Study Guide - MTHS119VMBC2023

MTHS 119 BC
GRONDSLAG WISKUNDE VIR HANDEL I

FOUNDATION MATHEMATICS FOR
COMMERCE I
Fakulteit Natuur- en Landbouwetenskappe
Faculty of Natural and Agricultural Sciences
Studiegids saamgestel deur | Study guide compiled by: Miss D. Gerber

Kopiereg 2019-uitgawe | Copyright © 2019 edition. Hersieningsdatum | Review date 2022.
Noordwes-Universiteit | North-West University
Geen gedeelte van hierdie studiegids mag in enige vorm of op enige manier sonder skriftelike toestemming van die publiseerders weergegee word nie.
No part of this study guide may be reproduced in any form or in any way without the written permission of the publishers.
It all starts here
• Ranked in the top 5% of universities globally by the QS-rankings
• Contributes the second largest number of graduates annually to the labour market
Dit begin alles hier

• As een van die top 5% universiteite wêreldwyd deur die QS-ranglys aangewys
• Lewer jaarliks die tweede meeste graduandi aan die arbeidsmark
Gotlhe go simolola fano

• Re beilwe mo gare ga diyunibesiti tse 5% tse di kwa godimo go ya ka peo ya
maemo ya QS
• Ngwaga le ngwaga go abelwa palo ya bobedi ka bogolo ya badiri mo maketeng
ya badiri
INHOUD
Woord van verwelkoming iv
Dosent iv
Voorvereistes iv
Krediete iv
Waarskuwing teen plagiaat v
Benodigdhede v
Algemeen v
Belangrike aspekte vi
Hoe om hierdie module te bestudeer vi
Aksiewoorde vii
Module uitkomste viii
Kritieke uitkomste viii
Assessering ix
Module plan ix
Ikone ix
Leereenheid 1 Getallestelsels en algebraïese notasie 1

Leergedeelte 1.1 Getallestelsels 2
Leergedeelte 1.2 Algebraïese notasie 7
Leereenheid 2 Wiskundige inleiding 10
Leergedeelte 2.1 Optelling en aftrekking 11
Leergedeelte 2.2 Eksponentwette 13
Leergedeelte 2.3 Distributiewe eienskap 16
Leergedeelte 2.4 Geldeenheid omskakelings 20
Leergedeelte 2.5 Persentasies 22
Leereenheid 3 Faktorisering 26
Leergedeelte 3.1 Gemeenskaplike faktore 27
Leergedeelte 3.2 Groepering 30
Leergedeelte 3.3 Verskil tussen twee vierkante 33
Leergedeelte 3.4 Drieterme 36
Leereenheid 4 Algebraïese uitdrukkings met breuke 46
Leergedeelte 4.1 Eenvoudige uitdrukkings 47
Leergedeelte 4.2 Vermenigvuldig en deel 49
ii
COURSE UNIT CONTENTS
Word of welcome iv
Lecturer iv
Prerequisite iv
Credits iv
Warning against plagiarism v
Equipment requirements v
General directives v
Important arrangements vi
How to study this module vi
Action words vii
Module outcomes viii
Critical Outcomes viii
Assessment ix
Module plan x
Icons x
Study unit 1 Number systems and algebraic notation 1

Study section 1.1 Number systems 2
Study section 1.2 Algebraic notation 7
Study unit 2 Mathematical preliminaries 10
Study section 2.1 Addition and subtraction 11
Study section 2.2 Exponential laws 13
Study section 2.3 Distributivity property 16
Study section 2.4 Currency conversions 20
Study section 2.5 Percentages 22
Study unit 3 Factoring 26
Study section 3.1 Common factors 27
Study section 3.2 Grouping 30
Study section 3.3 Difference between two squares 33
Study section 3.4 Trinomials 36
Study unit 4 Algebraic expressions with fractions 46
Study section 4.1 Simple expressions 47
Study section 4.2 Multiply and divide 49
ii
Leergedeelte 4.3 Optel en aftrek 51
Leereenheid 5 Vergelykings en ongelykhede 55
Leergedeelte 5.1 Eenvoudige lineêre vergelykings 56
Leergedeelte 5.2 Lineêre vergelykings 58
Leergedeelte 5.3 Kwadratiese vergelykings 60
Leergedeelte 5.4 Vergelykings met breuke 63
Leergedeelte 5.5 Ongelykhede 65
Leereenheid 6 Reguitlyn en toepassings 69
Leergedeelte 6.1 Reguitlyn 70
Leergedeelte 6.2 Toepassings 78
Leereenheid 7 Gelyktydige vergelykings 82
Leereenheid 8 Lineêre ongelykhede 95
Leergedeelte 8.1 Lineêre ongelykhede in twee veranderlikes 96
Leergedeelte 8.2 Lineêre programmering 100
AANHANGSEL A 107
AANHANGSEL B 109
iii
Study section 4.3 Add and subtract 51
Study unit 5 Equations and inequalities 55
Study section 5.1 Simple linear equations 56
Study section 5.2 Linear equations 58
Study section 5.3 Quadratic equations 60
Study section 5.4 Equations with fractions 63
Study section 5.5 Inequalities 65
Study unit 6 Straight line and applications 69
Study section 6.1 Straight line 70
Study section 6.2 Applications 78
Study unit 7 Simultaneous equations 82
Study unit 8 Linear inequalities 95
Study section 8.1 Linear inequalities in two variables 96
Study section 8.2 Linear programming 100
APPENDIX A 107
APPENDIX B 109
iii
WOORD VAN VERWELKOMING
Welkom by die module MTHS 119 (Grondslag Wiskunde vir Handel I)
Hierdie module is daarop gerig om die leerder se vaardigheid met wiskundige rekentegnieke uit te
brei.
Die doel met hierdie module (MTHS 119) en die module vir die tweede semester (MTHS 129) is
om die gaping tussen skool wiskunde en wiskunde op eerstejaarsvlak vir die B.Comm program te
oorbrug en dit behoort jou ook te help met die res van jou studies by die universiteit.
DOSENT
U is welkom om u dosent te kontak gedurende kantoorure indien u enige hulp nodig het. Die
kantoorure sal aan die begin van die semester met u gekommunikeer word. Die
kontakbesonderhede is:
Dosent:
Kantoor:
Telefoon:
VOORVEREISTES
Wiskunde Gr 12: Ten minste 40%
Wiskundige geletterdheid: Ten miste 70%
KREDIETE
MTHS 119 is ’n 12-krediet module. Dit beteken dat jy ongeveer 120 ure (1 krediet = 10 ure)
benodig om die module suksesvol te voltooi.
iv
WORD OF WELCOME
Welcome to the module MTHS 119 (Foundation Mathematics for Commerce I).
The objective of this module is to increase the learner’s ability to handle well known and well tried
mathematical techniques of calculation.
This module (MTHS 119) and the module for the second semester (MTHS 129) will also fill the gap
between school mathematics and first year mathematics for the B.Com programmes and it will help
you to prepare for the demands of studying at university.
LECTURER
You are most welcome to contact the lecturer during office hours. The office hours will be
communicated to you at the beginning of the semester. The contact particulars:
Lecturer:
Office:
Telephone:
PREREQUISITE
Mathematics Gr 12: At least 40%
Mathematical literacy: At least 70%
CREDITS
MTHS 119 is a 12-credit module. It means that you will need 120 hours (1 credit = 10 hours) to
study and complete this module.
iv
WAARSKUWING TEEN PLAGIAAT
OPDRAGTE IS INDIVIDUELE AKTIWITEITE EN NIE GROEPAKTIWITEITE NIE (TENSY
DAAR UITDRUKLIK GEMELD WORD DAT DIT GROEPAKTIWITEITE IS)
Kopiëring van teks van ander leerders of uit ander bronne (byvoorbeeld die studiegids,
voorgeskrewe studiemateriaal of direk vanaf die internet) is ontoelaatbaar – net kort
aanhalings is toelaatbaar en slegs indien dit as sodanig aangedui word.
U moet bestaande teks herformuleer en u eie woorde gebruik om te verduidelik wat u
gelees het. Dit is nie aanvaarbaar om bestaande teks/stof/inligting bloot oor te tik en die
bron in 'n voetnoot te erken nie – u behoort in staat te wees om die idee of begrip/konsep
weer te gee sonder om die oorspronklike skrywer woordeliks te herhaal.
Die doel van die opdragte is nie die blote weergee van bestaande materiaal/stof nie, maar
om vas te stel of u oor die vermoë beskik om bestaande tekste te integreer, om u eie
interpretasie en/of kritiese beoordeling te formuleer en om 'n kreatiewe oplossing vir
bestaande probleme te bied.
Wees gewaarsku: Studente wat gekopieerde teks indien sal 'n nulpunt vir die opdrag
ontvang en dissiplinêre stappe mag deur die Fakulteit en/of die Universiteit teen sodanige
studente geneem word. Dit is ook onaanvaarbaar om iemand anders se werk vir hulle te
doen of iemand anders in staat te stel om u werk te kopieer – moet dus nie u werk uitleen
of beskikbaar stel aan ander nie!
Plagiaat is ŉ ernstige oortreding en jy moet jou vertroud maak met die plagiaatbeleid van
die NWU. http://library.nwu.ac.za/copyright-and-plagiarism
Verwys asb. na die Beleid oor Akademiese Integriteit wat te vinde is by die volgende
webadres: http://www.nwu.ac.za/sites/www.nwu.ac.za/files/files/i-governance-
management/policy/2P-2.4.3.2_Academic%20integrity_a.pdf
BENODIGDHEDE
 ’n Sakrekenaar waarmee numeriese berekeninge gedoen kan word asook berekeninge met
eksponensiaalfunksies en logaritmiese funksies. Let wel: Jy mag nie ’n programmeerbare
sakrekenaar gebruik nie.
 ’n Notaboek.
 ’n Lêer om notas, huiswerkoefeninge en toetse te bêre.
ALGEMEEN
 Onthou om altyd jou van, voorletters, studentenommer sowel as die toetsnommer op jou
toetse en vraestelle te skryf.
 Selfone moet afgeskakel wees tydens klastye en toetse. Selfone mag nie ingebring
word in lokale waar eksamens geskryf word nie.
v
WARNING AGAINST PLAGIARISM
ASSIGNMENTS ARE INDIVIDUAL TASKS AND NOT GROUP ACTIVITIES. (UNLESS
EXPLICITLY INDICATED AS GROUP ACTIVITIES)
Copying of text from other students or from other sources (for instance the study guide, prescribed
material or directly from the internet) is not allowed – only brief quotations are allowed and then
only if indicated as such.
You should reformulate existing text and use your own words to explain what you have read. It is
not acceptable to retype existing text and just acknowledge the source in a footnote – you should
be able to relate the idea or concept, without repeating the original author to the letter.
The aim of the assignments is not the reproduction of existing material, but to ascertain whether
you have the ability to integrate existing texts, add your own interpretation and/or critique of the
texts and offer a creative solution to existing problems.
Be warned: students who submit copied text will obtain a mark of zero for the assignment
and disciplinary steps may be taken by the Faculty and/or University. It is also unacceptable
to do somebody else’s work, to lend your work to them or to make your work available to
them to copy – be careful and do not make your work available to anyone!
EQUIPMENT REQUIREMENTS
 A pocket calculator capable of performing numerical calculations, exponential functions and
logarithmic functions. Note: You may not use a programmable calculator.
 A notebook.
 A file for keeping notes, completed exercises and tests.
GENERAL DIRECTIVES
 Always remember to write your surname, initials, student number as well as the number
of the test on your tests and exam papers.
 Cellular telephones may not be switched on during lectures and tests, and they may
not even be brought into the examination room during the exam.
v
BELANGRIKE ASPEKTE
Om onnodige onsmaaklikheid en wedersydse bittere gevoelens tussen dosent en student te
voorkom, maak die MTHS 119-dosent die volgende afsprake met die student:
 Kommunikasie met die dosent geskied per landlyn-telefoongesprek (gedurende kantoorure!)
of per persoonlike gesprek (gedurende kantoorure of klastyd!)
 Sport, sosiale en kulturele aktiwiteite word nie as noodgevalle geklassifiseer nie – die dosent
is onder geen verpligting om studente tegemoet te kom of enige spesiale reëling met
studente te tref nie.
 ’n Week bestaan uit vyf werksdae en dit sluit die hele Vrydag in!
 Die dosent versoek ook alle leerders ernstig om die dosent nie onnodig te kom lastig val
tydens eksamens nie, aangesien groot hoeveelhede nasienwerk tydens hierdie tye gedoen
moet word. Die punte sal beskikbaar wees sewe werksdae nadat die vraestel geskryf is.
 ’n Deelnamepunt is, volgens die A-reëls, ’n punt wat ’n student gedurende die semester
opbou. ’n Dosent kan nie “deelname” gee of “voorwaardelike eksamentoelating” gee nie.
 Tweede geleentheid eksamen datums en –reëlings val buite die dosent se pligte en take.
Geen dosente is dus by magte om aan hierdie datums of reëlings te verander nie. Derhalwe
wil die dosent met alle respek voorstel dat oorsese reise ens. liefs so gereël moet word dat
dit na die afloop van die tweede eksamengeleentheid plaasvind.
 Studente moet ten minste vyf SI klasse bywoon.
HOE OM HIERDIE MODULE TE BESTUDEER

Gedurende die teorieperiodes sal die teorie en toepassings met behulp van voorbeelde bespreek
word. Dit is belangrik om daarop te let dat die dosent nie ’n “onderwyser” is wat alles vir jou gaan
doen en elke voorbeeld en huiswerk oefening vir jou gaan verduidelik nie. Daar gaan van jou
verwag word om aktief by die leerproses betrokke te wees deur saam met die dosent deur die
voorbeelde en teorie te werk. Om betrokke te wees by die leerproses beteken dat jy jou werkboek
en ’n notaboek (of lêer) by jou moet hê tydens ELKE klas. Leer die definisies – jy sal slegs die
toepassings kan doen as jy die teorie ken. Jou houding teenoor jou studies in die algemeen (en
Wiskunde in die besonder) gaan bepaal of jy suksesvol gaan wees met jou studies of nie.
Maak seker dat jy al die oefeninge doen. Moenie huiswerk/oefeninge afskryf nie – jy gaan net
verloor!!! Beskou die voorbeelde en oefeninge as voorbereiding vir klastoetse, toetse en die
eksamen.
Maak seker dat jy altyd voorbereid klas toe gaan, want jy kan enige tyd ’n klastoets skryf oor die
werk wat in die vorige klas behandel is.
Daar is dele van die werk wat vir jou vir selfstudie is. Dit behoort jou ook die geleentheid te
gee om te leer om makliker aan te pas by dit wat van ’n student verwag word. Die werk wat vir
selfstudie gegee word is net so belangrik soos die werk wat in die klas behandel word en dit
sal ook ingesluit word in klastoetse, toetse en eksamen.
vi
IMPORTANT ARRANGEMENTS
To avoid unnecessary mutual bad feelings between lecturer and student, the MTHS 119-lecturer
makes the following arrangements with students:
 Communication with the lecturer happens by landline-telephone conversation (during office
hours) or by personal conversation (during office hours) or class times.
 Sport, social and cultural activities are not classified as emergencies, therefore the lecturer is
under no moral or other obligation to accommodate or make any compromise with a student
by making special arrangements.
 A week consists of five working days and that includes the whole of Friday!
 The lecturer also requests seriously that students do not bother the lecturer unnecessarily
during examinations as large numbers of papers must be marked. The marks will be
available within seven working days after the paper was written.
 A participation mark is, according to the A-rules a mark that the student accumulates during
the semester. A lecturer cannot “give participation” nor can a lecturer give “conditional
examination entrance”.
 Dates for and arrangements concerning second opportunity examinations are outside the
parameters of the lecturer’s duties and tasks. Thus, no lecturer has the authority to change
any of these dates or arrangements. Hence, the lecturer respectfully suggests that travels
overseas, etc. be arranged only at the end of the second opportunity examination.
 Students must attend at least five SI classes.
HOW TO STUDY THIS MODULE

During theoretical periods, theory and applications will be discussed by means of examples. It is
important to note that the lecturer is not a “school teacher” who will do everything for you and
explain every example and exercise. It will be expected from you to be actively involved in the
learning process by working through the theory and examples with your lecturer. To be involved in
the learning process you will need your workbook and a notebook (or file) during EVERY class.
Learn the definitions – comprehension follows from knowledge! Therefore, you must condition
yourself to work hard. Your attitude towards your studies in general (and Mathematics in
particular) will play a major role in your success (or lack of success).
Make sure that you do ALL the exercises. Don’t surrender to the tendency to copy homework
(exercises) blindly – you lose all the way!!! Consider the examples and exercises as
preparation for the class tests, tests and for the examination.
Make sure that you are always prepared for class as it can be expected from you to write a class
test about the work covered during the previous class.
Parts of the work will be left for you for self study. This should also help you to prepare for the
demands of being a student at university. The work for self study is as important as the rest of
the work and will be covered in the class tests, tests and the exam.
vi
AKSIEWOORDE
 As jy gevra word om ’n vergelyking op te los, beteken dit dat jy die onbekende of die
veranderlike in die vergelyking moet bepaal.
 Definieer beteken dat die definisie gegee moet word in ’n vorm wat presies dieselfde
betekenis het as dié wat in die aantekeninge en klas gegee is.
 Formuleer beteken dat jy ’n bepaalde stel gegewens sal omskakel na ’n stelsel vergelykings
of ongelykhede, bv. die formulering van ’n woordsom.
 As jy gevra word om iets te bepaal, dan moet jy ’n antwoord uit ’n formule of vergelyking
bereken.
 Grafiese voorstelling impliseer dat jy die funksie moet kan skets op ’n getallelyn of
Cartesiese vlak.
 Identifiseer beteken dat jy bv. sekere funksies vorm moet kan herken (bv. lineêre funksies,
kwadratiese funksies, eksponensiaalfunksies ens.).
 Om ’n reël te kan toepas beteken dat jy die kennis wat jy so pas in die voorafgaande
gedeelte bemeester het, op ’n werklikheidsprobleem moet kan toepas. (Byvoorbeeld:
differensieer die volgende deur die differensiasiereëls toe te pas.)
vii
ACTION WORDS
 If asked to solve an equation, you have to determine or calculate the unknown or variable in
the equation.
 To define a concept means to supply the accurate meaning of a concept. (Example: Define
the concept “function”.)
 To translate a word problem into mathematical terms in order to solve the problem, a formula
for a function, or a system of equations, or a system of inequalities, has to be formulated.
 To determine an answer is to calculate something by using a formula.
 Graphical representation of a function implies that you must be able to sketch the function
on a number line or in the Cartesian plane.
 To identify a function is to be able to recognise the formula for the function or the shape of
the graph of the function (for example, linear functions, quadratic functions, exponential
functions etc.)
 To be able to apply a rule is to be able to apply your acquired theoretical knowledge about
the rule, to solve a problem. (Example: Differentiate the functions by applying the
differentiation rules.)
vii
MODULE UITKOMSTE
Aan die einde van hierdie module behoort die leerder:
 sy/haar kennis van getallestelsels en eksponentwette op inleidende vlak te kan demonstreer;
 die vaardigheid te hê om wiskundige begrippe korrek te kan toepas, uitdrukkings te
vereenvoudig, lineêre- en kwadratiese vergelykings en lineêre ongelykhede op te los;
verskillende geldeenhede om te skakel en persentasies te bereken;
 reguit lyne te kan identifiseer, lineêre funksies as modelle te formuleer en hierdie modelle toe
te pas om die aanvraag, aanbod, koste en inkomste te bepaal en interpreteer;
 lineêre gelyktydige vergelykings in twee veranderlikes te kan oplos en ongelykhede
algebraïes en grafies op te los.
KRITIEKE UITKOMSTE
Die leerder behoort die volgende kritieke uitkomste te bereik:
1. Wetenskaplike kennis en insig wat strek oor een of meer vakgebiede:

 Feitekennis maar veral ook kennis van en insig in begrippe, modelle, strukture,
prosedures, beginsels en teorieë,
 Verstaan dat probleemoplossing nie in isolasie bestaan nie.
2. Vaardighede en bevoegdhede
Die afgestudeerde moet:
 krities en kreatief probleme kan identifiseer en oplos
 kennis selfstandig kan verwerf, beheers, toepas, analiseer en integreer
 ŉ doeltreffende leerder wees wat die noodsaaklikheid van lewenslange leer besef
 noukeurig en stip wees
3. Waardes
 nastreef van uitnemendheid
 toewyding en integriteit
viii
MODULE OUTCOMES
After completing this module, the learner should:
 demonstrate knowledge (on an introductory level) of number systems and exponential laws;
 perform basic arithmetic operations and simplifications, solve simple equations and
inequalities, solve quadratic equations, convert currencies and calculate percentages;
 identify straight lines, formulate linear functions as simple models, apply these models to
represent demand, supply, cost and revenue functions and interpret the models of these
functions;
 solve and apply linear simultaneous equations in two variables and inequalities algebraically
and graphically.
CRITICAL OUTCOMES
The learner should attain the following critical outcomes:
1. Scientific knowledge and insight that extend over one or more fields of study:
 Factual knowledge, but especially also knowledge of and insight in concepts,
structures, procedures, models, theories and principles;
 Understanding that problem-solving does not exist in isolation.
2. Skills and abilities

The graduate must be able to:
 critically and creatively identify and solve problems
 independently acquire, control, apply, analyse, integrate and evaluate knowledge
 be an effective learner that realises the necessity of life-long learning
 be accurate and precise
3. Values
 pursuing of excellence
 dedication and integrity
viii
ASSESSERING
 Formatiewe assessering
Groep besprekings en klastoetse (kan tydens enige periode geskryf word).
 Deelnamepunt:
Die berekening van die deelnamepunt sal aan die begin van die semester met die studente
gekommunikeer word.
Jy sal gepenaliseer word indien jy nie ten minste vyf SI klasse bywoon nie.
Om toelating tot die eksamen te kry moet ’n deelnamepunt van ten minste 40% behaal word.
 Summatiewe assessering
Daar kan van jou verwag word om gedurende die semester langer toetse te skryf. Jy sal
vooraf hieroor ingelig word.
’n Toets sal tydens die assesseringweek geskryf word.
Die eksamenvraestel sal 3 ure wees en ’n subminimum van ten minste 40% moet behaal
word vir die vraestel. Die deelnamepunt en eksamenpunt dra gelyke dele by tot die finale
punt. Die finale punt moet ten minste 50% wees om die module te slaag.
Let op dat die spesiale vergunning vir bona fide eerstejaar studente m.b.t. slaagvereistes vir
eerstevlak modules slegs geld in die eerste semester. ’n Student wat toelating tot die
eksamen het, kry twee eksamen geleenthede vir die module. ’n Student kan een of albei
geleenthede gebruik. Onthou, indien jy albei geleenthede gebruik, sal die punte in die tweede
geleentheid die finale module punt opmaak. ’n Student wat die module druip nadat een of
albei eksamen geleenthede gebruik is, sal weer moet registreer en die module van vooraf
bestudeer. Dit is ’n groot risiko om die eerste geleentheid te ignoreer, want as jy siek is met
die tweede geleentheid, sal daar nie nog ’n geleentheid wees om eksamen af te lê nie. Jy sal
dan die module van vooraf moet bestudeer en weer registreer en klasgelde betaal.
ix
ASSESSMENT
 Formative assessment
Class tests, semester tests and assignments.
 Participation mark:
The calculation of the participation mark will be communicated to you by your lecturer.
You will be penalized if you do not attend at least five SI classes.
In order to qualify for proof of participation (admission to the exam), a participation mark of at
least 40% has to be attained.
 Summative assessment
Longer tests can also be written and will be communicated well in advance.
A test will also be written during the assessment week.
The duration of the exam paper is 3 hours and a sub minimum of at least 40% has to be
attained in this paper. The participation mark and the exam paper contribute equally to the
final mark. The final mark must be at least 50% to pass the module.
 Note that the special concession for bona fide first year students with regard to pass
requirements for first level modules only apply to first semester modules. A learner who has
obtained proof of participation receives two consecutive examination opportunities to write the
applicable module examination. The learner can use any one or both of these taking into
account that the marks attained in the second examination determines the module mark. A
learner, who has not passed the module after the second opportunity, whether or not both
opportunities were made use of, will be required to enrol for the module again. It is,
furthermore, imperative that Students take notice of the risk of ignoring the first examination
session. Such Students, if ill or absent at the second opportunity, will not be permitted to sit
for a third time and will be required to register, pay fees and attend classes to acquire proof of
participation in order to qualify for the next scheduled examination session.
ix
MODULE PLAN
Leereenheid Tyd Week Aktiwiteit

Getallestelsels en algebraïese
1 3
notasie
2 15 Wiskundige inleiding
3 15 Faktorisering
Algebraïese uitdrukkings met
4 11
breuke
5 20 Vergelykings en Ongelykhede
6 10 Reguit lyn en toepassings
7 15 Gelyktydige vergelykings
Lineêre ongelykhede en
8 11
toepassings
’n Addisionele 20 ure behoort aan die voorbereiding vir die toetse en eksamens gespandeer te
word.
Ikone
Tydstoekenning Leeruitkomste
Assessering /
Studiemateriaal
Werksopdragte
Individuele
Groepaktiwiteit
aktiwiteit
Voorbeeld Refleksie
x
MODULE PLAN
Study unit Time Week Activity

Number systems and algebraic
1 3
notation
2 15 Mathematical Preliminaries
3 15 Factoring
Algebraic expressions with
4 11
fractions
5 20 Equations and inequalities
6 10 Straight lines and applications
7 15 Simultaneous equations
Linear inequalities and
8 11
applications
An additional 20 hours are to be spent on preparation for tests and the exam.
Icons
Time allocation Learning outcomes
Assessment /
Study material
Assignments
Individual exercise Group Activity
Example Reflection
x
Leereenheid 1
Leereenheid 1
GETALLESTELSELS EN ALGEBRAÏESE NOTASIE
Tydstoekenning
3 ure
Leeruitkomste
Aan die einde van hierdie leereenheid moet jy in staat wees om jou kennis oor
getallestelsels en algebraïese notasie te demonstreer.
Leergedeelte 1.1 Getallestelsels..................................................................................... 2

Leergedeelte 1.2 Algebraïese notasie ............................................................................ 7
1
Study unit 1
Study unit 1
NUMBER SYSTEMS AND ALGEBRAIC NOTATION
Study hours
3 hours
Learning outcomes
On completion of this study unit you should be able to demonstrate their
knowledge on number systems and algebraic notation.
Study Section 1.1 Number systems 2

Study Section 1.2 Algebraic notation 7
1
Leereenheid 1
Leergedeelte 1.1
Getallestelsels
Tydstoekenning
2 ure
Leeruitkomste
Aan die einde van hierdie leergedeelte behoort jy in staat te wees om:
• die verskillende getallestelsels te kan identifiseer;
• die verskil tussen die getallestelsels te kan verduidelik;
• te kan verduidelik wat ’n priemgetal is.
Leerders sal geassesseer word ten opsigte van hul kennis oor die getallestelsels.
Inhoud
Natuurlike getalle
 Natuurlike getalle word voorgestel met N en bestaan uit die getalle
1, 2, 3, 4,...
Heelgetalle
 Heelgetalle word aangedui met Z en bestaan uit die natuurlike getalle tesame met negatiewe
getalle en 0 , dus sluit dit die volgende getalle in
...,  3,  2,  1, 0,1, 2, 3, 4,...
 Ons kan dit ook skryf as Z  {n n  N }  {0}  {n n  N } .
Rasionale getalle
 Rasionale getalle word aangedui met Q.
 Die versameling van Rasionale getalle kan gedefinieer word as die deelversameling van die
a
reële getalle wat bestaan uit alle kwosiënte met a, b  Z en b  0 .
b
2
Study unit 1
Study section 1.1

Number systems
Study hours
2 hours
Learning outcomes
On completion of this study section you should be able to:
• identify the different number systems;
• explain the difference between the number systems;
• explain what a prime number is.
Students will be assessed on their knowledge of number systems.
Contents
Natural numbers
 Natural numbers are denoted by N and consist of the numbers
1, 2, 3, 4,
Integers
 Integers are denoted by Z and consist of the natural numbers together with negatives and 0,
therefore it will be the numbers
 ,  3,  2,  1, 0,1, 2, 3, 4,
 We can also write Z  {n n  N }  {0}  {n n N } .
Rational numbers
 Rational numbers are denoted by Q.
 We can define the set of Rational numbers as the subset of real numbers consisting of all
a
quotients with a, b  Z and b  0 .
b
2
Leereenheid 1
 Informeel kan ons sê dat Rasionale getalle bestaan uit:

 getalle wat as breuke geskryf kan word
1 5 7 4
; ; ; 2 ens.
2 1 3 9
 getalle met ’n eindige desimale voorstelling
0,1; 0,81 ; 5,732 ens.
 Getalle met repeterende desimale voorstelling
0,7 ; 0,4 2 ; 5,78 ; 1, 285714 ens.

Irrasionale getalle
 Irrasionale getalle word aangedui met I.
 Irrasionale getalle kan nie uitgedruk word as ’n verhouding van heelgetalle nie.
 Die desimale voorstelling van ’n irrasionale getal is nie-repeterend en nie-eindigend:
 2  1,414213562 
   3,1415926535 89793 
 PASOP!!!
22 22
 want  3,142857 en   3,1415926535 89793 
7 7
22
Let ook op dat  3,142857 geskryf kan word as ’n breuk of ’n getal met ’n repeterende
7
22
desimale voorstelling, daarom is ’n rasionale getal, terwyl die desimale voorstelling van
7
  3,1415926535 89793  nie-repeterend en nie-eindig is nie, dus is  ’n irrasionale
getal.
Reële getalle
 Reële getalle word aangedui met R.
 Die reële getalle bestaan uit al die rasionale getalle en al die irrasionale getalle en ons skryf
R  Q  I.
3
Study unit 1
 Informally, we can say that Rational numbers are

 numbers which can be written as fractions
1 5 7 4
; ; ; 2 etc.
2 1 3 9
 numbers with a finite decimal representation
0,1; 0,81; 5,732 etc.
 numbers with a repeating decimal representation
0,7 ; 0,4 2 ; 5,78 ; 1, 285714 etc.

Irrational numbers
 Irrational numbers are denoted by I.
 Irrational numbers cannot be expressed as a ratio of integers.
 The decimal representation of an irrational number is nonrepeating and not finite:
 2  1,414213562 
   3,1415926535 89793 
 BEWARE!!!
22 22
 because  3,142857 and   3,1415926535 89793 
7 7
22
Also note the  3,142857 can be written as a fraction or a decimal representation which
7
22
is repeating, therefore is a rational number, where as the decimal representation of
7
  3,1415926535 89793  is nonrepeating and not finite, therefore  is an irrational
number.
Real numbers
 Real numbers are denoted by R.
 All the rational numbers and real numbers together form the real numbers and we can write
R Q  I.
3
Leereenheid 1
Die getallestelsels kan soos volg opgesom word:

NZQR
R
Q I
Nie-reële getalle
 Getalle soos  7 word nie-reële getalle genoem.

Eienskappe van reële getalle
 Kommutatiewe eienskap:
ab  ba Dit beteken dat as ons twee getalle bymekaar is die volgorde nie
belangrik nie.
Voorbeeld: 2  3  5 en 3  2  5 , daarom is 2  3  3  2 .
ab  ba : Dit beteken dat ons twee getalle met mekaar kan vermenigvuldig sonder
dat die volgorde belangrik is.
Voorbeeld: 2  3  6 en 3  2  6 , daarom is 2  3  3  2 .
 Assosiatiewe eienskap:
(a  b )  c  a  ( b  c ) : As ons drie getalle bymekaar tel, maak dit nie saak watter
twee ons eerste bymekaar tel nie.
Voorbeeld: (2  3)  4  5  4  9 en
2  (3  4 )  2  7  9
Dus (2  3)  4  2  (3  4)
(ab )c  a( bc ) : As ons drie getalle met mekaar vermenigvuldig, maak dit nie
saak watter twee ons eerste vermenigvuldig nie.
Voorbeeld: (2  3)  4  6  4  24 en
2  (3  4)  2  12  24
Dus (2  3)  4  2  (3  4)
4
Study unit 1
The number systems can be summarized as follows:

N Z Q R
R
Q I
Nonreal numbers
 Numbers such as  7 are nonreal numbers.
Properties of real numbers
 Commutative property:
ab  ba This means that when we add two numbers, the order doesn’t
matter.
Example: 2  3  5 and 3  2  5 , therefore 2  3  3  2 .
ab  ba : This means that when we multiply two numbers, the order
doesn’t matter.
Example: 2  3  6 and 3  2  6 , therefore 2  3  3  2 .
 Associative property:
(a  b )  c  a  ( b  c ) : If we add three numbers, it doesn’t matter which two we add
first.
Example: ( 2  3 )  4  5  4  9 and
2  (3  4 )  2  7  9
Therefore ( 2  3 )  4  2  ( 3  4 )
( ab )c  a ( bc ) : If we multiply three numbers, it doesn’t matter which two we
multiply first.
Example: ( 2  3 )  4  6  4  24 and
2  ( 3  4 )  2  12  24
Therefore ( 2  3 )  4  2  ( 3  4 )
4
Leereenheid 1
 Distributiewe eienskap:
a(b  c )  ab  ac : Wanneer ons ’n getal vermenigvuldig met die som van twee
ander getalle, kry ons dieselfde resultaat as wanneer ons die
getal met elk van die ander twee getalle vermenigvuldig en
dan die resultate bymekaar tel.
Voorbeeld: 4(2  3)  4(5)  20 en
4  2  4  3  8  12  20
Dus 4(2  3)  4  2  4  3
Priemgetalle
 ’n Natuurlike getal p  1 word ’n priemgetal genoem as dit geen ander faktore behalwe 1
en p het nie.
2, 3, 5, 7,
 2 is die enigste ewe priemgetal.
Voorbeeld 1.1:
Voltooi die volgende tabel soos wat in ry 1 gedoen is:
Getal N Z Q I R Nie-
reëel
1 √ √ √ √
0,7
4
5
0, 42
0

3
2
0,5
5
Study unit 1
 Distributivity property:
a ( b  c )  ab  ac : When we multiply a number by the sum of two numbers, we
get the same result as multiplying the number by each of the
terms and then adding the result.
Example: 4( 2  3 )  4( 5 )  20 and
4  2  4  3  8  12  20
Therefore 4 ( 2  3 )  4  2  4  3
Prime numbers
 A natural number p  1 is said to be prime if it does not have any factors apart from 1 and
p.
2, 3 , 5 , 7 , 
 2 is the only even prime number.
Example 1.1:
Complete the following table as it is done in row 1:
Number N Z Q I R Non
real
1 √ √ √ √
0,7
4
5
0, 42
0

3
2
0,5
5
Leereenheid 1
Oefening 1:
Voltooi die volgende tabel:
reëel
7
5
0,13
5
2 2
1
2
0,74
9
9
Antwoorde
Vir die antwoorde van oefening 1 kan jy jou dosent of SI fasiliteerder vra, indien jy kan bewys dat jy
die oefening voltooi het.
6
Study unit 1
Exercise 1:
Complete the following table:
real
7
5
0,13
5
2 2
1
2
0,74
9
9
Answers
For the answers of exercise 1, ask your lecturer or SI facilitator, that is, if you can show that you
completed the exercise.
6
Leereenheid 1
Leergedeelte 1.2
Algebraïese notasie
Tydstoekenning
1 uur
Leeruitkomste
Aan die einde van hierdie leergedeelte behoort jy in staat te wees om eenvoudige
woordprobleme in wiskundige vorm te skryf.
Leerders sal geassesseer word ten opsigte van hul vermoë om eenvoudige woordprobleme in
wiskundige vorm te skryf.
Inhoud
Voorbeelde:
Skryf die volgende as ’n algebraïese uitdrukking:
1.2. Laat x ’n veranderlike wees. Skryf ’n getal wat 4 groter as x is.
1.3. ’n Sekere getal vermeerder met 5.
1.4. Die som van 2 keer ’n getal en 4.
7
Study unit 1
Study section 1.2

Algebraic notation
Study hours
1 hour
Learning outcomes
On completion of this study section you should be able to translate simple word
problems into mathematical form.
Students will be assessed on their ability to translate simple word problems into mathematical
form.
Contents
Examples:
Write the following as an algebraic expression:
1.2. Let x be a variable. Write a number that is 4 greater than x.
1.3. A certain number increased by 5.
1.4. The sum of 2 times a number and 4.
7
Leereenheid 1
Oefeninge
Skryf die volgende as ’n algebraïese uitdrukking:

2. ’n Sekere getal vermenigvuldig met 5.
3. Sewe word afgetrek van drie maal ’n getal.
4. Die vierkant van ’n sekere getal.
5. Die som van x en y .
6. Die verskil tussen x en 4, waar 4 groter is as x .
7. Die verskil tussen x en 4, waar x groter is as 4.
8. x word gedeel deur 7 en bygetel by die produk van y en 7.
9. Die vierkant van ’n getal y word verminder met 7.
10. Die kwosiënt as 3 gedeel word deur x .
11. 6 keer ’n getal vermeerder met 3.
Skryf ’n algebraïese vergelyking:
12. x is gelyk aan die produk van a en b .
13. x is twee keer die produk van y en z .
Uitkomste bereik?
Evalueer jou vordering nadat jy deur die teorie en voorbeelde gewerk het en die
oefeninge gedoen het. Indien jy enige probleme ondervind met die volgende vrae,
vra jou dosent of SI fasiliteerder om jou te help.
1. Kan jy die verskillende getallestelsels identifiseer?
2. Kan jy die verskil tussen die getalle stelsels verduidelik?
3. Kan jy verduidelik wat ’n priemgetal is?
4. Kan jy ’n voorbeeld van ’n priemgetal gee?
5. Kan jy eenvoudige woordprobleme in wiskundige vorm skryf?
8
Study unit 1
Exercises
Write the following as an algebraic expression:

2. A certain number multiplied by 5.
3. Seven subtracted from three times a number.
4. The square of a certain number.
5. The sum of x and y .
6. The difference between x and 4, where 4 is greater than x .
7. The difference between x and 4, where x is greater than 4.
8. x is divided by 7 and added to the product of y and 7.
9. The square of a number y is decreased by 7.
10. The quotient as 3 is divided by x .
11. 6 times a number increased by 3.
Write an algebraic equation:
12. x is equal to the product of a and b .
13. x is two times the product of y and z .
Outcomes achieved?
Evaluate your progress after you have worked through the text and examples and
have done the exercises. Ask your lecturer or SI facilitator for some guidance if you
struggle to answer any of the following questions.
1. Can you identify the different number systems?
2. Can you explain the difference between the number systems?
3. Can you explain what a prime number is?
4. Can you give an example of a prime number?
5. Can you translate simple word problems in algebraic form?
8
Leereenheid 1
Hersieningsoefening 1
Evalueer jou vordering deur hierdie oefening deur te werk.
Die antwoorde sal op e-fundi wees vir een week nadat die werk in die klas afgehandel
is.
1. Skryf die volgende as ’n algebraïese uitdrukking:

1.1 Trek 5 van ’n sekere getal af.
1.2 Die som van twee getalle verminder met 8.
2. Skryf die volgende as ’n algebraïese vergelyking:

2.1 As ’n sekere getal met 6 vermeerder word is dit gelyk aan 3 maal die
getal.
2.2 x is 1 meer as y .
3. Voltooi die volgende tabel:

reëel
2
 3
2
3
3
1
3
5,321
9
Study unit 1
Revision Exercise 1
Evaluate your progress by working through this exercise.
The answers to these questions will be on e-fundi for one week after the work was
completed in class.
1. Write the following as an algebraic expression:

1.1 Subtract 5 from a certain number.
1.2 The sum of two numbers decreased by 8.
2. Write the following as an algebraic equation:

2.1 If a certain number is increased by 6, it is equal to 3 times the number.
2.2 x is 1 more than y .
3. Complete the following table:

real
2
 3
2
3
3
1
3
5,321
9
Leereenheid 2
Leereenheid 2
WISKUNDIGE INLEIDING
Tydstoekenning
15 ure
Leeruitkomste
Aan die einde van hierdie leereenheid behoort jy in staat te wees om
eenvoudige uitdrukkings te vereenvoudig.
Leergedeelte 2.1 Optelling en aftrekking 11

Leergedeelte 2.2 Eksponentwette 13
Leergedeelte 2.3 Distributiewe eienskap 16
Leergedeelte 2.4 Geldeenheid omskakelings 20
Leergedeelte 2.5 Persentasies 22
10
Study unit 2
Study unit 2
MATHEMATICAL PRELIMINARIES
Study hours
15 hours
Learning outcomes
On completion of this study unit you should be able to simplify expressions.
Study Section 2.1 Addition and subtraction 11

Study Section 2.2 Exponential laws 13
Study Section 2.3 Distributivity property 16
Study Section 2.4 Currency conversions 20
Study Section 2.5 Percentages 22
10
Leereenheid 2
Leergedeelte 2.1
Optelling en aftrekking
Tydstoekenning
2 ure
Leeruitkomste
uitdrukkings te vereenvoudig deur optelling en aftrekking.
Leerders sal geassesseer word ten opsigte van hul vermoë om eenvoudige uitdrukkings te
vereenvoudig deur optelling en aftrekking.
Inhoud
 Om uitdrukkings op te tel of af te trek beteken dat soortgelyke terme opgetel of afgetrek moet
word.
Voorbeeld 2.1:
Vereenvoudig 2 xy  3 x  6 y  3 xy  5 x
Voorbeeld 2.2:
Vereenvoudig 2 x 2  x  4  3 x  3 x 2  1
11
Study unit 2
Study section 2.1

Addition and subtraction
Study hours
2 hours
Learning outcomes
On completion of this study section you should be able to simplify expressions by
adding or subtracting.
Students will be assessed on their ability to simplify expressions by adding or subtracting.
Contents
 To add or subtract expressions it means that you must add or subtract like terms.
Example 2.1:
Simplify 2 xy  3 x  6 y  3 xy  5 x
Example 2.2:
Simplify 2 x 2  x  4  3 x  3 x 2  1
11
Leereenheid 2
Voorbeeld 2.3:
Trek 2 x  3 y af van 5 x  8 y .
Oefeninge
1. Vereenvoudig: 5a  2b  3a  4b
2. Vereenvoudig: 5 xy  10 yz  6 yx  7zy  xy
3. Vereenvoudig: 5 xyz  3 yz  2 xzy  yz
4. Vereenvoudig: 2 x  3 y  5z  5 x  2y  4z
5. Vereenvoudig: 2y  3 y  5  3 y  y  7  2y  3
6. Vereenvoudig: 2yx  3 x  6 y  3 xy  5 z
Vrae 7 – 12: Tel die volgende uitdrukkings bymekaar:

7. 3 x  2y  7 ; 4 x  y  1; 6 x  2 y  5
8. 3 x  2 xy  4 y ; x  3 xy  4 y ; x  5 xy  2 y
9. 4 x  2y  5 ; 3 x  3 y  3 ; x  6 y  5
10. 6 x  y  2z ; 2 x  4 y  3 z ; 3 x  2 y  z ;
11. x 2  3 x  5 ; 4x 2  2x  4 ; 5 x 2  2x  3
12. 3 x 2  5 x ; 5 x 2  6 ; 8x  7
13. Trek 4 x 2  3 x  1 af van  5 x 2  2 x  3 .

14. Trek  3 x  10 x 2 af van 4  5 x 2  3 x .
15. Tel op: 5 x  4 y  2 ; 3 x  3 y  1; 2 x  y  4
16. Trek 2 x  y  3 af van 4 x  2 y  10 .
17. Bepaal die som van x 3  2 x 2  x ; 3 x 2  x en x 2  3 x .
18. Bepaal die som van 4 xy  yz ; 5 yx  yz en zy  3 xy .
19. Bepaal die som van 5 x  4 y  3 z ; 4 x  3 y  2z en 3 x  2y  z .
20. Bepaal die som van xy  x  y ; 3 x  3 y en 3 xy .
12
Study unit 2
Example 2.3:
Subtract 2 x  3 y from 5 x  8 y .
Exercises
1. Simplify: 5a  2b  3a  4b
2. Simplify: 5 xy  10 yz  6 yx  7 zy  xy
3. Simplify: 5 xyz  3 yz  2 xzy  yz
4. Simplify: 2 x  3 y  5 z  5 x  2 y  4 z
5. Simplify: 2 y  3 y  5  3 y  y  7  2 y  3
6. Simplify: 2 yx  3 x  6 y  3 xy  5 z
Questions 7 – 12: Add the following expressions:

7. 3 x  2y  7 ; 4 x  y  1; 6 x  2y  5
8. 3 x  2 xy  4 y ; x  3 xy  4 y ; x  5 xy  2 y
9. 4 x  2y  5 ; 3 x  3 y  3 ; x  6 y  5
10. 6 x  y  2z ; 2 x  4 y  3 z ; 3 x  2 y  z ;
11. x 2  3 x  5 ; 4 x 2  2x  4 ; 5 x 2  2 x  3
12. 3 x 2  5 x ; 5 x 2  6 ; 8x  7
13. Subtract 4 x 2  3 x  1 from  5 x 2  2 x  3 .

14. Subtract  3 x  10 x 2 from 4  5 x 2  3 x .
15. Add: 5 x  4 y  2 ; 3 x  3 y  1 ; 2 x  y  4
16. Subtract 2 x  y  3 from 4 x  2 y  10 .
17. Determine the sum of x 3  2 x 2  x ; 3 x 2  x and x 2  3 x .

18. Determine the sum of 4 xy  yz ; 5 yx  yz and zy  3 xy .
19. Determine the sum of 5 x  4 y  3 z ; 4 x  3 y  2 z and 3 x  2 y  z .
20. Determine the sum of xy  x  y ; 3 x  3 y and 3 xy .
12
Leereenheid 2
Leergedeelte 2.2
Eksponentwette
Tydstoekenning
5 ure
Leeruitkomste
Aan die einde van hierdie leergedeelte behoort jy in staat te wees om
eksponentwette toe te pas om uitdrukkings te vereenvoudig.
Leerders sal geassesseer word ten opsigte van hul vermoë om eksponentwette toe te pas om
uitdrukkings te vereenvoudig.
Inhoud
Eksponente
 Onthou: 5 4 beteken 5  5  5  5 .
54
eksponent
basis
13
Study unit 2
Study section 2.2

Exponential laws
Study hours
5 hours
Learning outcomes
On completion of this study unit you should be able to apply exponential laws to
simplify expressions.
Students will be assessed on their ability to apply the exponential laws to simplify expressions.
Contents
Exponents
 Remember: 5 4 means 5  5  5  5 .
54
exponent
base
13
Leereenheid 2
Eksponentwette
 Jy moet die volgende eksponentwette ken:
 a n  a m  a n m
Voorbeeld:
As ons hierdie reël toepas kry ons 5 3  5 4  5 7 .
Kom ons kontroleer: 5 3  5 4  (5  5  5)  (5  5  5  5)  5 7
 (a n ) m  a nm
Voorbeeld:
As ons hierdie reël toepas kry ons (5 3 ) 2  5 32  5 6 .
Kom ons kontroleer: (5 3 ) 2  (5 3 )  (5 3 )  (5  5  5)  (5  5  5)  5 6
 (ab ) m  a m b m
Voorbeeld:
As ons hierdie reël toepas kry ons (3  5) 2  3 2  5 2 .
Kom ons kontroleer: (3  5) 2  15 2  225 en 3 2  5 2  9  25  225
 PASOP! a.b m  (ab ) m
 Beskou 2  3 2 en (2  3) 2 :
2  3 2  2  9  18 , maar (2  3) 2  6 2  36
dus 2  3 2  (2  3) 2
Vereenvoudig uitdrukkings
 Kom ons pas nou bogenoemde eksponentwette toe om uitdrukkings te vereenvoudig.
Voorbeelde:
Vereenvoudig die volgende:
2.4 3x 2  5x 5 2.6 (5 x 2 y )(2 x 3 y 2 )( x 4 y 3 )
2.7 4( 4 x 3 y 3 ) 2
2.5 3x y  2x y
3 4 6 5
14
Study unit 2
Exponential laws
 You should know the following exponential laws:
 a n  a m  a nm
Example:
Applying the rule we see that 5 3  5 4  5 7 .
Let’s check: 5 3  5 4  (5  5  5)  (5  5  5  5)  5 7
 (a n ) m  a nm
Example:
Applying the rule we see that (5 3 ) 2  5 32  5 6 .
Let’s check: (5 3 ) 2  (5 3 )  (5 3 )  (5  5  5)  (5  5  5)  5 6
 (ab ) m  a m b m
Example:
Applying the rule we see that (3  5) 2  3 2  5 2 .
Let’s check: (3  5) 2  15 2  225 and 3 2  5 2  9  25  225
 BEWARE! a.b m  (ab ) m
 Consider 2  3 2 and (2  3) 2 :
2  3 2  2  9  18 , but (2  3) 2  6 2  36
therefore 2  3 2  (2  3) 2
Simplify expressions
 Let’s apply the above mentioned exponential laws to simplify expressions.
Examples:
Simplify the following:
2.4 3x 2  5x 5 2.6 (5 x 2 y )(2 x 3 y 2 )( x 4 y 3 )
2.5 3 x 3 y 4  2x 6 y 5 2.7 4( 4 x 3 y 3 ) 2
14
Leereenheid 2
Oefeninge
Vereenvoudig die volgende uitdrukkings:
21. 10 3  10 7 37. (5 x 2 y 5 ) 2 (2 xy ) 2
22. 10 y 3  10 y 7 38. (3 x 3 y 3 ) 2 ( 4 xy ) 2
23. 6 x 2  2x 4  2x 3 39. (2 x )( x )  (3 x 2 )( x )
24. 5 y 2  3 y 3  2y 2 40. ( 2 x 3 ) 2 (3 x 4 ) 2
25. 4 xz 3  3 x 3 z 41. (5 x 2 )(3 x 3 )  (2 x 3 )(2 x )
26. 3 xy  2yz  4zm
42. 4(5 x 2 y 2 )y 2
27. 3 x 4 y 4  2y 3 x 3
43. (2 x 2 )(3 x 2 y )  ( 4 x 4 y )
28. (2 xy 2 )(3 x 2 y )(5 xy )
44. 3 x 5 .2 xy  x 2 y .4 x 4
29. (2 x 3 y 4 )( y 2 z )( z 5 x 2 )
45. 7 y 2  2y 3  y  4 y 2  3 y 4
30. (2 xy )(3 x 2 y 2 )( 4 x 2 y )
46. 4 y 3  y 4  2y 4  3 y 3
31. (6 x 2 y 2 )(2 x 2 y 2 )(3 x 2 y 2 )
47. 5 xy  2 y  3 xy  4 y
32. 6 x y  2x y  3x y
2 2 2 2 2 2
48. 7 xy  2 x 2 y 2  3 xy  7 x 3 y 2
33. 3(3 x 2 )3 49. 4 xy  2zy  2 xy  yz
2
34. [2(3 xy )] 50. 3 x 3 y 2  2 xy 3  4 xy 3  7 x 3 y 2
35. [3(2 x 2 y 3 )] 3 51. 5 y 2  2y  y  7 y 4
36. ( 2 x 2 ) 3  (3 x 4 ) 3
Antwoorde
Vergelyk jou antwoorde met die antwoorde wat in aanhangsel B gegee word.
15
Study unit 2
Exercises
Simplify the following expressions:
21. 10 3  10 7 37. (5 x 2 y 5 ) 2 (2 xy ) 2
22. 10 y 3  10 y 7 38. (3 x 3 y 3 ) 2 ( 4 xy ) 2
23. 6 x 2  2x 4  2x 3 39. (2 x )( x )  (3 x 2 )( x )
24. 5 y 2  3 y 3  2y 2 40. ( 2 x 3 ) 2 (3 x 4 ) 2
25. 4 xz 3  3 x 3 z 41. (5 x 2 )(3 x 3 )  (2 x 3 )(2 x )
26. 3 xy  2yz  4 zm
42. 4(5 x 2 y 2 )y 2
27. 3 x 4 y 4  2y 3 x 3
43. (2 x 2 )(3 x 2 y )  ( 4 x 4 y )
28. (2 xy 2 )(3 x 2 y )(5 xy )
44. 3 x 5 .2 xy  x 2 y .4 x 4
29. (2 x 3 y 4 )( y 2 z )( z 5 x 2 )
45. 7 y 2  2y 3  y  4 y 2  3 y 4
30. (2 xy )(3 x 2 y 2 )( 4 x 2 y )
46. 4 y 3  y 4  2y 4  3 y 3
31. (6 x 2 y 2 )(2 x 2 y 2 )(3 x 2 y 2 )
47. 5 xy  2 y  3 xy  4 y
32. 6 x y  2x y  3x y
2 2 2 2 2 2
48. 7 xy  2 x 2 y 2  3 xy  7 x 3 y 2
33. 3(3 x 2 ) 3 49. 4 xy  2zy  2 xy  yz
34. [2(3 xy )] 2 50. 3 x 3 y 2  2 xy 3  4 xy 3  7 x 3 y 2
35. [3(2 x 2 y 3 )] 3 51. 5 y 2  2y  y  7 y 4
36. ( 2 x 2 ) 3  (3 x 4 ) 3
Answers
Compare your answers to the answers given in appendix B.
15
Leereenheid 2
Leergedeelte 2.3
Distributiewe eienskap
Tydstoekenning
6 ure
Leeruitkomste
Aan die einde van hierdie leergedeelte behoort jy in staat te wees om uitdrukkings te
vereenvoudig deur die distributiewe eienskap toe te pas.
Leerders sal geassesseer word ten opsigte van hul vermoë om die distributiewe eienskap toe te
pas om uitdrukkings te vereenvoudig.
Inhoud
Distributiewe eienskap
 Kan jy nog die distributiewe eienskap onthou wat ons in leereenheid 1 bespreek het? Kom
ons verfris gou ons geheue:
Distributiewe eienskap:
a( b  c )  ab  ac : Wanneer ons ’n getal vermenigvuldig met die som van twee
ander getalle, kry ons dieselfde resultaat as wanneer ons die
getal met elk van die ander twee getalle vermenigvuldig en
dan die resultate bymekaar tel.
Voorbeelde:
2.8 x (a  b  1) 2.10 x 2 y 2 ( x  y )
2.11 xy ( x  y  xy )  ( xy ) 2
2.9 6( 2 x  3 y  4)
16
Study unit 2
Study section 2.3

Distributivity property
Study hours
6 hours
Learning outcomes
On completion of this study section you should be able to simplify expressions by
using the distributivity property.
Students will be assessed on their ability to simplify expressions by using the distributivity property.
Contents
Distributivity property
 Can you still remember the distributivity property that we discussed in study unit 1? Let’s
refresh our memory:
Distributivity property:
a ( b  c )  ab  ac : When we multiply a number by the sum of two numbers, we
get the same result as multiplying the number by each of the
terms and then adding the result.
Examples:
2.8 x (a  b  1) 2.10 x 2 y 2 ( x  y )
2.11 xy ( x  y  xy )  ( xy ) 2
2.9 6( 2 x  3 y  4)
16
Leereenheid 2
Voorbeelde:
2.12 xy 2 ( x  y 2 )  x 2 y ( x 2 y )
2.13 ( 2 x  3 y )( x  4 y )
2.14 (5 x  7)( x 2  4 x  3)  2( x 2  x  5)
Voorbeelde:
2.15 ( x  y ) 2 2.17 ( x  y )( x  y )
2.16 ( x  y ) 2 2.18 ( x  y )( x  y )
17
Study unit 2
Examples:
2.12 xy 2 ( x  y 2 )  x 2 y ( x 2 y )
2.13 ( 2 x  3 y )( x  4 y )
2.14 (5 x  7)( x 2  4 x  3)  2( x 2  x  5)
Examples:
2.15 ( x  y ) 2 2.17 ( x  y )( x  y )
2.16 ( x  y ) 2 2.18 ( x  y )( x  y )
17
Leereenheid 2
 Ons kan die volgende formules aflei uit die bostaande wat dit makliker kan maak om
uitdrukkings te vereenvoudig.
 (a  b ) 2  a 2  2ab  b 2
 (a  b ) 2  a 2  2ab  b 2
 (a  b )(a  b )  a 2  b 2
Oefeninge
52. 3( x  y  z ) 75. 2[ x ( x  2y )  3]
53. 4( x  y  3 ) 76. 4[2(13 x  4 y )  3 x ]  5 y
54. 2(3 x  y )  5 x  y 77. x [ x ( x  a )  (3a  2 x ) x ]
55. x (2  y ) 78. xy  x [ y  x ( x  y )]
56. a( x  y )  ax  4ay 79. (3 x  4)(2 x 2  3 x  2)
57. 3 x ( 2a  3b  3) 80. ( 2 x  5 y )( 2 x  5 y )
58. 4( x  3 y )  2( x  6 y ) 81. (3 x  4 y )( x 2  2)
59. x ( x  3 )  4 x (5  6 x ) 82. ( x  2)( x  3 )( 2 x  1)
60. (3 x  7 y ) 2
83. x ( x  1)  ( x  1)( x  3 )
61. (5 x  4 y ) 2 84. ( x  5) 2  ( x  5) 2
62. ( x  2)( x  2) 85. 2 x (3 x  4 y )  x (10 x  2 y )
63. 2 x 2 ( x 3  3 x 2  1) 86. x 2 (3 x  4 )  x (5 x 2  3 x )
64. (2 x  5 y ) 2 87. 2 x ( x  y )  2 y ( x  2 y )  3 xy
65. 2( 4 x  3 y ) 2 88.  3( x  y  z )  ( 2 x  3 y  z )  4 x
66. (2 x  5 y ) 2 89. ( 2 x 2  x  3)  x
67. ( x  5)( x  5 ) 90. (2 x 2  x  3)(  x )
68. (5 x  6 y ) 2 91. x( x 2  xy  y 2 )  y ( x 2  xy  y 2 )
69. (4 x  5y )2 92. x 2 y (5 x 3 y 2  4 x 2 y 3  5 x )
70. (2 x  y )( 2 x  y ) 93. ( x 2  3 xy  5 y 2 )(2 x  3 y )
71. ( 4 x  5 y )(2 x 2  10 xy  7 y 2 ) 94. ( 4 x  21 y )( 4 x 2  2 xy  6 y 2 )
72. 3 x 2 y (2 x  3 y  z ) 95. ( 4 x  y )( x 2  4 xy  3 y 2 )
73. 3 x ( x  4 y )  5( x 2  7 xy ) 96. (3 x  y )(3 x  y )  (2 x  y ) 2
74. 2 x( x  y  3)  3 x( y  4) 97. ( x  2y )( x 2  3 xy  5 y 2 )
18
Study unit 2
 From the above we can remember the following formulas as it can make it easier to simplify
expressions.
 (a  b ) 2  a 2  2ab  b 2
 (a  b ) 2  a 2  2ab  b 2
 (a  b )(a  b )  a 2  b 2
Exercises
52. 3( x  y  z ) 75. 2[ x ( x  2y )  3]
53. 4( x  y  3 ) 76. 4[2(13 x  4 y )  3 x ]  5 y
54. 2(3 x  y )  5 x  y 77. x [ x ( x  a )  (3a  2 x ) x ]
55. x (2  y ) 78. xy  x [ y  x ( x  y )]
56. a( x  y )  ax  4ay 79. (3 x  4)(2 x 2  3 x  2)
57. 3 x ( 2a  3b  3) 80. ( 2 x  5 y )( 2 x  5 y )
58. 4( x  3 y )  2( x  6 y ) 81. (3 x  4 y )( x 2  2)
59. x ( x  3 )  4 x (5  6 x ) 82. ( x  2)( x  3 )(2 x  1)
60. (3 x  7 y ) 2
83. x ( x  1)  ( x  1)( x  3 )
61. (5 x  4 y ) 2 84. ( x  5) 2  ( x  5) 2
62. ( x  2)( x  2) 85. 2 x (3 x  4 y )  x (10 x  2 y )
63. 2 x 2 ( x 3  3 x 2  1) 86. x 2 (3 x  4 )  x (5 x 2  3 x )
64. (2 x  5 y ) 2 87. 2 x ( x  y )  2 y ( x  2 y )  3 xy
65. 2( 4 x  3 y ) 2 88.  3( x  y  z )  ( 2 x  3 y  z )  4 x
66. (2 x  5 y ) 2 89. (2 x 2  x  3)  x
67. ( x  5)( x  5 ) 90. (2 x 2  x  3)(  x )
68. (5 x  6 y ) 2 91. x( x 2  xy  y 2 )  y ( x 2  xy  y 2 )
69. (4 x  5y )2 92. x 2 y (5 x 3 y 2  4 x 2 y 3  5 x )
70. (2 x  y )( 2 x  y ) 93. ( x 2  3 xy  5 y 2 )(2 x  3 y )
71. ( 4 x  5 y )(2 x 2  10 xy  7 y 2 ) 94. ( 4 x  21 y )( 4 x 2  2 xy  6 y 2 )
72. 3 x 2 y (2 x  3 y  z ) 95. ( 4 x  y )( x 2  4 xy  3 y 2 )
73. 3 x( x  4 y )  5( x 2  7 xy ) 96. (3 x  y )(3 x  y )  (2 x  y ) 2
74. 2 x ( x  y  3)  3 x ( y  4) 97. ( x  2y )( x 2  3 xy  5 y 2 )
18
Leereenheid 2

98. x( x  1)( x  2)  2 x ( x  3) 2
99. 6( x 2  3 xy  y 2 )  2( x 2  xy  4 y 2 )
100. x 2 ( x  2)  3 x 2 ( 4  3 x )  8 x 2
101. [3  2( x  4 y )]x  y (2  x 2 )
102. x 2 ( x  y  1)  y [ x 2  2( x 2  1)]
103.  5 x (3 x  2y  z )  (2 x 2  3 xy  2yz )  x ( x  y  z )
104. x( x 2  3 x  1)  2 x ( x 2  4 x )  3 x(5 x  2)
105. 4 x ( x  2y )  5( x 2  2 xy )  (3 x 2  4 xy )
106. (3 x  2y ) 2  4( x  2y )(8 x  y )  ( x  y ) 2
107. (3 x  2y ) 2  3( 4 x 2  2)  ( x  y )(3 x  y )
108. 2( x  3) 2  4(2 x  3)  ( x  4)(2 x  1)
109. ( x  7) 2  ( x  5) 2  2 x( x  10)
110. 2( x  1)( x  2)( x  3)  x( x  1) 2  12
111. x ( x  y ) 2  2 x ( x  2y )( x  2y )  3 x ( x  y )( x  2y )
112.  2 x( x  1)( x  3)  2 x( x  2) 2  3 x ( x  2)( x  2)
113. 2 x ( x  2y ) 2  y ( x  2y )( x  y )  x( x  y ) 2
114. (3 x  5) 2  (3 x  4)(3 x  4)  ( x  1) 2
115.  2 x ( x  2)( x  3 )  3( x  6 )( x  2)
116. (2 x  3) 2  (3 x  4)(3 x  4)  2(3 x  1) 2
Waar of vals?
117. ( x  p)2  x 2  p 2
118. ( x  2 p ) 2  x 2  4 xp  4 p 2
119. ( x  2 p )( x  2 p )  x 2  2 p 2
120. ( x  y ) 2  x 2  2 xy  y 2
121. (3  y 2 ) 2  9  9 y 2  y 4
122. (1  3 x ) 2  1  9 x 2
Antwoorde
19
Study unit 2

98. x( x  1)( x  2)  2 x ( x  3) 2
99. 6( x 2  3 xy  y 2 )  2( x 2  xy  4 y 2 )
100. x 2 ( x  2)  3 x 2 ( 4  3 x )  8 x 2
101. [3  2( x  4 y )]x  y (2  x 2 )
102. x 2 ( x  y  1)  y [ x 2  2( x 2  1)]
103.  5 x (3 x  2y  z )  (2 x 2  3 xy  2yz )  x ( x  y  z )
104. x( x 2  3 x  1)  2 x ( x 2  4 x )  3 x (5 x  2)
105. 4 x ( x  2y )  5( x 2  2 xy )  (3 x 2  4 xy )
106. (3 x  2y ) 2  4( x  2y )(8 x  y )  ( x  y ) 2
107. (3 x  2y ) 2  3( 4 x 2  2)  ( x  y )(3 x  y )
108. 2( x  3) 2  4(2 x  3)  ( x  4)(2 x  1)
109. ( x  7) 2  ( x  5) 2  2 x ( x  10)
110. 2( x  1)( x  2)( x  3)  x( x  1) 2  12
111. x ( x  y ) 2  2 x ( x  2y )( x  2y )  3 x ( x  y )( x  2y )
112.  2 x( x  1)( x  3)  2 x( x  2) 2  3 x( x  2)( x  2)
113. 2 x( x  2y ) 2  y ( x  2y )( x  y )  x( x  y ) 2
114. (3 x  5) 2  (3 x  4)(3 x  4)  ( x  1) 2
115.  2 x ( x  2)( x  3 )  3( x  6 )( x  2)
116. (2 x  3) 2  (3 x  4)(3 x  4)  2(3 x  1) 2
True or false?
117. ( x  p)2  x 2  p 2
118. ( x  2 p ) 2  x 2  4 xp  4 p 2
119. ( x  2 p )( x  2 p )  x 2  2 p 2
120. ( x  y ) 2  x 2  2 xy  y 2
121. (3  y 2 ) 2  9  9 y 2  y 4
122. (1  3 x ) 2  1  9 x 2
Answers
19
Leereenheid 2
Leergedeelte 2.4
Geldeenheid omskakelings
Tydstoekenning
1 uur
Leeruitkomste
Aan die einde van hierdie leergedeelte behoort jy in staat te wees om verskillende
geldeenhede om te skakel.
Leerders sal geassesseer word ten opsigte van hul vermoë om verskillende geldeenhede om te
skakel.
Inhoud
Voorbeelde:
2.19 As een rand gelyk is aan $0,4, 2.21 As een rand gelyk is aan
hoeveel dollar gaan jy kry vir £0,051, hoeveel
R100? 2.21.1 is een pond in terme van
rand?
2.21.2 rand gaan jy kry vir 200 pounds?
2.20 As een rand gelyk is aan $0,4,

hoeveel is een dollar in terme
van rand?
20
Study unit 2
Study section 2.4

Currency conversions
Study hours
1 hour
Learning outcomes
On completion of this study section you should be able to convert between different
currencies.
Students will be assessed on their ability to convert between currencies.
Contents
Examples:
2.19 If one rand is equal to $0,4, how 2.21 If one rand is equal to £0,051,
many dollar will you get for R100? how
2.21.1 much is one pound in terms of
rand?
2.21.2 many rands will you get for 200
pounds?
2.20 If one rand is equal to $0,4, how

much is one dollar in terms of
rand?
20
Leereenheid 2
Oefeninge
123. As een rand gelyk is aan $0,15, hoeveel dollar kan ek kry vir R1500?
124. As een rand gelyk is aan $0,15, hoeveel is een dollar werd in terme van
rand?
125. As een rand gelyk is aan $0,07, hoeveel dollar kan ek kry vir R2000?
126. As een rand gelyk is aan $0,07, hoeveel rand sal ek kry vir $250?
127. As een rand gelyk is aan £0,051, hoeveel rand kan ek kry vir £500?
128. As een rand gelyk is aan €0,06, hoeveel rand sal ek kan kry vir
128.1 €75?
128.2 €253?
128.3 €741?
129. As ’n vlug op Air France €317 kos en een euro is gelyk aan R16,94,
hoeveel gaan die vlug kos in rand?
Antwoorde
21
Study unit 2
Exercises
123. If one rand is equal to $0,15, how many dollars will I get for R1500?
124. If one rand is equal to $0,15, how much is one dollar worth in terms of
rand?
125. If one rand is equal to $0,07, how many dollars will I get for R2000?
126. If one rand is equal to $0,07, how many rand will I get for $250?
127. If one rand is equal to £0,051, how many rand will I get for £500?
128. If one rand is equal to €0,06, how many rand will I get for
128.1 €75?
128.2 €253?
128.3 €741?
129. If a flight on Air France is €317 and one euro is equal to R16,94, how
much will the flight cost in rand?
Answers
21
Leereenheid 2
Leergedeelte 2.5
Persentasies
Tydstoekenning
1 uur
Leeruitkomste
Aan die einde van hierdie leergedeelte behoort jy in staat te wees om persentasies te
bereken.
Leerders sal geassesseer word ten opsigte van hul vermoë om persentasies te bereken.
Inhoud
Voorbeelde:
2.22 Lerato het die volgende punte vir sy vier toetse gekry:
Toets 1: 10 uit 15 Toets 2: 20 uit 35
Toets 3: 35 uit 50 (geen sakrekenaar) Toets 4: 43 uit 60
22
Study unit 2
Study section 2.5

Percentages
Study hours
1 hour
Learning outcomes
On completion of this study section you should be able to determine percentages.
Students will be assessed on their ability to compute percentages.
Contents
Examples:
2.22 Lerato achieved the following marks for his four tests:
Test 1: 10 out of 15 Test 2: 20 out of 35
Test 3: 35 out of 50 (no calculator) Test 4: 43 out of 60
22
Leereenheid 2
2.23 Bepaal 14% van R98.
Oefeninge
130. ’n Groep studente het ’n toets geskryf wat uit 20 tel. Bepaal die
persentasies wat elk van die volgende student verwerf het, sonder die
gebruik van ’n sakrekenaar:
130.1 Lerato: 15
130.2 Simphiwe: 4
130.3 David: 9
130.4 James: 19
131. ’n Groep studente het ’n toets geskryf wat uit 45 tel. Bepaal die
persentasies wat elk van die volgende student verwerf het:
131.1 Thabo: 39
131.2 Jason: 41
131.3 Leroy: 24
131.4 Anne: 17
132. ’n Groep studente het ’n Wiskunde eksamenvraestel geskryf wat uit 135 tel.
Bepaal die persentasies wat elk van die volgende student verwerf het:
132.1 Lerato: 117
132.2 David: 123
132.3 Anne: 85
132.4 Danielle: 102
133. Bepaal die volgende:

133.1 20% van R700 (sonder ’n sakrekenaar)
133.2 15% van R140
133.3 17% van R480
133.4 8% van R364
Antwoorde
23
Study unit 2
2.23 Determine 14% of R98.
Exercises
130. A group of students wrote a test with a total of 20 marks. Determine the
percentages each of the following students achieved, without using a
calculator:
130.1 Lerato: 15
130.2 Simphiwe: 4
130.3 David: 9
130.4 James: 19
131. A group of students wrote a test with a total of 45 marks. Determine the
percentages each of the following students achieved:
131.1 Thabo: 39
131.2 Jason: 41
131.3 Leroy: 24
131.4 Anne: 17
132. A group of students wrote a Mathematics exam paper with a total of 135
marks. Determine the percentages each of the following students achieved:
132.1 Lerato: 117
132.2 David: 123
132.3 Anne: 85
132.4 Danielle: 102
133. Determine the following:

133.1 20% of R700 (without using a calculator)
133.2 15% of R140
133.3 17% of R480
133.4 8% of R364
Answers
23
Leereenheid 2
Ontoelaatbare foute
Jy gaan met ten minste een punt gepenaliseer word in toetse en die eksamen as jy een
van die volgende foute maak:
  teken word uitgelaat
 (a  b ) 2  a 2  b 2 in plaas van (a  b ) 2  a 2  2ab  b 2
 (a  b ) 2  a 2  b 2 in plaas van (a  b ) 2  a 2  2ab  b 2
 (a  b ) 2  (a  b )(a  b ) want (a  b ) 2  (a  b )(a  b )  a 2  2ab  b 2 en
(a  b )(a  b )  a 2  b 2
Uitkomste bereik?
1. Kan jy uitdrukkings vereenvoudig deur gelyksoortige terme bymekaar te tel of af

te trek?
2. Ken jy die eksponentwette?
3. Kan jy die eksponentwette toepas om uitdrukkings te vereenvoudig?
4. Weet jy hoe om uitdrukkings te vereenvoudig deur die distributiewe eienskap toe
te pas?
5. Weet jy hoe om verskillende geldeenhede om te skakel?
6. Kan jy ŉ sekere persentasie van ŉ gegewe getal bereken?
7. Weet jy hoe om die persentasie te bereken wat jy in ŉ toets verwerf het?
24
Study unit 2
Inadmissible errors
You will be penalized with at least one mark in tests and the exam if one of the following
errors is made:
 omitting the  sign
 (a  b ) 2  a 2  b 2 in stead of (a  b ) 2  a 2  2ab  b 2
 (a  b ) 2  a 2  b 2 in stead of (a  b ) 2  a 2  2ab  b 2
 (a  b ) 2  (a  b )(a  b ) because (a  b ) 2  (a  b )(a  b )  a 2  2ab  b 2 and
(a  b )(a  b )  a 2  b 2
Outcomes achieved?
1. Can you simplify expressions by adding and subtracting like terms?

2. Do you know the exponential laws?
3. Can you apply the exponential laws to simplify expressions?
4. Do you know how to simplify expressions by applying the distributivity
property?
5. Do you know how to convert between different currencies?
6. Can you compute a percentage of a given total?
7. Do you know how to compute the percentage that you achieved in a test?
24
Leereenheid 2
is.
1. Van  10  3a trek 4a 2  1  a af.

2. Vereenvoudig 5a  3b  4c  6a  3c  2b  4a  4b  6c .
3. Bepaal die som van x 2 y  xy 2 ; 3 x 2 y  3 xy 2 en 2 x 2 y  2 xy 2 .
4. Bepaal die som van 8 x  7 y en 7 x  8 y .
5. Vereenvoudig:
5.1 2( x  7)( x  7)  3(2 x  1) 2  4( x  7)
5.2 1
3
(3 x  6 y )(3 x  6 y )  41 ( 4 x  12 y ) 2
5.3 3 x ( x  1)  2 x 2 ( x  7)  ( x 3  7 x 2  4 x  1)
5.4 2( x  3)( x  2)  3( x  2) 2  5( x  5)( x  5)
6. As ’n vlug op British Airways £297 kos en een pond is gelyk aan R19,83, hoeveel
gaan die vlug in terme van rand kos?
7. ’n Groep studente het ’n Wiskunde vraestel geskryf wat uit 175 tel. Bepaal die
persentasies wat elk van die volgende studente verwerf het:
7.1 Lerato: 117
7.2 David: 163
7.3 Anne: 88
7.4 Danielle: 121
8. Bepaal die volgende:

8.1 25% van R900 (sonder ’n sakrekenaar)
8.2 18% van R372
25
Study unit 2
Revision exercise 2
completed in class.
1. From  10  3a subtract 4a 2  1  a .
2. Simplify 5a  3b  4c  6a  3c  2b  4a  4b  6c .
3. Determine the sum of x 2 y  xy 2 ; 3 x 2 y  3 xy 2 and 2 x 2 y  2 xy 2 .
4. Determine the sum of 8 x  7 y and 7 x  8 y .
5. Simplify:
5.1 2( x  7)( x  7)  3(2 x  1) 2  4( x  7)
5.2 1
3
(3 x  6 y )(3 x  6 y )  41 ( 4 x  12 y ) 2
5.3 3 x( x  1)  2 x 2 ( x  7)  ( x 3  7 x 2  4 x  1)
5.4 2( x  3)( x  2)  3( x  2) 2  5( x  5)( x  5)
6. If a flight on British Airways is £297 and one pound is equal to R19,83, how much
will the flight cost in rand?
7. A group of students wrote a Mathematics exam paper with a total of 175 marks.
Determine the percentages each of the following students achieved:
7.1 Lerato: 117
7.2 David: 163
7.3 Anne: 88
7.4 Danielle: 121
8. Determine the following:

8.1 25% of R900 (without using a calculator)
8.2 18% of R372
25
Leereenheid 3
Leereenheid 3
FAKTORISERING
Tydstoekenning
15 ure
Leeruitkomste
Aan die einde van hierdie leereenheid behoort jy in staat te wees om polinome
te faktoriseer.
Leergedeelte 3.1 Gemeenskaplike faktore 27

Leergedeelte 3.2 Groepering 30
Leergedeelte 3.3 Verskil tussen twee vierkante 33
Leergedeelte 3.4 Drieterme 36
26
Study unit 3
Study unit 3
FACTORING
Study hours
15 hours
Learning outcomes
On completion of this study unit you should be able to factorize polynomials.
Study Section 3.1 Common factors 27

Study Section 3.2 Grouping 30
Study Section 3.3 Difference between two squares 33
Study Section 3.4 Trinomials 36
26
Leereenheid 3
Leergedeelte 3.1
Gemeenskaplike faktore
Tydstoekenning
3 ure
Leeruitkomste
faktoriseer deur gemeenskaplike faktore uit te haal.
Leerders sal geassesseer word ten opsigte van hul vermoë om uitdrukkings te faktoriseer deur
gemeenskaplike faktore uit te haal.
Inhoud
 Ons het in leereenheid 2 die distributiewe eienskap toegepas om algebraïese uitdrukkings te
vereenvoudig. Soms wil ons die teenoorgestelde doen deur ’n proses van faktorisering waar
’n uitdrukking as ’n produk van eenvoudiger uitdrukkings geskryf word.
 Die maklikste tipe faktorisering is wanneer ’n gemeenskaplike faktor uitgehaal word.
 Ons probeer altyd die grootste gemene faktor (GGF) vind.
Voorbeelde:
Faktoriseer die volgende:
3.1 3x 2  6x 3.3 8 x 4 y 2  6 x 3 y 3  2 xy 4
3.2 5 x  7 xy
27
Study unit 3
Study section 3.1

Common factors
Study hours
3 hours
Learning outcomes
On completion of this study section you should be able to factorize expressions by
taking out a common factor.
Students will be assessed on their ability to factorize expressions by taking out a common factor.
Contents
 In study unit 2 we applied the distributivity property to simplify algebraic expressions.
Sometimes we need to do the reverse of this process by factorizing an expression as a
product of simpler expressions.
 The easiest type of factoring occurs when the terms have a common factor.
 We always try to find the greatest common factor (gcf).
Examples:
Factorize the following:
3.1 3x 2  6x 3.3 8 x 4 y 2  6 x 3 y 3  2 xy 4
3.2 5 x  7 xy
27
Leereenheid 3
Oefeninge
1. 2 xy  3 xz  4 xd  5 xm 13.  8 xy  8 xz  16 xyz
2. 3 x  3y  3 14. axy  4ax  4 xy
3. 7 x  14 x 2  21x 3 15. 12 x 2  4  16 x
4. 12 x 2 y  16 x 3 y 2  20 x 4 y 3 16. 2 xy  x 2 y  x
5. 2x 2  4 17. 4a 2 x 3  6a 3 x 2
6. 18 x 2  24 x 3 18. 3
4
x 2 y  34 xy 2
7. 4 xy  8 yz  12 xm
19. 3 x 2  12 x 2 y  9 xy 2
8. 5 xy 2  5 x 2 y  5 xy
20. 3 xy 3  9 xy 2  6 x 3 y
9. x 2 y  xy 2
21. 16 x 2  40 xy  25 xy 2
10. 22 x 11  11x 10  33 x 9 22. xy  xz  qz
11.  xy  by  cy
23. 4 x 2 y 3  8 x 3 y 2  16 x 4 y 5
12. 5 x 2  5 xy  y 2
 Onthou: (b  a )  (a  b )
Kom ons kyk na ’n voorbeeld: 2  3  1 maar 3  2  1 dus 2  3  (3  2) .
Voorbeelde:
3.4 (a  b ) x  (a  b )y 3.6 q( x  y )  p( y  x )
3.5 2 x (a  b ) 2  y (a  b )
28
Study unit 3
Exercises
1. 2 xy  3 xz  4 xd  5 xm 13.  8 xy  8 xz  16 xyz
2. 3 x  3y  3 14. axy  4ax  4 xy
3. 7 x  14 x 2  21x 3 15. 12 x 2  4  16 x
4. 12 x 2 y  16 x 3 y 2  20 x 4 y 3 16. 2 xy  x 2 y  x
5. 2x 2  4 17. 4a 2 x 3  6a 3 x 2
6. 18 x 2  24 x 3 18. 3
4
x 2 y  34 xy 2
7. 4 xy  8 yz  12 xm
19. 3 x 2  12 x 2 y  9 xy 2
8. 5 xy 2  5 x 2 y  5 xy
20. 3 xy 3  9 xy 2  6 x 3 y
9. x 2 y  xy 2
21. 16 x 2  40 xy  25 xy 2
10. 22 x 11  11x 10  33 x 9 22. xy  xz  qz
11.  xy  by  cy
23. 4 x 2 y 3  8 x 3 y 2  16 x 4 y 5
12. 5 x 2  5 xy  y 2
 Remember: ( b  a )  (a  b )
Let’s check with an example: 2  3  1 but 3  2  1 therefore 2  3  (3  2) .
Examples:
3.4 (a  b ) x  (a  b )y 3.6 q( x  y )  p( y  x )
3.5 2 x (a  b ) 2  y (a  b )
28
Leereenheid 3
Oefeninge
24. 3( x  1)  x ( x  1) 36. (d  e )( x  y )  (e  d )( 2 x  y )
25. ( x  2)  p( x  2) 37. m( x  y )  n ( y  x )
26. 2 x (a  2b )  (a  2b ) 38. ( x  2y )  ( x  2y ) 2
27. ( x  3) 2  ( x  3) 39. p( x  y )  q ( x  y )
28. 3 x ( x  3 )  2(3  x ) 40. x (m  n )  2y (m  n )
29. 2 x (a  2b )  y (2b  a ) 41. x ( p  q )  2(q  p )
30. ( x  y ) 2  5( x  y ) 42. x (a  b )  ( a  b )
31. (3 x  2 y )  2 p(3 x  2 y ) 43. ( m  n )  ( pn  pm )
32. 3
a( x  y )  41 b( x  y ) 44. 2a( x  y )  3b( x  y )  2z( x  y )
4
33. 0,6( x  y )  3,4( x  y ) 45. 3 x ( p  q )  7 y ( q  p )  8 z( p  q )
34. 2 x (a  2b )  (a  2b ) 46. x ( y  2 z )  m( y  2 z )  n ( 2 z  y )
47. ( m  n )( 2 p  2q )  (3 p  3q )
35. p 2 (2a  b )  p(b  2a )
Antwoorde
29
Study unit 3
Exercises
24. 3( x  1)  x ( x  1) 36. (d  e )( x  y )  (e  d )( 2 x  y )
25. ( x  2)  p( x  2) 37. m( x  y )  n ( y  x )
26. 2 x (a  2b )  (a  2b ) 38. ( x  2y )  ( x  2y ) 2
27. ( x  3) 2  ( x  3) 39. p( x  y )  q ( x  y )
28. 3 x ( x  3 )  2(3  x ) 40. x (m  n )  2y (m  n )
29. 2 x (a  2b )  y (2b  a ) 41. x ( p  q )  2(q  p )
30. ( x  y ) 2  5( x  y ) 42. x (a  b )  ( a  b )
31. (3 x  2 y )  2 p(3 x  2 y ) 43. ( m  n )  ( pn  pm )
32. 3
a( x  y )  41 b( x  y ) 44. 2a( x  y )  3b( x  y )  2z( x  y )
4
33. 0,6( x  y )  3,4( x  y ) 45. 3 x ( p  q )  7 y ( q  p )  8 z( p  q )
34. 2 x (a  2b )  (a  2b ) 46. x ( y  2 z )  m( y  2 z )  n ( 2 z  y )
47. ( m  n )( 2 p  2q )  (3 p  3q )
35. p 2 (2a  b )  p(b  2a )
Answers
29
Leereenheid 3
Leergedeelte 3.2
Groepering
Tydstoekenning
3 ure
Leeruitkomste
faktoriseer deur terme te groepeer.
Leerders sal geassesseer word ten opsigte van hul vermoë om terme te groepeer en dan die
uitdrukking te faktoriseer.
Inhoud
 As ’n uitdrukking bestaan uit 4 of 6 terme en jy kan nie ’n gemeenskaplike faktor vir al die
terme kry nie, dan moet jy probeer om groepe van 2 of 3 terme te maak en dan
gemeenskaplike faktore vir elke groep uit te haal.
 Wanneer 4 terme gegee word, maak 2 groepe van 2 terme elk.
 Pasop vir tekenfoute wanneer jy groepe maak.
Voorbeeld 3.7:
Faktoriseer: ax  ay  bx  by
Is daar ’n gemeenskaplike faktor vir al 4 terme? ……….
As ons die eerste twee terme en die laaste twee terme saam groepeer, kry ons
ax  ay  bx  by

Bepaal nou die gemeenskaplike faktore vir beide groepe en gaan voort soos jy in
leergedeelte 3.1 gedoen het.
30
Study unit 3
Study section 3.2

Grouping
Study hours
3 hours
Learning outcomes
On completion of this study section you should be able to factorize expressions by
grouping terms.
Students will be assessed on their ability to group terms and then factorize.
Contents
 If an expression consists of 4 or 6 terms and you cannot find a common factor for all the
terms, try to make groups of 2 or 3 terms each to find common factors for each group.
 When 4 terms are given, make 2 groups of 2 terms each.
 Beware of sign errors when you group terms.
Example 3.7:
Factorize: ax  ay  bx  by
Can you find a common factor for all 4 terms? ……….
If we group the first two terms and the last 2 terms we get

Now determine common factors for both groups and then continue as you did in study
section 3.1.
30
Leereenheid 3
Voorbeeld 3.7 vervolg:
 (ax  ay )  ( bx  by )

Jy kan dieselfde antwoord kry deur die eerste en derde terme saam te groepeer en
die tweede en vierde terme saam te groepeer.
 (ax  bx )  (ay  by )

 PASOP!
ax  ay  bx  by  (ax  ay )  ( bx  by ) , want (ax  ay )  ( bx  by ) gee
ax  ax  bx + by wat nie dieselfde is as waarmee begin is nie.
Ook ax  ay  bx  by  (ax  ay )( bx  by ) , want (ax  ay )( bx  by ) gee
 abx  abxy  abxy  aby .
2 2
 Wanneer die uitdrukking uit 6 terme bestaan, kan jy 2 groepe van 3 terme elk maak of 3
groepe van 2 terme elk.
Voorbeeld 3.8:
Faktoriseer: 2mx 2  6m  3nx 2  9n  x 2  3

Is daar ’n gemeenskaplike faktor vir al 6 terme? ……….
Kom ons probeer 2 groepe van 3 terme elk maak:
2mx 2  6m  3nx 2  9n  x 2  3
31
Study unit 3
Example 3.7 continues:
 (ax  ay )  ( bx  by )

You can also get to the same answer if you group the first and third terms together
and the second and fourth terms together.
 (ax  bx )  (ay  by )

 BEWARE!
ax  ay  bx  by  (ax  ay )  ( bx  by ) , because (ax  ay )  ( bx  by ) will give
ax  ax  bx + by which is not the same as what we started with.
Also ax  ay  bx  by  (ax  ay )( bx  by ) , because (ax  ay )( bx  by ) will give
 abx 2  abxy  abxy  aby 2 .
 When 6 terms are given in the expression, you can either make 2 groups of 3 terms each or
3 groups of 2 terms each.
Example 3.8:
Factorize: 2mx 2  6m  3nx 2  9n  x 2  3

Can you find a common factor for all 6 terms? ……….
Let us first try to make 2 groups of 3 terms each:
2mx 2  6m  3nx 2  9n  x 2  3
31
Leereenheid 3
Voorbeeld 3.8 vervolg:
Faktoriseer: 2mx 2  6m  3nx 2  9n  x 2  3

Kom ons probeer nou 3 groepe van 2 terme elk maak:
2mx 2  6m  3nx 2  9n  x 2  3
Oefeninge
48. 3 x  3 y  x 2  xy 56. abc  abd  c 2 d  cd 2

49. xm  xn  ym  yn 57. 2a  ay  (2  y ) 2
50. kx  ky  3 x  3 y 58. 6ac  3ad  2bc  bd
51. pq 2  pqr  2 pq  2 pr 59. 3ab  abx  12b  4bx
52. 3m 2  2mn  6mx  4nx 60. x 3  2 x 2  xy  xz  2z  2y
53. bn  bm  cn  cm 61. p 2 x  2q 2 y  2 pqx  pqy

54. a  b  2a 2  2ab 62. 6 p 3  4q 3  3 p 2 q  8 pq 2
55. ax  x  ax 2  1 63. b 2 x 2  c 2 x 2  yb 2  yc 2
64. ax 3  2ax 2  3ax  bx 2  2bx  3b

65. x 3  3 x 2  x  2 x 2 y  6 xy  2y
66. 3 x 2 y  7 xy 2  6 x  12 xy  28 y 2  24
67. 15 x 2 z  15 yz  4 x 2 y  4 y 2
68. 2a 2  2ad  2ac  ab  bd  bc
69. 3ax  bx  3ax 2  bx 2  3ax 3  bx 3
Antwoorde
32
Study unit 3
Example 3.8 continues:
Factorize: 2mx 2  6m  3nx 2  9n  x 2  3

Let us now try to make 3 groups of 2 terms each:
2mx 2  6m  3nx 2  9n  x 2  3
Exercises
48. 3 x  3 y  x 2  xy 56. abc  abd  c 2 d  cd 2

49. xm  xn  ym  yn 57. 2a  ay  (2  y ) 2
50. kx  ky  3 x  3 y 58. 6ac  3ad  2bc  bd
51. pq 2  pqr  2 pq  2 pr 59. 3ab  abx  12b  4bx
52. 3m 2  2mn  6mx  4nx 60. x 3  2 x 2  xy  xz  2z  2y
53. bn  bm  cn  cm 61. p 2 x  2q 2 y  2 pqx  pqy

54. a  b  2a 2  2ab 62. 6 p 3  4q 3  3 p 2 q  8 pq 2
55. ax  x  ax 2  1 63. b 2 x 2  c 2 x 2  yb 2  yc 2
64. ax 3  2ax 2  3ax  bx 2  2bx  3b

65. x 3  3 x 2  x  2 x 2 y  6 xy  2y
66. 3 x 2 y  7 xy 2  6 x  12 xy  28 y 2  24
67. 15 x 2 z  15 yz  4 x 2 y  4 y 2
68. 2a 2  2ad  2ac  ab  bd  bc
69. 3ax  bx  3ax 2  bx 2  3ax 3  bx 3
Answers
32
Leereenheid 3
Leergedeelte 3.3
Verskil tussen twee vierkante
Tydstoekenning
3 ure
Leeruitkomste
Aan die einde van hierdie leergedeelte behoort jy in staat te wees om die verskil
tussen twee vierkante te herken en te faktoriseer.
Leerders sal geassesseer word ten opsigte van hul vermoë om die verskil tussen twee vierkante te
faktoriseer.
Inhoud
( x  3)( x  3 ) (2 x  y )(2 x  y )
( 4 x  3 y )( 4 x  3 y )
33
Study unit 3
Study section 3.3

Difference between two squares
Study hours
3 hours
Learning outcomes
On completion of this study section you should be able to recognize the difference
between two squares and be able to factorize the difference between two squares.
Students will be assessed on their ability to factorize an expression which are a difference between
two squares.
Contents
( x  3)( x  3 ) (2 x  y )( 2 x  y )
( 4 x  3 y )( 4 x  3 y )
33
Leereenheid 3
 Watter gevolgtrekking kan ons maak?
verskil
(altyd -)
x 2  y 2  ( x  y )( x  y )
Vierkante verskillende tekens
 PASOP!
x 2  y 2 kan nie gefaktoriseer word nie!
x 2  y 2  ( x  y )( x  y ) en x 2  y 2  ( x  y )( x  y )
Voorbeelde:
3.9 x 2  a2 3.10 x 4  1
Oefeninge
70. 9 x 2  4a 2 78. 81x 2  25 y 2
71. 9x 4  1 79. 121  49 y 2
72. x 4  16 80. 25 x 2  1
73. 1  16 x 4 81. 64 x 2  y 2 z 2
74. ( x  y )2  1
82. 100 x 2  y 2
75. ( x  y )2  4x 2
83. x 2y 2  4
76. p2  q 2
84. x 8  16
77. 16 x 2  49 85. 25  36 x 2
34
Study unit 3
 What conclusion can we make?
difference
(always –)
x 2  y 2  ( x  y )( x  y )
Squares different signs
 BEWARE!
x 2  y 2 cannot be factorized!
x 2  y 2  ( x  y )( x  y ) and x 2  y 2  ( x  y )( x  y )
Examples:
3.9 x 2  a2 3.10 x 4  1
Exercises
70. 9 x 2  4a 2 78. 81x 2  25 y 2

71. 9x 4  1 79. 121  49 y 2
72. x 4  16 80. 25 x 2  1
73. 1  16 x 4 81. 64 x 2  y 2 z 2
74. ( x  y )2  1
82. 100 x 2  y 2
75. ( x  y )2  4x 2
83. x 2y 2  4
76. p2  q 2
84. x 8  16
77. 16 x 2  49 85. 25  36 x 2
34
Leereenheid 3
 Ons kan ook nou die metodes van leergedeeltes 3.1 – 3.3 kombineer.
Voorbeelde:
3.11 9 xy 2  16 x 3.12 3 xyz 2  12 xy
Oefeninge
86. xy 4  x 94. 2 x 3  18 x
87. x3  x 95. 8 x 4 y  18 x 2 y 3
88. x  4x 2 96. 2y 2 ( x  z )  18( z  x )
89. 5 x 2  20 97. x 2 ( p  q )  (q  p )
90. 25 x 2  50 98. 9(a  b )  x 2 (b  a )
91. 4b 5  16 b
99. 9( x  y ) 2  4
92. 2 x  32
2
100. 2b 2 ( x  y )  2 x  2y
93. 32 x  50 xy
3 6
Antwoorde
35
Study unit 3
 We can now combine the methods in study sections 3.1 – 3.3.
Examples:
3.11 9 xy 2  16 x 3.12 3 xyz 2  12 xy
Exercises
86. xy 4  x 94. 2 x 3  18 x
87. x3  x 95. 8 x 4 y  18 x 2 y 3
88. x  4x 2 96. 2y 2 ( x  z )  18( z  x )
89. 5 x 2  20 97. x 2 ( p  q )  (q  p )
90. 25 x 2  50 98. 9(a  b )  x 2 (b  a )
91. 4b 5  16 b
99. 9( x  y ) 2  4
92. 2 x  32
2
100. 2b 2 ( x  y )  2 x  2y
93. 32 x  50 xy
3 6
Answers
35
Leereenheid 3
Leergedeelte 3.4
Drieterme
Tydstoekenning
6 ure
Leeruitkomste
Aan die einde van hierdie leergedeelte behoort jy in staat te wees om enige drieterm
te faktoriseer.
Leerders sal geassesseer word ten opsigte van hul vermoë om enige drieterm te faktoriseer.
Inhoud
( x  1)( x  6 ) ( x  3)( x  5)
( x  2)( x  3 ) ( x  2)( x  1)
36
Study unit 3
Study section 3.4

Trinomials
Study hours
6 hours
Learning outcomes
On completion of this study section you should be able to factorize any trinomial.
Students will be assessed on their ability to factorize any trinomial.
Contents
( x  1)( x  6 ) ( x  3)( x  5)
( x  2)( x  3 ) ( x  2)( x  1)
36
Leereenheid 3

(  )(  )      
en
(  )(  )      
 Hoe faktoriseer ons ’n drieterm as die teken van die derde term (tweede teken van die
drieterm) positief is?
 As die tweede teken + is, dan is die tekens in albei hakies dieselfde.
 As die eerste teken + is, dan is die tekens in beide hakies +.
 As die eerste teken – is, dan is die tekens in beide hakies –.
Voorbeeld 3.13:
Faktoriseer: x 2  7 x  6
Omdat die tweede teken + is, sal die tekens in die hakies
dieselfde wees.
Omdat die eerste teken + is, is beide tekens +.
Ons moet ∆  □  6 vind sodat ∆+□  7 (die koëffisiënt van die

middelterm).
Dit beteken 1 6  6 (faktore van 6 is 6 en 1) en 1  6  7 .
(Die faktore 3 en 2 gaan nie werk nie, want 3  2  7 )
Dus
x 2  7x  6
 ( x  1)( x  6)
Voorbeeld 3.14:
Faktoriseer: x 2  11x  28
Omdat die tweede teken + is, sal die tekens in die hakies
dieselfde wees.
Omdat die eerste teken – is, is beide tekens –.
Ons moet ∆  □  28 vind sodat ∆+□  11 (die koëffisiënt van

die middelterm).
Dit beteken 7  4  28 (faktore van 28 is 7 en 4) en 7  4  11 .
(Die faktore 14 en 2 gaan nie werk nie, want 14  2  11 ).
(Die faktore 28 en 1 gaan nie werk nie, want 28  1  11).
Dus
x 2  11x  28
 ( x  7)( x  4)
 Probeer nou die volgende voorbeelde.
37
Study unit 3

(  )(  )      
and
(  )(  )      
 How do we factorize a trinomial when the sign of the third term is positive (second sign of the
trinomial is positive)?
 If the second sign is + then the signs in the two brackets will be the same.
 If the first sign is + then both brackets will have + signs.
 If the first sign is – then both brackets will have – signs.
Example 3.13:
Factorize: x 2  7 x  6
Since the second sign is + the signs in the brackets will be the
same.
Since the first sign is + the signs will both be +.
We must find ∆  □  6 such that ∆+□  7 (the coefficient of the

middle term).
That means 1 6  6 (factors of 6 is 6 and 1) and 1  6  7 .
(The factors 3 and 2 will not work, since 3  2  7 )
Therefore
x 2  7x  6
 ( x  1)( x  6)
Example 3.14:
Factorize: x 2  11x  28
Since the second sign is + the signs in the brackets will be the
same.
Since the first sign is – the signs will both be –.
We must find ∆  □  28 such that ∆+□  11 (the coefficient of

the middle term).
That means 7  4  28 (factors of 28 is 7 and 4) and
7  4  11 .
(The factors 14 and 2 will not work, since 14  2  11 ).
(The factors 28 and 1 will not work, since 28  1  11).
Therefore
x 2  11x  28
 ( x  7)( x  4)
 Now you can try the following examples.
37
Leereenheid 3
Voorbeelde:
3.15 x 2  6 x  8 3.16 x 2  12 x  27
Oefeninge
101. x 2  5 x  6 109. x 2  8 x  15
102. x 2  8 x  12 110. x 2  4 x  3
103. x 2  7 x  10 111. x 2  11x  10
104. x 2  8 x  15 112. x 2  14 x  49
105. x 2  5 x  6 113. x 2  24 x  63
106. x 2  10 x  21 114. x 2  9 x  8
107. x 2  8 x  16 115. x 2  15 x  36
108. x 2  13 x  12 116. x 2  3 x  2
 Vereenvoudig die volgende:

( x  3)( x  4) ( x  2)( x  7)
( x  6)( x  2)
38
Study unit 3
Examples:
3.15 x 2  6 x  8 3.16 x 2  12 x  27
Exercises
101. x 2  5 x  6 109. x 2  8 x  15
102. x 2  8 x  12 110. x 2  4 x  3
103. x 2  7 x  10 111. x 2  11x  10
104. x 2  8 x  15 112. x 2  14 x  49
105. x 2  5 x  6 113. x 2  24 x  63
106. x 2  10 x  21 114. x 2  9 x  8
107. x 2  8 x  16 115. x 2  15 x  36
108. x 2  13 x  12 116. x 2  3 x  2
 Simplify the following:

( x  3)( x  4) ( x  2)( x  7 )
( x  6)( x  2)
38
Leereenheid 3
 Onthou: ons het in hierdie geval gekyk na twee faktore wat nie die verskil tussen twee
vierkante is nie.
(  )(  )      
OF
(  )(  )      
 Hoe faktoriseer ons ’n drieterm wanneer die teken van die derde term (tweede teken van die
drieterm) negatief is?
 As die tweede teken – is, dan sal die tekens in die twee hakies verskil.
 As die eerste teken + is, dan sal die grootste faktor in die hakie met die + teken wees.
 As die eerste teken – is, dan sal die grootste faktor in die hakie met die – teken wees.
Voorbeeld 3.17:
Faktoriseer: x 2  5 x  6
Omdat die tweede teken – is, sal die tekens in die hakies
verskillend wees.
Omdat die eerste teken – is, sal die grootste faktor in die hakie
met die – teken wees.
Ons moet ∆  □  6 vind sodat ∆–□  5 (die koëffisiënt van die

middelterm).
Dit beteken 1 6  6 (faktore van 6 is 6 en 1) en 6  1  5 .
(Die faktore 3 en 2 sal nie werk nie, want 3  2  5 ).
Omdat die eerste teken – is, sal die – teken saam met die
grootste faktor, naamlik 6 wees.
Dus
x 2  5x  6
 ( x  1)( x  6)
39
Study unit 3
 Remember: in this case we considered two factors which are not the difference between two
squares.
(  )(  )      
OR
(  )(  )      
 How do we factorize a trinomial when the sign of the third term is negative (second sign of
the trinomial is negative)?
 If the second sign is – then the signs in the two brackets will be different.
 If the first sign is + then the biggest factor will be in the bracket with the + sign.
 If the first sign is – then the biggest factor will be in the bracket with the – sign.
Example 3.17:
Factorize: x 2  5 x  6
Since the second sign is – the signs in the brackets will be
different.
Since the first sign is – the biggest factor will be in the bracket
with the – sign.
We must find ∆  □  6 such that ∆–□  5 (the coefficient of the

middle term).
That means 1 6  6 (factors of 6 is 6 and 1) and 6  1  5 .
(The factors 3 and 2 will not work since 3  2  5 ).
Since the first sign is – we will have the – sign with the biggest
factor, namely 6.
Therefore
x 2  5x  6
 ( x  1)( x  6)
39
Leereenheid 3
Voorbeeld 3.18:
Faktoriseer: x 2  3 x  28
Omdat die tweede teken – is, sal die tekens in die hakies
verskillend wees en die grootste faktor sal in die hakie met die +
wees, want die eerste teken is +.
Onthou om die faktore af te trek.
Dit beteken 7  4  28 (faktore van 28 is 7 en 4) en 7  4  3
(koëffisiënt van die middelterm)
x 2  3 x  28
 ( x  7)( x  4)
 Probeer nou die volgende voorbeelde.

Voorbeelde:
3.19 x 2  x  6 3.20 x 2  2 x  15
Oefeninge
117. x 2  5 x  14 124. x 2  5 x  36
118. x 2  3 x  10 125. x 2  7 x  30
119. x 2  x  12 126. x 2  3 x  54
120. x 2  3 x  18 127. x 2  17 x  18
121. x 2  7 x  8 128. x 2  13 x  30
122. x 2  4 x  21 129. x 2  8 x  9
123. x 2  4 x  32
 Die drieterme wat ons tot dusver gefaktoriseer het, is van die vorm 1 x 2  bx  c wat
beteken dat die koëffisiënt van x 2 altyd 1 is, maar ons moet ook drieterme kan faktoriseer
waarvan die koëffisiënt van x 2 nie 1 is nie.
40
Study unit 3
Example 3.18:
Factorize: x 2  3 x  28
Since the second sign is – the signs in the brackets will be
different and the biggest factor will be in the bracket with the +
sign, because the first sign is +.
Remember to subtract the factors.
That means 7  4  28 (factors of 28 is 7 and 4) and 7  4  3
(coefficient of middle term)
x 2  3 x  28
 ( x  7)( x  4)

Examples:
3.19 x 2  x  6 3.20 x 2  2 x  15
Exercises
117. x 2  5 x  14 124. x 2  5 x  36
118. x 2  3 x  10 125. x 2  7 x  30
119. x 2  x  12 126. x 2  3 x  54
120. x 2  3 x  18 127. x 2  17 x  18
121. x 2  7 x  8 128. x 2  13 x  30
122. x 2  4 x  21 129. x 2  8 x  9
123. x 2  4 x  32
 The trinomials that we factorized so far is of the form 1 x 2  bx  c which means that the
coefficient of x 2 is 1, but we also need to factorize trinomials where the coefficient of x 2 is
not 1.
40
Leereenheid 3
 Die reëls ten opsigte van die tekens geld steeds.

Voorbeeld 3.21:
Faktoriseer: 2 x 2  13 x  21
Is daar enige gemeenskaplike faktore? ……………..
Omdat die tweede teken + is, sal die tekens in albei hakies dieselfde wees.
Omdat die eerste teken + is, sal beide hakies ’n + teken hê.
In hierdie geval moet ons die faktore van 2 (nl. 2 en 1) en die faktore van 21
(nl. 21 en 1 of 7 en 3) gebruik.
Ons moet steeds kombinasies van die faktore + om 13 (die koëffisiënt van
die middelterm) te kry.
Ons skryf
2 21
1 1
Faktore Faktore
van 2 van 21
en vermenigvuldig oorkruis 2  1 en 1 21 en tel op om 13 te probeer kry.

Dit werk nie in hierdie geval nie, dus probeer ons
2 21
1 1
Faktore Faktore
van 2 van 2
maar 2  21 en 1 1 tel steeds nie op na 13 nie.

Nou moet ons die ander faktore van 21 probeer:
41
Study unit 3
 The rules that we formulated about the signs are still applicable.
Example 3.21:
Factorize: 2 x 2  13 x  21
Are there any common factors? ……………..
Since the second sign is + the signs in the brackets will be the same.
Since the first sign is +, both brackets will have a + sign.
In this case we must use the factors of 2 (which are 2 and 1) and the factors
of 21 (which are either 21 and 1 or 7 and 3).
We must still + combinations of the factors to try to find 13 (the coefficient of
the middle term).
We write
2 21
1 1
Factors Factors
of 2 of 21
and cross multiply 2  1 and 1 21 and add and try to find 13. It does not
give 13 in this case, so we try
2 21
1 1
Factors Factors
of 2 of 21
but 2  21 and 1 1 still do not add to 13.

Now we try the other factors of 21:
41
Leereenheid 3
2 7
1 3
Faktore Faktore
van 2 van 21
en vermenigvuldig oorkruis 2  3 en 1 7 en tel op om 13 te probeer kry.

In hierdie geval werk dit, want
2  3  1 7  13
dus het ons die faktore gevind en ons het 2x  3 en 1x  7 .
Let op dat die 2 x en 3 nie in dieselfde hakie kan wees nie, want ons
vermenigvuldig hulle met mekaar.
2 x 2  13 x  21
 (2 x  7)( x  3)
Voorbeeld 3.22:
Faktoriseer: 6 x 2  13 x  15
Is daar enige gemeenskaplike faktore? ……………..
Omdat die tweede teken – is, gaan die tekens in die hakies verskil en ons
moet aftrek om die koëffisiënt van die middelterm te kry. In hierdie geval sal
die grootste kombinasie die + teken kry (eerste teken van die gegewe
uitdrukking).
In hierdie geval moet ons die faktore van 6 (6 en 1 of 3 en 2) gebruik saam
met die faktore van 15 (15 en 1 of 5 en 3) en ons moet aftrek om 13
(koëffisiënt van die middelterm) te kry.
Ons skryf
6 5
1 3
Faktore Faktore
van 6 van 15
42
Study unit 3
2 7
1 3
Factors Factors
of 2 of 21
and cross multiply 2  3 and 1 7 and add and try to find 13. In this case it
does work, since
2  3  1 7  13
therefore we found the factors and we will have 2x  3 and 1x  7 .
Note that the 2 x and 3 cannot be in the same bracket, since we have to
multiply them.
2 x 2  13 x  21
 (2 x  7)( x  3)
Example 3.22:
Factorize: 6 x 2  13 x  15
Are there any common factors? ……………..
Since the second sign is – the signs in the brackets will be different and we
subtract to find the coefficient of the middle term. In this case the biggest
combination will have the + sign (first sign of given expression).
In this case we must use the factors of 6 (which are either 6 and 1 or 3 and
2) and the factors of 15 (which are either 15 and 1 or 5 and 3) and we must
subtract to try to find the 13 (coefficient of middle term).
We write
6 5
1 3
Factors Factors
of 15
of 6
42
Leereenheid 3
en as ons oorkruis vermenigvuldig kry ons 6  3 en 1 5 en trek af om 13

te kry.
In hierdie geval werk dit, want
6  3  1 5  13
Die eerste teken is + (teken van die middelterm) en sal dus saam met die
grootste kombinasie gebruik word en 6  3 is groter as 1 5 , daarom
gebruik ons 6 x  ( 3 ) en 1x  ( 5 ) en kry
6 x 2  13 x  15
 (6 x  5)( x  3)
Onthou dat ons 6 x met (3 ) vermenigvuldig het en daarom kan hulle nie
in dieselfde hakie wees nie.
 Nou kan jy probeer om die volgende voorbeelde te doen.

Voorbeelde:
3.23 3 x 2  7 x  6 3.24 5 x 2  14 x  8
Oefeninge
130. 4 x 2  12 xy  9 y 2 137. 4 x 2  7 xy  2y 2
131. 20 x 2  24 x  9 138. 10 x 2  13 xy  3 y 2
132. 5 x 2  16 xy  3 y 2 139. 21x 2  43 x  20
133. 12 x 2  23 xy  10 y 2 140. 25 x 2  35 x  12
134. 8 x 2  34 xy  21y 2 141. 9 x 2  42 xy  49 y 2
135. 25 x 2  25 xy  6 y 2 142. 4 x 2  4 xy  y 2
136. 6 x 2  7 xy  2y 2
 Ons kan nou weer hierdie metode kombineer met gemeenskaplike faktore ens.
43
Study unit 3
and cross multiply 6  3 and 1 5 and subtract and try to find 13.
In this case it does work, since
6  3  1 5  13
The first sign is + (sign of middle term) and will be with the biggest
combination and 6  3 is bigger than 1 5 , therefore 6 x  ( 3) and
1x  ( 5) and we get
6 x 2  13 x  15
 (6 x  5)( x  3)
Remember that 6 x is multiplied by (3 ) , therefore they can’t be in the
same bracket.

Examples:
3.23 3 x 2  7 x  6 3.24 5 x 2  14 x  8
Exercises
130. 4 x 2  12 xy  9 y 2 137. 4 x 2  7 xy  2y 2
131. 20 x 2  24 x  9 138. 10 x 2  13 xy  3 y 2
132. 5 x 2  16 xy  3 y 2 139. 21x 2  43 x  20
133. 12 x 2  23 xy  10 y 2 140. 25 x 2  35 x  12
134. 8 x 2  34 xy  21y 2 141. 9 x 2  42 xy  49 y 2
135. 25 x 2  25 xy  6 y 2 142. 4 x 2  4 xy  y 2
136. 6 x 2  7 xy  2y 2
 Again, we can combine this method with common factors etc.
43
Leereenheid 3
Voorbeelde:
3.25 2 x 3  2 x 2  12 x 3.26 3 x 2  21x  36
Oefeninge
143. 12 x 3  24 x 2  12 x 149. 5 x 2  30 xy  45 y 2
144. a 2 x 2  2ax  15 150. 10 x 2 y 2  14 xy  12
145. 3 x 3  6 x 2  3 x 151. 5 x 3  15 x 2  20 x
146. 2 x 2  10 xy  48 y 2 152. 6 x 2  38 xy  40 y 2
147. x 4  13 x 2  36 153. 36 x 2  18 x  2
148. 2 x 2  12 x  18 154. 9 x 4  13 x 2  4
Antwoorde
44
Study unit 3
Examples:
3.25 2 x 3  2 x 2  12 x 3.26 3 x 2  21x  36
Exercises
143. 12 x 3  24 x 2  12 x 149. 5 x 2  30 xy  45 y 2
144. a 2 x 2  2ax  15 150. 10 x 2 y 2  14 xy  12
145. 3 x 3  6 x 2  3 x 151. 5 x 3  15 x 2  20 x
146. 2 x 2  10 xy  48 y 2 152. 6 x 2  38 xy  40 y 2
147. x 4  13 x 2  36 153. 36 x 2  18 x  2
148. 2 x 2  12 x  18 154. 9 x 4  13 x 2  4
Answers
44
Leereenheid 3
Ontoelaatbare foute
Jy gaan met ten minste een punt gepenaliseer word in toetse en die eksamen as jy die
volgende fout maak:
  tekens word uitgelaat
Uitkomste bereik?
1. Kan jy ’n uitdrukking faktoriseer deur ’n gemeenskaplike faktor uit te haal?
2. Kan jy ’n uitdrukking faktoriseer deur eers terme te groepeer en dan
gemeenskaplike faktore uit te haal?
3. Kan jy die verskil tussen twee vierkante herken en dan ontbind in faktore?
4. Kan jy enige drieterm faktoriseer?
is.
Faktoriseer:
1. 30 x 2 y 2  20 y 2
2. 6 x 3 (a  b )  x ( b  a )
3. x 2  29 x  54
4. 25 x 2  16 y 2
5. ax 4  bx 3  ax 2  cx 2  bx  c
6. 4 x 2 ( x  2)  36( x  2)
7. 3 x 2  9 xy  7 xz  21yz
8. 7 xy  7 yz  21yn
9. x 2  2 xy  15 y 2
10. 12 x 2  xy  35 y 2
45
Study unit 3
Inadmissible errors
You will be penalised with at least one mark in the tests and the exam if the following
error is made:
 omitting  signs
Outcomes achieved?
1. Can you factorize an expression by taking out a common factor?
2. Can you factorize an expression by grouping terms and then taking out
common factors?
3. Can you recognise the difference between two squares and factorize it?
4. Can you factorize any trinomial?
Revision exercise 3
completed in class.
Factorize:
1. 30 x 2 y 2  20 y 2
2. 6 x 3 (a  b )  x ( b  a )
3. x 2  29 x  54
4. 25 x 2  16 y 2
5. ax 4  bx 3  ax 2  cx 2  bx  c
6. 4 x 2 ( x  2)  36( x  2)
7. 3 x 2  9 xy  7 xz  21yz
8. 7 xy  7 yz  21yn
9. x 2  2 xy  15 y 2
10. 12 x 2  xy  35 y 2
45
Leereenheid 4
Leereenheid 4
ALGEBRAÏESE UITDRUKKINGS MET BREUKE
Tydstoekenning
11 ure
Leeruitkomste
uitdrukkings met breuke te vereenvoudig.
Leergedeelte 4.1 Eenvoudige uitdrukkings 47

Leergedeelte 4.2 Vermenigvuldig en deel 49
Leergedeelte 4.3 Optel en aftrek 51
46
Study unit 4
Study unit 4
ALGEBRAIC EXPRESSIONS WITH FRACTIONS
Study hours
11 hours
Learning outcomes
On completion of this study unit you should be able to simplify expressions
with fractions.
Study Section 4.1 Simple expressions 47

Study Section 4.2 Multiply and divide 49
Study Section 4.3 Add and subtract 51
46
Leereenheid 4
Leergedeelte 4.1
Eenvoudige uitdrukkings
Tydstoekenning
2 ure
Leeruitkomste
uitdrukkings met breuke te vereenvoudig deur eksponentwette toe te pas (sonder
faktorisering).
Leerders sal geassesseer word ten opsigte van hul vermoë om eenvoudige uitdrukkings met
breuke te vereenvoudig deur eksponentwette te gebruik.
Inhoud
Voorbeeld 4.1:
15 x 2  5 x
Vereenvoudig deur elke term van
 5x
die teller deur die noemer te deel.
15 x 2  5 x 15 x 2
 PASOP!  (Jy kan nie die 5 x uitkanselleer nie!).
 5x 1
47
Study unit 4
Study section 4.1

Simple expressions
Study hours
2 hours
Learning outcomes
On completion of this study section you should be able to simplify expressions with
fractions by applying exponential laws (without factoring).
Students will be assessed on their ability to simplify expressions by using exponential laws.
Contents
Example 4.1:
15 x 2  5 x
Simplify by dividing each term in
 5x
the numerator by the denominator.
15 x 2  5 x 15 x 2
 BEWARE!  (You cannot cancel the 5 x ).
 5x 1
47
Leereenheid 4
Oefeninge
12 x 2 y 5  18 x 4 y 3  6x 3  3x 2
1. 7.
 6 xy 3 3x 2
15 x 2 y 5  20 x 5 yz 2  5 x 2 y 5 x 2  25 xy  125 x
2. 8.
 5x 2 y 5x
x 3  3x 2  6x
44 x 2 y 5  33 x 6 y 4 9.
3. 3x
11x 2 y 4
70 y 4  35 y 3  14 y 2
3 x 2  6 xy  12 x 2 y 2 10.
4. 7y 2
 3x
x 10  x 7
4 x 4  12 x 3 y  2 x 3 11.
5. x6
2x 3
2 x 2  6 xy  10 y 2 3 x 2 y  3 xy 2  3 xy
12.
6. 3 xy
 2x 2
Antwoorde
48
Study unit 4
Exercises
12 x 2 y 5  18 x 4 y 3  6x 3  3x 2
1. 7.
 6 xy 3 3x 2
15 x 2 y 5  20 x 5 yz 2  5 x 2 y 5 x 2  25 xy  125 x
2. 8.
 5x 2 y 5x
x 3  3x 2  6x
44 x 2 y 5  33 x 6 y 4 9.
3. 3x
11x 2 y 4
70 y 4  35 y 3  14 y 2
3 x  6 xy  12 x y
2 2 2
10.
4. 7y 2
 3x
x 10  x 7
4 x 4  12 x 3 y  2 x 3 11.
5. x6
2x 3
2 x 2  6 xy  10 y 2 3 x 2 y  3 xy 2  3 xy
12.
6. 3 xy
 2x 2
Answers
48
Leereenheid 4
Leergedeelte 4.2
Vermenigvuldig en deel
Tydstoekenning
4 ure
Leeruitkomste
• eenvoudige breuke te vereenvoudig deur faktorisering.
Leerders sal geassesseer word ten opsigte van hul vermoë om eenvoudige breuke te
vereenvoudig deur faktorisering.
Inhoud
Vereenvoudiging deur faktorisering
Voorbeelde:
Vereenvoudig die volgende deur faktorisering:
3a 2 b  3ab 2 x 2  2x  1 x5
4.2 4.4  2
3a 2  3b 2 x  6x  5 x  3x  2
2
2x 2  2x 1
4.3 
x x
2
x 1
49
Study unit 4
Study section 4.2

Multiply and divide
Study hours
4 hours
Learning outcomes
• simplify fractions by factorizing.
Students will be assessed on their ability to simplify fractions by factorizing.
Contents
Simplifying by factorizing
Examples:
Simplify the following by factorizing:
3a 2 b  3ab 2 x 2  2x  1 x5
4.2 4.4  2
3a 2  3b 2 x  6x  5 x  3x  2
2
2x 2  2x 1
4.3 
x x
2
x 1
49
Leereenheid 4
Oefeninge
2 x 2  2 xy x2  y 2 x 2  2 xy  y 2
13. 23. 
4x 2  4y 2 2 x 2  2 xy 2 x 2  2yx
x 2  5x  6 (a  x ) 2
14. 24.
3x  6 a2  x 2
x 2  2 x  15 x 2  xy y 2  xy 2 x 2  2 xy
15. 25.  
x 2  25 y 2  xy x 2  xy 2x 2
x x2  4 x2  9 x 2  2x
16.  26. 
x  2 x2  x x2  x  6 x2
x 4  81x 2 x 2  9 x 3m  3 p mp
17.  27. 
2x 6 x  3x  2 x  2
2
2 x 3  32 x x x2 3x  x 2
18.  2 28.  2
x x
2
x  4x x  4 x  5x  6
x 2  3x x 2  3x  2 4 x 2  9 ax 2  a
19.  29. 
x 2  5x  6 x 2  4x 6ax  9a 2 x  3
2x 2  8 x x2  4 2 x 2  18
20.  30.
x 2  6 x  8 x 2  2x x 3
x x 2  3x x 2  9 x 2  7 x  12
21.   31.
x  2 x 2  4 x 2  2x x 2  4x
x2  9 x 2  x  12
22. 32.
x 2  3 x  18 2x 2  6 x
Antwoorde
50
Study unit 4
Exercises
2 x 2  2 xy x2  y 2 x 2  2 xy  y 2
13. 23. 
4x 2  4y 2 2 x 2  2 xy 2 x 2  2yx
x 2  5x  6 (a  x ) 2
14. 24.
3x  6 a2  x 2
x 2  2 x  15 x 2  xy y 2  xy 2 x 2  2 xy
15. 25.  
x 2  25 y 2  xy x 2  xy 2x 2
x x2  4 x2  9 x 2  2x
16.  2 26. 
x2 x x x2  x  6 x2
x 4  81x 2 x 2  9 x 3m  3 p mp
17.  27. 
2x 6 x  3x  2 x  2
2
2 x 3  32 x x x2 3x  x 2
18.  2 28.  2
x x
2
x  4x x  4 x  5x  6
x 2  3x x 2  3x  2 4 x 2  9 ax 2  a
19.  29. 
x 2  5x  6 x 2  4x 6ax  9a 2 x  3
2x 2  8 x x2  4 2 x 2  18
20.  30.
x 2  6 x  8 x 2  2x x 3
x x 2  3x x 2  9 x 2  7 x  12
21.  2  31.
x  2 x  4 x 2  2x x 2  4x
x2  9 x 2  x  12
22. 32.
x 2  3 x  18 2x 2  6 x
Answers
50
Leereenheid 4
Leergedeelte 4.3
Optel en aftrek
Tydstoekenning
5 ure
Leeruitkomste
• breuke op te tel en/of af te trek.
Leerders sal geassesseer word ten opsigte van hul vermoë om uitdrukkings te vereenvoudig deur
breuke op te tel en/of af te trek.
Inhoud
Tel breuke op en/of trek breuke van mekaar af
 PASOP! Jy kan nie met die KGV vermenigvuldig wanneer jy ’n uitdrukking vereenvoudig nie!
Voorbeelde:
Vereenvoudig:
a 1 a  3 4  a2 1 1 2x
4.5   4.6   2
3a 2 4a 6a 2 x 2 x 2 x 4
51
Study unit 4
Study section 4.3

Add and subtract
Study hours
5 hours
Learning outcomes
• add and/or subtract fractions.
Students will be assessed on their ability to add and/or subtract fractions.
Contents
Add and/or subtract fractions
 BEWARE! You cannot multiply by the LCD when you simplify an expression!
Examples:
Simplify:
a 1 a  3 4  a2 1 1 2x
4.5   4.6   2
3a 2 4a 6a 2 x 2 x 2 x 4
51
Leereenheid 4
1 1 3
4.7  
x  x  12 9  x
2 2
8  2x
Oefeninge
x  2 x  1 x 2  2x  3 2x  1 x  1 3 x 2  x  1
33.   42.  
x 3x x2 x 2x x2
3x 2 3 3x 1 1 2x
34.   43.  
x  x 6 x 3 x 2
2 x  y y  x ( x  y )( x  y )
7x 3x 4 4 8x
35.  44.   2
2 x  2y 5 y  5 x 4  x 4  x x  16
2 xy x y 5x  6 1
36.   1 45. x 3 
x y
2 2
xy yx x 2 2x
6x 2 3 2 1 1
37.   46.  2  2
( x  2)( x  2) x  2 2  x x  3x  2 x  x  2 x  1
2
3 2 1
3x  4 4x 47.  2  2
38.  2 x  6x  9 x  9 x  6x  9
2
3 x  x  4 x  2x  3
2
3x 2 4
7 6 48.  
39.  2 2x  x  3 6 x  9 5 x  5
2
x  x  12 x  2 x  8
2
x4 x4
2x  3 x4 2x  1 49.  2
40.   x 4 x 4
2
2 x  1 (2 x  1)(2 x  3) 2 x  3
x 2 3 x  2y
2x  1 x  1 1 50.  
41.   xy  x xy xy  x
3x 2x 2
52
Study unit 4
1 1 3
4.7  
x  x  12 9  x
2 2
8  2x
Exercises
x  2 x  1 x 2  2x  3 2x  1 x  1 3 x 2  x  1
33.   42.  
x 3x x2 x 2x x2
3x 2 3 3x 1 1 2x
34.   43.  
x  x 6 x 3 x 2
2 x  y y  x ( x  y )( x  y )
7x 3x 4 4 8x
35.  44.   2
2 x  2y 5 y  5 x 4  x 4  x x  16
2 xy x y 5x  6 1
36.   1 45. x 3 
x y
2 2
xy yx x 2 2x
6x 2 3 2 1 1
37.   46.  2  2
( x  2)( x  2) x  2 2  x x  3x  2 x  x  2 x  1
2
3 2 1
3x  4 4x 47.  2  2
38.  2 x  6x  9 x  9 x  6x  9
2
3 x  x  4 x  2x  3
2
3x 2 4
7 6 48.  
39.  2 2x  x  3 6 x  9 5 x  5
2
x  x  12 x  2 x  8
2
x4 x4
2x  3 x4 2x  1 49.  2
40.   x 4 x 4
2
2 x  1 (2 x  1)(2 x  3) 2 x  3
x 2 3 x  2y
2x  1 x  1 1 50.  
41.   xy  x xy xy  x
3x 2x 2
52
Leereenheid 4
3 2 1 4
51.  2  
x  2x  1 x  1 1  2x  x
2 2
x 1
3 2 1 1
52.  2  2  3
4 x  4 x 3 x  3 2x  2 x  x
2
1 1 2y
53.  
2 x  y ( y  2 x )( y  2 x ) (2 x  y ) 2
3 4 1 6x 1
54. 2   
2 x  1 1  2 x (2 x  1) 2
(1  2 x ) 2
2x 3x  2 3
55.  
( x  5)( x  3) (5  x )(5  x ) 2(3  x )
Antwoorde
Ontoelaatbare foute
  teken uitlaat
(a  b )(a  b )  a 2  b 2
Uitkomste bereik?
1. Kan jy uitdrukkings met breuke vereenvoudig?
53
Study unit 4
3 2 1 4
51.  2  
x  2x  1 x  1 1  2x  x
2 2
x 1
3 2 1 1
52.    3
4 x  4 x 3 x  3 2x  2 x  x
2 2 2
1 1 2y
53.  
2 x  y ( y  2 x )( y  2 x ) (2 x  y ) 2
3 4 1 6x 1
54. 2   
2 x  1 1  2 x ( 2 x  1) 2
(1  2 x ) 2
2x 3x  2 3
55.  
( x  5)( x  3) (5  x )(5  x ) 2(3  x )
Answers
Inadmissible errors
You will be penalized with at least one mark in tests and the exam if one of the following
errors is made:
(a  b )(a  b )  a 2  b 2
Outcomes achieved?
struggle to answer the following question.
1. Are you able to simplify expressions with fractions?
53
Leereenheid 4
Die antwoorde sal op e-fundi wees vir een week nadat die werk in die klas afgehandel is.

 12 x 3  3 x 5  15 x 2
1.
 3x 3
4 x 2  64
2.
x 2  5x  4
x  2 x 2  5x  6
3. 
3 3 x 2  27
ax  b  x  ab
4.
ax 2  abx
x  2 2x  5 x 2  2x  1
5.  
x2 3x 4x 2
2x  1 x
6. 
x  2x  8 4  x 2
2
x 2  12 x  32 x 2  8 x  16 x 2  4 x
7.  
8x x 2  8x x 8
2 5 3
8.  2  2
x x x x
2 3
x 1
54
Study unit 4
Revision exercise 4
completed in class.

 12 x 3  3 x 5  15 x 2
1.
 3x 3
4 x 2  64
2.
x 2  5x  4
x  2 x 2  5x  6
3. 
3 3 x 2  27
ax  b  x  ab
4.
ax 2  abx
x  2 2x  5 x 2  2x  1
5.  
x2 3x 4x 2
2x  1 x
6. 
x  2x  8 4  x 2
2
x 2  12 x  32 x 2  8 x  16 x 2  4 x
7.  
8x x 2  8x x 8
2 5 3
8.  2  2
x x x x
2 3
x 1
54
Leereenheid 5
Leereenheid 5
VERGELYKINGS EN ONGELYKHEDE
Tydstoekenning
20 ure
Leeruitkomste
vergelykings en ongelykhede op te los.
Leergedeelte 5.1 Eenvoudige lineêre vergelykings 56

Leergedeelte 5.2 Lineêre vergelykings 58
Leergedeelte 5.3 Kwadratiese vergelykings 60
Leergedeelte 5.4 Vergelykings met breuke 63
Leergedeelte 5.5 Ongelykhede 65
55
Study unit 5
Study unit 5
EQUATIONS AND INEQUALITIES
Study hours
20 hours
Learning outcomes
On completion of this study unit you should be able to solve equations and
inequalities.
Study Section 5.1 Simple linear equations 56

Study Section 5.2 Linear equations 58
Study Section 5.3 Quadratic equations 60
Study Section 5.4 Equations with fractions 63
Study Section 5.5 Inequalities 65
55
Leereenheid 5
Leergedeelte 5.1
Eenvoudige lineêre vergelykings
Tydstoekenning
2 ure
Leeruitkomste
lineêre vergelykings op te los.
Leerders sal geassesseer word ten opsigte van hul vermoë om eenvoudige lineêre vergelykings op
te los.
Inhoud
Voorbeeld 5.1:
Los op vir x : 4( x  2)  1  2( x  4 )  0
56
Study unit 5
Study section 5.1

Simple linear equations
Study hours
2 hours
Learning outcomes
On completion of this study section you should be able to solve simple linear
equations.
Students will be assessed on their ability to solve simple linear equations.
Contents
Example 5.1:
Solve for x : 4( x  2)  1  2( x  4)  0
56
Leereenheid 5
Oefeninge
Los op vir x :
1. 5  2( x  1)  5( x  1)
2. 3 x  2( 2 x  1)  (3 x  5 )
3. 2( x  3 )  ( x  2)  7  2(3 x  1)
4. 6(1  x )  x  14
5. x  2( x  4 )  4
6. 3  2( 4  x )  5( x  1)  2
7. 2 x  3( 2  4 x )  2  ( x  2)
8. 2( x  3 )  ( x  2)  2 x  3
9. 7( x  3 )  7  2(3 x  1)
10. 5( 2 x  3)  3( 2 x  9)
11. 2( x  5 )  4( 2 x  3)
12. 3(3 x  4 )  2(2 x  4)
13. 2( 4 x  5)  (3 x  6)  2( x  3)
14.  4(3 x  1)  3(5 x  2)  (8 x  3)
15. 5( x  3 )  2(10 x  1)  4( 2 x  6)
16. 2( x  3 )  x  7  2( 2 x  9)  5( 4  x )  3
Antwoorde
57
Study unit 5
Exercises
Solve for x :
1. 5  2( x  1)  5( x  1)
2. 3 x  2( 2 x  1)  (3 x  5 )
3. 2( x  3 )  ( x  2)  7  2(3 x  1)
4. 6(1  x )  x  14
5. x  2( x  4 )  4
6. 3  2( 4  x )  5( x  1)  2
7. 2 x  3( 2  4 x )  2  ( x  2)
8. 2( x  3 )  ( x  2)  2 x  3
9. 7( x  3 )  7  2(3 x  1)
10. 5( 2 x  3)  3( 2 x  9)
11. 2( x  5 )  4( 2 x  3)
12. 3(3 x  4 )  2(2 x  4)
13. 2( 4 x  5)  (3 x  6 )  2( x  3)
14.  4(3 x  1)  3(5 x  2)  (8 x  3)
15. 5( x  3 )  2(10 x  1)  4( 2 x  6)
16. 2( x  3 )  x  7  2( 2 x  9)  5( 4  x )  3
Answers
57
Leereenheid 5
Leergedeelte 5.2
Lineêre vergelykings
Tydstoekenning
3 ure
Leeruitkomste
Aan die einde van hierdie leergedeelte behoort jy in staat te wees om vergelykings,
wat lei tot lineêre vergelykings, op te los.
Leerders sal geassesseer word ten opsigte van hul vermoë om vergelykings, wat lei tot lineêre
vergelykings, op te los.
Inhoud
Voorbeeld 5.2:
Los op vir x : (2 x  5)(3 x  2)  2(3 x 2  4 x  1)
58
Study unit 5
Study section 5.2

Linear equations
Study hours
3 hours
Learning outcomes
On completion of this study section you should be able to solve equations which
leads to linear equations.
Students will be assessed on their ability to solve equations that leads to linear equations.
Contents
Example 5.2:
Solve for x : (2 x  5)(3 x  2)  2(3 x 2  4 x  1)
58
Leereenheid 5
Oefeninge
Los op vir x :
17. 5  x 2  1  ( x  2)( x  2)
18. ( 2 x  3)( x  7 )  ( 2 x  3 )( x  7)  17
19. ( x  a)2  ( x  b)2  a  b

20. ( x  2)( x  5 )  x ( x  1)
21. 7 x  5 x ( x  3 )  6( x  3)( x  3 )  x ( x  3 )
22. ( x  1) 2  2 x  ( x  3)( x  2)  3
23. 3 x  2  x ( x  3 )  x ( x  2)
24. ( x  9) 2  ( x  4) 2
25. ( x  3)(3 x  1)  3 x 2  8
26. (2 x  3) 2  4( x  2) 2
27. x ( x  3)  ( x  3) 2  ( x  3)( x  3)  ( x  3) 2
28. x( x  3)  3 x ( x  2)  2( x  4) 2  4
29. ( x  1) 2  2 x ( x  3)  3( x  5) 2  3
30. ( x  2)( x  3)  2( x  2)  ( x  4) 2  3 x  10
31. ( x  3)( x  4)  2 x ( x  4)  2 x  ( x  2) 2  4
32. ( x  1)( x  1)  ( x  2) 2  2( x  3)( x  2)  3( x  4)
33. ( x  2)( x  7)  ( x  5)( x  3)  (2 x  7) 2  2 x (11  x )
34. x 2  33  ( x  3) 2
35. (2 x  3)( x  3)  (2 x  1) 2  4 x  2( x  1) 2  5
36. ( 2 x  1)( 2 x  3)  2 x ( x  5 )  3 x ( 2 x  5)
37. ( x  4)( x  3)  ( x  2) 2  x ( x  5)  ( x  1) 2
38. ( x  1) 2  ( x  2) 2  ( x  3) 2  ( x  4) 2  4 x
39. (3 x  1) 2  (5 x  3) 2  ( 4 x  2) 2
40. ( x  4 )(3 x  4)  ( x  2)(3 x  5)  12
41. ( x  4) 2  ( x  4) 2  32
Antwoorde
59
Study unit 5
Exercises
Solve for x :
17. 5  x 2  1  ( x  2)( x  2)
18. ( 2 x  3 )( x  7 )  ( 2 x  3 )( x  7 )  17
19. ( x  a)2  ( x  b)2  a  b

20. ( x  2)( x  5 )  x ( x  1)
21. 7 x  5 x ( x  3 )  6( x  3)( x  3 )  x ( x  3 )
22. ( x  1) 2  2 x  ( x  3)( x  2)  3
23. 3 x  2  x ( x  3 )  x ( x  2)
24. ( x  9) 2  ( x  4) 2
25. ( x  3)(3 x  1)  3 x 2  8
26. (2 x  3) 2  4( x  2) 2
27. x ( x  3)  ( x  3) 2  ( x  3)( x  3)  ( x  3) 2
28. x( x  3)  3 x( x  2)  2( x  4) 2  4
29. ( x  1) 2  2 x ( x  3)  3( x  5) 2  3
30. ( x  2)( x  3)  2( x  2)  ( x  4) 2  3 x  10
31. ( x  3)( x  4)  2 x ( x  4)  2 x  ( x  2) 2  4
32. ( x  1)( x  1)  ( x  2) 2  2( x  3)( x  2)  3( x  4)
33. ( x  2)( x  7)  ( x  5)( x  3)  (2 x  7) 2  2 x(11  x )
34. x 2  33  ( x  3) 2
35. (2 x  3)( x  3)  (2 x  1) 2  4 x  2( x  1) 2  5
36. ( 2 x  1)( 2 x  3)  2 x ( x  5 )  3 x ( 2 x  5)
37. ( x  4)( x  3)  ( x  2) 2  x( x  5)  ( x  1) 2
38. ( x  1) 2  ( x  2) 2  ( x  3) 2  ( x  4) 2  4 x
39. (3 x  1) 2  (5 x  3) 2  ( 4 x  2) 2
40. ( x  4 )(3 x  4)  ( x  2)(3 x  5)  12
41. ( x  4) 2  ( x  4) 2  32
Answers
59
Leereenheid 5
Leergedeelte 5.3
Kwadratiese vergelykings
Tydstoekenning
4 ure
Leeruitkomste
Aan die einde van hierdie leergedeelte behoort jy in staat te wees om kwadratiese
vergelykings op te los deur faktorisering.
Leerders sal geassesseer word ten opsigte van hul vermoë om kwadratiese vergelykings op te los
deur faktorisering.
Inhoud
Oplos van vergelykings deur faktorisering
 Jy moet in staat wees om vergelykings op te los deur faktorisering.
Voorbeelde:
Los op vir x :
5.3 x 2  7 x  12  0 5.4 3 x 2  2x  8  0
Oefeninge
Los op vir x :
42. x 2  13 x  12  0 46. 15 x 2  8 x  1  0
43. x 2  6x  8  0 47. 22 x 2  13 x  1  0
44. x 2  3x  4  0 48. 6x 2  3x  3  0
45. 3x 2  4x  1  0 49. 84 x 2  49 x  7  0
60
Study unit 5
Study section 5.3

Quadratic equations
Study hours
4 hours
Learning outcomes
On completion of this study section you should be able to solve quadratic equations
by factorizing or by using the quadratic formula.
Students will be assessed on their ability to solve quadratic equations by factorizing or by using the
quadratic formula.
Contents
Solving equations by factorizing
 You must be able to solve equations by factorizing.
Examples:
Solve for x :
5.3 x 2  7 x  12  0 5.4 3 x 2  2x  8  0
Exercises
Solve for x :
42. x 2  13 x  12  0 46. 15 x 2  8 x  1  0
43. x 2  6x  8  0 47. 22 x 2  13 x  1  0
44. x 2  3x  4  0 48. 6x 2  3x  3  0
45. 3x 2  4x  1  0 49. 84 x 2  49 x  7  0
60
Leereenheid 5
Los op vir x :
50. ( x  2)( x  7 )  ( x  1)( 2 x  1) 64. 3  10 x  8 x 2
51. 6x 2  2  x 65. ( x  3) 2  4( x  4)  0
52. x 2  13 x  12  0 66. 6 x 2  6  13 x
53. x2  x  2  0 67. 3 x 2  18 x  27  0
54. 8 x 2  2x  0 68.  6x 2  5x  6  0
55. x 2  8 x  15  0 69. 3x 2  7x  2  0
56. x 2  2x  1  0 70. x 2  2 x  15  0
57. x 2  4x  5  0 71. 21x 2  14 x  7 x
58. x 2  3 x  18 72. 20 x 2  9 x  18
59. 6 x 2  x  35 73. 18 x 2  24 x  10
60. ( x  8 )( x  1)  18  0 74. 4 x 2  22 x  12
61. 5 x 2  10 x  5  0 75. 3 x 2  21x  36  0
62. ( x  1)( 2 x  15 )  30 x 76. 5( x 2  3 x )  3( x 2  4)  4
63. 7 x 2  14 x  7  0 77. 3( x  1)( x  1)  3( x  1)  x
Antwoorde
Formule
 Jy moet in staat wees om vergelykings van die vorm ax 2  bx  c  0 op te los deur die
 b  b 2  4ac
formule x  toe te pas.
2a
Voorbeelde:
Los op vir x deur die kwadratiese formule toe te pas (Geen sakrekenaar):
5.5 x 2  4x  2  0 5.5 (3 x  1)( x  2)  1
 Skryf altyd jou antwoord in eenvoudigste wortelvorm.
61
Study unit 5
Solve for x :
50. ( x  2)( x  7 )  ( x  1)( 2 x  1) 64. 3  10 x  8 x 2
51. 6x 2  2  x 65. ( x  3) 2  4( x  4)  0
52. x 2  13 x  12  0 66. 6 x 2  6  13 x
53. x2  x  2  0 67. 3 x 2  18 x  27  0
54. 8 x 2  2x  0 68.  6x 2  5x  6  0
55. x 2  8 x  15  0 69. 3x 2  7x  2  0
56. x 2  2x  1  0 70. x 2  2 x  15  0
57. x 2  4x  5  0 71. 21x 2  14 x  7 x
58. x 2  3 x  18 72. 20 x 2  9 x  18
59. 6 x 2  x  35 73. 18 x 2  24 x  10
60. ( x  8 )( x  1)  18  0 74. 4 x 2  22 x  12
61. 5 x 2  10 x  5  0 75. 3 x 2  21x  36  0
62. ( x  1)( 2 x  15 )  30 x 76. 5( x 2  3 x )  3( x 2  4)  4
63. 7 x 2  14 x  7  0 77. 3( x  1)( x  1)  3( x  1)  x
Answers
Formula
 You must be able to solve equations of the form ax 2  bx  c  0 by applying the formula
 b  b 2  4ac
x .
2a
Examples:
Solve for x by applying the quadratic formula (No calculator):
5.5 x 2  4x  2  0 5.6 (3 x  1)( x  2)  1
 Always write your answer in simplest surd form.
61
Leereenheid 5
Oefeninge
Los op vir x deur die kwadratiese formule te gebruik (Geen sakrekenaar):
78. x 2  3 x  10  0 86. 2x 2  x  1
79. 2x 2  7 x  3  0 87. x 2  6x  6  0
80. ( x  2)( 2 x  1)  4 88. x 2  6 x  12  0
81. ( x  1)( x  3)  ( x  1) 2  1 89. x 2  2x  4  0
82. 5  10 x  3 x 2  0 90. 2x 2  x  4  0
83. 7 x  3( x 2  1) 91. 2x 2  3 x  2  0
84. ( x  2)(3 x  1)  6 92. 3x 2  7x  2  0
85. x 2  7x  6 93.  x 2  6 x  14  0
62
Study unit 5
Exercises
Solve for x by using the quadratic formula (No calculator):
78. x 2  3 x  10  0 86. 2x 2  x  1
79. 2x 2  7 x  3  0 87. x 2  6x  6  0
80. ( x  2)( 2 x  1)  4 88. x 2  6 x  12  0
81. ( x  1)( x  3)  ( x  1) 2  1 89. x 2  2x  4  0
82. 5  10 x  3 x 2  0 90. 2x 2  x  4  0
83. 7 x  3( x 2  1) 91. 2x 2  3 x  2  0
84. ( x  2)(3 x  1)  6 92. 3x 2  7x  2  0
85. x 2  7x  6 93.  x 2  6 x  14  0
62
Leereenheid 5
Leergedeelte 5.4
Vergelykings met breuke
Tydstoekenning
4 ure
Leeruitkomste
Aan die einde van hierdie leergedeelte behoort jy in staat te wees om vergelykings
met breuke op te los.
Leerders sal geassesseer word ten opsigte van hul vermoë om vergelykings, wat breuke bevat, op
te los.
Inhoud
Vergelykings met breuke
 Jy moet in staat wees om vergelykings, wat breuke bevat, op te los. In hierdie geval moet jy
elke term vermenigvuldig met die KGV.
Voorbeelde:
Los op vir x :
3x  5 3x  2 2x 5 3
5.7  20 5.8  
6 4 x  2x  8 4  x 2  x
2
63
Study unit 5
Study section 5.4

Equations with fractions
Study hours
4 hours
Learning outcomes
On completion of this study section you should be able to solve equations with
fractions.
Students will be assessed on their ability to solve equations with fractions.
Contents
Equations with fractions
 You must be able to solve equations with fractions. In this case you must multiply each term
with the LCD.
Examples:
Solve for x :
3x  5 3x  2 2x 5 3
5.7  20 5.8  
6 4 x  2x  8 4  x 2  x
2
63
Leereenheid 5
Oefeninge
Los op vir x :
5x  2 x 3x  5 x 1 3 3
94.  x 98.  
3 5 15 x  x  6 x  3 2x  4
2
x2 3 1 x 4 x 5
95.   99. 
x  3x  4 x  4 2x  2
2
x 2 x 3
3 4 7 1 1 1
96.   100.  
2x  1 x  3 2x  7 x  3
2
6 x  x  15 9  4 x
2 2
6 x  19 x  15
2
2x  3 2x  3 17
97.   2
x 7 x 7 x  49
Antwoorde
64
Study unit 5
Exercises
Solve for x :
5x  2 x 3x  5 x 1 3 3
94.  x 98.  
3 5 15 x  x  6 x  3 2x  4
2
x2 3 1 x 4 x 5
95.   99. 
x  3x  4 x  4 2x  2
2
x 2 x 3
3 4 7 1 1 1
96.   100.  
2x  1 x  3 2x  7 x  3
2
6 x  x  15 9  4 x
2 2
6 x  19 x  15
2
2x  3 2x  3 17
97.   2
x 7 x 7 x  49
Answers
64
Leereenheid 5
Leergedeelte 5.5
Ongelykhede
Tydstoekenning
7 ure
Leeruitkomste
• lineêre ongelykhede op te los;
• kwadratiese ongelykhede op te los.
Leerders sal geassesseer word ten opsigte van hul vermoë om lineêre ongelykhede en
kwadratiese ongelykhede op te los.
Inhoud
Lineêre ongelykhede
 Jy moet in staat wees om ongelykhede van die vorm ax  b  0 ; ax  b  0 ; ax  b  0 en
ax  b  0 op te los. (’n Ongelykheid lyk soos ’n vergelyking, behalwe dat die  teken
vervang is met een van die volgende tekens , , ,  .)
 Om ’n ongelykheid, wat ’n veranderlike bevat, op te los beteken dat ons alle waardes moet
vind wat die ongelykheid waar sal maak. In die algemeen sal ’n ongelykheid oneindig baie
oplossings hê wat in die vorm van ’n interval of die vereniging van intervalle van die reële
getallelyn geskryf kan word.
 Reëls vir ongelykhede: (Let daarop dat al die resultate geld vir , , ,  )
As A  B , dan is A  C  B  C en Optelling of aftrekking van dieselfde getal of
A C  B C veranderlike aan beide kante van die
Voorbeeld: ongelykheid gee ’n ekwivalente ongelykheid.
7  10 dan is 7  3  10  3 en
7  3  10  3
65
Study unit 5
Study section 5.5

Inequalities
Study hours
7 hours
Learning outcomes
• solve linear inequalities;
• solve quadratic inequalities.
Students will be assessed on their ability to solve linear inequalities and quadratic inequalities.
Contents
Linear inequalities
 You must be able to solve inequalities of the form ax  b  0 ; ax  b  0 ; ax  b  0 and
ax  b  0 . (An inequality looks just like an equation, except that in the place of the  sign
is one of the symbols , , ,  .)
 To solve an inequality that contains a variable means to find all values of the variable that
make the inequality true. An inequality generally has infinitely many solutions, which forms
an interval or a union of intervals on the real line.
 Rules for inequalities: (Keep in mind that all the results apply to , , ,  )
If A  B , then A  C  B  C and Adding or subtracting the same number or
A C  B C variable to each side of an inequality gives
Example: an equivalent inequality.
7  10 then 7  3  10  3 and
7  3  10  3
65
Leereenheid 5
As AB C  0, en dan is Vermenigvuldiging en deling aan beide kante

A B van die ongelykheid met dieselfde positiewe
AC  BC en  waarde gee ’n ekwivalente ongelykheid.
C C
Voorbeeld:
7  10 dan is 7  3  10  3 en
7 10

3 3
As A  B C  0, en dan is Vermenigvuldiging en deling aan beide kante
A B van die ongelykheid met dieselfde
AC  BC en  negatiewe waarde draai die ongelykheid
C C om.
Voorbeeld:
7  10 dan is 7  ( 3 )  10  ( 3 )
7 10
en 
3 3
Voorbeelde:
Los op vir x :
5.9 3x  9x  4
Oefeninge
Los op vir x :
101. 3 x  11  6 x  8 109. 5 x  3( x  1)  2  3 x
102. 4  3 x  (1  8 x ) 110. 3 x  2  10
103. 1
x  32  2 x 2 x 4 2
2 111.  1
4 6 3
104. 1
3
x  2  61 x  1
x 3 5x
105. 5 x  3  16 112. x   2,5 
2 6
106. 2(7 x  3 )  12 x  16
1 1 1  2x
113. ( x  2)  1 
4  3x 1 3 3 2
107. 
5 4 x
114. 1 3
2 x  13 1 3
108. 
12 6
66
Study unit 5
If A  B and C  0 , then Multiplying or dividing each side of an

A B inequality by the same positive quantity
AC  BC and  gives an equivalent inequality.
C C
Example:
7  10 then 7  3  10  3 and
7 10

3 3
If A  B and C  0 , then Multiplying or dividing each side of an
A B inequality by the same negative quantity
AC  BC and  reverses the direction of the inequality.
C C
Example:
7  10 then 7  ( 3 )  10  ( 3 )
7 10
and 
3 3
Examples:
Solve for x :
5.9 3x  9x  4
Exercises
Solve for x :
101. 3 x  11  6 x  8 109. 5 x  3( x  1)  2  3 x
102. 4  3 x  (1  8 x ) 110. 3 x  2  10
103. 1
x  32  2 x 2 x 4 2
2 111.  1
4 6 3
104. 1
3
x  2  61 x  1
x 3 5x
105. 5 x  3  16 112. x   2,5 
2 6
106. 2(7 x  3 )  12 x  16
1 1 1  2x
113. ( x  2)  1 
4  3x 1 3 3 2
107. 
5 4 x
114. 1 3
2 x  13 1 3
108. 
12 6
66
Leereenheid 5
Los op vir x :
115. 1  3 x  3 x  7 117. 2x  7  4 x  10
2 x 5 3 x
116.  x 4  5 118. 3 x   (2 x  1) 
3 4 6 2 3
Antwoorde
Ontoelaatbare foute
 as die  teken uitgelaat word of as die  teken gebruik word i.p.v. 
(a  b )(a  b )  a 2  b 2
b 2  4ac  b  b 2  4ac
 formule: x  b  in plaas van x 
2a 2a
32 3 3 3 32 3 3 3
  in plaas van  
4 2 4 4 2
Uitkomste bereik?
1. Kan jy lineêre vergelykings oplos?

2. Kan jy kwadratiese vergelykings oplos deur faktorisering?
3. Kan jy vergelykings met breuke oplos?
4. Kan jy lineêre ongelykhede oplos?
5. Kan jy kwadratiese ongelykhede oplos?
67
Study unit 5
Solve for x :
115. 1  3 x  3 x  7 117. 2x  7  4 x  10
2 x 5 3 x
116.  x 4  5 118. 3 x   ( 2 x  1) 
3 4 6 2 3
Answers
Inadmissible errors
You will be penalised with at least one mark in the tests and the exam if one of the
following errors is made:
 omitting the  sign when solving equations or if  is used in stead of 
(a  b )(a  b )  a 2  b 2
b 2  4ac  b  b 2  4ac
 formula: x  b  in stead of x 
2a 2a
32 3 3 3 32 3 3 3
  in stead of  
4 2 4 4 2
Outcomes achieved?
1. Can you solve linear equations?

2. Can you solve quadratic equations by factorizing?
3. Can you solve equations with fractions?
4. Can you solve linear inequalities?
5. Can you solve quadratic equations by using the formula?
67
Leereenheid 5
is.
Los op vir x :
1. 8( x  1)  2(3 x  2)  7( x  2)  3( x  6 )  2 x
2. ( x  5) 2  ( x  4) 2
3. 2( x  3 )( x  1)  ( x  2)( x  4 )  x ( x  7 )
3 2x 4x  3
4. ( x  3)   2
2 3 6
5. x 3  4x  0
1 1
6.  0
x 1 x  2
68
Study unit 5
Revision exercise 5
completed in class.
Solve for x :
1. 8( x  1)  2(3 x  2)  7( x  2)  3( x  6 )  2 x
2. ( x  5) 2  ( x  4) 2
3. 2( x  3 )( x  1)  ( x  2)( x  4 )  x ( x  7 )
3 2x 4x  3
4. ( x  3)   2
2 3 6
5. 3x 2  4x  2  0
6. x 2  2 x  63  0
7. 3 x 2  15 x  252  0
68
Leereenheid 6
Leereenheid 6
REGUITLYN EN TOEPASSINGS
Tydstoekenning
10 ure
Leeruitkomste
kwadratiese vergelykings en eksponensiaalvergelykings op te los.
Leergedeelte 6.1 Reguit lyn 70

Leergedeelte 6.2 Toepassings 78
69
Study unit 6
Study unit 6
STRAIGHT LINE AND APPLICATIONS
Study hours
10 hours
Learning outcomes
On completion of this study unit you should be able to solve equations and
inequalities.
Study Section 6.1 Straight line 70

Study Section 6.2 Applications 78
69
Leereenheid 6
Leergedeelte 6.1
Reguitlyn
Tydstoekenning
8 ure
Leeruitkomste
Aan die einde van hierdie leereenheid behoort jy in staat te wees om:
• die definisies van die helling van ’n lyn, ewewydige lyne en loodregte lyne neer
te skryf;
• die helling van ’n reguit lyn te bepaal;
• die vergelyking van ’n lyn te bepaal;
• die reguit lyn te skets.
Uitkoms 1
Leerders sal geassesseer word ten opsigte van hul kennis van belangrike definisies.
Uitkomste 2 en 3
Leerders sal geassesseer word ten opsigte van hul vermoë om die helling en vergelyking van ’n
lyn te bepaal.
Uitkoms 4
Leerders sal geassesseer word ten opsigte van hul vermoë om ’n reguit lyn te skets.
Inhoud
Helling van ’n lyn
 Jy moet die volgende definisie van die helling van ’n reguit lyn ken:
Laat ( x1; y 1 ) en ( x 2 ; y 2 ) twee punte wees op ’n lyn wat nie vertikaal is nie. Die helling van
y 2  y1  vertikale verandering 
die lyn is m    
x2  x1  horisontale verandering 
 Jy moet in staat wees om die helling te bereken. Werk deur die volgende voorbeeld.
70
Study unit 6
Study section 6.1

Straight line
Study hours
8 hours
Learning outcomes
• represent the definitions of the slope of the line, parallel lines and perpendicular
lines;
• determine the slope of a straight line;
• determine the equation of a straight line;
• graph a straight line.
Assessment Criteria
Outcome 1
Students will be assessed on their knowledge of important terms.
Outcomes 2 and 3
Students will be assessed on their ability to find the slope and equation of a straight line.
Outcome 4
Students will be assessed on their ability to graph a straight line.
Contents
Slope of a line
 You must know the definition of the slope of a straight line.
Let ( x1; y 1 ) and ( x 2 ; y 2 ) be two different points on a nonvertical line. The slope of the line is
y 2  y1  vertical change 
m   
x2  x1  horizontal change 
 You must be able to compute the slope of a line. Work through the following example.
70
Leereenheid 6
Voorbeeld 6.1:
Bepaal die helling van die reguit lyn deur die punte ( 2;3 ) en (1, 7 ) .
 Jy moet in staat wees om die volgende lyne te skets: lyn met ’n 0 helling, lyn waarvan die
helling nie gedefinieer is nie, sowel as lyne met ’n positiewe helling of ’n negatiewe helling.
Vertikale lyn: x  konstante Horisontale lyn: y  konstante

helling  ongedefinieer helling  0
Y Y
x 3
y 4
4
3 X X
Negatiewe helling Positiewe helling
Die lyn is dalend (van links na regs). Die lyn is stygend (van links na regs)
71
Study unit 6
Example 6.1:
Determine the slope of a straight line through the points ( 2;3 ) and (1, 7 ) .
 You must be able to represent a line with a zero slope, a line with a slope which is not
defined, as well as a line with a positive or negative slope.
Vertical line: x  constant Horizontal line: y  constant

slope  undefined slope  0
Y
Y x 3 y 4
4
3 X X
Negative slope Positive slope
The line is decreasing (from left to right). The line is increasing (from left to right).
71
Leereenheid 6
Vergelyking van ’n lyn

 Jy moet in staat wees om die vergelyking van ’n reguit lyn te bereken wanneer twee punte
gegee is, sowel as een punt en ’n helling gegee is. Jy moet beide die volgende formules kan
toepas:
y  mx  c (waar m  helling en c  y-afsnit)
y  y1  m( x  x1) (waar m  helling en ( x1; y 1 ) is ’n punt op die grafiek)
Voorbeeld 6.2:
Bepaal die vergelyking van die reguit lyn met helling 7 wat gaan deur (1;1) .
Voorbeeld 6.3:
Bepaal die vergelyking van die reguit lyn wat deur die punte (3; 8 ) en ( 4;  2) gaan.
72
Study unit 6
Equation of a line
 You must be able to compute the equation of a straight line when two points are given, as
well as when one point and the slope are given. You must be able to apply both the
following formulas:
y  mx  c (where m  slope and c  y-intercept)
y  y1  m( x  x1) (where m  slope and ( x1; y 1 ) is a point on the graph)
Example 6.2:
Determine the equation of a straight line with slope 7 that passes through the point
(1;1) .
Example 6.3:
Determine the equation of a straight line that passes through the points (3; 8 ) and
( 4;  2) .
72
Leereenheid 6
Ewewydige lyne en loodregte lyne

 Jy moet weet wanneer is twee lyne ewewydig of loodreg. Jy moet die volgende definisies
ken en kan weergee:
Twee lyne is ewewydig as en slegs as hulle dieselfde helling (m1  m2 ) het of beide
vertikaal is.
Twee lyne met hellings m1 en m2 is loodreg op mekaar as en slegs as m1  m2  1 of
1
m1   .
m2
 Let op: ’n horisontale lyn en ’n vertikale lyn is loodreg op mekaar.
Voorbeeld 6.4:
Bepaal die vergelyking van die reguit lyn wat ewewydig is aan y  3 x  1 en wat gaan
deur die punt (3;2) .
Voorbeeld 6.5:
Bepaal die vergelyking van die reguit lyn wat loodreg is op y  3 x  1 en wat gaan
deur die punt (3;2) .
73
Study unit 6
Parallel or perpendicular lines

 You must also know when two lines are parallel or perpendicular. You should be able to
represent the following definitions.
Two lines are parallel if and only if they have the same slope (m1  m2 ) or are vertical.
Two line with slopes m1 and m2 are perpendicular to each other if and only if
1
m1  m2  1 or m1   .
m2
 Note: a horizontal line and a vertical line are perpendicular to each other.
Example 6.4:
Determine the equation of a straight line which is parallel to y  3 x  1 and that

passes through (3;2) .
Example 6.5:
Determine the equation of a straight line which is perpendicular to y  3 x  1 and that

passes through (3;2) .
73
Leereenheid 6
Voorbeeld 6.6:
Bepaal of die lyne ewewydig, loodreg of nie een van die twee is nie.
y  7 x  2 en y  7 x  3 (Verduidelik!)
Voorbeeld 6.7:
Bepaal of die lyne ewewydig, loodreg of nie een van die twee is nie.
3 x  y  4 en x  3 y  1  0 (Verduidelik!)
Grafiek
 Jy moet in staat wees om die reguit lyn te kan skets sonder om ’n tabel met waardes te
bereken, dus moet jy die afsnitte met die asse bepaal of gebruik maak van die helling en die
y  afsnit.
 Onthou om die vergelyking van die lyn, sowel as ander belangrike inligting op die grafiek aan
te dui.
Voorbeeld 6.8:
2
Skets y  x  4 deur die afsnitte met die asse te bepaal.
3
74
Study unit 6
Example 6.6:
Determine whether the lines are parallel, perpendicular or neither of the two.
y  7 x  2 and y  7 x  3 (Explain!)
Example 6.7:
Determine whether the lines are parallel, perpendicular or neither of the two.
3 x  y  4 and x  3 y  1  0 (Explain!)
Graph
 You must be able to graph a line without computing a table of values, therefore use a method
where you either determine the intercepts with the axes or by determining the slope and the
y  intercept.
 Remember to indicate the equation on the graph as well as other important information.
Example 6.8:
2
Graph y  x  4 by determining the intercepts with the axes.
3
74
Leereenheid 6
Voorbeeld 6.9:
2
Skets y  x  4 deur die helling en die y-afsnit te bepaal.
3
Oefeninge
1. Bepaal die vergelyking van die reguit lyn deur die punte (6;1) en (1; 4 ) .
2. Bepaal die vergelyking van die reguit lyn deur die punte (3;1) en ( 2;  9 ) .
3. Bepaal die vergelyking van die lyn met helling 6 en wat gaan deur die punt
( 2; 8 ) .
1
4. Bepaal die vergelyking van die lyn met helling  en wat gaan deur die punt
4
(2; 5) .
5. Bepaal die vergelyking van die lyn met helling 5 en y  afsnit  7 .
6. Bepaal die vergelyking van die horisontale lyn wat gaan deur die punt ( 3;  2) .
7. Bepaal die vergelyking van die vertikale lyn wat gaan deur die punt (1;4 ) .
8. Bepaal die vergelyking van die vertikale lyn wat gaan deur die punt ( 2;3 ) .
75
Study unit 6
Example 6.9:
2
Graph y  x  4 by using the slope and the y-intercept.
3
Exercises
1. Determine the equation of the line that passes through (6;1) and (1; 4 ) .
2. Determine the equation of the line that passes through (3;1) and ( 2;  9 ) .
3. Determine the equation of the line that has a slope of 6 and that passes
through ( 2; 8 ) .
1
4. Determine the equation of the line that has a slope of  and that passes
4
through (2; 5 ) .
5. Determine the equation of the line that has a slope of 5 and y  intercept  7 .
6. Determine the equation of the horizontal line that passes through ( 3;  2) .
7. Determine the equation of the vertical line that passes through (1;4 ) .
8. Determine the equation of the vertical line that passes through ( 2;3 ) .
75
Leereenheid 6
9. Bepaal die vergelyking van die horisontale lyn wat gaan deur die punt ( 2;  3 ) .
10. Bepaal die vergelyking van die lyn wat ewewydig is aan y  4 x  5 en wat
gaan deur die punt (3;2) .
11. Bepaal die vergelyking van die lyn wat ewewydig is aan 2 x  3 y  6  0 en wat
gaan deur die punt ( 7;5 ) .
12. Bepaal die vergelyking van die reguit lyn wat loodreg is op y  3 x  5 en wat
gaan deur die punt (3;4 ) .
13. Bepaal die vergelyking van die lyn wat loodreg is op y  4 en wat gaan deur
die punt (7;4) .
14. ’n Kaart van ’n kampus van die universiteit gee die koördinate ( x; y ) van drie
7 
prominente geboue/punte: die rekenaar laboratorium  ;1 ; die biblioteek
2 
1   9
 ;0  en die sekuriteitshek   1;  .
2   2
14.1 Bepaal die vergelyking van die reguit lyn pad vanaf die rekenaar
laboratorium na die biblioteek.
14.2 Bepaal die vergelyking van die reguit lyn pad vanaf die biblioteek na die
sekuriteitshek.
14.3 Bewys dat hierdie paaie loodreg op mekaar is.
15. Skets:
15.1 2 x  3 y  9 (gebruik die helling en die y  afsnit)
15.2 4 x  3 y  12 (gebruik die afsnitte met die asse)
16. Bepaal of die volgende lyne ewewydig, loodreg of nie een van die twee is nie:
y  4 x  3 en y  5  4 x .
x  3 en x  3 .
1
y  3 en x   .
3
x  2 y  1  0 en y  2 x .
Antwoorde
76
Study unit 6
9. Determine the equation of the horizontal line that passes through ( 2;  3 ) .
10. Determine the equation of the line which is parallel to y  4 x  5 and that
passes through (3;2) .
11. Determine the equation of the line which is parallel to 2 x  3 y  6  0 and that
passes through ( 7;5 ) .
12. Determine the equation of the line which is perpendicular to y  3 x  5 and that
passes through (3;4) .
13. Determine the equation of the line which is perpendicular to y  4 and that
passes through (7;4 ) .
14. A coordinate map of the university campus gives the coordinates ( x; y ) of three
7  1 
major buildings/points: the computer lab  ;1 ; the library  ;0  and the
2  2 
 9
security gate   1;  .
 2
14.1 Determine the equation of the straight line path from the computer lab to
the library.
14.2 Determine the equation of the straight line path from the library to the
security gate.
14.3 Show that these two paths are perpendicular.
15. Graph:
15.1 2 x  3 y  9 (use the slope and the y  intercept)
15.2 4 x  3 y  12 (use the intercepts with the axis)
16. Determine whether the lines are parallel, perpendicular or neither of the two:
y  4 x  3 and y  5  4 x .
x  3 and x  3 .
1
y  3 and x   .
3
x  2 y  1  0 and y  2 x .
Answers
76
Leereenheid 6
Oefeninge
Bepaal die helling en die y  afsnit en skets die lyn:
20. y  3x  2
21. y  4x  1
22. y  34 x
23. y   x  21
24. y  3x  1
25. 2y  x  4
26. 2 x  31 y  5
27. y  x 2
28. y   34 x  4
29. y 1
10
x
Bepaal die x  afsnit en die y  afsnit en skets die lyn:

30. y  2 x  4
31. y  21 x  3
32. y  4x  2
33. 3 x  2 y  6
34. y  2x  2
35. y  x 5
36. y  3 x  3
37. y   31 x  1
38. 4y  x  8  0
39. 4 y  5 x  20  0
Skets die lyn:

40. y  3
41. x  2
Antwoorde
Vir die antwoorde van vrae 20 – 41 moet jy jou dosent of SI fasiliteerder vra, mits jy kan bewys dat
jy die oefening voltooi het.
77
Study unit 6
Exercises
Determine the slope and the y  intercept and graph the line:
20. y  3x  2
21. y  4x  1
22. y  34 x
23. y   x  21
24. y  3x  1
25. 2y  x  4
26. 2 x  31 y  5
27. y  x 2
28. y   34 x  4
29. y 1
10
x
Determine the x  intercept and the y  intercept and graph the line:
30. y  2 x  4
31. y  21 x  3
32. y  4x  2
33. 3 x  2 y  6
34. y  2x  2
35. y  x 5
36. y  3 x  3
37. y   31 x  1
38. 4y  x  8  0
39. 4 y  5 x  20  0
Graph the line:

40. y  3
41. x  2
Answers
For the answers of questions 20 – 41, ask your lecturer or SI facilitator, that is, if you can show that
you completed the exercise.
77
Leereenheid 6
Leergedeelte 6.2
Toepassings
Tydstoekenning
2 ure
Leeruitkomste
Aan die einde van hierdie leereenheid behoort jy in staat te wees om:
• lineêre funksies op lewenswerklike situasies toe te pas;
• koste, inkomste en wins te bereken.
Leerders sal geassesseer word ten opsigte van vermoë om koste, inkomste en wins te bereken.
Inhoud
Toepassing van lineêre funksies
 Die toepassing van lineêre funksies op lewenswerklike situasies is baie belangrik. Probeer
die volgende voorbeeld.
Voorbeeld 6.10:
In een seisoen van die liga het ’n bofbalspeler 14 boflopies teen die einde van die
derde maand geslaan en 20 boflopies teen die einde van die vyfde maand geslaan.
Bepaal die vergelyking van ’n lineêre funksie waar die boflopies as ’n funksie van die
aantal maande geskryf word.
78
Study unit 6
Study section 6.2

Applications
Study hours
2 hours
Learning outcomes
• apply linear functions to real life situations;
• compute cost, revenue and profit functions.
Students will be assessed on their ability to compute the cost, revenue and profit functions.
Contents
Application of linear functions
 Applications of linear functions in real life situations are very important. Try the following
example.
Example 6.10:
In one season a major league baseball player has hit 14 home runs by the end of the
third month and 20 home runs by the end of the fifth month. Determine the equation
of the linear function that describes the above information of home runs as a function
of months.
78
Leereenheid 6
 Laat q  hoeveelheid / eenhede

 Totale koste ( C (q ) ) = veranderlike koste + vaste koste
 Total inkomste ( R (q ) ) = (prys per eenheid)(getal eenhede verkoop)
 of Totale inkomste ( R (q ) ) = (aanvraagfunksie)( getal eenhede verkoop)

 Totale wins = Totale inkomste – totale koste
  P ( q )  R (q )  C (q )
Voorbeeld 6.11:
Die veranderlike koste vir ŉ produk is R20 per eenheid en die vaste koste is R5000.
Die produk verkoop teen R30 per eenheid. Bepaal die kostefunksie, die
inkomstefunksie en die winsfunksie.
Voorbeeld 6.12:
1
Die aanvraag na ŉ sekere produk word gegee deur p   q  200 en die
3
kostefunksie word gegee deur C (q )  7200  60q . Bepaal die inkomstefunksie en
die winsfunksie in terme van q.
79
Study unit 6
 Let q  quantity
 Total cost ( C (q ) ) = variable cost + fixed cost
 Total revenue ( R (q ) ) = (price per unit)(number of units sold)
 or Total revenue ( R (q ) ) = (demand function)(number of units sold)

 Total profit = Total revenue – total cost
  P ( q )  R (q )  C (q )
Example 6.11:
The variable cost for a product is R20 per unit and the fixed cost is R5000. The
product sells at R30 per unit. Determine the cost function, the revenue function and
the profit function.
Example 6.12:
1
The demand for a certain product is given by p   q  200 and the cost function is
3
given by C (q )  7200  60q . Determine the revenue function and the profit function in
terms of q.
79
Leereenheid 6
Oefeninge
42. Die veranderlike koste vir ŉ produk is R500 per eenheid en die vaste koste is
R50000. Die produk verkoop teen R750 per eenheid. Bepaal die kostefunksie,
die inkomstefunksie en die winsfunksie.
1
46. Die aanvraagfunksie vir ŉ sekere produk word gegee deur p   q  100 en
2
die kostefunksie word gegee deur C (q )  7000  60q . Bepaal die
inkomstefunksie en die winsfunksie in terme van q .
1
47. Die aanvraagfunksie vir ŉ sekere produk word gegee deur p   q  300 en die
4
kostefunksie word gegee deur C (q )  8500  30q . Bepaal die inkomstefunksie
en die winsfunksie in terme van q .
1
48. Die aanvraagfunksie vir ŉ sekere produk word gegee deur p   q  50 en die
6
kostefunksie word gegee deur C (q )  9000  85q . Bepaal die inkomstefunksie
en die winsfunksie in terme van q .
Ontoelaatbare foute
 as jy die  teken uitlaat
 die vergelyking uitlaat wanneer ’n grafiek geskets word.
Uitkomste bereik?
1. Kan jy die grafiek van enige lineêre funksie skets?
80
Study unit 6
Exercises
42. The variable cost for a product is R500 per unit and the fixed cost is R50000.
The product sells at R750 per unit. Determine the cost function, the revenue
function and the profit function.
43. The variable cost for a product is R75 per unit and the fixed cost is R7000. The
product sells at R100 per unit. Determine the cost function, the revenue
45. The variable cost for a product is R25 per unit and the fixed cost is R3000. The
product sells at R75 per unit. Determine the cost function, the revenue function
and the profit function.
1
46. The demand for a certain product is given by p   q  100 and the cost
2
function is given by C (q )  7000  60q . Determine the revenue function and
the profit function in terms of q .
1
4
1
6
Inadmissible errors
 omitting the equation when a graph is drawn.
Outcomes achieved?
1. Do you know how to draw the graph of any linear function?
80
Leereenheid 6
2. Kan jy inligting soos die helling of die x  afsnit of die y  afsnit van die
vergelyking van die reguit lyn bepaal?
3. Kan jy die vergelyking van die reguit lyn bepaal as die helling en een punt op
die lyn aan jou bekend is?
4. Kan jy die vergelyking van die reguit lyn bepaal as twee punte gegee word?
5. Kan jy die vergelyking van ’n horisontale lyn bepaal?
6. Kan jy die vergelyking van ’n vertikale lyn bepaal?
7. Kan jy die vergelyking bepaal van ’n lyn wat ewewydig is aan ’n gegewe lyn?
8. Kan jy die vergelyking bepaal van ’n lyn wat loodreg is op ’n gegewe lyn?
9. Kan jy die definisieversameling en die waardeversameling van ’n lineêre
funksie bepaal?
10. Kan jy die totale kostefunksie, die totale inkomstefunksie en die totale
winsfunksie bepaal?
is.
1. Bepaal die vergelyking van die lyn wat gaan deur die punte ( 2;4 ) en (3;1) .
2. Gee die vergelyking van die vertikale lyn deur die punt (1;7 ) .
3. Bepaal die helling van die lyn wat loodreg is op 6 x  3 y  4 .
4. Gee die vergelyking van die horisontale lyn wat gaan deur die punt ( 1;2) .
5. Bepaal die vergelyking van die lyn wat gaan deur die punt (2; 1) en wat
ewewydig is aan 4 x  2 y  5 .
1
6. Bepaal die helling en die y  afsnit en skets die lyn y   x 2.
2
7. Bepaal die x  afsnit en die y  afsnit en skets die lyn y  4 x  1.
8. Die veranderlike koste vir ’n produk is R273 per eenheid en die vaste koste is
1
9. Die aanvraagfunksie na ’n sekere produk word gegee deur p   q  310 en
10
die kostefunksie word gegee deur C (q )  12300  70q . Bepaal die
inkomstefunksie en die winsfunksie in terme van q .
81
Study unit 6
2. Can you extract information such as the slope or x  intercept or y  intercept

from the equation of a straight line?
3. Can you determine the equation of a straight line if its slope and one point on
the line are known to you?
4. Can you determine the equation of a straight line if two points are given?
5. Can you determine the equation of a horizontal line?
6. Can you determine the equation of a vertical line?
7. Can you determine the equation of a line which is parallel to a given line?
8. Can you determine the equation of a line which is perpendicular to a given line?
9. Can you determine the domain and the range of a linear function?
10. Can you determine the total cost function, the total revenue function and the
total profit function?
Revision exercise 6
completed in class.
1. Determine the equation of the line that passes through ( 2;4 ) and (3;1) .
2. Give the equation of the vertical line that passes through (1;7 ) .
3. Determine the slope of the line perpendicular to 6 x  3 y  4 .
4. Give the equation of the horizontal line that passes through ( 1;2) .
5. Determine the equation of the line through the point (2; 1) parallel to
4 x  2y  5 .
1
6. Determine the slope and the y  intercept and graph the line y   x 2.
2
7. Determine the x  intercept and the y  intercept and graph the line y  4 x  1.
1
10
function is given by C (q )  12300  70q . Determine the revenue function and the
profit function in terms of q .
81
Leereenheid 7
Leereenheid 7
GELYKTYDIGE VERGELYKINGS
Tydstoekenning
15 ure
Leeruitkomste
Aan die einde van hierdie leereenheid moet jy in staat wees om:
• gelyktydige vergelykings op te los m.b.v.
– grafieke;
– eliminasie;
– substitusie;
• te verduidelik wanneer slegs een oplossing, geen oplossing of oneindig
baie oplossings bestaan;
• die gelykbreekpunte en die markewewig te bereken.
Leerders sal geassesseer word ten opsigte van hul vermoë om gelyktydige vergelykings op te los.
82
Study unit 7
Study unit 7
SIMULTANEOUS EQUATIONS
Study hours
15 hours
Learning outcomes
On completion of this study unit you should be able to:
• solve simultaneous equations by using
– graphs;
– elimination;
– substitution;
• explain when only one solution, no solution or infinitely many solutions
exist;
• compute the break-even points and the market equilibrium.
Students will be assessed on their ability to solve simultaneous equations.
82
Leereenheid 7
Inhoud
Grafieke
 Jy moet in staat wees om x en y op te los deur gebruik te maak van grafieke.
 Onthou! Jou grafieke moet op skaal geteken word!
Voorbeeld 7.1:
Los op vir x en y deur grafieke te gebruik:

x  y  1
xy 3
83
Study unit 7
Contents
Graphs
 You must be able to solve for x and y by using graphs.
 Remember! Your graphs must be drawn to scale!
Example 7.1:
Solve for x and y by using graphs:

x  y  1
xy 3
83
Leereenheid 7
Eliminasie
 Jy moet vir x en y kan oplos deur gebruik te maak van die metode van eliminasie.
Voorbeeld 7.2:
Los op vir x en y m.b.v. eliminasie:

x  y  1
xy 3
Substitusie
 Jy moet in staat wees om vir x en y op te los m.b.v. substitusie.
Voorbeeld 7.3:
Los op vir x en y m.b.v. substitusie:

x  y  1
xy 3
84
Study unit 7
Elimination
 You must be able to solve for x and y by using the method of elimination.
Example 7.2:
Solve for x and y by using elimination:

x  y  1
xy 3
Substitution
 You must be able to solve for x and y by using the method of substitution.
Example 7.3:
Solve for x and y by using substitution:

x  y  1
xy 3
84
Leereenheid 7
Geen oplossing
 In voorbeelde 7.1 tot 7.3 het ons gesien dat daar slegs een oplossing is, wat beteken dat die
oplossing uniek is. Ongelukkig gaan elke stelsel van lineêre vergelykings nie noodwendig ’n
unieke oplossing hê nie.
Voorbeeld 7.4:
Los op vir x en y m.b.v. grafieke:

y  x  1
yx 2
Voorbeeld 7.5:

y  x  1
yx 2
85
Study unit 7
No solution
 In examples 7.1 to 7.3, we saw that there is only one solution, which means the solution is
unique. Unfortunately every set of linear equations will not have a unique solution.
Example 7.4:

y  x  1
yx 2
Example 7.5:

y  x  1
yx 2
85
Leereenheid 7
Voorbeeld 7.6:

y  x  1
yx 2
Oneindig baie oplossings

 In voorbeelde 7.1 tot 7.3 het ons gesien dat daar net een oplossing is. In voorbeelde 7.4 tot
7.6 het ons gesien dat daar geen oplossing is nie. Dit is ook moontlik om oneindig baie
oplossings te hê.
Voorbeeld 7.7:

2x  3y  6
6 x  9y  18
86
Study unit 7
Example 7.6:

y  x  1
yx 2
Infinitely many solutions

 In examples 7.1 to 7.3, we saw that there is only one solution. In examples 7.4 to 7.6, we
saw that there is no solution. It is also possible to have infinitely many solutions.
Example 7.7:

2x  3y  6
6 x  9 y  18
86
Leereenheid 7
Voorbeeld 7.8:

2x  3y  6
6 x  9y  18
Voorbeeld 7.9:

2x  3y  6
6 x  9y  18
87
Study unit 7
Example 7.8:

2x  3y  6
6 x  9 y  18
Example 7.9:

2x  3y  6
6 x  9 y  18
87
Leereenheid 7
Nie-lineêre vergelykings
 Die metode van substitusie is baie handig in die oplos van nie-lineêre vergelykings.
Voorbeeld 7.10:
Los op vir x en y .
3 x  4y  5
x 2  xy  y  1
Voorbeeld 7.11:
Beskou twee getalle. Drie keer die groter getal is 10 meer as twee keer die kleiner
getal. Vyf keer die kleiner getal is 11 minder as vier keer die groter getal. Wat is die
getalle?
88
Study unit 7
Non-linear equations
 The substitution method is also useful in finding the solution to non-linear equations.
Example 7.10:
Solve for x and y .

3 x  4y  5
x 2  xy  y  1
Example 7.11:
Consider two numbers. Three times the larger of the two numbers is 10 more than
twice the smaller. Five times the smaller is 11 less than four times the larger number.
What are the numbers?
88
Leereenheid 7
Oefeninge
xy 7 x  2y  2
1. 7.
yx 5 y  x  7
xy 5 y  x 1 0
2. 8.
x  y 1 y  x 3  0
xy 4 2y  x  6  0
3. 9.
x  y 1 y  x 5  0
x  2y  3  0 y  2x  3  0
4. 10.
y  2x  1  0 y  x 6 0
2x  y  2 y  21 x  1
5. 11.
x  2y  2 yx4
y  x  1
6.
yx 2

2 x  5 y  12 3x  y  3  0
12. 18.
4 x  5y  6 7y  3 x  9  0
3 x  4 y  8 x  y 1
13. 19.
3 x  y  10 x  2y  1
5 x  2y  6 y  x 1
14. 20.
3 x  4y  14 2y  2 x  3
3 x  2y  0 2 x  3 y  1
15. 21.
9 x  12y  3 x  2y  2
5 x  6y  4 2 x  3 y  10
16. 22.
10 x  18y  2 4 x  5 y  42
y  x  1 5y  4 x  9
17. 23.
yx 2 4 y  3 x  32
89
Study unit 7
Exercises
xy 7 x  2 y  2
1. 7.
yx 5 y  x  7
xy 5 y  x 1 0
2. 8.
x  y 1 y  x 3  0
xy 4 2y  x  6  0
3. 9.
x  y 1 y  x 5  0
x  2y  3  0 y  2x  3  0
4. 10.
y  2x  1  0 y  x 6 0
2x  y  2 y  21 x  1
5. 11.
x  2 y  2 yx4
y  x  1
6.
yx 2
Solve for x and y by elimination:

2 x  5 y  12 3x  y  3  0
12. 18.
4 x  5y  6 7y  3 x  9  0
3 x  4 y  8 x  y 1
13. 19.
3 x  y  10 x  2y  1
5 x  2y  6 y  x 1
14. 20.
3 x  4 y  14 2y  2 x  3
3 x  2y  0 2 x  3 y  1
15. 21.
9 x  12 y  3 x  2y  2
5 x  6y  4 2 x  3 y  10
16. 22.
10 x  18 y  2 4 x  5 y  42
y  x  1 5y  4 x  9
17. 23.
yx 2 4 y  3 x  32
89
Leereenheid 7

x  2y  5 x  y 1
24. 29.
4 x  2y  10 x  2y  1
x  3y  2 x  2y  5
25. 30.
x  2y  12 xy 1
2
2 x  4 y  10 3 x  4 y  33
26. 31.
3 x  5 y  29 4 x  5 y  43
3 x  2y  8 x  y  36
27. 32.
5 x  3y  7 x  2y  12
3 x  y  26
28.
x  5y  4
Los op vir x en y :
y  2x  2 xy  10
33. 37.
y 2  2 x 2  3 xy x  2y  12
xy  1 2x  y  7
34. 38.
3 x  2y  1 x 2  xy  21  y 2
x  4y ( x  5) 2  ( y  3) 2  8
35. 39.
x 2  y 2  10 xy 4
2x  y  1 y  3x 2  6x  4
36. 40.
x 2  2yx  2 x  y 2  0 y  3x  2
41. Beskou twee heelgetalle. Die eerste getal is drie meer as vyf keer die tweede getal.
Die verskil tussen die vierkante van die twee getalle is 45. Bepaal die twee getalle.
42. ’n Kruidenier verkoop Brasiliaanse koffie teen R30 per kilogram en Colombiaanse
koffie teen R51 per kilogram. Hoeveel kilogram van elk moet hy meng om ’n mengsel
van 50 kilogram te hê wat hy kan verkoop teen R42,60 per kilogram?
43. ’n Golfspeler teken vier of vyf houe per putjie aan. As hy 18 putjies speel en sy totale
telling is 80, hoeveel putjies het hy vier houe gespeel en hoeveel putjies het hy vyf
houe gespeel?
44. ’n Pa is 24 jaar ouer as sy seun. In 8 jaar sal hy twee keer so oud soos sy seun
wees. Wat is hulle huidige ouderdomme?
90
Study unit 7

x  2y  5 x  y 1
24. 29.
4 x  2y  10 x  2y  1
x  3y  2 x  2y  5
25. 30.
x  2y  12 xy 1
2
2 x  4 y  10 3 x  4 y  33
26. 31.
3 x  5 y  29 4 x  5 y  43
3 x  2y  8 x  y  36
27. 32.
5 x  3y  7 x  2y  12
3 x  y  26
28.
x  5y  4
Solve for x and y :

y  2x  2 xy  10
33. 37.
y 2  2x 2  3 xy x  2y  12
xy  1 2x  y  7
34. 38.
3 x  2 y  1 x 2  xy  21  y 2
x  4y ( x  5) 2  ( y  3) 2  8
35. 39.
x 2  y 2  10 xy 4
2x  y  1 y  3x 2  6x  4
36. 40.
x 2  2yx  2x  y 2  0 y  3x  2
41. Consider two integers. The first number is three more than five times the
second number. The difference of the squares of the two numbers is 45.
Determine the two numbers.
42. A grocer sells Brazilian coffee at R30 per kilogram and Colombian coffee at R51
per kilogram. How many kilograms of each should he mix in order to have a
blend of 50 kilograms that he can sell at R42,60 per kilogram?
43. During a game, a golfer scored only fours and fives per hole. If he played 18
holes and his total score was 80, how many holes did he play in four strokes
and how many in five?
44. A father is 24 years older than his son. In 8 years he will be twice as old as his
son. What are their present ages?
90
Leereenheid 7

4 x  3 y  12 5 x  2y  3
45. 46.
8 x  6 y  24 25 x  10 y  15  0
Gelykbreekpunte en markewewig
 Gelykbreek: Inkomste = koste ( R ( x )  C ( x ) )
 Markewewig: aanbod=aanvraag
Voorbeeld 7.12:
1
Die aanvraag vir ’n sekere produk word gegee deur p   x  200 en die
3
kostefunksie word gegee deur C ( x )  7200  60 x . Bepaal die inkomstefunksie in
terme van x en die gelykbreekpunt(e).
91
Study unit 7

4 x  3 y  12 5 x  2y  3
45. 46.
8 x  6 y  24 25 x  10 y  15  0
Break-even points and market equilibrium

 Break-even: Revenue = cost ( R ( x )  C ( x ) )
 Market equilibrium: supply=demand
Example 7.12:
1
The demand for a certain product is given by p   x  200 and the cost function is
3
given by C ( x )  7200  60 x . Determine the revenue function in terms of x and the
break-even point(s).
91
Leereenheid 7
Oefeninge
47. ’n Maatskappy wat wasmasjiene vervaardig, spandeer weekliks R60 000 aan
oorhoofse koste. Die direkte koste om een wasmasjien te vervaardig, is R250.
Daarom is die maatskappy se koste om x wasmasjiene te vervaardig,
C ( x )  60000  250 x . Elke wasmasjien verkoop teen R400. Hoeveel
wasmasjiene moet die maatskappy vervaardig om gelyk te breek?
48. ’n Vervaardiger verkoop ’n produk teen R8,35 per eenheid en die vaste koste is
R2116 en die veranderlike koste is R7,20 per eenheid. Laat q die aantal
eenhede wees. Bepaal:
48.1 die kostefunksie in terme van q.
48.2 die inkomstefunksie in terme van q.
48.3 die winsfunksie in terme van q.
48.4 die produksievlak indien die vervaardiger ’n wins van R4600 maak.
48.5 die produksievlak indien die vervaardiger ’n verlies van R1150 maak.
48.6 die gelykbreekpunt.
49. ’n Maatskappy se totale koste word gegee deur C (q )  6q  800 en die totale
inkomste word gegee deur R (q )  7q . Bepaal die gelykbreekpunt.
50. ’n Video produksiemaatskappy beplan om onderrigsvideo’s te vervaardig. Die

vervaardiger bepaal dat dit R84000 sal kos om die video op te neem en R15 per
eenheid om die te kopieer en versprei. Die video verkoop teen R50 per video.
Laat q die aantal eenhede wees. Bepaal:
50.1 die kostefunksie in terme van q.
50.2 die inkomstefunksie in terme van q.
50.3 die winsfunksie in terme van q.
50.4 die gelykbreekpunt.
51. Die aanbodfunksie vir ’n sekere maatskappy word gegee deur

3q  200 p  1800  0 en die aanvraagfunksie word gegee deur
3q  100 p  1800  0 . Bepaal die gelykbreekpunt.
52. Die aanbodfunksie vir ’n sekere maatskappy word gegee deur

125 p  q  2500  0 en die aanvraagfunksie word gegee deur
100 p  q  1100  0 . Bepaal die gelykbreekpunt.
1
53. Die aanbodfunksie vir ’n sekere maatskappy word gegee deur p  q  8 en
300
1
die aanvraagfunksie word gegee deur p q  12 . Bepaal die
180
gelykbreekpunt.
Antwoorde
92
Study unit 7
Exercises
47. A company that manufactures washing machines, spends R60 000 each week
on overheads. The direct cost to manufacture one washing machine is R250.
Therefore, the company’s expenditure to produce x washing machines during
one week is C ( x )  60000  250 x . Each washing machine is sold for R400.
How many washing machines must the company manufacture to break-even?
48. A manufacturer sells a product at R8,35 per unit and the fixed cost is R2116 and
the variable cost is R7,20 per unit. Let q be the number of units. Determine:
48.1 the cost function in terms of q.
48.2 the revenue function in terms of q.
48.3 the profit function in terms of q.
48.4 the level of production when the manufacturer makes a profit of R4600.
48.5 the level of production when the manufacturer makes a loss of R1150.
48.6 the break-even point.
49. A company’s total cost is given by C (q )  6q  800 and the total revenue is
given by R (q )  7q . Determine the break-even point.
50. A video production company is planning to produce an instructional video. The

producer estimates that it will cost R84000 to shoot the video and R15 per unit
to copy and distribute. The selling price is R50 per video. Let q be the number
of units. Determine:
50.1 the cost function in terms of q.
50.2 the revenue function in terms of q.
50.3 the profit function in terms of q.
50.4 the break-even point.
51. The supply function for a certain company is given by

3q  200 p  1800  0 and the demand function is given by
3q  100 p  1800  0 . Determine the break-even point.
52. The supply function for a certain company is given by 125 p  q  2500  0 and
the demand function is given by 100 p  q  1100  0 . Determine the break-
even point.
1
53. The supply function for a certain company is given by p  q  8 and the
300
1
demand function is given by p   q  12 . Determine the break-even point.
180
Answers
92
Leereenheid 7
Ontoelaatbare foute
 as vergelykings op die grafieke weggelaat word.
Maak seker dat jy die regte metode (grafieke, substitusie, eliminasie) gebruik wat
gevra is. As jy die verkeerde metode gebruik, gaan jy 0 kry.
Uitkomste bereik?
1. Kan jy ’n stelsel van twee lineêre vergelykings in twee veranderlikes grafies
oplos?
2. Kan jy ’n stelsel van twee lineêre vergelykings in twee veranderlikes m.b.v.
substitusie oplos?
3. Kan jy ’n stelsel van twee lineêre vergelykings in twee veranderlikes m.b.v.
eliminasie oplos?
4. Kan jy ’n stelsel van twee vergelykings oplos waarvan die een vergelyking ’n
nie-lineêre vergelyking is?
5. Kan jy verduidelik wanneer ’n stelsel ’n unieke oplossing het?
6. Wanneer kan ons sê dat ’n stelsel nie ’n oplossing het nie?
7. Wanneer gaan ’n stelsel oneindig baie oplossings hê?
8. Kan jy die algemene oplossing skryf van ’n stelsel wat oneindig baie oplossing
het?
9. Kan jy die markewewig bereken?
10. Kan jy die gelykbreekpunt bereken?
93
Study unit 7
Inadmissible errors
 omitting equations of functions on the graphs.
Make sure that you use the method (graphs, substitution, elimination) that was
asked. If you use the wrong method, you will get 0.
Outcomes achieved?
1. Can you solve a system of two linear equations in two variables graphically?
2. Can you solve a system of two linear equations in two variables by
substitution?
3. Can you solve a system of two linear equations in two variables by elimination?
4. Can you solve a system of two equations of which one equation is non-linear?
5. Can you explain when a system has a unique solution?
6. When can we say that a system does not have a solution?
7. When will a system have infinitely many solutions?
8. Can you write down a general solution for a system with infinitely many
solutions?
9. Can you determine the market equilibrium?
10. Can you determine the break-even point?
93
Leereenheid 7
is.
3x  y  7
1. Los op vir x en y m.b.v. substitusie:
2x  y  1
2x  y  7
2. Los op vir x en y m.b.v. grafieke:
x  2y  6
3 x  5 y  1
3. Los op vir x en y m.b.v. eliminasie:
4 x  7y  4
x  2y  5
4. Los op vir x en y :
x  xy  y 2  7
2
5. Tien jaar gelede was Jane vier keer so oud soos Mary. Jane is nou slegs twee
keer so oud soos Mary. Bepaal hulle huidige ouderdomme.
1
6. Die aanbodfunksie vir ’n sekere maatskappy word gegee deur p  q  1 en die
2
7
aanvraagfunksie word gegee deur p   q  33 . Bepaal die gelykbreekpunt.
2
1
7. Die aanbodfunksie vir ’n sekere maatskappy word gegee deur p  q  10 en
10
1
die aanvraagfunksie word gegee deur p q  25 . Bepaal die
20
gelykbreekpunt.
94
Study unit 7
Revision exercise 7
completed in class.
3x  y  7
1. Solve for x and y by using substitution:
2x  y  1
2x  y  7
2. Solve for x and y by using graphs:
x  2y  6
3 x  5 y  1
3. Solve for x and y by using elimination:
4 x  7y  4
x  2y  5
4. Solve for x and y :
x 2  xy  y 2  7
5. Ten years ago Jane was four times as old as Mary. Now Jane is only twice as
old as Mary. Determine their present ages.
1
2
7
2
1
10
1
20
94
Leereenheid 8
Leereenheid 8
LINEÊRE ONGELYKHEDE
Tydstoekenning
11 ure
Leeruitkomste
Aan die einde van hierdie leereenheid moet jy in staat wees om stelsels lineêre
ongelykhede in twee veranderlikes grafies voor te stel en op te los.
Leergedeelte 8.1 Lineêre ongelykhede in twee veranderlikes 96

Leergedeelte 8.2 Lineêre programmering 100
95
Study unit 8
Study unit 8
LINEAR INEQUALITIES
Study hours
11 hours
Learning outcomes
On completion of this study unit you should be able to graphically represent
and solve systems of linear inequalities in two variables.
Study Section 8.1 Linear inequalities in two variable 96

Study Section 8.2 Linear programming 100
95
Leereenheid 8
Leergedeelte 8.1
Lineêre ongelykhede in twee veranderlikes
Tydstoekenning
4 ure
Leeruitkomste
Aan die einde van hierdie leergedeelte moet jy in staat wees om:
• ’n lineêre ongelykheid in twee veranderlikes te definieer;
• stelsels lineêre ongelykhede in twee veranderlikes grafies voor te stel en op te
los.
Uitkoms 1
Leerders sal geassesseer word ten opsigte van hul kennis van die definisie van ’n lineêre
ongelykheid in twee veranderlikes.
Uitkoms 2
Leerders sal geassesseer word ten opsigte van hul vermoë om stelsels lineêre ongelykhede in
twee veranderlikes grafies voor te stel en op te los. Leerders moet in staat wees om die oplossing
te interpreteer.
Inhoud
Definisie
 Jy moet in staat wees om die volgende definisie van ’n lineêre ongelykheid in twee
veranderlikes weer te gee.
’n Lineêre ongelykheid in die veranderlikes x en y is ’n ongelykheid wat in een van die
volgende vorms geskryf kan word.
ax  by  c  0 ; ax  by  c  0 ; ax  by  c  0 ; ax  by  c  0
waar a , b en c konstantes is met a, b  0 .
96
Study unit 8
Study section 8.1

Linear inequalities in two variables
Study hours
4 hours
Learning outcomes
• define a linear inequality in two variables;
• graphically represent and solve systems of linear inequalities in two variables.
Assessment Criteria
Outcome 1
Students will be assessed on their knowledge of the definitions of a linear inequality in two
variables.
Outcome 2
Students will be assessed on their ability to graphically represent and solve systems of linear
inequalities in two variables. Students must be able to interpret the solution.
Contents
Definition
 You must be able to represent the following definition of a linear inequality in two variables.
A linear inequality in the variables x and y is an inequality that can be written in one of
the forms
ax  by  c  0 ; ax  by  c  0 ; ax  by  c  0 ; ax  by  c  0
where a , b and c are constants with a, b  0 .
96
Leereenheid 8
Oplos van stelsels lineêre ongelykhede

 As jy ’n stelsel van ongelykhede grafies moet oplos, beteken dit dat jy al die geordende
pare van reële getalle ( x, y ) moet skets wat al die ongelykhede in die stelsel gelyktydig sal
bevredig. [In sommige gevalle moet jy met heelgetalle werk – sien woordprobleme in
leergedeelte 8.2].
 Die gebied wat al die voorwaardes bevredig, word die oplossingsgebied of die gangbare
gebied genoem. Om die gangbare gebied te vind, moet jy elke ongelykheid in die stelsel
skets en die snyding van die gebiede gebruik.
 ’n Hoekpunt van ’n oplossingsgebied is ’n punt in die oplossingsgebied wat die snypunt
tussen twee lyne op die grens van die gebied is.
Voorbeeld 8.1:
8.1.1 Skets die gangbare gebied wat verkry word vanaf die volgende
beperkings:
2 x 3
xy 4
x  2y  2
8.1.2 Bepaal die koördinate van die hoekpunte.
97
Study unit 8
Solving a system of linear inequalities

 If you have to solve a system of inequalities graphically, it means that you must graph all
the ordered pairs of real numbers ( x, y ) that simultaneously satisfy all the inequalities in the
system. [In some cases you must work with integers – see word problems in study section
8.2].
 The region satisfying all the conditions is called the solution region or feasible region. To
find the feasible region, you must graph each inequality in the system and then take the
intersection of all the regions.
 A corner point of a solution region is a point in the solution region that is the intersection of
two boundary lines.
Example 8.1:
8.1.1 Sketch the feasible region that is obtained from the following
constraints:
2 x 3
xy 4
x  2y  2
8.1.2 Determine the coordinates of the corner points.
97
Leereenheid 8
Voorbeeld 8.2:
Skets die gangbare gebied wat verkry word vanaf die volgende beperkings:
x  3y  18
2x  y  16
98
Study unit 8
Example 8.2:
Sketch the feasible region that is obtained from the following constraints:
x  3 y  18
2 x  y  16
98
Leereenheid 8
Oefeninge
Skets die gangbare gebied wat verkry word vanaf die beperkings en bepaal die
koördinate van die hoekpunte.
xy 6 6. 4 x  3 y  48
1.
2x  y  0 2 x  y  24
y 9
2x  y  10
2.
x  2y  8 7. 2 x  y  22
x  y  13
6 x  3 y  24 2 x  5 y  50
3.
3 x  6 y  30 x, y  0
4. 4 x  3 y  24 8. 5 x  y  20
3 x  4y  8 x  y  12
x, y  0 x  3 y  18
x, y  0
5. x  y  11
x  5y  15
2x  y  12
Antwoorde
Jy kan gedurende die praktiese klas vra om te bepaal of jou antwoorde korrek is, mits jy kan wys
dat jy die werk volledig gedoen het.
99
Study unit 8
Exercises
Sketch the feasible region that is obtained from the constraints and determine the
coordinates of the corner points.
xy 6 6. 4 x  3 y  48
1.
2x  y  0 2 x  y  24
y 9
2 x  y  10
2.
x  2y  8 7. 2 x  y  22
x  y  13
6 x  3 y  24 2 x  5 y  50
3.
3 x  6 y  30 x, y  0
4. 4 x  3 y  24 8. 5 x  y  20
3 x  4y  8 x  y  12
x, y  0 x  3 y  18
5. x  y  11 x, y  0
x  5 y  15
2 x  y  12
Answers
You may ask during the practical class to determine if your answers are correct, provided that you
can show your answers.
99
Leereenheid 8
Leergedeelte 8.2
Lineêre programmering
Tydstoekenning
7 ure
Leeruitkomste
Aan die einde van hierdie leergedeelte moet jy in staat wees om:
• ’n lineêre programmeringsprobleem te formuleer en grafies op te los.
Leerders sal geassesseer word ten opsigte van hul vermoë om lineêre programmeringsprobleme
te formuleer as ’n stelsel van lineêre ongelykhede in twee veranderlikes en dan die stelsel op te
los. Leerders moet ook in staat wees om die oplossing te interpreteer.
Inhoud
 ’n Lineêre programmeringsprobleem is ’n probleem waarin die optimale waarde van ’n
lineêre doelfunksie van die vorm z  c1x1  c 2 x 2    c n x n verkry word waar die
beslissingsveranderlikes x1, x 2 ,, x n onderhewig is aan die probleem beperkings in
die vorm van lineêre ongelykhede en vergelykings.
 ’n Optimale waarde kan ’n minimum waarde (bv. koste) wees of ’n maksimum waarde (bv.
wins).
 Jy moet die nie-negatiewe beperkings, soos x1, x 2 ,, x n  0 kontroleer, want dit gaan
nie altyd duidelik in die vraag gegee word nie.
 Die getallestelsel gaan ook nie altyd duidelik gegee word nie. Jy moet self besluit of daar
met heelgetalle of reële getalle gewerk moet word.
 Fundamentele Stelling van Lineêre Programmering: As die optimale waarde van die
doelfunksie in ’n lineêre programmeringsprobleem bestaan, dan moet dit voorkom by een
(of meer) van die hoekpunte van die gangbare gebied.
100
Study unit 8
Study section 8.2

Linear programming
Study hours
7 hours
Learning outcomes
• formulate a linear programming problem and solve it graphically.
Students will be assessed on their ability to solve real life problems by first translating the problem
to a system of linear inequalities in two variables and then solving the system graphically.
Students must also be able to interpret the solution.
Contents
 A linear programming problem is one that is concerned with finding the optimal value of
a linear objective function of the form z  c1x1  c 2 x 2    c n x n where the decision
variables x1, x 2 ,, x n are subject to problem constraints in the form of linear inequalities
and equations.
 An optimal value can be a minimum value (e.g. costs) or a maximum value (e.g. profit).
 You must also check for nonnegative constraints, like x1, x 2 ,, x n  0 as this will not be
clearly stated in the question.
 The number system that you should work with will also not be stated clearly. You should
decide whether to work with integers or real numbers.
 Fundamental Theorem of Linear Programming: If the optimal value of the objective
function in a linear programming problem exists, then that value must occur at one (or
more) of the corner points of the feasible region.
100
Leereenheid 8
Voorbeeld 8.3:
Skets die gangbare gebied wat verkry word uit die volgende beperkings:
1 x  8
0  y  10
4y  5 x
4 y  3 x  32
Neem aan P  4 y  2 x is die doelfunksie van die gangbare gebied. Bepaal die
maksimum- en minimumwaarde van P algebraïes.
101
Study unit 8
Example 8.3:
Sketch the feasible region that is obtained from the following conditions:
1 x  8
0  y  10
4y  5 x
4 y  3 x  32
Suppose P  4 y  2 x is an objective function of the feasible region. Determine the
maximum- and minimum value of P algebraically.
101
Leereenheid 8
Voorbeeld 8.4:
Laat x die getal artikels van model A wees en y die getal artikels van model B wees
wat daagliks by ’n fabriek vervaardig kan word, onderhewig aan die volgende
beperkings:
x 2
y 5
10 y  90  4 x
xy  14
2x  18  y
8.4.1 Stel al die beperkings grafies voor. Die gangbare gebied moet duidelik
aangetoon word asook die koördinate van die hoekpunte.
8.4.2 As dit R300 kos om een artikel van model A te vervaardig en R200 om elke
artikel van model B te vervaardig, skryf die funksie vir die totale koste T neer.
8.4.3 Bepaal die minimum koste en die getal artikels van elke model wat
wat vervaardig moet word om minimum koste te verseker.
102
Study unit 8
Example 8.4:
Let x be the number of articles of model A and y be the number of articles of model
B which can be manufactured daily by a factory, subject to the following constraints:
x 2
y 5
10 y  90  4 x
xy  14
2x  18  y
8.4.1 Represent all the constraints graphically. Clearly indicate the feasible
region and the co-ordinates of the corner points of the feasible region.
8.4.2 If it costs R300 to make each article of model A and R200 to make
each article of model B, write down an equation to represent the total cost T.
8.4.3 Determine the minimum cost and the number of articles of each model
which should be manufactured to ensure minimum cost.
102
Leereenheid 8
Voorbeeld 8.5:
LOS GRAFIES OP:

J. Smith, wat telefoniese bemarking doen, verkoop twee elektroniese produkte, die
“zeta” en die “gamma”. Hierdie produkte word gemaak deur vriende van Smith,
genaamd A, B en C en elkeen van hulle moet aan beide produkte werk. Die tyd wat
elkeen aan die vervaardiging spandeer, word in die volgende tabel gegee:
Vriend A Vriend B Vriend C

Zeta 2 ure 1 uur 1 uur
Gamma 1 uur 1 uur 3 ure
Smith se vriende het onderskeidelik 70, 50 en 90 ure per maand beskikbaar. Smith
maak ’n wins van R50 op elke zeta en R70 op elke gamma. Hoeveel produkte moet
Smith laat vervaardig om maksimum wins te verseker? Wat is die maksimum wins?
103
Study unit 8
Example 8.5:
SOLVE GRAPHICALLY:
J Smith, who sells his products by phone, sells two electronic devices, the “zeta” and
the “gamma”. These devices are build by three friends, named A, B and C, each of
whom must do some of the work on each device. The time that each must spend in
the manufacture of each device is given in the following table:
Friend A Friend B Friend C

Zeta 2 hours 1 hour 1 hour
Gamma 1 hour 1 hour 3 hours
Smith’s friends have respectively 70, 50 and 90 hours available per month. Smith
makes a profit of R50 on each zeta and R70 on each gamma. How many of each
device should Smith have build each month to maximize profit? What is the maximum
profit?
103
Leereenheid 8
Oefeninge
9. Skets die gangbare gebied wat verkry word uit die volgende beperkings:
x6
50 x  60 y  600
160 x  100 y  1600
x  10
y 8
2x  y  12
x  2y  12
Neem aan K  5 x  2 y is ’n doelfunksie van die gangbare gebied.
Bepaal die minimum waarde van K.
x  60
y  40
x  y  70
5 x  10 y  500
Neem aan W  15 x  25 y is ’n doelfunksie van die gangbare gebied.
Bepaal die maksimum waarde van W.
12. Twee metaalmengsels word gemaak van koper en silwer. Die eerste
mengsel bevat 50% van elke metaal en die tweede mengsel bevat 75%
koper en 25% silwer. Die leweransier verskaf daagliks 100 kg silwer en
150 kg koper. Bepaal die maksimum wins indien 1 kg van die eerste
mengsel teen ’n wins van R350 verkoop word en 1 kg van die tweede
mengsel teen ’n wins van R250 verkoop word. LOS GRAFIES OP!
13. ’n Fabriek vervaardig model A-wasmasjiene en model B-wasmasjiene.

Die fabriek kan nie meer as 240 wasmasjiene per maand vervaardig nie.
Die kleinhandelaars vereis ten minste 90 model B-wasmasjiene per
maand. Dit neem 60 ure om ’n model A-wasmasjien te vervaardig en 30
ure om ’n model B-wasmasjien te vervaardig. ’n Maksimum van 9 000
ure is egter maandeliks beskikbaar. Die vervaardiger maak ’n wins van
R1 200 op elke model A-wasmasjien en R900 op elke model B-
wasmasjien. Bepaal hoeveel model A-wasmasjiene en hoeveel model B-
wasmasjiene vervaardig moet word sodat die maksimum wins verkry kan
word. Wat is die maksimum wins? LOS GRAFIES OP!
104
Study unit 8
Exercises
9. Sketch the feasible region that is obtained from the following conditions:
x6
50 x  60 y  600
160 x  100 y  1600
x  10
y 8
2x  y  12
x  2y  12
Suppose K  5 x  2 y is an objective function of the feasible region.
Determine the minimum value of K.
x  60
y  40
x  y  70
5 x  10 y  500
Suppose W  15 x  25 y is an objective function of the feasible region.
Determine the maximum value of W.
12. Two alloys are made from copper and silver. The first alloy contains 50% of each
metal and the second alloy contains 75% copper and 25% silver. The suppliers
deliver daily 100 kg silver and 150 kg copper. Find the
maximum profit if 1 kg of the first alloys sells for a profit of R350 and 1 kg
of the second alloy sells for a profit of R250. SOLVE GRAPHICALLY!
13. A factory manufactures model A-washing machines and model B-

washing machines. The factory cannot manufacture more than 240
washing machines per month. The retailers require at least 90 model
B-washing machines per month. To manufacture a model A-washing
machine 60 hours are required and to manufacture a model B-washing
machine 30 hours are required. However a maximum of 9 000 hours are
available per month. The manufacturer makes a profit of R1 200 on each
model A-washing machine and R900 on each model B-washing machine.
Determine how many model A-washing machines and how many model
B-washing machines should be manufactured to obtain maximum profit.
What is the maximum profit? SOLVE GRAPHICALLY!
104
Leereenheid 8
14. ’n Kaartstoffabriek vervaardig twee soorte kamstof weefsel, fyn kamstof

en ekstra-fyn kamstof. Elke weefsel gaan deur twee stadiums van
vervaardiging, weef en afwerking. Die produksie van die kamstof voldoen
aan die volgende kriteria:
(a) Elke rol fyn kamstof word 20 ure geweef en elke ekstra-fyn kamstof
word 10 ure geweef. In enige week is daar nie meer as 400 ure
beskikbaar vir die weef nie.
(b) Elke rol van die fyn kamstof benodig 10 ure vir afwerking en elke
rol van die ekstra-fyn kamstof benodig 20 ure vir afwerking. In enige
week is daar nie meer as 500 ure beskikbaar vir afwerking nie.
(c) Wins op ’n rol fyn kamstof is R400 en die wins op ’n rol ekstra-fyn
kamstof is R300.
Bepaal die weeklikse produksie van elke tipe kamstof wat ’n maksimum
wins sal lewer. LOS GRAFIES OP!
Antwoorde
Vrae 9 – 11 sal gedurende die praktiese klas bespreek word. Vergelyk jou antwoorde van vrae 12
– 14 met die antwoorde wat in aanhangsel B gegee word.
Ontoelaatbare foute
 as vergelykings/ongelykhede op die grafiek uitgelaat word;
 as die asse nie benoem word nie.
Uitkomste bereik?
1. Weet jy hoe om ’n lineêre ongelykheid in twee veranderlikes te skets?
2. Weet jy hoe om die koördinate van ’n hoekpunt van die oplossingsgebied van
’n stelsel lineêre ongelykhede te bereken?
3. Weet jy hoe om die inligting in ’n lewenswerklike lineêre
programmeringsprobleem in wiskundige simbole te skryf in die vorm van ’n
stelsel lineêre ongelykhede en ’n doelfunksie?
4. Weet jy hoe om die oplossing van so ’n lineêre programmeringsprobleem
grafies te bepaal?
105
Study unit 8
14. A woollen mill manufactures two qualities of worsted fabric, fine worsted
and extra-fine worsted. Each fabric passes through two stages of
manufacture, weaving and finishing. Production of worsted is performed
according to the following criteria:
(a) Each bolt of fine worsted requires 20 hours of weaving and each
bolt of extra-fine worsted requires 10 hours of weaving. In any one
week no more than 400 hours of weaving time is available.
(b) Each bolt of fine worsted requires 10 hours of finishing and each
bolt of extra-fine worsted requires 20 hours of finishing. In any one
week no more than 500 hours of finishing time is available.
(c) Profit on a bolt of fine worsted is R400 and profit on each bolt of
extra-fine worsted is R300.
Determine the weekly production of each type of worsted to give a
maximum profit? SOLVE GRAPHICALLY!
Answers
Questions 9 – 11 will be discussed in the practical class. Questions 12 – 14: compare your
answers to the answers given in appendix B.
Inadmissible errors
 omitting equations/inequalities of functions on the graphs;
 not naming the axes.
Outcomes achieved?
1. Do you know how to graph a linear inequality in two variables?
2. Do you know how to calculate the coordinates of a corner point of the solution
region of a set of linear inequalities?
3. Do you know how to translate the information given in a practical linear
programming problem into mathematical symbols in the form of a system of
linear inequalities and an objective function?
4. Do you know how to determine the solution of such a linear programming
problem graphically?
105
Leereenheid 8
is.
1. Skets die gangbare gebied wat verkry word uit die beperkings en bepaal die
koördinate van die hoekpunte.
x  y  10
5 x  3y  15
 2x  3y  15
2x  5y  6
2. Los die volgende grafies op:

’n Maatskappy vervaardig gewone seile en kompetisie seile vir bote. Vir elke
gewone seil is 2 ure nodig vir snywerk en 4 ure vir naaiwerk. Vir elke kompetisie
seil is 3 ure nodig vir snywerk en 9 ure vir naaiwerk. Die maatskappy maak ’n
wins van R1000 op elke gewone seil en R2000 op elke kompetisie seil. As daar
150 ure beskikbaar is vir snywerk en 360 ure is beskikbaar vir naaiwerk, hoeveel
seile van elke tipe moet vervaardig word om die wins te maksimaliseer? Wat is
die maksimum wins?
106
Study unit 8
Revision exercise 8
completed in class.
1. Sketch the feasible region that is obtained from the constraints and determine
the coordinates of the corner points.
x  y  10
5 x  3y  15
 2x  3y  15
2x  5y  6
2. Solve the following graphically:
A company manufactures regular and competition sails for boats. Each regular
sail takes 2 hours to cut and 4 hours to sew. Each competition sail takes 3 hours
to cut and 9 hours to sew. The company makes a profit of R1000 on each regular
sail and R2000 on each competition sail. If there are 150 hours available in the
cutting department and 360 hours in the sewing department, how many sails of
each type should the company manufacture to maximize their profit? What is the
maximum profit?
106
Aanhangsel A
AANHANGSEL A
ANTWOORDE VAN VOORBEELDE:

Leereenheid 1:
1.2 x  4 1.3 x  5 1.4 2 x  4
Leereenheid 2:
2.1 5 xy  8 x  6 y 2.10 x 3 y 2  x 2 y 3 2.18 x 2  y 2
2.2 5 x 2  4 x  3 2.11 x 2 y  xy 2  2 x 2 y 2 2.19 $40
2.3 3 x  11y 2.20 R2,50
7
2.12 x 2 y 2  xy 4  x 4 y 2 2.21.1 R19,61
2.4 15x
2.13 2 x 2  5 xy  12 y 2 2.21.2 £200
2.5 6 x 9 y 9 2.22 Toets 1: 67%
2.14 5 x 3  29 x 2  45 x  11
2.6 10 x 9 y 6 Toets 2: 57%
2.15 x 2  2 xy  y 2 Toets 3: 70%
2.7 64 x 6 y 6
2.16 x 2  2 xy  y 2 Toets 4: 72%
2.8 ax  bx  x 2.23 R13,72
2.9 12 x  18 y  24 2.17 x 2  y 2
Leereenheid 3:
3.1 3 x ( x  2) 3.8 (2m  3n  1)( x 2  3) 3.19 ( x  3)( x  2)
3.2 x (5  7 y ) 3.9 ( x  a )( x  a ) 3.20 ( x  5)( x  3)
3.3 2 xy 2 ( 4 x 3  3 x 2 y  y 2 ) 3.10 ( x 2  1)( x  1)( x  1) 3.23 (3 x  2)( x  3)
3.4 (a  b )( x  y ) 3.11 x (3 y  4)(3 y  4) 3.24 (5 x  4)( x  2)
3.5 (a  b )[2 x(a  b )  y ] 3.12 3 xy ( z  2)( z  2) 3.25 2 x ( x  3)( x  2)
3.6 ( x  y )(q  p ) 3.15 ( x  2)( x  4) 3.26 3( x  4)( x  3)
3.7 ( x  y )(a  b ) 3.16 ( x  9)( x  3)
Leereenheid 4:
4.1  3 x  1 1 4.6 0
4.4
ab ( x  2) 3 x 2  25
4.2 4.7
(a  b ) a 2  13a  12 ( x  4)( x  3)( x  3)
4.3 2( x  1) 4.5
12a 2
107
Appendix A
APPENDIX A
ANSWERS TO EXAMPLES:
Study unit 1:
1.2 x  4 1.3 x  5 1.4 2 x  4
Study unit 2:
2.1 5 xy  8 x  6 y 2.10 x 3 y 2  x 2 y 3 2.18 x 2  y 2
2.2 5 x 2  4 x  3 2.11 x 2 y  xy 2  2 x 2 y 2 2.19 $40
2.3 3 x  11y 2.20 R2,50
7
2.12 x 2 y 2  xy 4  x 4 y 2 2.21.1 R19,61
2.4 15x
2.13 2 x 2  5 xy  12 y 2 2.21.2 £200
2.5 6 x 9 y 9 2.22 Test 1: 67%
2.14 5 x 3  29 x 2  45 x  11
2.6 10 x 9 y 6 Test 2: 57%
2.15 x 2  2 xy  y 2 Test 3: 70%
2.7 64 x 6 y 6
2.16 x 2  2 xy  y 2 Test 4: 72%
2.8 ax  bx  x 2.23 R13,72
2.9 12 x  18 y  24 2.17 x 2  y 2
Study unit 3:
3.1 3 x ( x  2) 3.8 (2m  3n  1)( x 2  3) 3.19 ( x  3)( x  2)
3.2 x (5  7 y ) 3.9 ( x  a )( x  a ) 3.20 ( x  5)( x  3)
3.3 2 xy 2 ( 4 x 3  3 x 2 y  y 2 ) 3.10 ( x 2  1)( x  1)( x  1) 3.23 (3 x  2)( x  3)
3.4 (a  b )( x  y ) 3.11 x (3 y  4)(3 y  4) 3.24 (5 x  4)( x  2)
3.5 (a  b )[2 x(a  b )  y ] 3.12 3 xy ( z  2)( z  2) 3.25 2 x ( x  3)( x  2)
3.6 ( x  y )(q  p ) 3.15 ( x  2)( x  4) 3.26 3( x  4)( x  3)
3.7 ( x  y )(a  b ) 3.16 ( x  9)( x  3)
Study unit 4:
4.1  3 x  1 1 4.6 0
4.4
4.2
ab ( x  2) 3 x 2  25
4.7
(a  b ) a 2  13a  12 ( x  4)( x  3)( x  3)
4.3 2( x  1) 4.5
12a 2
107
Aanhangsel A
Leereenheid 5:
5.1 x   21 5.4 x   34 of x  2 5.7 x  28
3
5.2 x  4 5.5 x  2  2 5.8 x   11
2
5.3 x  4 of x  3
7  37 5.9 x  32
5.6 x 
6
Leereenheid 6:
6.1  10
3
6.8 6.9
Y Y
6.2 y  7 x  8
6.3 y   10
7
x  26
7 6 X
3
X
6.4 y  3 x  11 2
y  2x4 y  x4
6.5 y   31 x  1 3 3
2
6.6 ewewydig -4 -4
6.7 loodreg
6.10 y  3 x  5
6.11 C (q )  5000  20q
R (q )  30q
P (q )  10q  5000
6.12 R (q )   31 q 2  200 q
Leereenheid 7:
7.1 x  1; y  2 7.7 x  k , y   32 k  2 , k  Z OF 7.10 x  1 en y  21
7.2 x  1; y  2 x   32 k  3 , y  k , k  Z of x  9 en y  8
7.3 x  1; y  2 7.8 x  k , y   32 k  2 , k  Z OF 7.11 1 en 4
7.4 Geen oplossing 7.12 60 of 360
x   32 k  3 , y  k , k  Z
7.5 Geen oplossing
7.6 Geen oplossing 7.9 x  k , y   32 k  2 , k  Z OF
x   32 k  3 , y  k , k  Z
Leereenheid 8:
8.1.2 3; 21  , (3;1) , ( 2;2 ) 8.4.2 T  300 x  200 y 8.5 24 Zeta en 22 Gamma
(2;6 ) 8.4.3 Min koste: 3200 Maks wins: R 2740
8.3 Min: 12, Maks: 38 4 van A en 10 van B
108
Appendix A
Study unit 5:
5.1 x   21 5.4 x   34 or x  2 5.7 x  28
3
5.2 x  4 5.5 x  2  2 5.8 x   11
2
5.3 x  4 or x  3
7  37 5.9 x  32
5.6 x 
6
Study unit 6:
6.1  10
3
6.8 6.9
Y Y
6.2 y  7 x  8
6.3 y   10
7
x  26
7 6 X X
3
6.4 y  3 x  11
y  2x4
6.5 y   31 x  1 y  2x4 3
3 2
6.6 parallel -4 -4
6.7 perpendicular
6.10 y  3 x  5
6.11 C (q )  5000  20q
R (q )  30q
P (q )  10q  5000
6.12 R (q )   31 q 2  200q
Study unit 7:
7.1 x  1; y  2 7.7 x  k , y   32 k  2 , k  Z OR 7.10 x  1 and y  21
7.2 x  1; y  2 x   32 k  3 , y  k , k  Z or x  9 and y  8
7.3 x  1; y  2 7.8 x  k , y   32 k  2 , k  Z OR 7.11 1 and 4
7.4 No solution 7.12 60 or 360
x   32 k  3 , y  k , k  Z
7.5 No solution
7.6 No solution 7.9 x  k , y   32 k  2 , k  Z OR
x   32 k  3 , y  k , k  Z
Study unit 8:
8.1.2 3; 21  , (3;1) , ( 2;2 ) 8.4.2 T  300 x  200 y 8.5 24 Zeta and 22 Gamma
(2;6 ) 8.4.3 Min cost: 3200 Max Profit: R 2740
8.3 Min: 12, Max: 38 4 of A and 10 of B
108
Aanhangsel B
AANHANGSEL B
ANTWOORDE VAN VOORBEELDE:

Leereenheid 1:
2. 5 x 5. x  y 8. x
 7y 11. 6 x  3
7
3. 3 x  7 6. 4  x 12. x  ab
9. y2 7
4. x 2 7. x  4 13. x  2yz
3
10. x
Leereenheid 2:
1. 8a  6b 26. 6 xy 2 z  4zm 48. 14 x 3 y 3  21x 4 y 3
2. 12 xy  17 yz
27. 6 x 7 y 7 49. 6 xy 2 z
3. 7 xyz  4 yz
4. 7 x  5 y  9z 28. 30 x 4 y 4 50. 34 x 4 y 5
5. 11y  15 29. 2 x 5 y 6 z 6 51. 3y 4
6. 5 xy  3 x  6 y  5z 30. 24 x 5 y 4 52. 3 x  3 y  3z
7. 13 x  5 y  13 31. 36 x 6 y 6 53. 4 x  4 y  12
8. 5 x  10 xy  10 y 54. 11x  3 y
32. 11x 2 y 2
9. 8 x  7 y  3 55. 2 x  xy
33. 81x 6 2ax  5ay
10. 11x  5 y  4z 56.
34. 36 x 2 y 2 57. 6ax  9bx  9 x
11. 10 x 2  3 x  6
35. 216 x 6 y 9 58. 6 x  24 y
12. 8 x 2  13 x  1
36. 216x 18 59. 25 x 2  23 x
13.  9x 2  5x  2
14. 4  5x 2 37. 100 x 6 y 12 60. 9 x 2  42 xy  49 y 2
15. 10 x  8 y  7 38. 144 x 8 y 8 61. 25 x 2  40 xy  16 y 2
16. 2x  y  7 39. 2x 2  3 x 3 62. x 2  4
17. x 3  6x 2  5x 40. 36x 14 63. 2 x 5  6 x 4  2 x 2
18. 12 xy  3 yz 41. 15 x 5  4 x 4 64. 4 x 2  20 xy  25 y 2
19. 12 x  9 y  6z 42. 20 x 2 y 4 65. 32 x 2  48 xy  18 y 2
20. 4 x  4 y  4 xy
43. 10 x 4 y 66. 4 x 2  20 xy  25 y 2
10
21. 10
44. 2 x 6 y 67. x 2  25
22. 10 y 3  10 y 7
9
45. 26 y 6 68. 25 x 2  60 xy  36 y 2
23. 24 x
46. 10 y 7 69. 16 x 2  40 xy  25 y 2
24. 30 y 7
47. 22 xy 2 70. 4 x 2  y 2
25. 12 x 4 z 4
109
Appendix B
APPENDIX B
ANSWERS TO EXAMPLES:
Study unit 1:
2. 5 x 5. x  y 8. x
 7y 11. 6 x  3
7
3. 3 x  7 6. 4  x 12. x  ab
9. y2 7
4. x 2 7. x  4 13. x  2yz
3
10. x
Study unit 2:
1. 8a  6b 26. 6 xy 2 z  4zm 48. 14 x 3 y 3  21x 4 y 3
2. 12 xy  17 yz
27. 6 x 7 y 7 49. 6 xy 2 z
3. 7 xyz  4 yz
4. 7 x  5 y  9z 28. 30 x 4 y 4 50. 34 x 4 y 5
5. 11y  15 29. 2 x 5 y 6 z 6 51. 3y 4
6. 5 xy  3 x  6 y  5z 30. 24 x 5 y 4 52. 3 x  3 y  3z
7. 13 x  5 y  13 31. 36 x 6 y 6 53. 4 x  4 y  12
8. 5 x  10 xy  10 y 54. 11x  3 y
32. 11x 2 y 2
9. 8 x  7 y  3 55. 2 x  xy
33. 81x 6 2ax  5ay
10. 11x  5 y  4z 56.
34. 36 x 2 y 2 57. 6ax  9bx  9 x
11. 10 x 2  3 x  6
35. 216 x 6 y 9 58. 6 x  24 y
12. 8 x 2  13 x  1
36. 216x 18 59. 25 x 2  23 x
13.  9x 2  5x  2
14. 4  5x 2 37. 100 x 6 y 12 60. 9 x 2  42 xy  49 y 2
15. 10 x  8 y  7 38. 144 x 8 y 8 61. 25 x 2  40 xy  16 y 2
16. 2x  y  7 39. 2x 2  3 x 3 62. x 2  4
17. x 3  6x 2  5x 40. 36x 14 63. 2 x 5  6 x 4  2 x 2
18. 12 xy  3 yz 41. 15 x 5  4 x 4 64. 4 x 2  20 xy  25 y 2
19. 12 x  9 y  6z 42. 20 x 2 y 4 65. 32 x 2  48 xy  18 y 2
20. 4 x  4 y  4 xy
43. 10 x 4 y 66. 4 x 2  20 xy  25 y 2
10
21. 10
44. 2 x 6 y 67. x 2  25
22. 10 y 3  10 y 7
9
45. 26y 6 68. 25 x 2  60 xy  36 y 2
23. 24x
46. 10y 7 69. 16 x 2  40 xy  25 y 2
24. 30y 7
47. 22xy 2 70. 4 x 2  y 2
25. 12 x 4 z 4
Aanhangsel B
71. 8 x 3  50 x 2 y  78 xy 2  35 y 3 95. 4 x 3  15 x 2 y  16 xy 2  3 y 3
72. 6 x 3 y  9 x 2 y 2  3 x 2 yz 96. 5 x 2  4 xy  2y 2
73. 8 x 2  47 xy 97. x 3  5 x 2 y  xy 2  10 y 3
74. 2 x 2  5 xy  18 x
98.  x 3  15 x 2  16 x
2
75. 2 x  4 xy  6 99. 8 x 2  20 xy  14 y 2
76. 116 x  37 y
100. 10 x 3  22 x 2
3 2
77. 3 x  4ax 101. 3 x  2 x 2  8 xy  2y  x 2 y
78. 2 xy  x 3  x 2 y
102. x 3  4 x 2 y  x 2  2y
3 2
79. 6 x  17 x  18 x  8
103.  18 x 2  8 xy  4 xz  2yz
80. 4 x 2  25 y 2
104  x 3  10 x 2  7 x
81. 3 x 3  6 x  4 x 2 y  8 y
105. 6 x 2  2 xy
82. 2 x 3  3 x 2  11x  6
106.  24 x 2  70 xy  11y 2
83.  3x  3
84. 20 x 107.  10 xy  3 y 2  6
85. 16 x 2  10 xy 108.  27 x  34
109.  24 x  74
86. 8x 3  7x 2
110. 3 x 3  10 x 2  23 x
87. 2 x 2  3 xy  4 y 2
111.  4 x 3  x 2 y  15 xy 2
88.  9 x  4z
89. 2x 2  2x  3 112.  3 x 3  12 x 2  26 x
90.  2x 3  x 2  3x 113. 3 x 3  5 x 2 y  10 xy 2  2y 3
91. x3  y 3 114. x 2  28 x  42
92. 5 x 5 y 3  4 x 4 y 4  5 x 3 y 115.  2 x 3  5 x 2  36 x  36
93. 2 x 3  9 x 2 y  19 xy 2  15 y 3 116. 13 x 2  27
94. 16 x 3  10 x 2 y  25 xy 2  3 y 3
117. Vals 128.1 R1250 132.1 87%

118. Vals 128.2 R4216,67 132.2 91%
119. Vals 128.3 R12350 132.3 63%
120. Waar 129. R5369,98 132.4 76%
121. Vals 130.1 75% 133.1 R140
122. Vals 130.2 20% 133.2 R21
123. $225 130.3 45% 133.3 R81,60
124. R6,67 130.4 95% 133.4 R29,12
125. $140 131.1 87%
126. R3571,43 131.2 91%
127. R9803,92 131.3 53%
131.4 38%
110
Appendix B
71. 8 x 3  50 x 2 y  78 xy 2  35 y 3 95. 4 x 3  15 x 2 y  16 xy 2  3 y 3
72. 6 x 3 y  9 x 2 y 2  3 x 2 yz 96. 5 x 2  4 xy  2y 2
73. 8 x 2  47 xy 97. x 3  5 x 2 y  xy 2  10 y 3
74. 2 x 2  5 xy  18 x
98.  x 3  15 x 2  16 x
2
75. 2 x  4 xy  6 99. 8 x 2  20 xy  14 y 2
76. 116 x  37
100. 10 x 3  22 x 2
77. 3 x 3  4ax 2
101. 3 x  2 x 2  8 xy  2y  x 2 y
78. 2 xy  x 3  x 2 y
102. x 3  4 x 2 y  x 2  2y
79. 6 x 3  17 x 2  18 x  8
103.  18 x 2  8 xy  4 xz  2yz
80. 4 x 2  25 y 2
104  x 3  10 x 2  7 x
81. 3 x 3  6 x  4 x 2 y  8 y
105. 6 x 2  2 xy
82. 2 x 3  3 x 2  11x  6
83.  3x  3 106.  24 x 2  70 xy  11y 2
84. 20 x 107.  10 xy  3 y 2  6
85. 16 x 2  10 xy 108.  27 x  34
86. 8x 3  7x 2 109.  24 x  74
110. 3 x 3  10 x 2  23 x
87. 2 x 2  3 xy  4 y 2
88.  9 x  4z 111.  4 x 3  x 2 y  15 xy 2
89. 2x 2  2x  3 112.  3 x 3  12 x 2  26 x
90.  2x 3  x 2  3x 113. 3 x 3  5 x 2 y  10 xy 2  2y 3
91. x3  y 3 114. x 2  28 x  42
5 3 4 4 3
92. 5 x y  4 x y  5 x y 115.  2 x 3  5 x 2  36 x  36
93. 2 x 3  9 x 2 y  19 xy 2  15 y 3 116. 13 x 2  27
94. 16 x 3  10 x 2 y  25 xy 2  3 y 3
117. False 128.1 R1250 132.1 87%

118. False 128.2 R4216,67 132.2 91%
119. False 128.3 R12350 132.3 63%
120. True 129. R5369,98 132.4 76%
121. False 130.1 75% 133.1 R140
122. False 130.2 20% 133.2 R21
123. $225 130.3 45% 133.3 R81,60
124. R6,67 130.4 95% 133.4 R29,12
125. $140 131.1 87%
126. R3571,43 131.2 91%
127. R9803,92 131.3 53%
131.4 38%
Aanhangsel B
Leereenheid 3:
1. x(2y  3z  4d  5m ) 40. (m  n )( x  2y ) 80. (5 x  1)(5 x  1)
2. 3( x  y  1) 41. ( p  q )( x  2) 81. (8 x  yz )(8 x  yz )
3. 7 x (1  2 x  3 x 2 ) 42. (a  b )( x  1) 82. (10 x  y )(10 x  y )
4. 4 x 2 y (3  4 xy  5 x 2 y 2 ) 43. (m  n )(1  p ) 83. ( xy  2)( xy  2)
44. ( x  y )(2a  3b  2z ) 84. ( x 4  4)( x 2  2)( x 2  2)
5. 2( x 2  2)
45. ( p  q )(3 x  7 y  8z ) 85. (5  6 x )(5  6 x )
6. 6 x 2 (3  4 x ) 46. ( y  2z )( x  m  n )
7. 4( xy  2yz  3 xm ) 86. x ( y 2  1)( y  1)( y  1)
47. ( p  q )(2m  2n  3) 87. x ( x  1)( x  1)
8. 5 xy ( y  x  1) 48. ( x  y )(3  x )
9. xy ( x  y ) 88. x(1  4 x )
49. (m  n )( x  y ) 89. 5( x  2)( x  2)
10. 11x 9 (2 x 2  x  3) 50. ( x  y )(k  3)
11. y (  x  b  c ) 90. 25( x 2  2)
51. p(q  r )(q  2)
12. 5 x 2  5 xy  y 2 52. (3m  2n )(m  2 x ) 91. 4b( b 2  2)(b 2  2)
13.  8 x ( y  z  2yz ) 53. (n  m )(b  c ) 92. 2( x  4)( x  4)
14. x(ay  4a  4 y ) 54. (a  b )(1  2a ) 93. 2 x( 4 x  5 y 3 )( 4 x  5 y 3 )
15. 4(3 x 2  1  4 x ) 55. ( x  1)(1  ax ) 94. 2 x ( x  3)( x  3)
56. (c  d )(ab  cd ) 95. 2 x 2 y (2 x  3 y )(2 x  3 y )
16. x( 2y  xy  1) 57. (2  y )(a  2  y ) 96. 2( x  z )( y  3)( y  3)
17. 2a 2 x 2 ( 2 x  3a ) 58. (2c  d )(3a  b ) 97. ( p  q )( x  1)( x  1)
18. 3
xy ( x  y ) 59. b(3  x )(a  4) 98. (a  b )(3  x )(3  x )
4
60. ( x  2)( x 2  y  z ) 99. (3 x  3 y  2)(3 x  3 y  2)
19. 3 x ( x  4 xy  3 y 2 )
61. ( p  2q )( px  qy ) 100. 2( x  y )(b  1)(b  1)
20. 3 xy ( y 2  3 y  2 x 2 ) 101. ( x  3)( x  2)
62. (2 p  q )(3 p 2  4q 2 )
21. x(16 x  40 y  25 y 2 ) 102. ( x  6)( x  2)
63. (b 2  c 2 )( x 2  y )
22. xy  xz  qz 103. ( x  5)( x  2)
64. ( x 2  2 x  3)(ax  b ) 104. ( x  3)( x  5)
23. 4 x 2 y 2 ( y  2x  4 x 2 y 3 )
24. ( x  1)(3  x ) 65. ( x 2  3 x  1)( x  2y ) 105. ( x  3)( x  2)
25. ( x  2)(1  p ) 66. (3 xy  7 y 2  6)( x  4) 106. ( x  7)( x  3)
26. (a  2b )(2 x  1) 67. ( x 2  y )(15z  4 y ) 107. ( x  4) 2
27. ( x  3)( x  2) 68. (a  d  c )(2a  b ) 108. ( x  12)( x  1)
28. ( x  3)(3 x  2) 69. x(3a  b )(1  x  x 2 ) 109. ( x  5)( x  3)
29. (a  2b )(2 x  y ) 70. (3 x  2a )(3 x  2a ) 110. ( x  3)( x  1)
30. ( x  y )( x  y  5) 71. (3 x  1)(3 x  1) 111. ( x  10)( x  1)
31. (3 x  2y )(1  2 p ) ( x  7) 2
72. ( x 2  4)( x  2)( x  2) 112.
32. 1
( x  y )(3a  b ) 113. ( x  3)( x  21)
4
73. (1  4 x 2 )(1  2 x )(1  2 x )
33. 4( x  y ) 114. ( x  8)( x  1)
74. ( x  y  1)( x  y  1)
34. (a  2b )(2 x  1) 115. ( x  12)( x  3)
75. (  x  y )(3 x  y )
35. p(2a  b )( p  1) 116. ( x  2)( x  1)
76. ( p  q )( p  q )
36. (d  e )(  x  2y ) 117. ( x  7)( x  2)
77. ( 4 x  7)( 4 x  7)
37. ( x  y )(m  n ) 118. ( x  5)( x  2)
78. (9 x  5 y )(9 x  5 y )
38. ( x  2y )(1  x  2y ) 119. ( x  4)( x  3)
79. (11  7 y )(11  7 y )
39. ( x  y )( p  q ) 120. ( x  6)( x  3)
111
Appendix B
Study unit 3:
1. x(2y  3z  4d  5m ) 40. (m  n )( x  2y ) 80. (5 x  1)(5 x  1)
2. 3( x  y  1) 41. ( p  q )( x  2) 81. (8 x  yz )(8 x  yz )
3. 7 x (1  2 x  3 x 2 ) 42. (a  b )( x  1) 82. (10 x  y )(10 x  y )
4. 4 x 2 y (3  4 xy  5 x 2 y 2 ) 43. (m  n )(1  p ) 83. ( xy  2)( xy  2)
44. ( x  y )(2a  3b  2z ) 84. ( x 4  4)( x 2  2)( x 2  2)
5. 2( x 2  2)
45. ( p  q )(3 x  7 y  8z ) 85. (5  6 x )(5  6 x )
6. 6 x 2 (3  4 x ) 46. ( y  2z )( x  m  n )
7. 4( xy  2yz  3 xm ) 86. x ( y 2  1)( y  1)( y  1)
47. ( p  q )(2m  2n  3) 87. x ( x  1)( x  1)
8. 5 xy ( y  x  1) 48. ( x  y )(3  x )
9. xy ( x  y ) 88. x(1  4 x )
49. (m  n )( x  y ) 89. 5( x  2)( x  2)
10. 11x 9 (2 x 2  x  3) 50. ( x  y )(k  3)
11. y (  x  b  c ) 90. 25( x 2  2)
51. p(q  r )(q  2)
12. 5 x 2  5 xy  y 2 52. (3m  2n )(m  2 x ) 91. 4b( b 2  2)(b 2  2)
13.  8 x ( y  z  2yz ) 53. (n  m )(b  c ) 92. 2( x  4)( x  4)
14. x(ay  4a  4 y ) 54. (a  b )(1  2a ) 93. 2 x( 4 x  5 y 3 )( 4 x  5 y 3 )
15. 4(3 x 2  1  4 x ) 55. ( x  1)(1  ax ) 94. 2 x ( x  3)( x  3)
16. x( 2y  xy  1) 56. (c  d )(ab  cd ) 95. 2 x 2 y (2 x  3 y )(2 x  3 y )
57. (2  y )(a  2  y ) 96. 2( x  z )( y  3)( y  3)
17. 2a 2 x 2 ( 2 x  3a )
58. (2c  d )(3a  b ) 97. ( p  q )( x  1)( x  1)
18. 3
xy ( x  y )
4
59. b(3  x )(a  4) 98. (a  b )(3  x )(3  x )
19. 3 x ( x  4 xy  3 y 2 ) 99. (3 x  3 y  2)(3 x  3 y  2)
60. ( x  2)( x 2  y  z )
2 2
20. 3 xy ( y  3 y  2 x ) 61. ( p  2q )( px  qy ) 100. 2( x  y )(b  1)(b  1)
21. x(16 x  40 y  25 y 2 ) 62. (2 p  q )(3 p 2  4q 2 ) 101. ( x  3)( x  2)
22. xy  xz  qz 102. ( x  6)( x  2)
63. (b 2  c 2 )( x 2  y )
2 2
23. 4 x y ( y  2 x  4 x y )2 3 103. ( x  5)( x  2)
64. ( x 2  2 x  3)(ax  b ) 104. ( x  3)( x  5)
24. ( x  1)(3  x )
65. ( x 2  3 x  1)( x  2y ) 105. ( x  3)( x  2)
25. ( x  2)(1  p )
26. (a  2b )(2 x  1) 66. (3 xy  7 y 2  6)( x  4) 106. ( x  7)( x  3)
27. ( x  3)( x  2) 67. ( x 2  y )(15z  4 y ) 107. ( x  4) 2
28. ( x  3)(3 x  2) 68. (a  d  c )(2a  b ) 108. ( x  12)( x  1)
29. (a  2b )(2 x  y ) 69. x(3a  b )(1  x  x 2 ) 109. ( x  5)( x  3)
30. ( x  y )( x  y  5) 70. (3 x  2a )(3 x  2a ) 110. ( x  3)( x  1)
31. (3 x  2y )(1  2 p ) 71. (3 x  1)(3 x  1) 111. ( x  10)( x  1)
32. 1
4
( x  y )(3a  b ) 72. ( x 2  4)( x  2)( x  2) 112. ( x  7) 2
33. 4( x  y ) 73. (1  4 x 2 )(1  2 x )(1  2 x ) 113. ( x  3)( x  21)
34. (a  2b )(2 x  1) 74. ( x  y  1)( x  y  1) 114. ( x  8)( x  1)
35. p(2a  b )( p  1) 75. (  x  y )(3 x  y ) 115. ( x  12)( x  3)
36. (d  e )(  x  2y ) 76. ( p  q )( p  q ) 116. ( x  2)( x  1)
37. ( x  y )(m  n ) 77. ( 4 x  7)( 4 x  7) 117. ( x  7)( x  2)
38. ( x  2y )(1  x  2y ) 78. (9 x  5 y )(9 x  5 y ) 118. ( x  5)( x  2)
39. ( x  y )( p  q ) 79. (11  7 y )(11  7 y ) 119. ( x  4)( x  3)
120. ( x  6)( x  3)
Aanhangsel B
121. ( x  8)( x  1) 133. ( 4 x  5 y )(3 x  2y ) 144. (ax  3)(ax  5)

122. ( x  7)( x  3) 134. ( 4 x  3 y )(2 x  7 y ) 145. 3 x( x  1) 2
123. ( x  8)( x  4) 135. (5 x  3 y )(5 x  2y ) 146. 2( x  3 y )( x  8 y )
124. ( x  9)( x  4) 136. (3 x  2y )(2 x  y ) 147. ( x  2)( x  2)( x  3)( x  3)
125. ( x  10 )( x  3) 137. ( 4 x  y )( x  2y ) 148. 2( x  3) 2
126. ( x  9)( x  6) 138. (5 x  y )(2 x  3 y )
149. 5( x  3 y ) 2
127. ( x  18)( x  1) 139. (7 x  5)(3 x  4)
150. 2(5 xy  3)( xy  2)
128. ( x  15 )( x  2) 140. (5 x  4)(5 x  3)
151. 5 x( x  4)( x  1)
129. ( x  9)( x  1) 141. (3 x  7 y ) 2 152. 2(3 x  4 y )( x  5 y )
130. (2 x  3 y ) 2 142. (2 x  y ) 2 153. 2(6 x  1)(3 x  1)
131. (10 x  3)(2 x  3) 143. 12 x( x  1) 2 154. (3 x  2)(3 x  2)( x  1)( x  1)
132. (5 x  y )( x  3 y )
Leereenheid 4:
1.  2 xy 2  3 x 3 2( x  2) 41x
20. 35.
2.  3 y 4  4 x 3 z 2  1 x 2 10( x  y )
x 3 36. 2
3. 4 y  3 x 4 21.
x 1
4.  x  2y  4 xy 2 37.
x 3 x2
22.
5. x  6 y  1 x 6 5x  3
38.
3y 5y 2 23. 1 ( x  3 )( x  1)
6.  1   2 ax
x x 24. 1
39.
7.  2 x  1 ax ( x  3)( x  2)
8. x  5 y  25 x( x  y )  9 x  12
25.  40.
9. 1
x2  x  2 y2 (2 x  3 )(2 x  1)
3
x3  2x  1
10. 10 y 2  5 y  2 26. 41.
4 x 6x
11. x  x 3
12. x  y  1 27.  x2  x  2
x 1 42.
x 2x 2
13.  x ( x  2)
2( x  y ) 28. 4x
x4 43.
x 3 ( x  y )( x  y )
14. (2 x  3)( x 2  1) 44. 0
3 29.
3( 2 x  3) x2 1
x3
15. 30. 2( x  3) 45.
x5 x 2
x 3 5
x 2 31. 46.
16. x ( x  2)( x  1)( x  1)
x 1
17. 3( x  9) x4  24 x  36
32. 47.
2x
2( x  4) ( x  3) 2 ( x  3) 2
18. x 2  11x  9 1
x 1 33.
3x 2 48.
x 1 15(2 x  3 )
19. 6x  6
x4 34.  8 x  32
( x  3)( x  2) 49.
( x  4)( x 2  4)
2
112
Appendix B
121. ( x  8)( x  1) 133. ( 4 x  5 y )(3 x  2y ) 144. (ax  3)(ax  5)

122. ( x  7)( x  3) 134. ( 4 x  3 y )(2 x  7 y ) 145. 3 x( x  1) 2
123. ( x  8)( x  4) 135. (5 x  3 y )(5 x  2y ) 146. 2( x  3 y )( x  8 y )
124. ( x  9)( x  4) 136. (3 x  2y )(2 x  y ) 147. ( x  2)( x  2)( x  3)( x  3)
125. ( x  10 )( x  3) 137. ( 4 x  y )( x  2y ) 148. 2( x  3) 2
126. ( x  9)( x  6) 138. (5 x  y )(2 x  3 y )
149. 5( x  3 y ) 2
127. ( x  18)( x  1) 139. (7 x  5)(3 x  4)
150. 2(5 xy  3)( xy  2)
128. ( x  15 )( x  2) 140. (5 x  4)(5 x  3)
151. 5 x( x  4)( x  1)
129. ( x  9)( x  1) 141. (3 x  7 y ) 2 152. 2(3 x  4 y )( x  5 y )
130. (2 x  3 y ) 2 142. (2 x  y ) 2 153. 2(6 x  1)(3 x  1)
131. (10 x  3)(2 x  3) 143. 12 x( x  1) 2 154. (3 x  2)(3 x  2)( x  1)( x  1)
132. (5 x  y )( x  3 y )
Study unit 4:
1.  2 xy 2  3 x 3 2( x  2) 41x
20. 35.
4 3
2.  3 y  4 x z  1 2 x 2 10( x  y )
x 3 36. 2
3. 4 y  3 x 4 21.
x 1
4.  x  2y  4 xy 2 37.
x 3 x2
22.
5. x  6 y  1 x 6 5x  3
38.
3y 5y 2 23. 1 ( x  3 )( x  1)
6.  1   2 ax
x x 24. 1
39.
7.  2 x  1 ax ( x  3)( x  2)
8. x  5 y  25 x( x  y )  9 x  12
25.  40.
9. 1
x2  x  2 y2 (2 x  3 )(2 x  1)
3
x3  2x  1
10. 10 y 2  5 y  2 26. 41.
4
x 6x
11. x  x 3
12. x  y  1 27.  x2  x  2
x 1 42.
x 2x 2
13.  x ( x  2)
2( x  y ) 28. 4x
x4 43.
x 3 ( x  y )( x  y )
14. (2 x  3)( x 2  1) 44. 0
3 29.
3( 2 x  3) x2 1
x3
15. 30. 2( x  3) 45.
x5 x 2
x 3 5
x 2 31. 46.
16. x ( x  2)( x  1)( x  1)
x 1
17. 3( x  9) x4  24 x  36
32. 47.
2x
2( x  4) ( x  3) 2 ( x  3) 2
18. x 2  11x  9
x 1 33. 1
3x 2 48.
x 1 15(2 x  3 )
19. 6x  6
x4 34.  8 x  32
( x  3)( x  2) 49.
( x  4)( x 2  4)
2
Aanhangsel B
 2 xy 2  4 xy  2y 3  2 4 x 2  3y 2  2x  y
50. 53.
xy ( y  1)( y  1) ( 2 x  y )(2 x  y ) 2
 4 x 2  10 x  2 8 x 2  16 x  5
51. 54.
( x  1) 2 ( x  1) (2 x  1) 2
 5x  3 x 2  6 x  63
52. 55.
12 x ( x  1)( x  1) 2( x  5)( x  5)( x  3)
Leereenheid 5:
1. x  4 9. x  2 17. x  R 24. x  13 32. x 3
2
2. x  72 10. x  3 18. x  59 33. x  16
28 25. x   21
11. x   11 1 a  b 34. x 4
3. x  9 3
 41
7
12. x  4 19. x  26. x 35. x  3
4. x   20 2 x 3
7
13. x  10 27. x  1 36.
 4 7 20. x   54  4
5. x 28. x 37. x   32
6. x  4 14. x   19
5
21. x   54 x  72
25 29. 38. x 1
7. x   32 15. x  41
7 22. x  2 30. x  3 39. x  21
8. x  7 16. x  7 23. x  41 31. x 4 40. x  2
41. x  2 66. x  32 of x  32 84. Geen oplossing

42. x  12 of x  1 67. x  3 of x  3 7  73
43. x  4 of x  2 85. x 
44. x  4 of x  1 68. x   32 of x  32 6
86. Geen oplossing
45. x  31 of x  1 69. x   31 of x  2
87. x  3  3
46. x  1
of x  1 70. x  5 of x  3
3 5 88. Geen oplossing
71. x  0 of x   31
47. x   11
1
of x   21 89. x  1 5
72. x  3
of x   65
48. x  1 of x  2
1 4
 1 33
73. x   31 of x  5 90. x 
49. x  of x 
1
4
1
3
3
4
x  5 of x  3 74. x  21 of x  6
50. 32 5
75. x  4 of x  3 91. x
51. x   32 of x  21 4
1
52. x  12 of x  1 76. x   of x  8 92. x   3 of x  2
1
2
53. x  2 of x  1 77. x   of x  0
2 93. Geen oplossing
3
54. x  0 of x   41 x   32
78. x  2 of x  5 94.
55. x  5 of x  3 x  2
79. x   21 of x  3 95.
56. x  1 of x  1 96. x  20
57. x  5 of x  1 3  57 11
80. x  97. x  1
58. x  6 of x  3 4 2
59. x  73 of x  25  6 98. x   71

81. x 
60. x  5 of x  2 2 99. x  1
61. x  1 of x  1 11
 5  10 100. x  
62. x  32 of x  5 82. x  3
3
63. x  1 of x  1 101. x  1
7  13 102. x  1
64. x   41 of x  32 83. x 
6 103. x  16
65. x  5 of x  5 3
113
Appendix B
 2 xy 2  4 xy  2y 3  2 4 x 2  3y 2  2x  y
50. 53.
xy ( y  1)( y  1) ( 2 x  y )(2 x  y ) 2
 4 x 2  10 x  2 8 x 2  16 x  5
51. 54.
( x  1) 2 ( x  1) (2 x  1) 2
 5x  3 x 2  6 x  63
52. 55.
12 x ( x  1)( x  1) 2( x  5)( x  5)( x  3)
Study unit 5:
1. x  4 9. x  2 17. x  R 24. x  13 32. x 3
2
2. x  72 10. x  3 18. x  59 33. x  16
28 25. x   21
11. x   11 1 a  b 34. x 4
3. x  9 3
 41
7
12. x  4 19. x  26. x 35. x  3
4. x  20 2 3
7
13. x  10 27. x  1 36. x
 4 7 20. x   54  4
5. x 28. x 37. x   32
6. x  4 14. x   19
5
21. x   54  72
25 29. x 38. x 1
7. x   32 15. x  41
7 22. x  2 30. x  3 39. x  21
8. x  7 16. x  7 23. x  41 31. x 4 40. x  2
41. x  2 66. x  32 or x  32 84. No solution

42. x  12 or x  1 67. x  3 or x  3 7  73
43. x  4 or x  2 85. x 
44. x  4 or x  1 68. x   32 or x  32 6
86. No solution
45. x  31 or x  1 69. x   31 or x  2
87. x  3  3
46. x  1
or x  1 70. x  5 or x  3
3 5 88. No solution
71. x  0 or x   31
47. x   11
1
or x   21 89. x  1 5
72. x  3
or x   65
48. x  1 or x  2
1 4
 1 33
73. x   31 or x  5 90. x 
49. x  or x 
1
4
1
3
3
4
 5 or x  3 74. x  21 or x  6
50. x 32 5
75. x  4 or x  3 91. x
51. x   32 or x  21 4
1
52. x  12 or x  1 76. x   or x  8 92. x   3 or x  2
1
2
53. x  2 or x  1 77. x   or x  0
2 93. No solution
3
54. x  0 or x   41 x   32
78. x  2 or x  5 94.
55. x  5 or x  3 x  2
79. x   21 or x  3 95.
56. x  1 or x  1 96. x  20
57. x  5 or x  1 3  57 11
80. x  97. x  1
58. x  6 or x  3 4 2
59. x  73 or x  25  6 98. x   71
81. x 
60. x  5 or x  2 2 99. x  1
61. x  1 or x  1 11
 5  10 100. x  
62. x  32 or x  5 82. x  3
3
63. x  1 or x  1 101. x  1
7  13 102. x  1
64. x   41 or x  32 83. x 
6 103. x  16
65. x  5 or x  5 3
Aanhangsel B
104. x  18 109. x  5 114. x  6

105. x   13 110. x   83 115. x  1
5
106. x  11 111. x  18 116. x  108
11
107. x  12
11 112. x  3 117. x  32
108. x  15 113. x   94 118. x  2
2
Leereenheid 6:
1. y  37 x  25
7
15.1 42. C (q )  50000  500 q
2. y  85 x  29 Y R (q )  750q
5
P (q )  250q  50000
3. y  6 x  4 X
43. C (q )  7000  75q
4. y   x 
1 9
2x  3y  9
4 2
3 R (q )  100q
5. y  5 x  7 2
P (q )  25q  7000
6. y  2 -3
44. C (q )  85000  500 q
7. x  1
R (q )  950q
8. x  2
9. y  3 P (q )  450q  85000
15.2 45. C (q )  3000  25q
10. y  4 x  14
Y
11. y   32 x  29 R (q )  75q
3
4 P (q )  50q  3000
12. y   31 x  5
46. R (q )   21 q 2  100q
13. x  7 4 x  3 y  12
14.1 y   31 x  61 P (q )   21 q 2  40q  7000
14.2 y  3 x  32 47. R (q )   41 q 2  300q
3 X
16. Ewewydig P (q )   41 q 2  270 q  8500
17. Ewewydig
18. Loodreg 48. R (q )   61 q 2  50q
19. Nie een nie P (q )   61 q 2  35q  9000
Leereenheid 7:
1. x  1; y  6 15. x  1
; y  21 28. x  9 ; y  1
3
2. x  3 ; y  2 16. x  14
; y   51 29. x  1; y  0
25
3. Geen oplossing 30. x  2 ; y  3
17. Geen oplossing 2
4. x  1; y  1
18. x   21 ; y  32 31. x  7 ; y  3
5. x  2 ; y  2
19. x  1; y  0 32. x  20 ; y  16
6. Geen oplossing
7. x  4 ; y  3 20. Geen oplossing 33. x  2
3
en y  2
3
21. x  8 ; y  5 of x  1
en y  1
8. x  2 ; y  1 2
22. x  8; y  2
9. x  4 ; y  1 34. x  2
en y  23
23. x  4 ; y  5 3
10. x  3 ; y  3 of x  1 en y  1
24. x  5 ; y  5
11. x  2 ; y  2 35. x  1 en y  3
25. x  8; y  2
12. x  1; y  2 of x  3 en y  1
26. x  3 ; y  4
13. x  16 ; y 6 36. x  1
en y   57
3 27. x  2 ; y  1 7
14. x  2 ; y  2 of x  1 en y  1
114
Appendix B
104. x  18 109. x  5 114. x  6

105. x   13 110. x   83 115. x  1
5
106. x  11 111. x  18 116. x  108
11
107. x  12
11 112. x  3 117. x  32
108. x  15 113. x   94 118. x  2
2
Study unit 6:
1. y  37 x  25
7
15.1 42. C (q )  50000  500 q
2. y  85 x  29 Y R (q )  750q
5
P (q )  250q  50000
3. y  6 x  4
43. C (q )  7000  75q
4. y   41 x  92 X
3 2x  3y  9 R (q )  100q
5. y  5 x  7 2
P (q )  25q  7000
6. y  2 -3
44. C (q )  85000  500 q
7. x  1
R (q )  950q
8. x  2
9. y  3 P (q )  450q  85000
15.2 45. C (q )  3000  25q
10. y  4 x  14
Y
11. y   32 x  29 R (q )  75q
3
4 P (q )  50q  3000
12. y   31 x  5
46. R (q )   21 q 2  100q
13. x  7 4 x  3 y  12
14.1 y   31 x  61 P (q )   21 q 2  40q  7000
14.2 y  3 x  32 X
47. R (q )   41 q 2  300q
3
16. Parallel P (q )   41 q 2  270 q  8500
17. Parallel
18. Perpendicular 48. R (q )   61 q 2  50q
19. Neither P (q )   61 q 2  35q  9000
Study unit 7:
1. x  1; y  6 15. x  1
3
; y 1
2
28. x  9 ; y  1
2. x  3 ; y  2 16. x  ; y   14 1 29. x  1; y  0
25 5
3. No solution 17. No solution 30. x  2 ; y  32
4. x  1; y  1 18. x   21 ; y  32 31. x  7 ; y  3
5. x  2 ; y  2 19. x  1; y  0 32. x  20 ; y  16
6. No solution 20. No solution 33. x  32 and y  32
7. x  4 ; y  3 21. x  8 ; y   5 or x  1
and y  1
8. x  2 ; y  1 22. x  8; y  2
2
9. x  4 ; y  1 34. x  2
and y  3
23. x  4 ; y  5 3 2
10. x  3 ; y  3 or x  1 and y  1
24. x  5 ; y  5
11. x  2 ; y  2 35. x  1 and y  3
25. x  8; y  2
12. x  1; y  2 or x  3 and y  1
26. x  3 ; y   4
13. x  163 ; y  6 36. x  71 and y   57
27. x  2 ; y  1
14. x  2 ; y  2 or x  1 and y  1
Aanhangsel B
37. x  22 en y  5 of x  14 en y  1 48.1 C (q )  2116  7,20q

38. x  4 en y  1 of x  1 en y  5 48.2 R (q )  8,35q
39. x  3 en y  1 of x  3 en y  1 48.3 P (q )  1,15q  2116
40. x  2 en y  4 of x  1 en y  5 48.4 5840
41.  7 en  2 48.5 840
42. 20 kg Brasiliaanse koffie en 30 kg 48.6 1840
Colombiaanse koffie 49. 800
43. 10 viere en 8 vywe 50.1 C (q )  84000  15q
44. Seun is 16 jaar oud en die 50.2 R (q )  50q
pa is 40 jaar oud 50.3 P (q )  35q  84000
45. x   34 k  3 ; y  k , k  Z 50.4 2400
46. x  52 k  35 ; y  k , k  Z 51. 200 eenhede teen R12
52. 500 eenhede teen R6
47. 400 53. 450 eenhede teen R9,50
Leereenheid 8:
12. 150 kg van mengsel 1 13. 60 model A wasmasjiene 14. 10 rolle fyn kamstof
100 kg van mengsel 2. 180 model B wasmasjiene 20 rolle ekstra-fyn
Maksimum wins: R77 500 Maksimum wins: R234 000 kamstof
Maksimum wins: R10 000
115
Appendix B
37. x  22 and y  5 or x  14 and y  1 48.1 C (q )  2116  7,20q

38. x  4 and y  1 or x  1 and y  5 48.2 R (q )  8,35q
39. x  3 and y  1 or x  3 and y  1 48.3 P (q )  1,15q  2116
40. x  2 and y  4 or x  1 and y  5 48.4 5840
41.  7 and  2 48.5 840
42. 20 kg Brazilian coffee and 30 kg 48.6 1840
Colombian coffee 49. 800
43. 10 fours and 8 fives 50.1 C (q )  84000  15q
44. Son is 16 years and 50.2 R (q )  50q
father is 40 years 50.3 P (q )  35q  84000
45. x   34 k  3 ; y  k , k  Z 50.4 2400
46. x  52 k  35 ; y  k , k  Z 51. 200 units at R12
47. 400 52. 500 units at R6
53. 450 units at R9,50
Study unit 8:
12. 150 kg of alloy 1 and 13. 60 model A washing 14. 10 bolts of fine worsted
100 kg of alloy 2. machines and 180 fabric
Maximum profit: R77 500 model B washing 20 bolts of extra-fine
machines. worsted fabric
Maximum profit: R234 000 Maximum profit: R10 000

Study Guide - MTHS119VMBC2023

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Study Guide - MTHS119VMBC2023

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

MTHS 119 BC

GRONDSLAG WISKUNDE VIR HANDEL I

Studiegids saamgestel deur | Study guide compiled by: Miss D. Gerber

Dit begin alles hier

Gotlhe go simolola fano

Leereenheid 1 Getallestelsels en algebraïese notasie 1

Study unit 1 Number systems and algebraic notation 1

HOE OM HIERDIE MODULE TE BESTUDEER

HOW TO STUDY THIS MODULE

Die leerder behoort die volgende kritieke uitkomste te bereik:

1. Wetenskaplike kennis en insig wat strek oor een of meer vakgebiede:

The learner should attain the following critical outcomes:

2. Skills and abilities

Leereenheid Tyd Week Aktiwiteit

Study unit Time Week Activity

Time allocation Learning outcomes

Individual exercise Group Activity

Leergedeelte 1.1 Getallestelsels..................................................................................... 2

Study Section 1.1 Number systems 2

Study section 1.1

Students will be assessed on their knowledge of number systems.

 We can also write Z  {n n  N }  {0}  {n n N } .

 Informeel kan ons sê dat Rasionale getalle bestaan uit:

0,7 ; 0,4 2 ; 5,78 ; 1, 285714 ens.

 Informally, we can say that Rational numbers are

0,7 ; 0,4 2 ; 5,78 ; 1, 285714 etc.

Die getallestelsels kan soos volg opgesom word:

 Getalle soos  7 word nie-reële getalle genoem.

The number systems can be summarized as follows:

1.2. Laat x ’n veranderlike wees. Skryf ’n getal wat 4 groter as x is.

1.3. ’n Sekere getal vermeerder met 5.

1.4. Die som van 2 keer ’n getal en 4.

Study section 1.2

1.2. Let x be a variable. Write a number that is 4 greater than x.

1.3. A certain number increased by 5.

1.4. The sum of 2 times a number and 4.

Skryf die volgende as ’n algebraïese uitdrukking:

1. Kan jy die verskillende getallestelsels identifiseer?

2. Kan jy die verskil tussen die getalle stelsels verduidelik?

3. Kan jy verduidelik wat ’n priemgetal is?

4. Kan jy ’n voorbeeld van ’n priemgetal gee?

5. Kan jy eenvoudige woordprobleme in wiskundige vorm skryf?

Write the following as an algebraic expression:

1. Can you identify the different number systems?

2. Can you explain the difference between the number systems?

3. Can you explain what a prime number is?

4. Can you give an example of a prime number?

5. Can you translate simple word problems in algebraic form?

1. Skryf die volgende as ’n algebraïese uitdrukking:

2. Skryf die volgende as ’n algebraïese vergelyking:

3. Voltooi die volgende tabel:

1. Write the following as an algebraic expression:

2. Write the following as an algebraic equation:

3. Complete the following table:

Leergedeelte 2.1 Optelling en aftrekking 11

Study Section 2.1 Addition and subtraction 11

Study section 2.1

Students will be assessed on their ability to simplify expressions by adding or subtracting.

Vrae 7 – 12: Tel die volgende uitdrukkings bymekaar:

13. Trek 4 x 2  3 x  1 af van  5 x 2  2 x  3 .

Questions 7 – 12: Add the following expressions:

13. Subtract 4 x 2  3 x  1 from  5 x 2  2 x  3 .

17. Determine the sum of x 3  2 x 2  x ; 3 x 2  x and x 2  3 x .

Study section 2.2