Fermantasyon ürünlerinin

Ekstraksiyonu
Dr. Öğr. Üyesi H. Ufuk ÇELEBİOĞLU
ufukcelebioglu@gmail.com
Biyoteknolojik Prosesler
Biyoteknolojik Prosesler
Biyoteknolojik Prosesler
Biyoteknolojik Prosesler
Biyoteknolojik Prosesler
Biyoteknolojik Prosesler
Biyoteknolojik Prosesler
Biyoteknolojik Prosesler
Biyoteknolojik Prosesler
Biyoteknolojik Prosesler
Biyoteknolojik Prosesler
Biyoteknolojik Prosesler
Mayalanma
Biyotransformasyon
Biyotransformasyon
Biyotransformasyon Teknikleri
Biyotransformasyon Teknikleri
Biyotransformasyon
Biyotransformasyon
Biyotransformasyon
Fermantasyon Ürünlerinin Ekstraksiyonu
Bir ürünün ekstraksiyonu için aşağıdaki kriterler önemlidir:
1. Ürünün hücre içi veya hücre dışı yeri.
2. Ürünün fermantasyon besiyerindeki derişimi.
3. İstenilen ürünün fiziksel ve kimyasal özellikleri (ayırma
işlemlerine yardımcı olarak)
4. Ürünün kullanım amacı.
5. Minimum kabul edilebilir saflık standardı.
6. Ürünün veya kültürün biyolojik tehlikesinin büyüklüğü.
7. Fermentör besiyeri içerisindeki safsızlıklar.
8. Ürünün pazarlanabilir fiyatı.
 Fermantasyon Ürünlerinin Ekstraksiyonu
• Hücre dışı bir ürünün geri kazanılması için ilk aşamadaki ana amaç,
büyük katı partiküllerin ve mikrobiyal hücrelerin genellikle
santrifüjleme veya filtreleme yoluyla uzaklaştırılmasıdır.
• Bir sonraki aşamada kültür, ultrafiltrasyon, ters ozmoz, adsorpsiyon /
iyon değişimi/jel filtrasyonu veya afinite kromatografisi, sıvı-sıvı
ekstraksiyonu, iki faz sulu ekstraksiyon, süperkritik sıvı ekstraksiyonu
veya çökeltme kullanılarak ana fraksiyonlara ayrılır veya ekstrakte
edilir.
• Daha sonra, ürün içeren fraksiyon, fraksiyonel çökeltme, ayrıca daha
kesin kromatografik teknikler ve kristalleştirilerek saflaştırılarak
yüksek konsantrasyonlu ve esasen safsızlıklardan arındırılmış bir
ürün elde edilir. Diğer ürünler bu şemanın modifikasyonları
kullanılarak izole edilir.
• Son olarak, ürün kurutma gerektirebilir.
 Fermantasyon Kültürü

Katı parçacıkların ayrılması

Hücre parçalaması

Ürünün Birinci İzolasyonu

Pürifikasyon ve Konsantrasyon

Son Ürünün Saflaştırılması ve

Eldesi
MİKROBİYAL HÜCRELERİN VE DİĞER KATI
MADDELERİN ÇIKARILMASI

• Mikrobiyal hücreler ve diğer çözünmeyen maddeler

normal olarak hasat edilen kültürden filtreleme veya
santrifüjleme ile ayrılır.
• Birçok mikrobiyal hücrenin küçük boyutundan ötürü,
filtrasyon hızlarını arttırmak için filtre yardımcılarının
kullanılmasının göz önünde bulundurulması gerekirken, ısı
ve flokülasyon (kümeleşme) işlemleri, santrifüjlemede
sedimantasyon hızlarını arttırma teknikleri olarak kullanılır.
1. Köpük ile ayırma (Foam Seperation)

• Ayrılacak olan ürün, gaz balnocukları yardımı ile

kültürden ayrıştırılır ve izole edilir.
• pH, hava akış miktarı, surfaktan (yüzey aktif madde) ve
izole edilecek madde miktarı, işlemlere göre dğişiklik
gösterirken bunların optimizasyonu gereklidir.
 2. Presipitasyon (Çökeltme)
• Ürün geri kazanım işleminin çeşitli aşamalarında gerçekleştirilebilir. Tek bir
adımda zenginleştirme ve konsantrasyona izin verdiği ve böylece daha sonraki
işlemler için malzeme hacmini azalttığı için özellikle yararlı bir işlemdir.
• Bazı ürünlerin elde edilmesi (veya bazı safsızlıkların) doğrudan kültürden
çökeltme yoluyla elde edilmesi veya bir ham hücre lizatı elde edildikten sonra
tekniği kullanmak mümkündür.
Kullanılan ajanlar, bileşiği çözülmez hale getirir:
1. Asitler ve bazlar
2. Tuzlar
3. Organik çözücüler.
4. İyonik olmayan polimerler
5.Polielektrolitler
6. Protein bağlayıcı boyalar
7. Afinite çökeltileri
8. Isıl işlem
2. Presipitasyon (Çökeltme)
 3. Filtrasyon
• Partikülleri bir sıvı veya gazdan ayırmak için, partikülleri tutan sadece sıvının
veya gazın geçmesine izin veren gözenekli bir ortam kullanarak, kullanılan en
yaygın işlemlerden biridir.
• Çeşitli faktörler, en uygun ekipmanın seçimi için önem arz etmektedir. Bunlar;
1. Filtre edilecek kültürün özellikleri, özellikle viskositesi
2. Katı parçacıkların doğası, özellikle bunların büyüklüğü ve şekli, büyüklük
dağılımı ve paketleme özellikleri.
3. Katı: sıvı oranı.
4. Katı ya da sıvı fraksiyonun geri kazanılması ya da her ikisinin ihtiyacı.
5. Operasyon ölçeği.
6. Toplu veya sürekli çalışma ihtiyacı.
7. Aseptik koşullara duyulan ihtiyaç.
8. Sıvının yeterli bir akış hızını sağlamak için basınç veya vakum emme
ihtiyacı.
• Döner Vakum Filtre
• Plaka ve çerçeve filtresi
• Basınç Yaprak Filtresi
 4. Santrifugasyon
• Mikroorganizmalar ve diğer benzer büyüklükteki partiküller, filtrasyon
tatmin edici bir ayırma yöntemi olmadığında bir santrifüj kullanılarak bir
ayrıştırılabilir.
• Bir santrifüj, bir filtreye kıyasla pahalı olsa da, aşağıdaki durumlarda
gerekli olabilir:
1. Filtreleme yavaş ve zor ise
2. Hücreler veya diğer maddeler filtre dışında elde edilme zorunda
ise
3. Yüksek hijyen standartları gerekli ise
• Büyük ölçekli ürün ekstraksiyonu için piyasada çeşitli ve büyük çaplı
santrifüjler bulunmakta.
 4. Santrifugasyon
• Sepet Santrifüj
 4. Santrifugasyon
• Boru Santrifüj
 4. Santrifugasyon
• Katı-Kap Santrifüj
 4. Santrifugasyon
• Çok odalı Santrifüj
 4. Santrifugasyon
• Disk-Kap Santrifüj
 Hücrelerin parçalanması
• Mikroorganizmalar, çok sert bir hücre duvarına sahiptirler ve bunların
parçalanması zordur.
• Bu bakımdan, çeşitli metotlar geliştirilmiştir.
Fiziko-mekanik yöntemler
1. Yüksek basınçlı Homojenizasyon
2. Katı kesme.
3. Aşındırıcılar ile çalkalama.
4. Dondurma - çözme.
5. Ultrasonikasyon.
6. Hidrodinamik kavitasyon.

Kimyasal ve biyolojik yöntemler

1. Deterjanlar.
2. Osmotik şok.
3. Alkali muamelesi.
4. Enzim muamelesi.
5. Çözücüler.
 HAFTAYA
Fermantasyon Ürünlerinin
Ekstraksiyonu (Devam edecek)