Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ...... / 62 p.

Imię ..................................................................................

1 Zaznacz punkt, w którym podano tylko bezpośrednie dowody ewolucji. ( ... / 1 p.)
A. Skamieniałości, narządy szczątkowe, struktury analogiczne i struktury homologiczne.
B. Ogniwa pośrednie, rozmieszczenie organizmów na kuli ziemskiej, relikty.
C. Relikty, skamieniałości, ogniwa pośrednie.
D. Narządy szczątkowe, struktury analogiczne i struktury homologiczne, relikty.
2 Podkreśl przykłady bezpośrednich dowodów ewolucji. ( ... / 1 p.)
A. Zęby mądrości u człowieka                                            
B. Odcisk paproci                                                    
C. Rozmieszczenie organizmów na kuli ziemskiej             
D. Skamieniałe jaja dinozaura                                             
E. Ichtiostega
F. Podobieństwo składu chemicznego organizmów
G. Struktury homologiczne
H. Dziobak
3 Napisz, który rodzaj dowodów pośrednich stanowią podane niżej przykłady. ( ... / 2 p.)
A. Kangur olbrzymi żyjący w Australii oraz żółw słoniowy zamieszkujący Galapagos.

B. Podobny plan budowy kończyny przedniej psa i kończyny przedniej nosorożca.

4 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych.
( ... / 1 p.)
Ewolucja prowadzi do
A. zmniejszenia się różnorodności organizmów.
B. powstawania coraz prostszych form organizmów.
C. zmniejszania się liczby gatunków.
D. powstawania nowych gatunków.
5 Skreśl wyrazy tak, aby powstało zdanie zawierające prawdziwe informacje. ( ... / 2 p.)
Archeopteryks to forma pośrednia między gadami / rybami a ptakami / gadami.
6 Podkreśl cechy rybie ichtiostegi. ( ... / 1 p.)
płetwa ogonowa, cztery kończyny, linia naboczna, zęby, długi ogon
7 Przyporządkuj dowodom ewolucji (1–4) odpowiednie przykłady (A–E). ( ... / 4 p.)
1. Narządy homologiczne. A. Latimeria.
2. Narządy szczątkowe. B. Skrzydło ważki i skrzydło ptaka.
3. Relikty. C. Ichtiostega.
4. Ogniwa pośrednie. D. Zęby mądrości człowieka.
E. Kończyna górna człowieka i kończyna przednia
psa.
1. _____ 2. _____ 3. _____ 4. _____
8 Zaznacz punkty, w których wymieniono struktury analogiczne. ( ... / 3 p.)
A. Liście dębu i ciernie kaktusa.
B. Skrzydła motyla i skrzydła ptaka.
C. Skrzydła nietoperza i kończyny grzebne kreta.
D. Kończyny przednie kota i delfina.
E. Odnóża skoczne pasikonika zielonego i kończyny tylne żaby.
F. Odnóża grzebne turkucia podjadka i kończyny grzebne kreta.
9 Skreśl wyrazy tak, aby powstało zdanie zawierające prawdziwe informacje. ( ... / 2 p.)
Konwergencja to upodabnianie się kształtu ciała organizmów niespokrewnionych / spokrewnionych ze sobą,
żyjących w tym samym środowisku / w różnych środowiskach.

Grupa A | strona
1 z 5
10 W 1929 r. na Ukrainie wykopano okaz młodej samicy nosorożca włochatego. To pochodzące z epoki ( ... / 2 p.)
lodowcowej zwierzę zginęło prawdopodobnie podczas powodzi.
Zaznacz w poniższym tekście odpowiedzi wybrane spośród podanych (A–D) w taki sposób, aby
informacja była prawdziwa.
Znaleziony okaz należy uznać za A / B dowód ewolucji. Jest on C / D.
A. pośredni B. bezpośredni C. reliktem D. skamieniałością
11 Zaznacz zdanie, które najlepiej wyjaśnia, czym jest ewolucja. ( ... / 1 p.)
A. Ewolucja organizmów to proces stopniowych zmian, które zachodziły w przeszłości i doprowadziły do
powstania obecnie istniejących gatunków.
B. Ewolucja organizmów to proces stopniowych, ciągłych zmian, prowadzących do powstawania gatunków.
C. Ewolucja organizmów to kierunkowy proces stopniowego doskonalenia się organizmów.
D. Ewolucja opisuje zmiany zachodzące u organizmów pod wpływem środowiska.
12 Zaznacz punkt, w którym wymieniono tylko bezpośrednie dowody ewolucji. ( ... / 1 p.)
A. Skamieniałości, narządy analogiczne, relikty.
B. Relikty, narządy homologiczne, skład chemiczny organizmów.
C. Formy przejściowe, narządy analogiczne, podobieństwo rozwoju zarodkowego.
D. Skamieniałości, formy przejściowe, relikty.
13 Przyporządkuj podanym terminom (1–3) odpowiednie wyjaśnienia (A–C). ( ... / 3 p.)
1. Skamieniałość. A. Żyjący do dziś gatunek bardzo przypominający
organizmy znane z wykopalisk.
2. Relikt. B. Organizm o cechach dwóch grup systematycznych.
3. Forma przejściowa. C. Zachowane w skałach szczątki organizmu lub
ślady jego działalności.
1. _____ 2. _____ 3. _____
14 Zaznacz punkt, w którym wymieniono tylko nazwy organizmów będących reliktami. ( ... / 1 p.)
A. Mamut, łodzik, latimeria, miłorząb. C. Tygrys szablozęby, hoacyn, pterodaktyl.
B. Miłorząb, łodzik, opos, latimeria. D. Archeopteryks, łodzik, latimeria.
15 Przyporządkuj rodzajom narządów (1 i 2) odpowiednie przykłady (A–D). ( ... / 2 p.)
1. Narządy analogiczne. A. Skrzydło mewy i skrzydło ćmy.
2. Narządy homologiczne. B. Kończyna przednia delfina i kończyna przednia
konia.
C. Liście cebuli i liście dzbanecznika.
D. Kończyna przednia kreta i odnóże przednie
turkucia podjadka.
1. _____ 2. _____
16 Napisz, jaki rodzaj dowodów stanowią podane niżej przykłady. ( ... / 2 p.)
A. Zęby mądrości – …………………………… .
B. Podobny plan budowy kończyny przedniej psa i kończyny przedniej nosorożca –
……………………………. .

17 Uzasadnij, że archeopteryks jest formą przejściową. ( ... / 1 p.)

18 Zaznacz odpowiedzi wybrane spośród podanych (A–D) w taki sposób, aby informacja dotycząca ( ... / 4 p.)
dowodów ewolucji była prawdziwa.
Narządy pełniące odmienne funkcje u różnych gatunków, ale mające wspólne pochodzenie i podobny sposób
rozwoju, to A / B. Narządy spełniające podobne funkcje u różnych gatunków, ale różniące się pochodzeniem
i sposobem rozwoju, to A / B. Są one przykładami C / D dowodów ewolucji. Do C / D zaliczamy między
innymi skamieniałości, ogniwa pośrednie i relikty.
A. narządy homologiczne
B. narządy analogiczne
C. bezpośrednich
D. pośrednich

Grupa A | strona
2 z 5
19 Przyporządkuj dowodom ewolucji (1 i 2) odpowiednie przykłady (A–D). ( ... / 2 p.)
1. Dowody bezpośrednie. A. Skamieniałości.
2. Dowody pośrednie. B. Narządy szczątkowe.
C. Jedność budowy i funkcji.
D. Ogniwa pośrednie.
1. _____ 2. _____
20 Przyporządkuj rodzajom doboru (1 i 2) odpowiednie cechy (A–E). ( ... / 2 p.)
1. Dobór naturalny. A. Człowiek wybiera okazy o najbardziej pożądanych
cechach.
2. Dobór sztuczny. B. Przeżywają organizmy, które są najlepiej
dostosowane do środowiska.
C. Stanowi podstawę hodowli.
D. Działa powoli i losowo.
E. Przeżywają organizmy niedostosowane do
warunków.
1. _____ 2. _____
21 Uzupełnij tabelę. Skorzystaj z poniższych określeń. ( ... / 2 p.)
skamieniałości, wspólny plan budowy wewnętrznej, relikty, podobieństwo rozwoju zarodkowego, formy
przejściowe, podobieństwo składu chemicznego związków budujących organizmy

Dowody pośrednie Dowody bezpośrednie

   

22 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych. ( ... / 1 p.)

Narządy szczątkowe
A. mają ten sam plan budowy, który świadczy o ich wspólnym pochodzeniu.
B. mają różny plan budowy, ale mają podobny wygląd.
C. są zbędnymi pozostałościami narządów funkcjonujących u ich ewolucyjnych przodków.
D. są nazywane także żywymi skamieniałościami.
23 Podaj nazwę opisanego organizmu. ( ... / 1 p.)
Był ogniwem pośrednim między rybami a płazami. Chociaż miał płetwy, a jego ciało było pokryte łuskami,
nie był typową rybą. Podczas poruszania się po płytkich wodach, musiał podpierać się płetwami, unosić się
na nich i opuszczać.
24 Podaj nazwę opisanego organizmu będącego reliktem. ( ... / 1 p.)
Należy do stekowców. Ssak ten ma wiele cech gadzich, np. młode wykluwają się z jaj. Później jednak, tak jak
ssaki, żywią się mlekiem matki.
25 Określ, czy poniższe pary narządów to narządy analogiczne (A), czy homologiczne (H). ( ... / 4 p.)

1. Ręka człowieka – skrzydło ptaka. A H

2. Oko ośmiornicy – oko kręgowca. A H
3. Łodyga nasturcji – kłącze perzu. A H
4. Skrzydło owada – skrzydło ptaka. A H

26 Zaznacz w każdym punkcie właściwe informacje dotyczące latimerii. ( ... / 4 p.)

A. Ogniwo pośrednie / żywa skamieniałość.
B. Gatunek wymarły / gatunek żyjący do dziś.
C. Przedstawiciel ryb / przedstawiciel gadów.
D. Pośredni dowód ewolucji / bezpośredni dowód ewolucji.

Grupa A | strona
3 z 5
27 Zaznacz punkt zawierający nazwy struktur analogicznych. ( ... / 1 p.)
A. Kończyna górna człowieka i kończyna górna goryla.
B. Skrzydło zięby i skrzydło pszczoły.
C. Płetwa delfina i łapa psa.
D. Skrzydło gołębia i skrzydło kury.
28 Przyporządkuj podanym terminom (1–3) odpowiednie definicje (A–D). ( ... / 3 p.)
1. Skamieniałości. A. Organizmy, które mają cechy dwóch grup
systematycznych.
2. Ogniwa pośrednie. B. Zachowane w skałach szczątki organizmów, a
także ślady ich aktywności życiowej.
3. Struktury analogiczne. C. Narządy, które pełnią takie same funkcje, ale mają
różne pochodzenie ewolucyjne.
D. Narządy będące pozostałością po ewolucyjnych
przodkach.
1. _____ 2. _____ 3. _____
29 Podaj przykład struktury analogicznej do struktury przedstawionej na ilustracji. ( ... / 1 p.)

30 Napisz, jakie narządy – analogiczne czy homologiczne – przedstawiono na ilustracjach. ( ... / 1 p.)

31 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych. ( ... / 1 p.)

Kończyny przednie delfina i nietoperza  

A. składają się z tych samych kości i mają wspólne pochodzenie ewolucyjne.
B. mają różną budowę, ale pełnią te same funkcje.
C. mają podobną budowę i pełnią te same funkcje.
D. mają tę samą budowę, ale różne pochodzenie ewolucyjne.

Grupa A | strona
4 z 5
32 Na podstawie ilustracji zapisz jedno podobieństwo i jedną różnicę w budowie kończyny przedniej ( ... / 2 p.)
delfina i nietoperza.

A. Podobieństwo: 

B. Różnica:

33 Spośród podanych niżej cech wybierz cechy gadzie archeopteryksa. ( ... / 2 p.)

Cechy gadzie są podane w punktach: 

A. Kończyny przednie przekształcone w skrzydła.
B. Wydłużone szczęki zaopatrzone w zęby.
C. Ciało pokryte piórami.
D. Palce kończyn przednich zakończone pazurami.

Grupa A | strona
5 z 5
Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 62 p.
Imię ..................................................................................

1 Zaznacz punkt, w którym podano tylko pośrednie dowody ewolucji.  ( ... / 1 p.)
A. Skamieniałości, narządy szczątkowe, struktury analogiczne i struktury homologiczne.
B. Ogniwa pośrednie, narządy szczątkowe, relikty.
C. Relikty, skamieniałości, ogniwa pośrednie.
D. Narządy szczątkowe, struktury analogiczne i homologiczne, rozmieszczenie organizmów na kuli
ziemskiej.
2 Podkreśl przykłady pośrednich dowodów ewolucji. ( ... / 1 p.)
A. Struktury homologiczne                                           
B. Zęby mądrości u człowieka                                                   
C. Rozmieszczenie organizmów na kuli ziemskiej           
D. Odcisk paproci
E. Podobieństwo składu chemicznego organizmów
F. Dziobak
G. Owad uwięziony w bursztynie
H. Ichtiostega
3 Napisz, który rodzaj dowodów bezpośrednich stanowią podane niżej organizmy. ( ... / 2 p.)
A. Łodzik, latimeria.

B. Tiktaalik, ichtiostega.
4 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych.
( ... / 1 p.)
Ewolucja prowadzi do
A. powstawania nowych gatunków.
B. powstawania coraz prostszych form organizmów.
C. zmniejszenia się różnorodności organizmów.
D. zmniejszania się liczby gatunków.
5 Skreśl wyrazy tak, aby powstało zdanie zawierające prawdziwe informacje.  ( ... / 2 p.)
Ichtiostega to forma pośrednia między gadami / rybami a gadami / płazami.
6 Podkreśl cechy ptasie archeopteryksa. ( ... / 1 p.)
długi ogon, pióra, pazury na przednich kończynach, skrzydła, zęby
7 Przyporządkuj dowodom ewolucji (1–4) odpowiednie przykłady (A–E). ( ... / 4 p.)
1. Relikty. A. Latimeria.
2. Ogniwa pośrednie. B. Skrzydło ważki i skrzydło ptaka.
3. Narządy homologiczne. C. Ichtiostega.
4. Narządy szczątkowe. D. Zęby mądrości człowieka.
E. Kończyna górna człowieka i kończyna przednia
psa.
1. _____ 2. _____ 3. _____ 4. _____
8 Zaznacz punkty, w których wymieniono struktury homologiczne. ( ... / 3 p.)
A. Liście dębu i ciernie kaktusa.
B. Skrzydła motyla i skrzydła ptaka.
C. Skrzydła nietoperza i kończyny grzebne kreta.
D. Kończyny przednie kota i delfina.
E. Odnóża skoczne pasikonika zielonego i kończyny tylne żaby.
F. Odnóża grzebne turkucia podjadka i kończyny grzebne kreta.
9 Skreśl wyrazy tak, aby powstało zdanie zawierające prawdziwe informacje. ( ... / 2 p.)
Analogia to podobieństwo / różnice w budowie narządów, ich układów lub przebiegu procesów życiowych u
niespokrewnionych / spokrewnionych ze sobą organizmów.

Grupa B | strona
1 z 5
10 W Afryce odnaleziono prawdziwy paleontologiczny skarb. Jest nim zlokalizowane w Etiopii złoże bursztynu, ( ... / 2 p.)
zawierające bryłki z uwięzionymi w środku zwierzętami oraz fragmentami bakterii, grzybów i roślin sprzed
milionów lat.
Zaznacz w poniższym tekście odpowiedzi wybrane spośród podanych (A–D) w taki sposób, aby
informacja była prawdziwa.
Znalezione bryłki z organizmami należy uznać za A / B dowód ewolucji. Są to C / D.
A. bezpośredni B. pośredni C. skamieniałości D. ogniwa pośrednie ewolucji
11 Zaznacz zdanie, które najlepiej wyjaśnia, czym jest ewolucja. ( ... / 1 p.)
A. Ewolucja organizmów to proces stopniowych, ciągłych zmian, prowadzących do powstawania gatunków.
B. Ewolucja organizmów to kierunkowy proces stopniowego doskonalenia się organizmów.
C. Ewolucja organizmów to proces stopniowych zmian, które zachodziły w przeszłości i doprowadziły do
powstania obecnie istniejących gatunków.
D. Ewolucja opisuje zmiany zachodzące u organizmów pod wpływem środowiska.
12 Zaznacz punkt, w którym wymieniono tylko bezpośrednie dowody ewolucji. ( ... / 1 p.)
A. Skamieniałości, narządy analogiczne, relikty.
B. Relikty, narządy homologiczne, skład chemiczny organizmów.
C. Narządy szczątkowe, narządy analogiczne, podobieństwo rozwoju zarodkowego.
D. Skamieniałości, formy przejściowe, relikty.
13 Przyporządkuj podanym terminom (1–3) odpowiednie wyjaśnienia (A–C). ( ... / 3 p.)
1. Relikt. A. Zachowane w skałach szczątki organizmu lub
ślady jego działalności.
2. Skamieniałość. B. Organizm o cechach dwóch grup systematycznych.
3. Forma przejściowa. C. Żyjący do dziś gatunek bardzo przypominający
organizmy znane z zapisu kopalnego.
1. _____ 2. _____ 3. _____
14 Zaznacz punkt, w którym wymieniono tylko nazwy organizmów będących reliktami. ( ... / 1 p.)
A. Łodzik, latimeria, miłorząb, hoacyn. C. Tygrys szablozęby, hoacyn, pterodaktyl.
B. Miłorząb, łodzik, mamut, latimeria. D. Archeopteryks, łodzik, latimeria.
15 Przyporządkuj rodzajom narządów (1 i 2) odpowiednie przykłady (A–D). ( ... / 2 p.)
1. Narządy homologiczne. A. Skrzydło mewy i skrzydło ćmy.
2. Narządy analogiczne. B. Kończyna przednia delfina i kończyna przednia
konia.
C. Liście cebuli i liście dzbanecznika.
D. Kończyna przednia kreta i odnóże przednie
turkucia podjadka.
1. _____ 2. _____
16 Napisz, jaki rodzaj dowodów stanowią podane niżej przykłady. ( ... / 2 p.)
A. Archeopteryks – …………………………… .
B. Latimeria i łodzik –  ……………………………. .

17 Uzasadnij, że rozmieszczenie organizmów na Ziemi jest pośrednim dowodem ewolucji. ( ... / 1 p.)

18 Zaznacz odpowiedzi wybrane spośród podanych (A–D) w taki sposób, aby informacja dotycząca ( ... / 4 p.)
dowodów ewolucji była prawdziwa.
Narządy pełniące odmienne funkcje u różnych gatunków, ale mające wspólne pochodzenie i podobny sposób
rozwoju, to A / B. Narządy spełniające podobne funkcje u różnych gatunków, ale różniące się pochodzeniem
i sposobem rozwoju, to A / B. Są one przykładami C / D dowodów ewolucji. Do C / D zaliczamy między
innymi skamieniałości, ogniwa pośrednie i relikty.
A. narządy homologiczne
B. narządy analogiczne
C. bezpośrednich
D. pośrednich

Grupa B | strona
2 z 5
19 Przyporządkuj dowodom ewolucji (1 i 2) odpowiednie przykłady (A–D). ( ... / 2 p.)
1. Dowody pośrednie. A. Narządy szczątkowe.
2. Dowody bezpośrednie. B. Jedność budowy i funkcji.
C. Skamieniałości.
D. Ogniwa pośrednie.
1. _____ 2. _____
20 Przyporządkuj rodzajom doboru (1 i 2) odpowiednie cechy (A–E). ( ... / 2 p.)
1. Dobór naturalny. A. Działa wolno i losowo.
2. Dobór sztuczny. B. Stanowi podstawę hodowli.
C. Przeżywają organizmy, które są najlepiej
dostosowane do środowiska.
D. Człowiek wybiera okazy o najbardziej pożądanych
cechach.
E. Przeżywają organizmy niedostosowane do
warunków.
1. _____ 2. _____
21 Uzupełnij tabelę. Skorzystaj z poniższych określeń. ( ... / 2 p.)
formy przejściowe, skamieniałości, wspólny plan budowy wewnętrznej, relikty, podobieństwo składu
chemicznego związków budujących organizmy, podobieństwo rozwoju zarodkowego

Dowody bezpośrednie Dowody pośrednie

   

22 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych. ( ... / 1 p.)

Narządy szczątkowe
A. są zbędnymi pozostałościami narządów funkcjonujących u ich ewolucyjnych przodków.
B. mają ten sam plan budowy, który świadczy o ich wspólnym pochodzeniu.
C. mają różny plan budowy, ale mają podobny wygląd.
D. są nazywane także żywymi skamieniałościami.
23 Podaj nazwę opisanego organizmu. ( ... / 1 p.)
Była pierwszym płazem z dobrze rozwiniętymi kończynami. Miała jednak również wiele cech rybich, m.in.
płetwę ogonową i linię naboczną. Żyła w wodzie, ale mogła również poruszać się na lądzie.
24 Podaj nazwę opisanego organizmu będącego reliktem. ( ... / 1 p.)
Cechą różniącą tą rybę od większości współcześnie żyjących ryb są płetwy osadzone na umięśnionych
trzonach. 
25 Określ, czy poniższe pary narządów to narządy analogiczne (A), czy homologiczne (H). ( ... / 4 p.)

1. Skrzydło owada – skrzydło ptaka. A H

2. Liść bzu – liść spichrzowy cebuli. A H
3. Łodyga nasturcji – kłącze perzu. A H
4. Odnóże owada – kończyna ssaka. A H

26 Zaznacz w każdym punkcie właściwe informacje dotyczące latimerii. ( ... / 4 p.)

A. Gatunek wymarły / gatunek żyjący do dziś.
B. Przedstawiciel ryb / przedstawiciel gadów.
C. Pośredni dowód ewolucji / bezpośredni dowód ewolucji.
D. Bezkręgowiec / kręgowiec.

Grupa B | strona
3 z 5
27 Zaznacz punkt zawierający nazwy struktur analogicznych. ( ... / 1 p.)
A. Liść muchołówki i liść dębu.
B. Skrzydło gołębia i skrzydło motyla.
C. Łodyga sosny i łodyga modrzewia.
D. Korzeń marchwi i korzeń ziemniaka.
28 Przyporządkuj podanym terminom (1–3) odpowiednie definicje (A–D). ( ... / 3 p.)
1. Ogniwa pośrednie. A. Organizmy, które mają cechy dwóch grup
systematycznych.
2. Struktury homologiczne. B. Zachowane w skałach szczątki organizmów, a
także ślady ich aktywności życiowej.
3. Skamieniałości. C. Narządy, które mają różne funkcję, ale maja
wspólne pochodzenie ewolucyjne.
D. Narządy będące pozostałością po ewolucyjnych
przodkach.
1. _____ 2. _____ 3. _____
29 Podaj przykład struktury homologicznej do struktury przedstawionej na ilustracji. ( ... / 1 p.)

30 Napisz, jakie narządy – analogiczne czy homologiczne – przedstawiono na ilustracjach. ( ... / 1 p.)

31 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych. ( ... / 1 p.)

Kończyny przednie konia i nietoperza 

A. mają tę samą budowę, ale różne pochodzenie ewolucyjne.
B. mają różną budowę, ale pełnią te same funkcje.
C. mają podobną budowę i pełnią te same funkcje.
D. składają się z tych samych kości i mają wspólne pochodzenie ewolucyjne.
32 Na podstawie ilustracji zapisz jedno podobieństwo i jedną różnicę w budowie kończyny przedniej konia ( ... / 2 p.)
i nietoperza.

A. Podobieństwo: 

B. Różnica:

Grupa B | strona
4 z 5
33 Spośród podanych niżej cech wybierz cechy ptasie archeopteryksa. ( ... / 2 p.)

Cechy gadzie są podane w punktach: 

A. Kończyny przednie przekształcone w skrzydła.
B. Wydłużone szczęki zaopatrzone w zęby.
C. Ciało pokryte piórami.
D. Palce kończyn przednich zakończone pazurami.

Grupa B | strona
5 z 5