t
l2 l2
A
则:a1  0和b1 
 a 2 2
2
l2
则通解和特解叠加有:
A a a
T1 (t )  2 2 sin t  C1 cos t  C2 sin t
 a l l
 2

l2

将初始条件T1 (0)  1 , T1 (0)   1代入得

A a
C1  1 , C2  ( 1  )/ )
 2a2 l
2
l2

Al 1 a a
T1 (t )  ( sin t sin t )
a  a 2 2
l l
2 
l2
a l a
 1 cos t  1 sin t
l a l

12
2022/12/11

 (4) 位移定理: e  x f ( x )  F ( p   )

 (5) 延迟定理: f ( x  x0 )  e  px0 F ( p)

 (6) 导数定理: f ' ( x)  pF ( p )  f (0)

x 1
 (7) 积分定理:   ( )d  p L[ ( x)]
0

第二种办法:
利用冲量法求解:

  an 
2

vn    vn  f n  t 
  l 
 v (0)  0, v (0)  0
 n n

13
2022/12/11

【例题】:第一类边界下的波动方程(受迫振动)

  2u 2  u
2
x
 2 a  A sin sin t 0  x  l, t  0
 t x 2
l
 u (0, t )  0, u (l , t )  0 t0
 u ( x,0)   ( x), u ( x,0)   ( x) 0 xl
 t

  2u 2  u
2

  a 0 0  x  l, t  0
 t 2 x 2
 u (0, t )  0, u (l , t )  0 t0
u ( x,0)   ( x), u ( x,0)   ( x) 0 xl
 t

 
 nπat nπat  n πx
u ( x, t )   u n ( x, t )    An cos  Bn sin  sin
n 1 n 1  l l  l

解题时先设:


n
u ( x, t )   Tn (t ) sin x
n 1 l

代入非齐次方程和初始条件得:


 n n 2 2 a 2 n  
 T
 n
n 1 
(t ) sin
l
x 
l 2
Tn (t ) sin
l
x   A sin x sin t
l

  2a 2
T
 1  T1  A sin t
l2

 Tn   a Tn  0
2 2
(n  1)
 l2

14
2022/12/11

  2a 2
Tn  2 Tn  0
 l
 Tn (0)   n Tn(0)   n

 an  l  an 
Tn t    n cos  t   n sin  t
 l  an  l 

  2a 2
T1 2 T1  A sin t
 l
T1 (0)  1 , T1(0)   1

 an  l  an 
Tn (t )  n cos  t  n sin  t
 l  an  l 
l t  an 
an 0
 f n ( ) sin  (t   )  d
 l 

a l a Al t  a 
T1 (t )  1 cos t  1 sin t   sin  sin  t   d
l a l a 0  l 

Al 1  a a  x
u ( x, t )   2 2 
 sin t  sin t  sin
a    a / l 
2 2
l l  l

 na l na  nx
    n cos t sin t  sin
n 1  l na l  l

15
2022/12/11

(2)冲量定理法

利用冲量定理方法也可以把非齐次方程转化为齐次的

u tt  a 2 u xx  f ( x, t )
u x 0  0, u x l  0
u t 0   ( x), u t t 0
  ( x)

利用叠加原理,令

u  u (1)  u ( 2 )

utt(1)  a 2u xx(1)  0 u tt( 2 )  a 2 u xx( 2 )  f ( x, t )


u (1)  0, u (1) 0 u ( 2)  0, u ( 2) 0
x 0 x l x 0 x l

u (1)   ( x), u t(1)   ( x) u ( 2)


t 0
 0, u t( 2)
t 0
0
t 0 t 0

方程1就是曾经讨论过的齐次方程齐次边界条件的定解问题,
可以直接求解;
而方程2是非齐次的,但边界条件、初始条件都是齐次的。

16
2022/12/11

什么是冲量定理法呢?

冲量定理的物理思想:

在时间0—t 内的持续作用力看成许多前后相继

(无穷小时间 d)的“瞬时”力 F ( x, ) (t   )


引起的物理过程的线性叠加。

以弦振动为例:

F ( x, t)   f ( x, t)
t
F ( x, t)   0
F ( x ,  ) ( t   ) d 
t
  0
 f ( x ,  ) ( t   ) d    f ( x , t )

“瞬时”力经    d 的作用 F ( x, ) (t   ) d ,产生冲量。


瞬时力引起的振动记为: u ( )

17
2022/12/11

F ( x, t )   f ( x, t )
t
F ( x, t )   F ( x, ) (t   )d
0
t
   f ( x, ) (t   )d   f ( x, t )
0

  2u ( ) 2 ( )
2  u F ( x,  )
 2  a   (t   )d  f ( x, ) (t   )d
 t x 2

 u ( ) (0, t )  0, u ( ) (l , t )  0
 u ( ) ( x,0)  0,
( )
u t ( x ,0 )  0



  2u ( ) 2  u
2 ( )

 2 a  f ( x, ) (t   )d
  t x 2

 u ( ) (0, t )  0, u ( ) (l , t )  0
 u ( ) ( x,0)  0, ( )
ut ( x,0)  0

瞬时力引起的冲量:
ut( ) t d  ut( ) t 0   f (x, )d
ut( )  f (x, )d
t  d

18
2022/12/11

改用τ+dτ作为初始时刻

utt ( )  a 2u xx ( )  0
u ( )  0, u ( ) 0
x 0 x l

u ( )  0, ut( )  f ( x, t )d
t   d t   d

从上可以看出u比有因子 d

从而有 u   ( x, t , ) d 则v满足定解问题。
( )

t
u ( x, t )   u ( ) ( x, t )    ( x, t ; )d
t

0
 0

u ( )   ( x, t , )d

  2u ( ) 2 ( )
2  u
utt ( )  a 2u xx ( )  0
 2  a  f ( x, ) (t   )d
 t ( ) x 2 u ( )  0, u ( ) 0
 u (0, t )  0, u ( ) (l , t )  0 x 0 x l

 u ( ) ( x,0)  0, ( )
ut ( x,0)  0 u ( )  0, ut( )  f ( x, t )d
 t   d t   d

tt  a 2 xx  f ( x, t ) (t   ) tt  a 2 xx  0
 x 0  0,  x l  0  x 0  0,  x l  0
 t 0  0, t t 0  0  t   0, t t   f ( x, )

19
2022/12/11

  an 
2

继续前面的计算 vn    vn  f n  t 
  l 
利用冲量法来求解:  v (0)  0, v (0)  0
 n n

t
f n (t )   f n ( ) (t   )d
0

vn t    S n t   d
t

则以时刻τ为起点,对于时刻τ+dτ有:

  an 
2
S n    Sn  0
  l 
 S (t   )  0, S n (t   )  f n ( )
 n

 an 
2
S n    Sn  0
  l 
 S (t   )  0, S n (t   )  f n ( )
 n

an an
S n (t   )  Cn cos (t   )  Dn sin (t   )
l l

l an
S n (t   )  f n ( ) sin (t   )
an l

Therefore, we have

 an
vn t    Sn t   d 
l
f n  sin  t   d
t t

0 an 0
 l 

20
2022/12/11

Tn (t )  wn (t )  vn (t )

 an
vn t  
l
f n  sin  t    d
t

an 0
 l 
 an  l  an 
wn t    n cos  t   n sin  t
 l  an  l 

 an  l  an 
Tn (t )  n cos  t  n sin  t
 l  an  l 
l t  an 
an 0
 f n ( )sin  l (t   )  d


 n 
u( x, t )   Tn (t )sin  x
n 1  l 


  an  l  an   n 
u( x, t )   n cos  t  n sin  t  sin  x
n 1   l  an  l   l 

l t  an   n 
  f n ( )sin  (t   )  d sin  x
n 1 an  l   l 
0

2 l  n 
其中 f n (t )  
l 0
f ( x, t )sin 
 l
x  dx,

2 l  n  2 l  n 
n  
l 0
 ( x)sin 
 l
x  dx,  n    ( x)sin 
 l 0  l
x  dx

21
2022/12/11

22

You might also like