‫‪Khutbah Jum’at Jawa: Sholat Sakane Agama‬‬

‫‪Khutbah Jum’at Pertama:‬‬

‫سالَ ُم َعلَ ْي ُك ْم َو َر ْح َمةُ هللاِ َوبَ َر َكاتُ ْه‬

‫ال َّ‬
‫الحمد هلل الحــمد هلل الذ ي على العـرش اسـتـوى* ِإنَّهُ َأ ْعلَ ُم‬
‫سبِيلِ ِه َو ُه َو َأ ْعلَ ُم بِ َم ِن ا ْهتَ َدى*أشـهـد أن ال اله اال‬
‫ض َّل َعنْ َ‬
‫بِ َمنْ َ‬
‫هللا وحده ال شـريـك له الـذي أوحى الى عـبــده مــاأوحـى*‬
‫وأشـهد أن محمدا عبـده ورسـولــه المبعـوث الى ســبـيـل‬
‫الـهــدى * لــيــنــجــو قـائــلــهــا فى الــدنــيــا الى الــعــقـبـى*‬
‫اللهـم صـل وسـلم على ســــيد نــا محمـدالــمـصــطفى * وعلى‬
 ‫ألـه وأصــحـابه ذوى الــفـضــل والــنـهى * َأ َّما بَ ْع ُد فَيَآَأ ُّي َها‬
َّ‫سي بِتَ ْقـ َوى هللاِ * َو ْاعلَ ُم ْوا َأن‬ ِ ‫اض ُر ْو َن ا ْل ِك َرا ُم ُأ ْو‬
ِ ‫ص ْي ُك ْم َونَ ْف‬ ِ ‫ا ْل َح‬
‫ َو َمنْ تَ َر َك َها فَقَ ْد‬،‫ فَ َمنْ َأقَا َم َها فَقَ ْد َأقَا َم ال ِّد ْي ِن‬،‫صالَةَ ِع َما ُد ال ِّد ْي ِن‬ َّ ‫ال‬
ْ ‫َه َد َم ال ِّد ْي ِن * َوقَ ْد قَا َل هللاَ تَ َعالَى فِي ِكتَابِ ِه ا ْل َك ِر ْي ِم * َأ ُع‬
ِ‫ـو ُذ بِاهلل‬
َ‫صالَة‬ َّ ‫س ِـم هللاِ ال َّر ْح َم ِن ال َّر ِح ْي ِم * ِإنَّ ال‬ ِ َ‫ش ْيط‬
ْ ِ‫ان ال َّر ِج ْي ِم * ب‬ َّ ‫ِم َن ال‬
‫* َكانَتْ َعلَى ا ْل ُمْؤ ِمنِ ْي َن ِكتَابًاـ َم ْوقُ ْوتًا‬
Para sederek jama’ah Jum’ah rahimakumullah,

Minangka purwakaning atur keparenga kula ngunjukaken puji lan syukur wonten ngarsa dalem
Allah Ta’ala awit peparingipun rahmat lan kanugerahan kawilujengan dateng kita sedaya,
sahingga ngantos dinten punika kita saget sesarengan makempal ing papan minulya punika,.
Panyuwun kita mugi sedaya amal ibadah kita tinampi wonten ngarsa dalem Allah Ta’ala. Amin.

Sak lajengipun kula ngajak dateng awak kula lan panjenengan sedaya, mangga sami kita
tingkataken taqwa lan ajrih kita dumateng Allah, kanti ngestokaken dawuh dawuhipun, lan
nebihi sedaya awisanipun, Inggih kanti taqwa dumateng Allah punika kita bade kaparingan
rahmat lan kawilujengan gesang saking ngarsa Dalem Allah Ta’ala, wiwit gesang ing alam
dunya punika ngantos mbenjang dumugining akherat, Amiin. Jalaran inggih namung kanti iman
lan taqwa punika kita sedaya bade manggih kawilujengan , Allah sampun njanjekaken kanti
dawuhipun :

‫ونــجـيــنـا الــذيــن أمــنـو ا وكانــوا يــتـقــون‬

“Lan Ingsun nyelametake marang wong wong kang pada iman lan wong kang pada tansah netepi
 taqwa”.(QS. Fushshilat: !8).

Para sederek kaum muslimin rahimakumullah……

Sampun sesarengan kita maklumi bilih kwajiban tumrap kita tumanduk ing ngarsanipun Allah
Ta’ala ingkang asifat harian lan mboten saget tinilar babar pindah inggih punika kwajiban shalat
gangsal wekdal.

Pramila kita tansah ngupaya lan mbudi daya amrih tumandang ibadah shalat tansah dipun
tingkataken, kanti tansah nyinaoni ilminipun saha tata cara shalat ingkang langkung sae. Jalaran
mboten sekedik antawis kita ingkang nindakaken shalat, nanging mboten kanti mangertosi ilmi
ilminipun, syarat rukunnipun, makruh lan sunatipun lan ugi batalipun shalat. Tumindakipun
namung sarana apalan lan kulinan, nanging tuntunan lan piwucalipun shalat mboten dipun
mangertosi. Eman sanget tuwas kangelan wusananipun mboten keleresan, shalat kita menika
mila tansah perlu dipun dandosi. Sinten mawon tiyangipun tetep perlu ningkataken kwalitas
ibadah shalatipun. Menapa tiyang menawi sampun lawas anggenipun nindak aken shalat mesti
shalatipun sampun sae ? Mboten. Malah kadang kadang nyatanipun langkung mboten kantenan
tumandangipun. Amergi shalat mboten sekedar apal waosan saha gerakanipun, nanging kados
pundi sagetipun nggaota lan manah saget manunggal kumadep, kumawula dateng ngarsanipun
Allah. Ampun ngantos badanipun tumandang shalat, ruku’ sujud, lisanipun ndremimil maos
lafadlipun waosan shalat, nanging manahipun suwung mboten nderek shalat, utawi malah
kluyuran kesah ngetutaken pengangen angenipun. Sahingga katingalipun tiyang shalat, nanging
piyambakipun supe menawi nembe shalat. Bab menika Allah maringaken pepenget :

‫ون‬
َ ‫سا ُه‬
َ ‫صالتِ ِه ْم‬ َ ‫ين * الَّ ِذ‬
َ ْ‫ين ُه ْم َعن‬ َ ‫* فَ َو ْي ٌل لِ ْل ُم‬
َ ِّ‫صل‬
“Saktemene neraka wail iku kanggo wongkang pada shalat, yaiku wong kang pada lali karo
shalate” ( QS.Al Ma’un : 4-5 ).

Manah sageta dipun kencang ampun wonten pundi pundi, kanti angen angen dateng makna
lafadlipun shalat ingkang dipun waos. Menawi shalat saget katindakaken kanti sahe, tentu bade
mbeta hikmah lan faedah ingkang katah, Mekaten ugi shalat menawi kanti sahe lan rajin kita
tindak aken saben dintenipun Insya Allah dosa lepat kita inggih tansah pinaringan pangapura
dening Allah Ta’ala.

Mila kangge nggayuh kasampurnanipun ibadah shalat kita, sanget wigatos nyinaoni kanti ngaos,
dateng sukaraos lafal ingkang sak lebetipun shalat kita waos, jalaran shalat minangka sakanipun
agami . Kanjeng Nabi paring dawuh :

‫ َو َمنْ تَ َر َك َها فَقَ ْد‬،‫ فَ َمنْ َأقَا َم َها فَقَ ْد َأقَا َم ال ِّد ْي ِن‬،‫صالَة ِع َما ُد ال ِّد ْي ِن‬
َّ ‫ال‬
‫َه َد َم ال ِّد ْي ِن‬
“Shalat iku minangka cagake agama, sapa wonge njejekake shalat, mangka ateges njejekake
agama, Lan sapa wonge tinggal shalat ateges wong iku ngrubuhake agama” (HR. Muslim).

Para sederek kaum muslimin rahimakumullah……

Shalat ingkang dados inti lan pokokipun agami Islam mila mboten kenging dipun sepelekaken,
kedah tansah kita jagi lan kita reksa, syukur saget katindakaken kanti jama’ah, amergi langkung
enteng tanggung jawab kita, ugi ganjaran ingkang cetha kita mangertosi dipun tikel tikelaken
dening Allah. Mugi kita kalebetna kawula ingkang tansah nuhoni kwajiban shalat kanti ajeg lan
jejeg, pikantuk ridlanipun Allah Ta’ala.

‫آن ا ْل َك ِر ْي ِم* َونَفَ َعنِي‬

ِ ‫بَا َر َك هللاُ لِي َولَ ُك ْم فِي ا ْلقُ ْر‬

‫اب ال َّر ِح ْي ِم * قَا َل‬ ِّ ‫ت َو‬

ُ ‫الذ ْك ِر ا ْل َح ِك ْي ِم* ِإنَّهُ ُه َو التَّ َّو‬ ِ ‫وَِإيَّا ُك ْم بِا ْاآليَا‬
 ‫ش ْيطَ ِ‬
‫ان ال َّر ِج ْي ِم*‬ ‫ق ْالقاِئلِ ْي َن* َأ ُع ْ‬
‫ـو ُذ بِاهللِ ِم َن ال َّ‬ ‫تَ َعالَى َو ُه َو َأ ْ‬
‫ص َد ُ‬
‫س ِـم هللاِ ال َّر ْح َم ِن ال َّر ِح ْي ِم* ِإنَّي انا هللا ال الــه اال أنــا فــا‬
‫بِ ْ‬
‫* عــبــدني و أقم الـصـلـوة لـذكـري‬

‫ار َح ْم َوَأ ْن َ‬
‫ت َخ ْي ُر ال َّر ِح ِم ْي َن‬ ‫* َوقُ ْل َر ِّب ْاغفِ ْر َو ْ‬
‫‪Khutbah Jum’at Kedua:‬‬

‫شيَآ َء * َأ ْح َمـ ُدهُ ُ‬

‫س ْب َحانَهُ‬ ‫ق ْاَأل ْ‬
‫اَ ْل َح ْم ُد ِهللِ‪ ,‬اَ ْل َح ْم ُد ِهللِ الَّ ِذي َخلَ َ‬
‫ش َه ُد َأنْ آل اِلَهَ ِإالَّ هللاُ َو ْح َدهُ‬‫َوتَ َعالَىـ َح ْم َد َمنْ ُعفِ َي ِم َن ا ْلبَالَ ِء * َأ ْ‬
‫ش َها َدةً تُ ْن ِج ْي قَاِئلَ َهـا يَ ْو َم ا ْل َجـ َزا ِء* َوَأشْـ َه ُد َأنَّ‬
‫شـ ِر ْي َك لَهُ َ‬ ‫آل َ‬
‫سلِّ ْم َوبَا ِركْ‬ ‫س ْولُهُ َأ ْتقَى ْاَأل ْتقِيآ ِء* َأللَّ ُه َّم َ‬
‫ص ِّل َو َ‬ ‫ُم َح َّم ًدا َع ْب ُدهُ َو َر ُ‬
‫س ِل َو ْاَأل ْنبِيآ ِء * َو َعلَى آلِ ِه ا ْل َك َرمآ ِء *‬ ‫الر ُ‬ ‫َعلَى َ‬
‫سيِّ ِدنَا ُم َح َّم ٍد َ‬
‫سيِّ ِد ُّ‬
‫ان ِإلَى يَ ْو ِم اللِّقَاء ِ* َأ َّما‬
‫س ِ‬‫صفِيآ ِء* َو َمنْ تُبِ َع ُه ْم بِِإ ْح َ‬ ‫ص َحابِ ِه ْْاَأل ْ‬
‫َوَأ ْ‬
‫ي بِتَ ْق َوى هللاِ َوَأشْـ ُك ُر ْوهُ َعلَى‬ ‫بَ ْع ُد فَيَا ِعبَا َد هللاِ ُأ ْو ِ‬
‫ص ْي ُك ْم وَِإيَّا َ‬
‫تَ َوالِي النَّ َعمآ ِء‬
‫َوا ْعلَ ُم ْوا َأنَّ هللاَ تَ َعالَى َأ َم َر ُك ْم َأ ْم ًرا َع ِم ْي ًما * فَقَا َل َج َّل َجالَلُهُ ‪* :‬‬
‫ص ُّل ْو َن َعلَى النَّبِ ِّي* يَآَأ ُّي َها الَّ ِذ ْي َن آ َمنُ ْوا َ‬
‫ص ُّل ْوا‬ ‫ِإنَّ هللاَ َو َمالَِئ َكتَهُ يُ َ‬
‫سلِّ ْم َعلَى َ‬
‫سيِّ ِدنَا ُم َح َّم ٍد َ‬
‫سيِّ ِد‬ ‫سلِ ْي ًما * اَللَّ ُه َّم َ‬
‫ص ِّل َو َ‬ ‫سلِّ ُم ْوا تَ ْ‬
‫َعلَ ْي ِه َو َ‬
‫ص ْحبِ ِه َوالتَّابِ ِع ْي َن * َوتَابِ ِع التَّابِ ِع ْي َن لَ ُه ْم‬
‫سلِ ْي َن* َو َعلَى آلِ ِه َو َ‬ ‫ا ْل ُم ْر َ‬
‫ار َح ْمنَا َم َع ُه ْـم بِ َر ْح َمتِ َك يَا َأ ْر َح َم‬
‫ان ِإلَى يَ ْو ِم ال ِّد ْي َن * َو ْ‬
‫س ٍ‬‫بِِإ ْح َ‬
‫سلِ ِم ْي َن‬ ‫اح ِم ْي َن * اَللَّ ُه َّم ا ْغفِ ْر لِ ْل ُمْؤ ِمنِ ْي َن َوا ْل ُمْؤ ِمنَا ِ‬
‫ت * َوا ْل ُم ْ‬ ‫ال َّر ِ‬
‫صلِ ْح‬‫ت * اَللَّ ُه َّم َأ ْ‬
‫ب ال َّد َع َوا ِ‬ ‫ب ُّم ِج ْي ُ‬‫س ِم ْي ٌع قَ ِر ْي ٌ‬
‫ت * ِإنَّ َك َ‬ ‫سلِ َما ِ‬ ‫َوا ْل ُم ْ‬
‫شايِ َخنَا َ‬
‫صالَ ًحا‬ ‫َأِئ َمتَنَا َوُأ َّمتَنَا* َوقُ َ‬
‫ضاتَنَا َو ُعلَ َما َءنَا َوفُقَ َها َءنَا* َو َم َ‬
‫ص ْر َمنْ نَ َ‬
‫ص َر ال ِّد ْي َن‬ ‫اج َع ْلنَا ُه َداةَ ُم ْهتَ ِد ْي َن * اَللَّ ُه َّم ْان ُ‬‫تَامًّا َعامًّا َو ْ‬
‫سلِ ِم ْي َن * َأللَّ ُه َّم َأ ْهلِكْ َأ ْع َدا َء ال ِّد ْي َن * َوَألِّفْ‬
‫اخ ُذ ْل َمنْ َخ َذ َل ا ْل ُم ْ‬
‫* َو ْ‬
‫س َر ا ْل َمْأ ُ‬
‫س ْو ِر ْي َن * َوفَ ِّر ْج َع ِن‬ ‫ب ا ْل ُمْؤ ِمنِ ْي َن * َوفُ َّك َأ ْ‬
‫بَ ْي َن قُلُ ْو ِ‬
‫ا ْل َم ْك ُر ْوبِ ْي َن * َوا ْقـ ِ‬
‫ض ال َّد ْي َن َعلَى ا ْل َم ْديُ ْونِيـْ َن * َوا ْكتُ ِ‬
‫ب اللَّ ُه َّم‬
‫سالَ َمةَ َعلَ ْينَا * َو َعلَى ا ْل ُغ َّزا ِة َوا ْل ُم َجا ِه ِد ْي َن َوا ْل ُم َ‬
‫سافِ ِر ْي َن * ِإنَّ َك‬ ‫ال َّ‬
‫ش ْي ٍء قَ ِد ْي ٌر * اَلل ُه َّم ا ْدفَ ْع َعنَّا ا ْل َغاَل َء * َوا ْلبَالَ َء‬
‫َعلَى ُك ِّل َ‬
‫ف ا ْل ُم ْختَلِفَة *‬ ‫شا َء َوا ْل ُم ْن َك َر َوا ْلبَ ْغ َي َوال ُّ‬
‫سيُ ْو َ‬ ‫َوا ْل َوبَا َء* َو ْالفَ ْح َ‬
 ‫ش َداِئ َد َوا ْل ِم َح َن * َما ظَ َه َر ِم ْن َها َو َما بَطَ َن * ِمنْ بَلَ ِدنَا َه َذا‬
‫َوال َّ‬
‫ش ْي ٍء قَ ِد ْي ٌر‬‫سلِ ِم ْي َن َعا َّمةً * ِإنَّ َك َعلَى ُك ِّل َ‬ ‫صةً * َو ِمنْ بُ ْل َد ِ‬
‫ان ا ْل ُم ْ‬ ‫َخا َّ‬
‫ان* َوالَ تَ ْج َع ْل‬ ‫* َربَّنَا ا ْغفِ ْر لَنَا َوِإل ْخ َوانِنَا الَّ ِذ ْي َن َ‬
‫سبَقُ ْونَا باِإل يـْ َم ِ‬
‫فِ ْي قُلُ ْوبِنَاـ ِغالًّ لِّلَّ ِذ ْي َن آ َمنُ ْوا َربَّنَا ِإنَّ َك َرُؤ ْوفٌ َّر ِح ْيم‬

‫ان وَِإ ْيتَا ِء ِذى ْالقُ ْربَى‬ ‫س ِ‬ ‫ِعبَا َد هللاِ‪ِ ،‬إنَّ هللاَ يَْأ ُم ُر بِاْل َعد ِْل َو ْاِإل ْح َ‬
‫شا ِء َو ْال ُم ْن َك ِر َو ْالبَ ْغ ِـى يَ ِعظُ ُك ْم لَ َعلَّ ُك ْـم تَ َذ َّك ُر ْو َن *‬
‫َويَ ْن َهى َع ِن ْالفَ ْح َ‬
‫سَئلُ ْوهُ ِمنْ فَ ْ‬
‫ضلِ ِه يُ ْع ِط ُك ْـم َولَ ِذ ْك ُر هللاِ‬ ‫ش ُك ُر ْوهُ َعلَى نِ َع ِم ِه يَ ِز ْد ُك ْـم َوا ْ‬
‫َوا ْ‬
‫*َأ ْكبَ ُر‬