Seminarium 11

TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA W STOMATOLOGII

Tomografia komputerowa z wiązką stożkową (Cone Beam Computed Tomography CBCT),

• Umożliwia obrazowanie tkanek twardych w 3D, pomijając szczegółowe informacje o
tkankach miękkich
• Pozycja pacjenta siedząca, stojąca lub leżąca (w CT tylko leżąca)
• Pacjent musi być nieruchomy (szybszy czas badania w porównaniu z CT
minimalizuje zaburzenia obrazu)
• Zestaw CBCT składający się ze źródła promieniowania i detektora wykonuje obrót
wokół osi o 180 stopni (half scan) lub 360 stopni (full scan)
• Podobnie jak w stroboskopie lampa rtg emituje wiązkę promieniowania sekwencyjnie
zamiast ciągle (redukcja dawki promieniowania)
• Przed każdym impulsem lampa przemieszcza się o określoną odległość
• uzyskuje się plastry = warstwy o grubości 0,75 2mm.
• Wiązka promieniowania w kształcie stożka penetruje całą badaną objętość
(tomografia wolumetryczna VT) pokonując jeden obrót i jest odbierana przez bardzo
czuły detektor.
• CBCT jest zintegrowane z komputerem, który odbiera obrazy z detektora i zachowuje
je w formie plików DICOM (Imaging and Communications in Medicine)
Rozdzielczość
• w CBCT wyrażana jest w wokselach
o Woksele to izotropowe sześciany, których wymiary wahają się od 0,1-0,4mm.
• Możliwość wybrania określonej objętości średnicy wycinka zwiększa rozdzielczość.
• Im mniejszy wymiar wycinka tym lepsza rozdzielczość.
Rozdzielczość dla typowych wskazań klinicznych to:
• 0,3-0,4 woksela - dla planowania implantologicznego, diagnostyki SSŻ.
• 0,25-0,2 woksela - zęby zatrzymane, diagnostyka chorób przyzębia.
• 0,125-0,2 woksela - diagnostyka endodontyczna
• 0,125 - diagnostyka poziomych i pionowych złamań korzeni zębów
Analiza tomogramu
• Polega na ocenie struktur w trzech płaszczyznach
1. osiowej
2. czołowej (trans sectional, cross sectional)
3. Strzałkowej - sagitalnej

1
Zalety konwencjonalnego obrazowania rtg
+ Szeroka dostępność,
+ powtarzalność badania
+ Stosunkowo dobra rozdzielczość
+ Łatwość przeprowadzenia badania
+ Niski koszt
+ Mała dawka promieniowania?
Wady konwencjonalnego obrazowania rtg
− Dwuwymiarowy charakter zdjęć stomatologicznych
− Zniekształcenie wymiarów (przy OPG wymiar poziomy nawet 7mm w obrębie zębów
bocznych)
− Nakładające się na siebie struktury anatomiczne
WIELKOŚĆ EFEKTYWNEJ DAWKI PROMIENIOWANIA W MIKROSV
• I CAT 8,9 sek. skan 35, 26 sek. Skan - 72
• Zdjęcie wewnątrzustne, przylegające - 2-5
• OPG on 250 film - 26
• Cyfrowe OPG - 4,7-14,
• Klasyczna tomografia medyczna - 1200-3300
• Lot Warszawa Chicago - 27,4-69,2
ZALETY CBCT
+ Stosunkowo niska efektywna dawka promieniowania (porównywalna z dawką
otrzymywaną podczas wykonywania OPG na kliszy).
+ Rzeczywiste odwzorowanie kształtów i rozmiarów (możliwość wykonania pomiarów)
+ Brak zniekształceń struktur anatomicznych
+ Dokładne informacje o stanie SSŻ (wyjątek - krążek stawowy, torebka, więzadła
MR), zatokach szczękowych, kości szczęk oraz uzębienia.
+ Dzięki CBCT otrzymujemy tysiące skanów w 3 przekrojach; czołowym, strzałkowym
i osiowym.
WADY CBCT
− Powstawanie artefaktów pasmowych przy obecności metali w jamie ustnej - zamków
ortodontycznych, implantów, materiałów wypełniających, szczególnie
amalgamatowych.
− Koszty.
POMIARY NA ZDJĘCIU CBCT
• Oprogramowanie CBCT umożliwia precyzyjny pomiar wielkości lub odległości od
interesujących nas struktur.
• Odchylenia od rzeczywistych wymiarów wynoszą od 0,2mm do 0,5mm.

2
W CBCT można też:
• LOKALIZACJA NERWU ZĘBODOŁOWEGO DOLNEGO
o Funkcja szczególnie przydatna w planowaniu implantologicznym
• POMIAR RADIOLOGICZNY GĘSTOŚCI KOŚCI
o Możliwość określenia gęstości kości przy pomocy statystyki Hounsfielda
(HU)
o Gęstość kości w zależności od jej zmineralizowania wynosi od 150 do 1250
HU.
• 3D
o Możemy przetwarzać obrazy 2D na trójwymiarowe, używając programy do
reenderowania objętościowego.
o Stosując specjalne oprogramowanie np. Simplant, Blue Sky Bio,
CoDiagnostics, itp. możemy wirtualnie zaplanować pozycje implantów.
CT A CBCT
CT CBCT
Dawka efektywna - 1200-3300 mikroSv Średnia dawka efektywna to 40 mikroSv

Wciąż niezastąpiony w ocenie tkanki Szczególnie przydatna w diagnostyce

mięśniowej, nerwów, naczyń krwionośnych stanów patologicznych tkanek twardych w
i stanów patologicznych tkanek miękkich. obrębie kości twarzy.