CHỦ ĐỀ 3.

DÃY SỐ - CẤP SỐ CỘNG - CẤP SỐ NHÂN

Cấp số cộng
Công thức cần nhớ
• un+1 = un + d ; • un = u1 + ( n − 1) d ;

uk +1 + uk −1 n n ( n − 1)
• uk = ; • Sn = ( u1 + un ) = nu1 + d.
2 2 2

Bài tập Tự luận

Bài 1. Hãy tìm số hạng tổng quát của CSC ( un ) , biết:

 1
 −u3 + u7 = 8  S5 − S 2 − u5 = 10
a)  b) 
u2u7 = 75. S + u = 1 .
 4 7
10

u1 + u2 + u3 = 15 u10 − u6 = −16

 
c)  1 1 1 71 d) u1 + u2 + ... + un −1 = 0
 u + u + u = 105 . u + u + ... + u = −36.
 1 2 3  2 3 n

Bài 2. Tìm x để ba số liên tiếp lập thành CSC.

a) x; x + 3; 3 − 2 x . b) 1 + sin x; sin 2 x; 1 + sin 3x.

m2
c) x ; x; − 3.
2
d) 2m; ; 3.
2
Bài 3. Xác định m để phương trình:

a) x3 − 3x 2 − 9 x + m = 0 có 3 nghiệm lập thành cấp số cộng.

b) x 4 − 2 ( m + 1) x 2 + 2m + 1 = 0 có 4 nghiệm lập thành cấp số cộng.

Bài 4. Một công viên hình tam giác được trồng cây theo hàng có quy luật của một CSC như sau: hàng
thứ nhất có 9 cây, hàng thứ 10 có 54 cây, hàng cuối cùng có 2014 cây. Hỏi công viên đó có tất cả bao
nhiêu cây được trồng?
Bài 5. Một tòa nhà hình tháp có 30 tầng và tổng cộng có 1890 phòng, càng lên cao thì số phòng càng
giảm, biết rằng cứ 2 tầng liên tiếp thì hơn kém nhau 4 phòng. Quy ước rằng tầng trệt là tầng 1, tiếp theo
lên là tầng số 2, 3, .... Hỏi tầng số 10 có bao nhiêu phòng?
Bài 6. Khi ký hợp đồng dài hạn (10 năm) với các công nhân được tuyển dụng. Công ty liên doanh X đề
xuất hai phương án trả lương để người lao động chọn, cụ thể là

Trang 1
Phương án 1: Người lao động sẽ nhận 36 triệu đồng cho năm làm việc đầu tiên và kể từ năm thứ hai,
mức lương sẽ được tăng thêm 3 triệu đồng mỗi năm.
Phương án 2: Người lao động sẽ được nhận 7 triệu đồng cho quí đầu tiên và kể từ qúy làm việc thứ hai
mức lương sẽ tăng thêm 500000 đồng mỗi qúy.
Biết rằng mỗi năm có 4 qúy. Nếu em là người lao động, em sẽ chọn phương án nào ?
Bài 7. Tính tổng:
a) Tổng 4030 số hạng đầu tiên của cấp số cộng biết u2015 + u2016 = 500.
b) S = 105 + 110 + 115 + ... + 995.
c) S = 12 − 22 + 32 − 42 + ... + 992 − 1002.
Bài 8. Cho a, b, c là ba số hạng liên tiếp của một CSC. Chứng minh rằng

a) a 2 + 8bc = ( 2b + c ) .
2

b) a 2 − bc; b2 − ac; c 2 − ab cũng là một CSC.

Bài tập Trắc nghiệm

Câu 1: Cho cấp số cộng ( un ) và gọi S n là tổng n số hạng đầu tiên của nó. Biết S7 = 77 và S12 = 192 . Tìm
số hạng tổng quát un của cấp số cộng đó

A. un = 5 + 4n . B. un = 3 + 2n . C. un = 2 + 3n . D. un = 4 + 5n .

Câu 2: Xác định số hàng đầu u1 và công sai d của cấp số cộng ( un ) có u9 = 5u2 và u13 = 2u6 + 5 .

A. u1 = 3 và d = 4 . B. u1 = 3 và d = 5 . C. u1 = 4 và d = 5 . D. u1 = 4 và d = 3 .

Câu 3: Cho cấp số cộng ( un ) có u1 = 123 , u3 − u15 = 84 . Số hạng u17 bằng

A. 235 . B. 11 . C. 96000cm3 . D. 81000cm3 .

Câu 4: Một cấp số cộng có số hạng đầu u1 = 2018 công sai d = −5 . Hỏi bắt đầu từ số hạng nào của cấp số cộng
đó thì nó nhận giá trị âm?

A. u406 . B. u403 . C. u405 . D. u404 .

Câu 5: Cho cấp số cộng ( un ) : 2, a, 6, b. Tích ab bằng?

A. 32 . B. 40 . C. 12 . D. 22 .

Câu 6: Cho cấp số cộng ( un ) có u5 = −15 , u20 = 60 . Tổng của 10 số hạng đầu tiên của cấp số cộng này là

A. S10 = −125 . B. S10 = −250 . C. S10 = 200 . D. S10 = −200 .

Trang 2
Câu 7: Cho cấp số cộng ( un ) có số hạng tổng quát là un = 3n − 2 . Tìm công sai d của cấp số cộng.

A. d = 3 . B. d = 2 . C. d = −2 . D. d = −3 .

Câu 8: Cho cấp số cộng ( un ) biết u5 = 18 và 4S n =S 2 n . Tìm số hạng đầu tiên u1 và công sai d của cấp số
cộng

A. u1 = 2 ; d = 4 . B. u1 = 2 ; d = 3 . C. u1 = 2 ; d = 2 . D. u1 = 3 ; d = 2 .

Câu 9: Cho cấp số cộng ( un ) có u1 = 1 và công sai d = 2 . Tổng S10 = u1 + u2 + u3 ..... + u10 bằng:

A. S10 = 110 . B. S10 = 100 . C. S10 = 21 . D. S10 = 19 .

Câu 10: Cho cấp số cộng ( un ) có các số hạng đều dương, số hạng đầu u1 = 1 và tổng của 100 số hạng đầu tiên
1 1 1
bằng 14950 . Tính giá trị của tổng S = + + ... + .
u2 u1 + u1 u2 u3 u2 + u2 u3 u2018 u2017 + u2017 u2018
1 1  1
A.  1− . B. 1 − . C. 2018 . D. 1 .
3 6052  6052

Câu 11: Người ta trồng 3003 cây theo dạng một hình tam giác như sau: hàng thứ nhất trồng 1 cây, hàng
thứ hai trồng 2 cây, hàng thứ ba trồng 3 cây, …, cứ tiếp tục trồng như thế cho đến khi hết số cây. Số
hàng cây được trồng là

A. 77 . B. 79 . C. 76 . D. 78 .

Câu 12: Bạn An chơi trò chơi xếp các que diêm thành tháp theo qui tắc thể hiện như hình vẽ. Để xếp được tháp
có 10 tầng thì bạn An cần đúng bao nhiêu que diêm?

A. 210 . B. 39 . C. 100 . D. 270 .

Trang 3
 Cấp số nhân
Công thức cần nhớ

• un+1 = un q ; • un = u1.q n−1 n  2;

u1 (1 − q n )
• u = uk −1.uk +1 k  2;
2
• Sn = .
1− q
k

Nếu q = 1 thì Sn = nu1 .

Bài tập Tự luận

Bài 1. Tìm số hạng đầu, công bội của cấp số nhân, biết
u1 + u2 + u3 = 135 u1 + u2 + u3 = 14
a)  b) 
u4 + u5 + u6 = 40. u1  u2  u3 = 64.

u1 + u3 = 3 u1 + u2 + u3 = 26
c)  d) 
u1 + u3 = 5. u1 + u2 + u3 = 364.
2 2 2 2 2

Bài 2.
1
a) Tính tổng tất cả các số hạng của một CSN, biết rằng số hạng đầu bằng , số hạng thứ hai
256
1 1
bằng − và số hạng cuối bằng .
512 1048576
b) Tính tổng S = 2 + 6 + 18 + ... + 13122.
c) S = 1 + 11 + 111 + 1111 + ... + 111...1.
n sô´ 1

Bài 3. Tìm a để ba số a − 2; a − 4; a + 2 theo thứ tự lập thành cấp số nhân.

Bài 4. Các số x + 6 y; 5 x + 2 y; 8 x + y theo thứ tự đó lập thành một CSC; đồng thời các số x − 1; y + 2;
x − 3 y theo thứ tự đó lập thành một CSN. Tìm x và y.

Bài 5. Tìm số đo bốn góc của một tứ giác, biết số đo các góc đó lập thành một cấp số nhân có số hạng
cuối gấp tám lần số hạng đầu tiên.
Bài 6. Người ta thiết kế một cái tháp gồm 11 tầng theo cách: Diện tích bề mặt trên của mỗi tầng bằng
nửa diện tích mặt trên của tầng ngay bên dưới và diện tích bề mặt trên của tầng 1 bằng nửa diện tích đế
tháp. Biết diện tích đế tháp là 12288m2, tính diện tích mặt trên cùng.

Trang 4
 Bài tập Trắc nghiệm
Câu 1: Xác định x dương để 2 x − 3 ; x ; 2 x + 3 lập thành cấp số nhân.

A. x = 3 . B. x = 3 . C. x =  3 . D. không có giá trị nào của x .

Câu 2: Cho dãy số ( an ) xác định bởi a1 = 2 , an +1 = −2an , n  1, n  . Tính tổng của 10 số hạng đầu tiên
của dãy số.

2050
A. . B. 2046 . C. −682 . D. −2046 .
3

u20 = 8u17
Câu 4: Cấp số nhân ( un ) có  . Tìm u1 , biết rằng u1  100 .
u1 + u5 = 272

A. u1 = 16. . B. u1 = 2. . C. u1 = −16. . D. u1 = −2. .

Câu 3: Tổng của n số hạng đầu tiên của một dãy số ( an ) , n  1 là Sn = 2n2 + 3n . Khi đó

A. ( an ) là một cấp số cộng với công sai bằng 4 .

B. ( an ) là một cấp số nhân với công bội bằng 4 .

C. ( an ) là một cấp số cộng với công sai bằng 1 .

D. ( an ) là một cấp số nhân với công bội bằng 1 .

Câu 5: Cho hình vuông A1 B1C1 D1 có cạnh bằng 1. Gọi Ak +1 , Bk +1 , Ck +1 , Dk +1 thứ tự là trung điểm các cạnh
Ak Bk , Bk Ck , Ck Dk , Dk Ak (với k = 1, 2, ...). Chu vi của hình vuông A2018 B2018C2018 D2018 bằng?

2 2 2 2
A. 2018
. B. 1007
. C. 2017
. D. 1006
.
2 2 2 2

Trang 5
 1 1
Câu 6: Cho cấp số nhân ( un ) có u1 = −1, công bội q = − . Hỏi 2017 là số hạng thứ mấy của ( un ) ?
10 10

A. Số hạng thứ 2018. B. Số hạng thứ 2017.

C. Số hạng thứ 2019. D. Số hạng thứ 2016.

Câu 7: Cho un  là cấp số cộng có công sai là d , vn  là cấp số nhân có công bội là q và các khẳng định
sau:

I) un = d + un −1 n  2, n  . II) vn = q nv1 n  2, n  .

un −1 + un +1
III) un = n  2, n  . IV) vn−1.vn = vn2+1 n  2, n  .
2

n ( v1 + vn )
V) v1 + v2 + ... + vn = n  2, n  .
2

Có bao nhiêu khẳng định đúng trong các khẳng định trên?
A. 4 . B. 2 . C. 3 . D. 5 .

Câu 8: Cho ba số a, b, c theo thứ tự đó vừa lập thành cấp số cộng, vừa lập thành cấp số nhân khi và chỉ khi

A. a = 1; b = 2; c = 3 . B. a = d ; b = 2d ; c = 3d với d  0 cho trước.

C. a = b = c . D. a = q; b = q 2 ; c = q 3 với q  0 cho trước.

Câu 9: Cho cấp số nhân ( un ) có S 2 = 4; S3 = 13 . Biết u2  0 , giá trị S 5 bằng

35 181
A. . B. . C. 2 . D. 121 .
16 16

Câu 10: Cho hình vuông ( C1 ) có cạnh bằng a . Người ta chia mỗi cạnh của hình vuông thành bốn phần
bằng nhau và nối các điểm chia một cách thích hợp để có hình vuông ( C2 ) (Hình vẽ).

Trang 6
Từ hình vuông ( C2 ) lại tiếp tục làm như trên ta nhận được dãy các hình vuông C1 , C2 , C3 ,., Cn ... Gọi Si

là diện tích của hình vuông Ci ( i  1, 2,3,.....) . Đặt T = S1 + S 2 + S3 + ...S n + ... . Biết T =
32
, tính a ?
3

5
A. 2 . B. . C. 2. D. 2 2 .
2

Câu 11: Cho bốn số a, b , c, d theo thứ tự đó tạo thành cấp số nhân với công bội khác 1 . Biết tổng ba
148
số hạng đầu bằng , đồng thời theo thứ tự đó chúng lần lượt là số hạng thứ nhất, thứ tư và thứ tám của
9
một cấp số cộng. Tính giá trị biểu thức T = a − b + c − d .

101 100 100 101

A. T = . B. T = . C. T = − . D. T = − .
27 27 27 27

Câu 12: Ba số phân biệt có tổng là 217 có thể coi là các số hạng liên tiếp của một cấp số nhân, cũng có thể coi
là số hạng thứ 2 , thứ 9 , thứ 44 của một cấp số cộng. Hỏi phải lấy bao nhiêu số hạng đầu của cấp số cộng này
để tổng của chúng bằng 820 ?

A. 20 . B. 42 . C. 21 . D. 17 .

Trang 7