Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 20

SERMON THLAN KHAWM

He Sermon (20) thlankhawm te hi KTP Chanchinbu atana chhuah tur bik atana siam a
ni a, amaherawhchu hmun danga chhuah chhawn dawn chuan a ziaktute dil ni thei se a
duhawm hle. Kan Minister, Kan Kohhran Upa leh Synod Revival Speaker te ziak thlan chhuah
a ni a, a him viau tura beisei a ni.

SAWMAH PAKHAT
Sawma pakhat hi Pathian ta a ni em?
-Rev. Liangkhaia
He thu hi mi \henkhat tan ninawm ni mah sela, Pathian tana \hahnemngai tak taka,
Kohhran \hatna duh tak taktu tan chuan thu beng lut a ni fo vang. Sawma pakhat hi Pathian
ta a ni em? tih zawhna hi hriat thiam leh chhan theih a \ul em emin ka ring.

1. A awm \anna : Bible-a kan hmuh \anna chu, Genesis bung 14, Abrahama’n Melkisedeka
hnena a r^l lak apiang sawma pakhat a pek kha a ni a. Mahse, khatah khan thil awm ngai lo
tichhuak thar angin a lang lo va, d^n awm sa hmang mai angin an lang zawk a ni. Mihring
awm tirh ata ni sariha ni khat leh sawma pakhat hi Pathianin Ama tan a ruat reng niin a lang
a ni. Mosia dan aia upa zawk a nih avangin a awm tirh tak Bible-in ziak mah suh sela,
Pathian mite chuan an hmang kumkhua niin a lang. |awng\aina pawh hi Bible-in a awm
tirhna tak a ziak lo na a, Pathian mite chuan an hmang fo va; chutiang bawk chu sawma
pakhat hi a ni. Chutichuan, \awng\ai hi Pathian mite nun dan pawimawh a ni ang bawkin
sawma pakhat pawh hi Pathian mite thawh dan tura ruat a ni.

2. Pathian thupek a nihzia : Thu sawm pek zingah khan sawma pakhat hi tel mah suh
sela, Pathianin a mite tih turin thu a pe chiang hle a ni. Thuthlung Hlui bu tawp ber Malakia
buah chuan, “Miin Pathian a ruksak ang em ni?” a ti a. Pathian meuhvin chutiang chuan a
zawt a ni. “Khawiah nge kan ruksak che?” in ti ang a, sawma pakhatah leh thil hlanah hian
mi ruksak alawm!” a ti a. Sawma pakhat chu mahni tana kan hman chuan Pathian ta kan ru
a ni. Sawma pakua min pe a, a sawmna hi chu min pe tel reng reng lova. Phal tawk tawka an
pek tura kha chu pakua an la chana kha a ni a, sawma pakhat chu Lalpa pual reng a ni.

3. Kumkhua atan a nihzia: Mi \henkhatin sawma pakhat pek hi Thuthlung Hlui dan mai niin
an ring a, Thuthlung Tharin engmah a sawi lo ve, an ti \hin. Mahse hei hi hriat tur a ni:
Thuthlung Hluia thupek nghette chu Thuthlung Tharin a sawi nawn leh kher lo va, a ring nghal
mai a ni, tih hi. Thusawm pekte leh sawma pakhat pekte hi chu a hlui ve reng reng lo a ni.
Rinna thuthlung chu Mosia dan aia upa a ni a, Mosia danin a tidanglam chuang hlek lo tih
kan hriat ang khan sawma pakhat pek pawh hi Mosia dan aia upa zawk a nih avangin a
hluiin a danglam chuang lo a ni. Kumkhuain chhandamna hi Rinnaa dawn a nih ang bawkin
kumkhuain sawma pakhat hi Pathianin a mite a phut dawn a ni.

4. Kan tan a \hatzia: Sawma pakhat pek dan hi Pathian dan a nih ang ngeiin dan fel tak,
sawiselbo a ni reng a ni. Mi lian leh mi te, mi neinung leh mi retheiten Pathian tan a inh< tawk
\heuhva pek theihna dan a ni. Mi lianpui leh te tak tein kan puar khawp \heuhva chaw kan ei
hi a dik ang bawkin, mi nei tam leh nei tlemin sawma pakhat an pek \heuh chu a dik a,
Pathian dan rel ni ^wm tak reng a ni. Tin, ni sariha ni khat serh hi tisa lam leh thlarau lama
\hat theihna tawk tura Pathian rel a ni ang bawkin sawma pakhat pek hi kan \hat theihna
tawk tur a ni. He hmangaihna Pathianin kan \hatna tura dan fel tak a siam hi miin sawiselin
phunnawi sela, amah chu a fel lo zawk a ni ang. Pathianin malsawm rawh se.
CHANCHIN |HA HRIL HI RINGTUTE TIH TUR A NI
Isaia 6:1-10, Marka 16:15-18
- Rev. Dr. Lalhmangaiha
Chanchin \ha chu Lal Isua Kristaa Pathian hnathawh zawng zawng hi a ni a, Lal Isuan
chhandamna hna a thawh chanchin hi a ni kan ti thei bawk ang. Bible chuan kawng hrang
hrangin a sawifiah a, Pathian Ram Chanchin |ha te, Chhandamna Chanchin |ha te,
Khawngaihna Chanchin |ha te, Remna Chanchin |ha te, Sual ngaihdamna Chanchin |ha
te, Tihthianghlimna te, Nunna Thu te leh a dangte pawh. Mihringin thinlung taka Isua Krista
chu Lal leh Chhandamtua a pawmin piangthar a lo ni a, thil siam thar a lo ni bawk a; a sual
a sim a, sual ngaihdamna a chang a, chatuana nunna neiin a lo awm ta a ni tih hi chanchin
\ha kan hril \hin, kan la hril zel tur chu a ni.

1. Tumah kan b^ng thei lo : Kan Thurin No 9-nain ringtute tih tur a sawi zingah, ‘Khawvel
puma Krista ram tizau tura beih’ tih hi a tel avangin chanchin \ha hril hi ringtu zawng zawng
tih tur leh tih m^kmawh a ni a, tumah kan b^ng thei lo. Krista chhandamna chu a thl^wna kan
hmuh avangin a thlawn v>kin kan pek chhuah a ngai a. Nitin thlarau bo tam tak an boral
avangin hmanhmawh a ngai bawk. Krista chhandamna chang inti si, chanchin \ha hril ngai
pawimawh lo chu ringtu tak a ni lovang. Tirhkoh Paula chuan, “Tih m^kmawh ka chunga
innghat a ni si; chanchin \ha hril suh ila, ka chung a pik dawn si,” a ti bawk a. Chhandamna
hlut zia hretu tan chuan engmah sawi chhawn ch^kna neih loh chu a inhmeh lo hl>; “Sawi
lovin kan awm thei lo,” ti ve tur kan ni zawk.

2. Ins>nso huam a ngai : Lal Isuan, “Ngai teh u, chinghne zinga beram awm angin ka tirh
che u hi,” a ti a, nuam taka hril tura beisei chi a ni lo. Ringlote hnena chanchin \ha hril chu
hautak tak a ni. Mahni intum vek a ngai a, mahni intum chung pawhin lawm kan hlawh lova;
lawm ahn>kin tihduhdah kan tuar zawk \hin a ni. Chuvangin, engkim huama thawh chi a ni.
Sum leh pai; th^ leh rilru s>n a ngai a, hrehawm tuar a ngai a, nunna hial pawh ch^n a ngaih
hun a awm thei.Mahni lam chu ins>nsona tur hlir a ni.

3. Thlarau bo pakhat tal man kan tum tur a ni: Mihring hi Pathian anpuia siam kan nih
avangin Pathian mithmuhah kan hlu em em a ni. Mi pakhat boral pawh Lalpan a ui em em a;
chuvangin, thlarau boral tur chhanchhuak turin ringtu tawh phawt chuan mawhphurhna kan
nei a ni. Mahni kan kal chhuak theilo a nih pawhin \awng\aiin emaw, mite ruaiin emaw,
engtin emaw tala kan \an ve a ngai a. |henawm hnaiah pawh ringlo mi an awm chuan kan
hrilh ve thei. Ram hla tak kal kher lo pawhin, kan hmuh phakah leh kan hrilh theiha awm
apiang hnenah Isua chanchin \ha hi hrilh mawlh mawlh mai tur a ni. Ringtu puitling ve lem
chuan thlarau bo pakhat tal man ve tum tlat a \ul a ni.

4. Tih theih t^wk tih: Lal Isua, Bethani khua a hmeichhe pakhatin hriak rimtui a thih khan, “A
tih theih tawk a ti a ni,” tih a sawi khan, hmeichhe thil tih chuan a ti lawm a, a chhan pawh a tih
theih tawk a tih vang a ni tih kan hria a. Hei hi Isua ringtu apiangin hrerengin, Isua lawm zawng
eng nge ni tih kan ngaihtuah a \ul. Aman thu min pek kan tihhlawhtlin chuan a lawm dawn a ni
tih a lang. Hetah hian a hming mai nilo, theihtawp takmeuh chhuah a \ul zia a lang bawk. Kan
theih chinah chuan tl^nchhe lovin kan ti ve mai tur a ni. Mahni kalchhuah emaw, sum leh paia
lo \an ve emaw, thildang pawh kan tih ve theih tawk kan tih hi Isua lawm zawng a ni.
KRISTIAN CHHUNGKUA LEH ZIRNA
-Rev. Dr. Lalhmangaiha
Thufingte 16:22&23
Tunlai hunah hian Mizote pawhin zirna kan uar ve ta hle a, lehkhathiam, degree nei
pawh a s^ng t>l kan awm ve ta a, a lawmawm hle mai. Kristian chhungkaw din leh zirna kal
kawp dan erawh zir thar kan mamawhin a lang. Mi tamtak chuan kan t< leh fa te zirna lama
kan duhsak luat avangin sakhaw lam thil kan hlamchhiah deuh niin a hriat a, ngun takin i han
ngaihtuah chhunzawm dawn teh ang.

1. Zirna hmun : Ram kilkhawr Mizoramah ngei pawh zirna \ha leh s^ng ber, University hial
pawh a awm ve ta a. Ram pawna awm te phei chuan zirna hmun leh zir tur chi hrang hrang
an hnaihah a awm hlawm a, an vannei hle mai. Mizorama awm te’n phai lamah zir turin kan
t< leh fate kan tir bo fo va. Nu leh pa hmuh phak lohvah Hostel-ah te kan dah a, a nih loh leh
mi in luah emaw, tute emaw b>l turin emaw kan dah \hin. An tet deuh lai a\anga dah bo reng
pawh tam f> an awm. Kristian chhungkaw din lama \hahnemngaihna a\anga thlir chuan an
fate kaihhruaina hun an nei tlem khawp mai. Kum tawpa an lo haw zawk bak chu chhungkua
a awmho hun a tlem hle. Hetianga zirna hmun hla tak tak kan pan hian an thiam phah ngei a,
chutih rual chuan Kristian nungchang \ha an hloh thei ve bawk. Mahni in lum a\anga sikul kal
leh hmuhphak lohva dah bo a \hatna leh \hat lohna hi sawi f> tham a awm ve ve ang.

2. Zirna hmun leh Sakhuana : Naupang sikul kalna hmun tur kan thlan hian eng nge tehfung
kan hman ber? |henkhat chuan sikul \ha teh nan result \ha an hmang a; result a \hat theih
dawn phawt chuan sum sen tur lam an ngaihtuah lova, sakhuana lama an inkaihhruai dan
pawh an ngaihtuah vak bawk lo. |henkhat erawh chuan sakhaw lama an tlakchhiat hlauvin
an hotuten an kaihhruai dan an chik hmasa a, mahni kohhran nilo, kohhran dang sikula intirh
chu an duh lo. Sikul neitu kohhran duh dan leh thurin zawm tir tuma beitu tih hriatreng te
sikula indah hi chu a hnua inchhir leh loh nan ngaihtuah chian hmasak a \ul khawp mai.

3. Ngaihtuahna zau hman a \ul : Zirna (education) kan tih hian class room-a subject hrang
hrang an zirte chauh hi a huam lo. Subject tin chu a kalkawng \heuhvah rilru sawizawitu leh
mi puitlinga siam theitu chu a ni ngei a. Hei bak hi zirna chuan a huam. Exam tin zawn
ringawta zirna (exam oriented) phei chu a famkim lo lehzual. Nungchang \ha chherchhuak
thei zirna te, sakhaw rilru tinghettu zirna te, thil tinrenga ngaihtuahna fim leh puitling nei thei
zawnga chhertu zirna te hi kan zawn ber nise a \ha. Lehkhathiam tak si, nungchang mawi lo,
tlawmngaihna nun tlachham bawk, zu leh ruihtheih thila fihlim silo neih palh a hlauhawm a
ni. Chuvangin, zirna subject hneh tak ni mah se, mihring rilru puitling lo taka an chhuah si
chuan a hlawkna t>l tur a v^ng hle ang. Rilru zau tak, ngaihtuahna fim tak nei chunga kan t<
leh fate zirna hi kan ngaihtuah a \ul a ni.
RAM HMASAWNNA- FAINA LEH THIANGHLIMNA
-Upa Chhawnvunga
Sam 93:5
Hmasawnna tehna pakhat pawimawh tak chu faina leh thianghlimna kan ngaih
pawimawh danah a ni. Ram changkang apiangin bawlhhlawh an ngaimawh a, fai an ngaina.
Hnam mawl chuan fai leh thianghlim nawmzia an hre lo, a mawina pawh an hre lo. Fai hi
hriselna a ni a, fai hi damna a ni. Taksa hi a fai tur a ni a, thawmhnaw hi a fai tur a ni; tichuan,
a mawi. Kan taksa bakah kan in te, kan bungbelte hi fai sela a hrisel a ni. In hi boruak \ha a
luh theih nan leh eng \ha taka a luh theih nan ngun taka saka enkawl tur a ni.
Kan khawlaite hi a faiin a thianghlim tur a ni. Hetah hian hmasawn kan va mamawh
em! Kan kawng sira tuihawk luankawra bawlhhlawh tam \hin te, rimchhe khawpa kawng
sira bawlhhlawh awm \hin te hi faina leh thianghlimna lama kan hniamzia awlsam taka hriat
theihna a ni. Bawlhhlawh ngaimawhna kan nei ve tial tial hi a lawmawm. Khawpuiah sawrkar
Department lamin motor-a min han paihsakte hi hmasawnna lawmawm tak a ni.
Amaherawhchu, hunbi dik taka lak khawm zat zat dan tur ngaihtuah thar zel a \hat a rinawm.
Hmasawnna tur a la tam hle.
Mipui lam pawhin sawrkar min puihna hi \angkai lehzualin, thianghlim zual deuh deuh
nan hmang ila a va \ha em! Bawlhhlawh paih mai mai leh theh darh mai mai hi a pawi em
em mai. Hriselna atan a pawi. Boruak bawlhhlawh hi vawi leh khata tihdanglam theih a ni
lova, thing phun kan uar a ngai a, tichuan a lo thianghlim ang. Mahse, bawlhhlawh ngaimawh
nachang kan hriat loh erawh chuan a danglam mawh ngawt ang. Chawhmeh bang nawite
hi in vela theh darh mai mai lo hian khur siamin fel takin paih ila, thoin a bawm loh nan vut
emaw, vaivut rovin emaw chhilh leh ila, tichuan a ziaawm ang.
A nih loh chuan lehkha chhiaa funa ipa daha bawlhhlawh paihna hmun emaw
bawlhhlawh paih motor emaw thehthang dan ngaihtuah ni se a \ha. In chhung, chhuat leh
bang leh bangrel velte hi hru fai fo ila, tih \han chuan nasa tak leh hah taka ti lovin fai takin a
dah theih reng a. Vawi khat nasa taka tihah dah leh vang vang hian tihfai leh hi a harsa \hin
a. Vawi khat fai taka nawh kha a khat tawkin nawt reng ila a fai reng a ni mai. Chawhmeh
leh thei eina hawngte pawh funa ipa daha bawlhhlawh paih motor-a paih a nih loh pawhin
kan bawlhhlawh khurah paih ila, kha khur kha a lo khah hunah chhilhin kum nga kum rukah
chuan lei \haah a lo chang tawh a, lak chhuaha a khur kha hman leh mai tur a ni a.
Tin, a hal theih chu hal ni ta bawk sela. Chutiang chuan, bawlhhlawh senghawi leh
faina leh thianghlimna ngaih pawimawh hi hriselna leh hmasawnna a ni tih hi i theihnghilh
suh ang u.
(He article hi ‘Nilai leh Beihrual Thupui’ Bu 2007 a\anga lakchhuah a ni)
PUITLIN LAM I PAN ANG U
-Rev. K. Lalpiangthara
Hebrai lehkhathawn ziak a nih lai hian Hebrai Kristianhote hi kum sawmthum vel lai an
ni ve tawha sawi a ni \hin a. He lehkha thawntu hian Kohhran anga an khawsakna a rei
tawh ngaihtuahin puitling lo a ti deuh a ni ngei ang, “A hun ngaihtuah zawngin zirtirtu ni tawh
hial awm in ni na a, Pathian thu bul ber A AW B te chu zirtir in ngai leh ta a...,” (Hebrai 5:12)
a ti hial a ni.
Eric Berne-a chuan, “Mihringah hian ze pathum-Naupang zia, Puitling zia leh Pa zia a
awm a, kan lan chhuahtir tam ber zia kan pu \hin a ni,” a ti a. Naupang zia leh Pa ziaah hi
chuanmahni indah pawimawhna a lian a, mi dang dinhmun hriatthiampuina a tlem deuh
\hin. Tin, mahni ngaihdan dik leh \ha bera ngaih tlatna a lian hle bawk. Hetiang a nih avang
hian sawiselna te, thupek te, itsikna te, tauhna te leh helna chi hrang hrangte a lang chhuak
tam \hin. Hetiang hian puitlin lam kan panna tur kawng hrang hrang han sawi diat diat ila:-

1. Kohhran lamah: Kohhran upa tak, puitling lo tak a awm thei a, naupang tak puitling tak a
awm thei bawk. Kum tam leh member tam lamah teh ngawt theih a ni lo. A kalphungah te,
ngaimawh zawngah te leh rah a chhuah danah te a puitlin leh puitlin loh a lang chiang \hin.
Hengahte hian Kohhranin puitlin lam i pan ang u-
1) Bible leh thurin ngaih pawimawhah
2) Kohhran inhumhalhna lamah
3) Luan chhuahna lamah
4) Thilpek ngaih pawimawhna lamah
5) Inkhawm ngaih pawimawhah
6) Inkhawmpui leh Committee ngaih pawimawhah
7) Thuruk vawn him chungchangah

2. Rilru lamah: Rilru puitling kan tihte hi thil engkim a-chin-chhuaktea ngaihtuah \hinte an ni
chawk. Mahni an inhre chiang a, mahni inrin tawk dan leh inngaihtlawm dan tawk an thiam
\hin. An nihna aia sangin an indah ngai lova, an insit hek lo. Bukna dik tak khai chungin thil
an ngaihtuah a, a >ng zawngin thil an thlir bawk \hin. Rilru puitlingte chuan mi neiha inngaih
ringawt an tum lova, mahni intodelh an tum \hin a. Mi thilpek dawngtu nih aiin pe theitu nih an
tum zawk bawk \hin. Mi dang nena nunhona kawngah pawh hriatthiamna thui tak an nei
\hin. Hetiang rilru pu ngai lo kan nih pawhin he kumtharah hi chuan hetiang rilru hi put i tum
ang u.

3. Hmalakna lamah: Mi puitling apiangte sulhnu a mamin chhui leh pawh a nuam \hin a. Mi
puitling lo sulhnu chu a pawr \hin. Hmalakna lama mi puitlingte chuan hmachhawp an siam
thiam a, tha thlawn an seng vak vak ngai lo. Eizawnna kawngah pawh an pet lawr vak ngai
lova, an tih lam lamah hlawhtling khawpin hma an la \hin. Mi puitling chuan thawh dan tawk
te leh duham dan tawk te an hre \hin. Mi puitling lote chuan a hleihluakin thiltih an ching a, in
tih awl vung vung leh thatchhe arbawm khai an an ching \hin. Kan hmalakna kawng hrang
hrangah hei hi inen nana hmangin kal i tum ang u.
MITIN PUITHIAM NIHNA
- Upa Lalthankima

Sakhaw dang rinnaah chuan Puithiamte chauh hian hmun thianghlim, sakhaw thila
serh leh s^ng leh inhlanna thil hi an khawih thei a. Puithiamte hian an aiawhin an hl^n a, an
hruai thleng \hin a ni. Ringtute kan nihlawhna chu hmun thianghlim bera keimahni duhthu a
luh theihna kan nei hi a ni. Tuma hruai lohin kawng a hawng a, tuma khar theih a ni tawh lo.
Lal Isuan tlanna a hlen ni khan Temple puan zar a lo thler a, hmun thianghlim ber daidangtu
chu a lo thler ta. Ringtu ten chu hmun chu kan thleng ve thei ta a ni.
Kha puanzar thler kha kan t^n pawh a inhawng reng a. Mi tamtakin kha hmun hruaithleng
turin Puithiam bik ngai emaw anti fo \hin. Kan tlantuin a tuar zo vek tawh a ni. Palai famkim a
ni a, min tlan nan a thi mai ni lovin a tho leh a ni. Puithiam lal ber Lal Isua chu a thi leh dawn
tawh lova, chatuana Puithiam Lal a ni reng tawh ang. Kohhranah ministry hrang hrang -
Pastor, Upa leh a dangte kan nei a, an pawimawh hle mai, mahse Pathian hnena kan nun
hlan turin tu tihsak mah kan ngai bik lo. Mitinin kan lut thei vek a ni.
Thuthlung hluia Puithiam te khan mi te tan an hl^n \hin a, keini thuthlung thara ringtute
hi Puithiam vek kan ni. Eng nge kan hlan ve ang? Pakhatnaah chuan kan taksa kan hlan tur
a ni. Kan ch$n \hin \ha lo b^nsan a ngai. A rawngbawl tura kan inpek ve hi a pawimawh a,
amah kan hmangaih v>naah hian a langchhuak tur a ni. Thutak kan pawm nghal a ngai. Kan
taksa hi a Thlarau ch>n n^n a duh a ni tih hi kan pawm tur a ni. Man a lei kan ni tawh si a.
Krista rawngbawl theihna sang ber chu a bawiha awm hi a ni. Chhiahhlawh chuan ph<t l>t
nei leh hlawh beiseiin a pu rawng a bawl \hin a. Bawih chuan ph<t leh beisei leh chuan tur a
nei lo. Chhiahhlawh ang ni lovin bawih angin Krista rawng kan bawl tur a ni.
A dawt lehah chuan fakna leh chawimawina kan hl^n tur a ni. Engtin nge fakna leh
chawimawina chu kan hlan ang? A duh zawng tih te, l^m te, zai te, tam tak a awm thei ang.
Phur loh lai te, hla hruaituin hla a l^k sual lai te, thusawituin thiam lo taka thu an sawi lai
pawhin kan rin leh fak tur a chu a pangngai reng a ni. Ringtu chuan ama tan kan nun kan
tithianghlim tur a ni a, phur leh tha tho loh lai pawhin Lal Isua min tlanna chu a pangngai reng
a ni. Sualina min delh nat lai ber pawhin Lal Isua tlanna hi a ngai reng a ni.
Engtin nge kan in hlan ang? Tuar hi kan peih tur a ni a, englai pawha chawimawi mai
tur kan ni. Thlarau Thianghlim hi min tiphurtuah chauh kan duh \hin a, phunnawi te kan bansan
tur a ni. Ringtu nihna hian chawimawina chauh hlawh a beisei tur a ni lo. Mawhphurhna thui
tak a keng tel tur a ni.
LAWM CHUNGA LALPA RAWNGBAWL
(Sam 100:2&5)
-Rev. Lalnghinglova

Tunlai politik khawvelah hian insawisel leh phunchiar hi kan inzirtir nasa hle. Lawm ai
chuan phunchiar kan thiam zawk hlawm a. Pathian hnenah pawh lawm nachang kan hrelo
fo. Mahse, lawm fo mi chu an awm zel. German Lal pakhat pawh, hmanlai deuh tawhah
khan, a in kiangah rimawi ropui tak hriat beiseiin, thirban pahnih inkarah kawng ro nei takin
thirhrui a zam \uk mai a. Thlifim in a rawn chhem a, a ri feih feih a. Thli na tak a rawn tleh ta
fur fur mai a, chutah zet chuan rimawi ropui tak a lo chhuak ta a ni, an ti.
Ringtu chungah chuan tuarna leh hrehawmna nasa takin lo thleng mahse, chung
hrehawmna chu a nasat poh leh van hla mawi ri chu a thinlungah a ri ring ting mai a lo ni.
Tunlai natna khirh-cancer vei, lawm em em pawh sawi tur an awm ta nual mai te hi ava mak
em! ‘Cancer ka vei lovang tih ka hlau zawk a ni’, an han ti phei hi chu a mak lehzual. Cancer
natna in a hneh loh lawmna chu Lalpaah a awm ngei a ni tih kan hria. Sam phuahtu chuan
‘Lalpa chu engkim chungah pawh a \ha a ni’ a ti a. ‘A ni chuan mi zawng zawng chhandama
awmah leh thutak hriaah a duh a ni’ (I Tim. 2:4) tih a ni. ‘Lalpa \hatna leh ngilneihna chu
kumkhuain a awm dawn’ a ti bawk a. Heng thute hi kan ngaihtuah nawn fo chuan, Pathian
chuan-Chhandam duhloh a neilo.
Ngaihdam duhloh a neilo. Ngaihdam theihloh a nei lo, rinhlelhna thinlung sual tih chauh
lo chu. Chhandam zawh loh a nei lo. Tun thlengin chhandam turin min ko a, min la nghak
reng a, min la sawm reng a ni. A hnenah i kal thuai ang u. Tumah thlei bik a nei lo e. Pathian
in a zahngaihna avanga kan sim hun min hawn sak a, min la nghah reng lai hian a hnenah i
kal thuai ang u. Chuti lo zawng, a zahngaihna hi kan chunga rorelna a lo ni hlauh dah a nge.
Min ngaidam duh reng a, min chhandam duh reng a ni. Ziaktu pakhat chuan, ‘Dilna aiin
fakna hi a sang zawk a ni’ tiin a ziak a; a dik hle ang.
Augustine-a chuan ‘Mi, Pathian hmangaihnaa a lo puitlin tawh chuan, a hnena kal a
duh tawh \hin a ni’ a ti a. Lalpa hnena thlen chuan a dilna leh \awng\aina te zawng zawng
kha fakna leh lawmthu sawina ah a chang tawh ang. Vawi khat chu Theology bu pakhat ka
chhiar a, ‘Isua chu mihring leh Pathian a ni a. Vana a lawn hnu pawhin mihring leh Pathian
a ni ta zel a ni’ tiin an ziak a. Ka thinlungah chuan, ‘Chuti a nih chuan, kei pawh mihring ka ni
a, Isua hnenah ka kal thei ngei ang’ tih nachang hriatna a lo piang ve ta a. A thlamuanthlak
hle mai. Chatuan hmunah a hnen kan thlen hun chuan kan dilna leh \awng\ainate kha fakna
leh lawmthu sawina ah a chang tawh ang. Amen
HLOH HLEP
- Rev. K. Lalzuala

Matthaia 13:44-46 kan chhiar chuan Lal Isuan a sawi hun lai hian ro hi leiah an phum
\hin ni tur a ni. Josephus pawhin “Rangkachak emaw, silver emaw leh an ro \ha apiangte
chu a neituin lei hnuaiah an thukru \hin a, Indo thulhah emaw, kan mei thuah emaw a him
zawk nan,” tiin a ziak a, chu ro phumruk, lei hnuaia an thuhruk nen chuan Lal Isuan vanram
(Pathian ram) chu a tehkhin a lo ni.
He thu hian entir pahnih a nei a, vanram (Pathian ram) chu pawnlang takah hian a
innghat lo tih leh thuk zawkah naran lo takah a awm zawk a ni, tih hi. Lal Isuan Pathian ram
chu, “In thinlungah a awm,” a ti a, chu thinlunga Pathian ram thlenna chu pawnlang taka
beihnaah hian a innghat lo tih a lang chiang a ni. Kan thinlunga Thlarau Thianghlim chenchilh
nun a lo thlen theih nan thil pahnih ch^n tur a lo chhuak ta a:

1. Neih ch^n tur a ni- Ringtuin a nih tur ang a nih theih lohna chhan ber chu a neih a ch^n
theih loh avang a ni. Chu mi awmzia chu ro \ha hralha ch^n tur tihna a ni lo va. Kan nupui
fanau, kan pasal te, nu leh pa kalsan nghal tur tih a kawk lo. Kan thil neihsa eng pawh mai hi
Krista nena chen dunna daltu a nih chuan a hnawk vek a, chu chu ch^n tur a ni. Khawvel thil
hi Krista avangin ringtuin a ch^n fai phawt chuan a thinlungah vanram chu a lo thleng tak tak
dawn niin a lang. Khawvel thil, kan tana nuam ch^n duh mang si lo, Pathian chenchilhna
beisei bawk si kan nih chuan a pawi hle ang le. Kan rin Pathian hi chenchilh nunah hi chuan
a ti kher kher hle niin a lang. Chhandamna kawngah chuan thlakthleng a beisei lem lo, thi
hnu, boral hnu khawngaihnain min chhandam mai a ni; mahse, chen dunnaah chuan keimahni
lam thil neih ch^n phawt a \ul si a ni. Krista i neih hmaa i duhzawng, i ngainat zawng, i sawi
duhzawng, i tih duhzawng kha, Krista avangin ch^nnaah ruat ve turin ka sawm a che.

2. Nun ch^n tur a ni- He kan thupui pahnihna hi khawvel thil ch^n kan huam tawh hnua kan
hriat tur pawimawh tak chu a ni. Kan Lal Isuan amah zuitu, zirtir ni turte chu nun ch^n tawh mi
ni turin a duh a ni si a. “Tu pawhin mi zui a duh chuan mahni intheihnghilhin, ni tin a kraws
puin mi zui rawh se, tu pawh a nun humhim chuan a ch^n ang a, tu pawh a nun chan chuan
a humhim ang,” a ti a. Kristaa nun ch^n hi zuitu ni tura thil \ul niin a lang. Kristian nuna hnawk
tak fo chu Krista nun ni lovin, keima nun (keimah) hi a ni. Kan Lal Isuan, “Tu pawh ka hnena
lo kal chuan a pa te...ama nun lam a huat loh chuan ka zirtir a ni thei lo vang,” a ti a. Mahni nun
huat hi a harsa hle, mahni hmasial sa mihring tan hian. Kan Lal Isuan a thusawi ngaithla
mai, mahni nun haw si lote chu min hre em em a ni. Nangma thil neih sa, khawvel thil i nun
(self life) i ch^n chuan Krista awmnaa thil awm chu ni tin i hmu chhuak tawh ang a, chumi
hunah zet chuan i hloh chu hlepnaah i chhiar thei ngei ang.
PATHIAN HUAN
- Rev. Chuautera

Pathianin Adama awmna tur chuan Eden huan aia nuam chu a hriat sak lova. Pathianin
a duh chuan Adama chu in ropui tak te pawh a siam sak thei a. Nimahsela, chung aia nuam
a ruat sakin Eden huan chu a in atan a ruat sak ta a. Chumi huan chu, huan mawi tak a ni lo
thei lo vanga, a chhunga thil awm zawng zawngte chu a thianghlim leh ropuiin a rin loh theih
loh a ni. Chumi Eden huan awmzia chu, “Lawmna” tihna a ni; chuvangin, a chhunga awm
chu lawm lo theilo leh nuam tih loh theih rual a ni lovang. Chu chu khawvelah hian hmun
nuam ber a ni tih rin loh rual a ni lovang, chumi huan nuam takah chuan Adama chu engti te
in nge a nilen ve \hin ang le? D^wngdah leh awm mai maiin em ni awma in rin? D^wngdah
mai mai love, chutiin awm sela a him thei lovang, d^wngdaha awm tluka mihring mi ti lungngai
thei dang a vang hle a ni.
Adama chuan thawh tur a nei a ni, huan chu enkawl a chei tur a ni, huan vengtu nih
pawh a ngai a ni. Pathianin a mihring siam te awm mai mai turin a siam si lova, Pathian a
\hian anga be \hintu huan chu ngun takin a enkawl in ring em? Kei chu ka ring hle mai;
nimahsela, chutiangin an awm reng lo, eng chen nge Pathian huanah chuan an awm kan hre
lo; thuawihlohna avangin chuta ta chu hnawhchhuahin an awm ta a ni a. In mawi tak leh
nuam tak ata chu hnawhchhuahin an awm ta a, an lungngaihpuiawm ngawt mai.
Pathianin Adam hnena huan enkawl tur a pek ang kha Pathianin mitin hnenah chei tur
leh enkawl turin huan a pe \heuh a, chu chu Pathian huan a ni bawk a. Chu chu khawnge a
awm? Khawi lamah nge in zawn dawn? Pathian huan chu zawng chhuak rawh u, in hlat lo
\heuh a ni. Nangmahniah a awm, chu chu thinlung hi a ni. Anih leh kan thinlung chu Pathian
huan ni sela tu enkawl tur nge ni ang a, eng te nge tih ngai? Pathianin chumi huan enkawltu
atan mahni \heuh min ruat a ni. Adama, Eden huan enkawltu a ni ang bawkin mahni thinlung
\heuh hi kan cheiin kan enkawl tur a ni. Tin, chumi kan thinlungah chuan a khawngaihna a
tuh a, chu chu ven \hat a, a d$ptu apiang tihfai tur a ni, thlai d$ptu hnim kan thlo fai ang hian.
Eng hnim te nge \o ve \hin? Huatna te, verv>kna te, bumna te, h>kna te, dawtsawina
sual reng reng te hi hnim ang a ni, thinlunga Pathian khawngaihna chu a d$p chhe \hin. Chu
chu thlawh fai kan tum fo \hin tur a ni, chutilochuan, khawngaihna chu a \hang lian thei lo a
ni. Hnim a nasat hmaa thlawh loh chu a \ul chhe tawh a, hneh a har tawh \hin a ni. Chutiang
bawkin thinlung sual hi a tet laiin thlawh nghal a \ha a ni; Huan ven ngun loh leh thlawh ngun
loh chu hnim a lo khat \hin; chutichuan, Pathian huan min pek hi kan ven ngun loh chuan sual
tinrengin a khat mai ang. Pathian hnenah i huan veng \ha thei turin \awng\ai fo la, chu huan
chu Pathian huan a ni a, nang a v>ngtu i ni.
ENGTIN NGE MISSIONARY TE KAN PUIH ANG
- Upa Chhawnvunga
Chanchin |ha hril turin mi zawng zawng kan kal chhuak thei lo, a kal chhuakte erawh
chu mi zawng zawngin kan pui thei, puih hi kan tih tur a ni a, Kristian zawng zawngten kan tih
makmawh a ni. Engtin nge kan puih ang?

1. Kan nunin: An kawng dalsaktu ni lo ila. Kan nun dan tur leh nih dan tur ang tak kan nih loh
va, Kristian nun dan tur anga kan nun loh va, Lal Isua hming kan tihchhiat hian missionary-te
kawng kan d^l a ni. Hei hi tupawh, mi zawng zawng in enna tur a ni. India ram hla zawk
a\anga lo kal ten kan nun an hmuh dan hian kawng ro a su. Home Mission leh kan khawhmuna
hnam dangte, ni tina min hmutu te min hmuh dan hian awmzia a neiin kawng ro a su em em
a ni. Khawiah pawh a hla emaw, a hnai emaw, Chanchin |ha hi hlawk tak leh awihawm
taka hril tur chuan heta kan nun dan hi englai pawhin a pawimawh reng tih hriat a \ha.
Pathian Kohhranhoten Chanchin |ha hi tihtakzeta kan nunpui chuan awmzia a nei ngei
ngei dawn a ni.

2. |awng\aiin: Missionary te hi kahpah deuha \awng\ai sak lova, tihtak zeta an


hnathawhnaah kan tel ve a ni tih hriaa kan \awng\ai sak chuan an thawk hlawk ang. Tih tak
taka \awng\aisak an ngai takzet a, thupui pawimawha neiha \awng\ai sak an ngai.

3. Thilpekin: Ramthar thawh- lawm hi a p>nhleh deuh chauha kan ngaih chuan kan la hre
fuh tawk lo a ni ang. Biak In \ha leh mawi te hi a \ha e; mahse, ramthar lam min ngaihthah tir
tu a nih chuan a pawi ang. A fung lam hi nghet taka chelha tih changtlun a \ha. Chumi
chhuanlama a pawimawh leh a tum bul zawk hmaih erawh a awm thei ang. Ramthar vei lo
Kohhran chu Kohhran nung a ni ngai lo vanga, thlarau bo vei lo, thlarau bo zawng lo Kohhran
chu Kohhran nung a ni ngai lo vang.

4. Missionary te ngaihsakin: ‘Ngaihsak’ han tih mai hian a hriat thiam a har duh deuh
maithei. An rawngbawlna kan ngaihsak a ni tih tilang ila, anmahni pawh Synod lamin a
tihsak theih bak, \ul si, an mamawh si, Synod phurrit chhawk zangkhaina ni si, Synod lam
nena in hriatpui tawn zela kan tihsak theih chuan a \angkai ang. |ha awm taka lang, a
nawlpui tana \ha si lo leh a enkawltute duh dan ni vak lo te a awm thei. Chung angah chuan
fimkhur ila. Biak in han sak sak mai te a \ha hle thei e; mahse, a ram mite ngaihtuah dan
hriat sak a \ha fovang. An hnam rilru leh ziain a hlut zawng ngaihtuah sak a \ha fovang. Work
Camp te a \ha hle, a \hat loh chang leh \hat lohna hmun te a awm leh \hin. Ngaihtuah thiam
a \ha. Missionary te hian chhungkua, enkawl ngai an nei ve tho va, f^te sikul luh tir ngai an
nei ve tho. An fate zirna tur lam ngaihtuahsak hi kan mawh pakhat chu a ni ve ngei ang.
Missionary te kan fuihna tur leh puihna tur kawng tam tak a awm. Missionary te
\hahnemngaihna hi kan rilru tak taka kan \awmpui a \ha ber fo a ni.
KRISTIAN LUNGAWINA
- Rev. V.L. Zaithanga

Khawvel hi lungawi lohna khawvel a ni a. A chhunga cheng mihring te pawh hi


lungawina nei lo kan ni. Pu K. Lalthanzama hla phuah hian kan nihna a sawi chiang hle a ni:
“Lungawi lohna khawvel hi zawng: Belh chian leh lungngaih a tizual ; Rualawhna leh duh^mna
hian, Chin lem a nei lo ve!”
Mahni nihna leh dinhmunah kan lungawi lova. Nu leh pa te fate chungah an lungawi
lova. Hnathawktu leh ruaitute pawh an lungawi bawk hek lo. Kristiante pawh hian kan chunga
thil lo thleng te leh khawvelte thil lo thlengte kan hmuh hian lungawi harsa kan ti fo \hin a ni.
Kan hriat chin a tawi em avang leh kan innghahna a dik loh avangin kan lungawi thei lo a ni.
Kristian lungawina chu eng nge ni ta ang le? Kristian lungawina hi thuruk a ni. Tirhkoh
Paula chuan chu thuruk chu a hre chhuak tawh a. “Kei zawng eng ang pawhin awm ila,
lungawi zel ka ching tawh si a,” tiin a lo sawi thei a ni. Thil tinrengah leh thil zawng zawngah
lungawina thuruk ka hre chhuak tawh a ti thei a ni. Keini zawngin thil \henkhatah lungawi
theihna nei thei mah ila, thil dangah lungawi lohna kan nei leh \hin a nih hi!
Kristian lungawina chu a chunga thil lo thleng engmahin a tidanglam chuang lo a ni. A
chunga thil lo thlengah a lungawina a innghat lova, a lungawina chu Krista-ah a innghat a,
Krista chu a danglam ngai si lova, a lungawina pawh a danglam ngai lo a ni. Tuipui chunga
lawng chu tuifawn a nasat zawh poh leh a invawrh sang angin, nun himna lawng Kristaa
innghat chu harsatna leh lungngaihna tuifawn ten len \hin mah se, a nasat zawh poh leh a
leng sang ting a ni mai! Kan chunga thil lo thlengte hi lo thleng lo tur nia kan ngaih tlat chuan
lungawi a harsa \hin a. Kan chungah thil eng pawh a thleng thei a ni tih kan hriat chuan
lungawi lohna tur a awm lo a ni.
Kan chunga thil lo thleng engkim hi Pathian hriat lohvin a thleng ngai lo tih hriatna hi
lungawina a ni. Kan lungngaihna leh manganna te hi min hriatpui chauh a ni lova, kan
lungngaihna leh mangannaah a mangang ve \hin a. Ama chunga thleng angin a ngai \hin a
ni. Kan lungngaih leh kan mangan lai pawhin kan hnenah a awm a, min \anpui turin a hnai
reng \hin a ni. “An manganna zawng zawngah chuan ani chu a mangang ve \hin a,...anmahni
a puain, anmahni a pawm \hin.” (Isaia 63:7-9). “Tuite in daikai lai pawhin kei in hnenah ka
awm ang a; luite in dai kai lai pawhin a chimpil lovang che u: meia in kal tlang lai pawhin in
k^ng lovang.” (Isaia 43:1,2)
Kan chunga thil lo thlengte hi Pathianin a thlawnin a thlentir ngai lo. Kan \hatna turin
engkimin min thawhsak zawk \hin a ni. Keinin a thawh dan kan hriat thiam loh \hin avangin
lungawi harsa kan ti \hin a ni. Kristian lungawina hi mahnia neih theih mai a ni lova, Krista
zara neih theih chauh a ni. Krista chu lungawina famkim a ni a, Krista neitu chuan lungawina
a nei \hin a ni.
“Amah nen kan inpawl chuan,
Dam chhung ka tawh apiang hi, Lawmna tur hlir a lo ni si!”
KAN HUNTE HI PATHIAN KUTA AWM A NI
- Pastor K. Lalpiangthara

Sam 31 phuahtu Davida hian Pathian lalzia leh ropuizia a hrechiang hle a. Engkim
chunga roreltu leh thuneitu, hun chunga thuneitu leh a hmelmate lakah pawh chhanhimtu a
nih zia hriain “Ka hunte chu i kutah a awm a, mi dotu te kut ata leh mi tiduhdahtute lakah hian
mi chhandam ang che,” tiin Pathian hnenah a \awng\ai a ni.

1. Kan hun hi Pathian kuta awm a ni: Hun hi Pathian kuta awm a ni a. Hun pumpui chu
chatuan a ni, chatuan them t> chu mihringin kan lo chang ve a, a rei pawl pawh kum 80 vel a
ni a, a reina pawh thawhrimna leh lungngaihna mai a ni (Sam 90:10). Kan dam chhung hun
leh ni te chhut nan chuan kum, thla, chawlhkar, ni, darkar, minute leh second te kan hmang a.
Chumi mil chuan kan khawsak dan tur ruahmanna te kan siam \hin. Kan thil ruahman lawk
hlawhtlinna pawh Pathian kuta awm tho a ni a, kan hun hi Pathian kuta awm a nih avangin a
duh dan anga kan hman a pawimawh hle. Khawvela thil hlu dang te hi chu suma lei theih a
ni a, hun erawhchu a lei theih loh. Pathianin a siam dan bak chuan tuman hun hi an nawr
hmanhmawh thei lova, tuman an chelh ding thei bawk hek lo. Hengte hian Pathian kuta
awm a nih zia a tichiang \hin.

2. Hun \ha Pathianin min pe: Hun hi a inzat \heuhin Pathianin min pe a. Hausa leh rethei,
upa leh naupang, mifing leh mimawl t^n a tam hlei chuang lo. Mitin mahni hun hlut thiam leh
hmang \angkai thiam apiang an nihlawh mai a ni. Khawvel ram hrang hrangte kan thlir
chuan indona avang te, leilunga chhiatna nasa tak avangte leh retheihna avanga hrehawm
taka awm te, dam la thlahlel ngawih ngawih mual min liamsan ta te an va tam em! Kan \hat
bik vang ni hauh lova ni thar lawmawm tak kan han chuangkai leh \hin te hi ava lawmawm
em! Kan chunga Lalpa mit a fuk reng vang a ni e. Kan nunna derthawng tak min zuahsak
chhan hi atana nung tura min duh vang a ni tih hria ila. Kum dang aia tam zawk atan inhman
i tum ang u.

3. Tun hun hman \hat: Hun \hen dan chi thum a awm a, chungte chu - Hun kal tawh, tun
hun leh nakin hun tih te a ni, “Tun hi Pathian chan a ni a, nakin hi Setana chan a ni” an ti \hin
a, a dik viau pawhin a lang. Kan Bible pawhin “Ngai teh u, tun hi hun lawmawm chu a ni a;
ngai teh u, tun hi chhandamna ni chu a ni” a ti a. Mahni ‘tun hun’ hmang \ha te hi damchhung
ni chhiar thiam an ni \hin. Hun kal tawhah thu kan nei thei lova, hun lo kal tur kan ban phak
hek lo. ‘Tun’ hi Pathianin kan kuta a dah chu a ni a, kan hman \hat leh \hat lohvin thlarau
khawvel thlenga kan awm dan tur a hril a. Kan thih dawn darkarah kan inchhir loh nan mahni
tun hun \heuh i hmang \ha ang u.

4. Pathian tan i inhlan thar ang u: Tun hun Pathianin min hruai thlenna chhan hi a tana
inthawina nung leh thianghlim leh a lawmtlaka inhlan tura min duh vang leh kan theihtawk
\heuhva a rawngbawl tura min duh vang a ni ngei ang. Hun \ha aiin hun \ha lo, hun lawmawm
aiin hun khirh tak te kan hmachhawn mek niin a lang ta! Lalpa tan inhmang zel duh mah ila,
kan thawh theih loh hun hi ala thleng thuai dawn. Nakinah kan tih chuan kan muang sual
dawn a ni. Mihringte khaw hawi hi a tawi em em a, chutiang a nih laiin kan sawi chian ve em
em theih chu ‘kan la thi dawn’ tih hi a ni. Kan thupuiin a sawi angin kan hunte hi Pathian kuta
awm, kan duh anga kan thunun ve theih loh a ni a. Kan dam chhung hun tawite hi Pathian tih
thinrim nan hmang mai lovin, atana nung turin i inhlan zawk ang u. Amen.
TUARNA RAHTE
- Rev. V.L. Zaithanga

Tuarna hian rah duhawm tak a chhuah \hin. Tuarna hian kan chak lohzia leh rin tlak
kan nih lohzia min hriattir a, Lal Isua chakna leh thiltihtheihna min hriat chhuahtir \hin. Keini
chak lo mah ila Lal Isua chu a chak a ni. Keini rinawm lo mah ila Lal Isua chu a rinawm a ni.
Heng thil hriat chhuahna hian chakna thar leh beiseina thar min neihtir \hin. Mi tam tak
chuan tuarna a\angin Pathian kan hre chhuak tharin, Amah kan hnaih zual \hin.
Tuarna hi Pathian ropuina lan chhuahna remchang a ni. Lal Isua ngeiin heng thute hi a
sawi a ni. “He n^ hi thihna tur a ni lo, Pathian mawi nan a ni zawk a, Pathian fapa chu he mi
avang hian a la mawina turin” (Joh. 11:4). “He mi hian a tisual hek lo, a nu leh a pain an tisual
hek lo; Pathian hnathawh a chunga a lanna tur a nih zawk hi” (Joh. 9:3). Tuarna leh natna te
hi mi \henkhat chuan sualna avang niin an ngai a, a tuartute sualna avang niin an puh \hin.
Hei hi Judate ngaihdan pawh a ni a, Lal Isua ngaihdan erawh chu a ni lo tih kan hria. Lal Isua
chuan mihringte tuarna leh natna te hi Pathian hnathawh a lanna tur leh a mawina tur niin a
sawi. Kan tuarna leh natnate hi Pathianin min hremna a ni lova, kan chunga a hnathawh a
lanna tura remchangah a hmang zawk a ni.
Tirhkoh Paula pawhin natna khirh tak a nei a, chu natna chu lak kiansak turin Pathian
hnenah a ngen a. Mahse a dilna chu a hlawhtling lo. Amaherawhchu Pathian khawngaihna
leh thiltihtheihna hriat chhuah nan a hman phah ta zawk a ni. “Ka khawngaihna i tan a tawk
e, ka thiltihtheihna hi chak lohnaah asin tihfamkimin a awm ni” (II Kor. 12:9) tia hriattirna
Pathian hnen a\anga a hriat chuan a natna tuar chungchanga a ngaihdan a lo danglam ta a,
hetiang hian a sawi, “Krista thiltihtheihna chu ka chunga a awm theih nan lawm em emin ka
chak lohna te hi ka chhuang tawh zawk ang. Chuvangin, Krista avangin chak lohnaah te,
chhiatnaah te, neksawrnaah te, tihduhdahna ah te, hnawhchepnaahte ka lawm \hin a ni; ka
chak loh apiangin a ni, ka chak \hin ni” (II Kor. 12:9,10)
Pi Buangi, Chaltlang, Aizawl-a mi chuan Cancer natna a vei hlauh mai a, a thih phah ta
nghe nghe a. Cancer natna chuan a taksa a hnehin thihpui mah sela, a rilru leh a thlarau chu
a hneh hauh lo mai. heti hian a sawi a, “Ka tana \ha ber hretu Lalpa hriatpuina hnuaiah
chuan eng natna pawh ka vei mai tur a ni. He natna hi lo vei lo ila, Pathian hmangaihna
ropuizia tuna ka hriat ang hian ka hre lovang.” Pathian ringtute chuan natna an tuar lai pawhin
natna chu an hneh tlat mai. Lal Isua pawh khan Kraws-a a thih lai khan khawvel a hneh tlat
mai.
Thil \ha lo a\angin thil \ha a chhuak a; fel lohna a\angin felna a lo chhuak a; thimna
a\angin >ng a lo chhuak a; chak lohna a\angin chakna a lo chhuak a; \awih theih lohna a lo
chhuak a; thihna a\angin chatuan nunna a lo chhuak a ni.
Min hmangaihtu Pathian pawhin tuarna hmangin a ni min zawn chhuah ni. Tuarna-te hi
Pathian zawn chhuah nan leh a hmangaihna leh khawngaihna hriat chhuah nan i hmang ve
ang u.
MIMAL HRISELNA
(Health Sunday Pual)
- Rev. Dr. Lalhmangaiha
Hriselna leh natna chungchang hian khawvel mihring zawng zawng min huap vek a.
Kan rilru a luah hneh zia hriatna pakhat chu rei deuh hlek inhmu tawhlo te kan han inhmuh
reng renga kan inbiakna hmasa ber chu, ‘I dam em?’ tih a ni \hin. |hian bul tak te nena kan
ti ti nikhua a lkan sawi ve fo chu hriselna leh natna chungchang hi a ni \hin.

1) Tute nge hrisel kan tih? : Hrisel kan tih rau rau an danglam theihna chu an kum danglam
vang a ni a. Naupang leh \halai zinga hrisel kan tih te chu an vun lan dan pawh a nung a, an
harhvangin an tho thang pawh a \hain a chak a ni. Tar leh upa tawh tak te chu an vun te
pawh eng ser sawr tawh lem lovin, lo chuar deuh hial tawh mah se chhiatni \hatnia an lo lan
peih ve zel a, inkhawmna a an la telve zel a, a \ul anga khawi i lova la zin chhuak peih an nih
chuan hrisel kan ti tho \hin.

2) Hriselna venhim: Mihringte hi kan nu pumchhunga kan awm lai a\ang kan tar thlengin
natna leh thihnain min man tumin min um reng a ni an ti a. Hetia kan awm mai mai hian englai
pawhin chhunglam leh pawn lamah min tina theitu, hmuh theih leh theih lohin min hual vel
reng a, kan mutthilh lai leh kan harh lai pawhin min bei reng a ni. Kan hriselna venhim kawnga
thil pawimawh tak pakhat chu ei leh in hi a ni a. Taksa tana \ha lo tak pakhat, mithiam ten ei
loh atana an duh em em pakhat chu keini mizoten kan duh em em sa thau hi a ni. Sa hrim
hrim hi ei zin lutuk a \ha lova, thisen sang leh natna \ha lo tam tak a thlen thei. |um khata
chaw ei \euh pawh hi a himlo bawk. Kan taksa kan hmang hah vaklo a nih chuan ei chin
tawk nei thiam ila a \ha ber a ni.Tui thianghlim lo a\angin natna chi hrang hrang kan kai theih
avangin kan tui in tur chu chhuan so hnu ngei ni theise a him ber. Hriselna venhim dan
pawimawh tak pakhat chu hun bi neia in entir hi a ni. Natna hriat chhuah hma chuan enkawl
dam pawh a awl nge nge a ni.

3) Hriselna tihngheh: Kan hriselna chu min tina thei laka kan ven bakah tihngheh theih a ni
a. Damlo lem lovin, natna vei lovin awm hram hram mah ila, kan la derthawng ru riau thei tho
mai a. Kan taksa a chak viau erawh chuan natna ten min beiin damlo hial pawh ni ila, kan
taksa chak avangin damdawi tello pawhin kan dam leh thei tho \hin a, damdawi hman a lo
ngai a nih pawhin kan dam chhuah hma theih phah \hin a ni. Kan taksa ti chak tur chuan ei
tur \ha ei a ngai hmasa ber a. Chaw kan ei apianga chintawk kan neih bakah thlai hel ei chi
te hi kan tlin tawk ang zelin ei hram tum ila, kan hrisel phahin kan chak phah dawn a ni.
Hriselna tihngheh dan kawng pawimawh tak dang pakhat chu insawizawi hi a ni a. Infiamna
chi tam ber hi insawizawina \ha tak a ni. Mahse, senso tlem ber, hmanraw ngai lo ber leh
midang tel kher lova mahnia tih theih erawh chu ke a kal hi a ni. Kan ei leh inah te, zuk leh
hmuam chungchangah te, kan hnathawhna leh kan thiltihna kawng tinrengah hian kan hriselna
atan a \ha dawn em tih ngaihtuah zel chungin kan nun hmang thei ila, kan lo hrisel zawkin
kan dam rei phah thei dawn a ni.
RINAWMNA
-Upa L.H. Rohmingliana
Malakia 3:6, Galatia 5:22, Hebrai 13:8, Thupuan 3:10
Rinawmna awmzia chu kan fiah sa deuh mai awm e, Nghet, Rintl^k, Rinngam leh
Danglamlo tihna te a ni. Kan ramin a mamawh >m >m chu Rinawmna hi a ni. Ringtute
mamawh, kohhran leh chhungkaw tin mamawh a ni tak meuh mai. Pa leh Fapa leh Thlarau
Thianghlim hi Rinawmna a khat Pathian nihna nei an ni a, a ringtu chu a rinawm \hin.

1) Pathian zia : Kan Kohhran thurin II-na ah chuan hetiang hian Pathian nihna a sawi kan
hmu, “Kei Lalpa hi ka danglam silo” tiin a inpuang. Jakoba 1:17b-ah “Amahah chuan
danglamna leh herna hlim reng reng a awm thei lo,” tiin Jakoban a lo sawi bawk a ni. Amah
Pathian a danglam ngai lova, a duh zawng a danglam ngai hek lo. Hm^na a duhdan kha
tunah pawh a la ngai reng. Chhandamna pawh ti tunlaiin a thlak danglam hauh lo. A pangngai
reng Chhandamna chu Kraws a ni. Chhandamna chan d^n pawh a thlak lo; Amah ringa
chan a la ni reng e. Tunlai khawvel danglam zel hian a ti danglam ve lo. A thu a thlak ve lo,
awih hmiah a fuh ber zel a ni.

2) Lal Isua zia a ni : Kan Lal Isua chuan Thupuan 22:13-ah chuan, “Kei Alpha leh Omega, a
Hmasaber leh a Hnuhnungber, a bul leh a tawp ka ni” a ti a, Hebrai ziaktu pawhin, “Isua
Krista chu niminah nen, vawiinah nen, kumkhua pawhin a pangngaiin a awm fo ang” a lo ti
bawk (Hebrai 13:8). Kan Lal Isua hi Pa Pathian tirhnaah a rinawm tluan chhuak parh a.
Krawsa thihna a tuar lai pawhin a la rinawm zel a ni. Kan tan a rinawm em em a, Krawsah
thih thlengin mahni chauhin a tuar a ni. A thawhleh hnuah pawh Vanah Pa dinglamah min
sawi saktu a la ni fan. Vawiin thlengin misualte chhandamtu a la ni reng a, a pangngai reng
kan Chhandamtu hi.

3) Thlarau Thianghlim zia a ni: Hebrai 9:14-ah chuan, ‘Chatuan Thlarau’ tih kan hmu a,
khawvel siam tirhah pawh a tel a. “Pathian Thlarau chuan tui chungte chu a awp reng a” tih
ziak a ni (Genesis 1:2), awp rengtu a nih chu. Bible-ah hian Thlarau Thianghlim chu zirtirtu,
chenchilhtu, hruaitu leh thlamuantu a nih thu kan hmu a, Thlarau rah chi kua zinga pasarihna
chu ‘Rinawmna’ a ni. Kan tan a rinawm em em a, min hruai peih a, min zirtir peih a, min
ch>nchilh tlat a, \awng\ai ngaihna hrelo khawpa kan awm lai pawhin r<m sawi hleihtheih
lohin min \awng\ai sak \hin a ni. Heng Pa leh Fapa leh Thlarau Thianghlim zia hi keini ringtu
te chuan kan nun zia a ni ve ngei tur a ni. Mi pakhat chu a hmingin an han kova, ‘eih’ a tih
pawh hi d^wt aniang an ti a, a rinawm lo \hang a ni ng>i ang. Lal Isuan, “Chhia reng reng
chham suh u” (Matthaia 5:33-37) a tih ang hian insawi rinawm chawp tuma chhe in chham
hnan vak vak ngai lovin, ‘Rinawm mai rawh u’ min ti a ni. ‘Ni chu ni, nilo chu nilo ni ngawt
rawh se’ a tih ang hian.
LALPA RAWNG KAN BAWL TLAT DAWN
Josua 24:21; Luka 9:23; 22:24-26
- Rev. Vanlalzuata

Tunlai khawvel kan thlir hian Lalpa rawngbawl tlatna lamah hian kan inthlahdah duh ta
viau mai a. Pianthar hi chu kan awlsam viau mai a, Camping-ah te hian ngawlvei te pawh hi
ni hnih khat lekah an piangthar thei mai zel a,a lawmawm khawp a ni. Chumai bakah Biak
In leh zaikhawmnaa han l^m hut hut te hi a mawi a, a hlimawm a, a lawmawm bawk a.
Amaherawhchu, kan harhna chan hi a tlo lo \hin em mai a, chuvang chuan Pathian
rawngbawl hi hna tak takah neih kan harsat a, “Lalpa rawng ka bawl tlat dawn a ni” tih
zawngah pawh hian kan chak loh phah ta a ni. Mahse, he kan thupui hi piangthar tawh te
tan kalkawng, loh theih loha kan kalna tur a ni si.
Vawikhat chu tuai pakhat hian hnute a siam chawp ve a, a l^m pui ve a, a l^mna lamah
khan a hnute siam chawp chu miin an sut palh sak ta a, a khamphei kha a tung chho ta hah
mai a ni, an ti. Kristian piangthar \henkhat pawh hi tuai hnute siam chawp ang hian min sutu
a zira danglam mai mai thei hi kan tam khawp mai a. Kan pianthar laiin kan ngaihnawm f< a,
kan testimony te pawh a ropui a, mahse, eng eng emaw vangin kan danglam leh bawih
bawih \hin. Chuvang chuan, Lalpa rawngbawl tlatna thinlung kan nei hleithei lo a ni.
Rawngbawl tlat tur chuan kan taksa leh nun hi a pek a pek a ngai a, a ch^n a ch^n a
ngai a, ins<mna mai piah lamah Lal Isua a\anga kan rochun khawvel thil te kalsan a, Lal Isua
tana inpek thlawp a ngai a ni. Chutiang tur chuan inbuatsaih a ngai khawp mai. Bible ch^ng
tarlana Lal Isua sawmna hi han ngaihtuah nawn leh ila, “Tupawhin mi zui a duh chuan mahni
hrehawm pawisa lovin, nitin a kraws puin min zui rawh se..tin, miin mi zui a duh reng reng
chuan a nu te, a pa te, a farnu te, a unau te a kalsan tur a ni. Engkim kalsana min zui lo chu
ka mi ni tlak a ni lo” tih hi Lal Isua thurochhiah, keimahni min chah thlap chu a ni.
Lal Isua sawmna thu hi ngaithla ila, keinin kan zui dan nen hian han en mil ila, a sawmna
awmzia tak hi kan thleng phak em aw, tih chu mahni kan inhre mai awm e. Lal Isuan min
sawm hian, “A nuam dawn tak tak a nia, a hlimawm dawn a nia, in nuam veng veng mai ang,”
a ti ngai reng reng lo. “Hrehawm in tuar ang, in ch^n ang” tih lam zawng hi Lal Isua min
sawmna lam hi a ni zawk. Ama rawngbawl tlat tur chuan tuar ngamna leh ch^n ngam nun kan
neih a ngai a ni.
Lal Isua rawngbawl tlat tur pawh hian chutiang chu amah Lal Isua min zirtir dan a ni a,
Bible-ah chuan “In zinga ropui ber nih duh chu in rawngbawltuah awm rawh se, in
chhiahhlawhah awm rawh se, in tirhkahah awm rawh se,” a ti tlat a. Chu chiah chu Lal Isuan
a rawngbawl tura min sawm dan leh min thlan dan chu a ni. Rawng han bawl dawn hian rilru
chapo tak chung chuan kohhranah rawng a bawl theih miah loh, Lal Isuan chutiang chu a
pawm miah lo; rilru inngaitlawm leh thuhnuairawlh taka mahni aia midang \ha zawka ruatna
thinlung neih a, a chhe ber pawh ch^n hnial lova mahni in kalsan rawngbawlna hi kan
inbuatsaihnaah hian a pawimawh em em a ni.
AT H E I S M LEH MIZO TE
- Rev. Zoramsanga

Pathian a awm rin loh tawpna hi Sap\awngin ‘Atheism’ an ti a, hetiang ngaihdan hi


Mizote zingah a lar ngai lova, amaherawhchu tunlai hian information technology a lo chak ta
hle a, social networking (whatsapp, facebook, etc) lamah phei chuan mahni hming dik tak
tarlang lem lovin atheism vawrh darhtu tam tak an lo awm ve ta a. Inzep lova atheist an ni tih
inpuang ngam pawh an awm nual tawh niin a lang.
Tawi tea hrilhfiah dawn chuan, atheism chu leilung leh a kaihhnawih thil te piah lamah
hian lei piah lam thil (supernatural) a awm rin lohna a ni mai awm e. Atheist hmingthang
Christopher Hitchens-a chuan “Science leh reason (mihring finna) hian hriatna famkim min
pe kan ti lo, amaherawhchu, science leh reason kalh thil reng reng chu kan ringhlel a ni,” a ti.
Chuvangin, atheist te chuan finfiah theih loh thil - Pathian, thlarau, ramhuai etc., te hi an
hnawl vek a, chumi rual chuan sakhaw thurin te pawh hi mihring mawl lai huna phuahchawp
anga ngaiin atheist tam tak chuan an hnawl bawk.
Atheism hian mizote hi min luhchilh tawh a ni tih hi hai rual a ni lova. Mizoram pawna
awm, Pastor pakhat chuan an awmna khawpui College-a mizo zirlai te zingah atheist an
awm fur mai a ti. Mizo zinga atheist eng emawzat hi chu phaia college an kal laia he ngaihdan
rawn nei haw ta hi an ni awm e. Internet social networking hmangin sap ho pawhin atheism
hi an thehdarh reng a. Facebook pawh atheist group tam tak a awm a. Kan mizo atheist te
pawh hian heng sap ho group a\ang hian p<r chawin, an hnial kh^n te chu mizo atheist
group-ah te an rawn chhawp chhuak chhawng ve leh \hin a ni.
Mizo atheist te zingah hian belhchian dawl lemlo te an awm rualin, tihtakzeta inzir an
awm ve bawk a, science leh Pathian thu theih ang anga an inzir hnua atheist nih thlang ta
zawk te pawh an awm ve awm e. Heng mite hi chu pal liam theih an ni lova, ti ti pui tur
pawhin atheism hi thui tak hriat ve a ngai a ni. An ni ang hi chu evangelical sermon leh
intih\haih zawnga hneh chi an ni meuh lo.
Atheism hian kan inchhungah internet kaltlangin min r<n reng a. Kan hriat lohvin kan t<
leh f^ te pawh hian atheism hi an lo tuipui viau thei. Chuvangin, Kohhran ten fimkhur taka a
do let dan kan zawn a ngai a. Kan do nasat lutuk chuan duh aiin kan ti lar ang tih a hlauhawm
a; kan ngaihthah chuan zawi zawiin Kohhran lungphum a ei chhia ang a, kan harh chhuah
meuh chuan, sap ram Kohhran te angin, kan lo chhe hman viau tawh ang tih a hlauhawm.
Science leh Pathian thu in laichin dan diklo chuan science leh Pathian thu a ti buai ve
ve a. Science avanga Pathian ropuina kan hmuhah te kan lawm rualin, Pathian thu hian
science min zirtir a tum lo tih hriat reng a \ul a. Pathian thu chuan mihring nihna min zirtir a,
mihring thinlungah thil diklo a awm avangin mihring leh thilsiam dang te leh Pathian inzawmna
a lo chhia a, chu chuan mihring nunah sualna chi hrang hrang a hring chhuak a; hemi siam
\ha leh tur chuan mihringte hian Pathian leh thilsiam dangte nena kan inzawmna chat tawh
kan siam \hat leh a ngai a ni, tih min zirtir a ni.
RILRU THARIN HMA I SAWN ZEL ANG U
(Phil 3:16)
- Rev. S. Lalkhuma

Kristiante hi hmasawn zel tura kal mek leh Vanram thleng tura buatsaih vek kan ni.
Hmasawn lo dinhmun hi chu hnungtawlh anih loh pawhin \hanglo nun a ni. Khawvel sawrkarah
America a hausa lawt lak a, tunlaiah hian China a \hang sawt ber a, India in a dawt thung.
Ram hrang hrang han tlawh kual hian a tlawhtute titi berah chuan khawthlang lam emaw
khawchhak lam pawh nise, a ram mite an changkan zia an sawi uar hle a ni.
Chutianga changkang tur chuan an phu reng nachhan an sawite chu an taihmakna lai
hi a ni. Singapore-ah chuan zing dar 7:30-ah ni a chhuah laiin, a hma zing dar 6:30 velah
motor a jam mup mup tawh a ni. Tin, dawrkai reng reng hian \hu chungin dawr an nghak
lova, ding chungin thil lei duh lokalte kha an lo dawr \hin. Hausa hlawm hle mah se, sum an
hmang thiam em em a, an $t zawng nazawng an lei ngai lova, a \angkai dan tur leh a hmanna
tur an chhut lawk \hin. Hnathawk lova awm mai mai nula tlangval hmuh tur an awm lo. Nikhatah
darkar engemaw zah tal chu an hna hmuh dan azirin an thawk vek a ni.
Tichuan, kan Zoram nunte hi thlir ngun a \ul khawp mai. Kum thar kan chuankainaah
hian nikum aia hma kan sawnna tur kawng engemaw tal dap chhuak thiam ila, sikul naupangte
chuan a aia sang zawkah insawn a, an zir zel ang hian kan hnathawh lai \heuhah hma kan
sawn dan tur ngaihtuah ila, chu chuan min ti \hang ngei ang. Mihring nunah hian a \ha lam
ngaihtuah mi (Optimist) nih hi a lo \ul khawp mai. Mi rilru t> leh tawi takte hi mi ropui tak an
ni ngai lova, rilru zau leh thil thui tak ngaihtuah mite hian hma an sawn \hin.
Thinrimna pai rengtu aiin ngaidama theihnghilhtute nunin hma a sawn a, mi uikawmte
aiin mi thilphalten malsawmna an dawng tam thin. Mahni chauh inngaihtuah ching mi aiin mi
dangte rawngbawlsak tamtu apiang an hlim \hin. Tichuan, rinna nun kawngah pawh kan rin
tawh dan duhtawk mai lova, rin zelna nuna kalten an thleng thui \hin. Thlarau lam malsawmna
dawn tawh chapopuia sawi sawi aiin a thar zel dawng tura Pathian be pawptuten hma an
sawn \hin. Mizoram Kristianna chanchin kan sawi hian lawmawm leh ropui kan tih laiin
inchhuanna leh chapona a awm awl em em a, chu chuan midangte va hmusitna a thlen thei
bawk. Kan Pathian nung rin lai hi Mizote Pathian chauh a ni lo tihah hian chian viau a \ul a ni.
Mahni mimal nunah te, midang nen kan thawhhona nunah te, Pathian hnena kan thil
pekah te hian hmasawnna tur nei lo tumah kan awm lova, chuvangin kan thlen chinah khan
duhtawk mai lovin hmasawnna tur ngaihtuah chhuak thar zel ila, chu chuan kan khawvel nun
tawite hi a tihlimin a ti thlamuang zel dawn a ni. Kan rawngbawl hna \heuhah hian rual kan
pawlna-ah te, kan thusawi danah te, mite kan hmangaih danah te, midang tana kan inphalna
leh inpek danah hian hma i sawn zel ang u. Keimahnia Setana hmanrua thil \ha lo lo thleng
\hinte pawh thil \haa hneh zel turin \an lak reng a \ul a, kan duh phawt chuan hmasawnna tur
kawng hi a inhawng reng a ni.
Kan rawngbawl hna-ah hian \an la zel ila, Pathian thu \ulpui tel lova kan buai viau
chuan Thlarau Thianghlim pawlna kan hlat tawlh tawlh ang a, Pathian duhzawng en reng
chunga eng hna pawh kan thawh chuan hma kan sawn zel ang. A chhe lam sawi tur hi tam
tak awm mah se, a \ha lam thil hi sawi tam zawk ila, khawkhatah hian mi tha vak lo kan sawi
lar hle laiin a let engemawzahin mi \ha an tam zawk daih a ni ti zawngte hian chhut tur a ni.
Mahni thlen chin a\ang \heuh hian hma i sawn zel ang u.
KAWNG AWLSAM A NI LO
- Rev V.L. Zaithanga

Kan nun tana thil\ha leh \angkai tam tak hi harsatna leh tuarna a\anga lo thleng a ni
chawk \hin. Ni tina kan hmuh leh kan hriat \han, a awmzia kan ngaihtuah ngai loh tam tak hi
tuarna avanga kan dawn a ni asin.Kan taksa mamawh, a lova kan awm theih loh, nitina
chaw kan ei \hin pawh hi tuarna tam tak kal tlanga kan neih a ni. Buh hum suma den emaw
buh herna khawla her emaw a ngai a; chumi hnuah tui sova chhum a ni leh a; tichuan chaw-
a ei theih a lo ni chauh a ni.
Uain thlum tak kan in \hin pawh hi a sawr khura grep rah nasa taka sawr a\anga lo
chhuak a ni. Thingpui kan in \hin pawh hi, thingpui hnah sih chhum, khawla nuai a\anga lo
chhuak a ni. Kan hla ngainat leh duhzawng ber ber te pawh hi, miten harsatna leh tuarna
nasa tak an tawh a\anga an phuah a ni asin.
Thil hlu leh man tam tak te pawh hi, tuarna nasa tak kaltlanga siam a ni a. Thleng leh no
mawi tak, China hlum (China clay) a\anga siam te pawh hi vawi thum, vawi li lai meia an
rawh a\anga an siam a ni. Rangkachak hlu tak pawh hi meia nasa taka an rawh thianghlim
a\anga lo chhuak a ni. Thing tar leh upa tawhte pawh, a zar hlawi chuan a lo chawrno a, a lo
duah thar leh \hin a ni.
Mihring nun pawh hian harsatna leh tuarna tam tak a tawh a\angin \hatna, nghehna,
chakna leh thianghlimna a nei \hin a ni. Natna te leh harsatna te tawk lova kan nun a kal
tluang hlea kan hriat lai chuan, mi tam tak chuan, mal min sawmtu Pathian kan vah bo san
\hin a. Chutiang dinhmun chu S^m ziaktu pawh hian a tawk a ni. “Tihhrehawma ka awm
hma kha chuan ka vak bo \hin a,” a ti a ni. Keini pawh kan vak bo fo \hin awm e.
Mihring nun hi a luhlul em a, thunun pawh a ngai fo \hin. Thununnain kan nun kawng
dikah a hruai ngil \hin a ni, Thununna tawh lai erawh chuan hrehawm kan tiin, hriatthiam a
harsa hle \hin a. Tuar chhuah hnua,a awmzia hriat chian hnuah erawh chuan a lawmawm
\hin a ni. Chu chu S^m ziaktu hian a hrechiang a ni. “Tihhrehawma ka lo awm kha ka tan a
\ha a ni,” a ti thei a ni.
Nu leh pa te chuan an fa, an hmangaih takte chu, an thunun \hin a. An \hatna an duh
avangin an tuar pawh an phal \hin. Chutiang bawkin kan Pa, Pathian pawhin a fa duhtak te
hi kan tuar a phal a, kan \hatna tur leh kan nun a thianghlim nan min tuar tir \hin a ni. Richard
Baxter-a chuan natna rei tak a tuar hnuin Pathian hnenah lawmthu a sawi a, “Aw Pathian,
kum 58 chhung lai taksa natna ka chunga a thlen avangin lawmthu ka hrilh a che,” tiin. Kan
nun kawng hi awlsam lovin harsa \hin hle mahse, Lal Isua nena kan zawh chuan, kan kawng
a ti>ng a, kan harsatna te min chhawk zawngkhai \hin a ni.
RAM CHU LALPA TA A NI: A NEITU DUHDANA ENKAWL A NGAI
- Rev. Zonunsanga
“Ram chu LALPA ta a ni a, Hnam tin chunga rorêltu a ni si a.” Sam 22:28
Juda-te hian ram hi Pathian ta, Pathianin anmahni a pek, dimdawi taka enkawl tur a
nih thu hi an vawng tha hle a. ‘Ram chu Lalpa ta a ni’ tih hi ram chungchanga an inghahna
bulpui a ni. An ram luah kha anmahni taah an ngai mai lo; Pathianin an pi leh pu te, an
thlahtute hnena a luahtir niin an ngai nghet hle a. Pathian, Jehova’n a kut chak taka a hruai
thu leh harsatna tam tak paltlanga luah thei tawk an nihna hi an sawi tel ziah thin.
He ram hi kan ta pawh a ni: Ram hi Pathian min pek a ni a. Kan ta pawh a ni bawk. He
rama cheng tur hian Pathianin min senglut a. Hei hi kan Home a ni. Tu emaw vanga kan ta a
ni satliah lo va; engtin tin emawa kan luah mai mai a ni hauh lo. Kan pi leh puten chenna
atana an thlan leh an luah; ‘chhawrpial rûn i iang e’ an lo tih hial khawpa mawi leh Sik tui,
Fiara tuithiang kan dawnna ram a ni a. He ram beitute lakah lu chhum ban chhum huama
chem tum nen chauh pawha an lo hum thin ram a ni asin!
Zawlneite au hla kha: Israel fate hian Pathian ta luah hawhah an inngai a, a neitu Pathian
duh dana an awm loh chuan ram chu an kutah a awm reng dawn lo tih an chiang hle. Zawlneite
pawhin an auhla chu Pathian duh dana Israel faten ram an enkawl loh chuan ram dang kutah
an tlu anga, hnam dang chak zawk ten an hruai bo daih dawn tih hi a ni.
A neitu duhdan ang taka kan enkawl a ngai: Israel fate kha Pathian duh dana ram an
enkawl loh avangin Aigupta salah an tâng a, an chhuah hnuah Assuria hnuaiah an awm a.
Chumi hnuah Babulon salah ang tang leh a. Grik hoin an awp a, Rom ho hnuaiah an awm
leh a. Chumi hnuah Hitler-a hmangin Juda mi maktaduai tam tak thah an ni.
May 14, 1948-ah UNO hmangin Pathianin a hruaikhawm leh ta a. Israel ram chu
Assuria te, Babulon mi te, Grik leh Rom mite ta ni lo vin ram chu Lalpa ta a ni a, amah tihtute
hnenah a pe leh mai thin tih a lang chiang hle.
Kan enkawl that loh chuan hremna kan tawk ang: Kum 1854 khan America President
Franklin Pierce-a’n Red Indian Lalpa pakhat Chief Seattle-a ram zau tak lei atân a dil a.
Chief Seattle-a chhannaa mawi em em chu, “Keini vunsenho tân chuan leilunga thil awm
zawng zawng hi Pathian Biak in tualzawl ang veka zahawm a ni” a tih hi a ni. He Red Indian
pa hian mihringten kan mamawh hnar chu ram hi a ni a, kan ei leh in tur zawng zawng
awmna leilung a nihzia a hrechiang a. Kan thih thleng pawha kan inzawmna thûk tak a
tarlang tel a ni.
Ram hi Pathianin kan awmna tura min pek a nih avangin a chhiat a that thuah
mawhphurhna kan nei a. Hei bak ram kan nei lo. Kan enkawl that loh chuan Israel te chanchin
(history) kan zir ang hian kan ni nuaih ve palh thei. Kan thlahte hi hnam dang kutah an lut ve
mai ang tih pawh ngaihtuah theih a ni.
Inefiah kan ngai e: Pathian min pek ram kan enkawl danah hian ring lo zawk te kan tluk ta
lo em? Ringtu zawkin ringlo zawk hruaitu, Hindu pachalte kan awt ngawih ngawih te hi tha
natthlak takzet a. Ringlo mite zawk mahin rinawm takin ram an enkawl tawh laiin engnga
tinge keini ringtu inti zawk te hi kan harh theih reng reng loh? Pathian ram, Pathian lal berna
hi ala thleng lo a ni ang a! Pathian ram chu Pathian lal berna hmun a ni a, dik lohna ten hmun
an chang ve ngai lo, dik taka tihna hmun a ni. Kan ramah Pathian ram lo thleng rawh se.
(Chiang zawka enzui duh tân Youtube lamah ‘Ram chu Lalpa ta a ni’ Rev.Zonunsanga tih
khan zawn mai tur a ni e)
Note : Chiang zawka enzui duh tan Youtube lamah ‘Ram chu Lalpa ta ni’ Rev. Zonunsanga
tih khan zawn mai tur a ni e.

You might also like