➢ Erken Ortaçağ (early medieval) MS.

476’dan 1000’e kadar

➢ Romanesk (Romanesque) 11. ve 12. yüzyıllar
➢ Gotik (Gothic) 12. yüzyıl ile 16. yüzyıl arası
➢ Erken Ortaçağ (early medieval) MS. 476’dan 1000’e kadar
➢ Romanesk (Romanesque) 11. ve 12. yüzyıllar
➢ Gotik (Gothic) 12. yüzyıl ile 15. yüzyıl arası
Görsellerde kullanılan başlıca kaynaklar:

Smart History

Khan Academy
➢ Gotik üslup, Paris çevresindeki Ile-de-France bölgesinde doğuyor.
Erken Gotik (1140-1194)

Yüksek Gotik (1194-1300)

Geç Gotik (1300-1500)

➢ Basilica of St Denis in Paris, France
➢ Chartres Cathedral in Chartres, France
➢ Amiens Cathedral in Amiens, France
➢ Rheims Cathedral in Rheims, France
➢ Notre Dame de Paris in Paris, France

➢ Salisbury Cathedral in Salisbury, England

➢ Canterbury Cathedral in Canterbury, Kent,
England

➢ Florence Cathedral in Florence, Italy

➢ Milan Cathedral in Milan, Italy

➢ Cologne Cathedral in Cologne, Germany

 Bugün «Gotik» olarak adlandırdığımız dönem,
toplumsal ilerleme ve değişimlerin hakim olduğu bir dönemdi:

➢ Avrupa halen kırsal bir dokuya sahip olsa da,

ticaretin artması ile birlikte kentler öne çıkmaya başladı.

➢ Kent hayatı, beraberinde ilk üniversiteleri getirdi.

➢ Bologna, Padua, Paris, Cambridge ve Oxford’da kurulan üniversiteler,

eğitim mekanları olarak manastır ve katedral okullarını gölgede bıraktı.

➢ Bu üniversitelerden,
Hristiyan teolojisini Hristiyan Felsefesi ile birleştirmeyi amaçlayan
Skolastik düşünce doğdu.

➢ Kilise tek başına egemen bir güç

 ➢ 12. Yüzyılın ortalarında,
yapım teknolojisindeki ilerlemeler,
artan finansal kaynaklar ve yeni entelektüel durum,
Hristiyan toplumların dini ve politik değerlerini yansıtan
yeni sanat ve mimarinin gelişimini sağladı.
 ➢Piskoposlar, yöneticiler ve başrahipler,
en büyük, en detaylı, en yüksek nef ve kuleli
kilise ve katedralleri
yapma yarışına girdiler (Age of Cathedrals)

(aynen 20.yüzyılda Amerikan kentlerinde en yüksek

gökdeleni yapma yarışı gibi. )
➢ Hristiyan dininde her kilisenin kutsal Kudüs şehrini
yansıttığına inanılır: yeryüzündeki cennet

➢Kent katedralleri (piskoposların tahtlarının olduğu

kiliseler),
dini kültürün merkezi olarak manastırların yerini aldı.
16. yy.’da İtalyan ressam ve mimar Vassari
tarafından aşağılayıcı anlamda kullanılır.

Roma İmp.’nun sonunu Gotlar getirmişti ve

Vasari’ye göre barbardılar.

Gotik terimi, 1800’lere kadar zevksizliği

ifade etmekteydi.
 Erken Dönem (1130–1180)

Yüksek Gotik (1180–1230)

Rayonnant (radiant) (1230–1420)

Flamboyant (flaming) (1400–1520)

ABBEY CHURCH OF SAINT-DENIS, FRANCE
1135 Saint-Denis
Bazilikası’nın yeni
stilde yeniden
inşasının başlaması
(Abbot Suger
başlatıyor)

1144 Gotik
ambulatuvarın
tamamlanması

1231 Rayonnant
üslupta nef, transept
ve gül pencerenin
eklenmesi

1264 Bitiş

1966 Katedral olması

➢ İlk örnek ➔ St. Denis Manastırı, 1094: O zamanki kraliyet hanedanının mezarlığı
➢ İlk örnek ➔ St. Denis Manastırı, 1094: Burada vakti ile bir kilise var, ancak mezarlık olarak
yetersiz kalıyor
Çift ambilatuvar
 Daha önceki kilise
planlarında apsisteki
şapeller ayrı

Ama Saint Denis’te şapeller

bütün, bu da mekanın daha
aydınlık olmasını sağlıyor.
Işığın ilahi bir etki
yaratacağını düşünüyorlar.
(O zamanlar evler şimdiki
gibi ışık almıyor.)
ABBEY CHURCH OF SAINT-DENIS

Daha az duvar kullanıp daha yüksek ve ışık alan bir mekan oluşturmak istiyorlar.

Peki ama nasıl?

 Gotik mimarinin temel özellikleri

➢ Yuvarlak kemerler sivri

kemer olmaya başlar
JERUSALEM / KUDÜS

Al-Aqsa Mosque / Mescid-i Aksa

 Gotik mimarinin temel özellikleri

➢ tonozlar ilk kez kaburgalarla (rib)

pekiştirilir.
Gotik mimarinin temel özellikleri
 Gotik mimarinin temel özellikleri

➢ pencere açıtları darlaşır;

Lancet: sivri kemerli pencere

ABBEY CHURCH OF SAINT-DENIS

Daha az duvar kullanıp daha yüksek ve ışık alan bir mekan oluşturmak istiyorlar.
ABBEY CHURCH OF SAINT-DENIS
CHARTRES CATHEDRAL, FRANCE

1145 Romanesk
(bu bina yanıyor)

1194 Yeni
binanın
yapımının
başlangıcı

1220 Bitiş

1507 Yıldırım
düşen batı
kulesinin
Flamboyant
üslupta yeniden
yapılması
 CHARTRES CATHEDRAL

Flamboyant spire

westwork
Flamboyant:

Süslemede kullanılan çift

kıvrımlı çizgiler: alev gibi
görüntü veriyor

Segovia Cathedral, nave (1525–1577) wikipedia

Flamboyant:
CHARTRES CATHEDRAL
Payanda kemer
 CHARTRES CATHEDRAL

Chartres Katedrali, uçan payandalar (PAYANDA KEMER) detay, Chartres,

Fransa, 1194 yılındaki yeniden inşası sonrası.
CHARTRES CATHEDRAL
Batı kapısı
AMIENS CATHEDRAL, FRANCE
1220 Başlangıç

1288 Bitiş

Rayonnant:
1366–41 Gül
pencerenin
eklenmesi
Amiens Cathédrale - Fransa
Dünya üzerindeki cennet
CATHEDRAL OF NOTRE-DAME, REIMS, FRANCE
1211 Başlangıç

1345 Bitiş
CATHEDRAL OF NOTRE-DAME, REIMS, FRANCE
CATHEDRAL OF NOTRE-DAME, REIMS
Reims cathedral displays a classic harmonic
façade containing 4 levels:

1. The three central portals are surrounded by

two niches. The tympana of the three portals
are occupied by rose windows. The sculpted
decorations are therefore found in the gables,
arches and splays.

...Copyright © French Moments Ltd unless

otherwise stated. Read more at
https://frenchmoments.eu/reims-cathedral/ .
2. Above the central portal, a Rayonnant great
rose window topped by a broken arch is
subdivided at the centre by the point of the
portal’s gable. On both sides of the rose
window, you can find ornamental blind arcades
topped by mitre arches. The buttresses are
decorated with niches housing statues. The
ones that frame the rose window portray Mary
Magdalene on the right and Christ the Pilgrim
on the left. The latter statue is related to two
other smaller ones which are just located on
the edge of the rose window: they represent
the Pilgrims at Emmaus. To the left of the
façade, the west facing statue shows St. John,
while the north facing statue is of St. Thomas.
To the right, St. Peter faces St. John while St.
Paul faces St. Thomas. Above the rose window,
one can make out the eroded depiction of
David and Goliath.

...Copyright © French Moments Ltd unless

otherwise stated. Read more at
https://frenchmoments.eu/reims-cathedral/ .
3. The upper level is called the Gallery of Kings.
Here, the statues of kings are fixed in the
niches. The central area is dedicated to the
baptism of Clovis.

...Copyright © French Moments Ltd unless

otherwise stated. Read more at
https://frenchmoments.eu/reims-cathedral/ .
4. The two towers, which measure 81.5 metres
high, are built on a square base and are
encircled by corner turrets, evoking the towers
of Laon cathedral (which was a great
inspiration to the architects of Reims
cathedral). The openings are covered with
louvers.

...Copyright © French Moments Ltd unless

otherwise stated. Read more at
https://frenchmoments.eu/reims-cathedral/ .
CATHEDRAL OF NOTRE-DAME, REIMS
CATHEDRAL OF NOTRE-DAME, PARIS, FRANCE
1163 Başlangıç

1220-70
Transeptleri, kule
külahı ve gül
pencerenin
eklenmesi

1786-1792 Kule
külahının çok
tahrip olduğu için
çıkarılması

1859 Viollet-le-
Duc tarafından
kule külahının
eklenmesi

2019 Çatı ve kule

külahının yanması
Yan cephe camlar ile kaplı.
Ama cam, taşıyıcı bir
eleman değil
Canterbury Cathedral and Westminster Abbey.
Many features of Gothic architecture had
evolved naturally from Romanesque
architecture (often known in England as
Norman architecture). The first cathedral in
England to be both planned and built entirely
in the Gothic style was Wells Cathedral, begun
in 1175.
 Norman dönemi (1066-1189)

Erken Dönem İngiliz (~1174-1250)

Süslemeli, Decorated Gothic (~1250-1350)

Dikey, Perpendicular Gothic (~1350-1530)

SALISBURY KATEDRALİ
1220 Başlangıç

1334-80 Süslemeli
merkez kule

1388-95 Dikey
çapraz kemerler
Decorated cloister / süslemeli avlu
GLOUCESTER KATEDRALİ
1145 Romanesk
1194 Gotik
1220 Bitiş yılı
Perpendicular
Fan vault
 Erken Gotik (~1228–1290)

Yüksek Gotik (1290–1385)

Geç Gotik (1385-16. yüzyıl)

Venetik Gotik Uslübu (14. ve 15. yüzyıllar)

CASAMARI ABBEY
FLORANSA KATEDRALİ
MİLAN KATEDRALİ
MİLAN KATEDRALİ
Çörten – Gargoyle: dışarı doğru uzanmış oluk

Çörten heykeller ya da Gargoyle heykeller

 Gotik sanatın bir özelliği: grotesk

Grotesk: «Eski Çağ Roma yapılarında bulunan

tuhaf, gülünç figürlerden oluşmuş süsleme
üslubu» (TDK)

«Bu dekoratif figürler, genellikle katedral ve

kiliselerde göründüğü gibi, sivil yapıların dış
yüzeylerinde de yer bulmaktadır.»
(Nabiyeva, 2017)
St. Vitus Katedrali, 1344, Prag, Çekya

opus francigenum
Portekiz'de Batalhar Manastiri on cephesi
 Erken Gotik:

➢ Yuvarlak kemerler sivri kemer olmaya başlar;

➢ pencere açıtları darlaşır;
➢ tonozlar ilk kez kaburgalarla (rib) pekiştirilir.
(Hasol, 2017)

Geç Gotik:

Geç Gotik kilisesi: Orta ve yan sahınları aynı yükseklikte

olan kilise (Hasol, 2017)