СУГС „Владо Тасевски“ – Скопје

ПРОЕКТНА ЗАДАЧА ПО ПРЕДМЕТОТ ТЕХНОЛОГИЈА НА

ЖЕЛЕЗНИЧКИ ТРАНСПОРТ

ТЕМА: Контејнерски возови

Ментор: Изработил:
Трајче Шопов, дипл. сооб. инж. Далибор Ѓорѓиев

2022, Скопје
Содржина
1. Вовед...........................................................................................................................................2
2. Kонтејнер....................................................................................................................................3
2.1 Видови Контејнери...............................................................................................................3
3. Превоз на контејнери со железница........................................................................................6
3.1 Cargo Sprinter........................................................................................................................7
3.2 Double-Stack технологија на транспорт на контејнери.....................................................9
4. Вагони за превоз на контејнери.............................................................................................10
5. Заклучок....................................................................................................................................13

1. Вовед

1
Железничкиот товарен транспорт претставува употреба на железници и возови за
транспорт на разни видови стока и товар, наместо патници.

Во оваа проектна задача по предметот технологија на железнички транспорт сакам да ја

претставам технологијата на транспорт на контејнери со возови. Во неа се обработени
повеќе целини кои се однесуваат на самиот сообраќај и неговата поврзаност и
рационалност со контејнерите. Основната содржина е збогатена со слики кои го
дообјаснуваат самиот текст и даваат поголема предност на самата прокетна задача.

Железничкиот товарен транспорт користи многу видови товарни вагони. Тука спаѓаат и
плато вагоните за тешки или гломазни товари или вагони - „well-car“ за транспорт на
контејнери.

Целиот развој е насочен кон ефикасно и ефективно искористување на сите предности на

сообраќајот, како и кон посигурен и побезбеден транспорт на стока, намалување на
механизацијата, намалување на трошоци, намалување на изгубеното време, зголемување
на сигурноста, зголемување на поврзаноста помеѓу сите видови на транспорт и сето тоа со
примената на контејнерите овозможувa превоз на стока „од врата-до врата“.

2. Kонтејнер

2
Контејнер е транспортен сад со цврстина погодна да ги издржи сите видови манипулации
како складирање и ракување. Контејнерите се движат од големи челични кутии за
повеќекратна употреба кои се користат за интермодални пратки до сеприсутните
брановидни кутии. Во контекст на меѓународната транспортна трговија, „контејнер“ или
„контејнер за превоз“ е практично синоним за „интермодален товарен контејнер“,
контејнер дизајниран да се премести од еден во друг вид на транспорт без истовар и
претовар.

При тоа контејнерот може да се дефинира како сад со правоаголен пресек кој се
применува за транспорт и складирање на извесен број товарни единици на пратки и стока
во рифузна состојба, ја штити неговата содржина од расипување и губитоци, може да се
одвои од транспортното средство, со кое пак може да се манипулира како со една
товарна единица и може да се претоварува без претходно растоварање на стоката.

2.1 Видови Контејнери

Освен стандардните контејнери за општа намена, постојат многу видови за употреба со

различни товари. Најистакнатите од нив се контејнери за ладење (исто така наречени
рифери) за лесно расиплива стока, кои сочинуваат 6% од светските транспортни кутии.
Резервоар контејнерите, за рефус течности, сочинуваат уште 0,75% од глобалната
контејнерска флота.

Контејнерите по големина се делат на:

 Мали контејнери, кои имаат запремнина од 1 до 3 м3 и носивост од 3 тони. Се

користат во национален и меѓународен сообраќај. Спрема стандардите на
меѓународната железничка унија (UIC) малите контејнери се делат на три
категории:
А - Со внатрешна запремнина од 1,0 до 1,2 м3
Б - Со внатрешна запремнина од 1,2 до 2,0 м3
В - Со внатрешна запремнина од 2,0 до 3,0 м3

3
 Средни контејнери, имаат корисна зафатнина од 3 до 10 м3, носивост до 10 тона,
максималната должина изнесува до 6 метри. Во оваа катеригорија се бројуваат и
таканаречените „па“ контејнери, кои се опремени со фиксни тркала за
манипулација, а се превезуваат со специјални железнички вагони опремени со
уреди за прицврстување. Контејнерите од овој тип може да бидат универзални и
специјални, а се наменети за пранспорт на различни материјали.
 Големи контејнери, под поимот големи контејнери се подразбира таков тип на
контејнери кај кои корисната запремнина е поголема од 10 м 3, а надворешната
должина е поголема од 6 метри. Многу често се нарекуваат и трансконтејнери.
Денес најчесто се користат три основни врсти на трансконтејнери спрема ISO
стандардизацијата, и тоа 20, 30 и 40 стапни контејнери во должина и 8 стапки вo
ширина и височина.

 Интермодален контејнер

Интермодален контејнер е голем стандардизиран транспортен сад, дизајниран и

изграден за интермодален транспорт, што значи дека овие контејнери може да се
користат за различни видови на транспорт - од брод до железница до камион - без
истовар и претовар на нивниот товар. Интермодалните контејнери првенствено се
користат за складирање и транспорт на материјали и производи ефикасно и безбедно
во глобалниот систем за интермодален товарен транспорт со контејнери.

Овие контејнери се познати под голем број имиња. Само врз основа на големината, до
95% од интермодалните контејнери се во согласност со ISO стандардите официјално
може да се наречат ISO контејнери. Многу други имиња се едноставно: контејнер или
товарен контејнер, морски или океански контејнер и други.

Интермодалните контејнери постојат во многу типови и голем број стандардизирани

големини, но деведесет проценти од глобалната контејнерска флота се таканаречени
контејнери за „сув товар“ или контејнери за „општа намена“ - издржливи затворени
правоаголни кутии, изработени од кортен челик отпорен на 'рѓа.

4
 Скоро сите контенјери се 8 стапки (2,44 m) широки и 20 или 40 стапки (6,10 или 12,19
m) стандардна должина, како што е дефинирано со стандардот 668 на Меѓународната
организација за стандардизација (ISO). Светските стандардни висини се 8 стапки 6
инчи (2,59 м) и 9 стапки 6 инчи (2,90 м).

Слика 1. 40 стапен интермодален контејнер

Иако овие варијации не се од стандарден тип, тие најчесто се контејнери со ISO стандард -
всушност стандардот ISO 6346 класифицира широк спектар на типови на контејнери со
големи детали. Покрај различните опции за големина, типови на контејнери се:

Контејнери за општа намена, за кутии, картони, вреќи, палети, итн. Познати се посебни
внатрешни распореди, како што се:

 Контејнери со тркалачки под, за товар кој е тежок за ракување;

 Вентилирани контејнери - контејнери за општа намена, но пасивно или активно
вентилирани, на пример за органски производи кои бараат вентилација;
 Контејнери со контролирана температура - или изолирани, ладилни и/или
загреани контејнери, за расиплива стока;
 Контејнери Танкери, за течности, гасови или прашоци. Често тоа се опасни
материи, а во случај на гасови, една транспортна единица може да содржи повеќе
боци со гас и слично;

5
  Контејнери на платформа како што се: контејнери со рамна решетка и потпора, за
буриња, гајби и секој тежок или гломазен товар надвор од колосекот, како
машини, полупроизводи или преработени дрва. Празните рамни решетки може
или да се наредат или да се испраќаат странично во друг ISO контејнер.

Слика 2.
Контејнер со контролирана температура

3. Превоз на контејнери со железница

Транспортот на контејнери се реализира со железнички превоз помеѓу терминалите.

Превозот со железнички специализирани вагони претставува доминантен копнен
контејнерски транспорт.

Превозот на големи (ISO) контејнери со железница помеѓу железничко-патните

терминали може да се организира во следните облици:

- Затворени блок-возови кои собраќаат директно помеѓу терминалите без застанување на

попатни станици;

6
 Слика 3. Блок-воз

3.1 Cargo Sprinter

Cargo Sprinter е товарен блок воз дизајниран за транспорт на товар или опрема.

Двете варијанти на дизајнот (DB 690 'CargoSprinter' и DB 691 'Talion') се возови со пет
вагони, со контролна кабина на двата краја. Крајните автомобили се придвижуваат, а
внатрешните оски се поединечно управувани од мотори на Volvo (6 цилиндри, 265 kW @
2.050 вртежи во минута, емисии според стандардите на Euro stage II).

Системот за менување брзини користи (5-брзински) механички менувач со кумплуг, и

забавувач. Капацитетот на гориво е 700l. Целата влечна опрема се наоѓа под нивото на
подот на товарот. Главните рамки на возилата се изработени од заварен челик, има два
надолжни потпорни греди и неколку попречни членови. Машините за возење имаат
гумена примарна суспензија. Возилата без погон Windhoff користат основна суспензија со
лисна пружина. Возилата Талбот користат гума. Сите оски на возот имаат диск сопирачки.
Возилата се во рамките на структурниот мерач на EBO G2.

Слика 6. Карго спринтер

7
- Група на вагони, кои се вклучуваат во товарни возови или формираат контејнерски воз;

- Поединечни вагони, кои се вклучуваат, најчесто директно во товарни возови.

Слика 4. Поединечен вагон

Слика 5. Група вагони

8
Постои голема разлика помеѓу транспортот со затворени блок возови и транспортот на
поединечни вагони. Контејнерските возови редовно се состојат од четири осовински
плато-вагони. Еден контејнерски воз може да се состои од четири единици при тоа што
една единица се сочинува од пет споени вагони. За контејнерскиот транспорт можат да се
користат и други погодни вагони.

3.2 Double-Stack технологија на транспорт на контејнери

Double-Stack технологија на транспорт на контејнери е форма на интермодален товарен

транспорт во кој железничките вагони носат два интермодални контејнери, еден врз друг.
Измислен во САД во 1984 година, сега се користи за речиси седумдесет проценти од
интермодалните пратки.
Користејќи ја оваа технологија, еден воз може да носи приближно двојно повеќе
контејнери, со што нагло се намалуваат транспортните трошоци по контејнер.

Слика 6. Технологија Double-Stack Слика 6.1 Начин на редење контејери

 Вагони наменети за технологијата Double-Stack:

Контејнерски вагон (Well car, Double-stack car, Stack car) е вид на железнички вагон кој се
користи за транспорт на интермодални контејнери (TEU). „Бунар“ вагони со понизок
центар на гравитација најмногу се користат во Северна Америка, но и во Австралија. Таму
каде што нема електрифицирани железници и тунелите се повисоки, можно е да се
постави еден контејнер врз друг – “double-stack”.

9
 Слика 6.2 Double-Stack вагон

4. Вагони за превоз на контејнери

Плато Вагони
Плато вагони се вагони специјално опремени со опрема за прицврстување за транспорт
на ISO контејнери. Во зависност од нивниот дизајн, тие можат да бидат групирани во
серии L, R или S. Вагоните од серијата K ретко се користат бидејќи дури и контејнер со
висок ISO од 2,4 m го надминува европскиот мерач на товарење. Вагоните кои се користат
исклучиво за контејнерски транспорт се класифицирани како посебни типови. Во вториот
случај, профилот на под рамката на вагонот е оставен отворен, а контејнерот се потпира
само на гредите.

Плато вагони серија L

Вагоните од серијата L се плато вагони со специјални уреди за прицврстување на

контејнери.

10
 Слика 7. Плато вагон од серијата L

Плато вагони од Серија S

Плато вагоните од серијата S можат да бидат:

– Вагони без страници кои се малку пошироки од обичните плато вагони и имаат посебно
зајакнати носачи;
– Вагони специјално приспособени за превоз на поголеми и потешки контејнери.
Вагонот Sgss има предни прегради на предниот и задниот ѕид и шеснаесет подолги
преклопни колци од двете страни (осум од секоја страна) и исто така е опремен со
склопувачки шилци, што овозможува транспортирање на ISO контејнерите.

Слика 8. Контејнерски плато вагон од серија Sgss

11
 Слика 9. Контејнерски плато вагон од серија Sgg

Вагони од серија R

Вагоните од серија R, исто така, можат да имаат ниски страници (до 50 cm) или пак да се
без страници со столбови. Тие имаат иста намена како вагоните од серијата К, Затоа,
вагоните од серијата R се со четири оски. Во овие коли можат да се превезуваат
контејнери.

12
 Слика 10. Плато вагон од серијата R

Слика 10.1 Плато вагон od серијаta R

5. Заклучок

Од ден на ден, во последните сто години, се зголемува бројот на различни врсти на

контејнери кои се користат во превозот на стоката, што најдобро ја дефинира предноста
на контејнеризацијата како најраспространета и најафирмирана современа технологија на
транспорт. Нема место на земјината топка каде не пристигнал некој контејнер. Се
проценува дека вкупниот контејнерски парк денес располага со повеќе од десет милиони
различни типови на контејнери, со кои годишно се превезуваат околу пет милијарди тони

стока. Контејнерската индустрија, не значи само посебна индустриска гранка која ги

произведува и ги одржува средствата за работа во составот на контејнеризацијата, туку во
исто време значи и индустриски масовно производство на сообраќајни услуги во
целокупниот светски сообраќаен состав, кое на адекватен начин ги поврзува светските
суровински бази со светските произведувачи и преработувачи. Најважни предности и
економски ефекти од манипулацијата и превозот на стоката со контејнети се:

- Намалување на трошоците за пакување на стоката;

- Превоз на стока во контејнери го исклучува претоварањето на стоката;

13
- Сигурно и солидно чување на стоката;

- Превоз на стока со контејнери овозможува брзо манипулирање;

- Контејнеризацијата овозможува користење на стандардни превозни средства.

14