6

TALASANAYAN SA FILIPINO
Ikatlong Markahan
 6
TALASANAYAN SA
FILIPINO
Ikatlong Markahan

Ang Talasanayan (Activity Sheet) na ito ay magkatuwang

na inihanda at sinuri ng mga edukador mula sa pampublikong
paaralan ng SDO Urdaneta City. Hinihikayat namin ang mga
gurong gagamit nito na magpadala ng kanilang mga puna o
mungkahi sa SDO Urdaneta City sa email address na ito:
urdaneta.city@deped.gov.ph | lrmdsdepedurdaneta@gmail.com

Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi.

Department of Education ● SDO Urdaneta City

Talasanayan sa Filipino 6
Ikatlong Markahan
2020

Isinasaad ng Batas Republika 8293, seksiyon 176 na Hindi maaaring magkaroon ng

karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna
ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay
pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang
pagtakda ng kaukulang bayad.”
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name, tatak o
trademark, palabas sa telebisyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay nagtataglay ng
karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot
sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang
karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot
mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang paraan
nang walang pahintulot sa Kagawaran.

TALASANAYAN SA FILIPINO 6 DEVELOPMENT TEAM

Writer/s: Joseph A. Morante Maria Corazon A. Pablo

Marites M. Deti Eric L. Barroga
Evaluators/ Romela Montemayor Migomy Bayaca
Reviewers: Eric Barroga Maricris Tani
Audrey May Gajardo Marites Tuvera
Roselyn Dela Cruz
Illustrator: Abraham G. Ocan
Layout Artist: Alfie B. Yalong
Management Schools Division Superintendent Fatima R. Boado CESO VI
Team: Asst. Schools Div. Superintendent Rosario O. Cabrera
Division EPS, LRMS Joel B. Caballero EdD

EPS-In-Charge of Learning Area Edmundo A. Bisquerra EdD

Project Development Officer II—LRMS Roseanne O. Cabrera
Librarian II—LRMS Jesusa S. Agbanlog

Printed by SDO URDANETA CITY—LEARNING RESOURCES DEVELOPMENT AND

MANAGEMENT UNIT
Department of Education—Region I

Office Address: High School Drive, San Vicente West, Urdaneta City, Pangasinan
Telefax: 075-568-3054
E-mail Address: urdaneta.city@deped.gov.ph
 Table of Contents

IKATLONG MARKAHAN
Unang Linggo 1
Gawain 1 ………………………………………………………………….. 1
Gawain 2 ………………………………………………………………….. 2
Gawain 3 ………………………………………………………………….. 3
Ikalawang Linggo 5
Gawain 1 ………………………………………………………………….. 5
Gawain 2 ………………………………………………………………….. 6
Gawain 3 ………………………………………………………………….. 7
Ikatlong Linggo 8
Gawain 1 ………………………………………………………………….. 8
Gawain 2 ………………………………………………………………….. 9
Gawain 3 ………………………………………………………………….. 9
Ikaapat Linggo 10
Gawain 1 ………………………………………………………………….. 10
Gawain 2 ………………………………………………………………….. 11
Gawain 3 ………………………………………………………………….. 12
Ikalimang Linggo 14
Gawain 1 ………………………………………………………………….. 14
Gawain 2 ………………………………………………………………….. 15
Gawain 3 ………………………………………………………………….. 15
Ikaanim na Linggo 17
Gawain 1 ………………………………………………………………….. 17
Gawain 2 ………………………………………………………………….. 18
Gawain 3 ………………………………………………………………….. 19
Ikapitong Linggo 20
Gawain 1 ………………………………………………………………….. 20
Gawain 2 ………………………………………………………………….. 21
Gawain 3 ………………………………………………………………….. 21
 Table of Contents

IKATLONG MARKAHAN
Ikawalong Linggo 22
Gawain 1 ………………………………………………………………….. 22
Gawain 2 ………………………………………………………………….. 23
Gawain 3 ………………………………………………………………….. 24
Ikasiyam na Linggo 26
Gawain 1 ………………………………………………………………….. 26
Gawain 2 ………………………………………………………………….. 27
Gawain 3 ………………………………………………………………….. 28
Ikasampung Linggo 29
Gawain 1 ………………………………………………………………….. 29
Gawain 2 ………………………………………………………………….. 29
Gawain 3 ………………………………………………………………….. 30
Ikalabinisang Linggo 31
Gawain 1 ………………………………………………………………….. 31
Gawain 2 ………………………………………………………………….. 33
Gawain 3 ………………………………………………………………….. 34
Pangalan:______________________________ Marka:______________
Baitang & Seksyon:______________________ Petsa:______________

FILIPINO 6, IKATLONG MARKAHAN, UNANG LINGGO

Kasanayan sa Nakakakuha ng impormasyon sa pamamagitan ng
Pagkatuto : pahapyaw na pagbasa
Pagkuha ng Impormasyon sa Pamamagitan ng Pahapyaw
Paksang Aralin:
na Pagbasa

MGA DAPAT TANDAAN

Ang pahapyaw na pagbasa (scanning) ay magagawa kung ang mga
ideyang salita lamang ang bibigyang-tuon sa pagbasa. Ang mga ideyang salita ay
ang pangngalan, pandiwa, pang-uri at pang-abay. Ang mga pang-ukol, pantukoy at
enklitik ay hindi masyadong bibigyang pokus sa pagbasa.
Ginagamit ang kasanayang ito ng mga mambabasa upang mabilis makita at
mahanap ang mga detalye.

Gawain 1: PAGSAGOT SA MGA TANONG SA GINAWANG

PAHAPWAW NA PAGBASA
Panuto: Basahin nang mabilisan o pahapwaw ang teksto at
sagutin ang mga sumusunod na mga tanong .

Pagbasa sa Lathalain

Kamote: Hindi na Pangmahirap

1
Ang dating hindi pinapansing kamote ay nakatakdang maging susi sa
pag-unlad ng ekonomiya ng bansa.

2
Isang malaking pabrika sa Timog Korea ang nangakong
mamumuhunan ng dalawa hanggang 50 milyong dolyar sa Leyte para
lamang sa pagtatanim ng kamote. Balak gawing gawgaw ang kamote.

3
Ibinabalita ng Kalihim ng Reporma sa Lupa, Ernesto Garilao, na ang
Go Sung Food ay nagtayo ng pagawaaan sa Tanauan, Leyte para sa
paggawa ng gawgaw mula sa kamote.

4
Mga 600 ektarya ng lupa sa Leyte ang magagamit para sa pagtatanim
ng kamote. Idinagdag din ng kalihim na limang pamamayanang agraryo
ang magtatanim at sila ang tagapanustos ng kamote sa nasabing
kompanya.

1
 5
Bukod pa rito, idinagdag ng Kalihim na nagbabalak din ang mga bansa sa
Europa na makipagkalakalan sa Pilipinas. Ang European Union ay magbibigay
ng ₱650 milyong tulong sa 44 na napiling pamayanan agraryo sa Rehiyon 5
(Bicol), Rehiyon 6 (Kanlurang Visayas) at Rehiyon 10 (Hilagang Mindanao) sa
ilalim ng Agrarian Reform A support Project Program. Layunin ng proyektong
matulungan ang epektibong pagpapatupad ng komprehensibong Agrarian
Reform at matulungang mahango sa kahirapan ang mga pamayanang agraryo
ng bansa

Mga Tanong:
1. Tungkol saan ang balita?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
2. Ano ba ang gawain ng Kagawaran ng Repormang Agraryo?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
3. Bakit kaya sa Leyte itatayo ang pabrika?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
4. Paano makatutulong sa bansa ang plantasyon ng kamote?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
5. Bakit maganda ang balak na pakikipagkalakan ng Pilipinas sa mga bansa sa
Europa?
______________________________________________________________
______________________________________________________________

GAWAIN 2: PAGTUKOY SA MGA SALITA SA GINAWANG

PAHAPWAW NA PAGBASA
Panuto: Isulat kung saang bilang ng talata matatagpuan ang
mga sumusunod na salita mula sa tekstong nabasa sa
Gawain 1. Isulat sa patlang ang numero ng talata.

1. pabrika - ______________
2. ekonomiya - ______________
3. reporma - ______________
4. ektarya - ______________
5. pamayanang agraryo - ______________
6. Europa - ______________
7. Timog Korea - ______________
8. Komprehensibo - ______________
9. Argarian Reform - ______________
10. Gawgaw mula sa kamote - ______________

2
 GAWAIN 3: PAGKUHA NG MGA IMPORMASYON MULA SA
GINAWANG PAHAPWAW NA PAGBASA
Panuto: Basahin at pag-aralan ang teksto tungkol sa probinsiya
ng Pangasinan at sagutin ang sumusunod na tanong.

Pangasinan
Ang Pangasinan ay isang lalawigan ng Pilipinas na itinuturing na
pinakamalaki sa rehiyon ng Ilocos. Matatagpuan ang lalawigan sa kanlurang
bahagi ng Luzon.Ito ay may kabuuang sukat na 5,451.01 square kilometer.
Pangasinan ang pangalan ng lalawigan, ng mga mamamayan at ang
pangunahing wikang sinasalita sa lalawigan. Tinatayang nasa 1.5 milyon na
etnikong katutubong Pangasinan. Isa ang wikang Pangasinan sa opisyal na
kinikilalang wikang rehiyunal sa Pilipinas. Sinasalita ang Pangasinan bilang
ikalawang wikang minorya sa Pangasinan.
Ang lalawigan ng Pangasinan ay nahahati sa 44 na bayan at 4 na
lungsod at 1,364 na mga barangay. Ang bayan ng Lingayen ang itinuturing na
kapitolyo ng Pangasinan at asin ang pangunahing produkto na matatagpuan
sa bayan ng Dasol.

3
Mga Tanong:

1. Pang-ilan ang probinsiya ng Pangasinan sa pinakamalawak ng probinsiya sa

Rehiyon Uno?
___________________________________________________________
2. Ano ang tawag sa taong naninirahan sa Pangasinan?
___________________________________________________________
3. Ano ang tawag sa diyalektong sinasalita ng mga tao sa Pangasinan?
___________________________________________________________
4. Anong rehiyon nasasakop ang Pangasinan?
___________________________________________________________
5. Ilang bayan ang bumubuo sa Pangasinan?
___________________________________________________________
6. Ilan ang tinatayang populasyon ng Pangasinan?
___________________________________________________________
7. Ilang lungsod mayroon ang probinsiya ng Pangasinan?
___________________________________________________________
8. Ilan ang barangay mayroon ang probinsiya ng Pangasinan?
___________________________________________________________
9. Anong bayan ang may produktong mga asin?
___________________________________________________________
10. Anong bayan ang kapitolyo ng Pangasinan?
____________________________________________________________

4
Pangalan:_______________________________ Marka:______________

Baitang & Seksyon:_______________________ Petsa:______________

FILIPINO 6, IKATLONG MARKAHAN, IKALAWANG LINGGO

Kasanayan sa
Nakapagbibigay ng lagom o buod ng tekstong napakinggan
Pagkatuto :
Paksang Aralin: Pagbibigay ng Lagom o Buod ng Tekstong Napakinggan

MGA DAPAT TANDAAN

Isang uri ng pagpapahayag na naglalahad ang pagbibigay ng buod. Mula sa
uring ito ng paglalahad o pagpapaliwanag nagiging madali ang pag-unawa sa
iba’t-ibang uri ng babasahin o seleksyong binasa.
Ang buod ay isang lagom o pinaikling bersyon ng isang kwento o sanaysay.
Ito ay karaniwang binubuo ng ilang pangungusap lamang. Kung ang seleksyon ay
mahaba, binubuod ito at binubuo ng pangunahing diwa at mga mahahalagang
detalyeng lumilinang sa mga pangunahing diwa.
Maaaring ibalangkas ang isang buod. Ang balangkas ay isang maayos at
sunod-sunod na banghay na naglalahad ng mga mahahalagang paksa, kaisipan,
pangyayari o detalye ng isang kuwento o seleksiyon.

Paalala:
Ipabasa sa iyong kasama ang lahat ng seleksyon at makinig nang mabuti.

GAWAIN 1. PAGSULAT NG BUOD O LAGOM

Pagbasa sa Seleksyon
Pinangunahan ng dating Pangulong Jimmy Carter ng Estados Unidos
ang paglulungsad ng programang “Habitat” sa bansa. Ito ay ang pagbibigay ng
mura o libreng pabahay sa mga mahihirap. Ginanap ito sa Maragondon, Cavite
na buong lugod na pinaghandaan ni Gob. Bong Revilla Jr. at ng pamahalaang
lokal ng nasabing lalawigan.Nagbigay rin ng tulong ang iba’t-ibang Non-
Government Organization (NGO) na paraan ng pagpapakita nila nang pakikiisa
sa nasabing proyekto.
Hindi magkamayaw sa katuwaan ang mga mamamayan na biniyayaan
at hinandugan ng mga murang pabahay.
Buo ang kanilang paniniwala na ang pamahalaan ay bukas ang palad sa
katulad nilang nangangailangan upang magkaroon ng disenteng pamumuhay.
Kabilang din sa mga dumalo sa pangunguna ni Pangulang Joseph E. Estrada
ang mga Pangulo ng bansa na sina Fidel V. Ramos at Corazon C. Aquino.

5
 ______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________

GAWAIN 2. PAGBIBIGAY BUOD O LAGOM SA

NAPAKINGGANG LIHAM
Panuto: Basahin ang liham at ibigay ang buod o lagom nito sa
pamamagitan ng paggawa ng balangkas.

Liham
Mahal kong Eunice,
Maraming dahilan ang pagkakalbo ng buhok. Halimbawa ay ang mga
taong may kanser na sumailalim sa chemotheraphy. Ang gamot na ito sa mga
may kanser ay nakakakalbo ng buhok.
Mayroon ding mga kaso ng “pansamantalang pagkakalbo’’ na maaaring
dulot ng ilang sakit, mga gamot, malnutrisyon o sobrang tensiyon, pisikal man o
emosyonal. At dahil nga pansamantala lamang, muling tumutubo at kumakapal
ang buhok sa loob ng ilang buwan matapos na magamot ang pangunahing
sanhi ng pagkakalbo. Baka ito ang kaso mo, kaya mabuting sabihin mo sa mga
magulang mong patingnan ka sa doctor upang malaman ang sanhi ng sobrang
nipis ng buhok mo.
Masama ring ugali ang laging pagbe-braid o pagsasalabid ng buhok o
paggamit ng ponytails o Curlers dahil nababanat nang husto ang buhok at
puwedeng magdulot nang pagkalagas ng buhok na maaaring mauwi sa
pagkakalbo.
Para maiwasan ang sobrang pagkalagas ng buhok, dapat nating
matutuhan ang wastong pangangalaga nito. Kailangan ang tamang
pagsusuklay . araw-araw, kailangan nasuklay natin ito ng 25 pasada o higit pa.
Bakit kailangan ang pag ba-brush ng buhok? Sapagkat ang’’ brushing’’ ay
mahusay sa pag-aalis ng dumi sa buhok tumutulong na ikalat ang natural na
langis na nasa anit sa mga puno at katawan ng buhok . Nagpapalambot at
nagpapakintab ng buhok ang natural na langis . Kapag kumapit ang dumi ,
usok ng mga sasakyan at alikabok,nawawala ang kintab ng buhok at naninigas
ito.
Ang madalas na paggamit ng hair dye, hair spray, spray net na usong-uso
sa kababaihan, losyon at mga product sa pagkukulay ng buhok; pagkukulot o
pag- uunat ng buhok ay nakakaapekto rin sa kintab ng buhok. Nagpapatuyo rin
ito dahil sa nawawala ang natural oil o likas na langis ng buhok.
Hindi rin maganda madalas na pagsa-shampoo o paghuhusay ng buhok
lalo na kung may kapinuhan at kanipisan ang buhok. Tuklasin ang tamang
shampoo na hiyang sa buhok mo. Gamitin ang suklay at hindi brush kung basa
pa ang buhok.

6
 Kung gagamit ka naman ng hair dryer, timplahin lamang sa tamang init at
huwag masyadong ilalapit ito sa buhok. Alalahanin mong ang sobrang init ay
maaaring magdulot ng pagkatuyo at pagiging marupok ng buhok.
Hanggang dito na lamang at salamat sa pagtangkilik sa aking kolum .

Sumasaiyo,
Ate Lydia
..............................................................

Buhok, Suklayin, Ayusin

I. Sanhi ng Pagkalagas ng Buhok
1. ______________________________________________________
2. ______________________________________________________
3. ______________________________________________________
4. ______________________________________________________
II. Wastong Pangangalaga ng Buhok
1. _____________________________________________________
2. _____________________________________________________
3. _____________________________________________________
4. _____________________________________________________
5. _____________________________________________________

GAWAIN 3. PAGBIBIGAY NG LAGOM O BUOD NG DATOS

MULA SA TSART
Panuto: Bumuo ng lagom o buod batay sa impormasyong
nasa tsart. Gawing gabay ang mga tanong sa ibaba ng tsart.

Pagdagsa ng mga Katutubo sa Kalakhang Maynila-Taong 1998

Quezon
Katutubo Maynila Makati Pasay Caloocan Kabuuan
City
Maranaw 300 180 100 200 190 970
Mangyan 100 50 120 80 70 420
Igorot 80 30 50 70 60 290
Kabuuan 480 260 270 350 320 1,680

Mga Tanong:
1. Ano-anong katutubo ang dumagsa sa Metro Manila noong 1998?
___________________________________________________________
2. Anong lungsod ang pinakamaraming dumagsang katutubo?
___________________________________________________________
3. Anong pangkat ang dumagsa nang napakarami?
___________________________________________________________
4. Anong lungsod at ilan ang bilang ng pinakakaunting katutubong
dumagsa?
___________________________________________________________
5. Ilan ang kabuuang bilang ng mga katutubong dumagsa sa Metro Manila?
___________________________________________________________

7
Pangalan:____________________________ Marka:______________

Baitang & Seksyon:____________________ Petsa:______________

FILIPINO 6, IKATLONG MARKAHAN, IKATLONG LINGGO

Kasanayan sa
Naiisa-isa ang mga argumento sa binasang teksto
Pagkatuto :
Paksang Aralin: Pag-iisa-isa ng mga Argumento sa Binasang Teksto

MGA DAPAT TANDAAN

Sa isang seleksyon na binabasa, nagiging kawili-wili ito kapag ang mga

impormasyong ipinahahayag ay batay sa katotohan.
Maraming maaaring pagbatayan ng mga impormasyon tulad ng mga balita,
artikulo sa mga babasahin at aklat.
Isang kasanayan ang pagbuo ng opinyon o sariling palagay. Magagawa
lamang ito kung ang mag-aaral ay nalantad sa paksa batay sa dating kaalaman.
Maaaring bunga ito ng mayamang karanasan sa pagmamasid, pagbabasa o
pakikinig kaya makabubuo siya ng paniwala o argumento tungkol sa isang paksa
Malaking tulong ang pagbibigay ng pangangatwiran dahil naipaliliwanag ang
pinaniniwalaan ng taong nagsasalita. Ang kanyang binibigyang-diin ay hango sa
katotohanan at pagsasaliksik. May mga patunay at ebidensiya sa puntong nais
niyang bigyang-diin. Layunin nito na mapaniwala ang mambabasa o nakikinig
tungkol sa kanyang pinaniniwalaan.

GAWAIN 1. PAGBIBIGAY NG ARGUMENTO HINGGIL SA

SITWASYON
Panuto: Ilagay ang sarili sa sitwasyon na ikaw ay isang
disabled o may kapansanan na putol ang isang paa. Dapat bang
tanggapin sa isang trabaho ang taong tulad mo na may
kapansanan? Ipaliwanag ang iyong argumento.

______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________

8
 GAWAIN 2. PAGBIBIGAY NG ARGUMENTO HINGGIL SA
ARGUMENTONG NABASA
Panuto: Ibigay ang iyong sariling argumento hinggil sa isyu ukol
sa paggamit ng makabagong teknolohiya gaya ng kompyuter, tablet,
laptop o cellphone sa pag-aaral ng mga mag-aaral.

Argumento ng Deped:
Dapat ipagpatuloy ang pag-aaral ng mga bata sa kabila ng epidemyang
nararanasan dulot ng COVID-19. Isang paraan upang ito’y maisakatuparan ay
ang paggamit ng online learning o paggamit ng teknolohiya na kahit hindi na
pumasok ang mga bata sa paaralan ay hindi magkahawaan at tuloy-tuloy pa rin
ang kanilang pagkatuto. Iniisip natin ang kapakanang pangkalusugan ng mga
bata kasabay sa kapakanan ng edukasyon ng mga bata.

Iyong Argumento:
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________

GAWAIN 3. PAGBIBIGAY NG ARGUMENTO HINGGIL SA

SITWASYONG INILAHAD
Panuto: Sagutin ang tanong sa patlang na nakalaan.
Tanong: Dapat nga bang itaas ang buwis ng mga produktong
tabako o sigarilyo upang madagdagan ang pondo ng gobyerno na
gagamitin sa pagsasakatuparan ng mga proyektong pangkalusugan,
imprastraktura at social welfare?
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________

9
 Pangalan:_____________________________ Marka:______________

Baitang & Seksyon:______________________ Petsa:______________

FILIPINO 6, IKATLONG MARKAHAN, IKAAPAT NA LINGGO

Kasanayan sa Naibibigay ang impormasyong hinihingi ng nakalarawang

Pagkatuto : balangkas
Pagbibigay ng Impormasyong Hinihingi ng Nakalarawang
Paksang Aralin:
Balangkas

MGA DAPAT TANDAAN

Ang balangkas ay isang planong iyong susundin sa tuwing ikaw ay
magsusulat. Maaari itong mapabuti sa pamamagitan ng maingat na pagpaplano at
pagkuha ng mga katotohanan at ideya. Matutulungan ka rin nito sa pag-iwas ng
pagsasabi ng labis o kulang tungkol sa isang paksa.
Mayroong dalawang uri ng balangkas. Ang una ay ang balangkas mula sa
pagbabasa at ang pangalawa ay ang balangkas na tutulong sa iyo sa paglalahad
ng mga ideya sa pamamagitan ng pagsusulat. Nais kong madiskubre mo kung
papaano ilalahad at iaayos ang mga ideya sa pagsusulat.
Sa paggawa ng balangkas, tanungin mo muna ang iyong sarili kung paano
mo maaayos sa mga grupo o ma-uuri ang mga pangunahing ideya (titulo o
pamagat) na nasasaisip mo.
Palawakin ang mga ideyang ito sa pamamagitan ng pag-iisip ng mga
detalye o subtopics sa bawat grupo.
Ang mga pangunahing ideya na pinagsamasama ay mga impormasyon o
data na magkakapareho o magkakatulad.

GAWAIN 1. PAGTUKOY SA PAGGAWA NG TITULO O

PAMAGAT.
A. Panuto: Itugma ang mga kahulugan sa Hanay A sa salitang
naayon sa Hanay B. Isulat ang titik ng tamang sagot.

A B

_____ 1. Isang listahan ng mga ideyang inayos upang a. Pagbabalangkas

maipakita ang relasyon ng mga ito sa
komposisyon b. Balangkas
_____ 2. Ang proseso ng pag-uuri ng impormasyon o
data c. Klasipikasyon

_____ 3. Ang ayos o dibisyon ng mga gamit at tao ayon d. Pangunahing Ideya
sa klase

10
B. Panuto: Magsulat ng titulo o pamagat para sa bawat grupo ng mga
salita.
1. ____________________________
litsugas talong sitaw repolyo
2. ____________________________
tissue paper toothpaste sabon shampoo
3. ____________________________
pahiga patayo pakurba pahilis
4. ____________________________
bituin buwan araw planeta
5. ____________________________

C. Panuto: Pumili ng titulo o pamagat sa bawat grupo ng salita sa pama-

magitan ng paglalagay ng guhit sa ilalim ng pangunahing salita. Ang unang nu-
mero ay ginawa na para sa iyo.

instrumentong
1. gitara byolin musikal tambol
2. Opisyal Alkalde Gobernador Senador

3. Martes Miyerkules Araw Lunes

4. Medisina Edukasyon Abogasya Kurso

5. babasahin dyaryo libro magasin

GAWAIN 2. PAGBIBIGAY NG IMPORMASYON SA BALANGKAS.

A. PANUTO: Ibigay ang hinihingi ng mga sumusunod

1. Magbigay ng 3 dahilan kung bakit ikaw ay nagdesisyong magpatuloy sa pag-

aaral.
2. Ayusin ang iyong mga dahilan ayon sa kahalagahan.

Pamagat:______________________________________________

Dahilan kung bakit nais kong magpatuloy ng pag-aaral.

Unang dahilan: __________________________________________
Pangalawang dahilan: ____________________________________
Pangatlong dahilan: ______________________________________
Mga paraan para makatapos ako ng pag-aaral
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

11
 B. Panuto: Ibigay ang hinihingi ng mga sumusunod.

Pamagat: ____________________________
Masamang dulot ng basura sa tao at sa kapaligiran
a. _________________________________________________
b. _________________________________________________
c. _________________________________________________
Mga maaaring Pakinabang mula sa Basura
a. _________________________________________________
b. _________________________________________________
c. _________________________________________________

GAWAIN 3. PAGBIBIGAY NG IMPORMASYON MULA SA

NABASANG TALAMBUHAY
Panuto: Basahin ang talambuhay ni Jose Corazon de Jesus
at ibigay ang hinihingi ng balangkas.

Makata ng puso…Hari ng balagtasan…Ang mga ito’y dalawa lamang sa

mga taguri kay Jose Corazon de Jesus, isa sa mga pangunahing makata ng lahing
Pilipino. Lalo siyang kilala sa sagisag na Huseng Batute.
Isinilang si Jose Corazon de Jesus sa Sta. Maria, Bulacan noong Disyembre
22, 1894. Siya ay anak nina Susana Pangilinan ng Pampanga at Dr. Vicente de
Jesus, ang kauna-unahang Pilipinong director ng Kawanihan ng Kalusugan sa
panahon ng mga Amerikano.
Nagtapos si Jose Corazon de Jesus sa Liceo de Manila at Academia de
Leyes. Natapos niya roon ang abogasya. Kumuha rin siya ng voice culture sa
ilalim ng pagsasanay ni Enrico Ronieri, ang director ng Opera Italiana. Taong 1917
nang magsimulang sumulat ng tula si Jose. Ang ilan sa kanyang tula na maituturing
na natatangi dahil sa pumapaksa sa kabayanihan, pagmamahal sa bayan at sa
kalikasan ay ang, “Ang Bato”, “Ang Pamana”, Sa Halamanan ng Diyos” at “Isang
Punungkahoy”.
May isang anekdota sa buhay ni Jose. Noon daw kabataan niya,
nakabibigkas siya ng tula nang dumaraan lamang sa kanyang isipan. Ni hindi niya
pinaghandaan ito dahil hindi naman niya naisulat bago niya bigkasin.
Ayon sa mga saksi, ang isa sa mga nakahiligang gawain ni Jose ay ang
paliligo sa ilog. Mahusay siyang lumangoy kayat hinangaan ng lahat ang kanyang
gilas at liksi sa paglangoy.
Ngunit isang magandang pangyayari sa kanyang buhay ang maituturing na
kahanga-hanga. Ito ay ang pangyayaring bago siya lumangoy sa ilog ay titingin
muna siya sa kanyang paligid. Ang unang bagay na makita niya tulad ng bato,
puno, bulaklak o ilog ang magiging paksang tulang kanyang bibigkasin. Ang n
akapagtataka, ayon sa mga nakarinig, ang tulang binibigkas niya ay may sukat at
tugma. Bukod pa sa ito’y nagtataglay ng magandang kaisipan.

12
 Kayat di kataka-taka kung ang paksa ng mga tula ni Huseng Batute ay
nauukol sa mga bagay-bagay na nakikita sa kanyang paligid. Dahil siya’y
makatang may malawak na pananaw sa buhay… at sa kalikasan.

Jose Corazon de Jesus

A. Katangian ng makata
1.________________________________________________________
2.________________________________________________________
3.________________________________________________________

B. Kapanganakan niya
1.________________________________________________________
2.________________________________________________________

C. Pag-aaral niya
1.________________________________________________________
2.________________________________________________________

D. Unang pagsulat ng makata

1.________________________________________________________
2.________________________________________________________

E. Anekdota sa buhay ng makata

1.________________________________________________________
2.________________________________________________________

13
Pangalan:_____________________________ Marka:______________

Baitang & Seksyon:_____________________ Petsa:______________

FILIPINO 6, IKATLONG MARKAHAN, IKALIMANG LINGGO

Kasanayan sa
Nagagamit nang wasto ang pang-angkop at pangatnig
Pagkatuto :

Paksang Aralin: Paggamit nang Wasto sa Pang-angkop at Pangatnig

MGA DAPAT TANDAAN

 PANG-ANGKOP - Ito ay mga katagang nagdudugtong sa magkakasun-
ud-sunod na salita sa isang pangungusap upang magaan o madulas ang
pagbigkas nito. Ito rin ang ginagamit para pag-ugnayin ang mga panuring at
mga salitang binibigyan nito ng turing. Mayroong tatlong pang-angkop: na,
ng at g.
 PANGATNIG - tawag sa mga kataga o lipon ng mga salitang nag-
uugnay sa dalawang salita, parirala, o sugnay upang mabuo ang diwa o
kaisipan ng isang pahayag.

Karaniwan itong makikita sa simula o kalagitnaan ng pangungusap. Ang

pangatnig ay maaari ring magbukod, manalungat, maglinaw, manubali, mag-
bigay halintulad, magbigay sanhi, at magbigay ng pagtatapos sa isang kaisipan
o pangungusap.
Ito ay ang bahagi ng pananalita na nag-uugnay sa dalawang salita,
sugnay, parirala, or pangungusap. Maari itong nagpapakita ng pagbubukod,
pagsasalungat, o paglilinaw.
Halimbawa: at ngunit subalit kaya kung kapag

GAWAIN 1. PAGKILALA SA PANG-ANGKOP

Panuto Isulat ang sagot sa sagutang papel ang lahat ng pang-
angkop sa bawat pangungusap.

1. Kunin mo ang mga tuyong damit sa sampayan.

2. Si Manuel L. Quezon ang tinatawag na Ama ng Wikang Pambansa.
3. Hindi kinausap ni Pedro ang mataray na tindera.
4. Sino ang kaibigang matalik ni Rowena?
5. Inaayos nila ang malulubak na kalye ng barangay.

14
6. Malaking gantimpala ang nakamit ng manlalaro.
7. Huwag dumaan sa madulas na sahig sa may pinto.
8. Dinala nila ang mga kagamitang pang-opisina.
9. Halos naubos ang inipon na pera dahil sa pagsusugal.
10. Tutol ang simbahang Katoliko sa pagsasabatas ng Reproductive Health Bill.

GAWAIN 2. PAGGAMIT NG ANGKOP NA PANGATNIG

Panuto: Isulat ang napiling pangatnig sa loob ng panaklong.

1. Magsipilyo nang tatlong beses sa isang araw (ngunit, upang, dahil)

maiwasan masira ang mga ngipin.
2. (Dahil, Subalit, Kaya) hindi ka kumain ng almusal, wala kang enerhiya para
maglaro ngayong umaga.
3. Inaantok ka pa (habang, bago, kasi) hatinggabi ka na natulog kagabi.
4. Kumakanta sila ng “Lupang Hinirang” (hanggang, habang, parang) itinataas
ang watawat ng Pilipinas.
5. Magdasal muna tayo (bago, kaya, at) kumain ng hapunan.
6. Matutuloy ang camping natin (at, subalit, kung) hindi masama ang panahon
bukas.
7. Tumatahol ang mga aso (kapag, ngunit, hanggang) may taong kumakatok
sa pinto.
8. Ano ang kulay ng sasakyan ninyo, pula (at, o, pero) puti?
9. Mahilig siya magbasa ng aklat (at, upang, sapagkat) magsulat ng maiikling
kuwento.
10. Tumakbo nang tumakbo ang usa (hanggang, habang, samantalang)
nakarating ito sa gitna ng gubat.

GAWAIN 3. PAGTUKOY SA PANG-ANGKOP AT PANGATNIG

Panuto: Isulat ang lahat ng pang-angkop sa bawat pangungusap.

1. Ang Pilipinas, Malaysia, at Thailand ay mga bansa sa Timog-Silangang Asya.

2. Binigyan namin ng masarap na pagkain ang payat na aso.
3. Ang kopya ng mahalagang talumpati ng pangulo ay nasa loob ng puting so-
bre.

15
 4. Si Manny Pacquiao ay isa sa mga pinakatanyag na manlalaro sa
buong mundo.
5. Ang munting paruparo ay lumilipad sa ibabaw ng mga makukulay na
bulaklak.
6. Ang Unang Digmaang Pandaigdig ay naganap mula 1914 hanggang
1918.
7. Ang mga mababangis na hayop ay nasa loob ng mga metal na
kulangan.
8. Ang mga magigiting na bumbero ay tumungo sa pinanggalingan ng
maitim na usok.
9. Si Jose Garcia Villa ay isang kilalang makata, manunulat ng mga
maikling kuwento at pintor.
10. Dapat magtulungan ang mga mamamayang Pilipino upang
mabawasan ang mga suliraning panlipunan.

B. Panuto: Isulat ang pangatnig sa bawat pangungusap.

1. Mabigat ang trapiko kaya nahuli ako sa klase.
2. Naglilinis siya ng silid habang nakikinig siya sa radyo.
3. Magbabasa ako ng aklat o manonood ako ng telebisyon.
4. Hindi kumikibo si Mario kapag malapit si Anna sa kanya.
5. Huwag mo siyang tularan sapagkat masama ang ginagawa niya.
6. Sasabay sana ako kay Maricar pauwi subalit nakaalis na pala siya.
7. Hindi pumasok sa paaralan si Nelia dahil sumakit ang kanyang ngipin.
8. Hindi siya matipid sa pagkain palibhasa marami ang perang baon niya.
9. Uuwi ako nang maaga para matulungan ko si Nanay sa mga gawaing
bahay.
10. Naghintay si Nanay sa sala hanggang dumating si Tatay mula sa
opisina.

16
Pangalan:____________________________ Marka:______________

Baitang & Seksyon:____________________ Petsa:______________

FILIPINO 6 , IKATLONG MARKAHAN, IKAANIM NA LINGGO

Kasanayan sa
Nakabubuo ng bagong salita gamit ang panlapi at salitang-ugat
Pagkatuto :
Pagbubuo ng Bagong Salita Gamit ang Panlapi at Salitang-
Paksang Aralin:
ugat

MGA DAPAT TANDAAN

SALITANG UGAT – Ito ay isang salita na walang dagdag, samakatuwid, ito ay

salitang buo ang kaniyang kilos. Sa pag-aaral ng mga leksyon ng Filipino,
mayroong isa sa mga pinakaimportanteng paksa na tinuturuan ng guro sa mga
estudyante na tinatawag sa Ingles na “root word” o sa Tagalog, ang paksang
tutuklasin natin ngayon.
Halimbawa
takbo bango luto sayaw awit

Ang panlapi o morpemang di-malaya ay isang morpema na ikinakabit sa isang

salitang-ugat upang makabuo ng isang salita.

Tatlong Uri ng Panlapi

Unlapi - Ang unlapi ay kapag inilalagay sa unahan ng salita.
Hal. um-iyak ma-talino mag-laro napaka-ganda

Gitlapi - Ang gitlapi ay kapag nakalagay sa loob ng salita.

Hal. t –um-awa d-in-ilig k-in-ain
Hulapi - Ang hulapi ay kapag nakalagay sa hulihan ng salita.
Hal. kain-in talun-an buhay-in

GAWAIN 1. PAGKILALA SA SALITANG MAYLAPI

Panuto: Isulat ang mga salitang maylapi sa bawat pangungusap.

1. Tinahi ni Ate Emily ang damit ko na pambahay.

2. Sino-sino sa mga kaklase mo ang mga kaibigan mo?
3. Alam mo ba kung saan ang tanggapan na pinasukan ni Jose?
4. Pakisabi kay Mang Ron na diligan ang mga rosas sa halamanan.

17
 5. Nakabili si Aling Trining ng tela na maganda pero napakamura.
6. Humingi ng payo at tulong ang mag-anak sa kapitan ng barangay.
7. Ang matapat at maaasahan na kandidato ang iboto mo sa eleksiyon.
8. Marami sa mga bata rito ang hindi makapag-aral dahil sa kahirapan
9. Napansin mo ba na kasinghaba ng tren ang pila sa labas ng sinehan?
10. Pakainin natin ang aso at pusa pagkatapos natin magluto ng almusal.

GAWAIN 2. PAGBIGAY NG SALITANG MAYLAPI

Panuto: Magsulat ng salitang maylapi gamit ang binigay na salitang-
ugat at uri ng panlapi.

Halimbawa

salitang-ugat uri ng panlapi salitang maylapi

ganda unlapi maganda
basura hulapi basurahan
sigaw gitlapi sumigaw

Salitang-ugat Uri ng panlapi Salitang maylapi

1. lakas gitlapi ______________________

2. una hulapi ______________________

3. araw unlapi ______________________

4. kilala unlapi ______________________

5. sagot hulapi ______________________

6. gamit gitlapi ______________________

7. kuwento hulapi ______________________

8. alis unlapi ______________________

9. harap gitlapi ______________________

10. bata unlapi ______________________

18
 GAWAIN 3. PAGTUKOY NG SALITANG-UGAT AT SALI-
TANG MAYLAPI
Panuto: Isulat ang salitang-ugat, panlapi at uri ng panlapi sa
talahanayan.

Halimbawa:

kantahin - kanta -hin -unlapi

salitang maylapi salitang-ugat panlapi uri ng panlapi

1. handaan

2. kasabay

3. magtapon

4. tumanggap

5. pasayahin

6. habulin

7. hiniram

8. ipamili

9. masunurin

10. kasinghirap

19
Pangalan:____________________________ Marka:______________

Baitang & Seksyon:_____________________ Petsa:______________

FILIPINO 6, IKATLONG MARKAHAN, IKAPITONG LINGGO

Kasanayan sa
Nasusuri kung ang pahayag ay opinyon o katotohanan
Pagkatuto :
Paksang Aralin: Pagsusuri Kung ang Pahayag ay Opinyon o Katotohanan

MGA DAPAT TANDAAN

Ang katotohanan ay isang pahayag na nagsasaad ng ideya o pangyayaring

napatunayan at tanggap ng lahat na totoo at hindi napapasubalian kahit sa ibang
lugar. Hindi ito nagbabago at maaaring i-verify ang pagkamakatotohanan nito sa
ibang sanggunian bilang patunay sa pahayag.
Ang opinyon naman ay isang pananaw ng isang tao o pangkat na maaaring
totoo pero pwedeng pasubalian ng iba. Ito rin ay isang paniniwala na mas malakas
pa sa impresyon, mas mahina sa positibong kaalaman na batay sa obserbasyon at
eksperimento.

GAWAIN 1. PAGTUKOY SA OPINYON AT KATOTOHANANG

PAHAYAG
PANUTO: Tukuyin kung ang pangungusap ay katotohanan o
opinyon. Isulat sa patlang ang titik K kung ang pangungusap ay
nagsasaad ng katotohanan. Isulat ang O kung ito ay isang
opinyon.

____Ang pambansang watawat ng Pilipinas ay may kulay pula, puti, bughaw

at dilaw.
____Ang paborito kong kulay ay dilaw.
____Ang sigarilyo ay may tar, nikotina at iba’tbang kemikal na nakasasama sa
kalusugan.
____Ang mga taong naninigarilyo ay masasama.
____Mas masarap manirahan sa pamayanang rural.
____Mas maraming gusali sa pamayanang urban.
____Mas masarap ang mga prutas kaysa gulay.
____Ang mga prutas ay may ibat-ibang bitamina.
____Kulay itim, tuwid at mahaba ang buhok ni Julia.
____Ang tuwid na buhok ay mas maganda kaysa sa buhok na kulot.

20
 GAWAIN 2: PAGSUSURI SA OPINYON O KATOTOHANANG
PAHAYAG
Panuto: Piliin kung alin sa mga sumusunod ang Opinyon at
Katotohanan at ipaliwanag kung bakit?

______________1.Sinakop ng mga Amerikano ang Pilipinas.

Paliwanag:_______________________________________________________.

______________2.Higit na mayayaman ang naninirahan sa mga lungsod kaysa

sa mga nasa probinsya.
Paliwanag:_______________________________________________________.

______________3.May mga nagsasabing tamad daw ang mga Pilipino.

Paliwanag:_______________________________________________________.

______________4.Maraming Pilipino ang nagbuwis ng kanilang buhay laban sa

mga mananakop na dayuhan makamit lamang ang ating
kalayaan.
Paliwanag:_______________________________________________________.

______________5.Ang mundo ay umiikot sa paligid ng araw sa loob ng 24 oras

lamang.
Paliwanag:_______________________________________________________.

GAWAING 3: PAGKILALA SA MGA PAHAYAG NA OPINYON

AT KATOTOHANAN
Panuto: Ihanay ang mga numero ng sumusunod na impor-
masyon sa ilalim sa naaangkop na pangkat nito.
KATOTOHANAN OPINYON

1. Ang araw ay sumisikat sa kanluran.

2. Pagsasaka ang pangunahing hanapbuhay sa ating bansa.
3. Si Pang. Corazon Aquino ang kauna-unahang babaeng naging pangulo ng
ating bansa.
4. Karamihan sa mga mag-anak ay sama-samang nagsisimba tuwing Linggo.
5. Masaya ang lahat tuwing magkakaroon ng piyesta.
6. Ipinagdiriwang ang araw ng kalayaan tuwing ika-12 ng Hunyo.
7. Dapat umiwas sa matataong lugar ang mga tao upang hindi mahawa ng
sakit.
8. Nakatanggap ng ayuda ang mga pamilyang naapektuhan ng pandemyang
COVID-19.
9. Masaya ang pamilya kung sama-sama.
10. Ipinasara ng NTC ang ABS-CBN dahil sa kawalan nito ng prangkisa.

21
Pangalan:____________________________ Marka:______________

Baitang & Seksyon:____________________ Petsa:______________

FILIPINO 6, IKATLONG MARKAHAN, IKAWALONG LINGGO

Kasanayan sa
Nakapag-uulat tungkol sa pinanood
Pagkatuto :
Paksang Aralin: Pag-uulat Tungkol sa Pinanood

MGA DAPAT TANDAAN

Ang ulat ay isang pagpapahayag na maaaring pasulat o pasalita ng
maraming kaalaman. Ito ay bunga ng maingat na pagsasaliksik sa mga aklat ,
panonood sa mga balita/pelikula at pakikipag-usap sa mga taong may tanging
kaalaman o pagmamasid sa mga bagay-bagay.

MUNGKAHI SA PAGSULAT NG SURING-PELIKULA

1. Suriin ang pamagat kung bakit ito ang naging pamagat ng pelikula.
2. Alamin ang layunin ng pelikula kung bakit ito ipinalabas.
3. Alamin ang tema o paksa ng pelikula kung ito ba ay drama, katatakutan,
katatawanan, aksyon,pantasya,animasyon, kultural at musikal.
4. Kilalanin ang mga tauhan at ang karakter na kanilang ginampanan.
5. Tukuyin ang mga lugar, panahon o okasyon ng mahahalagang pangyayari.
6. Sabihin ang aral o pagpapahalagang nais isapuso natin.
7. Ilahad ang buod ng istorya ng pelikula.

GAWAIN 1: PAGSAGOT SA MGA TANONG MULA SA PINA-

NOOD NA MAIKLING PELIKULA
PANUTO: Panoorin ang palabas na “Ang Bakunawa at ang Pitong
Buwan” https://www.youtube.com/watch?v=3lHledCP9XU

Paalala:
Maaaring humingi ng kopya ng video sa inyong guro kung walang internet na magagamit
gamit ang Bluetooth o flash drive.

Mga Tanong:
1. Sino-sino ang mga tauhan sa kuwento?
________________________________________________________________
________________________________________________________________

22
2. Bakit sumisigaw ang bata sa palabas?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
3. Sino si Bakunawa?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
4. Saan naganap ang unang pangyayari?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
5. Bakit hindi siya pinaniniwalan ng mga tao sa bayan?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
6. Ano ang huling pangyayari?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
7. Ano ang aral na napulot sa palabas?
______________________________________________________________
______________________________________________________________

GAWAIN 2: PAGGAWA NG ULAT SA PINANOOD NA

PELIKULA
PANUTO: Mag-isip ng isang pelikulang napanood na. Gumawa
ng isang suring-papel na nakapagbigay sa iyo ng aral na
nagagamit o naisasagawa mo na sa iyong buhay.

Pamagat: __________________________________________

Aral:
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

23
 GAWAIN 3. PAGSULAT NG ULAT SA PELIKULANG
NAPANOOD
PANUTO: Panoorin ang isa sa mga pelikulang nakalista sa
ibaba. Gamitin ang kaalaman sa pagbibigay ulat tungkol sa
pelikulang mapipili. Bigyang diin ang mensahe ng pelikula.

Paalala:
Maaaring humingi ng kopya ng video sa inyong guro kung walang internet na magagamit
gamit ang Bluetooth o flash drive.

1. TAYA (2013)-A Cinemalaya short film byp Adi Bontuyan and Francis
Beltejar sa https://www.youtube.com/watch?v=28j1RnrhmSY
2. Extra The Bit Player-Drama Comedy Tagalog Full Filipino Movies sa
https://www.youtube.com/watch?v=c_MzaukYNll,
3. Pisay Cinemalayaindie film sa
https://www.youtube.com/watch?v=Nd5qMQ7DfCY

I. PAMAGAT:
____________________________________________________________
II. LAYUNIN:
____________________________________________________________
III. TEMA o PAKSA:
____________________________________________________________
IV. MGA TAUHAN
Pangunahing Tauhan:
____________________________
____________________________
____________________________
____________________________
Sumusuportang Tauhan:
____________________________
____________________________
____________________________
____________________________
V. TAGPUAN
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
VI. ARAL o PAGPAPAHALAGA
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________

24
VII.BUOD
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________

Pamantayan sa isinulat na Suring-Pelikula

Mga Pamantayan 5 4 3 2 1
Nasunod ang mga mungkahi sa pagsulat ng
suring-pelikula
Nahimay ang katangian ng bawat tauhang
gumanap dito
Nasuri ang tagpuan ng pelikula
Natukoy ang mensahe o aral at nailahad nang
wasto
Kabuuang puntos
5-Napakahusay 2-Di gaanong Mahusay
4-Mahusay 1-Sadyang di Mahusay
3-Katamtaman

25
Pangalan:____________________________ Marka:______________

Baitang & Seksyon:____________________ Petsa:______________

FILIPINO 6, IKATLONG MARKAHAN, IKASIYAM NA LINGGO
Kasanayan sa Nagagamit sa usapan at ibat-ibang sitwasyon ang mga uri ng
Pagkatuto : pangungusap.
Paksang Aralin: Paggamit sa mga Uri ng Pangungusap sa Ibat-ibang Sitwasyon.

MGA DAPAT TANDAAN

Mga Uri ng Pangungusap Ayon sa Gamit

 Pasalaysay- Nagsasaad o nagsasabi ng isang pahayag o kaisipan.Nagtatapos

sa tuldok(.).
Hal. Mapasaya ko ang aking ina sa ibinigay kong regalo.
 Patanong-Nag-uusisa o nanghihingi ng kasagutan o paliwanag sa isang
tanong at nagtatapos ito sa tandang pananong (?)
Hal. Kailan ang kaarawan mo?
 Pautos o Pakiusap- nag-uutos o nakikiusap. Nagtatapos ito sa tuldok(.).
Hal. Maaari bang iabot mo ang plato.
 Padamdam-nagpapahayag ng masidhing damdamin at agtatapos sa tandang
padamdam ( ! ) .
Hal. Aray!. kinagat ako ng langgam.

GAWAIN 1. PAGGAMIT NG IBA’T-IBANG URI NG

PANGUNGUSAP.
Panuto: Tukuyin ang uri ng pangungusap sa bawat bilang at
bumuo ng iba’tibang pangungusap mula rito. Maaaring

___________1. Bantayan mo ang pinakaiingatan mong kayamanan.

Pasalaysay: _________________________________________________
Patanong: _________________________________________________

___________2. Talaga bang kaya mong pamahalaan ang iyong sarili?

Pasalaysay: _________________________________________________
Pakiusap: _________________________________________________
Padamdam: _________________________________________________

_________3. Kay huhusay ng mga batang ito!

Pasalaysay: _________________________________________________
Patanong: _________________________________________________

26
_________4. Mahalaga ba sa iyo ang aso mo?
Pautos: _________________________________________________
Pakiusap: _________________________________________________

_________5. May sunog!

Patanong: _________________________________________________
Pasalaysay: _________________________________________________

_________6. Pakisarado mo agng pinto.

Patanong: _________________________________________________
Pasalaysay: _________________________________________________

_________7. Naku, nakalimutan ko ang sukli ko sa tindahan.

Pasalaysay: _________________________________________________
Patanong: _________________________________________________

_________8. Maaga kong natapos ang aking mga trabaho sa bahay.

Patanong: _________________________________________________
Pautos: _________________________________________________

_________9. Saklolo, tulungan ninyo ako!

Patanong: _________________________________________________
Pasalaysay: _________________________________________________

_________10. Paano mo nagawa ang saranggola mo?

Paustos: _________________________________________________
Pasalaysay: _________________________________________________

GAWAIN 2: PAGGAMIT NG IBA’T-IBANG URI NG

PANGUNGUSAP
Panuto: Pag-aralan ang mensahe ng larawan at bumuo ng
iba’tibang uri ng pangungusap.

27
1. _____________________________________________________________
2. _____________________________________________________________
3. _____________________________________________________________
4. _____________________________________________________________
5. _____________________________________________________________
6. _____________________________________________________________
7. _____________________________________________________________
8. _____________________________________________________________
9. _____________________________________________________________
10. ____________________________________________________________

GAWAIN 3: PAGGAMIT NG IBA’T-IBANG URI NG

PANGUNGUSAP SA USAPAN
Panuto: Sa tulong ng larawan sa kahon bumuo ng isang
usapan tungkol sa kabutihan ng pamamamahala sa sarili bago ang
pamamahala sa mas malaking bagay.

__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________

28
Pangalan:____________________________ Marka:______________

Baitang & Seksyon:____________________ Petsa:______________

FILIPINO 6, IKATLONG MARKAHAN, IKASAMPUNG LINGGO

Kasanayan sa
Naiuugnay ang binasa sa sariling karanasan
Pagkatuto :
Paksang Aralin: Pag-uugnay ng Binasa sa Sariling Karanasan

MGA DAPAT TANDAAN

Pinakamabisang paksa ang isang kuwento ay ang karanasan ng tao.
Madaling maunawaan ang kuwento kapag ito ay ibinatay sa karanasan. Naiiugnay
ang tunay na pangyayari sa buhay na nasa isang kuwento o iba pang akda

GAWAIN 1. PAG-UUGNAY SA SARILING KARANASAN

anuto: Bilugan ang bilang ng pangyayari na naranasan mo na
at ipaliwanag kung bakit ginawa.

1. Ginagawa mong damit o costume ang kumot ninyo.

2. Ginagamit ang bag bilang pananggala sa ulan.
3. Agad tumatayo kapag nadapa o nadulas at maglalakad na parang walang
nangyari kung walang nakakita.
4. Habang nasa sasakyan at mayroong kasama at kakuwentuhan at biglang
papara dahil malapit na palang lumagpas sa babaan.
5. Madalas makaiwan ng gamit sa sasakyan.
6. Ginagamit ang mga daliri na pangsuklay sa buhok.
7. Paghinahanap mo ang isang bagay,di mo makita. Kapag di mo hinahanap
lagi itong nagpapakita.
8. Tumatalon tuwing bagong taon.
9. Hindi kumakain sa hapag kainan bagkus sa nakaharap sa TV at nanonood.
10. Pumapasok sa paaralan dahil sa baon.

GAWAIN 2. PAGSULAT NG SARILING KARANASAN

Panuto: Basahin ang sumusunod na talata. Sumulat ng talata
kung paano mo nalutas ang suliraning nakalahad base sa iyong
karanasan.

1. Itinakda nag pagsusulit tatlong araw bago ito ganapin. Hindi mo ito naitala sa
kuwaderno ang paalala. Kaya pumasok kang di nakapag-aral at nakapaghanda
para rito.
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________

29
2. May proyekto kayo sa Industrial Arts/ Home Economics. Humingi ka ng P
80.00 sa iyong ina para ipambayad sa mga gamit sa pagbubuo nito. Nawala
ang pera at di mo nakita.
______________________________________________________________
______________________________________________________________
3. Nadawit ka sa isang gulo. Lumakas lang loob mo dahil marami kayo.
Lubhang nasaktan ang kamag-aral na nakalaban ninyo. Ipinatawag kayo sa
opisina ng Guidance Councilor. Alam mo na ang kasunod nito’y mga
magulang mo naman ang ipinatatawag.
______________________________________________________________
______________________________________________________________
4. Niyaya ka ng kaklase mong maglaro sa kompyuter shop o maglaro ng
basketbol. Hindi na kayo nakapasok sa inyong klase ng hapon. Sinundo ka
ng nanay mo ngunit hindi ka niya nakita. Sinabi ng guro mo na hindi ka
pumasok.
______________________________________________________________
______________________________________________________________
5. Nasunog ang kaning ipinaluto sa iyo ng nanay mo. Ayaw ng nanay mo na
nang sunog ang pagkain. Malakas ang amoy nang pagkasunog. Pinaypayan
mo ang hangin upang mawala ang amoy sunog na sinaing.
______________________________________________________________
______________________________________________________________

GAWAIN 3. PAG–UUGNAY SA SARILING KARANASAN

Panuto: Iugnay ang sarili sa pangyayaring nakalahad sa iba-
ba at ibahagi mo ang kahalintulad na pangyayaring naranasan mo.

Pagsusulit noon. May ginawa kang talaan ng mga petsa at pangyayari

hingil sa pagkakaroon ng kasarinlan ng Pilipinas. Ito ang iyong ginamit sa balik-
aral o pagre-review. May nakalimutan kang limang petsa kaya kinuha moa ng
listahang papel na nasa iyong bulsa. Tumingin ka sa guro at nakita mong
nakatingin pala siya sa iyo.
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________

30
Pangalan:____________________________ Marka:______________

Baitang & Seksyon:____________________ Petsa:______________

FILIPINO 6, IKATLONG MARKAHAN, IKALABINg-ISANG LINGGO

Kasanayan sa
Nakasusulat ng tula at sanaysay na naglalarawan
Pagkatuto :
Paksang Aralin: Pagsulat ng Tula at Sanaysay na Naglalarawan

MGA DAPAT TANDAAN

Ang tula ay maaaring may sukat o malayang taludturan. Kung ang tula ay
may sukat, ito ay binubuo ng taludtod na may bilang ng pantig, tugma, indayog,
damdamin, piling mga salita at tayutay. Subalit kung ito ay malayang taludturan, ito
ay wala nag sinusunod na sukat o tugma, subalit ito ay nagtataglay pa rin ng
damdamin, tayutay at piling mga salita.
Ang paglalarawan ay isang uri ng paglalahad na naglalayong makabuo ng
malinaw na imahe o larawan sa imahinasyon ng mambabasa o tagapakinig.

Mga dapat tandaan sa paglalarawan:

1. Pumili ng mga paksang kilalang kilala o alam na alam ng marami
2. Gumamit ng mga paglalarawang tiyak, payak, magkatulad, o
di-magkatulad gayundin ng paglalarawang pasukdol.
3. Iwasan ang pagmamalabis. Banggitin lamang ang mga katangiang
namumukod o kapansin-pansin sa mga inilalarawan.
4. Umisip ng kakintalan o impresyong iiwan sa isipan ng mga mambabasa o
makikinig.

GAWAIN 1: PAGKILALA SA SANGKAP NG PAGSULAT NG

TULA
Panuto: Basahin ang tula at sagutin ang mga tanong sa ibaba.

Pagbasa sa Tula
Sa Hangganan
Joenar Oliver

Diyos and Nagbigay nitong ating buhay

Anumang tunguhin sa kanya’y ialay

31
 Sa bawat kahapong Nagdaraan
ay may bukas na masisilayan.
Sa bawat lungkot na masalamin
ay tiyak na may saying magniningning.

Sa bawat pagsubok na hahadlang

ay may pag-asang makakamtan.
At sa bawat hirap na darapo
may kaginhawaang matatamo.

Sa bawat kasawiang daratal

ay may tagumpay na naghihintay.
Sa bawat dilim na lalaganap
may liwanag na aapuhap.

Sa bawat butl na luhang papatak

ay may ngiti at mga halakhak.
Ang lahat ay may pinagmulan
ang lahat din ay may hangganan.

Mga Tanong:

1. Ilang saknong mayroon ang tulang binasa?

__________________________________
2. Ilang taludtod mayroon ang ikalawa, ikatlo, ikaapat at ikalimang saknong?
__________________________________
3. Ano ang sukat ng unang saknong?
__________________________________
4. Sa kabuuang tula, masasabi mo bang malayang taludturan ang ginamit sa
tula? Ipaliwanag ang sagot.
_____________________________________________________________
____________________________________________________________
5. Ano ang pangunahing kaisipang nais ihatid ng tula?
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________

32
6. umili ng isang kaisipan sa tula. Ipaliwang ito sa pamamagitan ng halimbawa.
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
7. Saan maaring ihambing ang buhay? Ipaliwanag ang iyong sagot.
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________

GAWAIN 2: PAGBUBUO SA TUGMA

A. Panuto: Buuin ang mga sumusunod na tugma sa
pamamagitan ng pagsulat ng salita na magbibigay – kahulugan
sa taludtod.

1. Madaling pag-aralan ang wikang Filipino,

Isang titik, isang tunog, ang dapat ____________________.

2. Pagbabaybay ng salita hindi ka __________________.

Kung ano ang bigkas, iyon ang sulat mo.

B. Panuto: Sumulat ng isang tula na may 3 saknong apat na taludtod,

aaniming sukat at binubuo ng tugma. Gawing gabay ang paksa tungkol sa iyong
pagtatapos sa ikaanim na baitang.

__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________

__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________

__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________

33
 GAWAIN 3. PAGSULAT NG SANAYSAY NA NAGLALARAWAN
Panuto: Sumulat ng sanaysay na naglalarawan tungkol sa
larawan sa ibaba.

_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________

34
 Sanggunian
Lydia P. Lalunio, Ma. Victoria Gugol, Patrocinio V. Villafuerte,
Magdaleana O. Jocson, Hiyas sa Pagbasa 6 p. 245-247, LG & M Corporations, 2000
Sarreal, Angela T., Terso, Cynthia U., Tanglaw 6, Scanning Book Craft Publishing Co., 1999, ph.
330
Lalunio, Lydia P., et. al., Hiyas sa Pagbasa 6, Scanning, SD Publications, Inc. pp. 217
http://www.kindpng.cpm/imgv/hmwiJRo_ph-fil-pangasinan-map- pangasinan-png-transparent/.
Lalunio, Lydia P., et. al., Hiyas sa Pagbasa 5, Buhok Suklayin,
Ayusin, SD Publications, Inc. pp. 24-29
Lalunio, Lydia P., et. al., Hiyas sa Pagbasa 6, Pagbubuod ng
Seleksyong Binasa, SD Publications, Inc. pp. 14-15, 217
Sarreal, Angela T., Terso, Cynthia U., Tanglaw 6, Pagsulat ng
Buod Book Craft Publishing Co., 1999, pp. 208, 171-172
Marasigan, Alma V., Dayag, Alma M., Pinagyamang Pluma 6,
Pangangatwiran, Phoenic Publishing House, 2013, pp. 180-181
Lalunio, Lydia P., et. al., Hiyas sa Pagbasa 6, Pagbubuod ng
Seleksyong Binasa, SD Publications, Inc. pp. 37-38, 207
Avenilla, Tessie, et al. Guide to Effective Writing. Philippines: Centro Escolar University, 1995.
https://eskwelanaga.files.wordpress.com/2011/02/ pagbabalangkas-i.pdf
https://philnews.ph/2019/07/24/pang-angkop-kahulugan- halimbawa/
https://noypi.com.ph/pangatnig/
https://samutsamot.com/
https://philnews.ph/2019/06/29/salitang-ugat-kahulugan- halimbawa/
https://filipinoito.wordpress.com/panlapi/
https://samutsamot.com/
https://www.slideshare.net/divinabumacas98/pagkilala-sa-mga-opinyon-o-katotohanan
Marasigan, Emily V at Tesalona, Louie C., Pinagyamang Pluma
Wika at Pagbasa para sa Elementarya, Phoenix Publishing House, INC. 927 Quezon Ave., Quezon
City. Pagbibigay Ulat tungkol sa Pinanood ph 322-323
https://www.youtube.com/watch?v=28j1RnrhmSY,
https://www.youtube.com/watch?v=c_MzaukYNll,
https://www.youtube.com/watch?v=Nd5qMQ7DfCY
https://www.slideshare.net/allanortiz/pag-uulat-updated Marasigan, Emily V at Tesalona, Louie C.,
Pinagyamang Pluma
Wika at Pagbasa para sa Elementarya, Phoenix Publishing House, INC. 927 Quezon Ave., Quezon
City. Uri ng Pangungusap ph 373, 407-408
https://www.google.com/search?q=larawan+ng+isang+alkansya+at+
mga+pera&sxsrf=ALeKk036h4nGwLmWFY2beskUmZpOe4sZoA:1591623840971&source=lnms&tb
m=isch&sa=X&ved=2ahUKEwicsaDtrPLpAhUaXSsKHW9YDPkQ_AUoAXoECAwQAw&biw=1366&
bih=657
https://www.google.com/search?
q=+larawan+ng+mga+taong+nakapagtapos+sa+pagaaral+at++nakaktulong+sa+pamahalaan.&tbm
=isch&ved=2ahUKEwi0iebVr_LpAhXMEys
KHQ5dBEwQ2cCegQIA-
BAA&oq=+larawan+ng+mga+taong+nakapagtapos+sa+pagaaral+at++nakaktulong+sa+pamahalaa
n.&gs_lcp=CgNpbWcQAzIECCMQJ1CD8QFY8PgBYMCKAmgAcAB4AIABkAKIAcwKkgEFMC4yLjS
YAQCgAQGqAQtnd3Mtd2l6LWltZw&sclient=img&ei=lUPeXvTqBMynrAGOupHgBA&bih=657&biw=
136
Lydia P. Lalunio, Ma. Victoria Gugol, Patrocinio V. Villafuerte,
Magdaleana O. Jocson, Hiyas sa Pagbasa 6 p. 151-153,
LG & M Corporations, 2000
Javier, Conception D. et. al., Saligan 6, SIBS Publishing
House,2002, Inc.,Pagsulat ng tula, pp.262-263, 354 Paglalarawan pp. 275-277346-347,
Marasigan, Alma V., Dayag, Alma M., Pinagyamang Pluma 6,
Tula, Phoenic Publishing House, 2013, pp. 180-181
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education – Schools Division Office of Urdaneta City

High School Drive, San Vicente West, Urdaneta City, Pangasinan 2428
Telephone Number: (075) 568-3054
Email Address: urdaneta.city@deped.gov.ph | lrmdsdepedurdaneta@gmail.com