Diagnostyka organizacji

MSW, MSD, MSM 2008/2009

Specjalność: Zarządzanie Przedsiębiorstwem

Osoby prowadzące przedmiot: Dr Przemysław
łław Hensel
Typ zajęć: wykł
wykład/konwersatorium
ład/konwersatorium
Liczba godzin: MSW, MSD - 30; MSM - 21
Język wykładowy: polski

Cel kursu
Celem kursu jest przedstawienie systemowych sposobów diagnozowania problemów
organizacyjnych oraz zaznajomienie słuchaczy z podstawami wiedzy o możliwościach
wykorzystania innych perspektyw badawczych w diagnozowaniu organizacji.
Umiejętności, które słuchacze powinni posiadać po zakończeniu kursu:
- Zdolność do postrzegania organizacji i jej problemów w kategoriach systemowych.
- Stosowanie wielu perspektyw badawczych w procesie diagnozowania organizacji.
- Samodzielne tworzenie narzędzi diagnostycznych.
- Dostrzeganie paradoksów funkcjonowania organizacji w oparciu o tzw. archetypy
systemowe.

Warunki zaliczenia
Zaliczenie przedmiotu odbywa się na podstawie kolokwium oraz zadań wykonywanych
podczas zajęć.

Informacje organizacyjne
Dyżur odbywa się w piątki
ątki od godz. 16:30 w pok. A102. Bieżące informacje dotyczące
ą
zajęć i dyżurów można znaleźć pod adresem: http://phensel.googlepages.com.
Adres e-mail: phensel@mail.wz.uw.edu.pl. Przed wysłaniem listu proszę zapoznać
się z instrukcją znajdującą się na stronie www.

Ramowy program kursu

1. Wprowadzenie. Co to jest organizacja, na czym polega jej diagnozowanie?
Niektóre sposoby postrzegania organizacji.
2. Uwarunkowania diagnozy: perspektywy diagnostyczne. Perspektywy
diagnostyczne (systemowa, polityczna, interpretatywna). O zaletach łączenia
perspektyw czyli dlaczego jedna perspektywa to za mało.
3. Prawa myślenia systemowego. Podstawowe wskazówki ułatwiające dostrzeganie
nieoczywistych związków przyczynowo-skutkowych i paradoksów organizacyjnych.
4. Uwarunkowania diagnozy: władza i polityka. Wpływ relacji władzy na pracę
diagnostyczną. Wpływ diagnozy na relacje władzy. Procedura diagnozy relacji
władzy w organizacji. Czyje cele są dla nas ważne?
5. Baza porównania – efektywność i jej mierniki. Rola mierników w diagnozie
organizacji. Grupy mierników: miary efektów, miary wewnętrznego stanu systemu,
miary zdolności zdobywania zasobów i adaptacji do otoczenia, miary zdolności
zaspokajania oczekiwań oddziaływaczy. Zasady tworzenia standardów dla
mierników.
6. Systemowy sposób wyjaśniania problemów organizacji – archetypy
systemowe. Dodatnie i ujemne sprzężenia zwrotne. Archetypy systemowe
(granice wzrostu, eskalacja, przerzucanie brzemienia, przerzucanie brzemienia na
interweniującego, erozja celów, korekty które zawodzą, wzrost i niedoinwestowanie,
sukces dla odnoszących sukces, tragedia wspólnoty).
7. Zależności przyczynowo-skutkowe - dostrzeganie i weryfikacja. Metoda
skutków ubocznych, pułapka antropomorfizacji, myślenie w drugą stronę.
8. Metody zbierania danych. Wywiad, obserwacja, badania ankietowe. Zasady
tworzenia arkusza obserwacji. Zasady tworzenia ankiet i budowania pytań ankietowych.
 9. Obszary stosowania: diagnoza funkcjonowania grup. Efektywność na poziomie
jednostki, grupy i organizacji. Uwarunkowania efektywności grupy: czynniki
związane
ązane z jednostką, czynniki związane
ą ązane z charakterystyką grupy, czynniki
ą
wynikające z zasad funkcjonowania organizacji. Diagnoza podczas tworzenia
zespołów.
10. Obszary stosowania: diagnoza struktury i technologii. Przypomnienie wiedzy
o strukturach organizacyjnych. Korzyści wynikające ze stosowania wielu perspektyw
badawczych - nowy instytucjonalizm, mody w zarządzaniu i zmiana organizacyjna.
Diagnoza struktury na poziomie komórki i organizacji. Diagnoza dopasowania
struktury do otoczenia organizacji.
11. Obszary stosowania: diagnoza zarządzania zasobami ludzkimi. Sposoby
oceny różnych aspektów funkcji personalnej. Strategiczna diagnoza zarządzania
zasobami ludzkimi. Analiza użyteczności.
12. Obszary stosowania: diagnoza kultury. Różne podejścia do zjawiska kultury
organizacyjnej. Diagnoza wpływu kultury na efektywność funkcjonowania
organizacji. Analiza luki kulturowej i dopasowania. Czy kulturę organizacyjną można
zmienić? Metody zbierania danych o kulturze organizacji.
13. Obszary stosowania: cykl życia organizacji. Koncepcja cyklu życia organizacji.
Jak interpretować symptomy związane
ązane ze starzeniem się organizacji?
ą
14. Obszary stosowania: formułowanie strategii i uczenie się w organizacji.
Formułowanie strategii – świadome działanie czy przypadek? Diagnostyczne
wsparcie podczas tworzenia strategii.

Literatura podstawowa
Morgan G. (1997) Obrazy organizacji. PWN: Warszawa

Senge P. (1998) PiąPi ta dyscyplina. Teoria i praktyka organizacji uczących się. Dom
Wydawniczy ABC: Warszawa, „Przedmowa do wydania polskiego” s. 9-14, „Prawa
piątej
ątej dyscypliny” s. 68-76, rozdział 3. „Więźniowie systemu czy więźniowie własnego
ą
myślenia”
lenia” s. 39-64, rozdział 6. „Szablony natury - identyfikacja wzorców wydarzeń”
s. 101-120, aneks II „Archetypy systemowe” s. 365-375. (Uwaga, nowe wydanie
w Oficynie Ekonomicznej).

Literatura uzupełniająca
Ackoff R. L. i S. Rovin (2005) Beating the System. Using Creativity to Outsmart Bureaucracies.
Berrett-Koehler Publishers: San Francisco.
Bellinger G. Archetypes-Interaction Structures of the Universe. http://www.systems-
thinking.org/arch/arch.htm
Berger P. L. i T. Luckmann (1983) Społeczne łłeczne tworzenie rzeczywistości. PIW: Warszawa,
rozdział I, podpunkt 1. Rzeczywistość życia codziennego s. 49 – 84.
Hatch M. J. (2002) Teoria organizacji, p. 2.3.2. Perspektywa symboliczno – interpretująca:
ustanowienie i społeczna konstrukcja rzeczywistości s. 55 – 57 oraz p. 2.4.
Epistemologiczne różnice perspektyw s. 62 – 66
Harrison M.I. I A. Shirom (1999) Organizational Diagnosis and Assessment. Bridging Theory
and Practice. SAGE: Thousand Oaks, London, New Dehli.
Lave A. i J.G. March (1975) An Introduction to Models in the Social Sciences. Harper &
Row: New York, rozdział 2.3.1. A Model of the Model-Building Process s. 19-25
Pidd M. (1996) Tools for thinking. Modelling in Management Science. John Wiley & Sons:
Chichester
Sterman J. D. (2000) Business Dynamics: system thinking and modeling for a complex
world. Irwin McGraw-Hill: Boston, rozdział 1. Learning in and about Complex Systems
s. 3 – 39, rozdział 2. System Dynamics in Action s. 41 – 82, rozdział 3 The Modeling
Process s. 83 – 105 oraz s. 79 – 82, rozdział 5. Causal Loop Diagrams s. 137 – 190.
Weick K. (1979) The Social Psychology of Organizing. Addison-Wesley Publishing Co.:
Reading Massachusetts.
Van Maanen, J. i E. H. Schein (1979) Toward a theory of organizational socialization.
Research in Organizational Behavior, 1, 209-264.
Zgorzelski M. (2002) Hamburgery ze świętej krowy. Oficyna Ekonomiczna: Kraków, rozdział
4. Myślenie – systemowe! – ma kolosalną przyszłość s. 38 – 49.
Zawiślak A.M. (red.) (1986) System i metoda. Wydawnictwa UW s.7-28.