Βιογραφικό

Γιώργος Φαράκλας-Ματορίκος (Georges Faraklas)

καθηγητής πολιτικής φιλοσοφίας
Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας (ΠΕΙ),
Πάντειο Πανεπιστήμιο

Γεννήθηκε το 1962 στην Αθήνα. Δίγλωσσος νέα ελληνικά-

γαλλικά. Γνωρίζει γερμανικά και αγγλικά. Διαβάζει ιταλικά
και αρχαία ελληνικά.

Σπουδές
École de garçons Paul Langevin / École mixte Albert Petit, Bagneux, 1968-1973.
Lycée Henri IV, Παρίσι, 1973-1974 / Lycée Français d'Athènes, Αθήνα 1974-1980.
DEUG-licence φιλοσοφίας: Πανεπιστήμιο Paris X-Nanterre, 1980-1983.
Maîtrise φιλοσοφίας με επιβλέποντες τους Jean-Marie Beyssade και Pierre Osmo: «Le propre du
prince chez Machiavel» («Το ίδιον του ηγεμόνα στον Μακιαβέλλι»), Παν. Paris X-Nanterre, 1984.
DEA φιλοσοφίας με επιβλέπουσα την Hélène Védrine: «Le propre du prince chez Hegel» («Το ίδιον
του ηγεμόνα στον Έγελο»), Παν. Paris I-Panthéon-Sorbonne, 1985.
Thèse de doctorat nouveau régime (διδ. διατριβή) φιλοσοφίας με επιβλέποντα τον Bernard Bourgeois:
«L'individualité dans la Ρhilosophie du droit hégélienne. La question du particulier» («Η
ατομικότητα στην εγελιανή Φιλοσοφία του δικαίου. Το ζήτημα του ιδιώτη»), μέλη της επιτροπής:
Bernard Bourgeois, Jacques d'Hondt, Hélène Politis, Denise Souche-Dagues, βαθμός: mention très
honorable avec félicitations du jury, Πανεπιστήμιο Paris I-Panthéon-Sorbonne, 1994.

Μονογραφίες

1. L'individualité dans la philosophie du droit hégélienne. La question du particulier, διδ. διατριβή,

Université Paris I-Panthéon-Sorbonne, Παρίσι 1994, 612 σελ.
2. Machiavel. Le pouvoir du prince, Presses Universitaires de France, Παρίσι 1997.
Παρουσιάσεις: Le Banquet 11, 1997, σ. 287-288.
Revue historique de droit français et étranger 75, 1997, σ. 650.
Α. Πανταζόπουλος, Αυγή 11-2-1999.
Revue française d᾽histoire des idées politiques 11-12, 2000.
Βιβλιοκρισίες: J.-P. Cavaillé, Revue Philosophique 1999/4.
A. Cugno, Revue de Synthèse 2000/3-4.
3. Θέση και αλήθεια. Για μια διαλεκτική γνωσιοθεωρία των κοινωνικών φαινομένων, Κριτική, Αθήνα
1997, 415 σελ.
Παρουσιάσεις: Η. Μαυρίδης, Βήμα 12-10-1997.
Α. Πανταζόπουλος, Αυγή 13-11-1997
Ν. Σεβαστάκης, Αυγή 11-2-1999.
4. Γνωσιοθεωρία και μέθοδος στον Έγελο, Εστία, Αθήνα 2000, 264 σελ.
Παρουσίαση: Γ.Ι.Μ., Ελευθεροτυπία 15-10-2000.
Βιβλιοκρισία: Π. Θανασάς, Δευκαλίων 20/1, 2002, σ. 117-134.
5. «Αυτό το πράγμα». Κριτική της αιτιότητας και αυτοσχεσία στη συγκρότηση του κοινωνικού
αντικειμένου, Νήσος, Αθήνα 2001, 250 σελ.
Βιβλιοκρισία: Στ. Δημητρίου, Αυγή 18-7-2002.
6. Νόημα και κυριαρχία. Νοηματική συγκρότηση και κριτική της κυριαρχίας, Εστία, Αθήνα 2007, 679
σελ.
Παρουσιάσεις: Σ. Βανδώρος, Ελεύθερος τύπος, 24-2-2008.
Κ. Γεωργουσόπουλος, Τα Νέα, 2/3-3-2008.
Β.Κ.Κ., Ελευθερoτυπία, 23-5-2008.
Βιβλιοκρισία: Θ. Σαμαρτζής, Καθημερινή 24-2-2008.
7. Η λογική του κεφαλαίου. Μια κριτική εισαγωγή στον Μαρξ και τον Βέμπερ, Εστία, Αθήνα 2018, 364
σ.
Παρουσίαση: Γ. Καράμπελας, Εφημερίδα των συντακτών, 4-11-2018.
Επιμέλεια συλλογικών τόμων

1. Ρ. Αζίζογλου-Γ.Φ. (επ.), Η δημοκρατία στην εξορία. Ένας οδηγός για τη σκέψη του Ρουσσώ, Νήσος,
Αθήνα 2012.
2. J. Kozatsas-G.F.-St. Synegianni-Kl. Vieweg (επ.), Hegel and Scepticism, Hegel-Jahrbuch
Sonderband, De Guyter, Βερολίνο-Βοστώνη 2017.
3. B. Κιντή-Χλ. Μπάλλα-Γ.Φ. (επ.), Αντίδωρα. Τιμητικός τόμος για τον Π. Μπασάκο, Φιλοσοφική
Σχολή, Παν. Κρήτης, Ρέθυμνο 2019.
4. Γ.Φ.-Π. Kουφοπούλου (επ.), Η πολιτική της πράξης. Ένας οδηγός για τη σκέψη της Άρεντ, Νήσοε,
Αθήνα 2021 (υπό έκδ.).
5. Χρ. Αυλάμη-Β. Ιακώβου-Μ. Καρρά-Σ. Σιαμανδούρας-Γ.Φ. (επ.). Μακιαβελιανές στιγμές σε
προοπτική, Angelus Novus, Αθήνα 2021 (υπό έκδ.).

Άρθρα
1. Γ. Φαράκλας-Γ. Σολωμός, «Ιάννης Ξενάκης. Μια αντιφατική αντιμετώπιση των αντιθέσεων»,
Μουσικολογία 5-6, 1987, σ. 154-181.
2. «Τέχνημα», Πολίτης 81-82, 1987, σ. 43-47.
3. «Για το πολιτικοθεωρητικό μας κρίμα», Πολίτης 104, 1990, σ. 42-50.
4. «Ο τρομοκράτης και το φαινόμενο», Πολίτης δεκαπενθήμερος 3, 1995, σ. 32-33 - 4, 1995, σ. 32-33.
5. «Κατάφαση και έγνοια», Πολίτης δεκαπενθήμερος 12, 1995.
6. «Το ζήτημα μιας υλιστικής θεωρίας της πράξης και ο ερωτικός πόνος», Πολίτης 20, 1996, σ. 13-17.
7. «Ο Θεός ως η κοινωνική σχέση», Πολίτης δεκαπενθήμερος 44, 1997.
8. «Σκέψη, επανάσταση, πραγματικότητα. Προβλήματα της εγελιανής θεμελίωσης των κατηγοριών
συγκρότησης της πολιτείας», Αξιολογικά 10, 1997, σ. 7-61.
9. «Κώστας Αξελός. Ο στοχαστής του παιγνίου του κόσμου», Οι Έλληνες του κόσμου, τ. Α΄, Άποψη,
Αθήνα-Θεσσαλονίκη Πολιτιστική Προτεύουσα της Ευρώπης-Θεσ/νίκη 1997, σ. 51-52 = «Kostas
Axelos. The Thinker of the Game of the World», Greeks Around the World, Άποψη, Αθήνα-
Thessaloniki Cultural Capital of Europe, Θεσ/νίκη 1997, σ. 51-52.
10. «Φίλημα. Η υπόθεση μιας χειραφετητικής δομής της επιθυμίας και η σχέση των φύλων», Πολίτης
δεκαπενθήμερος 48, 1998, σ. 26-32.
11. «Έγελος και μακιαβέλλι: η επιβολή του νόμου», Δευκαλίων 16/1, 1998, σ. 21-39 = «Hegel et
Machiavel: imposer la loi», Revue Philosophique 1999/1, p. 61-78.
12. «Η θεωρία της γνώσης στον Έγελο», Νεύσις 7, 1998, σ. 159-171= «La théorie hégélienne de la
connaissance. Un essai de reconstruction», Hegel-Jahrbuch 2004, p. 215-219.
13. «Η φιλοσοφική νομιμοποίηση της Ελληνικής Επανάστασης. Η περίπτωση του Έγελου», Πολίτης
δεκαπενθήμερος 55, 1998, σ. 24-28.
14. «Πρόλογος», εις Γ. Ρίττερ, Ο Έγελος και η Γαλλική Επανάσταση, Εστία, Αθήνα 1998, σ. 9-14.
15. «Πρόλογος», εις Μ. Χάιντεγγερ, Διαμονές, Κριτική, Αθήνα 1998, σ. 9-23.
16. «Αλληλονοηματοδότηση και εις άτοπον απαγωγή. Εισαγωγή στην εγελιανή συγκρότηση
νοημάτων», Δευκαλίων 18/2, σ. 281-305 = «Donation mutuelle de sens et raisonnement par
l'absurde. Introduction à la constitution des concepts chez Hegel», Fr. Dagognet-P. Osmo (eds.),
Autour de Hegel. Hommage à Bernard Bourgeois, Vrin, Paris 2000, p. 117-137.
17. «Η ιστορία του πόνου», Νέα Εστία 1711, 1999.
18. «Η πολιτική ως προσωρινή ηθική», Αξιολογικά, ειδικό τχ. 1, 1999, σ. 95-120.
19. «Μοναρχία, πόλεμος και εμπόριο στον Μοντεσκιέ. Ο αντινομικός χαρακτήρας της νεωτερικότητας
και το πρόβλημα της αιτιότητας», Αξιολογικά 13, 2000, σ. 32-47.
20. «Commun et propre. Un essai de réponse à la question "Qu'est-ce que la philosophie?"», Diogène
192, 2000, σ. 53-69 = «Common and proper. An Attempt to Answer the Question "What is
Philosophy?"», Diogenes 192, 2000, σ. 41-53.
21. «Σαρτρ. Η ηθική χωρίς Θεό», Πολίτης 72, 2000, σ. 28-32.
22. «Από την ανάλυση στη διαλεκτική», Εισαγωγή εις G. Bachelard, Το νέο επιστημονικό πνεύμα,
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2000, σ. ΧΙΙΙ-ΧΧΙV.
23. «Η απόλυτη προοπτική», εις Κονδύλης. Για την κοινωνική οντολογία, Ελλ. Γράμματα, Αθήνα 2001,
σ. 73-99.
24. «Μπαλτάς και Ντερριντά», Νέα Εστία 1732, 2001, σ. 409-424.
25. «Η ιστορία των επιστημών ως φιλοσοφία», Εισαγωγή εις M. Serres, Το φυσικό συμβόλαιο,
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2001, σ. ιγ΄-λα΄.
26. «Η θέση του Κ. Ψυχοπαίδη και η ποετοιμασία της στη μελέτη του για τον Καντ», Εισαγωγή εις Κ.
Ψυχοπαίδης, Κριτική φιλοσοφία και λογική των θεσμών, Εστία, Αθήνα 2001, σ. 9-27.
27. «Ο Ρουσσώ και η ανεπανόρθωτη απώλεια», Πολίτης 86, 2001, σ. 43-45.

2
28. «Ο Θουκυδίδης, το συμφέρον και το δίκαιο», Πολίτης 89, 2001, σ. 45-47.
29. «Για μια μη οντολογική ανάγνωση του Έγελου», Δευκαλίων 20/2, 2002, σ. 257-271.
30. «Για τη σημασία της ιστορικής εμπειρίας», Δευκαλίων 22/2, 2004, σ. 159-169.
31. «Critica della dominazione. Politica e filosofia nella Differenzschrift», M. Cingoli (επ.), L'esordio
pubblico di Hegel. Per il bicentenario della Differenzschrift, Istituto Italiano per gli Studi
Filosofici, Νάπολη-Guerini, Μιλάνο 2004, σ. 199-215.
32. «Θέματα ενός αριστερού φιλοσοφικού στοχασμού. Σημεία σύγκλισης μεταξύ των προβληματικών
του Αρ. Μπαλτά, του Π. Μπασάκου και του Κ. Ψυχοπαίδη», Πολίτης 119, 2004, σ. 34-37.
33. «Η τεθειμένη ουσία. Δομές της συνείδησης στον Σαρτρ», Επίλογος 14, 2005, σ. 125-138.
34. «Ο Κοσμάς Ψυχοπαίδης και η κατασκευή εννοιών στις κοινωνικές επιστήμες», Τετράδια 50-51,
2005, σ. 33-44.
35. «Ο Ντερριντά και η μονταινική πολιτική», Νέα Εστία 1774, 2005, σ. 157-160.
36. «Η φιλοσοφία ως προετοιμασία της επανάστασης και η διαλεκτική της άρσης της διαλεκτικής στη
μετά το ᾽68 γαλλική φιλοσοφία», Νέα Εστία 1780, 2005, σ. 67-75.
37. G.F.-D. Karydas-A. Lavranu, «K. Psychopedis zum Gedenken», Hegel-Jahrbuch 2005, σ. 13-15.
38. G.F.-D. Karydas, «Kondylis et Psychopedis. Le conflit du relativisme dans la philosophie grecque
actuelle», Rue Descartes 51, 2006, σ. 35-46 = «Κονδύλης και Ψυχοπαίδης. Η διαμάχη για το
σχετικισμό στη σύγχρονη ελληνική φιλοσοφία», Σύγχρονα Θέματα 106, 2009, σ. 59-66.
39. V. Fabbri-G. Faraklas-V. Kalfas-V. Kindi-I. Patelli-E. Perdikouri-P. Poulos-A. Stylianou-St.
Virvidakis-G. Xiropaïdis-St. Zoumboulakis, «Table ronde sur l'état actuel de la philosophie en
Grèce», Rue Descartes 51, 2006, σ. 77-89.
40. «Ζητήματα μετάφρασης μερικών εγελιανών όρων στα ελληνικά», Σύγχρονα Θέματα 96, 2007, σ.
41-46.
41. «Self-submission and Mutual-domination: Constructions of Marriage and Gender in Kant and
Fichte», K. Goudeli-P. Kontos-I. Patelli (επ.), Kant. Making Reason Intuitive, Palgrave-Macmillan,
Houndmills, Basingstoke-Νέα Υόρκη 2007, σ. 28-42.
42. «Individu et substance dans l'histoire selon Hegel», Hegel-Jahrbuch 2007, σ. 351-355.
43. «Για μια σύγχρονη φιλοσοφία της ιστορίας», Πολίτης 161, 2007, σ. 24-30.
44. «Η λήθη του νοείν», «Πρόλογος» εις Έγελος, Φαινομενολογία του νου, Εστία, Αθήνα 2007, σ. 13-
28.
45. «Η απορία του απόρου. Για την αλλαγή στο εννοιολογικό πλαίσιο της πολιτικής και της
οικονομίας», Μ. Αγγελίδης-Δ. Γράβαρης-Δ. Σακκάς (επ.), Κοινωνική θεωρία και πολιτική ευθύνη.
Συντροφικό αντιχάρισμα στον Νίκο Πετραλιά, Gutenberg, Αθήνα 2008, σ. 683-696.
46. «Η ουτοπία της γνώσης. Για την αντορνική ανάπτυξη της εγελιανής γνωσιοθεωρία», Αξιολογικά
20, 2008, σ. 63-71.
47. «Εξουσιαστική προφητεία. Μια ερμηνευτική συμβολή του Ψυχοπαίδη στην πολιτική θεωρία», Μ.
Αγγελίδης-Στ. Δημητρίου-Α. Λαβράνου (επ.), Θεωρία, αξίες και κριτική. Αφιέρωμα στον Κοσμά
Ψυχοπαίδη, Πόλις-Ίδρυμα Σάκη Καράγιωργα, Αθήνα 2008, σ. 556-571.
48. «Η ιστορία ως αγώνας για αναγνώριση», Αξιολογικά 20, 2008, σ. 219-223.
49. «Αλληλοαναγνώριση: εργασία, επιθυμία, επικοινωνία. Σημασίες του κεφαλαίου "Κυριαρχία και
υποτέλεια" της Φαινομενολογίας του νου του Έγελου», Η Ψυχανάλυση 6, 2009, σ. 69-84.
50. «La translation dans l'altérité comme chiasme. L'institutionnalisme de Hegel selon Jean-François
Kervégan», Archives de Philosophie 72/3, 2009, σ. 541-550.
51. «H Ηθελημένη αφέλεια», Εισαγωγή εις Νίτσε, Η γέννηση της τραγωδίας, Εστία, Αθήνα 2009, σ. 9-
37.
52. «Πράγμα και υπεραισθητό. Ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης στην υποδιαίρεση ‟Συνείδηση” της
Φαινομενολογίας του νου», Κ. Καβουλάκος (επ.), Η Φαινομενολογία του πνεύματος του Γκ.Β.Φ.
Χέγκελ, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2009, σ. 166-197.
53. «Αυτοσχέδια αναγκαιότητα. Σκέψεις για την ιστορικότητα του έργου τέχνης», Αξιολογικά 24,
2010, σ. 35-60.
54. «Αναγνώριση και απειρία στον Έγελο. Μια πρόταση», Αξιολογικά 26, 2011-12, σ. 25-42.
55. «Και ο λόγος σαρξ εγένετο. Η ορθολογικότητα του χριστιανισμού κατά τον Έγελο», Στ.
Ζουμπουλάκης (επ.), Ο Θεός της Βίβλου και ο θεός των φιλοσόφων, Άρτος ζωής, Αθήνα 2012, σ.
420-452.
56. «Η πολιτική απονομιμοποίηση της φύσης στον Ρουσσώ», Ρ. Αζίζογλου-Γ. Φαράκλας (επ.), Η
δημοκρατία στην εξορία. Ένας οδηγός για τη σκέψη του Ρουσσώ, Νήσος, Αθήνα 2012, σ. 255-286.
57. «Η διαλεκτική της εμμένειας» (για το βιβλίο Aristides Baltas, Peeling potatoes or grinding lenses.
Spinoza and Young Wittgenstein Converse on Immanence and its Logic, Pittsburgh UP, Pittsburgh
2012), Σύγχρονα θέματα, 121, 2013, σ. 116-119.
58. «Το παιγνίδι της καταπάτησης», Σύγχρονα θέματα, 124, 2014, σ. 10-11.

3
59. «Έξω από το ξενοδοχείον “Η Άβυσσος”», (για το βιβλίο του K. Καβουλάκου, Τραγωδία και
ιστορία. Η κριτική του νεωτερικού πολιτισμού στον νεαρό Λούκατς, Αλεξάνδρια, Αθήνα 2011 =
Ästhetizistische Kulturkritik und ethische Utopie. Georg Lukács’ neukantianisches Frühwerk,
Akademie-de Gruyter, Berlin 2014), Σύγχρονα θέματα, 125, 2014, σ. 67-69.
60. «Ο φθόνος και τα παράσιτα», Σύγχρονα θέματα, 127, 2014, σ. 15-24.
61. «Οι άριστοι, η ισοπέδωση και η δημοκρατία», Σύγχρονα θέματα, 128-129, 2015, σ. 42-49.
62. «Η δικαιοσύνη ως όρος άσκησης της ελεύθερης βούλησης», Στ. Ζουμπουλάκης (επ.), Δικαιοσύνη
και δίκαιο, Άρτος Ζωής, Αθήνα 2015, σ. 269-294.
63. «Έγελος ή Άρεντ. Πολιτική ελευθερία και οικονομία», Ένεκεν 36, 2015, σ. 88-96.
64. «Κριτικές της ιστορικής αιτιοκρατίας. Μια συμβολή νεοελλήνων στοχαστών στη γαλλική πολιτική
σκέψη: Καστοριάδης, Αξελός, Παπαϊωάννου», Nέα Εστία 1867, 2015, σ. 1217-1230.
65. «Y a-t-il une historicité du désir chez Sade?» (για το βιβλίο του C. Irodotou, Des utopies sadiennes,
Paris 2015), Historein 14, 2016, σ. 99-102.
66. «Διαλεκτική και κεφάλαιο», Αξιολογικά 30, 2016, σ. 173-188.
67. «Δημοκρατία χωρίς συμβόλαιο» (για το βιβλίο του Ά. Στυλιανού Ο Σπινόζα και η δημοκρατία,
Πόλις, Αθήνα 2016), Σύγχρονα θέματα, 137, 2017, σ. 130-132.
68. «Γιατί μας συμφέρει να υποδεχτούμε τους πρόσφυγες», Ένεκεν 42, 2017, σ. 245-247.
69. «Ο σοσιαλισμός ως συνεπής φιλελευθερισμός. Το επιχείρημα του Σταύρου Κωνσταντακόπουλου»,
Tετράδια 68-69, 2017, σ. 129-132.
70. «Το όριο ως ποιότητα στον Έγελο», Tοπικά 13, 2017, σ. 273-281.
71. «The Dialectic of All that is Determinate», εις J. Kozatsas-G.F.-St. Synegianni-Kl. Vieweg (επ.),
Hegel and Scepticism, De Gruyter, Βερολίνο-Βοστώνη 2017, σ. 39-60.
72. «Machtanspruch und Relativismus. Zum Weberianischen Philosophen Panajiotis Kondylis», εις J.
Pissis-D. Karydas (επ.), Deutschland und Griechenland im Spiegel der Philosophiegeschichte,
Romiosini/CeMoG, Βερολίνο 2018, σ. 203-212.
73. «Το υπεραισθητό ως φαντασιακό. Καστοριάδης και Έμιλ Λασκ», εις Γ. Kτενάς-Aλ. Σχισμένος
(επ.), Η σκέψη του Κορνήλιου Καστοριάδη και η σημασία της για μας σήμερα, Ευρασία, Αθήνα
2018, σ. 113-122.
74. «Εμπειρική νοηματοδότηση. Μια πρόταση για τη διαλεκτική γνωσιοθεωρία του Μαρξ», Kρίση, 4,
2018, σ. 119-138.
75. «Λόγος στην ιστορία ή λόγος της ιστορίας. Η απάντηση του Έγελου στον Μαρξ», B. Κιντή-Χλ.
Μπάλλα-Γ.Φ. (επ.), Αντίδωρα. Τιμητικός τόμος για τον Π. Μπασάκο, Φιλοσοφική Σχολή, Παν.
Κρήτης, Ρέθυμνο 2019, σ. 491-510.
76. «Η αυτοσυνειδησία ως συνείδηση της επιθυμίας. Σχόλιο σε ένα χωρίο της Φαινομενολογίας του
νου», Αληtheia, 10, 2019, σ. 210-220.
77. «Οι δυο ήλιοι και η κατάργηση της εργασίας. Ο Έγελος, ο Μαρξ και η προστασία της ελευθερίας
από την οικονομική ανισότητα», Kρίση, 8, 2020, σ. 67-88.
78. «Hegel en grec», S. Hrnjez-E. Nardelli (επ.), Hegel and/in/on Translation, Verifiche XLIX (1-2),
2020, σ. 275-289.
79. «Το να ελπίζεις είναι πιο βολικό; Ο Μαρξ το 1843 για την ελπίδα », St. Zoumboulakis (επ.), Για
την ελπίδα, Άρτος Ζωής, Αθήνα 2020, σ. 397-416 (in greek).
80. «Η κοινωνιολογική συγκρότηση των εννοιών» (για το βιβλίο του M. Aχείμαστου, Εισαγωγή στις
Στοιχειώδεις μορφές του θρησκευτικού βίου του Ντυρκέμ, ΜΙΕΤ, Αθήνα 2019), Σύγχρονα θέματα,
147-148, 2020, σ. 148-142 (in greek).
81. «Για την εμπειρία του κυβερνάν», Γ. Αραμπατζής (επ.), Κρίση και αναπαράσταση, Κέλευθος,
Αθήνα 2020, σ. 95-107.
82. «Εγκλεισμός και πολιτεία», Π. Kαπόλα-Γ. Koυζέλης-O. Kωνσταντάς (επ.), Aποτυπώσεις σε στιγμές
κινδύνου, Εταιρία για τη Μελέτη των Επιστημών του Ανθρώπου, Αθήνα 2020, σ. 501-508.
83. «Τα δύο ελληνικά έθνη και το 1821. Μια φιλοσοφική προσέγγιση», Νέα Εστία, 1886, 2021, σ. 278-
284.
84. «Σπινόζα ή Έγελος. Εγελιανά σχήματα σκέψης στον Αλτουσσέρ», Γ. Kαλαμπόκας (επ.),
(Ξανα)διαβάζοντας τον Althusser, Eκτός Γραμμής, Αθήνα (υπό έκδ.).
85. «Ο Μακιαβέλι και τα όρια της τυποκρατίας», Χ.Αυλάμη-Β. Ιακώβου-Μ. Καρρά-Σ. Σιαμανδούρας-
Γ.Φ. (επ.). Μακιαβελιανές στιγμές σε προοπτική, Angelus Novus, Αθήνα 2021 (υπό έκδ.).
86. «Ο διχασμός της ερωτικής επιθυμίας», Τοπικά, 14 (υπό έκδ.).
87. «Για μια κανονιστική έννοια ιστορίας», Δ. Παπαδημητρίου (επ.), Τιμητικός τόμος για τον Προκόπη
Παπαστράτη (υπό έκδ.).
88. «Ηθική της πολιτικής ευθύνης. Ο Μερλώ-Ποντύ και ο εγελιανός τρόπος ζωής», Γρ. Aνανιάδης
(επ.), Τιμητικός τόμος για τον Στέφανο Πεσμαζόγλου (υπό έκδ.).
89. «“Μια ανεξήγητη σπουδή.” Για την εθνικοσοσιαλιστική ανοησία», B. Νικολαΐδου (επ.),

4
 Αντισημιτισμός, Ολοκαύτωμα και φιλοσοφική σκέψη (υπό έκδ.).
90. «Ο Λεζαί, ο Κονστάν και ο Έγελος για την ‟Τρομοκρατία”», Α. Μπουλογούρι-Α. Βλαζάκης (επ.),
Τιμητικός τόμος για τον Σταύρο Κωνσταντακόπουλο (υπό έκδ.).
91. «Μισέλ Σερ. Ο φιλόσοφος της επικοινωνίας», A. Μπαλτάς-Θ. Δημητράκος (επ.), Ηπειρωτική
φιλοσοφία της επιστήμης, Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειον (υπό έκδ.).
92. «Η αγάπη ως πολιτικό πρόβλημα. Για την Ηθική της υπόληψης της Κορίν Πελλυσόν», Ἀνθρωπος,
6, 2022 (υπό έκδ.).
93. «Πολιτική στις φυσικές επιστήμες; Η συμβολή της Ιόλης Πατέλλη», Σύγχρονα θέματα, 153, 2022
(υπό έκδ.).

Μεταφράσεις
1. J. και B. Massin, «Ο Μπετόβεν και η Γαλλική Επανάσταση», Μουσικολογία 5-6, σ. 136-153.
2. Κ. Παπαϊωάννου, Χέγκελ, Εναλλακτικές εκδ., Αθήνα 1992, 110 σελ.
3. J. d'Hondt, «Ο Καντ και η Γαλλική Επανάσταση», Ουτοπία 12, σ. 81-92.
4. R. Debray, «Περί θεάματος», Πολίτης δεκαπενθήμερος 19, 1996, σ. 24-29.
5. J. Holloway, «Η έννοια της εξουσίας και οι Ζαπατίστας», Πολίτης δεκαπενθήμερος 27, 1996, 30-34.
6. B. Karsenti, «Η παγίδα του αποκλεισμού», Πολίτης δεκαπενθήμερος 28, 1996, σ. 20-25.
7. K. Marx, «Σημειώσεις πολιτικής οικονομίας», Ν. Θεοτοκάς-Γ. Σταθάκης, Δοκίμια για τον Μαρξ, Ο
Πολίτης, Αθήνα 1996, σ. 59-63.
8. Descartes, «Για την πολιτική», Πολίτης δεκαπενθήμερος 31, 1997, σ. 30-34 = Αξιολογικά, ειδ. τχ. 1,
1999, σ. 215-229.
9. J. Derrida, «Η δομή, το σημείο και το παίγνιο στον λόγο των επιστημών του ανθρώπου», Πολίτης
δεκαπενθήμερος 39, 1997, σ. 33-41.
10. με τον Α. Μπαλτά, W. Benjamin, «Για την έννοια της ιστορίας», Πολίτης δεκαπενθήμερος 43,
1997, σ. 32-39 = Είκοσι χρόνια, Νήσος, Αθήνα 2012, σ. 79-97 = W. Benjamin, Κείμενα 1934-1940,
Άγρα, Αθήνα 2019, σ. 707-726.
11. J. Lacan, «Ο Καντ με τον Σαντ», Πολίτης δεκαπενθήμερος 57, 1998, σ. 35-38· 58, 1998, σ. 25-33.
12. J.-P. Lefebvre-P. Macherey, Ο Έγελος και η κοινωνία, Εστία, Αθήνα 1998, 150 σελ.
13. M. Heidegger, Διαμονές, Κριτική, Αθήνα 1998, 40 σελ.
14. J. Ritter, Ο Έγελος και η Γαλλική Επανάσταση, Εστία, Αθήνα 1999, 120 σελ.
15. B. Bourgeois, Φιλοσοφία και δικαιώματα του ανθρώπου, Εστία, Αθήνα 2000, 170 σελ.
16. J. d'Hondt, «Η εγελιανή διαλεκτική της φύσης», Ουτοπία 38, 2000, σ. 53-62.
17. G. Bachelard, Το νέο επιστημονικό πνεύμα, ΠΕΚ, Ηράκλειο 2000, 189 σελ.
18. M. Serres, Το φυσικό συμβόλαιο, ΠΕΚ, Ηράκλειο 2001, 198 σελ.
19. M. Serres, «Μουσική και περιρρέων θόρυβος», Πολίτης 85, 2001, σ. 12-19.
20. J. Derrida, Έμβολα. Τα ύφη του Νίτσε, Εστία, Αθήνα 2002, σ. 23-94.
21. J. Derrida, «Η γλώσσα του ξένου», Πολίτης 96, σ. 19-28.
22. J. Derrida, «Πίστη και γνώση», εις J. Derrida-G. Vattimo (επ.), Η θρησκεία, Αλεξάνδρεια, Αθήνα
2003, σ. 11-111.
23. J. Derrida, Η λευκή μυθολογία. Η μεταφορά στο φιλοσοφικό κείμενο, Εστία, Αθήνα 2004, σ. 17-134.
24. M. Merleau-Ponty, Σημεία, Εστία, Αθήνα 2005, 414 σελ. = κεφ. Ι στο Π. Πούλος, Έννοιες τέχνης
τον 20ό αιώνα, ΑΣΚΤ, Αθήνα 2006, σ. 205-279.
25. Hegel, Φαινομενολογία του νου, Εστία, Αθήνα 2007, 707 σελ.
26. Rousseau, Κείμενα για τον πόλεμο, εις Ρ. Αζίζογλου-Γ.Φ. (επ.), Η δημοκρατία στην εξορία, Νήσος,
Αθήνα 2012, σ. 415-434.
27. Hegel, Κείμενα για το όριο και το σύνορο, Tοπικά 13, 2017, σ. 282-292.
28. Fr. Worms, Οι χρόνιες παθήσεις της δημοκρατίας, Πόλις, Αθήνα 2018, 273 σελ.
29. C. Pelluchon, Η ηθική της υπόληψης, Πόλις, Αθήνα 2019, 422 σελ.
30. C. Pelluchon, Για να κατανοήσουμε τον Λεβινάς, Πόλις, Αθήνα 2022 (υπό έκδ.)

Διδασκαλία
Στο ΠΜΣ του Τομέα Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών και Δικαίου του Γενικού Τμήματος
του Πολυτεχνείου Αθηνών, Φεβρ. 1994-Ιούν. 1996:
Εγελιανή γνωσιολογία 1. Εισαγωγή,
Εγελιανή γνωσιολογία 2. Φαινομενολογία του νου,
Εγελιανή γνωσιολογία 3. Το άπειρο στην Επιστήμη της λογικής,
Στο ΠΜΣ του Τμήματος Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας των Επιστημών του Πανεπιστημίου
Αθηνών, Φεβρ.-Ιούν. 1997:
Φιλοσοφική σκέψη και παίγνιο

5
Στο Τμήμα Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών Πανεπιστημίου Κρήτης, Φεβρ. 1996-Ιαν. 1998:
Εισαγωγή στη φιλοσοφία του Hegel
Νεώτερη πολιτική φιλοσοφία
Ιστορία της νεότερης φιλοσοφίας
Εισαγωγή στη φιλοσοφία του Kant
Η διαλεκτική κυρίου και δούλου στον Hegel
Πολιτική φιλοσοφία
Machiavelli
Ως επίκουρος καθηγητής Επιστημολογίας των κοινωνικών επιστημών στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του
Πανεπιστημίου Κρήτης, Σεπτ. 1998-Ιούν. 2000:
Εισαγωγή στη μεθοδολογία της κοινωνιολογικής έρευνας
Κοινωνική θεωρία και επιστημολογία
Πόλεμος και κοινωνία
Βασικοί τύποι κοινωνιολογικών θεωριών
Κανονιστικότητα και κοινωνία
Επιστημολογία κοινωνικών επιστημών
Ως αναπλητωτής καθηγητής Πολιτικής φιλοσοφίας στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του
Παντείου Πανεπιστημίου, Σεπτ. 2000-Ιούν. 2009:
Νεώτερη πολιτική φιλοσοφία
Υπερβατολογική και διαλεκτική μέθοδος Ι
Υπερβ. και διαλεκτική μέθοδος ΙΙ. Κείμενα
Σύγχρονη πολιτική φιλοσοφία: Π. Κονδύλης
Σύγχρονη πολιτική φιλοσοφία: Κ. Ψυχοπαίδης
Στο ΠΜΣ του ιδίου Τμήματος, Σεπτ. 2004-Ιούν. 2009:
Η σκέψη του Machiavelli
Φιλοσοφία της ιστορίας
Φιλοσοφία του πολέμου
Hegel: Φαινομενολογία του νου
Ως καθηγητής Πολιτικής φιλοσοφίας στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου
Πανεπιστημίου, Σεπτ. 2009 κ.ε.:
Πολιτική φιλοσοφία
Υπερβατολογική και διαλεκτική μέθοδος
Κοινωνική θεωρία: Marx και Weber
Πολιτική φιλοσοφία: Φύση και σύμβαση
Κοινωνική θεωρία: Σύγχρονα ρεύματα
Φιλοσοφία της ιστορίας
Στο ΠΜΣ του ιδίου Τμήματος, Σεπτ. 2009 κ.ε.:
Hegel: Φαινομενολογία του νου
Hegel: Επιστήμη της λογικής
Hegel: Φιλοσοφία του δικαίου Ι, ΙΙ
Φιλοσοφία και ιστορία των επιστημών στον Michel Serres
Φιλοσοφίες της Γαλλικής Επανάστασης
Η πολιτική φιλοσοφία του Παναγιώτη Κονδύλη
Η έννοια της πράξης στην Hannah Arendt
Θρησκεία και πολιτική στον Hegel I, II
Πολιτική και πόλεμος στον Machiavelli
Στο ΠΜΣ «Πολιτική φιλοσοφία» του Τμήματος Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Σεπτ. 2019 κ.ε.
Πολιτική θεολογία

Συνέδρια, ημερίδες, διαλέξεις

1. «Πολιτεία και πόλεμος στον Μακιαβέλλι», συνέδριο 3ο Πανελλήνιο συνέδριο: Προβλήματα
σοσιαλισμού, Φιλοσοφική Σχολή Παν. Ιωαννίνων-Δήμος Χανίων, Χανιά, 28-6/1-7-1990.
2. «Η γνωσιολογία του Hegel», Σεμινάριο θεωρίας και επιστημολογίας των κοινωνικών επιστημών,
Οικ. Τμήμα, ΕΚΠΑ, 1995.
3. «Η έννοια της εξουσίας στον Machiavelli», Σεμινάριο θεωρίας και επιστημολογίας των κοινωνικών
επιστημών, Οικ. Τμήμα, ΕΚΠΑ, 1996.
4. «Derrida και Lévi-Strauss. Η ντερριντιανή επιστημολογία», Σεμινάριο θεωρίας και επιστημολογίας
των κοινωνικών επιστημών, Οικ. Τμήμα, ΕΚΠΑ, 1997.
5. «Η πολιτική ως προσωρινή ηθική», διημερίδα Διήμερο Καρτέσιος (συνδιοργάνωση), περ.
Αξιολογικά-περ. Πολίτης Πάντειος, 26/27-2-1997.

6
6. «Kant και Hegel», Διαλέξεις για τον I. Kant, Τμήμα ΑΚΕΔ, ΕΜΠ, ΠΜΣ Φιλοσοφίας και Ιστορίας
των Επιστημών και της Τεχνολογίας, κτίριο Γκίνη, αίθ. 18, 6-5-1997.
7. «Hegel et Machiavel: imposer la loi», ημερίδα Machiavel et la philosophie, École Supérieure
Nationale de Fontenay-Saint Cloud, 13-6-1997.
8. «Φίλημα», ημερίδα Οι νόμοι της φιλοξενίας, με τον Ζ. Ντερριντά, Πάντειο, 20-12-1997.
9. «Η φιλοσοφική νομιμοποίηση της Ελληνικής Επανάστασης. Η περίπτωση του Έγελου», διημερίδα
Ρήγας Φεραίος, Τομέας Φιλοσοφίας, Τμήμα ΦΠΨ, Παν. Ιωαννίνων, 28/31-5-1998.
10. «Μοναρχία, πόλεμος και εμπόριο στον Μοντεσκιέ», διημερίδα Διαφωτισμός και επιστημονική
σκέψη, Παιδαγωγικό Τμήμα Παν. Πατρών, 29/30-5-1998.
11. «Αυτό το πράγμα. Για μια διαλεκτική ιστορική μελέτη της φιλοσοφίας» (διάλεξη), Παν. Ιωαννίνων,
Τμήμα ΦΠΨ, ΠΜΣ Ελληνική φιλοσοφία-Φιλοσοφία των επιστημών, 16-11-1998.
12. «Αιτιότητα και διαλεκτική. Από τον Weber στον Marx», Σεμινάριο θεωρίας και επιστημολογίας
των κοινωνικών επιστημών, Οικ. Τμήμα, ΕΚΠΑ, 6-5-1999.
13. «Από τον Βέμπερ στον Μαρξ. Επιστημολογικές προϋποθέσεις της κοινωνιολογίας» (διάλεξη),
Παν. Ιωαννίνων, Τμήμα ΦΠΨ, ΠΜΣ Ελληνική φιλοσοφία-Φιλοσοφία των επιστημών, 17-5-1999.
14. «Η απόλυτη προοπτική», ημερίδα Παναγιώτης Κονδύλης, Παν. Ιωαννίνων, 5-11-1999.
15. «Μπαλτάς και Ντερριντά», παρουσίαση του: Α. Μπαλτάς, Φιλοξενώντας τον Ζακ Ντερριντά, Παν.
Κρήτης, Ρέθυμνο, 19-4-2000.
16. «Γνωσιοθεωρία και μέθοδος στον Έγελο» (διάλεξη), Παν. Ιωαννίνων, Τμήμα ΦΠΨ, ΠΜΣ
Ελληνική φιλοσοφία-Φιλοσοφία των επιστημών, 4-12-2000.
17. Σχόλιο στον P. King, «Repeated Exposure: History and Habitual Knowledge», διεθνές συνέδριο 3d
Athens-Pittsburgh Symposium. Experience and Knowledge, Ρέθυμνο 25/27-11-2000.
18. «Γνώση και μέθοδος στον Hegel», Σεμινάριο θεωρίας και επιστημολογίας των κοινωνικών
επιστημών, Οικ. Τμήμα, ΕΚΠΑ, 18-1-2001.
19. Παρουσίαση του βιβλίου: Π. Νούτσος, Φιλοσοφείον, Στοά του βιβλίου, 9-4-2001.
20. Σχόλιο στη διάλεξη: Δ. Καρύδας, «Ο Derrida στη Φραγκφούρτη», Σεμινάριο θεωρίας και
επιστημολογίας των κοινωνικών επιστημών, Οικ. Τμήμα, ΕΚΠΑ, 25-4-2001.
21. «Θέματα ενός αριστερού φιλοσοφικού στοχασμού. Σημεία σύγκλισης μεταξύ των προβληματικών
του Αριστείδη Μπαλτά, του Παντελή Μπασάκου και του Κοσμά Ψυχοπαίδη», ημερίδα Υπάρχει
ελληνική αριστερή φιλοσοφία; (διοργάνωση), Εταιρεία Ν. Πουλαντζάς, 14-5-2001.
22. «Lukács και Adorno. Δύο ερμηνείες της διαλεκτικής», Σεμινάριο θεωρίας και επιστημολογίας των
κοινωνικών επιστημών, Οικ. Τμήμα, ΕΚΠΑ, 1-11-2001.
23. «Critique de la domination. Politique et philosophie dans la Differenzschrift», διεθνές συνέδριο
L᾽esordio pubblico di Hegel. Per il bicentenario della Differenzschrift, Dipartimento di
Epistemologia ed Ermeneutica della Formazione, Università degli Studi, Μιλάνο 26/28-11-2001.
24. «La théorie hégélienne de la connaissance. Un essai de reconstruction», διεθνές συνέδριο Glauben
und Wissen. 23. Kongreß der Hegel-Gesellschaft, Fr. Schiller Universität, Ιένα 28-8/1-9-2002.
25. «Αποφασιοκρατία. Η περίπτωση της περιγραφικής θεωρίας της απόφασης του Κονδύλη»,
Σεμινάριο θεωρίας και επιστημολογίας των κοιν. επιστημών, Οικ. Τμήμα, ΕΚΠΑ, 17-10-2002.
26. «Για τις δύο υπερβατολογικές παραγωγές των κατηγοριών», Σεμινάριο Καντ-Χέγκελ, Οικ. Τμήμα,
ΕΚΠΑ, 19-2-2003.
27. «Η φιλοσοφία του Κοσμά Ψυχοπαίδη», με τον Κ. Ψυχοπαίδη, Τμήμα ΠΕΙ, Πάντειο, 6-6-2003.
28. «Η ουτοπία της γνώσης. Ο Αντόρνο και η εγελιανή γνωσιοθεωρία», Ημερίδα Αντόρνο
(διοργάνωση), Τμήμα ΠΕΙ-περ. Αξιολογικά, Πάντειο 2-12-2003.
29. «Η φιλοσοφία ως προετοιμασία της επανάστασης και η διαλεκτική της άρσης της διαλεκτικής στη
μετά το ᾽68 γαλλική φιλοσοφία», ημερίδα Συζήτηση για τη σύγχρονη γαλλική φιλοσοφία, με τον Κ.
Αξελό, Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, 22-4-2004.
30. «Αυτοϋποταγή και αλληλοχρησιμοποίηση: Κατασκευή του γάμου και του φύλου στον Καντ και
τον Φίχτε», διεθνές συνέδριο Καντ: Λόγος και εποπτεία, Τμήμα Φιλοσοφίας Παν. Πατρών, Πάτρα
28/30-5-2004.
31. «Individu et substance dans l'histoire selon Hegel», διεθνές συνέδριο Penser la vie. 24. Kongreß
der Hegel-Gesellschaft, Université de Toulouse-Le Mirail, Τουλούζη 22/26-9-2004.
32. «Hegel και Fichte: κριτική της αστυνομοκρατίας», Σεμινάριο θεωρίας και επιστημολογίας των
κοινωνικών επιστημών, Οικ. Τμήμα, ΕΚΠΑ, Οκτώβριος 2004.
33. Στρογγυλή Τράπεζα «Τα σύγχρονα ρεύματα πολιτικής φιλοσοφίας και η επικαιρότητα του έργου
του Κώστα Παπαϊωάννου», ημερίδα Η επικαιρότητα του έργου του πολιτικού φιλοσόφου Κώστα
Παπαϊωάννου, Τμήμα Οικ. Επιστ. Παν. Πειραιώς-Τομ. Φιλοσοφίας Παν. Ιωαννίνων, 21-10-2004.
34. «Ο Ντερριντά και η μονταινική πολιτική», ημερίδα Τιμώντας τη μνήμη του φιλοσόφου και στοχαστή
της μετάφρασης Ζακ Ντερριντά (1930-2004), Ευρωπαϊκό Κέντρο Μετάφρασης-Γαλλικό Ινστιτούτο
Αθηνών, Θέατρο Χυτήριο, Αθήνα, 15-11-2004.

7
35. «Αξιολογία αντί οντολογίας», Παρουσίαση του: Κ. Ψυχοπαίδης, Όροι, αξίες, πράξεις, Στοά του
βιβλίου, 12-10-2005.
36. «Υπάρχει μη οντολογική ανάγνωση του Έγελου;», Σεμινάριο θεωρίας και επιστημολογίας των
κοινωνικών επιστημών, Οικ. Τμήμα, ΕΚΠΑ, 13-10-2005.
37. «Αξιοθεσία στον Σαρτρ», ημερίδα Ζαν-Πωλ Σαρτρ. 100 χρόνια από τη γέννησή του, Τομέας
Φιλοσοφίας Παν. Ιωαννίνων, Ιωάννινα 16-12-2005.
38. «Η απόφαση υπέρ του λόγου. Θέση της προϋπόθεσης και ενσωμάτωση της αποφασιοκρατίας στον
Ψυχοπαίδη», διεθνές συνέδριο Η φιλοσοφία σήμερα, στη μνήμη του Κοσμά Ψυχοπαίδη, Τμήμα ΦΚΣ
Παν. Κρήτης, Ρέθυμνο 18/20-11-2005.
39. «Κοινωνική θεωρία και φιλοσοφία στον Ψυχοπαίδη», Ζητήματα μεθοδολογίας της έρευνας στις
κοινωνικές επιστήμες, Τμήμα Κοινωνιολογίας Παν. Κρήτης, Ρέθυμνο 18/21-11-2005.
40. «Ζητήματα μετάφρασης μερικών εγελιανών όρων στα ελληνικά», ημερίδα Μεταφράζοντας το
νόημα ή το γράμμα του κειμένου, διεθνής ημερίδα Ευρωπαϊκό Κέντρο Μετάφρασης Λογοτεχνίας
και Επιστημών-Collège International de Philosophie, 10-12-2005.
41. Συζήτηση V. Fabbri-G. Faraklas-T. Poulos, Philosopher en Grèce aujourd'hui, Collège
International de Philosophie, Espace L'Harmattan, Παρίσι 3 Μαρτίου 2006.
42. «Πολιτική και φιλοσοφία στη Διαφορά των συστημάτων φιλοσοφίας του Fichte και του Schelling
του Hegel», Σεμινάριο «Διαλεκτική», Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης,
ΕΚΠΑ, 5-4-2006.
43. «Χαρτογράφηση του Παπαϊωάννου» (παρέμβαση), Καβάφεια 2006. Αφιέρωμα στο φιλόσοφο
Κώστα Παπαϊωάννου (συνδιοργάνωση), Τμήμα ΠΕΙ-Σύγχρονη Δελφική Αμφικτυονία, 7/10-12-
2006.
44. «Η θέση αξιών στον Σαρτρ», Σεμινάριο θεωρίας και επιστημολογίας των κοινωνικών επιστημών,
Οικ. Τμήμα, ΕΚΠΑ, 25-1-2007.
45. «Η ιστορία ως αγώνας για αναγνώριση», σχόλιο στον W. Jaeschke, «Anerkennung als Prinzip
staatlicher und zwischenstaatlicher Ordnung», διεθνής ημερίδα Το πνεύμα του διαφωτισμού στο
σταυροδρόμι της ευρωπαϊκής νεωτερικότητας, Ινστιτούτο Γκαίτε-Εργαστήριο Ελληνογερμανικών
Σχέσεων ΕΚΠΑ-περ. Αξιολογικά-Ίδρυμα Σάκη Καράγιωργα, Αθήνα 8-11-2007.
46. «Πράγμα και υπεραισθητό. Ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης στην υποδιαίρεση Συνείδηση της
Φαινομενολογίας του νου», διεθνές συνέδριο G.W.F. Hegel: Η Φαινομενολογία του πνεύματος,
Τμήμα ΦΚΣ Παν. Κρήτης, Ρέθυμνο 9/11-11-2007.
47. «Η κλασική φιλοσοφία στη Φαινομενολογία του Hegel», Σεμινάριο θεωρίας και επιστημολογίας
των κοινωνικών επιστημών, Οικ. Τμήμα, ΕΚΠΑ, 7-2-2008.
48. «Αναγνώριση και απειρία στον Έγελο. Μια πρόταση», Ημερίδα Φαινομενολογία του πνεύματος,
Τομέας Φιλοσοφίας Παν. Ιωαννίνων-περ. Αξιολογικά 15/16-2-2008.
49. «Qu’est-ce que l’expérience historique?», Bibliothèque du Saulchoir, Παρίσι 4-5-2008.
50. «Pour une lecture non ontologique de Hegel», NoSoPhi, Séminaire d᾽études hégéliennes,
Université Paris I-Panthéon-Sorbonne, 12-5-2008.
51. «Θεσμική ανάγνωση της Φιλοσοφίας του δικαίου του Hegel», Σεμινάριο θεωρίας και
επιστημολογίας των κοινωνικών επιστημών, Οικ. Τμήμα, ΕΚΠΑ, 13-11-2008.
52. «Ο Ψυχοπαίδης ως φιλόσοφος», παρουσίαση του Μ. Αγγελίδης-Στ. Δημητρίου-Α. Λαβράνου (επ.),
Θεωρία, αξίες και κριτική. Αφιέρωμα στον Κοσμά Ψυχοπαίδη, κτίριο Νομικής Σχολής, ΕΚΠΑ, 26-
2-2009.
53. «Le concept d'histoire. Un essai de reconstruction», École Française d᾽Athènes, 4-5-2009.
54. «Το όριο ως ποιότητα στον Έγελο», συνέδριο Τοπικά ιγ΄-Εργαστήριο Πρεσπών-«Σύνορα-Όρια»,
Πρέσπες 17-21 Ιουνίου 2009.
55. «Η έννοια Grenze (όριο-σύνορο) στη Λογική και τη Φιλοσοφία της ιστορίας του Hegel», Σεμινάριο
θεωρίας και επιστημολογίας των κοινωνικών επιστημών, Οικ. Τμήμα, ΕΚΠΑ, 25-2-2010.
56. «Αυτοσχέδια αναγκαιότητα. Σκέψεις για την ιστορικότητα του έργου τέχνης», Τμήμα Θεωρίας και
Ιστορίας της Τέχνης, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, 26-5-2010.
57. «Διαλεκτική και κεφάλαιο», 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Φιλοσοφίας της Επιστήμης, Τμήμα ΜΙΘΕ,
ΕΚΠΑ, 15/17-10-2010.
58. «Και ο λόγος σαρξ εγένετο. Η ορθολογικότητα του χριστιανισμού κατά τον Έγελο», Ο Θεός της
Βίβλου και ο θεός των φιλοσόφων, Ίδρυμα Άρτος Ζωής, κτήτριο Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, 2/3-
12-2011.
59. «The Two Objects of Self-Consciousness», διεθνές συνέδριο Self-Consciousness and Perception,
Τμ. Φιλοσοφίας Παν. Πατρών, Συνεδριακό Κέντρο, 21-22 June, 2012.
60. «‟Principe de l'expérience” et ‟principe de l'individualité” – Gnoséologie et politique chez Hegel»,
Normes Sociétés Philosophies (NoSoPhi), École Doctorale de Philosophie de l'Université de Paris
I Panthéon-Sorbonne, I. Introduction, διάλεξη, 17-12-2012.

8
61. II. Méthode: Reconstruire la sphère commune, διάλεξη, 7-1-2013.
62. III. Théorie de la connaissance : Connaître des objets libres, διάλεξη, 14-1-2013.
63. IV. De la gnoséologie à la politique : La négation de soi du particulier, διάλεξη, 18-1-2013.
64. V. De la politique à la gnoséologie: Opposition réelle et individu, infini et reconnaissance, διάλεξη,
23-1-2013.
65. VI. Expérience historique et individualité libre, διάλεξη, 30-1-2013.
66. «Έξω από το ξενοδοχείον ‟Η Άβυσσος”», Παρουσίαση του βιβλίου του Κ. Καβουλάκου,
Τραγωδία και ιστορία. Η κριτική του νεωτερικού πολιτισμού στο νεανικό έργο του Γκέοργκ Λούκατς,
1902-1918, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2012, Εκδόσες Αλεξάνδρεα, 27-5-2013.
67. «Το παιγνίδι της καταπάτησης», Συμβάν οργανωμένο από τη Χριστίνα Βασιλοπούλου και τον
Φάνη Καφαντάρη Athens Biennale 4, «Agora», 26-11-2013.
68. «Η μετάβαση στην αυτοσυνειδησία στην εγελιανή Φαινομενολογία του νου», Σεμινάριο θεωρίας
και επιστημολογίας των κοινωνικών επιστημών, Οικ. Τμήμα, ΕΚΠΑ, 9-1-2014.
69. «Η πολιτική φιλοσοφία του Hegel», Πολιτιστικό Κέντρο Λαμπηδόνα, Ἀλσος Βύρωνα, 29-1-2014.
70. «Κριτικές της ιστορικής αιτιοκρατίας. Μια συμβολή νεοελλήνων στοχαστών στη γαλλική πολιτική
σκέψη: Καστοριάδης, Αξελός, Παπαϊωάννου», Η γαλλοφωνία στην Ελλάδα, διοργ. Πάντειο Παν.-
Γαλλικό Ινστιτούτο, Πάντειο, 13-3-2014.
71. «Ο φθόνος και τα παράσιτα», Σεμινάριο «Διαλεκτική», Τμήμα ΠΕΔΔ, ΕΚΠΑ, 13-6-2014.
72. «Raison et histoire. Doit-on parler de raison de ou dans l'histoire?», Γαλλική πρεσβεία στην
Ελλάδα, Nuit de la Philosophie, Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, 2-6-2014.
73. «Politische vor ökonomischer Freiheit schützen? Hegel und Arendt», Γαλλική πρεσβεία στη
Γερμανία, Nacht der Philosophie, Γαλλικό Ινστιτούτο Βερολίνου, 13-6-2014.
74. «Hegel and the Given», διεθνές συνέδριο Intuitional Content and the Myth of the Given, Τμήμα
Φιλοσοφίας, Παν. Πατρών, Συνεδριακό Κέντρο, 24-6-2014.
75. «Ο διχασμός της ερωτικής επιθυμίας», Τοπικά 16-Εργαστήριο Τήνου, Πύργος, 28/30-8-2014.
76. «Machtanspruch und Relativismus. Zum weberianischen Philosophen Panajotis Kondylis»,
Centrum Modernes Griechenland, συνέδριο Deutschland und Griechenland im Spiegel der
Philosophiegeschichte. Transfers im 20. Jahrhundert, Freie Universität, Βερολίνο, 12/13-9-2014.
77. « Πρέπει να προστατευτεί η πολιτική ελευθερία από την οικονομία; Hegel και Arendt», Σεμινάριο
Φιλοσοφίας και κοινωνικών επιστημών, Τμήμα ΦΚΣ, Παν. Κρήτης, Ρέθυμνο 24-10-2014.
78. «Η δικαιοσύνη ως προϋπόθεση της ελεύθερης βούλησης», συνέδριο Δικαιοσύνη, Ίδρυμα Άρτος
ζωής, Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων, 28/29-11-2014.
79. «Πρέπει να προστατευτεί η πολιτική ελευθερία από την οικονομία; Hegel και Arendt», Σεμινάριο
θεωρίας και επιστημολογίας των κοινωνικών επιστημών, Οικ. Τμήμα, ΕΚΠΑ, 4-12-2014.
80. «Η εις άτοπον απαγωγή του Κεφαλαίου», συνέδριο Μαρξική κοινωνική θεωρία, Ίδρυμα Σάκης
Καράγιωργας, Κεντρικό Κτήριο Παν. Αθηνών, 20/21-2-2015.
81. «Για το έργο του Στ. Κωνσταντακόπολου», Πολιτιστικό Κέντρο Λαμπηδόνα, Άλσος Βύρωνα 18-3-
2015.
82. «La conscience de soi comme conscience de la vie», Γαλλική πρεσβεία στην Ελλάδα, Nuit de la
Philosophie, Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, 8-5-1015.
83. «Για το έργο του Σταύρου Κωνσταντακόπουλου», με τον M. Aγγελίδη, Σεμινάριο θεωρίας και
επιστημολογίας των κοινωνικών επιστημών, Οικ. Τμήμα, ΕΚΠΑ, 28-5-2015.
84. «Forms of Freedom in Hegel», συνέδριο Ethical and Political Intentionality. The Individual and
the Collective, Dep. of Philosophy, Univ. of Patras, 4/5-6-2015.
85. «Το καθέκαστον», εργαστήριο Hegel: Η έννοια, Τμήμα ΠΕΙ, Πάντειο Παν., 25/27-9-2015.
86. «Προβλήματα της φιλοσοφίας της θρησκείας του Hegel», Ίδρυμα Άρτος Ζωής, Σεμινάρια:
1/ «Γνωσιολογία και φιλοσοφία της θρησκείας: Αποκατάσταση της θεολογικής γνώσης», 4-3-2016.
87. 2/ «Πολιτική και φιλοσοφία της θρησκείας: Αποκατάσταση του ανθρωπομορφισμού», 11-3-2016.
88. 3/ «Λογική και φιλοσοφία της θρησκείας: Αποκατάσταση της οντολογική απόδειξης», 18-3-2016.
89. «Τα δύο ελληνικά έθνη και το 1821. Μια φιλοσοφική προσέγγιση», συνέδριο Φιλελληνισμός,
Μουσείο Ακροπόλεως, Ελληνικό Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, 23-3-2016.
90. «Σπινόζα ή Έγελος. Εγελιανά σχήματα σκέψης στον Αλτουσσέρ», Εκδόσεις Εκτός Γραμμής,
(Ξανα)διαβάζοντας τον Althusser, Κτήριο Νομικής Σχολής, ΕΚΠΑ 2/3-4-2016.
91. «Σε τι χρησιμεύει η φιλοσοφία;», Βιβλιοπωλείο των εκδόσεων «Βιβλιοπωλείον της Εστίας», 23-4-
2016.
92. «Etre justes avec les réfugiés», Nuit des Idées: Ethique, Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, 27-4-2016.
93. «Τhe Dialectic of All that is Determinate», Τμήμα ΠΕΙ Παντείου Παν./Fr. Schiller Παν. Ιένας,
Hegel and Skepticism. On Klaus Vieweg᾽s Interpretation, Πάντειο Παν. 27/28-5-2016.
94. «Ο Λεζαί, ο Κονστάν και ο Έγελος για την ‟Τρομοκρατία”», Τμήμα ΠΕΙ Παντείου Παν., συνέδριο
Θεωρίες δημοκρατίας. Προς τιμήν του Στ. Κωνταντακόπουλου, Πάντειο Παν., 10/11-6-2016.

9
95. «Δημοκρατία χωρίς συμβόλαιο», παρουσίαση του βιβλίοτυ του Ά. Στυλιανού, Ο Σπινόζα και η
δημοκρατία (Πόλις, Αθήνα 2017), Βιβλιοπωλείο Πλειάδες, 1-4-2017.
96. «Ο Μερλώ-Ποντύ και ο εγελιανός ‟τρόπος ζωής”», Παν. Ιωαννίνων/Παν. Αθηνών, Merleau-Ponty,
Δρόμοι της φιλοσοφίας, Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, 4-10-2017.
97. «Το υπεραισθητό ως φαντασιακό. Καστοριάδης και Έμιλ Λασκ», Η κοινωνική και πολιτική σκέψη
του Κορνήλιου Καστοριάδη. 20 χρόνια μετά, Dep. Pol. Science and History, Panteion Univ., 1/3-12-
2017.
98. «Ο μακιαβελλιανός Κονδύλης», Δήμος Αρχαίας Ολυμπίας-Βουλή των Ελλήνων, Η διαρκής
επικαιρότητα της σκέψης του Παναγιώτη Κονδύλη, Αρχαία Ολυμπία, 26/28-1-2018.
99. «Η φιλοσοφία της θρησκείας του Hegel. Νέα ανάγνωση», Σεμινάριο θεωρίας και επιστημολογίας
των κοινωνικών επιστημών, Οικ. Τμήμα, ΕΚΠΑ, 29-3-2018.
100. «Η απόλυτη επίγνωση ως αυτοθυσία», εργαστήριο Hegel: Απόλυτη επίγνωση, Τμήμα ΠΕΙ
Παντείου Παν., Πάντειο Παν. 5/6-10-2018.
101. «Οι δυο ήλιοι και η κατάργηση της εργασίας. Ο Έγελος, ο Μαρξ και η προστασία της ελευθερίας
από την οικονομική ανισότητα», συνέδριο Karl Marx, στοχαστής της ελευθερίας, Τμήμα
Φιλοσοφίας Παν. Πατρών, Συνεδριακό Κέντρο, 8/9-12-2018.
102. «Η ανακάλυψη του Φίχτε και το πεπρωμένο της», παρουσίαση της ελλ. μτφ. του D. Henrich,
Μεταξύ Καντ και Χάγκελ (ΠΕΚ, Ηράκλειο 2018), Μουσείο Μπενάκη, 20-3-2019.
103. «Το φιλοσοφικό πρόβλημα της θρησκείας στον Hegel», Εργοτάξιο ιδεών, Ευρασία, 27-3-2019.
104. «On Machiavelli's Formalism», διεθνές συνέδριο Μακιαβελλιανές στιγμές σε προοπτική, Τμήμα
ΠΕΙ Παντείου Παν., Πάντειο Παν., 15/17-5-2019.
105. «Retrospective Explanation and the Philosophy of History», διεθνές συνέδριο Τμήμα ΦΚΣ Παν.
Κήτης-Τμήμα Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Emory, Thinking through Crisis, Συνεδριακό Κέντρο
Παν. Κρήτης, Ρέθυμνο 12/14-6-2019.
106. «“Μια ανεξήγητη σπουδή.” Για την εθνικοσοσιαλιστική ανοησία», Τμ. Φιλοσοφίας ΕΚΠΑ,
συνέδριο Αντισημιτισμός, Ολοκαύτωμα και φιλοσοφική σκέψη, Παν. Αθηνών 27/29-11-2019.
107. «Το να ελπίζεις είναι πιο βολικό; Ο Μαρξ το 1843 για την ελπίδα», Ίδρυμα Άρτος Ζωής, Ελπίδα,
συνέδριο, Στοά του Βιβλίου, 29/30-11-2019.
108. «Για μια θεμιτή έννοια ιστορικής τελεολογίας», Μετασχηματισμοί της δημοκρατίας. Προς τιμήν
του Μανόλη Αγγελίδη, Ίδρυμα Σάκη Καράγιωργα, Κτήριο ΕΣΗΕΑ, 12-12-2019.
109. «Η κοινωνιολογική συγκρότηση των εννοιών», παρουσίαση του βιβλίου του Μ. Αχείμαστου,
Εισαγωγή στις Στοιχειώδεις μορφές του θρησκευτικού βίου του Ντυρκέμ, Βιβλιοπωλείο του
Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης, 17-12-2019.
110. «Φιλελεύθερη δημοκρατία και αυτοδιαχείριση», παρουσίαση του βιβλίου του Φ. Βασιλόγιαννη,
Το μίσος για τη φιλελεύθερη δημοκρατία, Καφενείο Monk, 22-1-2020.
111. «Για την εμπειρία του κυβερνάν», συνέδριο Τμήμα Φιλοσοφίας ΕΚΠΑ, Το νεο-γκροτέσκο. Κίση
και αναοπαράσταση, Εκθεσιακός χώρος The Box, 24/30-1-2020.
112. «Sur l’Ethique de la considération de Corine Pelluchon», Webinar, Ινστιτούτο Ανθρωπιστικών
και Κοινωνικών Επιστημών, Παν. Ιωαννίνων, 8-12-2020.
113. «La constitution sociologique des concepts de Durkheim à Lévi-Strauss», Webinar, Centre Marc
Bloch, University Humboldt/Berlin, 4-2-2021.
114. Παρουσίαση του βιβλίου της Βάνας Νικολαΐδου-Κυριανίδου, Hannah Arendt. Ο Νόμος της γης
και η λησμονημένη παράδοση (Αλεξάνδρια, Αθήνα 2021), Σπίτι της Κύπρου, Αθήνα 3-12-2021.
115. «Η σκλαβιά και οι φιλόσοφοι. Η απελευθέρωση των δούλων κατά τον Ρουσσώ και η εξέγερση
των Ελλήνων κατά τον Έγελο», Συνέδριο για την Ελληνική Επανάσταση, Τμήμα Φιλοσοφίας Παν.
Ιωαννίνων, Μουσείο Μπενάκη, 18-12-2021.
116. «La liberté selon Michel Serres», Webinar, Centre Marc Bloch, Παν. Humboldt, Βερολίνο.

Περιοδικά
Μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού Ο Πολίτης, 1995-2008.
Μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού Αξιολογικά, 1998 έως σήμερα.
Μέλος της επιστημονικής επιτροπής του περιοδικού Κρίση, 2013 έως σήμερα

Επιστημονικής σειράς
Συνδιευθύνει με την επίκουρη καθ. Ελένη Περδικούρη (Παν. Πατρών) τη σειρά Φιλοσοφία στις εκδ.
«Βιβλιοπωλείον της Εστίας», από το 1998 μέχρι σήμερα: 32 τίτλοι, εκ των οποίων οι 29 μετά την
ανάληψη της διεύθυνσης (Κρατικό βραβείο δοκιμίου-κριτικής 2002 για το βιβλίο του Α. Μπαλτά
Αντικείμενα και όψεις εαυτού· Βραβείο Euro-Science 2005 για όλη τη σειρά).

10
Συνέδρια
1. Με τον δρ. Γ. Πρελορέντζο, Διήμερο Καρτέσιος, περ. Πολίτης-Αξιολογικά, Πάντειο Παν., 26/27-2-
1997.
2. Ημερίδα Adorno, Τμήμα ΠΕΙ-περ. Αξιολογικά, Πάντειο Παν. 2-12-2003.
3. Με τον δρ. A. Kαλατζή (The Hebrew University of Jerusalem), Hegel: Η έννοια, Τμήμα ΠΕΙ,
Πάντειο Παν. 25/27-9-2015.
4. Με τους δρ. Γ. Κοζάτσα, Στ. Συνεγιάννη, καθ. Kl. Vieweg (Πανεπιστήμιο Schiller, Ιένα), Hegel and
Skepticism, διεθνές συνέδριο 26/27-5-2016.
3. Με τον δρ. A. Kαλατζή (Centre Marc Bloch Παν. Humboldt, Βερολίνο), Hegel: Απόλυτη επίγνωση,
5/6-10-2018.
4. Με τους επίκ. καθ. Χρ. Αυλάμη, επίκ. καθ. Β. Ιακώβου, Μ. Καρρά, δρ. Σ. Σιαμανδούρα,
Μακιαβελιανές στιγμές σε προοπτική, διεθνές συνέδριο, Τμήμα ΠΕΙ, Πάντειο Παν., 15/17-5-2019.
5. Με τους δρ. Κ. Γαλανόπουλο, δρ. Γ. Κτενά, Proudhon, ο άνθρωπος των παραδόξων, Τμήμα ΠΕΙ,
Πάντειο Παν. 2022.

Σεμινάρια
1. Με τον καθ. Κ. Ψυχοπαίδη, «Σεμινάριο Καντ-Χέγκελ», Οικ. Τμήμα, ΕΚΠΑ, 2000-4 (2000-1:
Πρόλογος του Έγελος, Φαινομενολογίας του νου· 2001-2: Β΄ μέρος του Καντ, Κριτική της κριτικής
δύναμης· 2002-3: Καντ, Κριτική του καθαρού λόγου).
2. Με τους επίκ. καθ. Α. Λαβράνου, καθ. Ι. Πατέλλη, καθ. Ν. Πετραλιά, «Σεμινάριο Καντ-Χέγκελ»,
Οικ. Τμήμα, ΕΚΠΑ, 2004-7 (2004-5: Καντ, Κριτική του πρακτικού λόγου· 2005-7: Έγελος,
Φαινομενολογία του νου).
3. Με τους καθ. Μ. Αγγελίδη, επίκ. καθ. Α. Λαβράνου, καθ. Ι. Πατέλλη, καθ. Ν. Πετραλιά, «Σεμινάριο
‟Κ. Ψυχοπαίδης” θεωρίας και επιστημολογίας των κοινωνικών επιστημών», Οικ. Τμήμα, ΕΚΠΑ,
2004-9.
4. «Σεμινάριο ανάγνωσης της εγελιανής λογικής», Τμήμα ΠΕΙ, Πάντειο Παν., 2009-2011.
5. Με τον επίκουρο καθ. Α. Μιχαλάκη και τον καθ. Kl. Vieweg, «Θέματα εγελιανής φιλοσοφίας του
δικαίου», Τμήμα ΠΕΙ, Πάντειο Παν., 2015.
6. Με τον υποψήφιο διδ. Α. Δασκαλάκη, «Σεμινάριο ανάγνωσης της εγελιανής λογικής», Τμήμα ΠΕΙ,
Πάντειο Παν., 2017-2019.
7. Με τον δρ. A. Δασκαλάκη και τον δρ. Γ. Κοζάτσα, «Σεμινάριο ανάγνωσης της εγελιανής λογικής»,
Τμήμα ΠΕΙ, Πάντειο Παν., 2021 sqq.

Πανεπιστημιακές ομάδες

Internationale Hegel-Gesellschaft, 2002 έως σήμερα.

Laboratoire de Métaphysique Allemande et Philosophie Pratique, Πανεπιστήμιο Poitiers, 2013-2015.

Διάκριση
Ordre des Palmes Académiques (Chevalier), 5-7-19

Ετεροαναφορές (που έχω βρει)

1. Revue historique de droit français et étranger 75, 1997, σ. 650.
2. Le Banquet 11, 1997-98, σ. 287-288.
3. J.-P. Cavaillé, Revue Philosophique 1994/4.
4. Η. Μαυρίδης, Βήμα 12-10-1997.
5. Ν. Σεβαστάκης, Αυγή 11-2-1999.
6. Α. Πανταζόπουλος, Αυγή 13-11-1997
7. Γ. Σταματόπουλος, Ελευθεροτυπία, 18-12-1998.
8. Κ. Ψυχοπαίδης, Κανόνες και αντινομίες στην πολιτική, Πόλις, Αθήνα 1999, σ. 169.
9. Α. Ηρακλείδης, Η διεθνής κοινωνία και οι θεωρίες των διεθνών σχέσεων, Σιδέρης, Αθήνα 2000, σ.
28.
10. Γ.Ι.Μ., Ελευθεροτυπία 15-10-2000.
11. A. Cugno, «Pouvoirs en exercice», Revue de Synthèse 121/3-4, 2000, σ. 503-504.
12. Μ. Αγγελίδης, Κοινωνική απορρύθμιση και δημοκρατία, Εξάντας, Αθήνα 2000, σ. 86.
13. Cr. Senigliala, «Coup d'Etat et bouleversement politique dans la conception hégélienne de
l'histoire», Parliament, Estates and Representation 20/1, 2000, σ. 10.
14. Revue française d'histoire des idées politiques 11-12, 2000.

11
15. M. Bergès, Machiavel, un penseur masqué, Complexe, Βρυξέλλες 2000, σ. 333.
16. Κ. Καβουλάκος εις A. Wellmer, Η ελευθερία στο νεωτερικό κόσμο, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2001, σ.
209-210.
17. Π. Θανασάς, «Ο Έγελος ως Καντ και ως Μπασελάρ», Δευκαλίων 20/1, 2002, σ. 117-134.
18. V. Morfino, L᾽incontro Spinoza-Machiavelli, Ed. Universitarie, Μιλάνο 2002, σ. 43.
19. Franco Angeli, Rivista di Storia della Filosofia 57, 2002, σ. 650.
20. Π. Σωτήρης, «Ξαναγυρίζοντας στη συζήτηση για τον υλισμό», Θέσεις 78, 2002, σ. 43.
21. Σπ. Λαπατσιώρας-Γ. Οικονομάκης, «Εις μνήμην...», Θέσεις 79, 2002, σ. 117.
22. Κ. Παπαγιώργης, Αθηνόραμα, 21-3-2002.
23. Στ. Δημητρίου, Αυγή 18-7-2002.
24. Κ. Ψυχοπαίδης, Χέγκελ, Πόλις, Αθήνα 2003, σ. 321.
25. Θ. Πενολίδης, Μέθοδος και συνείδηση, Μεταίχμιο, Αθήνα 2004, σ. 203-204.
26. Σπ. Λαπατσιώρας, «Σημείωση για τη σχέση Althusser και Hegel», Θέσεις 87, 2004, σ. 32.
27. St. Alexandropoulos, εις A. Blanc-J.-M. Vincent (επ.), La postérité de l'Ecole de Francfort,
L'Harmattan, Παρίσι 2007, p. 211.
28. Θ. Νουτσόπουλος, Διαλεκτική και αξίες, ΙΣΚ, Αθήνα 2005, σ. 154.
29. Στ. Βιρβιδάκης, «Αναλυτική και ηπειρωτική φιλοσοφία», Νεύσις 14, 2005, σ. 46.
30. J. Soldini, Il ripose dell᾽amato. Una metafisica par l᾽uomo nell᾽epoca del mercato come fine unico,
Jaca Book, Μιλάνο 2005, σ. 254.
31. B. Deprez, «L᾽importance du prince», εις Fr. Couniham-B. Deprez (επ.), Ecriture du pouvoir,
pouvoir de l'écriture. La réalité politique et sociale dans l'œuvre de M. Yourcenar, Peter Lang,
Βρυξέλλες 2006, σ. 38, 42, 44.
32. Τ. Μπέτζελος εις J. Derrida, Θέσεις, Πλέθρον, Αθήνα 2006, σ. 19.
33. Θ. Νουτσόπουλος, «Οικονομία και πόλεμος στο εγελιανό έργο», Αξιολογικά 15, 2006, σ. 61.
34. F. del Lucchese εις Eu. Garin, Machiavel entre politique et histoire, Alia, Παρίσι 2006, σ. 97.
35. Hegel-Studien 41, 2006, σ. 177.
36. Σπ. Λαπατσιώρας, «Απλή αξιακή μορφή, εμπόρευμα και χρήμα», Θέσεις 95, 2006, σ. 47, 86.
37. Γ. Οικονόμου, Η άμεση δημοκρατία και η κριτική του αριστοτέλη, Παπαζήσης, Αθήνα 2007, σ. 335.
38. Κ. Τσάμπουρας, «Ο Ντερριντά και η ‟Ιστορία της τρέλλας”», Πολίτης 159, 2007, σ. 39, 42.
39. Γ. Καράμπελας εις Νίτσε, Τα τελευταία σημειωματάρια, Κέδρος, Αθήνα 2007, σ. 51.
40. N. Ben Saad, Machiavel en France, L'Harmattan, Παρίσι 2007, σ. 270.
41. Κ. Γεωργουσόπουλος, Τα Νέα, 2/3-2-2008.
42. Θ. Σαμαρτζής, Καθημερινή 24-2-2008.
43. Σ. Βανδώρος, Ελεύθερος τύπος, 24-2-2008.
44. Β.Κ.Κ., Ελευθεροτυπία, 23-5-2008.
45. Στ. Τριανταφύλλου, «Λογικό και φαινομενολογικό περιεχόμενο στην παρατήρηση της φύσης κατά
τον Έγελο», Αξιολογικά 21, 2009, σ. 70, 72.
46. Π. Θανασάς, «Τρεις εγελιανές μεταφράσεις», Υπόμνημα 8, 2009, σ. 261-315.
47. Α. Καλατζής, «Ο λόγος του Θεού και ο Θεός του λόγου», Αξιολογικά 21, 2009, σ. 146.
48. Ρ. Αζίζογλου, «Η άσκηση της πολιτικής εξουσίας στον Μακιαβέλλι», Τμήμα ΠΕΙ, ΠΜΣ,
Επετηρίδα 2008-2009, Παπαζήσης, Αθήνα 2010, σ. 24, 25.
49. Στ. Τριανταφύλλου, «Η εγελιανή ανακατασκευή των καντανών αντινομιών του καθαρού λόγου»,
Δευκαλίων 27/1-2, 2010, σ. 128, 130, 139.
50. Κ. Στρατηλάτης, Ο πολιτικός Καντ σήμερα, Νησίδες, Θεσ/νίκη 2011, σ. 30, 38, 316.
51. M. Ρήγου, Εκδοχές του νόμου. Kant, Sade, Kafka, Πλέθρον, Αθήνα 2011, σ. 199.
52. Θ. Νουτσόπουλος, Αξία και πολιτεία, Παπαζήσης, Αθήνα 2011, σ. 367.
53. Θ. Δημητράκος, Οι φιλοσοφικές εντάσεις της επιστημονικής αλλαγής. Προς έναν ρεαλιστικό
ιστορικισμό, διδ. διατρ., ΕΚΠΑ-ΕΜΠ, Αθήνα 2012, σ. 125, 130, 258.
54. K. Σταμάτης, Κριτική θεωρία δικαιοσύνης, Σαββάλας, Αθήνα 2011, σ. 428.
55. Maria Daskalaki, Vernunft als Bewusstsein. Hegel-Jahrbuch, Sonderband, Akademie Verlag,
Berlin 2012, σ. 9, 39, 156-157, 204, 224.
56. Ρ. Αζίζογλου, «Οι δύο μεταβάσεις στην πολιτική θεωρία του Ρουσσώ», Ρ. Αζίζογλου-Γ.Φ. (επ.), Η
δημοκρατία στην εξορία. Ένας οδηγός για τη σκέψη του Ρουσσώ, Νήσος, Αθήνα 2012, σ. 254.
57. Μ. Τσέτσος, Η μουσική στη νεώτερη φιλοσοφία, Aλεξάνδρια, Αθήνα 2012, σ. 256.
58. Κ. Σταμάτης, Φιλοσοφία και οικολογική ηθική, Nήσος, Aθήνα 2013, σ. 288.
59. Α. Μιχαλάκης, Το δίκαιο και το αγαθό, Αλεξάνδρια, Αθήνα 2013, σ. 175.
60. K. Kavoulakos, Ästhetizistische Kulturkritik und Ethische Utopie, de Gruyter, Βερολίνο-Νέα
Υόρκη 2014, σ. 9.
61. Philippe Petit, «À Athènes, la philo fait le plein», Cités 64 (2015), p. 165-170.
62. Σ. Σιαμανδούρας, Niccolo Machiavelli. Αμηχανία και μηχανική, Εξάρχια, Αθήνα 2015.

12
63. Γ. Καράμπελας, Εφημερίδα των συντακτών, 4-11-2018.
64. Χ. Βέντης, Εσχατολογία και ετερότητα, Πόλις, Αθήνα 2019, σ. 95.
65. A. Daskalakis, Objectivité et modélisation, διδ. διατρ., Παν. Paris I, Παρίσι 2021, σ. 57.
66. Γ. Ευαγγελόπουλος, «Η καστοριαδική έννοια του “Μάγματος”», Νεύσις 27-28, 2021, σ. 238.

Εποπτευόμενες διδακτορικές διατριβές

Π. Κουφοπούλου, Μεθοδολογικά προβλήματα στην πολιτική φιλοσοφία της Hannah Arendt, 2006.
Σ. Παπαματθαίου, Η έννοια του υποκειμένου στην πολιτική θεωρία της Hannah Arendt, 2010.
Σ. Σιαμανδούρας, Η έννοια της ελευθερίας στο έργο του Machiavelli, 2013.
Θ. Χρόνης, Η διαλεκτική στροφή της αναλυτικής φιλοσοφίας (Sellars, MacDowell, Brandom), 2015.
Δ. Μουρτζίλας, Η θεωρία της δημοκρατίας στον Αριστοτέλη, 2015
R. Azizoglu, Η οικονομική ισότητα ως προϋπόθεση της πολιτικής ελευθερίας στον Rousseau, 2007.
Γ. Παπαφράγκου, Το δημοκρατικό επιχείρημα και ο δυτικός μαρξισμός: Lukacs, Bloch, Adorno, 2019.
Α. Δρούλιας, Η θεωρίας της πραγμοποίησης στον Adorno, 2021.
Ν. Μανωλόπουλος, Η θεωρία της πολιτικής πρακτικής στον Maurice Marleau-Ponty, 2021.
Δ. Γιαρμάκος, Θρησκεία και ιδεολογία στον Λεβιάθαν του Thomas Hobbes, 2021.
Κ. Δημητρίου, Η ελευθερία του άλλου. Παιδεία και πολιτικό φρόνημα στον Hegel, 2021

Π. Μπανιώτης, Μεταφυσική και διαλεκτική: Deleuze και Hegel, από το 2015.

O. Σταθάτου, Η αρνητικότητα στον Adorno, από το 2016.
Π. Διδάχος, Κριτική της υπερβατικότητας στον Hegel, από το 2017.
Γ. Στεφανίδης, Η έννοια της αρνητικότητας στην Επιστήμη της λογικής του Hegel, από το 2021
O. Γούλας, Η ιδέα του αγαθού και το πρόβλημα της γνώσης στην εγελιανή λογική, από το 2021

13