● Mga batayang kalayaan (Pananalita, Pagpapahayag,

Kilusang Reporma Propaganda at Pagsusulat, Pagoorganisa)

● Sekularisasyon
Asimilasyon
● Repormang pangkabuhayan
● Ipaalam sa Espanya ang kalagayan ng Pilipinas at ang
Konteksto ng ika-19 dantaon
Espanya mismo ang magrereporma sa kanyang sarili -
sa pamalahaan nila sa Pilipinas (Maglathala,
Pagbubuo ng mga bagong uring panlipunan
Magtalumpati, Magsulat ng Essays)
● Hindi separation kundi asimilasyon ang layunin ng mga
● May malawak na kabuhayan
Ilustrado
● Hispanisado ang kalinangan
● Walang gaanong kapangyarihan
● Kaugnayan ng Sekularisasyon sa Pilipinasyon
Pamamaraan ng kampanya
● Epekto ng 1872
● Pagsusulat - mga nobela, lathalain, sanaysay at
● Itatag ni Andres Bonifacio
pahayagan - La Solidaridad
● Magbibigay ng proposisyon para sa constitution ng
● Likhang sining
bagong Republika
● Organisasyon - masoneriya (fraternity)
○ liberal para sa kanila
Pagbuo ng konsepto ng Ilustrado
● Pagpupulong at talumpating publiko
● “Kapantay” ng peninsulares
● Ang mga ‘naliliwanagan’, may kakayahang mag - aral
● Mga lalaki lamang
● Edukasyon, Uring pinagmulan, kasarian at politika
Ilang hamong kinaharap
● Ilustrado sa loob at labas ng kapuluan
● Pondo
● Ilustrado at liberalismo
○ Supresyon
● Ilustrado at nasyonalismo
○ Naging mahirap din ang mga sponsors
● Awayan sa loob
Mga kampanya ng mga Ilustrado
● Pamumuno
● Panggigipit ng mga konserbatibo
● Repormang pang edukasyon
○ Walang malawak na implementasyon ng
pagtuturo ng Espanyol hanggang sa antas ng
kolehiyo
● Kinatawan sa Cortes
○ Panawagan na may representasyon sa Cortes -
may kinatawan ang kapuluan
● Pagiging lalawigan ng Espanya
La Liga Filipino
● Rizal only had 4 days of leadership
● Pagbubuo ng samahang damayan
● Programang pangkabuhayan
● Programang pampolitikal
Paghahati matapos maipatapon sa Dapitan si Rizal
○ Cuerpo de Compromisarios
○ Pagtatag ng secret society: Katipunan
○ Tumatalikod sa konsepto ng reporma,
propaganda, at asimilasyon, kundi para na sa
konsepto ng rebolusyon at pagorganisa na ng
separasyon mula sa kolonyal na kapangyarihan
Kinahinatnan
○ Proyekto ng asimilasyon
○ Sino ang nakinig?
○ Katanungan matapos ang 1896, nasa kamay
na ng Katipunero ang mga inisyatibo
○ Limitasyon ng reporma
Ilang katanungan
○ Nasaan ang mga indios naturales?
○ Nasaan ang mga kababaihan?
○ Nasaan ang mga katutubo?
○ Nasaan ang mga manggagawa?
Ayon kay Rizal,
● Hindi pa handa ang mga mamamayan
● Hindi napapanahon ang paglulunsad ng himagsikan na
binabalak ng Katipunan
Katipunan at Himagsikan
Ugat ng Himagsikan
● Panlipunan, pangkabuhayan at pangkapangyarihang
konteksto
○ Maraming nabuo na social classes
● Kinahinatnan ng kilusang reporma
● Pagkabuo ng uring rebolusyonaryo
Katipunan bilang lihim na kilusan
● Mga kasapi mula sa kilusang masonerya - epekto ng
kapatiran sa Katipunan
● Mga kasapi mula sa La Liga Filipina - epekto ng
pagpapatapon kay Rizal
● Uring pinagmulan ng mga unang pinuno at kasapi -
taga Maynila, mula sa mababang panggitnang uri
● 1892 - 1896
● Pagtatag sa pamamagitan ng sistemang triyangulo
● Sistema ng pagsapi at impluwensya
● Pahayagang Kalayaan
○ Kumalat ang mga sulatan at kaisipan ni Jacinto
at Bonifacio ukol sa himagsikan at kumalat ang
ideya na mayroong Katipunan bilang isang
lihim na kilusan
● Kaisipan nina Jacinto at Bonifacio sa himagsikan
● Paglawak ng Katipunan sa ibang lalawigan
● Pagbabago ng kasapian at pamunuan sa mga
lalawigan
○ Municipal Kapitan/Local Elites
○ Local Ruling Classes
○ Magsasaka
■ Sumama dahil wala na silang pag-asa
Katipunan sa Kabite
● Tagumpay ng pagbubuo ng pambayang balangay
(municipal level)
● Magdalo (Kawit - Mariano Alvarez) at Magdiwang
(Nobeleta - Baldomero Aguinaldo) bilang 2 lang sa
mga iba ibang pambayang balangay ng Kabite (Sino
sa dalawa ang maging pinuno sa buong Kabite?)
● Katanungan kung alin ang mamumuno (Ano ang
susunod? Paano buuin ang probinsyal council?)
○ Alkalde Mayor ay Espanyol
○ Iminungkahi pa ni Tirona na si Jose Del
Rosario, isang Kabitenyong abogado, ang mas
may karapatan sa puwesto.
○ Nagalit si Bonifacio at
● Taga-Maynila vs taga-lalawigan
● Labanan sa kapangyarihan (power struggle)
● Labanan sa pamumuno
● Labanan sa pagitan ng mga uring panlipunan (uring
mababang panggitna at tagalunsod vs. pinunong lokal
sa lalawigan)

Kumbensyon sa Tejeros

● Pamamaraan ng pagresolba sa pamumunong

panglalawigan
● Sa halip, naging halalan para sa pagbubuo ng
hayagang pamahalaang rebolusyonaryo
○ Napagkasunduan na tanggalin na ang
Katipunan at lulunusin na ang secret society at
magkaroon ng bagong pamahalaang
rebolusyonaryo
● Labanan ng Magdiwang at Magdalo sa simula; naging
konsolidasyon ng mga Kabitenyo sa pamumuno

Kapalaran ng magkakapatid na Bonifacio

● Inimbitahan si Bonifacio para mamagitan sa orihinal na

usapin; Magdiwang vs. Magdalo
● Nagkaroon ng halalan ng mga opisyales para sa
Rebolusyong Pamahalaan
○ Emilio Aguinaldo nahalal bilang pangulo (na
nasa labanan)
○ Andres Bonifacio nahalal bilang Director Interior
○ Inunsulto ni Daniel Tirona ang posisyon ni
Bonifacio