Professional Documents
Culture Documents
हिमालय - विकिपीडिया
हिमालय - विकिपीडिया
माउंट एवरेस्ट
Highest point
परबतचोटी माउंट एवरेस्ट (नेपाल आ
चीन)
ऊँ चाई 8,848 मी (29,029 फीट)
लोके शन (भूगोलीय) 27°59′17″N 86°55′31″E
/2
7.98806°N
86.92528°E (https://to
ols.wmflabs.org/geoha
ck/geohack.php?page
name=%E0%A4%B9%E
0%A4%BF%E0%A4%A
E%E0%A4%BE%E0%A
4%B2%E0%A4%AF&par
ams=27_59_17_N_86_
55_31_E_region:IN_typ
e:mountain_dim:1200
km)
डाइमेंशन
लंबाई 2,400 किमी (1,500 मील)
भूगोल
हिमालय
नांव
हिमालय एगो संस्कृ त के शब्द हऽ जेकर माने होला
"बरफ के घर"; (हिम माने बरफ आ आलय माने घर)।
भूगोल
एक ठो उपग्रह फोटो जेम्मे हिमालय के बिस्तार देखाई परऽता।
बिस्तार
हिमालय क पच्छिम से पूरुब के ओर बिस्तार सिंधु नदी
की घाटी से ब्रह्मपुत्र नदी के मोड़ ले लगभग अढ़ाई
हज़ार किलोमीटर (2,500 कि॰मी॰) आ उत्तर-दक्खिन
के चौड़ाई करीब 160 से 400 कि॰ मी॰ बाटे। हालाँकि,
एकर पूरबी आ पच्छिमी सीमा कौनो बहुत स्पष्ट रूप से
परिभाषित नइखे। सिडनी बुर्राड नाँव क बिद्वान सिंधु
नदी की मोड़ के एकर पच्छिमी सीमा मनलें।
सबसे पच्छिम ओर क ऊँ च परबत चोटी नंगा परबत बा
आ पूरुब ओर क चोटी नामचा बरवा बा। एकर देशांतरी
बिस्तार कु ल 22 डिग्री की आसपास बाटे आ ई अपना
पूरा बेंड़ी-बेंड़ा बिस्तार में पूरुब से पच्छिम ओर के एगो
तलवार के आकार में बा।
हिमालय के श्रेणी
गंगा की मैदानी हिस्सा से अगर उत्तर की ओर बढ़ल
जाय त क्रम से हिमालय क तीन गो परबत श्रेणी पड़ी।
शिवालिक
महान हिमालय
ट्रांस हिमालय
चोटी आ दर्रा
महान हिमालय के चापाकार श्रेणी के बीचोबीच
8000 मीटर ऊँ चाई वाली चोटी धौलागिरि आ अन्नपूर्णा
नेपाल देस में मौजूद बाड़ी, इनहन के काली गंडकी के
बिसाल गॉर्ज अलगा करे ला। ई गॉर्ज हिमालय के
पच्छिमी आ पूरबी दू हिस्सा में बाँटे ला परबत के रूप में
भी आ इकोलॉजी के हिसाब से भी। काली गंडकी के
सुरुआती बिंदु के लगे 'कोरा ला' नाँव के दर्रा बाटे जे
महान हिमालय के श्रेणी पर माउंट एवरेस्ट आ K2 के
बीच सभसे निचला बिंदु हवे। अन्नपूर्णा के पुरुब ओर
8000 मीटर ऊँ चाई वाली मनास्लु आ तिब्बत सीमा के
लगे शिशापंगमा बाड़ी। इनहन के दक्खिन में काठमांडू
स्थित बा जे नेपाल के राजधानी हवे आ हिमालय पर
बसल सभसे बड़ शहर भी हऽ। काठमांडू के पूरुब में
भोटे /सुन कोसी नदी बा जे तिब्बत में से निकले ले आ
नेपाल आ चीन के बीचा में रस्ता एही के सहारे हो के
जाला (अरानिको हाइवे आ चीनी नेशनल हाइवे 318)।
अउरी पूरुब बढ़े पर महालंगुर हिमाल बा जे में दुनिया के
छह गो सभसे ऊँ च परबत चोटी मौजूद बाड़ी — चो
ओयु, एवरेस्ट, ल्होत्से आ मकालू इनहन में सभसे ऊँ च
बाड़ी।
खुम्बु प्रदेश के क्षेत्र, जवन पैदल यात्रा (ट्रेकिंग)
खातिर मशहूर हवे, इहँवे बा आ माउंट एवरेस्ट के ओर
दक्क्षिण-पच्छिम से बढ़े पर पड़े ला। अरुण नदी एह
पहाड़ के उत्तरी ढाल पर बहे ले, एकरे बाद ई दक्खिन के
ओर मुद जाले आ मकालू के पूरुब से हो के बहे लागे ले।
भूबिज्ञान
भारतीय प्लेट के 6,000-किलोमीटर से ढेर के यात्रा।[3]
जलवायु
हिमालय के बिसाल आकार, अतना ढेर ऊँ चाई आ
जटिल थलरचना (टोपोग्राफी) नियर कई सारा चीज
मिल के इहाँ जलवायु के बहुत बिबिधता वाला बना देलें,
जहाँ दक्खिन ओर के निचली पहाड़ी सभ पर नम
उपोष्ण कटिबंधी जलवायु पावल जाला ओही जे
तिब्बती साइड ओर एकदम ठं डा आ सूखा वाली
जलवायु मिले ले।
जलवायु पर प्रभाव
हिमालय क सबसे बड़ महत्व दक्षिणी एशिया की क्षेत्रन
खातिर बा जहाँ की जलवायु खातिर ई पहाड़ बहुत
महत्वपूर्ण नियंत्रक कारक क काम करे ला। हिमालय क
विशाल पर्वत शृंखला कु ल साइबेरियाई ठं ढा
वायुराशियन के रोक के भारतीय उपमहाद्वीप के जाड़ा
में बहुत ढेर ठण्ढा होखला से रक्षा करेलीं।
इहे पहाड़
मानसूनी हवा की रस्ता में रुकावट पैदा कइ के ए क्षेत्र में
पर्वतीय वर्षा करावे ला जेवना पर ए इलाका क
पर्यावरण आ अर्थव्यवस्था निर्भर बा।
हिमालय क
उपस्थितिये अइसन कारण हवे जेवना की वजह से
भारतीय उपमहाद्वीप की ओहू इलाकन में भी उष्ण
कटिबंधी आ उपोष्ण कटिबंधी जलवायु पावल जाला
जेवन इलाका कर्क रेखा की उत्तर ओर परे लन , नाहीं त
ए इलाकन में त अक्षांशीय स्थिति की हिसाब से
समशीतोष्ण कटिबंधी जलवायु मिले के चाही।
संसाधन
हिमाचल प्रदेश में खज्जियार मर्ग
भूराजनीति
हिमालय परबत क भूराजनीतिक महत्व हर ओ देस
खातिर बा जेह में कु छ न कु छ दूरी तक एह परबत के
बिस्तार बाटे। हिमालय के भूराजनीती महत्व चार तरह
से बा: सीमा बिबाद के चलते, नदी सभ के पानी पर
कं ट्रोल आ बँटवारा खातिर, ग्लेशियर सभ पर नियंत्रण
खातिर, आ दर्रा आ दर्रा से हो के गुजरे वाला ब्यापारिक
रस्ता सभ पर नियंत्रण खातिर।
संदर्भ
1. ऑनलाइन ब्रिटैनिका विश्वकोश (http://www.b
ritannica.com/EBchecked/topic/2660
37/Himalayas)
2. Sir Sidney Gerald Burrard; Sir Henry
Hubert Hayden (1907). A Sketch of the
Geography and Geology of the
Himalaya Mmountains and Tibet: The
high peaks of Asia (https://books.goo
gle.com/books?id=ntwPAAAAIAAJ) .
Superintendent Government Printing,
India.
3. "The Himalayas: Two continents
collide" (https://pubs.usgs.gov/gip/dy
namic/himalaya.html) . USGS. 5 May
1999. Retrieved 3 January 2015.
4. (1995) Geologists Find: An Earth Plate
Is Breaking in Two (http://www.columb
ia.edu/cu/pr/95/18688.html)
5. A site which uses this dramatic fact
first used in illustration of "deep time"
in John McPhee's book Basin and
Range (http://geology.about.com/libra
ry/bl/peaks/bleverest.htm)
6. Hogan, C. Michael (2010). Monosson,
E. (ed.). "Extremophile" (http://www.eo
earth.org/view/article/160977/) .
Encyclopedia of Earth. Washington
DC: National Council for Science and
the Environment.
7. "GLOBAL BIODIVERSITY HOTSPOTS
WITH SPECIAL EMPHASIS ON INDIAN
HOTSPOTS" (http://www.bsienvis.nic.i
n/Database/Biodiversity-Hotspots-in-I
ndia_20500.aspx) . bsienvis.nic.in (in
English). ENVIS Centre on Floral
Diversity. Retrieved 4 जुलाई 2017.
8. "Biodiversity Hot Spots Across India
and World" (https://www.pmfias.com/
biodiversity-hot-spots-india-world/) .
pmfias.com (in English). Retrieved 4
जुलाई 2017.
9. Goswami, Umesh C. (1 दिसंबर 2012).
"Fish diversity of North East India,
inclusive of the Himalayan and Indo
Burma biodiversity hotspots zones" (ht
tp://www.academicjournals.org/journa
l/IJBC/article-full-text-pdf/32EF2D810
473) (पीडीएफ). International Journal of
Biodiversity and Conservation (in
English). 4 (15): 592–613.
doi:10.5897/IJBC11.228 (https://doi.or
g/10.5897%2FIJBC11.228) .
ISSN 2141-243X (https://www.worldca
t.org/issn/2141-243X) . Retrieved 4
जुलाई 2017.
10. Miehe, Georg; Miehe, Sabine; Vogel,
Jonas; Co, Sonam; Duo, La (1 मई
2007). "Highest Treeline in the
Northern Hemisphere Found in
Southern Tibet" (https://web.archive.or
g/web/20130606103046/http://www.u
ni-marburg.de/fb19/personal/professo
ren/miehe/pdfs/20074.pdf) (PDF).
Mountain Research and Development.
27 (2): 169–173.
doi:10.1659/mrd.0792 (https://doi.or
g/10.1659%2Fmrd.0792) . Archived
from the original (http://www.uni-marb
urg.de/fb19/personal/professoren/mi
ehe/pdfs/20074.pdf) (PDF) on 6 जून
2013.
11. Saul Bernard Cohen (25 नवंबर 2014).
Geopolitics: The Geography of
International Relations (https://books.
google.com/books?id=wTGeBQAAQB
AJ&pg=PA367) . Rowman & Littlefield
Publishers. pp. 367–68. ISBN 978-1-
4422-2351-6.
12. Zolin, Nicola (2015). "The Geopolitics
of water in the Himalayas" (http://dspa
ce.unive.it/handle/10579/7350)
(पीडीएफ). dspace.unive.it (in English).
Università Ca' Foscari Venezia.
Retrieved 4 जुलाई 2017.
13. Kargel, J. S; Wessels, R.; Kieffer, H. H.
(2005). "Glaciers in 21st Century
Himalayan Geopolitics" (http://adsabs.
harvard.edu/abs/2002AGUSM.U22A..
06K) . harvard.edu (in English).
American Geophysical Union, Spring
Meeting 2002, abstract #U22A-06.
Retrieved 4 जुलाई 2017.
"https://bh.wikipedia.org/w/index.php?
title=हिमालय&oldid=721908" से लिहल गइल