Professional Documents
Culture Documents
1.1 Menejmentis Arsi, Miznebi Da Amocanebi: Jgufad Gardaqmnis Procesi
1.1 Menejmentis Arsi, Miznebi Da Amocanebi: Jgufad Gardaqmnis Procesi
1.1 Menejmentis Arsi, Miznebi Da Amocanebi: Jgufad Gardaqmnis Procesi
1
menejmenti ZiriTadad sawarmos Sida sferos Seiswavlis. amdenad, misi sagania marTvis sistemis
sxvadasxva doneze mmarTvelobiTi urTierTobebi materialuri warmoebisa da momsaxurebis sferoSi.
kerZod, mmarTvelobiT gadawyvetilebaTa gamomuSavebis, miRebisa da realizaciis procesSi
warmoSobili ekonomikuri, organizaciuli, samarTlebrivi, socialur-fsiqologiuri da sxva urTierTobebi.
menejmentis, rogorc mecnierebis, amocanaa warmoebis (momsaxurebis) marTvis kanonebisa da
kanonzomierebaTa kvleva, maTi principebis gamovlena, moqmedebis meqanizmis Seswavla da aqedan
gamomdinare, menejmentis sistemis yvelaze efeqturi struqturebis da organizaciuli formebis
SemuSaveba. menejmenti ekonomikur mecnierebaTa rigs miekuTvneba, magram igi Seiswavlis
urTierTobaTa ara mxolod ekonomikur, aramed filosofiur, socialur-fsiqologiur, eTikur da sxva
aspeqtebsac.
menejmentis amocanebia:
marTvis Teoriis ZiriTadi debulebebis Seswavla, Sefaseba da ganzogadeba;
menejeruli unar-Cvevebis daufleba da ganviTareba;
warmoebis avtomatizacia da maRalkvalificiuri momuSaveebis gamoyeneba;
firmis muSakebis stimulireba;
firmis funqcionirebis efeqtianobis mudmivi kontroli;
axali bazrebis mudmivi Zieba da aTviseba;
firmis ganviTarebis konkretuli miznebis gansazRvra;
prioritetuli miznebis gamovlena da mTi gadawyvetis Tanmimdevrobis gansazRvra;
firmis ganviTarebis strategiis damuSaveba.
firmis saqminobisaTvis aucilebeli resursebisa da misi uzrunveyofis wyaroebis gansazRvra;
dasaxuli amocanebis Sesrulebisadmi kontrolis daweseba.
menejmentis mTavari amocana efeqtiani marTvis ZiebaSi mdgomareobs, rac gvaaxloebs dasaxul
mizans. menejmentis amocanebis Sesrulebis mdgomareoba fasdeba bazarze produqciis realizaciis dros.
imis gamo, rom marTvas menejerebi axorcieleben, aucilebelia gavecnoT maT funqciebs.
Tanamedrove gagebiT “menejeris” cnebaSi igulisxmeba xelmZRvaneli an mmarTveli, romelsac aqvs
mudmivi Tanamdeboba da gadawyvetilebis miRebis uflebamosileba firmis saqminobis gansazRvrul
sferoSi.
,,menejeris” cnebaSi igulisxmeba:
konkretuli saqmis samuSaos organizatori;
firmis an misi qvedanayofebis xelmZRvanelebi;
marTvis nebismieri donis administratori;
cneba ,,menejmenti” Zalian xSirad gamoiyeneba cneba ,,biznesTan” erTad. biznesi – esaa
gansazRvruli produqciisa da momsaxurebis warmoebis da realizaciis safuZvelze mogebis miRebis
mizniT warmoebuli saqmianoba. aseve terminebi ,,menejeri” da ,,biznesmeni” anu ,,mewarme”
sinonimebi ar arian. ramdenadac yvela mewarme organizaciis miznebis formirebaSi aqtiurad
monawileobs da marTavs mas, SeiZleba iTqvas, rom isini menejerebs warmoadgenen. zogierTi
mewarme Tavisi mmarTvelobiTi saqmianobiT gamoirCeva ara mxolod organizaciis ganviTarebis
sawyis etapze, aramed xangrZlivi periodis ganmavlobaSi agrZelebs mas. magram iseTi
maxasiaTeblebi, rogoricaa: piradi riski, finansuri SesaZleblobebi, xangrZlivi da Seupovari muSaobis
survili, sruliadac ar mowmobs, rom igive pirovnebas organizaciis efeqtiani mmarTvelis Tvisebebi
gaaCnia. SesaZloa, zogierT mewarmes ubralod ar hqondes iseTi mmarTvelobiTi funqciebis efeqtianad
Sesrulebis unari da midrekileba, rogoricaa: dagegmva, organizacia, motivacia da kontroli. amitom
gasakviri araa, rom gamoCenili mewarme arc TuU kargi menejeri iyos da amis gamo mis mier Seqmnili
organizacia gakotrdes kidec. praqtikaSi amgvari magaliTebi bevria, xolo gakotrebis mizezs ki
arakvalifikaciuri da mouqneli xelmZRvaneloba warmoadgens da ara cudi ideebi. praqtikaSi bevria
agreTve imis magaliTebic, roca kraxis piras misuli organizacia gonier menejers gadaurCenia da
mowinaveTa rigebSi Cauyenebia. am SemTxvevaSi maRal profesionalizmTan erTad gadamwyveti roli
2
menejerebis fxianobasac eniWeba. fxiani menejerebi ki aqtiurad eZeben organizaciaSi mdgomareobis
gamosworebis SesaZleblobebs da mizandasaxul riskze midian, raTa warmatebas miaRwion.
menejmenti codnis sistemaa, romelic oTxi ZiriTadi elementisagan Sedgeba:
1. menejmentis Teoria _ Seiswavlis marTvis sferoSi moqmed kanonebs da kanonzomierebebs;
2. menejmentis meTodebi _ Seiswavlis saSemsruleblo jgufebze da mis TiToeul wevrze
ekonomikuri, socialur-fsiqologiuri da administraciuli zemoqmedebis xerxebsa da meTodebs.
3. menejmentis organizacia _ Seiswavlis mmarTvelobiT funqciebs;
4. menejmentis teqnika da teqnologia _ swavlobs menejmentis sistemaSi informaciis miRebis,
damuSavebis, maTematikuri meTodebis gamoyenebis gzebs.
4
meTodebi vlindeba iseTi formebiT, rogoricaa: dagegmva, analizi, faswarmoqmna, dafinanseba,
stimulireba da a.S.
sabazo ekonomikis pirobebSi Zireulad Seicvala dagegmvis meTodologia, romlis safuZvels normatiuli
meTodi warmoadgens. normativebis meSveobiT myardeba organizaciis urTierToba marTvis zemdgom
organoebTan da biujetTan. marTvaSi normatiuli meTodis gamoyeneba iseTi normativebis arsebobas
gulisxmobs rogoricaa: konkretul bazarze organizaciis mier sarealizaciod gatanili produqciis wili,
rentabelobis done, kapitalukugeba, sabalanso mogebaSi gadasaxadebis xvedriTi wona, Sromis
fondSeiaraRebis done, warmoebis avtomatizaciis done, momuSaveTa materialuri stimulirebis
normativebi da a.S.
sabazro ekonomikis pirobebSi organizaciebis marTva SeuZlebelia sabalanso meTodis gamoyenebis
gareSe. organizaciis miznebis simravle da maTi resursebiT uzrunvelyofa mravalmxriv dabalansebas
saWiroebs. amitom, organizaciis marTvaSi farTod gamoiyeneba materialuri, finansuri da SromiTi
balansebi. marTvis ekonomikuri amocanebis gadawyvetaSi mniSvnelovan rols asrulebs ekonomikur-
maTematikuri meTodebi.
marTvis ekonomikuri meqanizmi organizaciis miznebis gansazRvrisa da realizaciis procesSi sakuTar
sameurneo politikas emyareba. masSi igulisxmeba warmoebis rentabeloba, dafinanseba da dakrediteba,
kapitaldabandebebis ganawileba da warmoebis ganlageba, teqnologiis ganviTareba, sakadro politika da
a.S. am problemebis gadaWrisas marTvis ekonomikuri meqanizmis ZiriTad berkets komerciuli
angariSis meTodi warmoadgens. komerciuli angariSis mizania danaxarjebisa da Sedegebis gazomva da
warmoebis momgebianobis uzrunvelyofa. igi moicavs iseT ekonomikuri berketebsa da instrumentebs,
rogoricaa: fasebi da faswarmoqmna, sawarmoo danaxarjebi, dafinanseba da dakrediteba.
faswarmoqmnis iseTi politika unda SemuSavdes, rom uzrunveyofil iqnes bazris moTxovnasTan da
pirobebTan fasebis donisa da struqturis Sesabamisoba. sawarmoo danaxarjebis politikis SemuSavebisas,
sawarmoo ciklis yovel etapze upirvelesi mniSvneloba danaxarjebis Semcirebas unda mieniWos, rac
SeiZleba ganxorcieldes warmoebis teqnologiis srulyofis, axali produqciis aTvisebis, Sromis
mwarmoeblurobis amaRlebis gziT da a. S. organizaciis mier dafinansebisa da dakreditebis sferoSi
SemuSavebuli politika sawarmoo sferoebisa da mniSvnelovani struqturuli erTeulebis mixedviT
dafinansebis wyaroebis gansazRvrasa da maT efeqtian ganawilebas, sesxebisa da kreditebis aRebis
saukeTeso pirobebsa da mTeli organizaciis masStabiT myari mogebis miRebas unda iTvaliswinebdes.
menejmentis ekonomikuri meqanizmis mniSvnelovan berkets warmoadgens ekonomikuri stimulirebis
sistema, romelic muSakebis pasuxismgeblobis amaRlebis gziT Sromis efeqtianobis zrdas uzrunveyofs.
organizaciul-administraciuli meTodebi.
organizaciis efeqtiani muSaoba SeuZlebelia mxolod ekonomikuri meTodebiT. adamianTa Sroma
mudmiv koordinaciasa da regulirebas saWiroebs, amitom aucilebelia marTvis organizaciul-
administraciuli meTodebis gamoyeneba. organizaciul-administraciuli marTvis meTodebis safuZvelia
xelmZRvanelis Zalaufleba, romelic organizaciis iZulebiTi meTodebiT marTvasac gulisxmobs. es
meTodebi samarTav obieqtze pirdapir zemoqmedebas axdens brZanebebis, gankargulebebis, operatiuli
miTiTebebis, maT Sesrulebaze kontrolis da a.S. meSveobiT, romlebic SeiZleba iyos rogorc werilobiTi,
ise zepiri. maTi mizania mTli SromiTi procesis Seuferxebeli organizaciuli uzrunvelyofa da Sromis
disciplinis dacva.
organizaciul-administraciuli meTodebi or jgufad iyofa, esenia: organizaciuli da gankargulebiTi anu
administraciuli. organizaciul meTodebSi igulisxmeba firmis organizaciuli marTvis struqturis srulyofa;
samuSao Zalis, teqnikis, nedleulisa da masalebis srulad gamoyenebis saWiro pirobebis uzrunvelyofa;
teqnologiebisa da warmoebis organizaciis srulyofa; momuSaveTa uflebebis, normebis dadgena,
instruqciebisa da dokumentaciis Seqmna. gankargulebiTi anu administraciuli meTodebi gulisxmobs:
dadgenilebebis, brZanebebis, gankargulebebis da sxvaTa gamocemas, maT Sesrulebaze kontrols,
samarTlebrivi normebis dacvas, muSakTa sxvadasxva saxis administraciul waxalisebebs, xolo SromiTi
disciplinis darRvevis SemTxvevaSi _ sadamsjelo RonisZiebebis gatarebas.
5
organizaciul-administraciuli meTodebi warmoebisa da Sromis procesze pirdapiri zemoqmedebis
saSualebebs warmoadgenen. maTi zemoqmedebis dadebiTi Sedegia uSualo kavSiri xelmZRvanelsa da
xelqveiTs Soris. ekonomikuri da organizaciul-administraciuli meTodebi erTsa da imave amocanas
emsaxurebian, magram ekonomikuri meTodebisgan gansxvavebiT, adminitraciuli meTodebi marTvis
funqciebis mkacr centralizacias iTvaliswinebs.
socialur-fsiqlogiuri meTodebi.
teqnikuri progresis ganviTarebis YTanamedrove etapze warmoebis efeqtianobis ganmsazRvrel
ZiriTad faqtors adamianis faqtori warmoadgens. marTvis socialur-fsiqologiuri meTodebis safuZvelia
Sromis moraluri stimulebis gamoyeneba, pirovnebaze fsiqologiuri saSualebebis gamoyenebiT
administraciuli davalebebis TiToeuli muSakis Sinagan movaleobad da moTxovnilebad gadaqcevis
uzrunvelyofa. sociologiuri gamokvlevebi mowmoben, rom xelmZRvanelis saqmianobis warmateba
15%-iT aris damokidebuli mis profesionalizmze, danarCeni 85% ki adamianebTan misi muSaobis
unarze modis. organizaciaSi socialur-fsiqologiuri marTvis obieqts warmoadgens muSakebs Soris
urTierTobebi, warmoebis saSualebebsa da garemosadmi maTi damokidebuleba.
imisaTvis, rom organizaciebSi srulfasovnad ganxorcieldes marTvis procesi, didi moculobis
mmarTvelobiTi samuSao unda Sesruldes. bunebrivia, igi ar SeiZleba erTma an orma adamianma
ganaxorcielos. amitom aucilebelia mmarTvelobiTi Sroma danawildes. organizaciaSi umaRlesi rgolis
xelmZRvanelebi koordinacias ukeTeben maTze SedarebiT dabali rgolis xelmZRvanelTa Sromas, isini
ki maTze rangiT qvemoT mdgom xelmZRvanelebis saqmianobas da a.S. xelmZRvanelTa Soris aseTi
ierarqia qmnis marTvis doneebs. organizaciaSi SeiZleba ganisazRvros esa Tu is xelmZRvaneli
sxvasTan SedarebiT marTvis ra doneze, anu romel rgolSi saqmianobs. es maT mier dakavebuli
Tanamdebobebidan Cans.
praqtikaSi, ZiriTadad, marTvis sami done gamoiyofa:
1. marTvis maRali rgolis xelmZRvanelebi (institucionaluri done);
2. marTvis saSualo rgolis xelmZRvanelebi (mmarTvelobiTi done);
3. marTvis dabali rgolis xelmZRvanelebi (teqnikuri done).
maRali mmarTvelobiTi done mcirericxovania. misi Semadgenloba yvelaze msxvil organizaciebSic ki
sul ramodenime kaciT ganisazRvreba. biznesSi institucionaluri donis xelmZRvanelTa tipiuri
Tanamdebobebia: sabWos Tavmjdomare, prezidenti, armiaSi _ generlebi, saxelmwifoebrivi
moRvaweobis sferoSi – ministrebi, farmacevtul uwyebebSi farmacevtuli warmoebis generaluri
direqtorebi, farmacevtuli saaqcio sazogadoebaTa prezidentebi da viceprezidentebi, farmacevtuli
firmebis xelmZRvanelebi da a.S. maRali rgolis xelmZRvanelebi pasuxs ageben maT mier miRebuli
gadawyvetilebebis gamo. didia maTi wvlili organizaciis saerTo warmatebaSi, xolo pasuxismgebloba _
warumateblobis SemTxvevaSi.
organizaciaSi saSualo rgolis xelmZRvanelebi msxvil qvedanayofebs an ganyofilebebs uZRvebian.
saSualo rgolis mmarTvelebi, ZiriTadad, maRali da dabali rgolebis xelmZRvanelebis damakavSirebul
funqcias asruleben. isini maRali rgolis xelmZRvanelebs awvdian gadawyvetilebebis misaRebad saWiro
informacias. saSualo rgolis xelmZRvanelebi axdenen dabali rgolis mmarTvelebis muSaobis
koordinacias. saSualo rgolis xelmZRvanelTa tipiuri Tanamdebobebia: ganyofilebis menejeri (biznesSi),
dekani (kolejSi), filialis mmarTveli da a.S.
dabali rgolis xelmZRvanelebis kategorias miekuTvneba umcrosi rangis xelmZRvanelebi, romlebic
uSualod muSebis da sxva muSakebis saqminobas marTaven. sxvadasxva tipis organizaciaSi aRniSnuli
rangis xelmZRvanelebia: ostati, cvlis ostati, serJanti, ufrosi medda, afTiaqis ganyofilebis gamge,
afTiaqis gamgis moadgile, kaTedris gamge da a.S. teqnikuri donis xelmZRvanelebi xelmZRvanelTa
saerTo raodenobaSi umetesobas warmoadgenen.
6
1.3 marTvisadmi midgomebi
9
Camoyalibebis safuZveli gaxda. SemTxveviTobis MwyalobiT mkvlevarebma gaxsnes ufro
mniSvnelovani urTierTobebi, ramac ganapiroba kidec marTvis mecnierebaSi adamianur urTierTobaTa
Teoriis aRmoceneba. Catarebul eqsperimentTan dakavSirebiT e. meios udidesi aRmoCena iyo, rom
man daamtkica: ,,adamianis faqtori bevrad ufro Zlier da mniSvnelovan gavlenas axdens Sromis
nayofierebis amaRlebaze, vidre teqnikuri da fizikuri pirobebis cvlileba”. (es daamtkica 6 gogonasagan
Semdgarma reles amwyobTa jgufma. maT miecaT sruli Tavisufleba survilisamebr daegegmaT da
SeesrulebinaT samuSao). Eeqsperimentis dros misi monawileni CveulebrivTan SedarebiT bevrad ufro
gulmodgined, meti mondomebiT muSaobdnen. aRsaniSnavia isic, rom eqsperimentis dros daixvewa
kontrolis formac. Oostatebi muSebs Cveulebrivze naklebad akontrolebdnen, ramac mecnierebis azriT,
aseve dadebiTad imoqmeda Sromis nayofierebis amaRlebaze. eqsperimentma daasabuTa qceviTi
faqtorebisa da xelmZRvanelebTan jansaRi urTierTobis damyarebis Zalze didi mniSvneloba.
meore msoflio omis Semdeg fsiqologiuri da sociologiuri mecnierebebis ganviTarebam SesaZlebeli
gaxada samuSao adgilze adamianTa qceviTi mecnieruli gamokvleva. amiT dasabami mieca marTvis
bihevioristuli (qceviTi) skolis (1950 wlidan dRemde) Camoyalibebas, romlis warmomadgenlebi arian:
Aabraham maslou, rensis laikerti, duglas makgregori, devid maklelandi da frederik hercbergi. maT
mier Seswavlil iqna organizaciaSi socialuri urTierTobebis, motivaciis, Zalauflebisa da avtoritetis
xasiaTis, organizaciuli struqturis, liderobis, formaluri da araformaluri kavSirebis, samuSaoTa Sinaarsisa
da SromiTi cxovrebis xarisxis cvlilebebis sxvadasxva aspeqtebi. Mmeore msoflio omis Semdeg
samuSao adgilze momuSaveTa qcevis mecnieruli Seswavla aucileblobad gadaiqca.
abraham maslous azriT, adamianebs axasiaTebT moTxovnilebaTa ierarqiulad ganlagebuli rTuli
struqtura da maTi marTva unda eyrdnobodes momuSaveTa moTxovnilebebis gamovlenasa da
motivirebis Sesabamisi meTodebis gamoyenebas. motivaciisadmi Taviseburi midgomiT gamoirCeoda
frederik hercbergi, romelmac momuSaveze moqmedi faqtorebi dayo higienur da sakuTriv motivaciis
faqtorebad. Sesrulebuli samuSaoTi adamianTa kmayofileba-ukmayofilebis procesze zemoqmedebis
mixedviT, higienur faqtorebs igi ganixilavda, rogorc gare faqtorebs, xolo samuSaos SinaarsTan
dakavSirebul faqtorebs miiCnevda motivaciis Sinagan faqtorebad. igi menejerebs Tavazobda
momuSaveTa motivaciis problemebis gadaWras SromiTi procesis gamravalferovnebiT. marTvis
bihevioristuli skola efuZneba marTvaSi adamianis qcevis Semswavlel mecnierebaTa miRwevebis
gamoyenebas. qceviTi mecnierebebis umTavres mizans Seadgenda daxmareboda momuSaves Tavisi
unaris, midrekilebebis, SesaZleblobebis SecnobaSi da es SesaZleblobebi gamoeyenebina ufro maRali
saboloo Sedegebis misaRwevad.
marTvis mecnierebis skolis (1950 wlidan dRemde) srulyofaSi arsebiTi wvlili Seitana maTematikis,
statistikis, sainJinro mecnierebebisa da maTTan dakavSirebuli codnis sferos ganviTarebam. marTvis
mecnierebis umTavres maxasiaTebels warmoadgens is, rom igi sityvier msjelobebsa da aRwerilobiT
analizs modelebiT, simboloebisa da raodenobrivi mniSvnelobebiT cvlis. marTvaSi raodenobrivi
meTodebis gamoyenebas mZlavri biZgi misca kompiuterebis Seqmnam. marTvis mecnierebis skola
warmoadgenda sistemuri midgomis wanamZRvars da ganapirobebda rTuli sammarTvelo problemebis
siRrmiseul Seswavlas, modelebisa da maTematikuri meTodebis damuSavebisa da gamoyenebis
saSualebiT. raodenobrivi meTodebis gamoyeneba xels uwyobda menejerTa mier organizaciuli sistemis
rTuli problemebis optimalur gadawyvetas.
sistemuri midgoma organizacias ganixilavs Ria sistemad, romelic moicavs ramdenime qvesistemas.
sistemaTa Teoria mmarTvelebs exmareba ukeT gansazRvron ZiriTadi urTierTdamokidebulebebi da
urTierTmimarTebebi: organizaciasa da mis Semadgenel nawilebs Soris; organizaciuli sistemis
elementebs Soris; organizaciasa da garemos Soris. sistema urTierTdakavSirebuli nawilebisagan
Semdgari mTlianobaa, romlis TiToeul nawils Tavisi wvlili Seaqvs mTelis ganviTarebaSi. Yyvela
organizacia sistemas warmoadgens. momuSaveebi organizaciis komponentebs Seadgenen, romlebic
muSaobis procesSi erTad gamoiyenebian. srulfasovani xelmZRvaneli valdebulia kargad iyos
garkveuli organizaciis yvela arsebiT elementSi, raTa marTos igi. Aarsebobs Ria da daxuruli sistemebi.
10
Ddaxurul sistemas mkacrad fiqsirebuli sazRvrebi aqvs. Mmisi moqmedeba damokidebuli araa gare
samyaroze. Ddaxuruli sistemis magaliTia saaTi. Tu igi energias flobs, gare samyarosgan
damoukideblad muSaobas.
Ria sistema xasiaTdeba garegani garemos zemoqmedebiT. Eenergia, informacia, masalebi _ gare
garemosTan urTierTobis obieqtebia. am sistemis Tvisebas warmoadgens garegan samyaroSi mimdinare
cvlilebebisadmi Semguebloba, rac misi funqcionirebis gagreZelebis garantiaa. Yyvela organizacia Ria
sistemas warmoadgens. Aamdenad isini damokidebulni arian gare garemoze. organizacia gare
garemosagan Rebulobs resursebs, amuSavebs maT da saqonlisa da momsaxurebis saxiT isev gare
garemos ubrunebs. sistemebis Teoria xelmZRvanelebs organizaciis calkeul nawilebsa da organizaciis
gare garemos Soris arsebuli urTierTdamokidebulebebis SecnobaSi exmareba.
situaciuri midgoma mTlianad emyareba Seqmnil situacias, konkretul garemoebaTa erTobliobas,
romlebic mocemul konkretul SemTxvevaSi Zlier zemoqmedeben organizaciaze. situaciuri midgomis
centraluri momentia situacia-garemoebaTa konkretuli erToblioba, romelic drois mocemul konkretul
periodSi Zlier zemoqmedebs organizaciaze. am midgomisas xelmZRvanelebi ukeT gansazRvraven
organizaciis miznebis miRwevis yvelaze efeqtur meTodebs. xelmZRvanelebi valdebulni arian
kompleqsurad Seiswavlon Seqmnili konkretuli situacia da mis Sesabamisad imoqmedon, winaaRmdeg
SemTxvevaSi kraxi gardauvalia. situaciuri midgoma Tvlis, rom marTvis procesi, zogadad, msgavsia.
magram amave dros xazs usvams imasac, rom arsebobs gansxvavebuli situaciebi, romlebsac specifikuri
midgoma da gadawyveta sWirdeba. amdenad, xelmZRvaneli unda azrovnebdes Seqmnili situaciis
Sesabamisad.
situaciuri midgomis safuZvelia situaciuri Teoriebi, romlebSic aisaxeba: konkretuli pirobebisadmi
organizaciis Sesatyvisobis wesi; cvlilebaTa ganxorcielebis racionaluri da umtkivneulo meTodebi;
adaptaciuri potencialis Seqmnisa da ganviTarebis gzebi. amdenad, marTva ganixileba, rogorc
menejerebis mier situaciis aRqmis xelovneba, misi maxasiaTeblebis gamokvleva da Sesabamisi
mmarTvelobiTi sqemis SerCeva.
situaciuri midgomis umTavresi amocanaa erTmaneTTan daakavSiros konkretuli xerxebi, saSualebebi,
koncefciebi da gansazRvruli konkretuli situaciebi, raTa organizaciam efeqtianad imuSaos da mis mier
dasaxul miznebs miaRwios. situaciuri midgoma gulisxmobs situaciur gansxvavebebs rogorc
organizaciebs Soris, ise organizaciebs SigniT. situaciurma midgomam gansazRvra ra organizaciaze
moqmedi Sinagani da garegani cvladebi, gaafarTova sistemebis praqtikuli gamoyenebis areali. Tumca,
situaciis TvalsazrisiT marTvis ukeTesi saSualeba ar arsebobs.
Pprocesuli midgoma pirvelad SemoTavazebuli iqna administraciuli marTvis skolis im
warmomadgenlebis mier, romlebic menejeris funqciebis aRweras cdilobdnen. PTumca am funqciebs
isini ganixilavdnen, rogorc erTmaneTisagan damoukidebels. amis sawinaaRmdegod, procesuli
midgoma emyareba marTvis funqciebis mTliani procesis Semadgenel nawilebad warmodgenas. marTva
ganixileba, rogorc procesi _ uwyvet moqmedebaTa urTierTkavSiri. TiToeuli es moqmedeba TviT
warmoadgens process da maT marTvis funqciebs uwodeben. Tavis mxriv, isinic moicaven
urTierTdakavSirebul moqmedebaTa serias. es koncefcia dResac farTod gamoiyeneba. marTvis procesi
Sedgeba oTxi urTierTdakavSirebuli funqciisagan: dagegmva, organizacia, motivacia da kontroli,
romlebic gaerTianebulni arian gadawyvetilebis miRebisa da komunikaciis damakavSirebeli procesebiT.
11
Tavi 2
organizaciebi da samewarmeo garemo
13
meryeobdes 5-dan 11 kacamde. jgufis SemadgenlobaSi igulisxmeba probelemebis gadaWris dros, misi
wevrebis pirovnuli Tvisebebisa da Tvalsazrisis, midgomis msgavseba. zog SemTxvevaSi
gansxvavebuli pirovnuli Tvisebebisa da Tvalsazrisis mqone adamianebiT jgufis dakompleqteba bevrad
ufro efeqtiania, radgan azrTa WidilSi ibadeba WeSmariteba. jgufuri normebi ki jgufis wevrebs
avaldebulebs imoqmedon jgufis interesebis gaTvaliswinebiT. arsebobs jgufuri normebis Semdegi
klasifikacia: Tavisi organizaciiT siamaye, dasaxuli miznebis miRweva, momgebianoba, koleqtiuri
Sroma, dagegmva, kontroli, kadrebis profesiuli momzadeba, siaxlis Zieba, SemkveTTan
damokidebuleba, sakuTrebis dacva.
organizaciebi, romelTa umaRlesi xelmZRvaneloba umniSvnelovanesi gadawyvetilebebis miRebis
uflebamosilebas TavisTvis itovebs, centralizebul organizaciebad iwodebian. centralizebuli
organizaciebis upiratesobebia:
centralizacia aumjobesebs kontrolisa da koordinaciis SesaZleblobebs, amcirebs mcdari
gadawyvetilebebis miRebis albaTobas;
centralizebul organizaciebSi ufro efeqtianad gamoiyeneba kadrebi.
organizaciebi, sadac uflebamosilebani gadanawilebulia marTvis qvemdgom doneebze,
dacentralizebul organizaciebs miekuTvnebian. aseT organizaciebSi saSualo rgolis mmarTvelebs
Zlian didi uflebamosileba aqvT. decentralizebuli organizaciebis upiratesobania:
msxvili organizaciebis efeqtiani centralizebuli marTva TiTqmis SeuZlebelia.
decentralizacia astimulirebs iniciativas;
decentralizacia exmareba axalgazrda xelmZRvanels ufro maRali Tanamdebobis dasakaveblad
momzadebaSi.
organizaciis yvelaze rTul maxasiaTebels Sromis danawileba warmoadgens. nebismieri organizaciis
wevrebs Soris Sroma aucileblad unda danawildes, unda gairkves Tu vin ra funqcias asrulebs. didi
moculobis samuSaos dayofa mcire specialur davalebebad, saSualebas aZlevs organizacias awarmoos
bevrad meti produqcia, vidre igive raodenobis personali damoukideblad saqmianobis pirobebSi
awarmoebda. magaliTad, did afTiaqebSi provizoris da teqnologis, provizor–analitikosis, farmacevtis
calke Sroma saSualebas iZleva gaizardos wamliT momsaxurebis xarisxi da siswrafe mcire zomis
afTiaqebTan SedarebiT. ganasxvaveben Sromis horizontalur da vertikalur danawilebas. Sromis
horizontaluri danawileba aris mTliani samuSaos daSla Semadgenel komponentebad. rTuli
organizaciebi Sromis horizontalur danawilebas axorcieleben qvedanayofebis warmoqmnis safuZvelze.
isini specifikur, konkretul davalebebs asruleben. aseT qvedanayofebs xSirad ganyofilebebs an
samsaxurebs uwodeben. iseve, rogorc mTeli organizacia, saerTo miznis misaRwevad qvedanayofebic
aerTineben adaminTa jgufebs. amis TvalsaCino magaliTia afTiaqSi sarecepturo-sawarmo, mza wamlis
formebis, ureceptod gasacemi medikamentebisa da samarago ganyofilebebi. am qvedanayofebis
raodenoba da Semadgenloba damokidebulia afTiaqis muSaobis moculobaze. organizaciebis sxvadasxva
qvedanayofebis saqmianobis koordinaciis aucilebloba warmoadgens marTvis arss.
imisaTvis, rom organizaciam dasaxul mizans miaRwios, aucilebelia konkretuli amocanebis
Semsruleblebis Sromis koordinireba Sromis vertikaluri danawilebis safuZvelze. Sromis vertikaluri
danawileba marTvis gansxvavebuli doneebis (magaliTad, dabali da saSualo donis) menejerebs Soris
funqciebis ganawilebas gulisxmobs. aRniSnuli funqciebi ki danawilebuli Sromis koordinacias
iTvaliswinebs.
nebismieri samewarmeo saqmianoba xorcieldeba gansazRvruli organizaciuli formis farglebSi.
saqarTveloSi kanoniT mewarmeTa Sesaxeb, samewarmeo saqmianobad miiCneva marTlzomieri da
araerTjeradi saqmianoba, romelic xorcieldeba mogebis mizniT, damoukideblad da organizebulad.
arasamewarmeo ekonomikur saqmianobad ki iTvleba erTi piris mier meore pirisaTvis safasuris
gadaxdiT qonebis droebiT mflobelobaSi, sargeblobaSi an marTvaSi gadacema, sakuTrebis uflebis
gadacemisa da misi Semdgomi gasxvisebis SesaZleblobis gareSe, Tu aseTi gadacema ar
ganekuTvneba finansur saqmianobas da ar warmoSobs damatebiT valdebulebebs. arasamewarmeo
ekonomikur saqmianobas ganekuTvneba fizikuri piris mier daqiravebiT samuSaos Sesruleba, fuladi
14
saxsrebis ganTavseba bankebsa da sxva sakredito dawesebulebebSi, qonebis ijariT gadacema, qonebis
marTva mindobilobiT, fizikuri piris damoukidebeli saqmianoba.
biznesis organizaciis samarTlebrivi formis arCevisas didi mniSvneloba eniWeba Semdeg
garemoebebs: sameurneo saqmianobis romel sferos moicavs biznesi, ekonomikis romel seqtorSi
xorcieldeba igi da rogoria sawesdebo kapitalis kuTvnileba, rogoria monawileTa statusi, ramdenad
farToa saqmianobis areali. saqarTvelos kanonmdeblobiT sawarmoTa organizaciul -samarTlebrivi
formebia: individualuri sawarmo, solidaruli pasuxismgeblobis sazogadoeba, kooperativi, komandituri
sazogadoeba, SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoeba da saaqcio sazogadoeba.
individualuri mewarme, rogorc individualuri sawarmos mflobeli, aris fizikuri piri, romlis
samewarmeo sqmianobisaTvis aucilebelia samewarmeo wesiT mowyobili organizacia, mowesrigebuli
sakaso da sabuRaltro saqme. samarTlebriv urTierTobebSi igi gamodis Tavisi saxeliT. individualuri
mewarme saqmian urTierTobebSi Tavis ufleba-movaleobebs axorcielebs rogorc fizikuri piri, romelic
xasiaTdeba uflebaunarianobiTa da qmedunarianobiT. individualur mewarmeobas ZiriTadad ewevian
mcire biznesis warmomadgenlebi. mcire da saSualo sawarmoebs, saqarTveloSi moqmedi
kanonmdeblobis Sesabamisad, miekuTvneba yvela organizaciul-samarTlebrivi formis sawarmo,
romelSic dasaqmebulTa saSualo raodenoba da romlis wliuri brunva mcire sawarmoebisaTvis ar
aRemateba 20 dasaqmebulsa da 500 000 lars, xolo saSualo sawarmoebSi Sesabamisad _ 100
dasaqmebulsa da 1,5 mln. lars. sawarmo ar iTvleba mcired an saSualod, TuU misi sawesdebo kapitalis
25%-ze meti ekuTvnis im pirebs, romlebic ar akmayofileben zemoT gansazRvrul zRvrul
maxasiTeblebs, agreTve is organizaciebi, romelTa ZiriTad saqmianobas warmoadgens sabanko,
sadazRveo da sxva saxis finansuri momsaxureba.
saqarTvelos kanoniT mewarmeTa Sesaxeb solidaruli pasuxismgeblobis sazogadoeba,
kooperativebi, komandituri sazogadoeba, SezRuduli pasuxismgeblobis sazogadoeba da saaqcio
sazogadoebebi, agreTve saxelmwifo da municipaluri saxazino sawarmoebi warmoadgenen iuridiul
pirebs. iuridiuli piri aris gansazRvruli miznis misaRwevad Seqmnili sakuTari qonebis mqone
organizaciuli warmonaqmni, romelic Tavis qonebiT damoukideblad agebs pasuxs da sakuTari saxeliT
iZens uflebebsa da movaleobebs, debs garigebebs da SeuZlia sasamarTloSi gamovides mosarCeled da
mopasuxed. igi SeiZleba misdevdes mewarmeobas an ar misdevdes mas. arasamewarmeo iuridiuli
pirebi arseboben kavSirebis, asociaciebis an fondebis saxiT.
menejmentSi xSirad iyeneben iseT terminebs, rogoricaa, ,,firma” da ,,sawarmo”. firmaSi
igulisxmeba nebismieri organizaciul–sameurneo erTeuli, romelic ekonomikis romelime dargSi
axorcielebs samewarmeo saqmianobas komerciuli mizniT da sargeblobs iuridiuli piris uflebiT. yvela
firmas aqvs safirmo saxelwodeba, romelic aRiniSneba angariSebze, blankebze, beWedze da sxva.
TiToeuli firma SeiZleba Sedgebodes konkretuli saxis saqmianobaze specializebuli erTi an ramdenime
sawarmosagan. masSi aseve SeiZleba Sediodes ganyofilebebi da filialebi, romlebic xasiTdebian
sameurneo damoukideblobiT da rogorc damoukidebeli organizaciul-sameurneo rgolebi, saqmianobas
warmarTaven komerciuli angariSis safuZvelze, Tumca ar arian iuridiuli pirebi. sawarmod ganixileba
sawarmoo-sameurneo erTeuli, romelic dasaxuli miznebis misaRwevad organizebulia gansazRvruli
formiT da warmoadgens materialuri da adamianuri resursebis erTobliobas. sawarmoTa Soris
sameurneo urTierTobebis koordinacia xorcieldeba sabazro meqanizmiT, xolo Sigasawarmoo
saqmianobis koordinacias axdens sawarmoTa administracia.
solidaruli pasuxismgeblobis sazogadoeba aris ramdenime fizikuri piris gaerTianeba erTiani safirmo
saxelwodebiT, romlebic ewevian araerTjerad da damoukidebel mewarmeobas da partniorebi
sazogadoebis valdebulebebisaTvis kreditorebis winaSe pasuxs ageben, rogorc solidaruli movaleebi
uSualod, pirdapir, mTel valdebulebebze, SeuzRudavad mTeli Tavisi qonebiT TuU sazogadoebis
wesdebiT sxva ram aris gansazRvruli. yvela partniori uflebamosilia gauZRves sawarmoo saqmeebs,
romlebsac isini saWiroebisamebr cal-calke ganaxorcieleben, Tuki calkeul SemTxvevaSi romelime
partniori amis winaaRmdegi ar iqneba. yvela partniors sazogadoebis wliuri mogebidan ekuTvnis Tavisi
15
wili kapitalis 4 % -is odenobis Tanxa. TuU wliuri mogeba amisaTvis sakmarisi ar aris, maSin wili
ganisazRvreba ufro dabali procentiT.
kooperativi aris wevrTa SromiT saqmianobaze dafuZnebuli an wevrTa meurneobis ganviTarebisa da
Semosavlis gadidebis mizniT Seqmnili sazogadoeba, romlis amocanaa wevrTa interesebis
dakmayofileba. kooperativi Tavisi valdebulebebis gamo kreditorebis winaSe pasuxs agebs mxolod
Tavisi qonebiT.
sazogadoeba, romelSic ramdenime piri erToblivad, erTiani safirmo saxelwodebiT eweva araerTjerad
da damoukidebel mewarmeobas, aris komandituri sazogadoeba. erTi an ramdenime partnioris
pasuxismgebloba sazogadoebis kreditorebis winaSe gansazRvruli sagarantio Tanxis gadaxdiT
Semoifargleba (komanditebi), xolo sxva partniorebis pasuxismgebloba ki SezRuduli ar aris
(komplementarebi). komanditebi ar monawileoben sazogadoebis xelmZRvanelobaSi, maT ar SeuZliaT
gamovidnen Cveulebrivi sawarmoo saqminobis farglebSi personalurad pasuxismgebeli partniorebis
mier ganxorcielebuli moqmedebis winaaRmdeg. komplementarebi ki sazogadoebis valdebulebebze
kreditorebis winaSe pasuxs ageben SeuzRudavad mTeli Tavisi qonebiT. partniorTa wili wliur
mogebaSi ganisazRvreba imave wesiT, rogorc solidarul partniorTa sazogadoebaSi.
sazogadoeba, romlis pasuxismgebloba kreditorebis winaSe Semoifargleba mTeli Tavisi qonebiT, xolo
partnioris pasuxismgebloba sawesdebo kapitalSi misi wilis odenobiT, aris SezRuduli
pasuxismgeblobis sazogadoeba. wliuri wminda mogebis ganawileba xdeba partniorTa wilis
proporciulad.
saaqcio sazogadoeba aris sazogadoeba, romelsac aqvs aqciebad dayofili sawesdebo kapitali.
sawesdebo kapitalis minimaluri nominaluri Rirebuleba dgindeba kanonmdeblobiT. saaqcio
sazogadoebis organizaciuli forma metad gavrcelebulia sazRvargareTis qveynebSi.
Tanamedrove pirobebSi ganviTarebuli qveynebis praqtikulad yvela kompania, ama TuU im formiT,
monawileobs gaeTianebebSi da eweva TanamSromlobas. igi ZiriTadad vlindeba saqminobis calkeul
aspeqtebze TanamSromlobis SeTanxmebaSi, msxvil da wvril samewarmeo struqturebis gaerTianebaSi,
erToblivi sawarmoebis SeqmnaSi da sxva. es gaerTianebebi gansxvavebulia gaerTianebis miznebis,
monawileTa Soris sameurneo urTierTobebis xasiaTisa da gaerTianebaSi Semavali sawarmoebis
damoukideblobis xarisxis mixedviT. ganasxvaveben koncernebs, konsorciumebs, kartelebs,
sindikatebs, trestebs, holdingebs, finansur jgufebs da sxva saxis sawarmoo gaerTianebebs.
koncerni damoukidebel sawarmoTa gaerTianebaa, romelic warmoiSveba im SemTxvevaSi, Tu erTi
sawarmo sxva sawarmoSi monawilebs 25% -ze meti wiliT. koncerni ar warmoadgens iuridiul pirs,
Tumca ar gamoricxavs masSi Semavali sawarmoebis saqmianobis srul kontrols.
Kkonsorciumi sawarmoTa TanamSromlobis organizaciuli formaa, romelic upiratesad droebiTi
xasiaTisaa da gamiznulia sapaio safuZvelze erToblivi proeqtis, programis an SekveTis
gansaxorcieleblad. konsorciumis Seqmna Fformdeba damfuZnebelTa xelSekrulebiT da dasaxul
amocanaTa Sesrulebis Semdeg misi saqmianoba wydeba.
Kkarteli erTi dargis sawarmoTa gaerTianebaa. misi mizania produqciis gasaRebis sakiTxebis
efeqturad gadawyveta. kartelis monawileebi inarCuneben sameurneo, finansur da iuridiul
damoukideblobas.
sindikati karteluri SeTanxmebis saxea, romelic gulisxmobs monawileTa produqciis realizaciis
erTiani qselis Seqmnas. igi SeiZleba Camoyalibdes saaqcio sazogadoebis an SezRuduli
pasuxismgeblobis sazogadoebis formiT. gaerTianebis es forma, umTavresad, gavrcelebulia masobrivi
erTgvarovani produqciis mwarmoebel dargebSi.
trestSi Serwymis safuZvelze erTian sawarmoo kompleqsad erTiandebian sxvadasxva sawarmoebi,
romlebic imavdroulad kargaven iuridiul da sameurneo damoukideblobas. Ees gaerTianeba moicavs
praqtikulad saqmianobis yvel aspeqts. trestis forma moxerxebulia kombinirebuli warmoebis
organizaciebisTvis, romelSic gaerTianebuli sxvadasxva dargis sawarmoebi dakavSirebuli arian sawyisi
nedleulis Tanmimdevruli damuSavebiT, Aaseve SeiZleba erTi sawarmo asrulebdes damxmare rols da
emsaxurebodes meore sawarmos.
16
holdingi gansakuTrebuli saxis finansuri gaerTianebaa, romelic iqmneba sawarmoTa aqciebis
sakontrolo paketis flobiT maTi saqmianobis kontrolisa da marTvis mizniT. holdingis organizaciuli
forma mosaxerxebelia, radgan igi iZleva kapitalis kontrolis gziT sawarmoTa jgufis sawarmoo politikis,
komerciuli da finansuri saqmianobis warmarTvis saSualebas.
saqarTvelos samoqalaqo kanondeblobiT daSvebulia sawarmoTa Soris iseTi urTierTobebi, rogoricaa
frenSaizingi da lizingi. frenSaizingis xelSekruleba grZelvadiani valdebulebiTi urTierTobaa, romliTac
damoukidebeli sawarmoebi, saWiroebis mixedviT, ormxrivad kisruloben specifikur valdebulebaTa
Sesrulebis gziT, xeli Seuwyon saqonlis warmoebas, gasaRebas da momsaxurebaTa ganxorcielebas.
frenSaizingi warmoadgens msxvili da mcire biznesis sameurneo integraciis gavrcelebul formas.
Llizingi grZelvadiani ijaraa, roca moijaris rolSi gamodis lizinguri kompania. lizingis dros, lizingis
saganis gamcemis mier, nasyidobis xelSekrulebis safuZvelze, lizingis sagnis mesakuTrisagan an
mwarmoeblisagan xorcieldeba lizingis sagnis SeZena lizingis sagnis mimRebisaTvis droebiT fasian
sargeblobaSi gadacemis mizniT, misi gamosyidvis uflebiT an valdebulebiT. umetes SemTxvevaSi,
lizinguri operaciebi dakavSirebulia axal sainvesticio obieqtebTan, romelTac SeiZens lizinguri
kompania moijaris TxovniT da Semdgom gaicema ijariT.
menejeri aris organizaciis wevri, romelic eweva mmarTvelobiT saqmianobas da wyvets sammarTvelo
amocanebs. menejerTa roli organizaciaSi gansxvavebulia marTvis ierarqiaSi maTi adgilis, Sesrulebuli
funqciebis, gadasawyveti amocanebisa da sammarTvelo saqmianobis saxeebis mixedviT. nebismieri
organizacia warmoudgenelia menejerTa gareSe, radgan menejerebi: uzrunvelyofen organizaciis
ZiriTadi daniSnulebis ganxorcielebas; aproeqteben organizaciaSi Sesasrulebel calkeul operaciebs da
amyareben maT Soris urTierTkavSirs; amuSaveben organizaciis struqturebs cvalebadi garemos
pirobebSi; oficialurad waradgenen organizaciebs sxvadasxva forumebsa da RonisZiebebze; formalurad
pasuxismgebelni arian organizaciis saqmianobaze; warmoadgenen organizaciis informaciuli
kavSirurTierTobebis mTavar rgols.
aRniSnul yvela saqmianobas TiToeuli menejeri axorcielebs Taviseburad. SemoqmedebiTobis done
maT moqmedebaSi gansazRvrulia im roliT, romelsac iTvaliswinebs maTi Tanamdeboba da
uflebamosileba. henri micbergi organizaciaSi menejerTa aT rols hyofs sam jgufad: pirovnebaTaSorisi
(mTavari xelmZRvanelis roli, lideris roli, damakavSirebeli rgolis roli); informaciuli (informaciis
mimRebis roli, informaciis gamavrceleblis roli, informaciis warmdgenis roli) da gadawyvetilebis
miRebasTan dakavSirebuli (mewarmis roli, darRvevebis gamomsworeblis roli, resursebis
gamanawileblis roli da molaparakebebis mwarmoeblis roli).
menejeri mTavari xelmZRvanelis rolSi _ rogorc simboluri meTauri, waradgens aRniSnul
organizacias ceremonialebsa da sxva RonisZiebebze. agreTve mis movaleobaSi Sedis socialuri da
samarTlebrivi xasiaTis valdebulebaTa Sesruleba.
menejeri lideris rolSi _ axdens organizaciis wevrTa motivacias miznebis misaRwevad. igi
pasuxismgebelia uSualod daqvemdebarebulTa aqtivizaciaze, maT SerCevaze, momzadebaze,
gamoyenebasa da saqmianobis koordinaciaze.
menejeri damakavSirebeli rgolis rolSi _ uzrunvelyofs sagareo kontaqtebis TviTganviTarebadi
qselis muSaobas. mimoweris, organizaciis gareT Sexvedra-TaTbirebSi monawileobisa da komunikaciis
sxva formebis gamoyenebiT aviTarebs informaciis wyaroebTan da sxva gare pirebsa da
organizaciebTan urTierTobas.
menejeri informaciis mimRebis rolSi _ moiZiebs da iRebs sxvadasxva saxis specialur informacias.
amas xels unda uwyobdes organizaciis Siga da gare wyaroebidan miRebuli informaciis miRebisa da
damuSavebis sistema.
menejeri informaciis gamavrceleblis rolSi _ gadascems garedan da Siga arxebiT miRebul
informacias organizaciis wevrebs. informaciis gavrceleba xdeba rogorc gzavnilebis saxiT, aseve
verbaluri gziTac (TaTbirebi, saubrebi).
17
menejeri informaciis warmdgenis rolSi _ gare kontaqtebisas gascems informacias organizaciis
momaval gegmebze, saqmianobis Sedegebsa da sxva. es SeiZleba ganxorcieldes werilobiTi
mimarTvebis, angariSebis wardgenisa da sxva formiT.
menejeri mewarmis rolSi _ gvevlineba organizaciaSi inovaciebis ganmxorcieleblad: siaxleTa
dasanergavad eZebs organizaciis Siga rezervebs, amuSavebs da axorcielebs organizaciuli srulyofis
proeqtebs, monawileobs strategiebis ganxilvaSi, aris progresuli gardaqmnebis inovatori. korporaciuli
sakuTrebis ganviTarebis Sedegad, Tanamedrove pirobebSi, menejerebis samewarmeo iniciativis
realizaciaze did gavlenas axdens organizaciuli kultura da menejerTa pirovnuli Tvisebebi.
menejeri darRvevebis aRmomfxvrelis rolSi _ axorcielebs maregulirebel zemoqmedebas
organizaciis saqmianobaSi mniSvnelovani darRvevebis aRmosafxvrelad, problemaTa gaTvaliswinebiT
axdens strategiuli da mimdinare gegmebis koreqtirebas.
menejeri resursebis gamanawileblis rolSi _ ikvlevs organizaciis resursebs da pasuxs agebs maT
ganawilebaze.
menejeri molaparakebaTa warmmarTvelis rolSi _ Tavisi kompetenciis farglebSi pasuxs agebs
yovelgvar molaparakebaze.
aRniSnuli rolebis warmatebiT Sesasruleblad menejerebs moeTxovebaT: marTvis sferoSi saerTo
ganaTleba da codnis maRali done; kompetenturoba organizaciis saqmianobis sferoSi; administrirebis
CvevebTan erTad samewarmeo unari; kolegebTan da qvemdgom xelmZRvanelebTan TanamSromlobiT
dasabuTebuli gadawyvetilebebis miRebisaTvis, davalebaTa sworad ganawilebisa da SesrulebisaTvis
saTanado mmarTvelobiTi stilis gamomuSaveba; praqtikuli gamocdilebiTa da codniT, ekonomikuri
garemos analizis safuZvelze, organizaciis ganviTarebis tendenciebis sworad ganWvretis unari.
18
teqnologia
amocanebi
21
rom TiToeuli muSaki pirovnebaa, Tavisi gancdebiTa da moTxovnilebebiT, organizacias warmateba ar
uweria, radgan igi erToblivi Sromis Sedegia. menejmenti axdens kadrebis formirebas, adgens
adamianTa Soris urTierTobaTa sistemas, CarTavs maT erToblivi SromiTi saqmianobis procesSi, xels
uwyobs kadrebis zrdas, maT swavlebas da samsaxurebriv dawinaurebas. Tavis mxriv, momuSaveTa
mravali parametri: sqesi, asaki, ojaxuri mdgomareoba, ganaTleba, erovneba da sxva, gansxvavdeba
erTmaneTisagan. es gansxvaveba seriozul gavlenas axdens organizaciis wevrebis damokidebulebaze.
manqanisagan gansxvavebiT, adamianebs gaaCniaT gansxvavebuli faseulobebi, miswrafebebi, fizikuri
da gonebrivi SesaZleblobebi, potenciali da mwarmoebluroba, Sexedulebebi da moTxovnilebebi, rac
ganapirobebs maT individualur qcevas da saqmianobis Sedegianobas. yovelive es mJRavndeba
samuSao garemoSi, romelic organizaciis Sida aris faqtorebis gansazRvruli erTianobaa. isini marTvis
procesis gavleniT misadagebuli arian organizaciis moTxovnilebebTan. am garemocvidan
gansakuTrebiT aRsaniSnavia momuSaveTa qcevaze jgufebisa da xelmZRvanelobis stilis gavlena.
amiT yalibdeba gansazRvruli stilis liderebi da jgufuri qcevis fsiqologia, rac sabolood asaxvas hpovebs
organizaciul kulturaSi.
yvela organizacia gansazRvruli misiis matarebelia. misia _ esaa organizaciis arsebobis naTlad
gamoxatuli mizezi. miznebi muSavdeba misiis gansaxrcieleblad. firmis xelmZRvanelobam da
TanamSromlebma unda icodnen, Tu raSi mdgomareobs maTi organizaciis ZiriTadi
mizani. ,,magdonaldsi”-s ZiriTad mizans (da Sesabamisad, misias) warmoadgens mosaxleobisaTvis iafi
da swrafi sakvebis miwodeba, henri fordi kompania ,,fordi”-s misiad iafi transportis Seqmnas Tvlida.
amdenad, misia organizaciis xelmZRvanelobisaTvis umTavres orientirs warmoadgens. sworad SerCeuli
misia ki mogebis miRebis realuri garantiaa.
ganasxvaveben organizaciis misiis farTo da viwro gagebas. farTo gagebiT misia ganixileba, rogorc
organizaciuli filosofia da misi arsebobis mizanSewoniloba, xolo viwro gagebiT ki igi gvixsnis, Tu
ratom funqcionirebs organizacia da ra ganasxvavebs mas msgavsi organizaciebisagan. misiis
Camoyalibebaze moqmedebs mravali faqtori, maTgan aRsaniSnavia: organizaciis istoria, romlis
procesSic moxda saqminobis sferos, profilisa da mmarTvelobis stilis formireba; organizaciuli garemos
mdgomareoba; miznis realizaciisaTvis saWiro resursebiT uzrunvelyofis sistema; organizaciuli
Taviseburebebi. organizaciis misiis formirebisas mniSvnelovania organizaciis imijis asaxvac. misiis
gansazRvra xels uwyobs organizaciuli saqmianobis ganxorcielebas, garemos subieqtebsa da
organizaciis wevrebs uqmnis naTel warmodgenas organizaciis rolsa da miznebze, qmnis menejerTa
mizanmimarTuli moRvaweobis pirobebs. organizaciuli miznebis realizacia damokidebulia imaze, Tu
ramdenad efeqtianad uzRunvelyofen menejerebi am elementebis optimalur urTierTkavSirs da
koordinacias, aseve rogor iTvaliswineben gadawyvetilebaTa miRebisas gare faqtorTa zemoqmedebas.
23
damkvidrebul kompaniebs Soris konkurencia; momxmarebelTa da momwodebelTa SesaZleblobebi;
bazarze axali teqnologiiT damzadebuli subsitutis sagnebis gamoCenis saSiSroeba da axali
konkurentebis SeRweva.
organizaciebi valdebulni arian daemorCilon da Seasrulon adgilmdebareobis mixedviT saqmianobis
sferos Sesabamisad maregulirebeli kanonebi da saxelmwifo organoTa moTxovnebi, aseve
saerTaSoriso SeTanxmebaTa ZiriTadi muxlebi. Tanamedrove pirobebSi sul ufro SeiniSneba
sxvadasxva qveynebis kanonmdeblobaTa daaxloeba. globalizaciisa da informatizaciis procesebis
gavleniT saxelmwifo marTvis msoflioSi cnobili modelebi sul ufro uaxlovdeba erTmaneTs. Tumca
TiToeuli maTganis gamoyeneba moiTxovs erovnul TaviseburebebTan mis adaptacias. sabazro
ekonomikis pirobebSi qveynis mTavrobas aqvs konkretuli miznebi, romelTa miRwevis kvalobaze
Camoyalibebuli ekonomikuri situaciisa da saerTaSoriso mdgomareobis Sesabamisad, icvleba
regulirebis meTodebi da saSualebebi. regulirebis meqanizmi emyareba ekonomikis ganviTarebis
grZelvadian programebSi struqturul gardaqmnaTa ZiriTad mimarTulebebs. saxelmwifo sul ufro metad
iyenebs finansuri regulirebis instrumentebs. qveynis mewarmeTa interesebis dacvas saerTaSoriso
bazarze xels uwyobs saxelmwifo sagareo-ekonomikuri politikis gatareba, romelic organizaciul da
finansur mxardaWerasTan erTad gulisxmobs swori sapatento politikisa da samamulo warmoebebis
konkurentunarianobis amaRlebis RonisZiebaTa gatarebas. sabazro struqturebis ganviTarebisaTvis
saxelmwifo iyenebs regulirebis rogorc pirdapir (faswarmoqmnis srulyofis RonisZiebebi, Semosavlebis
gadanawilebis politika, mewarmeobis ganviTarebis xelSewyoba da sxva), aseve irib meTodebsac
(gadasaxadebi, subsidiebi, savaluto RonisZiebebi da sxva). organizaciaTa samarTlebrivi regulirebis
sistema mniSvnelovan zemoqmedebas axdens organizaciaze.
organizaciis mikrogaremoSi miRebul gadawyvetilebebze garkveul gavlenas axdens organizaciis
saqmianobisadmi sxvadasxva interesis mqone sakontaqto auditoria. mas miekuTvneba: safinanso
wreebi, romlebic organizacias uzrunvelyofen kapitaliT; masobrovi informaciis saSualebebi;
saxelmwifo organoebi, romelTa moRvaweoba aisaxeba organizaciis saqminobaze; sazogadoebrivi
organizaciebi; samoqalaqo gaerTianebebi da sxva adgilobrivi sakontaqto auditoria; organizaciaSi
moqmedi profesiuli kavSirebi; momuSaveTa arapolitikuri gaerTianebebi da sazogadoebrivi azris
jgufebi. organizaciaSi unda muSavdebodes RonisZiebebi sakontaqto auditoriasTan urTierTobebis
gaumjobesebis mizniT. amas emsaxureba ,,PR” – is samsaxuris organizacia, romelic warmarTavs
sazogadoebasTan urTierTobebs. igi mWidrodaa dakavSirebuli sareklamo praqtikasTan, magram
misgan gansxvavebiT xorcieldeba arakomerciul safuZvelze da emsaxureba organizaciis mimarT
keTilganwyobis klimatis Seqmnas. misi mizania farTo sazogadoebisaTvis organizaciis istoriisa da
tradiciebis gacnoba, rac sabolood xels uwyobs garemomcvel auditoriaSi organizaciis dadebiTi imijis
Seqmnas.
iribi zemoqmedebis garemos faqtorebi organizaciis muSaobaze iseT SesamCnev gavlenas ver
axdenen, rogorc pirdapiri zemoqmedebis garemos faqtorebi, magram organizaciis xelmZRvanelobam
isini aucileblad unda gaiTvaliswinos. makrogaremos mdgomareobis gavlenis xarisxi yoveli
organizaciisaTvis met-naklebad gansxvavebulia da igi damokidebulia rogorc organizaciis saqmianobis
sferoze, aseve organizaciuli sistemis Sinagan potencialze. makrogaremos faqtorebs miekuTvneba:
ekonomikuri mdgomareoba, socio-kulturuli tradiciebi, politikuri faqtorebi, mecnierul-teqnikuri progresi
(teqnologia), saerTaSoriso movlenebi.
ekonomikuri mdgomareoba. organizaciis xelmZRvaneloba unda dainteresdes rogorc msoflio, ise
Tavisi qveynis ekonomikuri mdgomareobiT da misi gaTvaliswinebiT SeimuSaos organizaciis marTvis
RonisZiebebi. Tu magaliTad, mosalodnelia inflaciis zrda, maSin mizanSewonilia xelmZRvanelobam
gazardos nedleulisa da masalebis maragebis moculoba, daawesos fiqsirebuli xelfasebi da Seecados ar
gaadidos warmoebis danaxarjebi. Tu mosalodnelia ekonomikuri dacema, maSin xelmZRvaneloba
unda ecados Seamciros mza produqciis maragebi, momavlisaTvis gadados warmoebis gafarToebis
gegmebi. qveynis ekonomikis mdgomareobaze bevrad aris damokidebuli organizaciisaTvis saWiro
kapitalis miReba.
24
socio-kulturuli faqtorebi da, maT Soris, cxovrebiseuli faseulobani da tradiciebi, mniSvnelovan
zemoqmedebas axdenen organizaciaze. nebismieri organizacia saqmianobas axorcielebs erT socio-
kulturul garemoSi mainc. kulturuli tradiciebi Camoyalibebulia saukuneebis ganmavlobaSi da aisaxeba
qveynis mosaxleobis ganaTlebis doneSi, kulturul faseulobebSi, kulturis obieqtebiT (Teatrebi,
biblioTekebi, sakoncerto darbazebi, sportuli kompleqsebi da sxva) mosaxleobis uzrunvelyofaSi,
erovnul ideologiaSi da sxva. droTa ganmavlobaSi icvleba cxovrebis stili, qcevis normebi da
Rirebulebebi, sazogadoebis eTikuri da religiuri safuZvlebi. es cvlileba gavlenas axdens bazarze
momxmarebelTa qcevaze. magaliTad, jansaRi cxovrebis stilis damkvidrebam didi SesaZleblobebi
Seqmna im firmebis ganviTarebisaTvis, romlebic sportuli inventariTa da tansacmliT uzrunvelyofen
adamianis dasvenebas, Tumca igive procesma daazarala Tambaqos mwarmoebeli firmebi.
politikuri faqtorebis zogierTi aspeqti organizaciis xelmZRvanelisaTvis metad mniSvnelovania. erT-
erTi maTgania biznesisadmi administraciuli sakanonmdeblo organoebisa da sasamarTloebis
damokidebuleba. es damokidebuleba mTavrobis iseT moqmedebaSi vlindeba, rogoricaa: Semosavlebis
dabegvra, SeRavaTiani gadasaxadebis an savaWro daTmobebis daweseba, erovnuli umciresobis
warmomadgenlebis dawinaureba, maTi daqiravebis zogierTi pirobis gansazRvra, momxmareblebis
dacva, xelfasisa da fasebis kontrolis RonisZiebebis SemuSaveba. Tanamedrove pirobebSi saxelmwifo,
rogorc sabazro ekonomikis subieqti, Tavis saqmianobas axorcielebs komerciul safuZvelze da xSirad
gvevlineba rogorc SemkveTisa da momxmareblis, aseve momwodeblis rolSi. Tavisi moRvaweobiT
politikur-ekonomikur sferoSi, saxelmwifo organoebi ekonomikuri berketebis gamoyenebiT,
akontroleben kerZo seqtors da icaven mas mavne garemo zemoqmedebisagan. organizaciisaTvis didi
mniSvneloba aqvs qveyanaSi saerToO politikuri stabilurobis miRwevas. socialuri daZabuloba da
mRelvareba arRvevs sawarmoo procesis normalur mimdinareobas da zRudavs produqciis gasaRebis
process. politikuri arastabiluroba xels uSlis ucxoeli investorebis mozidvis, aseve sxva qveyanaSi
kapitalisa da produqciis gatanas. qveyanaSi demokratiuli gardaqmnebis stabiluroba ki samewarmeo
aqtiurobis winapirobaa.
mecnierebisa da teqnikis ganviTareba cikluri xasiaTisaa da teqnologiuri cvlilebebi udides Zvrebs
iwvevs garemoSi. teqnologiaSi igulisxmeba rogorc sawarmoo, ise arasawarmoo, agreTve
SemoqmedebiTi moRvaweobis yvela sfero: teqnika, procesebi, meTodebi. igi erTdroulad gvevlineba,
rogorc Sinagani cvladi da didi mniSvnelobis garegani faqtori. teqnologiuri siaxlis danergva xels uwyobs
efeqtianobis amaRlebas. udidesi mniSvnelobis teqnilogiur siaxleebs miekuTvneba: kompiuteruli,
lazeruli, mikrotalRuri, naxevradgamtaruli teqnologiebi, kavSiris integrirebuli xazebi da Tanamgzavruli
kavSirebi, roboteqnika, atomuri energetika, genuri inJineria da a.S. Tu organizacias surs xangrZlivad
da efeqtianad muSaobdes, teqnologiis mudmivad srulyofaze unda zrunavdes, radgan igi konkurenciuli
brZolis mogebis umniSvnelovanesi pirobaa. teqnologiuri inovaciebi gavlenas axdens iseTi procesebis
efeqtianobaze, rogoricaa: produqtebis damzadeba da realizacia; produqciis moZvelebis siCqare;
informaciis Segrovebis, Senaxvisa da momxmarebelTa moTxovnilebebis kvlevisa da gamovlenis
procesebi. zemoaRniSnulis gavlena gansakuTrebulia mecnierebatevadi mowinave dargebis (qimiuri,
eleqtronuli, farmacevtuli, avia-kosmosuri da sxva) organizaciebze, radgan maT evalebaT ara mxolod
siaxleebze reagireba, aramed TviT amarageben novatoruli produqtebiT bazars.
saerTaSoriso faqtorebis roli biznesSi gansakuTrebiT gaZlierda mas Semdeg, rac saerTaSoriso
ekonomikur urTierTobebSi saxelmwifo monopolia Seicvala msxvili korporaciuli struqturebisa da
saSualo organizaciebis saerTaSoriso bazarze aqtiuri moRvaweobiT. saerTaSoriso doneze moqmedi
organizaciis garegani garemo bevrad ufro rTulia qveynis SigniT moqmedi organizaciis garegan
garemosTan SedarebiT. sagareo ekonomikuri kavSirebi organizaciaTa arsebobis wesad iqca da igi
moicavs Semdeg mimarTulebas: sagareo vaWroba, saerTaSoriso sawarmoo integracia da
TanamSromloba, saerTaSoriso samecniero-teqnikuri TanamSromloba, saerTaSoriso savaluto-finansuri
da investiciuri TanamSromloba. organizaciis saeqsporto da saimporto saqmianobis miznebi
gansxvavebulia. eqsporti saerTaSoriso bazarze moxvedris umartivesi gzaa. am mizniT organizacia
qmnis damoukidebel savaWro kompanias an saSuamavlo samsaxurs, romelic aadvilebs ucxoel
25
myidvelebTan dakavSirebas. eqsportis amocanebia: axali bazrebis aTvisebis xarjze warmoebis
gafarToeba da mogebis zrda; warmoebis masStabis zrdiT ekonomiis miRweva; saerTaSoriso
konkurenciis gavleniT warmoebis organizaciul-teqnikuri donis amaRleba. importioris mizans SeiZleba
Seadgendes: erovnul samomxmareblo bazarze asortimentis gafarToeba, Sida bazris axali segmentebis
aTviseba, ufro efeqtiani ucxouri produqciiT samamulo mowyobilobebisa da sanedleulo bazis
Canacvleba da a.S. sagareo ekonomikuri saqmianoba dakavSirebulia gansazRvrul riskTan, radgan
sxvadasxva saerTaSoriso da ekonomikuri movlenebi (magaliTad, savaluto kursis cvlileba, samxedro
komfliqtebi, kanonmdeblobis Secvla) met-naklebad azaralebs organizaciebs an aiZulebs damatebiTi
xarjebis gawevas.
saerTaSoriso menejmenti uzrunvelyofs organizaciis marTvas erTze met qveyanaSi. organizaciebis
sagareo-ekonomikuri saqmianoba dakavSirebulia saxelmwifo sazRvrebs gareT fulis, saqonlis, kapitalis,
teqnologiisa da sxvaTa gatanasTan. igi uSualodaa dakavSirebuli sxva qveynebSi resursebis mcire
fasebis gamo dabal sawarmoo danaxarjebTan, savaWro barierebis gadalaxvis SesaZleblobasTan,
erovnuli kadrebis swavlebis problemis gadaWrasTan, axal sivrceebSi damkvidrebisa da SesaZlo
maRali amonagebis miRebis perspeqtivebTan. saerTaSoriso movlenebis gaTvaliswinebiT,
organizaciebma unda SeimuSaon strategia, romelic SeiZleba mimarTuli iyos saerTaSoriso bazris aqtiuri
gafarToebisaken an Sida bazarze poziciebis ganmtkicebisaken.
26
A _ artefeqti da eTiketi. mas Seesabameba kulturis iseTi zedapiruli elementebi, rogoricaa:
urTierTobis ena, misalmebis formebi, Cacmuloba. saqmiani urTierTobebis eTiketi specifikuri kulturaa
da gulisxmobs rogorc TanamSromelTa subordinaciasa da urTierTmimarTebas, aseve organizaciuli
kulturis sxva elementebs. adamianTa qcevaSi, gamovlenis formebis mixedviT, gamoyofen etiketis
moralur-eTikur mxares da qcevis esTetikur maxasiaTeblebs. menejmentSi gansakuTrebul
mniSvnelobas aniWeben qcevis manerebs, saqmiani mimoweris normebsa da weris kulturas, satelefono
saubris stils, molaparakebaTa warmarTvis xelovnebasa da sazogadoebasTan urTierTobas,
prezentaciisa da reklamis kulturas da sxva.
B _ qceva da moqmedeba. maT gansazRvravs qcevis myarad damkvidrebuli stereotipebi
(individualuri gadawyvetilebebis miRebis meTodebi, gunduri muSaobis organizacia da organizaciuli
problemebisadmi Camoyalibebuli midgomebi.)
C – morali da rwmena. igi organizaciuli kulturis birTvad miiCneva da gamoxatavs saqmianobis
eTikur mxareze organizaciis TanamSromelTa umravlesobis Tvalsazriss.
organizaciuli kultura TiToeuli organizaciisaTvis mkveTrad individualuria. amasTan, organizaciaSi
gamoricxuli araa lokaluri kulturebis arseboba, romelTac subkulturas uwodeben. aris SemTxvevebi,
rodesac organizaciuli Semadgenlis kultura ewinaaRmdegeba saerTo organizacil kulturas. mas
kontrkultura ewodeba.
organizaciuli kulturis ganviTarebaSi igulixsmeba misi formireba, SenarCuneba da cvalebadoba.
kulturis formireba xorcieldeba organizaciis mier ori mniSvnelovani problemis gadawyvetiT:
garemosTan adaptaciiTa da Sinagani integraciiT. organizaciul kulturaSi cvlilebebi SeiZleba win
uswrdebdes an Tan erTvodes qcevaTa cvlilebebs. cvlilebebis ganxocielebis procesi xSirad awydeba
winaaRmdegobebs, rogorc organizaciuli sistemis, aseve calkeuli pirovnebebis mxridan. organizaciuli
kulturis cvalebadobisadmi winaaRmdegoba misi Sinaarsobrivi cvlilebebis siRrmis pirdapirproporciulia.
organizaciuli kulturis cvlilebebi umeteswilad mimarTulia efeqtianobisa da moralis amaRlebisaken,
organizaciuli misiis fundamenturi cvlilebebisken, organizaciis zrdis daCqarebisaken da sxva. igi
SeiZleba gamowveuli iyos saerTaSoriso konkurenciis zrdiT, mniSvnelovani teqnologiuri inovaciebiT,
sabazro koniunqturis cvlilebebiT, sxva organizaciebTan SerwymiTa da gaerTianebiT, erToblivi biznesis
ganxorcielebiT, mewarmeobis organizaciuli formis cvlilebebiT da sxva.
biznesSi warmatebebi mniSvnelovnadaa damokidebuli organizaciis kulturisa da strategiis
Tavsebadobaze. am mimarTebiT SeiZleba ganviTardes Semdegi situaciebi: kulturis ignorireba, roca igi
Zalian uSlis xels arCeuli strategiis ganxorcielebas, marTvis sistemis misadageba organizaciaSi arsebul
organizaciul kulturasTan; arCeuli strategiis Sesabamisad kulturis Secvlis mcdeloba; strategiis arsebul
kulturasTan SesatyvisobaSi moyvana. organizaciuli kulturis marTvas xelmZRvanelebi axorcieleben ori
mimarTulebiT: liderebi STaagoneben organizaciis wevrebs kulturis fundamentur faseulobebs da xels
uwyoben maT ganviTarebas. meore mxriv, menejerebma SeiZleba mxolod Seiswavlon organizaciuli
kulturis yoveli detalis gamovlineba da warmarTon pozitiuri momentebis organizaciis sxva wevrebis
mier gaziarebis procesi.
adamianTa umetesobas sicocxlis ganmavlobaSi uwevs muSaoba ramdenime organizaciaSi da TiToeul
maTganSi miRebuli gamocdileba gavlenas axdens mis qcevaze. organizaciuli qceva axasiaTebT rogorc
individebs, aseve jgufebs da igi moicavs im faqtorebs, romlebic ayalibebs calkeuli adamianebis an
jgufebis qcevas organizaciaSi, aseve mTlianad organizaciis mmarTvelobiT strategias garemos mimarT.
organizaciuli qceva warmoadgens im instrumentebis erTobliobas, romlebic rigiT muSakebs saSualebas
aZlevs gaigon, gaanalizon da aRiqvan adamianTa qceva organizaciaSi, xolo menejerebs – Secvalon an
gaaumjobeson TanamSromelTa qceva imgvarad, rom calkeul adamians, jgufsa da mTlianad
organizacias saSualeba mieces ganaxorcielon TavianTi miznebi. organizaciuli qcevis principebisa da
koncefciebis codna menejerebisaTvis aucilebelia, raTa sworad warmarTon adamianTaSorisi iseTi
urTierTobebi, rogoricaa: konkurencia da dapirispireba, kooperacia da urTierTdaxmareba da a.S.
adamianebis qceva organizaciaSi ganpirobebulia maTi SexedulebebiTa da SegrZnebebiT, rogorc
sakuTari, aseve kolegebis qmedebebis mimarT.
27
amrigad, organizaciuli qceva warmoadgens organizaciuli garemos Seswavlis meTods individualur,
jgufur da organizaciul doneze, gaaCnia mkveTri orientacia pirovnebis Sidaorganizaciul qcevaze,
ikvlevs adamianTa Sedegianobas organizaciul garemoSi, iZleva rekomendaciebs menejerebisaTvis
praqtikis gasaumjobeseblad.
individis qmedeba damokidebulia rogorc mis pirad Tvisebebze, aseve Seqmnili situaciis
maxasiaTeblebze. organizaciuli qcevis aspeqtebs mniSvnelovanwilad ganapirobebs organizaciis
inteleqtualuri kapitali (organizaciis wevrebis codna da gamocdileba), anu misi adaminuri resursebi.
radgan menejerebi pasuxs ageben sxvaTa mier Sesrulebul samuSaoze, isini gansakuTrebul yuradRebas
aqceven organizaciuli qcevis sakiTxebs. maT Tanabrad moeTxovebaT emociuri inteleqti (efeqtianad
marTon sakuTari qmedebebi da sxvebTan urTierTobebi), organizaciuli da teqnikuri Cvevebi, sxva
adamianebTan komunikacia da TanamSromloba.
arsebobs ori gansxvavebuli Tvalsazrisi imis Sesaxeb, TuU rogor unda funqcionirebdes organizacia
sazogadoebriv garemoSi imisaTvis, rom igi socialur pasuxismgeblad CaiTvalos. pirveli maTganis
Tanaxmad, organizacia socialurad pasuxismgeblad iTvleba, roca igi kanonebisa da saxelmwifo
regulirebis wesebis daurRvevlad maqsimalurad zrdis mogebas. aqedan Cans, rom organzacias mxolod
ekonomikuri miznebi unda amoZravebdes. meore Tvalsazrisis mixedviT, garda zemoaRniSnulisa,
organizacia valdebulia Tavisi aqtiuri saqmianobiT zemoqmdebas axdendes momxmarebelze, adgilobriv
mosaxleobaze. agreTve, garkveuli pozitiuri wvlili Sehqondes qveynis socialuri problemebis
gadawyvetaSi.
organizacia garemos nawilia, romelic mTel sazogadoebas mravali Semadgeneli elementiT
ukavSirdeba. maT miekuTvneba: adgilobrivi mosaxleoba, momxareblebi, mimwodeblebi, informaciis
saSualebebi, sxvadasxva saxis kavSirebi an gaerTianebebi. amitom, organizaciis ekonomikuri miznebi
Sexamebuli unda iyos sazogadoebis ekonomikur da socialur interesebTan. organizacia unda
moqmedebdes iseT sferoebSi, rogoriciaa: jandacva da usafrTxoeba, momxmareblis interesebis dacva
da a.S. am SemTxvevaSi organizacia SeiZleba CaiTvalos socialuri pasuxismgeblobis mqoned. XX
saukunis damdegs organizaciis socialuri pasuxismgeblobis kargi magaliTi mogvca foladis
mwarmoebelma endriu karnegim, romelmac socialur programebSi 350 mln. dolari daabanda da 2000
biblioTeka aaSena.
organizaciis iuridiuli pasuxismgebloba gulisxmobs im konkretuli kanonebisa Tu saxelmwifoebrivi
regulirebis normebis dacvas, romlebic gansazRvraven, TuU risi ufleba aqvs organizacias an ra
ekrZaleba mas. socialuri pasuxismgeblobis sasargeblod moqmedi argumentebia: biznesisaTvis
xelsayreli grZelvadiani perspeqtivebi, mosaxleobis farToO masebis moTxovnilebebisa da molodinis
cvlileba, rigi socialuri problemebis daZlevisaTvis saWiro resurebis arseboba, moraluri valdebulebebi
imisa, rom gamoavlino socialuri pasuxismgebloba. organizacia sazogadoebis Semadgeneli nawilia da
amdenad, unda ikisros misadmi garkveuli socialuri pasuxismgebloba. praqtika aCvenebs, rom
organizaciam resursebis nawili aucileblad unda moaxmaros im garemos srulyofas, romelSic TviTon
funqcionirebs. amiT igi uzrunvelyofs organizaciisadmi sazogadoebis keTilmosurne damokidebulebis
damkvidrebas.
eTika aris mecniereba, romlis Seswavlis obieqts morali (zneoba) warmoadgens. sityva ,,eTika”
berZnuli warmoSobisaa da zne-Cveulebas niSnavs. biznesis eTika exeba ara marto socialurad
pasuxismgebeli qcevis problemas, aramed igi iTvaliswinebs mmarTvelebisa da im adamianebis qcevis
farTo speqtrsac, romlebsac isini xelmZRvaneloben. e.i. misi yuradRebis centrSia miznebic da misi
miRwevis saSualebebic. magaliTad, TiTqmis yvela amerikeli Tvlis, rom araeTikuria qrTamis micema
ucxoeli CinovnikisaTvis kontraqtis miRebis mizniT. am SemTxvevaSi araeTikuria saSualeba (qrTamis
micema). moqmedebebi kanonis darRveviT, romelic exeba garemos gaWuWyianebas, produqciis
usafrTxoebas da Sromis dacvas, dokumentebis falsifikacias, saxsrebis miTvisebas, aseve miekuTvneba
araeTikur moqmedebebs.
28
imisaTvis, rom aamaRlon xelmZRvanelebisa da rigiTi muSakebis eTikuri qcevis maxasiaTeblebi,
organizaciebi sxvadasxva RonisZiebebs mimarTaven, magaliTad: eTikuri normativebis damuSaveba,
eTikis komitetebis Seqmna, socialuri reviziisa da eTikuri qcevis swavleba.
Tavi 3
komunikaciisa da gadawyvetilebis miRebis procesebi
30
xmauri mniSvnelovnad arTulebs informaciis aRqmis process. rig SemTxvevaSi gadacemul
informacias gaugebarsac ki xdis. xmauris daZleva informaciis sworad gagebis umniSvnelovanesi
pirobaa. didi mniSvneloba aqvs ukukavSirs, rac gamoricxavs informaciis arasworad gagebis
SesaZleblobas.
Seferxebebi komunikaciis dros SeiZleba warmoSvas pirovnebaTaSorisma barierebma. am barierebs
miekuTvneba:
1. aRqma. adamianebi reagireben ara imaze rac maT garSemo sinamdvileSi xdeba, aramed imaze,
rac maT mier aRiqmeba. es seriozuli problemaa, radgan praqtikaSi Zalian xSiria SemTxvevebi, roca
adamianebi erTidaigive informacias sxvadasxvagvarad aRiqvamen. aRqmaSi gansxvaveba arsebiTi
xasiaTis maSin xdeba, roca gadacemuli informacia zustad ar aris Camoyalibebuli. informaciis
gansxvavebulad aRqma damokidebulia adamianTa gamocdilebaze, interesebze, moTxovnilebebze,
emociur mdgomareobaze, ganwyobaze, garemoze da a.S. cxovrebam daadastura, rom adamianTa
umravlesoba informaciis mxolod nawils aRiqvams.
2. semantika. informaciis gadacemisas iyeneben garkveul simboloebs: sityvebs, intonaciebs.
adamianebs Soris informaciis gacvla swored am simboloebiT xorcieldeba. informaciis gamgzavni
Setyobinebas verbaluri da araverbaluri simboloebis daxmarebiT axorcielebs. amitom mocemul
SemTxvevaSi, simboloebis magivrad sityvebis gamoyeneba gansakuTrebul mniSvnelobas iZens.
semantika sityvebisa da mniSvnelobebis gamoyenebis saSualebebs swavlobs. imisaTvis, rom
informaciam Seasrulos dakisrebuli funqcia, saWiroa misi gamgzavni TviTonve kargad erkveodes mis
mier gamoyenebuli simboloebis mniSvnelobasa Tu SinaarsSi. semantikuri barierebi uamrav problemas
qmnis im kompaniebSi, sadac mravali da gansxvavebuli erovnebis adamiani muSaobs. saqme is aris,
rom erTidaigive sityva sxvadasxva erovnebis adamianis mier erTnairad ar aRiqmeba. amitomaa, rom
kulturaTa Soris gansxvavebani (semantikuri barierebi) saqmian molaparakebebs seriozulad arTuleben.
3. araverbaluri winaaRmdegobani. verbalur simboloebTan (sityvebTan) erTad, informaciis
gadacemis dros gamoiyeneba araverbaluri simboloebic. araverbalur komunikaciaSi gamoiyeneba
nebismieri simboloebi, garda sityvebisa. araverbaluri komunikaciis magaliTebia: saxis
gamometyveleba, cvlileba, gaocebisgan aweuli warbebi, gamoxatva mowonebis an dawunebis niSnad,
xelebis moZraoba, xmis intonacia da a.S. xSirad, informaciis gagzavnisas, araverbaluri da verbaluri
simboloebi erTdroulad gamoiyeneba, rac aZlierebs an cvlis sityvis mniSvnelobas. sityvieri informaciis
gacvlis dros mniSvnelovani nawili aRiqmeba pozebis, Jestebis da xmis intonaciis saSualebiT.
Setyobinebebis 55% aRiqmeba saxis gamometyvelebis, pozebisa da Jestebis saSualebiT, 38% xmis
intonaciiT da mxolod 7% rCeba sityvebs, romelsac informaciis mimRebi piri aRiqvams laparakis dros.
maSasadame, imas Tu rogor warmovTqvamT sityvebs, ufro didi mniSvneloba aqvs, vidre TviT im
sityvas, romelsac vambobT.
4. uxarisxo ukukavSiri. ukukavSiri mniSvnelovania, radgan is informaciis gamgzavns arwmunebs
imaSi, rom adresatma informacia miiRo da sworad gaigo misi Sinaarsi. samwuxarod, praqtikaSi xSiria
SemTxvevebi, roca cudi ukukavSiris gamo Znelia gaarkvio, TuU rogor mivida adresatamde gagzavnili
informacia. efeqtiani komunikacia xarisxianad ganxorcielebul ukukavSirsac gulisxmobs.
5. mosmenis uunaroba. gamokvlevebi adastureben, rom arc Tu iSviaTad, mmarTveli xelqveiTs
mxolod 25%-iani efeqtianobiT usmens. xelmZRvanelis mosmenis xarisxi mniSvnelovnad aris
damokidebuli mis dainteresebulobaze sakiTxis an im piris mimarT, vinc SekiTxva dasva. mosmenis
uunaroba SeiZleba arakompetenturobiTac iyos gamowveuli. imisaTvis, rom yuradRebiT mousminoT,
unda daicvaT Semdegi pirobebi: SewyvitoT laparaki; daexmaroT mosaubres, rom man Tavi Tavisuflad
igrZnos; mosaubres agrZnobinoT, rom Tqven dainteresebuli xarT mosmeniT; SewyvitoT
gamaRizianebeli saqmianoba da a.S. is adamiani, romelsac mosmena ar SeuZlia, verc swori
gadawyvetilebis miRebisaTvis saWiro informaciis mopovebas SeZlebs.
saTanado informaciis mosapoveblad menejerebs uxdebaT didi raodenobis monacemebis damuSaveba.
monacemebi – esaa daumuSavebeli faqtobrivi masala da cifrebi, romlebic saTanado dajgufebisa da
daxarisxebis Semdgom gadaiqceva informaciad, romliTac sargebloben konkretuli momxmareblebi.
31
informacia unda iyos arsebiTi, srulyofili, zusti, efeqtiani, saTanado formiT wardgenili da drouli.
ganasxvaveben operaciul da mmarTvelobiT informaciul sistemebs. operaciuli sainformacio sistemebi
informaciiT uzrunveyofs kompaniebis mimdinare saqmianobas da qveda rgolis operaciuli menejmentis
moTxovnebs. mmarTvelobiTi sainformacio sistemebi orientirebulia institucionaluri donis menejerebis
mier strategiuli gadawyvetilebis miRebis mxardaWerisaken.
farmacevtul sawarmoebSi sistematurad izrdeba dokumentebisa da sxva xasiaTis informaciuli nakadi.
imisaTvis, rom moxdes am informaciis miReba da garCeva, faseulobis mixedviT, saWiroa swori
organizaciuli saqmeTwarmoebis struqturis Camoyalibeba. saqmeTwarmoeba aris xelmZRvaneli
aparatis moRvaweoba, romelic moicavs dokumentirebas, sabuTebTan muSaobis organizebas
mmarTvelobiTi funqciebis ganxorcielebis dros. Tavis mxriv, domkumentireba niSnavs informaciis
fiqsirebis process sabuTebSi. dokumenti warmoadgens materialur obieqts, romelSic dafiqsirebulia
informacia. informaciis dafiqsirebisa da misi Semdgomi gadacemisaTvis arsebobs dokumentirebis rigi
wesebi: zepirsityvieri, werilobiTi da a.S. mmarTvelobiT saqmianobaSi gamoiyeneba ZiriTadad
teqstobrivi dokumentebi, romelTa Sesaxeb informacia fiqsirdeba werilobiT.
amrigad, komunikaciis procesebi menejmentSi moicavs ara ubralod informaciuli nakadebis
moZraobas subieqtebs Soris, aramed maT safuZvelze gansazRvruli komunikaciuri qselis
Camoyalibebas, romelic axdens gadawyvetilebis miRebis procesis informaciul uzrunveyofas. kargi
organizaciuli komunikaciebi uzrunvelyofs komunikaciis procesSi monawileebis urTierTgagebas, xels
uwyobs momuSaveTa motivacias, axorcielebs maTi qmedebebis koordinaciasa da kontrols.
33
problemis diagnozi
alternativebis gamovlena
alternativebis Sefaseba
alternativis arCeva
problemebis diagnostika. problemis gadawyvetis gzaze pirvel nabijs warmoadgens sruli da swori
diagnozis gansazRvra. problemad CaiTvleba iseTi situacia, roca dasaxuli miznebi miRweuli ar aris.
rTuli problemis diagnostirebis mniSvnelovan safexurs warmoadgens mis gadawyvetasTan
dakavSirebuli sirTuleebisa da arsebuli SesaZleblobebis gaazreba da dadgena. aseT sirTuleebad SeiZleba
CaiTvalos: mogebis, gasaRebis, mwarmoeblurobisa da produqciis xarisxis dabali maCveneblebi,
warmoebis Zalze didi xarjebi, kadrebis denadoba.
gadawyvetilebis miRebis kriteriumebisa da SezRudvebis formulireba. xelmZRvanelma
gadawyvetilebis miRebis mizniT problemis diagnostikis ganxorcielebisas unda icodes, TuU rogor
gadawyvitos igi. problemis warmoSobis mizezi SeiZleba iyos organizaciis gare faqtorebi, magaliTad
kanonebi, romelTa Secvla xelmZRvanels ar SeuZlia. makoreqtirebul moqmedebaTa SezRudva
gadawyvetilebis miRebis SesaZleblobebs amcirebs. xelmZRvanelma SezRudvebis arsi manam unda
gansazRvros, sanam alternativebs gamoavlens. SezRudvebis cvalebadoba damokidebulia situaciasa da
konkretul xelmZRvanelebze.
alternativebis gansazRvra. Semdgomi etapebia problemis alternatiul gadawyvetilebaTa variantebis
SerCeva. didi raodenobis alternativebis erTdroulad ganxilva, rogori realisturic ar unda iyos isini,
damabnevelia. amitom xelmZRvanelma ramdenime alternativamde unda SezRudos variantebis
raodenoba.
alternativebis Sefaseba. alternativebis gamovlenis dros aucilebelia maTi winaswari Sefaseba.
gadawyvetilebaTa Sefasebisas xelmZRvanelma unda gansazRvros TiToeulis Rirsebebi, nakli da
mosalodneli saerToO Sedegebi. cnobilia, rom nebismieri alternativa dakavSirebulia zogierT uaryofiT
aspeqtTan. gadawyvetilebaTa Sedarebisas, aucilebelia gagvaCndes is standartebi, romelTa
saSualebiTac gavzomavT TiToeuli alternativis realizaciis savaraudo Sedegs. aseT standartebs
gadawyvetilebis miRebis kriteriumebs uwodeben. TuU romelime gadawyvetilebis Sedegi kargia,
magram misi realizaciis Sansi mcire, igi arCevanis naklebad sasurvel variantad unda CaiTvalos.
alternativis arCevani. Tu problema sworad aris gansazRvruli, alternatiuli gadawyvetilebani ki
kargad Sejerebuli da Sefasebuli, maSin arCevani gakeTdeba, e.i gadawyvetilebis miReba SedarebiT
advilia. xelmZRvaneli airCevs im alternativas, romelsac yvelaze xelsayreli saerToO Sedegebi aqvs.
34
gadawyvetilebis realizaciis procesis mimdinareobisa da dasrulebis analizi SeuZlebelia myari
ukukavSiris gareSe. ukukavSiri xelmZRvanels saSualebas miscems kargad gaanalizos gadawyvetilebis
realizaciamde da mas Semdeg arsebuli mdgomareoba da gaakeTos Sesabamisi daskvnebi.
ganasxvaveben gadawyvetilebis miRebisas menejeruli midgomebis sam tips: klasikurs,
administraciuls da politikurs.
gadawyvetilebis miRebis klasikuri modeli efuZneba daSvebas, rom adamianebs xeli miuwvdebaT
gadawyvetilebis miRebisaTvis aucilebel informaciaze, xolo miRebuli gadawyvetilebebi warmoadgens
SesaZlo variantebisgan saukeTesos SerCevis Sedegs. klasikuri modeli yvelaze adekvaturia
daprogramebuli gadawyvetilebebisaTvis, Tumca saWiroebs sakmao drosa da Zalisxmevas, rogorc
aucilebeli informaciis Sesagrovelblad, aseve mis safuZvelze kompetenturi gadawyvetilebis misaRebad.
gadawyvetilebis miRebis administraciuli modeli ZiriTadad exeba dauprogramebel
gadawyvetilebebs, rodesac menejerebs ar ZaluZT, an ar surT miiRon ekonomikurad racionaluri
gadawyvetileba. administraciuli modeli aRwerilobiTi xasiaTisaa da gadawyvetilebis miRebis raime
dadgenili sqema ar gaaCnia, radgan ZiriTadad gadawyvetilebebi miiReba menejerTa intuiciaze
dayrdnobiT. administraciuli wesiT gadawyvetilebis miRebisas xelmZRvaneli moqmedebs miniWebuli
uflebamosilebis farglebSi da gadawyvetilebebi mimarTulia ara maqsimaluri Sedegianobisaken, aramed
minimalurad misaRebi donis misaRwevad.
gadawyvetilebis miRebis politikuri modeli gamoiyeneba dauprogramebeli gadwyvetilebebisaTvis,
roca SezRudulia informaciis xelmisawvdomoba da aseve, ar arsebobs erTsulovneba gadawyvetilebis
mimRebebSi gasatarebel strategiasTan dakavSirebiT. umetes organizaciaSi, menejerebis mier miRebuli
gadawyvetilebebi koleqtiuri xasiaTisaa. rTuli organizaciuli problemebis gadaWrisas menejerebs
uxdebaT gansazRvrul araformalur aliansebSi Tanamonawileoba.
menejerul praqtikaSi xSirad gadawyvetilebis miRebis procesi atarebs jgufur xasiTs. misi ZiriTadi
upiratesobaa is, rom jgufis wevrebi gansxvavdebian profesionalur-kvalifikaciuri maxasiaTeblebiT,
codnisa da gamocdilebis doniT, movlenebisa da faqtebisadmi SexedulebebiT. menejerebi
gadawyvetilebebs Rebuloben rogorc erTpirovnulad, aseve sxvebTan konsultaciiT. jgufuri
gadawyvetilebebi ufro dasabuTebulia, magram maT akliaT operatiuloba. Tanamedrove informaciuli
teqnologiebi saSualebas iZleva jgufuri gadawyvetileba miRebul iqnes operatiulad, miuxedavad
gadawyvetilebaSi monawile pirebis ricxovnobisa da teritoriuli daSorebisa.
gadawyvetilebis miRebis procesze gavlenas axdens mravali faqtori. masze moqmedi faqtorebia:
menejeris pirovnuli faseulobebi. TiToeul adamians Tavisi faseulobaTa sistema aqvs, romelic
gansazRvravs mis moqmedebas da gavlenas axdens gadawyvetilebis miRebaze. gamokvlevebma
aCvena, rom amerikeli mmarTvelebis faseulobaTa sistemaSi ekonomikuri, politikuri da mecnieruli
sakiTxebi ufro wina planzea, vidre socialuri, religiuri da esTetikuri. xelmZRvaneli pirvel adgilze
ayenebs maqsimalur mogebas, mosalodnelia, rom is ar Cadebs fuls afTiaqis rekonstruqciaSi da ar
moawyobs avadmyofTa dasasvenebl kuTxes. xelmZRvaneli, romelic TanaugrZnobs adamianebs, ufro
adre samarTlianad moumatebs xelfass TanamSromlebs, vidre Seumcirebs da gamonTavisuflebul
saxsrebs Cadebs samecniero-kvleviT proeqtebSi. mniSvneloba aqvs mmarTvelTa kulturul
gansxvavebas da im qveynis tradiciebs, sadac is saqmianobs. magaliTad, avstralieli xelmZRvaneli ufro
rbilad udgeba marTvas da mniSvnelovan yuradRebas uTmobs daqvemdebarebulebs. samxreT koreelebi
did mniSvnelobas aniWeben Zalas da sxvaTa problemebs cudad aRiqvamen. iaponelebi
demonstraciulad gamoxataven zemdgomebis mimarT pativiscemas da gamoirCevian kompaniisadmi
maRali erTgulebiT.
gadawyvetilebis miRebis garemo. mmarTvelobiTi gadawyvetilebebis miRebisas yovelTvis
gaTvaliswinebuli unda iqnes riskis faqtori. alternativebis Sefasebisa da gadawyvetilebis miRebisas,
xelmZRvanelma sxvadasxva pirobebisa da garemos gaTvaliswinebiT unda ganWvritos mosalodneli
Sedegebi. gadawyvetilebebi, ZiriTadad, gansxvavebul garemoSi miiReba. es garemoebani, tradiciulad
klasificirdeba, rogorc gansazRvrulobis, riskis an ganusazRvrelobis pirobebSi.
35
riski. riskis pirobebSi miRebul gadawyvetilebebs miekuTvneba iseTi gadawyvetilebebi, romelTa
mosalodneli Sedegebi ar aris gansazRvruli, magram TiToeuli Sedegis albaToba cnobilia. albaToba
ganisazRvreba, rogorc mocemuli movlenis ganxorcielebis xarisxi da icvleba 0-dan 1-mde.
dro da cvalebadi garemo. drois msvleloba situaciis cvlilebas ganapirobebs. Tu didi dro gavida,
situacia SeiZleba imdenad Seicvalos, rom gadawyvetilebis miRebisaTvis saWiro kriteriumebma Zala
dakargos da maTi daniSnulebis mixedviT gamoyeneba SeuZlebeli gaxdes. amitom, gadawyvetilebis
miReba da maTi cxovrebaSi danergva unda ganxorcieldes manamde, vidre is informacia da is
daSvebebi, romelsac gadawyvetileba eyrdnoba, zusti ar iqneba. xSirad es gaZnelebulia, radgan
gadwyvetilebis miRebidan mis realizaciamde dro Zalin didia.
informaciuli SezRudvebi. informacia aucilebelia problemis racioanlurad gadawyvetisaTvis. magram
kargi gadawyvetilebis misaRebad saWiro informacia arc Tu iSviaTad miuwvdomeli an Zalian Zviria.
roca damatebiTi informaciis miRebis sargebeli misi mopovebis xarjebs aRemateba, maSin damatebiTi
informaciis mopovebaa sasurveli.
qceviTi SezRudvebi. is faqtorebi, romlebic aZneleben pirovnebaTaSoris da Sidaorganizaciul
komunikaciebs, gadawyvetilebis miRebazec moqmedeben. xSirad xelmZRvanelebi problemis
arsebobasa da mniSvnelobas sxvadasxvanairad aRiqvamen, rac gadawyvetilebis miRebis procesSi
uTanxmoebasa da konfliqts warmoSobs. xelmZRvanelma piradi SexedulebiT SeiZleba mxari dauWiros
an uaryos esa TuU is proeqti.
negatiuri Sedegebi. mmarTvelobiTi gadawyvetilebebis miReba kompromisis mignebis xelovnebaa.
praqtika adasturebs, rom sxva Tanabar pirobebSi, erT SemTxvevaSi mogebis miReba meore
SemTxvevaSi zarals iwvevs. magaliTad, produqciis xarisxis amaRlebisaTvis gaweuli saqmianoba
imavdroulad danaxarjebis gadidebas gulisxmobs.
gadawyvetilebebis urTierTdamokidebuleba. organizaciaSi yvela gadawyvetileba garkveuli saxiT
urTierTdamokidebulia. zogierTi mniSvnelovani gadawyvetilebis misaRebad SeiZleba saWiro gaxdes
asobiT naklebmniSvnelovani gadawyvetilebis miReba. mniSvnelovani gadawyvetilebebi ZiriTadad
mTel organizaciaze vrceldeba da Sedegic mTlianad maszea gaTvlili da ara mxolod mis romelime
segmentze. TuU xelmZRvaneloba gadawyvets SeiZinos axali da ufro mwarmoebluri mowyobiloba,
man produqciis gasaRebis gadidebazec unda ifiqros. menejerebi, romlebic ierarqiis qveda doneze
imyofebian, magram amCneven da floben gadawyvetilebaTa urTierTdamokidebulebas da maTi
analizis unars, samsaxurebrivi dawinaurebis kandidatebi xdebian.
Tavi 4
36
marTvis funqciebi
menejmentis TeoriaSi funqciebis kvlevas erT-erTi centraluri adgili ukavia. funqcia laTinuri terminia
da saqmianobas, movaleobas niSnavs. didia funqciebis mniSvneloba menejmentis praqtikaSic, radganac
mis safuZvelze xdeba mmarTvelobiTi struqturebis gansazRvra, menejerTa da sxva SemsrulebelTa
ufleba-movaleobebis dadgena, stimulireba da Sesrulebis kontroli. Mmenejmentis funqciebi aris
warmoebis an momsaxureobis marTvis gansazRvruli, mizanmimarTuli saqmianoba, romelic marTvis
procesis yvela elementis urTierTganpirobebul da urTierTdamakavSirebel rgols warmoadgens. mis
safuZvelze xdeba marTvis struqturis, marTvis aparatis sididis, menejerTa da SemsrulebelTa ufleba-
movaleobaTa dadgena.
marTvis sxvadasxva funqciebs Soris gamoyofen marTvis oTx zogad funqcias: dagegmvas,
organizacias, motivaciasa da kontrols.
dagegmvis funqciis Sinaarsi moicavs Semdeg organizaciul qmedebebs: garemos analizis safuZvelze
da organizaciis Sinagani parametrebis gaTvaliswinebiT organizaciuli misiis formireba; bazris
moTxovnebisa da organizaciis SesaZleblobaTa gaTvaliswinebiT miznebis dadgena; organizaciuli
miznebisa da garemos mdgomareobis gaTvaliswinebiT alternatiuli struqturebis SemuSaveba;
organizaciis strategiebis Sesabamisad politikisa da procedurebis gansazRvra; operatiuli gegmebis
damuSaveba; organizaciisa da misi qvedanayofebis gegmaTa realizaciisaTvis resursuli uzrunvelyofa.
amdenad, dagegmva warmoadgens organizaciuli miznebis SemuSavebisa da maTi miRwevis
gzebis gansazRvras. dagegmvis ZiriTadi amocanebia: menejmentis efeqtianobis amaRleba; ZiriTadi
problemebis identifikacia da gadaWris gzebis dasaxva; saqmianobis organizaciisas warmoebis
regulirebis Tanamedrove midgomebis danergva; dagegmili parametrebis miRwevis mizez-Sedegobrivi
analizi; saqmiani urTierTobebis damyareba realur da potenciur partniorebTan da sxva. dagegmvis
funqciis ganxorcielebisaTvis damaxasiaTebelia: gegmis alternatiuloba, gegmis dabalansebuloba,
struqturuli da operatiuli gegmebis memkvidreobiToba, gegmis socialuri orientacia, dagegmvis procesis
informatizacia, gegmis garemos parametrebTan Tavsebadoba da sxva.
ganasxvaveben strategiul, taqtikur da operatiul miznebs. strategiuli miznebi iTvaliswinebs masStaburi
problemebis gadaWras. taqtikuri miznebi kerZo xasiaTis amocanebia, romelTa gadaWra aucilebelia
organizaciis strategiuli miznebis misaRwevad. operatiuli miznebi moicavs mimdinare amocanebis
gadawyvetas taqtikuri da strategiuli miznebis realizaciisaTvis. maT Sesabamisad muSavdeba
strategiuli, taqtikuri da operatiuli gegmebi. strategiul gegmebs xSirad ganixilaven rogorc zogads,
gegmis umaRles dones. strategiul gegmas amuSaveben umaRlesi donis menejerebi da igi moicavs droiT
periods oridan xuT wlamde. taqtikuri gegmebi muSavdeba saSualo donis menejerebis mier erTidan sam
wlamde periodisaTvis. taqtika gulisxmobs, Tu rodis unda movaxdinoT strategiuli gegmis realizebis
RonisZiebebis Seqmna da SemuSaveba. operatiuli gegmebi dabali rgolis menejerTa yovelwliuri
samuSao gegmaa. organizaciaSi dagegmvis funqcia xorcieldeba mravali qvedanayofebis
urTierTTanamSromlobiT, radgan gegmebi Tavisi struqturiT metad mravalmxrivia da iTavliswinebs
organizaciis winaSe arsebuli umTavresi problemebis gadaWras. gegma _ es aris saqmianobis
organizeba dasaxuli miznis misaRwevad. Ggegma SeiZleba iyos martivi an rTuli, detalizebuli an
zogadi. es damokidebulia mizanze da konkretul saqmianobaze. gegmaSi CarTuli yvela moqmedeba,
romlebsac miznis miRwevisken mivyevarT, saguldagulod unda iyos mofiqrebuli da gaazrebuli.
gansakuTrebuli yuradReba eqceva organizaciaTa ganviTarebis struqturul dagegmvasa da marTvas.
strategiuli gegma organizaciis moqmedebis generaluri mimarTulebaa, romlis ganxorcielebiTac
miiRweva umTavresi miznebi. strategiuli dagegmva grZelvadiani dagegmvisagan gansxvavebiT,
romelic prognozirebis sxvadasxva meTodis gamoyenebiT asaxavs momaval miznebs, moicavs ara
momaval gadawyvetilebebs, aramed dRes miRebuli gadawyvetilebebis momavals. amitom, viwro
37
gagebiT, strategiuli dagegmva SeiZleba davaxasiaToT, rogorc miznebis marTva, xoli strategiuli marTva
ganvixiloT, rogorc moqmedebaTa Sedegebis marTva. strategiuli midgoma orientirebulia momavalze.
igi Tavidanve gulixmobs garemos cvalebadobas, ikvlevs cvlilebebis masStabebsa da tempebs,
cdilobs ganWvritos mosalodneli Sedegebi. aqve mniSvnelovania saSualebebis moZieba da strategiebis
SemuSaveba maTi marTvis gziT organizebuli miznebisa da amocanebis misaRwevad. es saSualebas
iZleva momavali cvlilebebi gamoyenebul iqnes organizaciis sakeTildReod. xSirad organizaciebi met
yuradRebas uTmoben gegmis SemuSavebas, arada strategiuli gegmis realizacia da strategiuli marTva
ufro mniSvnelovania. piter loranJis mixedviT strategiuli dagegmvis procesi sammarTvelo
gadawyvetilebebis miRebis saSualebaa da moicavs sammarTvelo saqmianobis oTx process: resursebis
ganawilebas, garemosTan adaptacias, Sinagan koordinaciasa da organizaciuli ganviTarebis strategiul
winaswarganWvretas. strategiuli dagegmvis procesi sqematurad SeiZleba warmodgenili iqnas
Semdegi saxiT:
38
sagegmo maCveneblebis yovelmxriv dasabuTebas. kargad Sedgenili gegma gansakuTrebiT
mniSvnmelovania saqmiani urTierTobebis warmoebisas. amitomac, biznes-gegma Tanamedrove
menejmentSi miiCneva programul dokumentad. biznes-gegmaSi yuradReba gadatanilia safinanso-
ekonomikur maCveneblebze da samecniero–teqnikuri, sawarmoo-teqnologiuri, socialuri mxareebi
warmodgenilia, rogorc mocemuli. roca biznesis obieqts warmoadgens inovaciebi, maSin teqnikur-
teqnologiuri maxasiaTeblebi xdeba biznes gegmis mTavari Semadgeneli.
biznes-gegma warmoadgens werilobiT dokuments, sadac asaxulia organizaciis saqmiani
SesaZleblobebi da ganviTarebis perspeqtivebi efeqtiani menejmentis pirobebSi. masSi mocemulia
biznes-idea, miznebi da amocanebi, samewarmeo garemos analizi, saWiro resursebi da maTi lokacia,
risk-faqtorebi, dafinansebis mozidvis gegma, biznes-gegmis realizaciis RonisZiebebi da a.S.
biznes-gegma asrulebs sam ZiriTad funqcias:
1. igi SeiZleba gamiyenebuli iyos rogorc biznesis ganviTarebis ZiriTadi mimarTulebebis safuZveli:
ganisazRvros firmis ganviTarebis strategia, misi miznebi da amocanebi, Tavidan iqnes acilebuli
Secdomebi, ganxiluli iqnes saqmianobis yoveli mxare _ finansuri, marketinguli da sawarmoo
problemebi.
2.Bbiznes-gegma warmoadgens im instruments, romlis saSualebiTac mewarmes gansazRvruli droiT
intervalSi SeuZlia Seafasos firmis an kompaniis ekonomikur-sameurneo saqmianobis faqtiuri Sedagebi
(gegmebi).
3.Bbiznes-gegma xSirad fuladi saxsrebis mozidvis saSualebas warmoadgens. sesxis gamcemi an
investori ar daabandebs Tavis kapitals biznesSi, Tu winaswar ar gaecno saTanado wesiT Sedgenil
Bbiznes-gegmas.
biznes-gegma Tanabrad saWiroa samewarmeo saqmianobaSi, rogorc menejerebisaTvis, aseve
dainteresebuli ekonomikuri subieqtebis gegmis safuZvlianobaSi dasarwmuneblad, raTa am
ukanasknelebma ganaxorcielon investiciebi. biznes-gegma garkveulwilad komerciuli saidumloebaa. igi
aris saxelmZRvanelo dokumenti sameurneo funqciebis SesrulebisaTvis, romelic SeiZleba gamoyenebul
iqnes Cafiqrebuli samewarmeo ideebis Sesamowmeblad. Bbiznes-gegma aseve gamoiyeneba
molaparakebaTa da saqmian garigebaTa instrumentad. Bbiznes-gegmas kidev erTi Tavisebureba
axasiaTebs _ igi konfidencialuri dokumentia. igi unda gadaeces mxolod specialistTa gansazRvrul jgufs:
menejerebs, profesionalur konsultantebs, dafinansebis potenciur subieqtebs. misi struqtura da Sinaarsi
reglamentirebuli araa da aravin iTxovs mis unifikacias. Tumca sammarTvelo praqtikaSi biznes-gegmis
Sedgenisas xelmZRvaneloben gansazRvruli rekomendaciebiT, romlis mixedviTac gegmaTa
umravlesoba Sedgeba Semdegi nawilebisagan:
anotacia. masSi aisaxeba mewarmis ganzraxva biznesTan damokidebulebaSi. igi
iqmneba yvelaze bolos da warmoadgens gansazRvrul reziumes. anotaciam naTeli
warmodgena unda Seuqmnas biznes-gegmis adresats proeqtis arsze da ganxorcielebis
SesaZleblobebze. igi unda moicavdes gegmis ganxorcielebis yvela ZiriTad moments,
ekonomikur maCveneblebs da asaxavdes komerciul mizanSewonilobas. anotacia unda
iyos lakonuri, saqmiani da konkretuli.
firmisa da biznesis aRweriloba. gegmis es ganyofileba uSualod ar exeba romelime
biznes-operaciis dagegmvas. igi dainteresebul pirebs acnobs organizaciis ZiriTad
parametrebs, romlebic araa komerciuli saidumlo. masSi unda aRiweros saqmianobis
xasiaTi, organizaciuli miznebi, sawarmoo-teqnologiuri da safinanso potenciali, biznesis
ganviTarebis potenciali da organizaciis prestiJi.
iuridiuli gegma. zogierT gegmaSi calkea gamoyofili organizaciis funqcionirebis
iuridiuli aspeqtebi: damfuZneblebi da monawileebi, samarTlebrivi registraciis wesi da
organizaciis wesdeba, saqmianobis ZiriTadi saxe, sakuTrebis xasiaTi, partniorebTan
iuridiuli sakiTxebis gadawyvetis wesi da sxva.
39
produqciis daxasiaTeba da bazrebis analizi. mizanSewonilia biznes-gegmis
damuSavebis sawyis etapzeve aRiweros saqonlisa da momsaxurebis ZiriTadi
maxasiaTeblebi, produqciis damuSavebis, damzadebisa da safirmo momsaxurebis
meTodebi. sasurvelia produqtisa da momsaxurebis gamoyenebis sferos detaluri
daxasiaTeba. gegma unda axdendes produqtisa da momsaxurebis upiratesobebis,
unikalurobisa da konkurentunarianobis demonstrirebas. am mxriv mniSvnelovania
biznes-gegmis dakavSireba momxmareblis moTxovnilebebTan, maT
gadaxdisunarianobasTan, bazrebis daxasiaTebasTan, axali sabazro niSnis
moZiebasTan, safaso politikasTan.
marketingis strategia. firmis marketingis gegmis Sesadgenad saWiroa: marketinguli
garemos analizi, saqonlisadmi momxmarebelTa moTxovnilebebis Seswavla, bazris
moculobisa da sabazro koniunqturis gamokvleva, faswarmoqmnis sistemis analizi,
gasaRebis meTodebisa da formebis gamovlena, bazris TiToeul segmentze firmis
konkurentunarianobis gamokvleva. dasaxuli amocanebis gadaWrisaTvis dgeba swori
marketinguli strategia, romelic gansazRvravs firmis moqmedebas sabazro moTxovnisa
da miwodebis konkretul pirobebSi. didia marketingis strategiaSi komunikaciuri
elementis roli, romelic moicavs reklamas, gasaRebis stimulirebas, servisis politikas,
komunikaciis Tanamedrove informaciul teqnologiebs da sxva. ekonomikis globalizaciis
pirobebeSi gansakuTrebulia onlainuri (qseluri) marketingis roli, romlis sayrden
elements warmoadgens internetis qseli.
sawarmoo gegmaSi mocemulia organizaciis resursuli uzrunvelyofis sistemisa da
sawarmoo SesaZleblobebis daxasiaTeba. sawarmoo gegmaSi unda Camoyalibdes:
warmoebisadmi zogadi midgoma, nedleulisa da gasaRebis wyaroebis SesaZlo
variantebi, produqciis damzadebis teqnologiuri uzrunvelyofa, SromiTi resursebisadmi
moTxovnebi. sawarmoo gegmis Sedgena gulisxmobs produqciis damuSavebisa da
gamoSvebis aTvisebas, realizaciis Semdgomi servisis gawevis, gare
zemoqmedebisagan samarTlebrivi dacvis RonisZiebaTa dagegmvas.
warmoebis organizacia da marTva. biznes-gegmis es nawili gansakuTrebiT
mniSvnelovania samrewvelo mewarmeobis ganxorcielebisas, Tumca aranaklebi roli
eniWeba momsaxurebis sferoSi. biznesis-gegmis am ganyofilebaSi ganixileba
organizaciis marTvis sqema, organizaciis qvdanayofebs Soris kavSir-urTierTobebis
formebi, marTvis centralizaciis done, sammarTvelo gadawyvetilebis miRebis
meTodebi, xelmZRvanelobis stili, korporaciuli kulturis maxasiaTeblebi da sxva.
safinanso gegmis maCveneblebi marketingis strategiasTan erTad warmoadgens
organizaciis biznes-gegmis safuZvels. safinanso gegmaSi ganisazRvreba organizaciis
sainvesticio moTxovnilebebi da proeqtis ekonomikuri mizanSewoniloba _ mis
Sesadgenad xorcieldeba mogeba-zaralis uwyisi, gegmis Sedgenis momentSi
organizaciis balansisa da sxva dokumentebis Seswavla, aseve saWiroa fuladi
saxsrebis nakadebis moZraobisa da saerTod, finansuri maCveneblebis analizi.
riskis Sefaseba da dazRveva. riskis Sefaseba da marTva biznes-gegmis umTavresi
komponentia. Tanamedrove pirobebSi samewarmeo garemos ganusazRvrelobis gamo
riskis Sefaseba da prognozireba gansakuTrebul mniSvnelobas iZens. riskianoba
dakavSirebulia rogorc proeqtis SinaarsTan, aseve misi realizaciis garemosTan. saWiroa
yvela risk-faqtoris gaanalizeba, maTi Semcirebis RonisZiebaTa dagegmva da am gziT
danakargebis Tavidan acileba momavalSi. rac ufro maRalia riskidan dazRvevis done,
40
miT meti investoris ndobas imsaxurebs proeqti. dazRveva samewarmeo riskis
Semcirebis erTaderT gzas ar warmoadgens. organizaciebi da dainteresebuli pirebi amas
aRweven saWiro informaciis drouli yidviT, diversifikaciis ganxorcielebiT da sxva.
Tumca, dazRveva mainc rCeba riskis Semcirebis ZiriTad mimarTulebad. samewarmeo
riski SeiZleba dakavSirebuli iyos komerciul operaciebTan, xelSekrulebebis
SesrulebasTan, partniorTa gadaxdisunarianobasTan, sabirJo operaciebTan, sabanko
dakreditebasTan, inflaciur movlenebTan, fors-maJorul situaciebTan da sxva. amdenad,
biznes-gegmas aucileblad unda axldes proeqtis dazRvevis xelSekruleba (riskebis
marTvis gegma), romelSic gaanalizebuli iqneba rogorc risk-faqtorebi, aseve misi
Semcirebis gzebi da aucileblobis SemTxvevaSi misi gadanawilebis meqanizmi.
biznes gegmis daskvniT nawilSi xorcieldeba wina ganyofilebebSi Camoyalibebuli
prognozebis ganzogadeba da keTdeba daskvna biznes-gegmiT gansazRvruli
RonisZiebebis mizanSewonilobis Sesaxeb: biznes-operaciebis mixedviT warmoebis
momgebianobis analizi, fasdeba maTi socialur-ekonomikuri efeqtianoba mimdinare da
grZelvadiani periodebisaTvis. aqve SeiZleba mocemuli iqnes produqciis realizaciis
xelisSemSleli pirobebis daxasiaTeba da maTi daZlevis amocanebi.
Sidasawarmoo regulirebisaTvis menejerebi iyeneben miznobriv marTvas, erTjerad gegmebs, mudmiv
gegmebs da situaciur gegmebs. miznobrivi marTva esaa dagegmvis meTodi, romelic gansazRvravs
miznebs yvela donis muSakisa da menejerisaTvis, rac sabolood unda uzrunvelyofdes
zogadorganizaciuli amocanebis gadaWras. situaciuri gegmebi aucilebelia grZelvadiani RonisZiebebisa
da ganusazRvrelobis pirobebSi funqcionirebisaTvis. am SemTxvevaSi menejerebi amuSaveben
movlenaTa ganviTarebis scenarebs, romlebic warmoadgens swored situaciur gegmebs da maTSi
Camoyalibebulia moqmedebaTa gegma krizisebisa da fors-maJoris pirobebSi.
42
moRvaweobas. amasTan, safinanso dokumentebis gatareba, sabuRaltro aRricxva SeiZleba ganxilul
iqnes rogorc aparatuli saqmianoba, rogorc finansuri saqmianobisaTvis damxmare saSualeba.
wrfivi uflebamosileba, upirveles yovlisa, amartivebs urTierTobebs xelmZRvanelebsa da xelqveiTebs
Soris. Tu xelqveiTi raime problemas waawydeba, man icis Tu vis unda mimarTos. Tu misi uSualo
ufrosi ver gadawyves sakiTxs, maSin Tanamdebobrivi ierarqiiT ufro maRal safexurze mdgom
xelmZRvanels mimarTaven. wrfiv uflebamosilebasa da koordinaciasTan mWidro kavSirSia ori cneba:
erTmmarTveloba da mmarTvelobiTi norma. cnobilia, rom efeqtiani marTva bevradaa damokidebuli
xelmZRvanelsa da xelqveiTs Soris damyarebul uSualo da gasageb urTierTobaze. erTmmarTvelobis
principis mixedviT, momuSavem uflebamosileba unda miiRos mxolod misi uSualo ufrosisgan (mxolod
erTi kacisgan) da mxolod mis mimarT unda iyos pasuxismgebeli. amgvari damokidebuleba amcirebs
konfliqtebis warmoSobis saSiSroebas da amaRlebs pasuxismgeblobas.
efeqtiani marTva bevradaa damokidebuli samarTavi sivrcis sidideze. mmarTvelobiTi forma (erT
xelmZRvanelze daqvemdebarebuli pirebis raodenoba) dgindeba wrfivi uflebamosilebis delegirebis
meSveobiT. marTvis Teoretikosebi dainteresdnen idealuri mmarTvelobiTi normis sakiTxiT. am mxriv,
gansakuTrebuli interesiT gamoirCeodnen marTvis administraciuli skolis warmomadgenlebi.
miuxedavad am sakiTxSi azrTa didi gansxvavebulobisa, mTli rigi mkvlevarebis azriT, optimalur
normad SeiZleba CaiTvalos _ Tu erT xelmZRvanels 7-dan 10-mde xelqveiTi hyavs.
praqtikaSi sakmaod xSiria SemTxvevebi, roca xelmZRvanels ar surs xelqveiTisaTvis
uflebamosilebis gadacema. am sakiTxebis cnobili mkvlevari niumeni gamoyofs xuT ZiriTad mizezs,
romelTa gamo xelmZRvanels ar surs uflebamosilebaTa xelqveiTisaTvis gadacema. esenia:
1. roca xelmZRvaneli fiqrobs rom is amas ukeTesad gaakeTebs;
2. xelmZRvanelobis unaris uqonloba;
3. xelqveiTisadmi ndobis uqonloba;
4. riskisadmi SiSi;
5. xelqveiTebis muSaobis kontrolis meqanizmis uqonloba.
44
romlebsac aseTi moTxovnileba aqvT da ar iCenen diqtaturisadmi midrekilebas, maTi profesiuli
momzadebis donisa da organizaciuli niWis gaTvaliswinebiT imsaxureben sxvadasxva rangis
xelmZRvanel Tanamdebobebze daniSvnas. magram manamde am adamianebma TavianTi
SesaZleblobebi srulad unda gamoavlinon.
cxovreba adasturebs, rom yvela adamians surs misi saqmianoba iyos warmatebuli, magram es
yovelTvis ar xdeba. is adamianebi, aRniSnavs maklelandi, romlebsac warmatebis Zlieri moTxovnileba
aqvT, zomierad riskaven. adamianebi gansxvavdebian ara mxolod warmatebis miRwevis
moTxovnilebiT, aramed warumateblobis Tavidan acilebis moTxovnilebebiTac. individi maRali
miRwevebis motivaciiT da warumateblobis SiSis dabali doniT, praqtikulad upiratesobas aniWebs
saSualo sirTulis amocanebis dasaxvasa da daZlevas, radgan amiT eqmneba realuri warmatebis
SesaZleblobebi. urTierTobebis moTxovnilebis mqone adamianebi, maklelandis azriT, dainteresebulni
arian megobruli kavSirebi daamyaron erTmaneTTan. es Tviseba menejerebma unda gaiTvaliswinon
adamianTa sxvadasxva saxis jgufebis formirebis dros.
motivaciis Sinaarsobriv TeoriebSi Tavisi midgomebiT gamoirCeva frederik hecbergis orfaqtoriani
Teoria, romelic Sromisadmi motivaciis faqtorebs, ganwyobilebebsa da Sedegebs ganixilavda erTian
kompleqsSi da gamoyofda ,,damakmayofileblebsa” da ,,higienur” faqtorebs. higienuri faqtorebi im
garemosTanaa dakavSirebuli, romelSic samuSao sruldeba, xolo motivacia samuSaos xasiaTsa da arss
ukavSirdeba. hecbergis mixedviT, higienuri faqtorebis ar arsebobis, an arasakmarisi zomiT arsebobis
SemTxvevaSi adamians samuSaoTi daukmayofileblobis grZnoba uCndeba. aRniSnuli faqtorebis srulad
arsebobis SemTxvevaSi ki isini samuSaoTi kmayofilebas iwveven da maT ar SeuZliaT adamianis
raimeze motivireba. amisgan gansxvavebiT, motivaciis ar arseboba samuSaoTi daukmayofileblobas
iwvevs, misi arseboba ki kmayofilebas da momuSaveebs efeqtiani saqmianobisaTvis ganawyobs.
rogorc higienuri, ise mamotivirebeli faqtorebi SromiTi motivaciis wyaro SeiZleba gaxdes da es
damokidebulia konkretuli adamianis moTxovnilebebze. ramdenadac adamianebs gansxvavebuli
moTxovnilebebi gaaCniaT, sxvadasxva iqneba maTi motivirebuli faqtorebic.
motivaciis Sinaarsobrivi Teoriebisagan gansxvavebiT, romlebic adamianTa moTxovnilebebisa da
maTze zemoqmedebis faqtorebis analizs efuZnebian, motivaciis procesualuri Teoriebi ikvleven
samuSaoTa Semsruleblis mier sakuTari qcevis gansazRvris process. Teoriuli msjelobebi motivaciis
procesze pirobiTobis matarebelia, radgan adamianTa moTxovnilebebisa da miswrafebebis zusti
Sefaseba TiTqmis SeuZlebelia, Tumca es ar gamoricxavs motivaciis gziT maTi qmedebebis sasurveli
mimarTulebiT warmarTvas. motivaciis procesualur TeoriebSi mocemulia ara mxolod procesis aRwera,
aramed motivaciis ganxorcielebis TiToeuli etapis Tavisebureba da waxalisebaTa sistemis
funqcionirebis meqanizmi. arsebobs motivaciis sami ZiriTadi procesualuri Teoria: molodinis Teoria,
samarTlianobis Teoria da porter-louleris Teoria.
molodinis Teoria. yovel adamians imedi aqvs rom mis mier SerCeuli qcevis tipi namdvilad miiyvans
sasurvel Sedegamde. amgvari molodini cxovrebaSi xan marTldeba, xan ara. Sromisadmi motivaciis
analizisas molodinis Teoria sam mniSvnelovan urTierTkavSirs gulisxmobs:
1. Sromis danaxarjebi _ SedegebTan dakavSirebuli molodini gulisxmobs Tanafardobas
daxarjul Sromasa da miRebul Sedegebs Soris. muSaki, romelic minimaluri danaxarjebiT
maRali xarisxis produqcias amzadebs, sakvalifikacio Tanrigis amaRlebas imsaxurebs.
2. Sromis Sedegebi _ gasamrjelo. es aris gansazRvruli gasamrjelos an waxalisebis
molodini miRweuli SedegisaTvis. magaliTad, vaWrobis muSaki gayiduli saqonlis moculobis
15 %-iT gadidebisaTvis premias miiRebs.
3. valentoba (gasamrjeloTi kmayofileba), romelic molodinis TeoriaSi motivacias
gansazRvravs. TuU gasamrjeloTi kmayofilebis done umniSvneloa, am SemTxvevaSi SromiTi
saqmianobisadmi motivacia mcire iqneba.
motivaciis procesi SegviZlia warmovadginoT Semdegi sqemis saxiT:
46
ganmaxorcielebeli subieqtebis nawili dakavSirebulia mxolod kontrolis funqciiT, xolo zogierTs uwevs
Tanamdebobrivi movaleobebis farglebSi an sxva funqciebTan erTad misi ganxorcieleba.
Tanamedrove mmarTvelobiTi kontrolis erT-erTi gavrcelebuli formaa Sida auditi, romelic moicavs
specialur organoTa mier marTvis rgolebisa da organizaciis funqcionirebis sxvadasxva aspeqtebis
kontrols. igi mowodebulia xeli Seuwyos kompetenturi gadawyvetilebebis miReba-realizacias,
saTanado informaciiTa da eqspertuli SefasebiT menejerTa aRWurvas da a. S.
praqtikos menejerTa gamocdileba adasturebs, rom menejerTa samuSao drois mniSvnelovani nawili
ixarjeba kontrolis funqciebis Sesrulebaze. yovelma xelmZRvanelma unda ganaxorcielos kontroli,
rogorc Tavisi Tanamdebobrivi movaleobebis nawili, im SemTxvevaSic ki, Tu aravis ar dauvalebia
misTvis amis gakeTeba. ganasxvaveben kontrolis sam ZiriTad saxes: winaswar, mimdinare da
daskvniT kontrols. kontrolis samive saxe msgavsia imdenad, ramdenadac maT erTi da igive mizani
aqvT. isini gansxvavdebian mxolod ganxorcielebis drois mixedviT.
winaswari kontrolis ganxorcielebis ZiriTad saSualebas qcevis gansazRvruli wesebisa da
procedurebis realizacia warmoadgens. mas winaswari imitom ewodeba, rom igi samuSaos dawyebamde
sruldeba. organizaciaSi winaswari kontroli SromiTi, materialuri da finansuri resursebis sferoSi
gamoiyeneba. SromiTi resursebis sferoSi winaswari kontroli momuSaveTa Tanamdebobrivi
movaleobis SesrulebisaTvis saWiro saqmiani Tvisebebis, profesiuli codnisa da Cvevebis safuZvelian
analizs, agreTve kvalificiuri kadrebis SerCevas gulisxmobs. materialuri resursebis sferoSi winaswari
kontroli firmis mier gamosayenebeli nedleulisa da masalebis xarisxis Semowmebas gulisxmobs, xolo
finansuri resursebis sferoSi ki winaswari kontrolis umniSvnelovanes saSualebad gvevlineba
organizaciis biujeti (mimdinare finansuri gegma), romelic dagegmvis funqciis ganxorcielebis
SesaZleblobasac qmnis.
mimdinare kontroli samuSaoTa msvlelobis procesSi xorcieldeba. mimdinare kontrolis obieqtia
xelqveiTi TanamSromlebi. mas TavianTi kompetenciis farglebSi axorcieleben am TanamSromelTa
uSualo ufrosebi. isini guldasmiT amowmeben xelqveiTebis saqmianobas, arkveven sruldeba Tu ara
dasaxuli gegmebi an moqmedi instruqciebi. saWiroebis SemTxvevaSi miRebuli iqneba Sesabamisi
zomebi. imisaTvis rom ganaxorcielos mimdinare kontroli, marTvis aparati unda iyenebdes ukukavSirs.
ukukavSiri gamoiyeneba samuSaoebis mimdinareobisas. misi mizania droulad davZlioT warmoebis
procesSi warmoSobili problemebi da Tavidan aviciloT gauTvaliswinebeli xarjebi.
daskvniTi kontrolis dros ukukavSiri gamoiyeneba samuSaoebis damTavrebis Semdeg. am dros
mTeli saqmianobis Sedegebs udareben gegmiT gaTvaliswinebuls da akeTeben Sesabamis daskvnebs.
profesor uiliam niumenis azriT, daskvniT kontrols dakisrebuli aqvs ori mniSvnelovani funqcia:
1. igi organizaciis xelmZRvanelobas samomavlod sawarmoo procesis ukeT
dagegmvisaTvis saWiro informacias aZlevs. daskvniTi kontroli faqtobrivad afasebs gegmis
dasabuTebulobis dones. igi miuTiTebs Tu ra unda gakeTdes imisaTvis, rom Tavidan iqnes
acilebuli Secdomebi dagegmvisa da gegmis realizaciis dros.
2. daskvniTi kontroli gegmis SesrulebisaTvis mTeli personalis saqmianobis Sefasebis
SesaZleblobasac iZleva.
kontrolis procesi moicavs sam etaps: pirvel etapze unda ganisazRvros standartebi da kriteriumebi,
meore etapze _ standartebi da kriteriumebi Sedarebuli unda iqnes faqtobriv SedegebTan, mesame
etapze _ gatarebuli unda iqnes makoreqtirebeli zomebi.
standartebis dadgena. standartebi konkretuli miznebia, romlebic gazomvas eqvemdebarebian.
aRniSnuli standartebi organizaciis strategiidan da miznebidan unda SeirCes. miznebi, romlebic
SeiZleba gamoyenebul iqnes, rogorc kontrolisaTvis saWiro standartebi, limitirebulia droSi da konkretul
kriteriums gulisxmobs. magaliTad, erT weliwadSi miRebul unda iqnes erTi miliardi dolaris odenobis
mogeba. konkretul kriteriumsa da drois gansazRvrul monakveTs Sedegianobis maCveneblebs
uwodeben. Sedegianobis maCveneblebis gansazRvra SedarebiT advilia iseTi maxasiaTeblebisaTvis,
rogoricaa: mogeba, gayidvaTa moculoba, masalebis Rirebuleba da a.S.
47
dadgenil standartebTan miRweuli Sedegebis Sedareba. kontrolis pricesis am etapze menejerebi
unda darwmundnen Tu ramdenad emTxveva miRweuli Sedegebi dadgenili standartebis moTxovnebs. es
kontrolis metad mniSvnelovani etapia. am etapze unda ganisazRvros standartebidan gadaxris masStabi,
miRweuli Sedegebi da unda momzaddes xelmZRvanelobisaTvis gadasacemi informacia saTanado
SefasebebiTurT. kontrolis sistemis standartis erT-erT mniSvnelovan maxasiaTebels is warmoadgens,
rom masSi gaTvaliswinebulia miznidan dasaSvebi gadaxris masStabi. kontrolis yvelaze rTuli da
ZviradRirebuli elementia dadgenili standartebis dacvis mdgomareobis gazomva. pirvel rigSi, unda
ganisazRvros sazomi erTeuli. magaliTad, Tu saqme mogebas exeba, maSin gazomva unda moxdes
fulis erTeulSi an procentebSi. Sesaferisi sazomi erTeulis SerCeva SedarebiT iolia. ufro mniSvnelovania
kontrolis siswrafis, sixSirisa da sizustis miRweva. operatiulad Catarebulma kontrolma SeiZleba
organizacias didi zarali aacilos. kontrolis efeqtianoba bevrad aris damokidebuli Sesabamisi informaciis
Semsruleblebamde dayvanaze. kontrolis mizniT mopovebuli informaciis damuSavebis Semdeg, dRis
wesrigSi dgeba misi Sefasebis sakiTxi.
kontrolis procesis mesame etapze menejerebma unda gadawyviton Tu rogor imoqmedon: an
izrunon standartebidan gadaxris aRmosafxvrelad, an gadasinjon standarti. Tu adgili aqvs standartidan
seriozul gadaxrebs, maSin aucilebelia pirvel rigSi dadgindes standartebidan gadaxris mizezebi,
Semdeg ki gatardes misi daZlevis RonisZiebebi. miRebuli Sedegebisa da standartis moTxovnebis
Sedarebisas SeiZleba aRmoCndes, rom saqme gvaqvs ararealur standartebTan. am SemTxvevaSi
aucilebelia standartebis gadasinjva. Tu miRebuli Sedegebi Seesabameba standartis moTxovnebs,
maSin bunebrivia, menejerebis Careva saWiro ar iqneba.
kontrolma Tavisi daniSnuleba rom Seasrulos, aucilebelia igi:
1. emsaxurebodes strategiuli mniSvnelobis miznebis realizacias;
2. orientirebuli iyos Sedegebis miRwevaze;
3. iyos drouli, moqnili da martivi;
4. iyos ekonomiuri. kontroli xarjebTanaa dakavSirebuli. amdenad, Tavidan unda iqnes
acilebuli zedmeti xarjebi.
kontrolis ganuyofel elements adamiani warmoadgens. amdenad, kontrolis procesSi aucileblad
gaTvaliswinebuli unda iqnes adamianis qceva. menejerebi imedovneben, rom kontrolis efeqtiani
sistemis pirobebSi TanamSromlebi ecdebian ar dauSvan standartebidan gadaxra. amocana imaSi
mdgomareobs, rom menejerebma uzrunvelyon efeqtiani Sroma ara mxolod kontrolis dros, aramed
saerTod. menejmentis zogadi amocanis gadawyveta moiTxovs Sesabamisi marTvis funqciebis
ganviTarebas, xolo marTvis TiToeuli funqciis Sinaarsi ganisazRvreba mis farglebSi Sesasrulebel
davalebaTa specifikurobiT.
48
Tavi 5
xelmZRvaneloba da lideroba
organizaciis menejeroba da lideroba erTi da igive cnebebi araa. menejerebi TavianT urTierTobebs
daqvemdebarebulebTan da kolegebTan upiratesad TanamdebobiT miniWebuli Zalauflebis safuZvelze
ageben. lideroba ki adamianTa socialuri urTierTqmedebis Sedegia. miuxedavad imisa, rom
xelmZRvaneloba efeqtiani marTvis arsebiTi komponentia, efeqtiani liderebi yovelTvis ar arian amave
dros efeqtiani mmarTvelebi. lideris efeqtianobaze daskvnis gakeTeba SeiZleba imiT, TuU ramdenad
did gavlenas axdens igi sxva adamianebze da gaerTianebuli ZalisxmeviT ramdenad warmatebulad
saqmianobs mTeli organizacia. ra Tqma unda, sasurvelia organizaciis xelmZRvaneli imavdroulad misi
lideric iyos.
gavlena aris erTi individis nebismieri qceva, romelsac cvlilebebi Seaqvs meore individis
qcevaSi, urTierTobaSi da a.S. is konkretuli saSualebebi, romlis daxmarebiT erT pirs SeuZlia gavlena
moaxdinos meoreze, SeiZleba Zalian gansxvavebuli iyos: dawyebuli Cumad gamoTqmuli TxovniT da
damTavrebuli samsaxuridan daTxovnis muqariT. erT adamians ideebis daxmarebiTac SeuZlia gavlena
moaxdinos meore adamianze. magaliTad, karl marqsma, romelsac arasodes ar hqonia araviTari
oficialuri uflebamosileba arc erT politikur organizaciaSi da romelic arasodes ar iyenebda iseT
saSualebas, rogoric Zalauflebaa, Tavisdauneburad didi gavlena moaxdina mTeli XX saukunis
movlenebis msvlelobaze. xelmZRvanelma unda gamoiyenos Zalaufleba imisaTvis, rom misi
saqmianoba organizaciisaTvis efeqtiani gaxdes.
Zalaufleba es aris sxvebis qcevaze gavlenis moxdenis SesaZlebloba. yoveli organizaciis efeqtiani
funqcionirebisaTvis aucilebelia raime formiT Zalauflebis arseboba. Zalaufleba da gavlena is
saSualebebia, romlebsac xelmZRvaneli flobs da iyenebs organizaciis miznebis misaRwevad. ar
arsebobs absolituri Zalaufleba da aravis ZaluZs yovelgvar situaciaSi gavlena moaxdinos yvela
adamianze. rac ufro metadaa damokidebuli meore piri pirvelze, ZalauflebiT aRWurvili piris gavlenac
miT ufro metia. Zalaufleba SeiZleba sxvadaxvagvari formiT gamoixatos. frenCma da reivenma,
romlebic Zalauflebisa da liderobis sferos ikvelevdnen, daamuSaves Zalauflebis safuZvlebis klasifikacia,
romlis Tanaxmadac arsebobs Zalauflebis xuTi ZiriTadi forma:
1. Zalaufleba damyarebuli iZulebaze. am SemTxvevaSi Semsrulebelze gavlena xdeba daSinebiT.
samuSao adgilis dakargvis an dabal Tanamdebobaze daqveiTebis SiSi gansazRvrul viTarebaSi Zalze
efeqturad moqmedebs. amas xelmZRvanelebi arc TuU iSviaTad iyeneben da sasurvel Sedegsac
aRweven.
2. Zalaufleba damyarebuli dajildoebaze. am SemTxvevaSi Semsrulebels sjera, rom gavlenis
momxdens SeuZlia daakmayofilos misi arsebiTi moTxovnilebebi an mianiWos siamovneba. aseTi
gavlena samuSaos ufro xarisxiani Sesrulebis dadebiT stimuls iZleva.
3. eqspertuli Zalaufleba. Semsrulebels sjera, rom gavlenis momxdeni flobs specialur codnas
mocemuli problemis irgvliv, rac misi moTxovnilebis dakmayofilebis saSualebas iZleva.
xelmZrvanelebi am tipis Zalauflebas moipoveben TavianTi TvalsaCino miRwevebis wyalobiT. rac
metia aseTi miRwevebi da rac ufro aSkaraa isini, miT ufro met Zalauflebas floben xelmZRvanelebi.
4. etalonuri Zalaufleba (magaliTis Zalaufleba). gavlenis momxdeni adamianis maxasiTeblebi an
Tvisebebi SemsruleblisaTvis imdenad mimzidvelia, rom mas surs iseTive iyos, rogorc aris masze
gavlenis momxdeni piri. etalonuri anu magaliTis Zalaufleba qarizmas saSualebiT gamoixateba.
Qarizma aris Zalaufleba, romelic damyarebuli ara logikasa da Zvel tradiciaze, aramed lideris
49
pirad Tvisebebsa da SesaZleblobebze. qarizmatuli pirovnebis zogierTi damaxasiaTebeli Tvisebaa:
energiuloba, mimzidveli garegnoba, xasiaTis damoukidebloba, kargi oratoruli unari, Tavis daWeris
Rirseuli da darwmunebuli manera da sxva.
5. kanonieri (tradiciuli) Zalaufleba. Semsrulebels sjera, rom xelmZRvanels aqvs brZanebebis
gacemis ufleba, xolo maTi valia Sesruleba. igi asrulebs am brZanebebs, rogorc amas tradicia moiTxovs.
amitom kanonier Zalauflebas xSirad uwodeben tradiciul Zalauflebas. yvela xelmZRvaneli iyenebs
kanonier Zalauflebas, radgan maTze delegirebulia sxva adamianebis marTvis uflebamosilebani.
Zalauflebis warmoSobas SeiZleba hqondes rogorc pirovnuli, aseve organizaciuli safuZveli.
menejmentSi Zalauflebis pirovnul wyarod miiCneva: eqspertiuli Zalaufleba, qarizma, Zalauflebis
legitimuroba, informaciis floba, Zalauflebaze moTxovnileba da sxva. Zalauflebis organizaciul
sawyisebs miekuTveneba: gadawyvetilebis miRebis ufleba, daqvemdebarebulTa dajildoeba, iZuleba,
resursebze Zalaufleba. Zalaufleba Cndeba TanamdebobiT, piradi zemoqmedebiT an orive erTad. Tumca
Tanamdebobis dakaveba TavisTavad ar niSnavs realur Zalauflebas. igi damokidebulia rogorc mis
mimRebze, aseve zeda ierarqiis im xelmZRvanelze, visTanac angariSvaldebulia individi. Zalauflebas
ar iZlevian – mas iReben, magram xdeba piriqiTac, xSiria Zalauflebis CamorTmeva zemdgomebis
mier. Tanamdebobasa da Zalauflebis dones Soris araa pirdapiri korelacia – maTi urTierTmimarTeba
situaciuri da individualuria. piradi Zalauflebis doneze gavlenas axdens gamocdileba, politikuri
moqniloba Tavmowonebis unari.
gamoiyofa menejerTa Zalauflebaze moqmedi oTxi organizaciuli faqtori: samuSaosTan dakavSirebuli
wesebi, inovaciebis waxaliseba, gare kontaqtebi da xelmZRvanelobasTan kontaqti. aRnSnuli faqtorebi
gansazRvraven menejerTa saqmianobis bunebasa da kavSirebis xasiTs. Zalaufleba iZleva sxva
adamianTa qcevis kontrolis saSualebas, xolo formaluri avtoriteti uzrunvelyofs am kontrolis
ganxorcielebas. gavlenis mosapoveblad menejerebi mimarTaven sxvadasxva strategias: logika,
keTilganwyoba, koaliciebi, garigebebi, SeteviToba, sanqciebi, mxardaWera. individualuri da koleqtiuri
interesebis dasabalanseblad menejerebi mimarTaven organizaciul politikas _ gavlenis marTvas
arasanqcirebuli Sedegebis misaRebad an organizaciaSi sanqcirebuli SedegebisaTvis zemoqmedebis
arasanqcirebuli saSualebebis gamoyenebas.
organizaciuli ganviTarebis sxvadasxva etapze Zalauflebisa da gavlenisaTvis brZola mJRavndeba
gansxvavebuli saxiT. gavlenis erT-erT efeqtian saSualebas warmoadgens darwmuneba _ sakuTari
azris damajereblad gadacema. igi damyarebulia magaliTis Zalauflebasa da eqspertul Zalauflebaze.
gansxvaveba mxolod isaa, rom xelqveiTs kargad aqvs gacnobierebuli TuU ras da ratom akeTebs.
darwmunebis gavlena damokidebulia rig faqtorebze: pirvel rigSi, xelmZRvaneli ndobas unda
imsaxurebdes. misi argumentacia unda iTvaliswinebdes msmenelis inteleqtualur dones, is ar unda iyos
arc Zalian rTulad gasagebi da arc zedmetad gamartivebuli. darwmunebis gavlenis yvelaze susti mxarea
neli zemoqmedeba da ganusazRvreloba. imisaTvis, rom vinme raimeSi davarwmunoT, saWiroa didi
dro da Zalisxmeva. TuU xelmZRvaneli ver moaxerxebs daarwmunos xelqveiTi organizaciis
winsvlisaTvis saWiro ideebisa da samuSaoTa realizaciis aucielblobaSi, maSin is valdebulia gamoiyenos
gavlenis sxva saSualebebi. SiSi, dajildoeba, tradicia, qarizma, rwmena, darwmuneba da marTvaSi
monawileoba is instrumentebia, romlebsac xelmZrvaneli Semsrulebelze gavlenis mosaxdenad iyenebs.
Tumca unda aRiniSnos, rom gavlenis yvelaze efeqturi da saukeTeso saSualebaa waxaliseba.
52
3. konsultaciul-demokratiuli. am sistemis warmomadgeneli xelmZrvanelebi xelqveiTebisadmi
sakmaod did, Tumca arasrul ndobas iCenen. mniSvnelovan gadawyvetilebebs ZiriTadad maRal
eSelonebSi iReben.
4. monawileobaze dafuZnebuli. am sistemis warmomadgeneli xelmZRvanelebi gadawyvetilebis
miRebaSi jgufur monawileobas uSveben. isini TavianT xelqveiTebs endobian. es yvelaze efeqturi
sistemaa. xelmZRvanelebi da xelqveiTebi megobruli damokidebulebiT gamoirCevian. gadawyvetilebis
miRebis procesi decentralizebulia. xelmZRvanelebi mxars uWeren SemsrulebelTa organizaciis
marTvaSi monawileobas, isini upirvelesad adamianebze arian orientirebulni. dabali rgolis yvelaze
warmatebuli xelmZRvanelebi, pirvel rigSi, yuradRebas adamianur faqtorebs uTmoben da
urTierTdaxmarebaze orientirebul urTierTobebs qmnian.
aSS-s ohaios Statis mecnierebma gamokvlevebiT daadgines, rom seriozuli Secdomaa im koncefciis
gaziareba, romelic xelmZRvanelebs samuSaoze an adamianebze orientirebulad yofs. maTi azriT,
avtokratiuli xelmZRvaneli imavdroulad ar SeiZleba iyos demokratiuli principebis gamtarebeli,
magram mas SeuZlia mniSvnelovani yuradReba miaqcios samuSaosac da adamiansac. amrigad,
xelmZRvanels SeuZlia erTdroulad orientirebuli iyos samuSaozec da adamianzec.
Tavi 6
konfliqtebisa da stresebis marTva
menejeri Tavisi funqciebis Sesrulebis dros, xSirad awydeba winaaRmdegobas marTvis procesSi,
aseve Seferxebebsa da arasasurvel movlenebs, romlebic menejmentis TeoriaSi konfliqturi situaciebis
saxeliTaa cnobili. stresisa da konfliqtebis mizezi xSirad xdeba organizaciuli cvlilebebic.
konfliqti gulisxmobs uTanxmoebas or an ufro met mxares Soris, romelic SeiZleba warmodgenili
iyos konkretuli pirebis an jgufebis saxiT. TiToeuli mxare cdilobs miRebul iqnas misi azri an mizani
da xels uSlis meore mxares igives gakeTebaSi. gavrcelebulia azri, rom konfliqti arasasurveli movlenaa
da aucilebelia misi Tavidan an saswrafod gadawyveta, rogorc ki igi warmoiqmneba. magram konfliqti
yovelTvis ukompromisobas da mkveTr dapirispirebas ar niSnavs. Tanamedrove TvalsazrisiT konfliqti
53
im organizaciebSi, sadac efeqtiani marTvaa, SesaZlebelic da xandaxan sasurvelicaa. bevr situaciaSi igi
gvexmareba sxvadasxva azris gamovlenaSi, iZleva damatebiT informacias, avlens alternativis ufro met
raodenobas, an problemebs da a.S. es ufro efeqtians xdis jgufis mier miRebul gadawyvetilebas da
saSualebas aZlevs adamianebs gamoTqvan TavianTi azri.
konfliqti SeiZleba iyos funqcionaluri da aamaRlos organizaciis efeqtianoba, an SeiZleba iyos
disfunqcionaluri da gamoiwvios piradi kmayofilebis, jgufuri TanamSromlobisa da oraganizaciis
efeqtianobis Semcireba. konfliqtis mosalodneli Sedegebi damokidebulia mis efeqturad marTvaze.
imisaTvis, rom vmarToT konfliqturi situaciebi, aucilebelia vicodeT am situaciaTa warmoqmnis
mizezebi. xSirad mmarTvelebs miaCniaT, rom konfliqtis ZiriTadi mizezia pirovnebaTa dapirispireba,
Tumca analizma gviCvena, rom arsebobs sxva faqtorebic.
ganasxvaveben konfliqtis oTx ZiriTad tips:
1. Sidapirovnuli konfliqti. am tipis konfliqtis erT-erTi yvelaze gavrcelebuli formaa – rolebis
konfliqti, roca erT Semsrulebels eZleva urTierTsawinaaRmdego davalebebi rogorc erTi da imave,
aseve sxvadasxva xelmZRvanelisagan. am saxis konfliqti SeiZleba maSin aRmocendes, roca sawarmoo
interesebi ar Seesabameba pirad moTxovnilebebs an faseulobebs. magaliTad, rodesac xelmZRvaneli
iTxovs uqme dReebSi muSaobas, samuSaod sxva ubanSi gadasvlas da a.S Sidapirovnuli konfliqti
SeiZleba gamoiwvios samuSaoTi gadatvirTvam da dautvirTaobam. roca muSaki samuSaoTi ver
iRebs moralur kmayofilebas.
2. pirovnebaTaSorisi konfliqti. konfliqtis es tipi yvelaze gavrcelebulia da organizaciebSi
sxvadasxvagvarad vlindeba. xSir SemTxvevaSi, es aris xelmZRvanelebis brZola SezRuduli resursebis,
kapitalis an samuSao Zalis, mowyobilobebis gamoyenebis drois an proeqtis damtkicebis Taobaze.
pirovnebaTaSorisi konfliqti vlindeba aseve, rogorc pirovnebebis dapirispireba. sxvadasxva xasiaTis,
Sexedulebebis da azris adamianebs ar SeuZliaT erTmaneTTan kargi urTierTobebis damyareba. aseTi
adamianebis Sexedulebebi da miznebi mkveTrad gansxvavebulia.
3. konfliqti pirovnebasa da jgufs Soris. calkeul pirovnebasa da jgufs Soris SesaZlebelia
warmoiqmnas konfliqti im SemTxvevaSi, TuU es pirovneba daikavebs jgufisagan gansxvavebul
pozicias. magaliTad, organizaciaSi ganixileba warmoebuli produqciis realizaciis zrdis
SesaZleblobani. jgufis wevrTa umravlesoba Tvlis, rom am amocanis Sesruleba SeiZleba saqonelze
fasdaklebiT, romelime wevri ki gamoTqvams mosazrebas, rom aseTi taqtika gamoiwvevs mogebis
Semcirebas. miuxedavad imisa, rom aRniSnuli muSakis mosazreba safuZvels moklebuli ar aris, igi
unda daeTanxmos umravlesobis mier miRebul gadawyvetilebas. Tu es ar moxdeba, maSin pirovnebasa
da jgufs Soris warmoiSoba konfliqti.
4. jgufTaSorisi konfliqti. organizacia Sedgeba mravali formaluri da araformaluri jgufisagan.
saukeTeso organizaciebSic ki SesaZlebelia warmoiqmnas konfliqti aseT jgufebs Soris. magaliTad,
konfliqti SeiZleba warmoiSvas organizaciis sawarmoo da marketingis ganyofilebebs Soris da sxva.
yvela konfliqts ramdenime mizezi aqvs. konfliqtis gamomwvev ZiriTad mizezebs warmoadgens.
resursebis ganawileba. resursebis mxriv SezRuduloba msxvil organizaciebsac ki
axasiaTebs. imisaTvis, rom warmatebiT iqnes realizebuli organizaciis miznebi, xelmZRvanelobam
unda gadawyvitos sxvadasxva struqturul erTeulebsa da jgufebs Soris rogor gaanawilos materialuri,
SromiTi da finansuri resursebi. organizaciis romelime struqturuli erTeulisaTvis an
xelmZRvanelisaTvis ama Tu im resursis meti odenobiT gamoyofa imas niSnavs, rom sxvebs igi
daakldeba, rac saerTo miznebis realizaciaze uaryofiTad imoqmedebs. amrigad, resursebis gayofa-
danawilebis aucilebloba ama Tu im saxis konfliqtis warmoSobis umTavresi ganmapirobebuli faqtoria.
amocanebis urTierTdakavSirebuloba. konfliqti yovelTvis da yvelgan SeiZleba
warmoiSvas, Tu erTi adamiani an jgufi damokidebulia sxva jgufis an adamianis mier samuSaos
Sesrulebaze. ramdenadac organizacia sistemas warmoadgens, misi romelime qvesistemis gaumarTavi
funqcionireba yovelTvis gamoiwvevs Seferxebebs sxva qvesistemisa da mTlianad organizaciis
saqmianobaSi, rac konfliqtebis mizezi SeiZleba gaxdes.
54
gansxvavebani miznebSi. organizaciis specializaciis gaRrmavebisa da struqturis
garTulebasTan erTad konfliqtebis warmoSobis SesaZlebloba izrdeba. organizaciis miznebis
mravalferovneba struqturuli erTeulebis zrdas ganapirobebs. struqturuli qvedanayofebi TviTonve
gansazRvraven TavianT miznebs da SesabamisobaSi mohyavT organizaciis miznebTan. es sakmaod
rTuli procesia, romelic dazRveuli ar aris konfliqtebisgan.
gansxvavebani warmodgenebsa da faseulobebSi. organizaciaSi warmoSobili esa Tu is
situacia struqturuli erTeulebis mier sxvadasxanairad fasdeba. yoveli samsaxuri Seqmnil viTarebas
sakuTari interesebidan gamomdinare afasebs, rac xSirad sxva samsaxurebTan konfliqtis mizezi xdeba.
konfliqti SeiZleba warmoiSvas im SemTxvevaSic, roca organizaciis erTi qvedanayofis mizania
maqsimaluri mogebis miReba, meoresi ki klientTa momsaxurebis gaumjobeseba.
gansxvavebani qcevis manerebsa da cxovrebiseul gamocdilebaSi. arseboben
adamianebi, romlebic agresiulobas mudmivad avlenen. isini mzad arian sakamaTo gaxadon nebismieri
azri da TiToeuli sityvac ki. amiT iZabeba situacia da iwyeba konfliqti. adamianebis erT nawils did
cxovrebiseul gamocdilebasTan, xangrZlivi muSaobis staJTan, specialuri ganaTlebis maRal donesTan
erTad SeiZleba hqondes mZime xasiTi, romlis gamoc ar surs situaciis gaTvaliswineba da uars ambobs
adeqvatur qcevaze, rac urTierTgagebasa da TanamSromlobas xels uSlis.
komunikaciis sistemis cudi muSaoba. informaciis damaxinjebuli saxiT gavrceleba an
dagvianebiT misi miReba SeiZleba konfliqtis mizezi gaxdes. roca informacia droulad ver midis uSualod
Semsruleblamde an damaxinjebuli saxiT gadaecema adresats, Sedegi dadebiTi ar iqneba. davaleba an
ver Sesruldeba an mxolod nawilobriv Sesruldeba. damnaSavis garkvevisas konfliqtis warmoSoba
TiTqmis gardauvalia. uaryofiTi Sedegi SeiZleba gamowveuli iyos ara informaciis gadamcemi
samsaxuris cudi muSaobiT, aramed davalebis Znelad aRsaqmeli an bundovani Sinaarsis gamo.
Tu konfliqtis marTvis efeqtiani xerxebi ver moinaxa, SeiZleba miviRoT disfunqcionaluri Sedegebi,
anu Seiqmnas iseTi pirobebi, romlebic organizaciebis miznebis miRwevas xels SeuSlian. arsebobs
konfliqturi situaciis marTvis ramdenime efeqturi saSualeba. isini SeiZleba davyoT or kategoriad:
struqturuli da pirovnebaTaSoris meTodebad.
struqturuli meTodebi moicaven zemoqmedebis oTxi saxis RonisZiebas.
samuSaosgan gamomdinare moTxovnebis ganmarteba. marTvis is saukeTeso meTodi, romelic
Tavidan aicilebs disfunqcioanalur konfliqts, mdgomareobs imaSi rom TiToeul TanamSromels an
qveganyofilebas naTlad unda ganemartos Tu ra uflebamosileba gaaCniaT, ra movaleoba akisriaT da ra
Sedegebs moelian maTgan.
koordinaciuli da integraciuli meqanizmebi. konfliqtis marTvis kidev erTi meTodia
koordinaciuli meqanizmis gamoyeneba. yvelaze gavrcelebuli meqanizmia brZanebaTa jaWvi.
erTmmarTvelobis principi aadvilebs ierarqiis gamoyenebas konfliqturi situaciis marTvaSi, radgan
xelqveiTma kargad icis Tu vis unda daemorCilos.
saerTo organizaciuli miznebis dadgena konfliqturi situaciis marTvis kidev erTi struqturuli
meTodia. am miznebis efeqturi ganxorcieleba moiTxovs ori an meti TanamSromlis, jgufis an
ganyofilebis erTobliv Zalisxmevas, rac saerTo miznis miRwevas gulisxmobs.
dajildoebis moqnili sistema. dajildoeba aseve SeiZleba gamoviyenoT, rogorc konfliqturi
situaciis marTvis meTodi, romelic gavlenas moaxdens adamianTa qcevaze, raTa Tavidan iqnes
acilebuli konfliqtis disfunqcionaluri Sedegebi.
pirovnebaTaSorisi meTodebidan gamoyofen konfliqtis gadaWris xuT ZiriTad stils:
Tavis arideba. es stili gulisxmobs imas, rom adamini cdilobs Tavi aaridos konfliqts.
Serbileba. am stils axasiaTebs qceva, romelic emyareba im azrs, rom ar Rirs gabrazeba,
radgan “Cven yvela erTi gundi varT da ar unda varyevdaT navs, romelSic vsxedvarT”. Semrbileblis
mizania ar dauSvas konfliqtis gaRrmaveba da cdilobs Caacxros igi.
iZuleba. am stils axasiaTebs Tavisi azris gatana nebismieri gziT. vinc amas cdilobs, mas
ar ainteresebs sxvisi azrebi da agresiulad iqceva. iZulebis stili efeqtiania im SemTxvevaSi, roca
xelmZRvanels xelqveiTebze didi Zalaufleba aqvs.
55
kompromisi. igi miiRweva konfliqtSi myofi mxareebis poziciebis urTierTdaTmobiT.
kompromisi Zalian fasdeba mmarTvelobiT situaciebSi, radgan igi minimumade daiyvans
arakeTilganwyobilebas da xSirad iZleva konfliqtis gadaWris saSualebas.
problemis gadawyveta. es stili aRiarebs azrTa sxvadasxvaobas da gulisxmobs sxvisi
azrebis mosmenis, gacnoba-gaziarebis saWiroebas, raTa naTlad warmoCindes konfliqtis ZiriTadi
mizezebi da SemuSavdes iseTi RonisZiebebi, romelic misaRebi iqneba orive mxarisaTvis.
konfliqti iTvleba gadaWrilad, TuU aRmoifxvreba misi warmoSobis mizezebi. dinamikuri garemos
pirobebSi dausrulebeli konfliqtebi da molaparakebebi amcirebs organizaciul efeqtianobas, rac dRis
wesrigSi ayenebs radikaluri gardaqmnebis gatarebis aucileblobas.
56
gardacvaleba, ganqorwineba, cixeSi yofna, sxeulis seriozuli dazianeba, avadmyofoba, samsaxuridan
ganTavisufleba da a.S.
Sromis mwarmoeblurobis amaRlebisa da stresis donis Semcirebis pirobebSi marTvis dros
xelmZRvanelebs, pirvel rigSi, sakuTari stresis daZleva unda SeeZloT. im adamianebma, romlebic
samuSaoze mometebuli stresiT arian Sewuxebulni, SeiZleba gamoiyenon Semdegi meTodebi:
sakuTari prioritetebis sistemis damuSaveba;
xelmZRvanelTan kolegialuri da myari damokidebulebis damyareba;
xelmZRvanelisa da TanamSromlebis informireba Sefasebis standartebis gaugebrobis
Sesaxeb.
mowyenilobisa da samuSaosadmi interesis uqonlobis mizezebis xelmZRvanelTan erTad
ganxilva.
yoveldRiuri drois gamonaxva dasvenebisaTvis.
konkretuli situaciisaTvis Sesabamisi liderobis stilis gamoyeneba.
efeqtiani muSaobis saTanado waxalisebis uzrunvelyofa;
uflebamosilebisa da pasuxismgeblobis konkretuli sazRvrebis naTlad Camoyalibeba.
Tavi 7
Aadamianuri resursebis menejmenti
58
gamocda-Semowmeba. imis dasadgenad, Tu ramdenad SeZlebs esa TuU is kandidati
konkretuli samuSaos efeqtianad Sesrulebas, SerCeviTi Semowmebis erT-erTi saxe samuSaosTan
dakavSirebuli amocanebis Sesrulebis unaris Seswavlas iTvaliswinebs. magaliTad, am mizniT
kandidati, Tu is muSaa, dazgaze Seasrulebs ama Tu im operacias. Tu is specialistia, zepirad an
werilobiTi saxiT gadmoscems Tavisi codnisa Tu praqtikuli gamocdilebis Sesaxeb da a.S. Sefasdeba,
agreTve, kandidatis iseTi fsiqologiuri maxasiTeblebi, rogoricaa: inteleqtis done, dainteresebuloba,
gulaxdiloba, erTguleba, simtkice, sakuTari Tvisadmi rwmena da a.S. kandidatis maxasiaTeblebis
Seswavlisa da Sefasebis safuZvelze xelmZRvaneloba gansazRvravs, Tu vin daikavebs vakantur adgils.
saukeTeso kandidatebis arCevis saimedo meTodad iTvleba testireba. testis saSualebiT SeiZleba
Sefasdes samuSaos Sesrulebis siCqare da sizuste, akuratuloba, swrafad orientirebis unari, pirovnuli
midrekilebani, saerTo SesaZlblobani, pretendentis vargisianoba konkretuli problemebis gadawyvetaSi,
profesionalizmi, gonebriv SesaZleblobaTa done, swavlisadmi midrekileba, interesebi, pirovnebis tipi,
azrovnebis siswrafe, temperamenti, saqmiani Tvisebebi da Cvevebi, adamianTa marTvis unari,
komunikabeluroba da a.S.
anketuri. arsebuli standartuli anketebisa da kadrebis aRricxvis pirad furclebTan
erTad, organizaciebs SeuZliaT SeimuSaon sakuTari anketebi. sasurvelia anketaSi kiTxvebi iyos Ria,
anu Seicavdes pasuxis ramdenime SesaZlebel variants da ganlagebuli iyos logikuri TanmimdevrobiT.
anketa SeiZlba iyos rogorc saerTo, ise specialuri, romelic gamiznuli iqneba pretendentTa konkretuli
kategoriisaTvis. specialur anketebs iyeneben, agreTve, pretendentTa biografiis ama Tu im mxaris
dawvrilebiT dasamuSaveblad. anketebs funqciebis mixedviT udareben personalis SerCevis dadgenil
kriteriumebs. es ki saSualebas iZleva dadgindes pretendentis ganaTlebis donisa da praqtikuli
gamocdilebis Sesabamisoba Tanamdebobis xasiaTTan da movaleobasTan, agreTve mzadyofna
damatebiTi davalebebis Sesrulebaze da sxva.
Sefasebis centrebi. aseTi centrebi pirvelad meore msoflio omis dros Seiqmna
saidumlo samsaxurebis agentebis SerCevisa da SefasebisaTvis. Semdeg aseTi gamocdileba gavrcelda
komerciul struqturebSic. mas, ZiriTadad, xelmZRvaneli kadrebis SerCevisas iyenebdnen. am centrebSi
niWisa da unaris gaTvaliswinebiT swavloben, Tu ramdenad Sesaferisi iqneba esa Tu is kandidati ama
Tu im samuSaosaTvis. magaliTad, erT-erTi savarjiSos mixedviT kandidati valdebulia sami saaTis
ganmavlobaSi Seasrulos kompaniis mmarTvelis roli: upasuxos werilebs, reagireba moaxdinos
sxvadasxva informaciaze, miiRos gadawyvetilebebi, uxelmZRvanelos xelqveiTebs, Caataros TaTbirebi
da a.S.
4. personalis daqiraveba. personalis marTvis erT-erTi amocanaa samuSao adgilisa da samuSaos
aRwera-daxasiaTeba da maTi Semsruleblebisadmi wayenebuli profesiul-kvalificiuri moTxovnebis
gansazRvra, xolo SromiT procesSi monawile mxareebis ufleba-movaleobebis reglamentacia unda
ganxorcieldes am procesebis maregulirebeli kanonmdeblobis normebis moTxovnaTa Sesabamisad.
saqarTvelos teritoriaze SromiT da mis Tanamdev urTierTobebs samarTlebrivad aswesrigebs Sromis
kodeqsi. SromiTi urTierToba aris daqiravebulis mier damqiraveblisaTvis samuSaos Sesruleba
anazRaurebis sanacvlod. SromiTi urTierToba warmoiqmneba mxareTa Tanasworuflebianobis
safuZvelze, nebis Tavisufali gamovlenis Sedegad miRweuli SeTanxmebiT da gulisxmobs mxareTa
pativis, Rirsebisa da profesiuli reputaciis dacvas.
daqiravebis Sesaxeb winadadeba SeiZleba momzaddes rogorc zepiri, ise werilobiTi formiT. ukeTesia
werilobiTi forma, ramdenadac igi amcirebs momaval uTanxmoebebs. orive mxaris (damqiravebelsa da
daqiravebuls Soris) Tanxmobis SemTxvevaSi xdeba SromiTi xelSekrulebis gaformeba da
Tanamdebobaze daniSvna. SromiTi xelSekruleba (kontraqti) werilobiTi an zepiri formiT dadebuli
vadiani SeTanxmebaa, romelic gansazRvravs Sromis pirobebsa da Sesasrulebel samuSaos.
damqiravebeli valdebulia daicvas SromiTi usafrTxoebis minimalurad aucilebeli moTxovnebi da
pirobebi, uzrunvelyos daqiravebuli im aRWurvilobiT, saSualebebiTa da informaciiT, romlic saWiroa
samuSaos usafrTxo SesrulebisaTvis. Sromis anazRaurebis forma ganisazRvreba SromiTi xelSekrulebis
safuZvelze. kontraqtiT momuSave iRebs valdebulebas organizaciis Sinaganawesis Sesabamisad
59
Seasrulos gansazRvruli specialobisa da kvalifikaciis samuSao. SromiTi xelSekruleba formdeba
administraciis brZanebiT. mas amzadebs personalis marTvis samsaxuri, garda im SemTxvevebisa, roca
momuSave igzavneba zemdgomi organodan.
aris SemTxvevebi, roca konkretuli, erTjeradi samuSaos Sesruleba organizacias ar SeuZlia sakuTari
ZalebiT. mocemul SemTxvevaSi araa aucilebeli, aseTi samuSaos Semsrulebeli ayvanil iqnes
organizaciis StatSi. misi mowveva SeiZleba samoqalaqo samarTlebrivi xasiTis xelSekrulebis (saijaro
xelSekrulebis) safuZvelze. saijaro xelSekrulebisas moijare valdebulebas iRebs sakuTari
dazRveviTa da riskiT Seasrulos damkveTis davalebiT aRebuli samuSao. samuSaos Sesruleba
SeiZleba rogorc moijaris, ise damkveTis resursebiT. damkveTi ki valdebulia samuSaos miReba da misi
anazRaureba xelSekrulebiT gaTvaliswinebuli pirobebiT Seasrulos.
5. xelfasisa da SeRavaTebis gansazRvra. SromiTi Sedegebi bevradaa damokidebuli xelfasisa da
SeRavaTebis sworad gansazRvraze. gasamrjelos odenoba SeiZleba stimuls aZlevdes efeqtian Sromas an
piriqiT. xelfasi fuladi gasamrjeloa, romelic muSaks Sesrulebuli samuSaosTvis eZleva. amdenad misi
odenoba ise unda ganisazRvros, rom man saboloo Sedegebi uzrunvelyos. imisTvis rom daintereseba
arsebobdes, saWiroa xelfasis struqturis damuSaveba. aRniSnuli struqturis damuSavebisas
mxedvelobaSi miiReba xelfasis faqtiuri done, Sromis bazarze Seqmnili mdgomareoba, organizaciis
mwarmoebluroba da momgebianoba. Sromis anazRaureba Tanamedrove pirobebSi moicavs, rogorc
uSualod momuSavis fuladi formiT xelfass, aseve damatebiT SeRavaTebsa da bonusebs (sxvadasxva
saxis dazRveva, mivlinebisa da Svebulebis anazRaureba, ufaso kveba, ufaso transporti da a.S). Sromis
anazRaurebis moqnili sistemebi iTvaliswinebs momuSaveTa monawileobas mogebebSi da
Semosavlebis ganawilebaSi. Sromis Sedegianobis stimulirebis aramaterialuri meTodebi individisTvis
SeiZleba ganxorcieldes sxvadasxva formiT: samsaxureobrivi dawinaureba, saswavlo mivlineba,
samuSao drois moqnili grafiki da sxva. xolo jgufisTvis _ xarisxis wreebSi, mwarmoeblurobis
brigadebSi, SromiTi cxovrebis donis amaRlebis programebSi da a.S. monawileoba. Sromis damatebiTi
anazRaureba xels uwyobs maRalkvalificiuri specialistebis organizaciaSi mozidva-dakavebas da maT
maRalnayofier Sromas.
6. profesiuli orientacia da SromiTi adaptacia. profesiuli orientacia aris uerTierTdakavSirebuli
ekonomikuri, socialuri, samedicino, fsiqologiur da pedagogiur RonisZiebaTa sistema, romelic
exmareba adamians sworad airCios profesia. Pproforientaciis erT-erTi mniSvnelovani amocanaa xeli
Seuwyos struqturuli Zvrebis daCqarebas dasaqmebaSi.
organizaciaSi kadrebis mozidvisas personalTan muSaobis erT-erTi problemaa SromiTi adaptaciis
marTva. xelmZRvanelobam yovelnairad unda Seuwyos xeli organizaciis yoveli axali wevris
koleqtivTan socialur adaptacias. SromiTi adaptacia aris momuSavisa da organizaciis
urTierTSegueba, romelic emyareba momuSavis TandaTanobiT Sesvlas axal profesiul, socialur da
organizaciul-ekonomikur Sromis pirobebSi. SromiTi adaptacia miT ufro warmatebuli iqneba, rac
ufro swrafad gaxdeba koleqtivis normebi da faseulobani calkeuli muSakis normebad da faseulobebad,
rac ufro swrafad da kargad aiTvisebs muSaki Tavis socialur rols koleqtivSi.
organizaciaSi axali wevrebis adaptaciis saqmeSi didi roli ekisreba xelmZRvanels. Mman unda
gaiTvaliswinos, rom organizaciaSi axali wevris mosvla metad rTuli procesia da mas yvelanairad unda
Seuwyos xeli.
arsebobs adaptaciis ori mimarTuleba: pirveladi da meoradi. pirvelad adaptaciaSi igulisxmeba
profesiuli saqmianobis armqone axalgazrda TanamSromelTa Segueba organizaciasTan (koleqtivTan).
meorad adaptaciaSi ki igulisxmeba profesiuli saqmianobis gamocdilebis mqone pirTa Segueba
organizaciasTan (koleqtivTan). pirveladi adaptacia exeba sxvadasxva donis saswavlebel
damTavrebulebs, xolo meoradi – saqmianobis an Tavisi profesiuli rolis Semcvlel muSakebs. Sromis
bazris funqcionirebis pirobebSi izrdeba meoradi adaptaciis roli.
7.Ppersonalis swavlebis organizacia. adamianuri resursebis marTvis erT-erTi amocanaa muSakTa
swavleba da efeqturi samuSao Zalis formireba. igi moiTxovs organizaciuli swavlebis sxvadasxva formis
gamoyenebas (samuSao adgilze swavleba – damrigeblis meTvalyureobiT an uSualo staJirebiT;
60
treningebis organizeba; saauditorio swavleba; programuli swavleba; distanciuri swavleba da a.S).
ganaTleba – esaa adamianis cxovrebisa da SromisaTvis momzadebis mizniT sistematizebuli codnis,
unaris, Cvevebisa da qcevis normebis aTvisebis procesi da Sedegi. profesiuli ganaTleba ganuwyveteli
ganaTlebis erT-erTi rgolia, romlis mizania konkretuli profesiis ama Tu im kvalifikaciis specialistis
momzadeba. ganasxvaveben profesiuli swavlebis sam saxes:
kadrebis momzadeba – gulisxmobs adamianis saqmianobis yvela sferosaTvis
kvalificiuri kadrebis gegmazomier da organizebul momzadebasa da gamoSvebas, romlebic
floben specialur codnas, unars, Cvevebs da urTierTobis saSualebebs.
Kkadrebis kvalifikaciis amaRlebaSi ki igulisxmeba kadrebis swavleba maTi
codnis, unaris, Cvevebisa da urTierTobebis saSualebebis srulyofis mizniT.
kadrebis gadamzadeba. Mmisi mizania kadrebis swavleba axali codnis,
unaris, Cvevebisa da urTierTobebis saSualebebis aTvisebis mizniT, romelic dakavSirebulia
axali profesiis aTvisebasTan an Sromis Sinaarsisa da Sedegisadmi moTxovnebis cvlilebebTan.
8. personalis atestacia da samsaxurebrivi dawinaureba. personalis atestaciisa da samsaxurebrivi
dawinaurebis problemas erT-erTi centraluri adgili ukavia adamianuri resursebis marTvaSi. momuSavis
koleqtivSi adaptirebis Semdeg gansakuTrebuli yuradReba misi Sromis efeqtianobis Sefasebas unda
mieqces. specialuri kontrolis meqanizmis gamoyenebiT xelmZRvaneli ecnoba esa Tu is momuSave
rogor asrulebs masze dakisrebul movaleobas. maRalnayofieri saqmianobis SemTxvevaSi, dRis wesrigSi
dgeba muSakTa dawinaurebis sakiTxi.
organizaciis personalis atestacia aris procedura, romlis drosac dgindeba da fasdeba kvalifikaciis
done, praqtikuli Cvevebi, momuSaveTa saqmiani da profesiuli Tvisebebi, Sromisa da misi Sedegebis
xarisxi da ganisazRvreba maTi Sesabamisoba (Seusabamoba) dakavebul TanamdebobasTan. personalis
atestaciis Sedegebi safuZvlad edeba sxva Tanamdebobebze gadayvanebs, samsaxurebriv
dawinaurebebs, dajildoebebsa da dakavebuli Tanamdebobidan ganTavisuflebas.
momuSaveTa saqmianobis Sefaseba sam ZiriTad mizans emsaxureba, esenia: administraciuli
miznebi, romelTa realizaciisaTvis xorcieldeba Semdegi administraciuli funqciebi: samsaxurSi
dawinaureba, daqveiTeba, gadayvana, SromiTi xelSekrulebis Sewyveta; informaciuli miznebi –
SromiTi moRvaweobis Sedegebis Sefaseba imisTvisac aris saWiro, rom momuSaveebs miewodos
informacia maTi saqmianobis Sesaxeb. TiToeuli muSaki ecnoba misi SromiTi moRvaweobis Zlier da
sust mxareebs, romlis safuZvelzec igi gansazRvravs muSaobis gardaqmnis mimarTulebebs;
motivaciuri miznebi – SromiTi moRvaweobis Sedegebis Sefaseba mTeli personalis motivaciis
mniSvnelovan saSualebas warmoadgens. motivacia muSaks exmareba maRalnayofieri SromisaTvis
mobilizebaSi.
9. personalis gamoTavisufleba. personalis gamoTavisufleba mecnierul-teqnikuri progresiT
gamowveuli kanonzomieri movlenaa. gaTavisuflebaSi igulisxmeba SromiTi xelSekrulebis Sewyveta
damqiravebelsa da momuSaves Soris. gamoTavisufleba ki xdeba teqnikur-organizaciuli siaxlis
Sedegad Sromis mwarmoeblurobis mniSvnelovani amaRlebis gamo.
61