Επαγγελματική ικανοποίηση

εκπαιδευτικών/εκπαιδευτών

Υπεύθυνος Ομάδας Εργασίας: Καθ. Ν. Τσιγγίλης

1
ΕΑΠ, ΜΠΣ ΕΚΠ, ΘΕ ΕΚΠ51, 2022-23
 Η έννοια της επαγγελματικής ικανοποίησης
• Βασική έννοια για τη αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα
οργανισμών και επιχειρήσεων - έχει μελετηθεί εκτενώς και
συνεχίζεται η μελέτη της

• H έννοια της επαγγελματικής ικανοποίησης αναφέρεται στο πως

κάποιος αισθάνεται για την εργασία του καθώς και τις διάφορες
πλευρές της (Spector, 2022)

• Η επαγγελματική ικανοποίηση αποτελεί μια στάση του εργαζόμενου

απέναντι στην εργασία του, στους συναδέλφους του και στο
εργασιακό περιβάλλον του, η οποία προκύπτει από την αξιολόγηση
των χαρακτηριστικών της
2
ΕΑΠ, ΜΠΣ ΕΚΠ, ΘΕ ΕΚΠ51, 2022-23
 Ορισμοί επαγγελματικής ικανοποίησης

1
2
Είναι η θετική ή αρνητική στάση
απέναντι στην εργασία του Είναι μια ευχάριστη
(Greenberg & Baron, 2008 ) συναισθηματική κατάσταση, η
οποία είναι αποτέλεσμα από την
εκτίμηση του εργαζόμενου ότι μια
συγκεκριμένη εργασία ικανοποιεί
τις ανάγκες, τις αξίες και τις
προσδοκίες του
(Dawis & Lofquist, 1984)
4
Τα θετικά συναισθήματα ενός
ατόμου για την εργασία του, τα
3
Καθορίζεται ως ένα βαθμό από τη
οποία προκύπτουν από την
διαφορά η οποία είναι αποτέλεσμα της
αξιολόγηση των
σύγκρισης ανάμεσα στην παρούσα
χαρακτηριστικών της εργασίας
εργασιακή εμπειρία σε σχέση με κάποια
του
ατομικά στάνταρ σύγκρισης
(Robbins & Judge, 2007)
(Rice et al., 1989)

ΕΑΠ, ΜΠΣ ΕΚΠ, ΘΕ ΕΚΠ51, 2022-23

 Επαγγελματική ικανοποίηση

Uhl-Bien et al., 2016

4
ΕΑΠ, ΜΠΣ ΕΚΠ, ΘΕ ΕΚΠ51, 2022-23
 Παράγοντες διαμόρφωσης επαγγελματικής ικανοποίησης

Αξίες

Πλαίσιο Επαγγελματική Κοινωνική

εργασίας επιρροή
ικανοποίηση

Προσωπικότητα

Greorge & Jones, 2011

5
ΕΑΠ, ΜΠΣ ΕΚΠ, ΘΕ ΕΚΠ51, 2022-23
 Παράγοντες διαμόρφωσης επαγγελματικής
ικανοποίησης
• Προσωπικότητα
• Επηρεάζει τον τρόπο που κάποιος σκέφτεται και αισθάνεται για την εργασία του
• Εξωστρεφή άτομα τείνουν να δηλώνουν πιο ικανοποιημένα από τα λιγότερο
εξωστρεφή
• Έρευνα σε διδύμους έδειξε ότι επιλέγουν εργασίες με παρόμοια χαρακτηριστικά
• Αξίες
• H ικανοποίηση εμφανίζεται όταν μια εργασία βοηθά στην επίτευξη των αξιών
• Ενδογενείς εργασιακές αξίες. Συνδέονται με την ίδια τη φύση της εργασίας (π.χ.
επάγγελμα του κοινωνικού λειτουργού)
• Εξωγενείς εργασιακές αξίες. Συνδέονται με τα αποτελέσματα της εργασίας (π.χ.
απολαβές)
• Είναι υψηλότερη όταν υπάρχει σύγκλιση αξιών ατόμου, ομάδας, προϊσταμένου,
οργανισμού
6
ΕΑΠ, ΜΠΣ ΕΚΠ, ΘΕ ΕΚΠ51, 2022-23
 Παράγοντες διαμόρφωσης επαγγελματικής
ικανοποίησης
• Κοινωνική επιρροή
• Η επίδραση των ατόμων ή των ομάδων στις στάσεις και την συμπεριφορά
• Οικογένεια, η ομάδα εργασίας στην οποία εντάσσεται το άτομο, το πολιτισμικό
περιβάλλον από το οποίο προέρχεται
• Πλαίσιο εργασίας
• Ο πιο καθοριστικός παράγοντας της επαγγελματικής ικανοποίησης
• Περιλαμβάνει διάφορες παραμέτρους όπως: φυσικό περιβάλλον της εργασίας,
αμοιβές, εργασιακή ασφάλεια, σχέσεις με συναδέλφους, εργασιακός φόρτος,
πολιτική του οργανισμού απέναντι στους εργαζόμενους

7
ΕΑΠ, ΜΠΣ ΕΚΠ, ΘΕ ΕΚΠ51, 2022-23
 Στο χώρο της εκπαίδευσης
• Ο εκπαιδευτικός είναι κύριος παράγοντας επιτυχίας κάθε
εκπαιδευτικού συστήματος (Gkolia et al., 2014)

• Σημαντική έννοια που αξίζει να μελετηθεί

• Στο χώρο της εκπαίδευσης ορίζεται ως η συναισθηματική αντίδραση

των εκπαιδευτικών στα καθήκοντά τους ή στους διδακτικούς τους
ρόλους (Skaalvik & Skaalvik, 2011)

8
ΕΑΠ, ΜΠΣ ΕΚΠ, ΘΕ ΕΚΠ51, 2022-23
 + Αποδοτικότητα των εκπαιδευτικών
+ Ψυχολογική υγεία των διδασκόντων
+ Ενθουσιασμό για την εργασία τους
+ Την ευημερία των εκπαιδευτικών
+ Αυτό-αποτελεσματικότητα των εκπαιδευτικών
+ Κίνητρα των εκπαιδευτικών
Επαγγελματική
Την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης
Ικανοποίηση
- Απουσία από την εργασία
- Εγκατάλειψη επαγγέλματος
- Εργασιακό άγχος
- Επαγγελματική εξουθένωση
- Ασάφεια ρόλων
- Σύγκρουση ρόλων
9
ΕΑΠ, ΜΠΣ ΕΚΠ, ΘΕ ΕΚΠ51, 2022-23
 Μέτρηση επαγγελματικής ικανοποίησης
• H επαγγελματική ικανοποίηση είναι μια συνολική στάση του ατόμου
προς την εργασία τους που αποτελείται όμως από επιμέρους
πλευρές (facets)
• Αυτό σημαίνει ότι γίνεται μια συνολική μέτρηση της επαγγελματικής
ικανοποίησης στην οποία λαμβάνονται υπόψη όλες οι επιμέρους
πλευρές
• Οι περισσότεροι ερευνητές συμφωνούν ότι η επαγγελματική
ικανοποίηση είναι μια πολυδιάστατη έννοια
• Ο εργαζόμενος μπορεί να έχει διαφορετικά συναισθήματα για
διαφορετικές πλευρές της εργασίας

10
ΕΑΠ, ΜΠΣ ΕΚΠ, ΘΕ ΕΚΠ51, 2022-23
 Άξονες επαγγελματικής ικανοποίησης
στο χώρο της εκπαίδευσης
• Η φύση της εργασίας
• Αποδοχές
• Εργασιακές συνθήκες
• Ευκαιρίες για εξέλιξη
• Διαπροσωπικές σχέσεις (με μαθητές, συναδέλφους, διοίκηση
σχολείου)
• Ηγεσία και διοίκηση
• Κοινωνική αναγνώριση

11
ΕΑΠ, ΜΠΣ ΕΚΠ, ΘΕ ΕΚΠ51, 2022-23
 Minnesota Satisfaction Questionnaire – MSQ

• Εκτεταμένη εκδοχή: 100 δηλώσεις που μετρούν 20 διαφορετικές

πτυχές επαγγελματικής ικανοποίησης. Η απάντηση σε κάθε δήλωση δίνεται με
μια κλίμακα 5 διαβαθμίσεων (πολύ δυσαρεστημένος – πολύ ικανοποιημένος)

Weiss, D. J., Dawis, R. V., England, G. W., & Lofquist, L. H. (1967). Manual for the Minnesota Satisfaction Questionnaire:
Minnesota studies in vocational rehabilitation. Industrial Relations Center, University of Minnesota.

• Συντομευμένη μορφή: 20 δηλώσεις που μετρούν την εσωτερική, την

εξωτερική και τη συνολική ικανοποίηση
Lakatamitou, I., Lambrinou, E., Kyriakou, M., Paikousis, L., & Middleton, N. (2020). The Greek versions of the TeamSTEPPS
teamwork perceptions questionnaire and Minnesota satisfaction questionnaire “short form”. BMC Health Services
Research, 20(1), 1-10.

12
ΕΑΠ, ΜΠΣ ΕΚΠ, ΘΕ ΕΚΠ51, 2022-23
 Minnesota Satisfaction Questionnaire – MSQ
(Weiss, Dawis, England, & Lofquist, 1967)

1. Αξιοποίηση δεξιοτήτων 11. Ηθικές αξίες

2. Επιτυχία-κατόρθωμα 12. Αναγνώριση της δουλειάς
3. Δραστηριότητα 13. Υπευθυνότητα
4. Δυνατότητα ανέλιξης 14. Ασφάλεια-μόνιμη εργασία
5. Εξουσία 15. Κοινωνική υπηρεσία
6. Δυνατότητα ομαδικής εργασίας 16. Κοινωνική καταξίωση
7. Αποδοχές 17. Σχέσεις με προϊσταμένους
8. Σχέσεις με συναδέλφους 18. Λήψη αποφάσεων
9. Δημιουργικότητα 19. Ποικιλία-Διαρκής εγρήγορση
10. Ανεξαρτησία 20. Εργασιακές συνθήκες

13
ΕΑΠ, ΜΠΣ ΕΚΠ, ΘΕ ΕΚΠ51, 2022-23
 Job Satisfaction Survey (JSS)
• Περιλαμβάνει 36 δηλώσεις που μετρούν εννέα άξονες με τέσσερις
ερωτήσεις ανά άξονα:
• Αμοιβή
• Προαγωγή
• Επίβλεψη
• Προνόμια – παροχές
• Προσδοκώμενα οφέλη
• Λειτουργικές συνθήκες
• Συνάδελφοι
• Φύση εργασίας
• Επικοινωνία
Spector, P. E. (1985). Measurement of human service staff satisfaction: Development of the Job Satisfaction Survey. American Journal of
Community Psychology, 13, 693-713.
Tsounis, A., & Sarafis, P. (2018). Validity and reliability of the Greek translation of the Job Satisfaction Survey (JSS). BMC Psychology, 6(1),
1-6. 14
ΕΑΠ, ΜΠΣ ΕΚΠ, ΘΕ ΕΚΠ51, 2022-23
 Κλίμακα Ικανοποίησης Εργαζομένου
Employee Satisfaction Inventory – ESI
• Περιλαμβάνει 24 δηλώσεις σε κλίμακα πέντε διαβαθμίσεων (1 = διαφωνώ απόλυτα, 5 = συμφωνώ
απόλυτα) που αξιολογούν έξι άξονες:

• Φύση της εργασίας (4 δηλώσεις), π.χ. «Η δουλειά μου αξίζει τον κόπο».

• Μισθός (4 δηλώσεις), π.χ. «Πληρώνομαι για όσο αξίζω»

• Προαγωγή (3 δηλώσεις), π.χ. «Υπάρχουν πολλές ευκαιρίες για προαγωγή»

• Εργασιακές συνθήκες (5 δηλώσεις), π.χ. «Οι εργασιακές συνθήκες είναι οι καλύτερες που είχα ποτέ»

• Άμεσος προϊστάμενος (4 δηλώσεις), π.χ. «Ο προϊστάμενός μου με υποστηρίζει»

• Ο οργανισμός ως ολότητα (4 δηλώσεις), π.χ. «Ο οργανισμός φροντίζει του εργαζόμενους του»

Koustelios, A. D., & Bagiatis, K. (1997). The Employee Satisfaction Inventory (ESI): Development of a scale to measure
satisfaction of Greek employees. Educational and Psychological Measurement, 57(3), 469-476.

15
ΕΑΠ, ΜΠΣ ΕΚΠ, ΘΕ ΕΚΠ51, 2022-23
 Ερωτηματολόγιο Επαγγελματικής Ικανοποίησης Εκπαιδευτικού
Teacher’s Satisfaction Inventory – TSI
• Περιλαμβάνει 20 δηλώσεις σε κλίμακα τύπου Likert πέντε διαβαθμίσεων (1 = διαφωνώ απόλυτα,
5 = συμφωνώ απόλυτα) που μετρούν πέντε άξονες:

• Διευθυντής (5 δηλώσεις), π.χ. «Ο/Η διευθυντής/ντρια μου με βοηθά όταν τον χρειάζομαι»

• Συνάδελφοι (5 δηλώσεις), π.χ. « Έχω καλές σχέσεις με τους συναδέλφους μου»

• Φύση της εργασίας (4 δηλώσεις), π.χ. «Το επάγγελμα του εκπαιδευτικού είναι ευχάριστο»

• Μαθητές (3 δηλώσεις), π.χ. «Οι μαθητές μου αναγνωρίζουν τη δουλειά μου»

• Συνθήκες εργασίας (3 δηλώσεις), π.χ. «Ο περιβάλλων χώρος (αυλή κλπ) είναι ευχάριστος
Γκόλια, Α. Κ. (2014). Μετασχηματιστική ηγεσία και επαγγελματική ικανοποίηση εκπαιδευτικών:
ο ρόλος της αυτο-αποτελεσματικότητας. Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
16
ΕΑΠ, ΜΠΣ ΕΚΠ, ΘΕ ΕΚΠ51, 2022-23
 Ενδεικτικές δυνατότητες επιλογής από τους φοιτητές
διάστασης προς επεξεργασία
Επαγγελματική
Ικανοποίηση

Βαθμίδα Είδος Άξονας Δημογραφικά

Ειδικότητα επαγγ. ικανοπ. χαρακτηριστικά
Εκπαίδευσης Εκπαίδευσης

- Γενική εκπαίδευση
- Πρώιμη παιδική - Παιδαγωγοί - Αποδοχές
- Ειδική εκπαίδευση προσχολικής - Ηλικία
φροντίδα - Μεταλυκειακή εκπ/ση - Φύση της
- Νηπιαγωγοί εργασίας
- Έτη διδασκαλίας
- Α/θμια εκπ/ση - Επαγγελματική εκπ/ση
- Δομές δια βίου - Δάσκαλοι - Σχέσεις με - Έτη στην ίδια
- Β/θμια εκπ/ση σχολική μονάδα
εκπ/σης - Καθηγητές (π.χ. μαθητές
- Γ/θμια εκπ/ση μαθηματικοί, φιλόλογοι,
- Διά ζώσης / Εξ - Συνθήκες
αποστάσεως εκπ/ση φυσικών επιστημών, εργασίας κ.ά.
ξένων γλωσσών) (βλ. διαφάνεια 11)
17
ΕΑΠ, ΜΠΣ ΕΚΠ, ΘΕ ΕΚΠ51, 2022-23