EKONOMIKS REVIEWER

MAKROEKONOMIKS - Dibisyon ng ekonomiks na nakatuon sa kabuuan ng

ekonomiya

AMA NG MAKROEKONOMIKS - John Meynard Caynes

LIMANG SEKTOR SA PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA

SAMBAHAYAN - Pinagmumulan ng salik ng produksyon

Land - all natural resources

Entrepreneur - abilidad na makapag negosyo

Kapital - money or machineries (guys not sure sa money TT) TOTROPAHIN

Paggawa - most important resource, mga taong gumagawa kaya may produksyon
na nangyayari

BAHAY KALAKAL - Ito ang gumagawa ng produkto at serbisyo, gumagamit ng mga

salik ng produksyon

PAMILIHANG PINANSYAL - dito inilalagay ang mga bahagi ng kitang natatanggap

- Pag iimpok - Hindi orihinal na gawaing pang ekonomiya (broken lines)

● Sambahayan - Nagiimpok
● Bahay kalakal - Manghihiram ng salapi upang mapalawak ang negosyo at
ibalik ng may interes

PAMAHALAAN - Bumubuo ng mga produkto at serbisyong panlipunan

WORLD MARKET - tumutukoy sa kalakalan ng mga kalakal, serbisyo, teknolohiya,

kapital at/o kaalaman sa mga hangganan ng bansa at sa pandaigdigan o
transnasyonal na sukat. Kabilang dito ang mga transaksyong cross-border ng mga
produkto at serbisyo sa pagitan ng dalawa o higit pang bansa. Ito ang nagsasagawa
ng mga operasyon pangkalakalan sa pagitan ng iba't ibang mga bansa

TATLONG URI NG PAMILIHAN

Pamilihan ng Salik ng Produksyon - Dito ibinebenta ang mga tapos na produkto at

serbisyo

Pamilihan ng Tapos na Produkto - Dito ginagawa ang mga hilaw na produkto at

serbisyo

Financial Market -

● Apat na uri ng pamilihang pinansyal:

- Banko
- Insurance Company
- Mga Kooperatiba
- Sanglaan

PAIKOT NA DALOY NG EKONOMIYA - Ang pinasimpleng

ilustrasyon kung papaano dumadaloy ang salapi, produkto, at
serbisyo sa isang aktor patungo sa ibang aktor ng pambansang
ekonomiya at kung papaano ito babalik sa naunang aktor.
Naglalarawan sa ugnayan ng iba't ibang kasapi sa pambansang
ekonomiya.

UNANG MODELO

● Kilala rin bilang SIMPLENG EKONOMIYA.

● Ang Sambahayan at Bahay Kalakal ay iisa
● Self-sufficient economy- ang lumilikha ng produkto ay siya ring konsumer
IKALAWANG MODELO

● Kilala rin bilang SISTEMA NG PAMILIHAN.

● Pagbabayad ng bahay kalakal para sa produksyon
● Sambahayan, Factor Market, Bahay Kalakal, Commodity Market

IKATLONG MODELO

● Kilala rin bilang PAG-IIMPOK AT PAMUMUHUNAN.

● Pagpapautang ng pamilihang pinansyal sa mga bahay kalakal at sambahayan
● Sambahayan, Factor Market, Bahay Kalakal, Commodity Market, Financial
Market

LEAKAGE (INFLOW) - Paglabas ng salapi sa paikot na daloy ng ekonomiya

INJECTION (OUTFLOW) - Pagpasok muli ng salapi sa paikot na daloy ng ekonomiya

IKA-APAT NA MODELO

● Kilala rin bilang ANG PAMAHALAAN.

● Pangongolekta ng buwis mula sa bahay kalakal at sambahayan
● Sambahayan, Factor Market, Bahay Kalakal, Commodity Market, Financial
Market, Pamahalaan

BUWIS - Salaping kinokolekta ng pamahalaan upang makalikom ng pondo

PAMPUBLIKONG KITA - Tawag sa kita na kinokolekta ng pamahalaan sa pamamagitan ng mga

buwis na kanilang natatanggap

IKA-LIMANG MODELO

● Kilala rin bilang PANLABAS NA SEKTOR.

● Ang panlabas na sektor ay nagbubukas ng oportunidad para sa bahay kalakal
at sambahayan sa pamamagitan ng pakikipag-ugnayan sa iba’t iba pang mga
bansa.
● Bukas na pambansang ekonomiya (kalakalang panlabas)
 ● Ang Pamahalaan ay nagpapatupad ng patakaran at polisiya para sa
pakikipagkalakalan.
● Sambahayan, Factor Market, Bahay Kalakal, Commodity Market, Financial
Market, Pamahalaan, World Market

IMPORT - Pag aangkat ng produkto mula sa iba’t ibang bansa

EXPORT - Pagbebenta ng produkto sa ibang bansa

Campbell R. McConnell at Stanley Brue - Sa kanilang Economics Principles,

Problems, and Policies (1999), ang kahalagahan ng pagsukat sa pambansang kita

GNI - Tinatawag ding “Gross National Income” ay sinusukat ang kabuuang

pampamilihang halaga ng lahat ng nabuong produkto at serbisyo na ginawa sa loob
ng itinakdang panahon. “Gawa Natin Ito”

Mga hindi sinasama:

- Hilaw na Produkto = Duplication of Product

- Hindi Pampamilihang Gawain = Unregistered Economy
- Underground Economy = Unregistered Economy
- Produktong Segundamano o Second Hand = Duplication of Value

GDP - Tinatawag ding “Gross Domestic Product”. Sumusukat sa kabuuang

pampamilihang halaga ng lahat ng tapos na produkto at serbisyo na ginawa sa loob
ng isang takdang panahon sa loob ng isang bansa. “Gawa dito sa Pilipinas”

TATLONG PARAAN NG PAGSUKAT NG GROSS NATIONAL

INCOME AYON KINA BERNARDO VILLEGAS AT VICTOR ABOLA (1992)

Paraan Batay sa Paggasta (Expenditure Approach)

Paraan batay sa pinagmulang Industriya (Industrial Origin/Value Added Approach)

Paraan Batay sa Kita (Income Approach)

Paraan batay sa pinagmulang Industriya (Industrial
Origin/Value Added Approach) - Sa paraang batay sa pinagmulang
industriya, masusukat ang Gross Domestic Product ng bansa kung
pagsasamahin ang kabuuang halaga ng produksiyon ng mga
pangunahing industriya ng bansa. Kinapapalooban ito ng sektor ng
agrikultura, industriya, at serbisyo.

[GNI = C + I + G + (X - M) + SD + NFIFA]

[GDP = C + I + G + (X - M) + SD + NFIFA]

PARAAN BATAY SA KITA

● Sahod ng mga Manggagawa - sahod na ibinabayad sa sambahayan mula sa

mga bahay-kalakal at pamahalaan
● Net Operating Surplus - Tinubo ng korporasyong pribado
● Depresasyon - Pagbaba ng halaga ng yamang pisikal bunga ng pagkaluma
bunga ng tuloy tuloy na paggamit paglipas ng panahon.
● Di tuwirang buwis = Subsidies

PRICE INDEX - Sinusukat nito ang average na pagbabago sa presyo ng mga

produkto at serbisyo. Malalaman kung may pagtaas o pagbaba sa presyo ng mga
produkto o serbisyo sa pamamagitan ng Price Index.

NOMINAL/CURRENT GNI

---------------------------------- X 100

BASE YEAR GNI

CURRENT/NOMINAL GNI - Ito ay kumakatawan sa kabuuang halaga ng mga
natapos na produkto at serbisyong nagawa sa loob ng isang takdang panahon batay
sa “kasalukuyang presyo.”

REAL GNI O GNI AT CONSTANT PRICES - Ito ay kumakatawan sa kabuuang

halaga ng mga tapos na produkto at serbisyong ginawa sa loob ng isang takdang
panahon batay sa “nakaraan pang presyo” o sa pamamagitan ng paggamit ng
“batayang taon o base year.”

PI BASE YEAR

----------------------------- X NOMINAL GNI

PI CURRENT YEAR

ECONOMIC CYCLE (BASTA YUNG GRAPH)

OVERHEATED ECONOMY = INFLATION

GREAT DEPRESSION - Pinakamababang antas ng ekonomiya

CONTRACTIONARY FISCAL POLICY - Pag tanggal o pag alis ng social services

EXPANSIONARY FISCAL POLICY - Pag dagdag ng social services