BURSA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ

DEPREM RİSK YÖNETİMİ VE KENTSEL İYİLEŞTİRME

DAİRESİ BAŞKANLIĞI
DEPREM VE ZEMİN İNCELEME ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ

BURSA’DA DEPREMSELLİK ÇALIŞMALARI

 BURSA’NIN DEPREMSELLİĞİ

 Bursa ili ve çevresi sismik aktivite açısından oldukça hareketli bir

coğrafyada bulunmaktadır.

 Marmara Bölgesinin çoğu yerinde olduğu gibi Türkiye’nin en aktif fay

kuşaklarından biri olan Kuzey Anadolu Fay Zonu’nun etkisi
altındadır.

 Bursa çevresinde yıkıcı etki yaratabilecek depremler Gemlik-Geyve

Segmenti, Uluabat Fayı, Bursa Fayı’ndan beklenmelidir. Geçmişte
bu fayların neden olduğu depremler Bursa yöresini etkilemiştir.

 Bursa ve çevresi tarihsel dönemde birçok hasar verici depremlerle

karşı karşıya kalmıştır. Bunlardan en önemlileri 28 Şubat 1855 (IX
şiddetinde) Bursa-Kemalpaşa ve 44 gün sonra, 1855 11 Nisan günü
(X şiddetinde) oluşan Bursa depremleridir.
 1999 DEPREMİNDEN SONRA BURSA’DA
YAPILAN ÇALIŞMALAR
 Zemin Etütleri Araştırma Biriminin Kurulması

 İmar Planlarının Revizesine Yönelik jeolojik-jeofizik Çalışmalar,

Zemin Değerlendirme Haritasının Hazırlanması

 Mevzuat ve İmar Planlarında Revizyonların Yapılması

 Bursa Büyükşehir Belediyesi Kullanımındaki Binaların Mevcut

Durumları ve Zemin Durumlarının İncelenmesi

 Bursa İli Sismik Zemin Tehlike Değerlendirme Projeleri

 ZEMİN DEĞERLENDİRME HARİTASI

Jeolojik (sondaj-laboratuvar)-jeofizik çalışmalar (sismik-rezistivite)- jeoteknik

çalışmalar sonucunda yapılan Yıldırım Osmangazi Nilüfer ilçeleri için hazırlanmıştır.
 Bursa’nın jeoloji haritası
 Jeofizik Vp, Vs hız dağılım ve zemin özdirenç dağılım haritası
 Hidrojeoloji haritası
 Yerleşime uygunluk haritaları
 Dere taşkın sahaları haritaları (DSİ ortak çalışma) üretilmiştir.

Ayrıca; çalışma bölgemizin jeolojik-jeofizik ve jeoteknik özellikleri göz önünde

bulundurularak planlamaya yönelik;

1) Sıvılaşma riski potansiyeli olan alanlar, 2) Kaya düşme riski olan alanlar
3) Taşıma gücü yönünden zayıf olan alanlar 4) Heyelanlı alanlar
5) Kum-çakıl-kil ocağı olarak işletilmiş ve zemin özelliğini kaybetmiş alanlar
Belirlenerek “Zemin Değerlendirme Haritası” ve raporu hazırlanmıştır.

17.01.2001 tarihinde Afet İşleri Genel Müdürlüğü tarafından onaylanmıştır.

Onaylanan raporlar planlama çalışmalarında kullanılmak üzere BBB Şehir
Planlama Şb. Md. İle ilçe belediyelerine gönderilmiştir.
 TÜBİTAK

Bursa İli Zemin Sınıflaması ve Sismik Tehlike

Değerlendirme Projesi
 BBB – TÜBİTAK Projesi
BURSA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ
ile
TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi
(TÜBİTAK-MAM)
arasında 2010 yılında protokol imzalanmış
olup proje 2013 yılında tamamlanmıştır.
 DEPREM MASTER PLANI BİLEŞENLERİ
Doğal Geri plan Yapısal Geri plan Sosyal Geri plan
•Topoğrafya •Bina Verileri •Nüfus Dağılımı
•Jeolojik •Yol Verileri •Gelir Durumu
•Hidrojeolojik •Köprüler •Eğitim Durumu
•Jeofizik veriler •Altyapı Verileri •Kültürel Doku
•Jeoteknik Veriler •Kamu Yapıları •Yöresel Kültür Yapısı
•Sismotektonik Geri plan •Endüstriyel Tesisler

•Yer İvmesi
•Spektral
Sismik Tehlike İvme
•Sıvılaşma
•Heyelan Sismik
Risk/Hasar

Acil Müdahele Önleme

•İlk Yardım
•Acil Tıbbi Bakım
•Çadır Kent Arazi Depreme Güçlendirme
•Geçici İskan Kullanım Dayanıklı
•Yangın Mevzuatı Tasarım
•Enkaz Kaldırma...
Projenin Amaçları / Hedefleri
AMAÇ:
Bursa ilinde Deprem Güvenli Yerleşim ve Deprem
Zararlarının Azaltılması için yer bilimsel çıktıların
üretilmesi

HEDEFLER:
Sismik Tehlike
Haritaları

Anakaya Derinlik
Haritası

Zemin Sınıfları ve Hakim

Frekans Haritası

Jeoloji Haritalarının Oluşturulması

 SİSMİK TEHLİKE
Deprem sırasında kaydedilen ivmenin değeri dolayısı ile
oluşabilecek hasar çeşitli faktörlere bağlıdır;

Deprem kaynağı ile ilgili olanlar

• Kaynağın gücüne,
Sismik Tehlike

• Kaynağa olan uzaklığa,

M=7.0 depremin gücü 5 km uzakta yarı yarıya düşer.
20 km uzakta dörtte bir oranında azalır.
Zemin ile ilgili olanlar
• Zemin sınıfına (Vs30’a göre)
• Zeminin hakim frekansına
• Anakaya derinliğine

Yapı ile ilgili olanlar

• Yapıların kalitesine
• Yapıların doğal frekanslarına
Hakim Titreşim Periyotları ve Büyütme Etkisi

503 nokta ölçümü + 177 noktada ek ölçüm

(Mikrotremör ölçümleri)
Hakim Titreşim Periyotları ve Büyütme Etkisi
Vs30 hızlarının Belirlenmesi ve Zemin Sınıflaması

150 nokta ölçümü + 10 noktada ek ölçüm

195 adet Jeoteknik Sondaj Logu derlendi
7 noktada sondaj+PSLOG (260m)
Gravite Ölçümleri ve Veri Değerlendirilmesi

205 nokta ölçümü + 81 noktada ek ölçüm

Bursa ili Vs30 Haritası
Anakaya Derinlik Dağılımı

3 Boyutlu Anakaya Derinlik Haritası

Coğrafi Bilgi Sistemi Veri Bankası Kurulması

1/100.000 ve 1/25.000’LİK JEOLOJİ HARİTALARI

Coğrafi Bilgi Sistemi Veri Bankası Kurulması

27 m Çözünürlüklü Topoğrafya Haritası

İP5. SİSMİK TEHLİKE DAĞILIMI KESTİRİMİ

KOD Mw Fay Adı Fay Tipi Uzunluk (km) ZTOR

Segment1A 7.5 İznik-Gemlik SS 174 5
Segment1B 7.2 İznik-Gençali SS 90 5
Segment2 7.2 Uluabat SS 51 5
Segment3 7.0 Bursa + İnegöl NF 56 5
Segment4 7.1 M.Kemal + Orhanlı SS 78 5
Segment5 7.0 Soğukpınar + Oylat SS 56 5
Segment6 6.2 Barakfaki NF 10 3
Segment7 6.2 Yenişehir NF 25 5
Segment8 7.6 Marmara SS 230 5
BİRLEŞTİRİLMİŞ SİSMİK TEHLİKE HARİTASI
Bursa Havzası Yerleşim Yerleri ve Faylar
 Sıvılaşma riski olan alanlar
• Vs30 hız değerlerinin 200 m/s’nin altında kaldığı yerlerin sıvılaşma potansiyeli taşıyan alanlar olarak
değerlendirilmesi ve detay jeofizik/jeoteknik çalışma gerektiren alanlar olarak işaretlenmesi önerilmektedir.
 SONUÇLAR
Proje ile Bursa ili için;

 1/100.000 ve 1/25.000 ölçekli birleştirilmiş ve düzeltilmiş jeoloji haritaları

 Yüksek çözünürlüklü topoğrafya haritası
 Jeofizik ölçümler yolu ile;

Uluslararası (NEHRP, EuroCode 8) ve Ulusal Deprem Koduna (TDY)

göre Zemin Sınıfları
Ana Kaya Derinlik Haritası
Zemin Hakim Titreşim Periyodu Haritası

 Bursa ili için tehlike yaratabilecek 9 ayrı fay segmenti için SİSMİK
TEHLİKE HARİTALARI

üretilmiş ve bu haritalar ilgili personel tarafından sayısal ortamda

sorgulanarak kullanılabilmesi için Coğrafi Bilgi Sistemleri veri bankası olarak
teslim edilmeye hazır hale getirilmiştir.