Από τη Ρώμη στην Κωνσταντινούπολη - Η ίδρυση της νέας

πρωτεύουσας

 Τον 3ο αιώνα η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία είχε πολιτικά, οικονομικά

και κοινωνικά προβλήματα.

 Γι’ αυτό ο αυτοκράτορας Διοκλητιανός (284-305 μ.Χ.) έκανε

πολλές μεταρρυθμίσεις.

 Τις μεταρρυθμίσεις αυτές τις συνέχισε ο αυτοκράτορας

Κωνσταντίνος Α΄ (306-337 μ.Χ.), αυτός που ονομάστηκε μετά
Μέγας.

 Από την εποχή του Διοκλητιανού στο ρωμαϊκό κράτος υπήρχαν 2

αυτοκράτορες: ένας στο ανατολικό (Βυζάντιο) και ένας στο
δυτικό τμήμα του (Ρώμη).

 Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία χωρίστηκε στα δύο το 395 μ.Χ.

 Το 476 μ.Χ., καταλύθηκε, δηλαδή έπαψε να υπάρχει το δυτικό

της τμήμα, και έμεινε μόνο το ανατολικό τμήμα.

 Το δυτικό τμημα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, δηλαδή η Ρώμη,

έπαψε να υπάρχει επειδή εκείνη την εποχή (476 μ.Χ.) εισέβαλαν
στο εσωτερικό της με τη βία γερμανικοί λαοί (βάρβαροι λαοί),
οι οποίοι σχημάτισαν βασίλεια, τα λεγόμενα «βαρβαρικά
βασίλεια».

 Έτσι έμεινε μόνο ένας αυτοκράτορας, ο Αυτοκράτορας των

Ρωμαίων στο ανατολικό τμήμα (Βυζάντιο).
 Το 324 μ.Χ., ο Μέγας Κωνσταντίνος μετέφερε την πρωτεύουσα
της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στο ανατολικό της τμήμα.

 Το μέρος που διάλεξε ήταν το Βυζάντιο.

 Η νέα πόλη που χτίστηκε εκεί ονομάστηκε Νέα Ρώμη (γιατί ήταν
η νέα πρωτεύουσα του ρωμαϊκού κράτους).

 Ονομάστηκε και Κωνσταντινούπολη, πήρε δηλαδή το όνομα του

Κωνσταντίνου, του της.

 Αργότερα η πόλη αυτή πήρε και άλλα ονόματα: Βασιλεύουσα ή

απλά Πόλη.

 Από το όνομα Πόλη προέρχεται και το σημερινό τουρκικό της

όνομα: Ισταμπούλ.

 Η Κωνσταντινούπολη ήταν πρωτεύουσα δύο αυτοκρατοριών:

- πρώτα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας (μέχρι το 1453)

- ύστερα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (μέχρι το 1923).

 Σήμερα είναι η πιο σημαντική πόλη της Τουρκίας και έχει τους
περισσότερους κατοίκους.
 Εκεί βρίσκεται και το Οικουμενικό Πατριαρχείο, ο πιο σπουδαίος
θεσμός για τους ορθόδοξους χριστιανούς.
 1. Ποιος μετέφερε την πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής
Αυτοκρατορίας στο Βυζάντιο και πότε; Πως ονομάστηκε η Νέα
Πρωτεύουσα;

Αυτός που μετέφερε την πρωτεύουσα του Ρωμαϊκού κράτους στο

Βυζάντιο, ήταν ο Μέγας Κωνσταντίνος. Την μετέφερε εκεί το 324 μ.Χ.
Η Νέα πρωτεύουσα ονομαστηκε Κωνσταντινούπολη, πήρε δηλαδή το
όνομα του ιδρυτή της.

2. Γιατί μεταφέρθηκε η πρωτεύουσα από την Ρώμη στο

Βυζάντιο; (δες τον χάρτη σελ. 12 του βιβλίου)

Οι λόγοι για τους οποίους ο Μεγας Κωνσταντίνος μετέφερε την

πρωτεύουσα του Ρωμαϊκού κράτους στο Βυζάντιο ήταν:

 Η Κωνσταντινούπολη ήταν πιο κοντά στον ποταμό Δούναβη, απ’

ότι η Ρώμη. Έτσι ο αυτοκράτορας μπορούσε να αντιμετωπίσει
ευκολότερα τις εισβολές των γερμανικών λαών (από το βορρά).

 Η Κωνσταντινούπολη ήταν και πιο κοντά στα ανατολικά σύνορα

της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Έτσι ο αυτοκράτορας μπορούσε να
αντιμετωπίσει καλύτερα τις εισβολές από το βασίλειο των
Σασανιδών (από την ανατολή).

 Η Κωνσταντινούπολη βρισκόταν στη μέση από ένα εμπορικό

σταυροδρόμι: εκεί συναντιούνταν ο εμπορικός δρόμος της ξηρά
που οδηγεί από την Ευρώπη στην Ασία και ο εμπορικός δρόμος
της θάλασσας που ενώνει τη μεσόγειο (μέσα από το Αιγαίο) με τον
Εύξεινο Πόντο (Μαύρη Θάλασσα).

 Το γεγονός ότι βρισκόταν στο μέσο αυτού του εμπορικού

σταυροδρομίου, τη βοηθούσε να αναπτυχθεί περισσότερο
οικονομικά.

 Επίσης, η τοποθεσία στην οποία χτίστηκε η Κωνσταντινούπολη

ήταν πολύ ασφαλής διότι: στα βόρεια, στα ανατολικά και στα
 νότια βρέχεται από θάλασσα (άρα ήταν δύσκολη η πρόσβαση από
τους γύρω λαούς) και στα δυτικά, όπου υπήρχε η ξηρά, οχυρώθηκε
με τείχος.

3. Τι γνωρίζετε για τη μετανάστευση των λαών;

 Τον 4ο και τον 5ο αιώνα μετακινήθηκαν προς τη Ρωμαϊκή

Αυτοκρατορία λαοί που ζούσαν πέρα από τα βόρεια και
βορειοανατολικά σύνορά της.

 Αυτή η μετακίνηση ονομάστηκε μετανάστευση των λαών.

 Η μετακίνηση αυτή έγινε σιγά σιγά, άλλοτε ειρηνικά και άλλοτε με

τη βία.

 Οι λαοί αυτοί που μετακινούνταν και μετανάστευαν ήταν οι Ούνοι

και οι γερμανικοί λαοί. Οι Ρωμαίοι ονόμαζαν αυτούς τους λαούς
«βαρβάρους» διότι ήταν ειδωλολάτρες και δεν μιλούσαν τη
λατινική ή την ελληνική γλώσσα.

 Το 476 μ.Χ., (στο τέλος του 5ου αι. μ.Χ.) το ρωμαϊκό κράτος έχασε
για πάντα το δυτικό του τμήμα (δηλ. τη Ρώμη) γιατί εισέβαλαν
εκεί διάφοροι γερμανικοί λαοί (βάρβαροι λαοί) και άρχισαν να
σχηματίζουν βασίλεια («βαρβαρικά βασίλεια»).

 Όταν έρχονταν νέοι «βάρβαροι» πληθυσμοί σε ένα μέρος, συχνά οι

παλιοί του κάτοικοι (κάτοικοι της Ρωμ. Αυτ.) αναγκάζονταν να
φύγουν.
4. Πως ονομάζεται η ιστορική περίοδος που ξεκινάει στο τέλος
του 5ου αιώνα και τελειώνει τον 15ο αιώνα;

 Την ιστορική περίοδο ανάμεσα στον 5ο και το 15ο αιώνα, την

ονομάζουμε Μεσαίωνα.

 Στο τέλος του 5ου καταλύθηκε (=έπαψε να υπάρχει) το δυτικό

ρωμαϊκό κράτος εξαιτίας τη μετανάστευσης των γερμανικών λαών.

 Οι γερμανικοί λαοί, που το κατέλυσαν, και οι κάτοικοι που ζούσαν

στις περιοχές αυτές άρχισαν σιγά σιγά να αποκτούν κοινό τρόπο
ζωής.

 Αυτό άλλαξε σημαντικά την οικονομία και την κοινωνία. Άλλαξε

επίσης τον τρόπο που σκέφτονταν οι άνθρωποι, καθώς και την
πνευματική δημιουργία στη δυτική Ευρώπη.