Duncan upang makuha ang trono kay Banquo upang hindi matupad ang propesiya na diumano’y magiging ama

siya ng mga
hari, at marami pang iba. Ganito rin ang tunggalian sa dulang “Moses, Moses” ni Rogelio Sikat.

c. DRAMATIC IRONY
Itinuturing na parikala o irony ang isnag bagay o pangyayari kung ito ay taliwas sa katotohanan. Halimbawa, ang
pagbanggit ng “kahanga-hanga sa kasipagan ang mga batang maghapon ay nakatihaya at natutulog.” Parikala ito sapagkat
wala namang kahanga-hanga at hindi naman tunay na masipag ang mga bata na natutulog at nakatihaya lamang maghapon.

Ang dramatic irony ay isang espesyal na parikala na nagaganap sa ilang dula. Nagaganap ito kung ang mga
impormasyon na matagal nang alam ng mga manonood/mambabasa ay hindi pa rin alam ng mga tauhan sa entablado. Nariyan
bilang halimbawa ang dulang “Oedipus Rex” ni Sophocles. Matagal nang alam ng mga manonood/mambabasa na ampon
lamang si Edipo at na ang kaniyang tunay na mga magulang ay sina Laius at Jocasta.

TEMA
Tinutukoy ng tema ang mensahe na nais iparating ng dula sa kaniyang mga manonood/mambabasa. Natatagpuan ito
kung magiging sensitibo ang mga manonood/mambabasa sa kilos at gawi ng mga tauhan, sa mga daloy ng pangyayari, at iba
pa. kailangan maging bukas din ang mambabasa/manonood sa mga dagdag na pakahulugan ng mga pangalan ng tauhan at/o
maging sa piniling pamagat.

Halimbawa, ano ang tema ng dulang “Moses, Moses” ni Rogelio Sikat? Kung babasahin, walang tauhan ang
nagngangalang Moses sa dula; subalit may isang sipi sa Bibliya, partikular sa aklat ng Exodus 21:25 na nagsasabing, “apoy sa
apoy, sugat sa sugat, latay sa latay.” Nagiging malinaw ang ugnayan nito sa dulang umiikot sa paghingi ng hustisya ng pamilya
Calderon laban sa Alkalde na lumapastangan sa kaanak na si Aida.

Gayundin, ano kaya ang tema ng “Saan Pupunta ang Paruparu” na likha rin ni Sikat? Kung babasahin, minsan nang
nabanggit ni Herman, isang manunulat, na magiging inspirasyon niya sa pagsulat ang paroparo na nakita niya sa hardin.
Natapos ang kuwento na tila may hinahabol na paroparo si Herman na siya lamang ang nakakikita. Sa kasamaang palad,
tumawid ang paroparo sa kalsada at pumunta sa La Loma (isang sementeryo). Nagiging malinaw ang ugnayan ng paroparo sa
tema at pamagat ng dula.

MULA SA MALIKHAING PAGSULAT 2016 (Camba, Moreal Nagarit et al.), pahina 157-162

P agtalakay
Sagutin ang sumusunod na mga tanong.

1. Ano ang tagpuan na sangkap ng dula?

_____________________________________________________________________________________________
Ang tagpuan ay magbibigay buhay sa dula sa pamamagitan ng pagbibigay ng
_____________________________________________________________________________________________
direksyon sa dula na magtitiyak sa tagumpay nito. Inilalarawan ng tagpuan ang
_____________________________________________________________________________________________
lokasyon at oras ng mga pangyayari sa dula. Ang mga direksyon ng dula at iba pang
mga kadahilanan ay maaari ding banggitin.
_____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________

2. Ano ang banghay na sangkap ng dula?

_____________________________________________________________________________________________
Ang Banghay ay magbibigay ng gabay sa pamamagitan ng paglalahad ng dula na
_____________________________________________________________________________________________
naglalaman ng kilalang sentral na aksyon. Gayunpaman, ang banhai ay hindi
_____________________________________________________________________________________________
lamang isang talaan ng mga kaganapan, kundi pati na rin ang mga dahilan kung
_____________________________________________________________________________________________
bakit nangyari ang mga ito.
_____________________________________________________________________________________________

GECE2 ǀ Dulaang Filipino

 _____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________

3. Ano ang tema na sangkap ng dula?

_____________________________________________________________________________________________
Ang dula ay tungkol sa sentro ng dula, kung saan nagaganap ang kwento. Nais ng
_____________________________________________________________________________________________
dula na maramdaman ng madla ang mensahe nito sa pamamagitan ng pagranas sa
_____________________________________________________________________________________________
mga tauhan at kanilang mga karanasan. Ito ay isang mahaba at detalyadong libro,
kaya ang mga mambabasa/manonood ay magiging sensitibo sa mga aksyon at
_____________________________________________________________________________________________
pag-uugali ng mga karakter, ang daloy ng mga kaganapan, at iba pa.
_____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________

M agpakitang Gilas
A. Ibigay ang tinutukoy sa bawat bilang. Punang ng mga titik ang mga kahon upang mabuo ang salita.

1. Tumutukoy sa pader ng tanghalan na nakaharap sa mga manonood

F O U R T H W A L L

2. Estruktura na itinatayo sa ibabaw ng tanghalan na kumakatawan sa tiyak na panahon at lugar

S T A G E S E T

3. Mga pisikal na gamit sa entablado na nakatutulong upang maging detalyado ang tagpuan
K I L O S

4. Maayos na pagkakasalansan ng mga aksiyon

B A N G H A Y

5. Impormasyon na matagal nang alam ng manonood subalit di pa rin alam ng iba pang tauhan
D R A M A T I C I R O N Y

B. Sagutin Natin

➢ Ano ang tulong ng stage set at props sa tagpo ng dula?

_________________________________________________________________________________________
Mas mabisang binibigyang buhay ang dula na maaaring lumikha ng maayos na
_________________________________________________________________________________________
daloy ng aksyon upang mailarawan nang maayos ang buong kuwento.
_________________________________________________________________________________________

➢ Ano ang tulong ng musika at ilaw sa tagpo ng dula?

_________________________________________________________________________________________
Ang dula ay tumatalakay sa mga damdamin ng mga tauhan, na nagbibigay sa
_________________________________________________________________________________________
madla ng pakiramdam ng pakikilahok sa kuwento. Nagbibigay-daan ito sa kuwento
na maisalaysay nang may mas emosyonal na pakiramdam, na ginagawang mas
_________________________________________________________________________________________
kasiya-siya para sa madla.
➢ Ano-ano ang tradisyonal na hati ng mga tagpo ayon kay Freytag?
i. __________________________________________________________________________________
tagpo na eksposisyon
ii. __________________________________________________________________________________
tagpo na papataas na aksiyon
iii. __________________________________________________________________________________
tagpo ng rurok
iv. tagpo ng kakalasan
__________________________________________________________________________________
v. tagpo ng pagkalugmok
__________________________________________________________________________________

➢ Magbigay ng dalawang pagkakataon na nababasag ang fourth wall ng dula?

i. Kapag
__________________________________________________________________________________
ang buong aksyon ay naganap sa kabila ng entablado at ang manonood ay nasa cast ng dula.
Kapag
ii. hindi ang karakter ng kilos at ang madla ay hindi mapaghihiwalay, ang aksyon at ang madla ay
__________________________________________________________________________________
mapaghihiwalay.

GECE2 ǀ Dulaang Filipino

 S intesis

Ibigay ang mahahalagang konsepto na natutuhan sa aralin.

Ang bawat bahagi ng dula ay mahalaga upang magkaroon ng matagumpay

na pagkilos at paghahatid ng kwento ng dula na hindi mawawala ang
anumang bahagi nito na maaaring magdulot ng hindi magandang paghahatid
ng dula tulad ng tema, hindi maaaring lampasan ang kwento ng dula. setting.
Ang entablado ay mahalaga upang lumikha ng isang kapaligiran para sa
pagtatanghal ng dula. Dapat ayusin ang aksyon ng dula upang maramdaman
ng manonood ang damdamin ng dula.

P aglikha
I. Panoorin ang “Ang Kababaihan ng Malolos” na pelikula nina Sari Dalena at Kiri Dalena sa
https://www.youtube.com/watch?v-wiT8gobmkus. Iguhit sa kahon ang naiisip na stage set kung magiging dula
ang pinanood. Lagyan ng angkop na mga label at maikling paglalarawan ang iguguhit.

II. Tukuyin ang ipaliwanag ang tema ng pinanood na “Ang Kababaihan ng Malolos.”
_____________________________________________________________________________________________
Tumangging sumuko ang mga kababaihan at muli nilang hiniling na pagbigyan ang kahilingan n
ang antas ng edukasyon para sa kababaihan sa panahon ng patriyarkal na lipunan ng Kastila, d
_____________________________________________________________________________________________
pamahalaan ng mas maraming pagkakataon ang kababaihan.
_____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________

GECE2 ǀ Dulaang Filipino