Professional Documents
Culture Documents
BECA FAMILIAS FUERTES-Otomi
BECA FAMILIAS FUERTES-Otomi
36
KONGEHIA
Konge ra Hmunts´i Gatho ya Hnini Ximhai (ONU), bi gats´i ra 2015 para di hmunts´i ra
2030 pa di Nte ra Hio ya Hnini, pa di thoki n´a ra mefo dar za ya jäi, ngatho ka ra
ximhai.
Konge ra hñänsü pa di nte ya mui ya hnini xa hoki ra ñänsü Alfredo Del Mazo Maza, ra
Ndä nzayo ka ra Xeni Hnini ngu xa thuts´i ka ra hem´i pa di yut´i ya jäi, di ngatho, di
uat´i, di nfats´i, xi dar ndunthi, pa genu, ha thändy, ngatho, xi ra nxidi ne ha gä thogi
ra m´efi, ha xi gä nja ndumu pa xi di nte ya ´mui ya jäi ka ra Xeni Hnini M´onda.
1
Miércoles 23 de febrero de 2022 Sección Primera Tomo: CCXIII No. 36
Ko ra m´efi xa hoki ra Ndä nguu Nzayo nu pa ya Hnini “Beca Familias Fuertes por la
Educación”, ODS: Zotse 4 ra m´efi 4.5.
Ra EFF ge xi pädi ha di japi di hoki ra m´efi nuna pa di rangutho ya jäi ne di m´edi jar
m´edi ra thogi ya jäi xa mä ra Consejo Nacional de Evaluación de la Política de
Desarrollo Social (CONEVAL) ke ko ra nzayo mpede di ge nuna pa di nte ya mui ya jäi
ne ngu xa mä ra Instituto Nacional de Estadística y Geografía (INEGI), el Consejo
Nacional de Población (CONAPO) y el Consejo Estatal de Población (COESPO), ngu xa
juki ha xa nfädi, njapu xa nfeni pa di thoki ka ya hnini ne xi di mui ra nhio ya jäi di ge
to xi jar m´edi gä mui ka ya hnini ka xeni M´onda.
2
Miércoles 23 de febrero de 2022 Sección Primera Tomo: CCXIII No. 36
hnini ra nzänä ret´a ma yoho 2021 en 3,916.83 ya bexu ka ya nguu ha mui k eta
hnini ne ua ka ya hnini ha hñätho ya jäi ne 2,784.70 ya bexu ya bexu ka ya nguu ha
mui ka ta hnini ne ua ka ya hnini ha hñätho ya jäi ne 1,463.43 ya bexu ka ya nguu ha
mui k eta hnini ne ua ka ya hnini ha hñätho ya jäi, ne 1,901.66 ka ya hnini ha hñätho
ya jäi.
Konge xa Nfädi ka Nguu Nxadi pa di nfädi ra m´ede ka ya nguu ya mengu 2020 del
INEGI, bi thuts´i 52 mil 917 ya nxadi ka ya ta nguu nxadi, ngatho nuu ge xi di yut´i ya
xadi xi jar m´edi pa di ydi pa di yut´i 12 m´o 563 xi mi dathi hi mi xthi hi mi xotho ya
ndo´yo 34 m´o u himi xotho ya ndo´yo 019 mi pets´i ma n´a ra hnini hi mi xotho ya
ndo´yo.
3
Miércoles 23 de febrero de 2022 Sección Primera Tomo: CCXIII No. 36
TE BI GOHI KONGEÄ RA NDÄ MFAXTE NXADI, JAGE BI THOKI NUYA MPADI HANGU DI
THOKI DIGEU YA MFENA ´MEFI DA HOKI PAGE DI NTE RA YA HNINI “BECA FAMILIAS
FUERTES POR LA EDUCACION” BI NJANU BI GOHI:
1. Ngatho Te da thoki
1.1. Te di boni digena ra ´mefi mfaxte
4
Miércoles 23 de febrero de 2022 Sección Primera Tomo: CCXIII No. 36
Nuna ra mfena thoka ´mefi pa ge di nte ya hnini “Beca Familias Fuertes por la
Educación” pets´i ge ngu da nu ha di tsoni da mfats´i page di bädi ra xadi, ´mui,
´ñëni ne di nu ha di hoki ya xadi ua/ge di gäts´i ta da uadi din nxadi digeä ra Sistema
Educativo del Estado de México; njap´u nehe tou ´mui ne nxadi ra nivel básico, inicial
ne ra formación para el trabajo ne mara ya xadi di ma mañä ja ya ya ngunxadi nzaya
ne njut´i, dige ya mengu pets´i ch´utho ra bojä dige ra hyeki ´meinte page ngu da nu
da t´uni n´a ra mfats´i ra bojä.
5
Miércoles 23 de febrero de 2022 Sección Primera Tomo: CCXIII No. 36
tsa da ´ñäni neu mara. Ya jäi to petsa r athogi ge njapar ´medi page konge mara
ya jäi ja ra hnini ngu dige tho made ja di japi page di nte.
k) Thogi di handi: Geä ngu tsaui ra hñeni konge ya da, gu, thani ne hangu di tsa
temeä tsi, njap´u konge te di meui digeu ne konge ya bi thandi kongeu ge hingi
tsa te da mefi ngu jap´u ja ya hnini ge ngu nu´mu ya bi njap´u ge hingi tsa te da
mefi.
l) Xadi: Geä ra jäi xa hñuxa ra thuhu ja ra ngunxadi, nxadi ndui, hadi bädi da mpefi,
ya ta ngunxadi made ne xa hñets´i dige ya ngu nxadi dige ra Sistema Educativo
Estatal.
m) Xadi konge tho ra thogi: Ge ra jäi to tho ra thogi dige ra ndo´yo, ya da, ngu di
xängu ya njeya ne hingi hyegi da mfats´i pageu ya ´mefi ja ra hini ne hingi
rangutho ya ´mui.
n) Ngunzaya mä ha di thoki: Ra Departamento de Becas de la Secretaría de
Educación del Gobierno del Estado de México.
o) Ngunzaya un ya he´mi: To tsixa ra ´mefi.
p) Ya ngunxadi: Ya ngunxadi ha hingi njut´i neu habu njut´i dige ja ra Xeni Hai
M´onda.
q) Hmanda: Ra hmanda dige ra Xeni Hai M´onda.
r) Hyeki ´meinte dige tähä: Da nu di kats´i ra bojä page n´a ra m´ots´e page ya
hñuni konge ngu bi mä ra Consejo Nacional de Evaluación de la Politica de
Desarrollo Social (CONEVAL).
s) To´mi ra ntena thuhu: Ya thuhu digeu ya jäi geu bi dati ngatho ya he´mi page da
t´uni ra mfats´i, higi ge to ya xa t´uni, tsa da ñuti page da t´uni nuna ra mfats´i.
t) Ha di dati: Nuä ra t´ulo he´mi xa t´uni page di ngatha ra bojä digeä ra mfats´i,
ne nu mara tou di nu ya jäi, di tsa di pets´i page da ñut´i digeu ya mfats´i digeä.
u) Ntena thuhu tou bi t´uni ra mfats´i: Y thuhu ya jäi page di ote dige ra Programa
de Desarrollo Social “Beca Familias Fuertes por la Educación”.
v) Ra njeya nxadi: Dige ya pa ya nzänä dige ra njeya nxadi (ngu jaya: yonzänä,
hñunzänä, gonzänä, made njeya etc.), page ndi ju´mi konge ya mfena ´mefi
nxadi ne/ua dige pia dige n´a ra ngunxadi ua konge ra njut´i del Estado de
México.
w) To bi t´uni ra mfats´i: Pageä ra nxadi bi dati ne pets´I ngatho ya he´mi bi t´api
ne bi hua´ni page da t´uni ra mfats´i ne digeu to da ote.
6
Miércoles 23 de febrero de 2022 Sección Primera Tomo: CCXIII No. 36
x) Jäi to bi adi: Ra xad bi hñuxa ra thuhu, page ngu da t´uni ra mfats´i, digeä ra
Programa de Desarrollo Social “Beca Familias Fuertes por la Educación”.
y) Jäi to pote ra xadi: Ra jäi to jamasu digeä ra xadi ne nu ra ch´ulo bätsi, nu´mu
hingi ´mui ra me ua ra ta.
z) Mfena ´mefi mfats´i: Ra Programa de Desarrollo Social ”Beca Familias Fuertes por
la Educación”.
aa) Ya Reglas de Operación: Ya Reglas de Operación del Programa de Desarrollo
Social “Beca Familias Fuertes por la Educación”.
bb) Ra Sistema Nxadi Estatal: Page di thoki nuna ra mfena ´mefi ge ngu geä ya
Ngunxadi, ndui, ne pa di bädi da mpefi, made media superior ne superior, ja ya
ngunzaya jamasu nxadi estatal y federal.
cc) Zengu: Ya jäi ya di pets´i rato nzänä ra nguu ha ´mui dige ja ra Xeni Hai
M´onda, ne ngu ha da ´mup´u.
4. Ha di tsoni
4.1. Ngatho
Raza pa di gohi ne/ua di gäts´i ra nxadi pageu ya xadi tou ya nxadi ne kut´i ja ya
made básico ne superior ja ya ngunxadi dige ra Sistema Educativo Estatal, njap´u nehe
tou kut´i ja ya ngunxadi dige ra ndui, di uti da bädi da mpefi ja ya ngunxadi ha hinte
jot´i ne njut´i pa di nxadi dige ra Sistema Educativo Estatal to pets´a ra ya thogi, ngu
ra ts´o hñeni, VIH ua ra´yoke, pageu ya mengu ngu hinte petsá ra bojä geu ´meinte
jage ngu ge da t´uni ra mfats´i.
5. Habu da ote
5.1. Ya hnini ha di ote
Xadi huxa ya thuhu ja ya ngunxadi dige ra Xeni Hai M´onda.
7
Miércoles 23 de febrero de 2022 Sección Primera Tomo: CCXIII No. 36
6. Ha ta di ote
Nuna ra mfena ´mefi da ote ya 125 dä hnini dige ja ra Xeni Hai M´onda, da ote ya
hnini hangu ndi tsoni ngu mä ja ra xeni 6 ne 12 dige ra hmanda dige ra Desarrollo
Social dige ra Xeni Hai M´onda.
7. Faxte
7.1. Tema mfaxte
Da t´uni ra mfats´i bojä dige ra nzänä, dige n´a tage ret´a, dige ra njeya nxadi 2022-
2023, ngu bi gohi dige ra bojä xa t´epi pageu.
Nuä ra mfats´i da t´uni hinte da njotbi, da uni ngatho digeä ra Nda nzaya Gobierno del
Estado de México, kongeä ra Secretaría de Educación ne hinte da njut´i dige mara
pageä ra jä t´ueni, honse un´mu pts´i ra t´ulo he´mi ha juki ne juata ra bojä.
Digena ra bojä ´mui pageä ra mfats´i, konge te japar ´medi da thogi ne pets´i ge di
negi habu page da una ra uenda ra Secretaría de Finanzas ne da uni nuä ra ngunzaya.
8. Ha di japi di mpote di un
8.1. Jäi t´uni ra mfats´i
8.1.1. Te da da page di t´uni ra mfats´i
8
Miércoles 23 de febrero de 2022 Sección Primera Tomo: CCXIII No. 36
9
Miércoles 23 de febrero de 2022 Sección Primera Tomo: CCXIII No. 36
10
Miércoles 23 de febrero de 2022 Sección Primera Tomo: CCXIII No. 36
B. Pageu ya xadi huxa ya thuhu ja ya ngunxadi habu hinte jut´i dige ra superior
(universidades ne tecnológicos escolarizados) dige ra Subsistema Educativo Estatal
ua ya xadi konge tho ra thogi, ts´o hñëni, VIH, ua ra ´yoke huxa ya thuhu ja ya
ngunxadi habu hinte jut´neu ha jut´i dige ra Sistema Educativo Estatal dige ra
superior:
1. Ra he´mi ha huxa ngatho peui ra thuhu;
2. He´mi ha mä ra thuhu ra pa ne njeya bi ´mui;
3. He´mi ha di mä:
a) Thuhu ne ra CURP dige ra xadie; ne
b) Ra made njeya ua ge ra goho nzäna pa dige ra nxadi ra xadi.
4. Ra he´mi ha di mä ge ra mengu ja ra Xeni Hai M´onda (recibo de luz, predial, agua
y teléfono) dige ra njeya bi boni ra nzoh´ni; ne
5. Da mä konge ra ´mehn´a yap´u ha di mä ge m¨nga mäjuäni;
Neu mara pageu ya xadi pets´i n´a ra thogi, ts´o hñëni, ´yoke ua VIH;
8.1.3. Da nu ha di ote
Da nu da umba ra ndumu da ote ya jäi to adi ra mfats´i:
a) Konge ná ra hnu ne bi adi dige ra nzaya hoka ts´utbi ua to nu di pädi;
b) To xa tho ra thogi ua xa hyote;
c) Kots´ha mi ´mui; ne
11
Miércoles 23 de febrero de 2022 Sección Primera Tomo: CCXIII No. 36
Nuna ra thuxa thuhu hinte da njot´i ne hingi jar ´medi ge da ñut´i ja ra t´una mfats´i.
12
Miércoles 23 de febrero de 2022 Sección Primera Tomo: CCXIII No. 36
13
Miércoles 23 de febrero de 2022 Sección Primera Tomo: CCXIII No. 36
Ra thäki ra mfats´i da gäi ra jäi dige ra Programa de Desarrollo Social “Beca Familias
Fuertes por la Educación.
8.1.11. Konge to di nu
Ya jäi t´una ra mfats´i pets´i ge da mfats´i dige ya ´mefi ja ra hnini num´u da
nzoh´ni ra Instancia Ejecutora.
9. Ngunzaya faxte
9.1. Ngunzaya Instancia Normativa
Ya jäi to tsixa ra ´mefi geä pets´i ge da nu ha di ´mui nua ra mfats´i ne di pädi nuya
ya Reglas de Operación.
14
Miércoles 23 de febrero de 2022 Sección Primera Tomo: CCXIII No. 36
Nzoh´ni hyax´mu:
15
Miércoles 23 de febrero de 2022 Sección Primera Tomo: CCXIII No. 36
N´angun´au ya hmunts´a jäi to bi gohi da nu n´a ra jäi page da mfaxte, dige mbo ja
ra hmunts´a jäi da gohi.
Ya jäi to tsixa ra ´mefi di pets´i ge ñä ne da huan´ I to da ëts´I, honseä hingi tsa dig
era Organo Interno de Control de la Secretaría de Educación ne dige ra Secretario,
hinse tra da ñä.
9.4.2. Hmunts´i
Nuu to tsixa ra ´mefi da nzoh´ni page da hmunts´i page da hmunts´i un´mu jar
´medi.
Ya nzo´hni he´mi page di hmunts´i tou tsixa ra ´mefi da thokbi konge ra ntofo he´mi
ne konge ra ´meh´na yap´u page n´angun´au ya jäi ha di mä tema hora ne hamp´u
da thoki, ne di peui nuä ra he´mi nzoh´ni te di nu ua ge di ñäki digeä ra hmunts´i.
10. ha di thoki
10.1. Thoki ra mfena ´mefi
10.1.1. Thoki, üdi ne da üdi nuna ra nts´oh´ni
a) Page da t´uni ra mfats´i page ngatho ya jäi, ne konge n´au konge ra üdi dige ra
he´mi nts´oh´ni di ge ngatho ha di tsoni, page da bädi ya jäi dige te he´mi di dati
page ngatho di pädi ne hangu di adi da ñut´i;
b) Ra Departamento dige ya mfats´i geä ra ngunzaya di nu ha di t´uni ra nt´soh´ni
ne konge te di hoki ja ra ´mehn´a yap´u dige ra Secretaría de Educación del
Gobierno del Estado de México;
c) To tsixa ra ´mefi, hangu bi gohi dige te pefi, da thoki ne da nu ha di üdi ne konge
te di hoki.
17
Miércoles 23 de febrero de 2022 Sección Primera Tomo: CCXIII No. 36
18
Miércoles 23 de febrero de 2022 Sección Primera Tomo: CCXIII No. 36
10.1.6. Ngatho
a) Ra ngunzaya da nu di thoki page da hoki ra ntena thuhu ya jäi to da t´uni ra
mfats´i;
b) Da t´uni ra mfats´i hangu di mä ra ngunzaya Instancia Normativa;
c) Nu´mu ya jäi ge ch´ich´ulo dige ra njeya pets´i, ra mfats´i da dati konge ra me, ta
ua konge to di pote, da üdi ra t´ulo he´mi ha kuata ra thuhu ne ra nk´oi ra h´mi;
d) Page di dati ra mfats´da tsaya nu´mu hoki konge man´a ra ya ´mefi ngu page to
hmunts´i ne hoki page di ñ´ëxa da nzaya ua di neki di tho n´a ra thogi ya jäi to
t´uni ra mfats´i ua konge hindi thegi da hoki ra ´mefi ra mfats´i;
e) Ha di thoki ne ha´mu da da dat´i ra mfats´i da nu konge te di mä ra ngunzaya
Instancia Normativa; ne
f) Ra Instancia Ejecutora da nu ra pa hap´u ha di dati ra mfats´i pageu.
19
Miércoles 23 de febrero de 2022 Sección Primera Tomo: CCXIII No. 36
Tsa da hoki kongeu di mfats´i konge mara ya ngunzaya tsixa ra ´mefi federal estatal
ua municipal ua mara ya ngunzaya.
13. Üdi
13.1. Hadi ¨di
Ra üdi digena ra mfats´i da thoki ngu mä ya Lineamientos Generales del Comité de
Selección y Asignación de Becas, njap´u nehe te da mä ra ngunzaya Instancia
Normativa.
20
Miércoles 23 de febrero de 2022 Sección Primera Tomo: CCXIII No. 36
21
Miércoles 23 de febrero de 2022 Sección Primera Tomo: CCXIII No. 36
d) Da uat´i rase:
Ja ra Organo Interno de Control de la Secretaría de Educación, Múi ja ra Däñu Av.
Hidalgo No. 104 Primer piso, Col. Centro, Codigo Postal 50000, Tolica México. Di
ñut´ia Aldama No. 100 ntozgu 722 2133117 ne 722 2148041, dige nonxi ta
mbehe, dige 9:00 ta 18:00 horas.
e) Konge ra ´mehn´ayap´u:
Ja ra ´mehn´a yap´u upyei.becas@edugem.gob.mx dige 24 horas dige rap a.
22
Miércoles 23 de febrero de 2022 Sección Primera Tomo: CCXIII No. 36
YA THOKI
YOHO. Nuna te bi gohi da ñut´i dige ra ñoho ra pa dige bi boni ra ntüdi ja ra ta he´mi
mä te thogi Periodico Oficial “Gaceta del Gobierno”.
Ka ra Hnini Nzuni Lerdo, ra Hñäxu ra Xeni Hnini Monda, dige rap a 31 ra n´a zänä ra
j´eya 2022- GERARDO MONROY SERRANO.- SECRETARIO DE EDUCACION DEL
GOBIERNO DEL ESTADO DE MEXICO.- TUNTI´YE.
“Nuna ra mfena ´mefi mfats´i pageu ngatho ya jäi, ge nañ´o pageu ya hmunts´i jäi to
honi da ëxa da nzaya. Hingi tsa page mara te di japi page di nte ya hnini. Page to da
hoki n´año ne hingi njap´u page ra mfena ´mefi mfatsi, da nu ha di thoki konge ya
tsutbi ngu mä ra hmanda digena ra ´mefi.”
23