Bansilan, Emmalyn U.

BABROUMN 1-2
I. Bigyan ng pagpapakahulugan ang mga sumusunod na konsepto (hindi lalagpas sa
limang pangungusap sa bawat pagpapakahulugan)

a. Filipinohiya
Ang pambansang karanasan at mga ideya o pilosopiya ng kabihasnan ay
mga pag-aaral sa Pilipinas. Ang mga Pilipino bilang isang ideolohiya ay nag-
aambag sa pag-unlad ng bansa, pag-unlad ng kultura, gayundin sa mga salik sa
politika at ekonomiya. Ang Filipinohiya ay ang pag-aaral ng karunungan batay sa
siyentipikong pag-aaral ng mga pinagmulan, katangian at ugnayan ng wika,
panitikan, kultura, lipunan, kasaysayan, komunikasyon at iba pang batis ng
karunungan ng Filipino, na nagtataguyod ng mga kontribusyon ng karunungan ng
Filipino sa mundo. karunungan
b. Kalinangang Bayan
Ang kalinangang bayan ay tumutukoy sa mga gawain ng tao na
sumasalamin sa wika at kultura ng isang lipunan. Samakatuwid, ito ay isang
kasangkapan ng tao. Ito ay makikita sa kanilang mga kaugalian, paniniwala,
relihiyon, tradisyon, salita at aklat na kadalasang sinusunod sa kanilang pang-
araw-araw na buhay. Mayroong ilang mga pananim na hindi tugma sa paglipas ng
panahon, kaya ang pagsasaliksik ay ginagawa upang mapabuti ang mga ito.
Mahalaga ang papel nito dahil ito ang nagiging batayan ng mga bagong sistema, o
tinatawag na matatalinong tao.
c. Talinong Bayan
Ang talinong bayan ay ang mga sistema, proseso, balangkas at
dokumentong nakuha sa pamamagitan ng pagtuturo sa mga tao. Ito ay isang
paraan upang makasabay sa mga pagbabagong nauugnay sa modernisasyon. Sa
pangkalahatan, ang mga proseso at balangkas ay sinusuri nang mabuti at lubusan.
Ito rin ay nagsisilbing gabay sa pampublikong karunungan na lumilikha ng
pambansang kaunlaran na nakikinabang sa mga tao at para sa mga tao. Ang mga
taong nag-iisip nang kritikal, naghahanap ng mga solusyon at tumuklas ng mga
bagong kaalaman at pamamaraan ay nabuo sa pamamagitan ng popular na
karunungan.
d. Sikolohiyang Pilipino
Ang sikolohiyang Pilipino ay ang pag-aaral ng isip batay sa mga
karanasan, persepsyon at kaalaman ng mga Pilipino. Ito ay tumutukoy at
sumasalamin sa wika at kultura ng Pilipinas. Kaya naman may mga exception.
Ang layunin ay lubos na maunawaan kung paano mag-isip, kumilos at magbigay-
kahulugan ang mga Pilipino sa tunay na damdamin. Ito ay naiiba sa iba pang anyo
ng sikolohiya sa Kanlurang mundo.
e. Pilipinohiya
Ang Pilipinohiya ay nakabatay sa kasaysayan ng indigenization o ang
proseso ng dominasyon ng mga katutubo/katutubong impluwensya sa isang
rehiyon. Naghahangad kaming maging isang komprehensibong pag-aaral kung
saan kinikilala ang indibidwal na talento, kasanayan at karanasan. Ito ay
magpaparamdam sa mga mamamayan at ilantad ang mga baluktot na paniniwala
ng mga dayuhan upang mas maunawaan nila ang kanilang bansa at maitaas ang
alarma. Kabilang dito ang mga kontribusyong pang-akademiko. Ito rin ay tungkol
sa isang paksa na bumubuo ng pambansang diskurso para sa mga Pilipino, o
tinatawag na Pantayong Pananaw.
f. Pantayong Pananaw
Ang Pilipinohiya ay tumutukoy sa konsepto ng pagpapatibay ng wikang
Filipino upang pag-isahin at pagsamahin ang iba't ibang kultura sa isang
pambansang pagkakakilanlan sa kabuuan. Ito ay upang maunawaan at gamitin
ang mga ideya at kaugalian ng lahat ng tao sa isang lipunan at kultura. Sinasaklaw
nito ang pangkalahatang komunikasyon, personalidad, kaalaman, pagnanais,
karunungan, pagpapahalaga, pag-uugali at karanasan sa pamamagitan ng isang
wika. Kinakatawan din nito ang kaayusan ng mga Pilipino sa usapin ng
pambansang diskursong pangkultura.
g. Pambansang Kaunlaran
Ang ugat ng pambansang kaunlaran ay nakasalalay sa karunungan ng mga
tao at sa gabay na karunungan na lumalabas mula sa pangangalaga ng mga tao. Ito
ay tumutukoy sa katayuan o kalagayan ng isang bansa na tumutugon sa
pangangailangan ng mga mamamayan nito. May kakayahan itong ipagpatuloy ang
daloy ng sarili nitong buhay at pambansang ekonomiya. Makikita ang mga
pagsulong sa makabagong teknolohiya, imprastraktura, dekalidad na edukasyon,
pangangalagang pangkalusugan at iba pang serbisyong panlipunan. Sinasalamin
din ito sa pag-unlad ng iba't ibang sektor tulad ng agrikultura
II. Punan ang dayagram ng Filipinolohiya at Pambasang Kaunlaran at bigyan ng maikling
paliwanag (hindi lalagpas ng 15 pangungusap).

Ang mga karanasang bayan ay binubuo ng mga gawain ng tao na sumasalamin sa wika at
kultura ng isang lipunan. Ito ang batayan para sa paglikha ng isang bagong sistema. Ang mga
proseso, sistema, istruktura at dokumentasyong ito ay tinatawag na matatalinong tao. Ito ay isang
teknolohiya na maingat na sinaliksik upang makasabay sa mga pagbabagong dulot ng
industriyalisasyon. Halimbawa nito ay ang Disiplina ng Karunungan sa Filipino, na batay sa
siyentipikong pananaliksik sa pinagmulan, katangian at komunikasyon ng wika. Tila ito ang daan
patungo sa karunungan ng paglikha ng mga pangangailangang panlipunan. Mula sa isang pang-
ekonomiyang punto ng view, ito ay binubuo ng produksyon, trabaho at nakuha na kaalaman. Sa
politika, may mga patakarang pampulitika, pang-ekonomiya at pangkultura. Sining, agham at
lipunan sa mga terminong pangkultura. At panghuli, ang pambansang kaunlaran ay nagmumula
sa karunungan ng mga tao, at ito ay ang pangunguna ng karunungan na nagmumula sa
pangangalaga ng mga tao. Ito ay tumutukoy sa katayuan o katayuan ng isang bansa na maaaring
matugunan ang pangangailangan ng mga tao at mapanatili ang daloy ng buhay at ekonomiya ng
mga tao. Makikita ang mga pagsulong sa makabagong teknolohiya, imprastraktura, dekalidad na
edukasyon, pangangalagang pangkalusugan at iba pang serbisyong panlipunan. Sinasalamin din
ito sa pag-unlad ng iba't ibang sektor tulad ng agrikultura.
III. Mula sa talakay, tumukoy ng iba pang karanasang bayan at isaad paano mo ito ipoproseso
upang maging talinong bayan. Magbigay ng limang halimbawa.
1. Karanasang Bayan: Ang wikang Ingles bilang isang pamantayan nang pagiging matalino at
mga pampaaralang materyales na nakasulat sa wikang Ingles.
Talinong Bayan: Pagpapatibay ng wikang Filipino bilang pangunahing wikang gagamitin.
Pagbibigay salin ng mga materyales sa paaralan upang lubusang maintindihan ng mga mag-aaral,
magiging matatas dito, magagamit at mapapakinabangan pa sa susunod na henerasyon.
2. Karanasang Bayan: Tumatakbo sa salapi ang kalakaran kung saan mas binibigyang pabor ang
mayayaman.
Talinong Bayan: Magkaroon ng pantay na sistema para sa lahat anoman ang katayuan nito sa
lipunan.
3. Karanasang Bayan: Ang parusang kamatayan bilang kabayaran ng mga taong walang takot na
lumalapastangan sa batas.
Talinong Bayan: Ang pagsasaayos at pagrereporma ng mga panukala at ordinansa sa bansa.
Kondenahin ang mga nagkasala sa pamamagitan nang pagbabayad ng danyos at pagkakakulong.
Isulong ang karapatang pantao, pagpapahalaga sa buhay at hindi kagyat sa pagkitil nito.
4. Karanasang Bayan: Ang baluktot na paniniwala na naikintal sa ating mga isipan na itinuro sa
paaralan tila ang mga manananakop na nagdaan ay binigyang papuri sa kanilang mga naiwang
kultura, tradisyon, relihiyon at iba pang kaugalian.
Talinong Bayan: Ang pagrebisa ng mga aklat at iba pang mga kagamitang pampaaralan na
nagtatalakay sa mga kaganapang nangyari na mula sa perspektibo ng mga Pilipino. Ang mga
guro ay inaasahang ituro sa mga mag-aaral ang nararapat nilang matutunan.
5. Karanasang Bayan: Walang kita/pera sa sining.
Talinong Bayan: Paigtingin ang mga programa na nagtataguyod sa iba’t ibang larangan ng
panitikan. Pagbibigay ng suporta at pagtangkilik ng sariling atin.